4 minute read
KUNSTKAMER Opera Ballet Vlaanderen
Ondernemers en bedrijven vormen de levensader van onze regio. Cultuurhuizen weerspiegelen de ziel van onze stad. In de reeks KunstKamer voeren we gesprekken met de zakelijke directeurs van acht Antwerpse cultuurtempels.
Opera Ballet Vlaanderen?
• Vzw met 400 VTE’S, waarvan 140 techniekers • Jaarlijkse subsidies: 26,5 miljoen euro* (Vlaamse gemeenschap), 1,9 miljoen euro (stad Antwerpen) en 1,4 miljoen euro (stad Gent) • Budget renovatie operagebouw Gent: 112,22 miljoen euro • Publieksbereik productie/seizoen: 160.000 • Aantal containers decorstukken: 70-tal
(* in een normaal jaar zonder lockdown)
Aan de vooravond van de nieuwe beheersovereenkomst met de Vlaamse overheid kijkt Opera Ballet Vlaanderen vol spanning naar de toekomst. ‘Dit jaar beslist de Vlaamse overheid over onze middelen’, zegt algemeen directeur Jan Raes. ‘In 2023 start de nieuwe beheersovereenkomst.’ Wat vast staat zijn de renovatiewerken van het Gentse operagebouw. Projectbudget: 112 miljoen euro.
door Nadia Dala fotografie Wim Kempenaers
Opera Ballet Vlaanderen is de grootste culturele instelling in Vlaanderen. Als toonaangevende podiumkunstenorganisatie telt het huis maar liefst drie theaters: Opera Antwerpen, Opera Gent en Theater ’t Eilandje in Antwerpen. Met zijn 400 voltijdse medewerkers geniet het - tot nader order- een jaarlijkse Vlaamse dotatie van 26,5 miljoen euro. Internationaal gerenommeerde artiesten, zoals afscheidnemend artistiek leider Sidi Larbi Cherkaoui, stuwden het de afgelopen decennia naar verbeeldingsrijke hoogtes. ‘In Vlaanderen kan meer geëxperimenteerd worden dan in de Angelsaksische landen’, zegt Jan Raes. ‘In 2019 wonnen we nog de prestigieuze titel Opera House of the Year bij de International Opera Awards.’ Het interdisciplinaire karakter van Opera Ballet Vlaanderen met ballet, muziek en opera is een gevolg van een fusie in 2014. Toen werden het Koninklijk Ballet van Vlaanderen en de Vlaamse Opera samen gesmeed tot het sterke merk dat het nu is. ‘Als kleine jongen namen mijn ouders me mee naar de Antwerpse opera’, herinnert de CEO zich. ‘Op mijn achttiende heb ik zelfs nog mee op het podium gestaan als dwarsfluitist.’ Begin 2020 kwam de broer van sportjournalist Frank Raes aan het hoofd van Opera Ballet Vlaanderen, aanvankelijk voor een periode van acht maanden. Omdat hij als een standvastige kapitein de eerste coronastorm had weten te doorstaan, verlengde de raad van bestuur in de zomer van 2020 zijn opdracht als algemeen directeur. ‘Er waren financiële en organisatorische problemen’, zegt hij. ‘Ik moest orde op zaken stellen. En ik was toevallig beschikbaar: als algemeen directeur van het Concertgebouworkest in Amsterdam had ik veel gereisd. Ik begon mijn familie, vrienden en mijn thuis te missen.’
BEHEERSOVEREENKOMST
De onvoorspelbare inkomstencijfers van 2020 en 2021 worden Jan Raes uiteraard niet aangerekend. Door de pandemie slaken alle geledingen van de culturele sector al een tijdje een bange hartenkreet. ‘Vorig jaar leden we een inkomstenverlies van 14,1 miljoen euro’, becijfert Raes. ‘Dat kwam onder meer door niet-verkochte tickets en het mislopen van tax shelter.’
Gelukkig kon Opera Ballet Vlaanderen blijven rekenen op de steun van de Vlaamse overheid, met daarbovenop de jaarlijkse 1,9 miljoen euro van stad Antwerpen en 1,4 miljoen euro uit het budget van stad Gent. Of die Vlaamse dotatie vanaf 2023 meer of minder royaal zal zijn, is nog niet gekend. De beheersovereenkomst met de Vlaamse overheid wordt volop voorbereid. Maar de ambitie blijft overeind. ‘Ik pleit voor meer innovatie en pionierswerk in ons huis’, zegt hij. ‘In veel landen wordt enkel marktgericht gedacht. Focus op rendement. Elke vertoning moet en zal een blockbuster worden. Ik geloof dat een zaal vanzelf vol loopt als een cultuurhuis zich artistiek onderscheidt. Cijfers alleen leiden me niet. We inspireren en zoeken alle generaties van het publiek op.’
BUSINESSZITJES
Opdat de Gentse Opera diverse culturele partners meer speelplek zou kunnen bieden - en dus meer producties en events kan hosten - wordt het operahuis en het aanpalende justitiegebouw gerenoveerd. ‘Na een operavoorstelling in Antwerpen wordt alles afgebroken, vervoerd en weer opgebouwd in de opera Gent’, legt Raes uit. ‘Dat zorgt voor tijdverlies en extra kosten, want in Gent is het podium en de backstage kleiner dan in Antwerpen. Het is de bedoeling om het zijtoneel net zo groot te maken als in Antwerpen.’
De ambitieuze renovatiewerken van het cultureel toperfgoed met neoclassicistische gevelarchitectuur lagen al enkele jaren op tafel. Als alles volgens plan verloopt, starten ze in 2024 of 2025 en wordt de nieuwe Opera Gent in 2028 of 2029 officieel ingehuldigd. ‘Het interieur van de foyer in Gent is artistiek waardevol, weelderig gedecoreerd’, benadrukt Raes. ‘Dat zou werelderfgoed kunnen zijn. Alleen in Parijs bestaan zo’n magnifieke foyers. Na de restauratie en de uitbouw van het zijpodium kunnen onze producties makkelijker in- en uit het gebouw rijden.’ Het is om die wendbare en strategische efficiëntie dat Jan Raes wordt gelauwerd als CEO. Zo kunnen de foyers en andere ruimtes van beide operagebouwen niet alleen bewonderd, maar ook vaker verhuurd worden. ‘Het is onderdeel van ons verdienmodel’, verduidelijkt Raes. ‘We moeten minstens 20% eigen inkomsten genereren.’
Vanuit die logica worden ook structurele partners en bedrijven aangesproken. Zo is bijvoorbeeld de businessseatformule Opera Ballet Vlaanderen erg aantrekkelijk voor zakenrelaties. Met lucratieve all-in VIP-pakketten kunnen ondernemers gasten uitnodigen voor een uniek netwerkmoment in een magnifiek decor. Daarnaast zijn er advertentiemogelijkheden in de verschillende publicaties van Opera Ballet Vlaanderen en de tax shelters. De kosten van een productie variëren tussen 100.000 euro en 1 miljoen euro. ‘We streven bewust veel internationale coproducties na om die dure producties betaalbaar te houden’, gaat de CEO verder. ‘Door in zee te gaan met buitenlandse partners kunnen we de investeringen delen en krijgt een voorstelling meer speelkansen.’
