Schaakmagazine 2020 - februari

Hoofdredacteur

Jeroen Bosch

Aan dit nummer

werken mee:

Bas Beekhuizen (foto)

Ad Bruins (foto)

Harry Gielen (foto’s)

Alina l’Ami (foto’s)

Bart Stam (foto’s)

Monique van de Griendt (foto)

Minze bij de Weg

Peter Boel

Arno Bosch

Jeroen Bosch

Herman Grooten

Erik Hoeksema

Pascal Losekoot

Ronald Möhrke

Dimitri Reinderman

Bart Stam

Lise ten Holder

Monique van de Griendt

Paul van der Sterren

Karel van der Weide

Dolf Wissmann

Redactieadres

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

Tel: 023-5254025

E-mail

schaakmagazine@schaakbond.nl

Adreswijzigingen naar uw vereniging.

Sluiting kopij

20 maart 2020

Bondsbureau KNSB

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem tel: 023-5254025

E-mail:

bondsbureau@schaakbond.nl

Internet: www.schaakbond.nl

Vormgeving & Lay-out

Interface Communicatie, Ede www.ifcommunicatie.nl

Druk

Vellendrukkerij BDU – Barneveld

Voorloper

foto: Harry Gielen

foto: Alina l'Ami

foto: Bas Beekhuizen

Inzet

Je inspannen om een doel te bereiken – ‘inzet’ – dat is een term die op veel van de verhalen in deze SchaakMagazine van toepassing is. Zo portretteert Monique van de Griendt twee schaakvrijwilligers, Roelof Kroon en Jan Kouwenhoven, die zich op heel verschillende wijze inzetten om met name de jeugd te laten schaken. Bart Stam interviewde Ivar Heine, die graag een maatschappelijke bijdrage wil leveren en zich daarom als penningmeester bestuurlijk gaat inzetten voor de KNSB. Lise ten Holder, KNSB-coördinator schoolschaak en opleidingen, roemt de inzet van de cursisten in de kaderopleidingen (en die van de docenten!) die hun vrije tijd opofferen om nog beter les te kunnen geven op hun vereniging of school.

Indrukwekkend was de tomeloze inzet van Fabiano Caruana in de laatste ronde van de Tata Steel Masters. Terwijl de speelzaal al vrijwel helemaal leeg was, al zijn collega-grootmeesters al lang klaar waren, en hij het toernooi al lang en breed gewonnen had, bleef de Amerikaan onverstoorbaar sterke zetten doen. Uiteindelijk dwong

Trouwe leden

Regelmatig bereiken ons berichten van schaakverenigingen die hun trouwe leden in het zonnetje zetten. Die lange lidmaatschappen zijn verhalen op zich, waarvan het jammer is dat het ons aan de ruimte ontbreekt om daar recht aan te doen. Het is altijd mooi om te lezen hoe schaakverenigingen aandacht besteden aan hun trouwe leden.

Schaakvereniging Schaakwoude (uit het Friese Damwoude) bestond afgelopen jaar 40 jaar en organiseerde een simultaan met erelid grootmeester Sipke Ernst. Daarbij was er ook alle aandacht voor jubilarissen van de vereniging. Andries Meijer (98 jaar) en zoon Jan Meijer kregen gouden erespelden vanwege hun ruim 50 jaar lidmaatschap van de KNSB. Ook andere leden van het eerste uur van Schaakwoude - Sikke de Haan en zijn zoon Fokke de Haan - werden in de bloemen gezet.

De schaakclub Aartswoud meldde afgelopen december ook een paar jubilarissen. Ron van Putten was 50 jaar lid van de vereniging, maar baas boven baas was Klaas Langedijk die 70 jaar lid is van Aartswoud. Als zestienjarige won Klaas in 1953 zijn eerste van in totaal 6 clubkampioenschappen. Bestuurlijk leverde hij een belangrijke bijdrage aan de club: 40 jaar lid van het bestuur waarvan ruim 20 jaar als voorzitter, een functie waarin hij zijn vader Piet opvolgde. Klaas speelt nog iedere vrijdagavond zijn partijtje mee op de clubavond en kan ook genieten van de schaakstellingen van de andere Aartswoudspelers. “Dat vind ik machtig mooi om te bekijken”.

hij zo zijn Russische tegenstander Vitiugov tot overgave, waarmee hij met 2 punten(!) voorsprong op de wereldkampioen voor het eerst Wijk aan Zee op zijn naam schreef.

Met volle inzet speelden Ju Wenjun en Aleksandra Goryachkina om de wereldtitel. Dat leverde een spannende match op, met een enorm hoog zetgemiddelde per partij: 65! In het interview met Jorden van Foreest valt te lezen dat hij zich intensief voorbereidde op zijn tweede optreden in de hoogste afdeling van het Tata Steel toernooi. Die inzet werd beloond met een mooie vierde plaats!

Jeroen Bosch hoofdredacteur

Schaken voor het goede doel

Op woensdagavond 1 april 2020 wordt in The World in Rotterdam (direct naast het Centraal Station in het gebouw De Delftse Poort) voor de zesde keer het Schaken Tegen Kanker toernooi georganiseerd. Dit toernooi wordt georganiseerd door Ronald Möhrke van Roparun Team 21 in samenwerking met Teun Koorevaar van stichting Het SchaaKKasteeL waarbij de opbrengst volledig ten goede komt aan de Roparun.

De Roparun is een estafetteloop van meer dan 500 kilometer van Parijs en Bremen naar Rotterdam waarbij mensen, in teamverband, een sportieve prestatie leveren om op die manier geld op te halen voor mensen met kanker. Ook wel een avontuur voor het leven genoemd. Dat blijkt overigens ook uit het motto wat al jaren is:

‘Leven toevoegen aan de dagen, waar vaak geen dagen meer kunnen worden toegevoegd aan het leven.’

Omdat het toernooi bedoeld is om geld in te zamelen voor het goede doel zullen er geen geldprijzen zijn. Wel zullen er prijzen in natura zijn, allemaal spontaan geschonken.

We zijn heel erg verheugd met de toezegging van grootmeester Paul van der Sterren, voorzitter van het Max Euwe centrum, om het toernooi te openen. Thinkers Publishing heeft tien boeken beschikbaar gesteld die te winnen zijn door te schaken, of door loten te kopen. Natuurlijk zal Paul die signeren. Daarnaast heeft Loek van Wely zich ook aangemeld voor het toernooi. Dus voor wie het leuk vindt om (mogelijk) tegen hem een snelschaakpartijtje te spelen, meld je aan! Voor aanmelden en verdere info: www.SchakenTegenKanker.nl of nnteam21@gmail.com.

Ronald Möhrke

Paul van der Sterren

Een raadsel

Het kan je spel maken of breken, maar wordt zelden of nooit na afloop van een partij geanalyseerd. Computers kunnen er geen evaluatie voor geven en zullen dat nooit leren ook. Het is pure doping, maar staat niet op de dopinglijst. Wie het heeft gaat er beter van schaken, wie beter gaat schaken krijgt er steeds meer van.

Zelfvertrouwen. Nooit over nagedacht? Dan bent u de enige niet. Het is geen onderwerp van de meeste lesmethodes en verbeterjezelf-systemen die in de schaakwereld de ronde doen. Toch is het een van de redenen waarom Carlsen wereldkampioen is en zijn rivalen niet. Vanwaar dan toch dat gebrek aan belangstelling?

Misschien omdat er meer achter zit. Zelfvertrouwen klinkt positief, maar je zou er evengoed een heel ander woord voor kunnen gebruiken: angst. De angst om niet goed genoeg te zijn, om niet de beste te zijn. Als ik naar mijn eigen verleden kijk, dan

zie ik dat mijn beste prestaties tot stand kwamen in toernooien waar de concurrentie zó intimiderend sterk was dat ik wel het beste uit mezelf moest halen om niet in stukken te worden gescheurd. Ik speelde dan werkelijk ‘alsof de duivel me op de hielen zat’. Angst is die duivel. Dat er in de loop van zo’n toernooi dan soms een enorm en onwankelbaar zelfvertrouwen in me groeide laat zien dat angst en een volslagen gebrek aan angst twee kanten van dezelfde medaille zijn.

Wanneer je dreigt te worden overweldigd door angst zal een goede psycholoog (als die zo snel bij de hand is) je altijd aanraden om de angst ‘aan te kijken’. Niet wegrennen maar rustig verder blijven lopen, door de angst heen. In zo’n situatie kan het wonder zich voordoen dat de angst transformeert in vertrouwen. Er blijft dan niets anders over dan vechten met alles wat je hebt, zonder gedachten.

Torentje Schaak Simultaan

Haagse politici, ambtenaren en journalisten namen het in de Statenpassage van de Tweede Kamer op tegen Fabiano Caruana, daags na zijn overwinning bij Tata Steel Chess.

Forum voor Democratie bracht drie spelers in de strijd, gesecondeerd door Loek van Wely. Thierry Baudet bleef het langst over eind, maar ontving ook meer geestelijke bijstand dan Yanick Chevalier en Olaf Ephraim van het Amsterdamse Caissa (rating 2010).

Vincent Fructuoso van der Veen van LSG (rating 2164) hield Caruana op remise. Zijn collega bij het ministerie van Binnenlandse

Zaken, Ferdi Licher, wist zelfs te winnen!

Licher: ‘Ik schaak tegenwoordig alleen nog online, ik denk dat ik zo’n 2000 waard ben. Ik speel positioneel wel beter dan vroeger.’

Caruana’s commentaar: ‘Ik vond het erg leuk om te doen. Ook omdat ik nog zelden wordt

gevraagd voor simultaans, het lijkt wel uit de mode. De remisespeler was erg solide en in de andere partij overzag ik iets taktisch. Er waren sterke spelers bij en het evenement was goed georganiseerd.’

Maar ik ben natuurlijk geen psycholoog. Ik ben een ex-schaker die tegenwoordig stukjes schrijft en daarin soms iets probeert te verwoorden waarvan hij voelt dat het onverwoordbaar is, maar desalniettemin verwoord moet worden. Zelfvertrouwen is ten diepste een raadsel. Sommige mensen hebben het van nature (een neurologische afwijking?), anderen trainen erop (eindeloos voor jezelf herhalen “ik ben minstens even sterk als die en die” – het helpt echt!), maar voor de meesten is zelfvertrouwen een genade. Iets wat soms door je heen waait en soms schrijnend afwezig blijft, hoe wanhopig je er ook om smeekt.

Bezorging SchaakMagazine in 2020

De afgelopen jaren werd SchaakMagazine door Sandd bij u in de brievenbus bezorgd. Zoals u waarschijnlijk weet is dit bedrijf overgenomen door PostNL. De overname heeft in ieder geval gevolgen voor zakelijke klanten. Om niet geconfronteerd te worden met hogere bezorgtarieven heeft de KNSB voor flexibelere bezorgvoorwaarden gekozen. Dat wil zeggen dat er meer tijd zit tussen het vervaardigen en drukken van SchaakMagazine en de bezorging van het nummer bij u in de bus. Bovendien kan het voorkomen dat uw clubgenoten het nummer al in huis hebben, terwijl u het pas een paar dagen later ontvangt (of omgekeerd natuurlijk). Ten opzichte van vorig jaar zal ieder nummer ongeveer 4-7 dagen later bij u bezorgd worden. Wanneer u in dit jaar een nummer niet ontvangen hebt dan vragen wij u dit te melden aan het KNSB Bondsbureau (bondsbureau@schaakbond.nl). Houd u daarbij dan wel rekening met de langere bezorgtermijn.

Vincent Fructuoso van der Veen speelde remise tegen Caruana. (foto: Monique van de Griendt)

Monique van de Griendt

Jorden van Foreest beste Nederlander

Fenomenale zege voor Caruana in Wijk aan Zee

Fabiano Caruana won de ‘Tata Steel Challengers’ met de indrukwekkende score van 10 uit 13. Wereldkampioen Magnus Carlsen eindigde op maar liefst 2 punten achterstand op de ongedeelde 2e plaats, een halfje boven de winnaar van 2017, Wesley So, die een kleurloos toernooi speelde. Anish Giri wist zich, in tegenstelling tot de vorige twee edities, niet te mengen in de strijd om de topplaatsen en moest toezien hoe Jorden van Foreest met verfrissend en volwassen spel de beste Nederlander werd in de hoofdgroep.

Het zag er aanvankelijk helemaal niet naar uit dat deze 82e editie van Wijk aan Zee een recordscore voor de winnaar zou opleveren. Magnus Carlsen, die aasde op zijn achtste toernooizege in de hoofdgroep, begon het toernooi met 7 remises op rij. Ook Caruana had na zes ronden al 5 remises op zijn naam staan, zijn enige volle punt had hij behaald tegen Yu Yangyi in de vierde ronde.

Caruana - Yu

-+-+-+-+ zp-+-tr-mkp -zp-tR-+p+ +-+-+P+-+-+q+P+ +-+-+-mKP P+PwQ-+-+ +-+-+-+-

Stelling na 37.Td6

Caruana staat een pion voor, maar in een stelling met alleen zware stukken is de veiligheid van de koning heel belangrijk. Hier lijkt de witte koning behoorlijk op de tocht te staan. Yu grijpt nu mis in de tijdnoodfase.

37...De5+?

Correct was 37...gxf5 38.Dh6+ (38.Dg5+ Kh8 leidt uiteindelijk tot dezelfde variant na 39.Td8+)

38...Kg8 39.Td8+ Te8 40.Dg5+ (in vergelijking met de partij bij zet 41 verliest 40.Td7? nu na

40...De1+) 40...Kh8 41.Txe8+ Dxe8 42.Dxf5 en nu staat wit nog steeds een pion voor, maar na 42...De1+ houdt zwart het dame eindspel remise.

38.Kh4!

Dit verrassende antwoord moet de Chinees onderschat hebben.

38...gxf5 39.Dh6+ Kg8 40. Td8+ Te8 41.Td7!

Dit is het cruciale verschil met de variant bij zet 37. Na 41...De1+ volgt nu 42.Kh5! en de witte koning is veilig.

41...Te7 42.Dg5+

Nu kan wit afwikkelen naar een gewonnen pionneneindspel.

42...Kf7 43.Txe7+ Dxe7 44.

Dxe7+ Kxe7 45.gxf5 Kf6 46. Kg4 Ke5 47.Kg5 b5 48.c3 1–0

In ronde 7 won Caruana in een lange trek-en-duw partij van

Daniil Dubov, maar een ronde later kwam hij tegen een ex-wereldkampioen verloren te staan.

Caruana - Anand

moet een slecht staand eindspel zien te houden.

41.Pf3 Pb3!

Het paard komt met grote kracht terug. Natuurlijk kan het niet genomen worden vanwege de vrije b-pion die zwart dan zou krijgen en d4–d5 is onmogelijk omdat dan wits enige troef - de vrije f-pion - valt. Er is dus geen andere keuze dan een vlucht naar voren met

42.Pg5 Pd2!

De zwarte winst is iets lastiger na 42...Pxd4 43.Ph7! Td8 44. f8D+ Txf8 45.Pxf8 Kxf8.

43.Le6 Td8

Een goede zet, maar het was nog praktischer om af te wikkelen naar een gewonnen paard eindspel met 43...Txe6 44.Pxe6+ Kxf7 45.Pc7 Pb1! 46.Pb5 Ke6 en ...Kd5–c4 en ...Pxa3 is niet meer te verhinderen.

44.Kf2 Kf6

Winnend is 44...Pb3 bijvoorbeeld 45.d5 b5 46.d6 Pc5.

45.Ld7!

Stelling na 40...Kg7

De eerste tijdcontrole is gehaald en Caruana, die in de opening een kwaliteit had geofferd,

De meest taaie verdediging, het is nu remise na 45...Ke7 46.Pe6! Tb8 47.f8D+ Txf8 48.Pxf8 Kxf8 49.Ke3 Pc4+ 50.Kd3 Pxa3 51. Lxa4. 45...Pe4+! 46.Pxe4+ fxe4?

Caruana bleef Carlsen ruim voor.

Terugslaan is niet verplicht! Anand mist een tactische winst met 46...Kxf7! en een van de lichte stukken valt alsnog waarna wit kansloos is zonder de ver opgerukte f-pion.

47.Le8 Ke7?

Het verkeerde veld! Zwart verliest nu een tempo omdat d5–d6 met schaak gepaard gaat. Juist was 47...Kg7 48.Ke3 Tc8

49.Kxe4 Tc3 50.Lxa4 Kxf7 en zwart heeft nog steeds redelijk goede winstkansen.

48.Ke3 Tb8

Het grote verschil met 47...Kg7 blijkt na 48...Tc8 49.Kxe4 Tc3

50.d5 en zwart heeft geen tijd voor 50...Txa3? 51.d6+ en wit wint.

49.Lxa4 b5!?

Anand speelt nog steeds op winst, wat een teken is dat hij niet volledig heeft onderkend dat de kansen aan het keren zijn. Na 49...Kxf7 50.Lc6 zijn de zwart winstkansen verkeken, maar wit zal zeker niet winnen.

50.Lb3 Ta8 51.Kxe4 Txa3

52.Le6

-+-+-+-+ +-+-mkP+-+-+L+p+ +p+-+-+-+-zPK+-+ tr-+-+-+P -+-+-+P+ +-+-+-+-

52…Ta1?

Dit geeft ook nog de remise

weg. Na bijvoorbeeld 52...b4

53.d5 Ta6 54.Kd4 (Niet 54.Ke5?

Txe6+! 55.dxe6 b3 en de b-pion loopt door.) 54...b3 55.Kc3 Tb6 kan wit remise maken met 56. d6+ of 56.Kb2 spelen waarna beide zijden niet verder kunnen komen.

53.d5 Td1 54.Ke5

Wit dreigt beslissend 55.d6+ Txd6 56.f8D+.

54...Tf1 55.d6+ Kf8 56.Kd5

Nu heeft wit alle tijd om de b-pion op te halen, na

56...Tf6 57.d7 Ke7 58.Kc6 Tf2 Wit wint ook na 58...Txe6+ 59.

Kc7 Td6 60.f8D+.

59.Kxb5 Tb2+ 60.Kc6 Tb8

61.Kc7

en Anand gaf op. Wit wint op verschillende manieren; zwart is bijvoorbeeld al machteloos tegen het creëren van een vrije h-pion die oprukt naar h7, waarna f8D wint (op ...Txf8 volgt Lg8 en promotie).

1–0

Zo had Caruana in plaats van +1 ineens +3 en dat maakt een wereld van verschil! Met 5,5 uit 8 deelde hij nu de koppositie met het grote 16-jarige talent Alireza Firouzja. De Iraanse tiener viel in de komende 3 ronden echter terug naar 50% na opeenvolgende nederlagen tegen Carlsen, Caruana en Anand. De Amerikaan liet in ronde 9 nog een remise toe, om het toernooi te eindigen met 4 uit 4!

Met 7 overwinningen en 6 remises evenaarde hij recordscores in

Wijk aan Zee van Carlsen (2013) en Kasparov (1999). Het zegt veel over de Amerikaan dat hij bij de prijsuitreiking in alle eerlijkheid kon zeggen dat dit niet zijn beste toernooiprestatie ooit was. In 2014 won hij de Sinquefield Cup met 8,5 uit 10 en een TPR van ongeveer 3100, het is het beste toernooiresultaat dat iemand ooit heeft behaald in de schaaksport.

Veel aandacht ging tijdens het toernooi ook uit naar de ongeslagen reeks van Magnus Carlsen. Hij speelde een oud record van Sergey Tiviakov uit de boeken, en is na dit Tata Steel toernooi al 120 partijen op rij ongeslagen.

Firouzja – Carlsen

Ronde 9

-trrwq-vlk+

vleugel. Hij wint nu ook ruimte op de koningsvleugel en gaat zijn zwartveldige loper actief neerzetten op de diagonaal c1–h6.

26.Taa1 Lh6 27.Tab1 Txb1

28.Txb1 Kg7! 29.Pef1

29.h4 Pg4! is ook een positionele ramp voor wit.

29...h4!

Carlsen verbetert zijn stelling met iedere zet.

30.Pe3 Lf4 31.Pef1 Dc7 32. g3?! hxg3 33.fxg3 Lh6 34.h4 Dd7

De Noor besluit de a-pion op te halen.

35.Kg2 Pxa4 36.Lxa4 Dxa4

37.Lxd6 Dd4! 38.Df2 Dxf2+ 39.Kxf2

vL-+-sNQ+P

R+LsN-zPP+

Stelling na 25.Df3

In een typisch Spaans middenspel geeft de wereldkampioen de talentvolle tiener nu een strategische masterclass. 25...h5!

Zwart staat al beter op de dame-

Nu is 39...Pg4+ gevolgd door 40...Tc2 objectief het sterkst: de pointe is 40.Kf3? Tc3+ 41.Kxg4? Lc8 mat! Maar 39…Lxf1 was goed genoeg om Firouzja te doen opgeven. Wit had zich 40.Kxf1 (40.Pxf1? Pxe4+) 40...Lxd2 41.Lxe5 Lc3

42.Tc1 Lxe5 43.Txc8 Lxg3 nog even kunnen laten bewijzen, maar het eindspel is gewonnen voor zwart.

0–1

Het Nederlandse publiek kon ondertussen zijn hart ophalen aan de resultaten van Jorden van Foreest. Vorig jaar maakte de Groninger zijn debuut in de Masters groep, en dit jaar liet hij zien dat hij zich het afgelopen jaar volop heeft ontwikkeld. Hij was goed voorbereid in de opening, zijn eindspeltechniek was duidelijk verbeterd, zijn concentratie en focus vrij optimaal, en ook in matige stellingen (onder andere tegen Caruana en Giri) bleef hij zich hardnekkig verdedigen.

Magnus bekijkt argwanend een witte pion voor zijn partij tegen Dubov in Eindhoven.

Van Foreest - Yu

r+-+-+-+ zp-+-+-+R+-+-+-+ +P+p+k+P+-mKpzp-+ +-zP-+-+-+-+-zP-+ +-+-+-+-

Stelling na 44.Kd4

Er staat een hyperscherp en razend moeilijk toreneindspel op het bord waarin Yu het nu fout doet.

44...Kg4?

Een logische zet om de koning een vrije e- of f-pion te laten ondersteunen. Jorden laat echter zien dat het zwarte tegenspel te langzaam is. Juist was 44...Te8 met als idee 45.

Txa7 Kg6! (45...e3 46.fxe3 fxe3

47.Tf7+ Ke6 48.Tf1 Ta8 49.Kxe3

Txa4 maakt ook remise.) 46.a5 (46.b6 e3 47.fxe3 f3! wint voor zwart!) 46...e3 47.fxe3 fxe3 48.

Ta6+! Kg5 49.Ta7! Kg6! met remise.

Ook goed was 44...e3 45.fxe3 f3! en zwart heeft voldoende tegenspel met zijn vrije f-pion.

45.b6! Kf3

Zwart verliest ook na 45...Tb8!?

46.bxa7 Ta8! 47.Kxd5 e3 (47...

Kf3 48.c4 wint ook voor wit.)

48.fxe3 fxe3

r+-+-+-+ zP-+-+-+R+-+-+-+ +-+K+-+P+-+-+k+ +-zP-zp-+-+-+-+-+ +-+-+-+-

en nu het moeilijk te vinden

49.Ke4! e2 50.Tg6+ Kh3 51.Tg1

Txa7 52.Kf3 en wint.

46.Txa7 Tb8 47.a5! Kxf2 48.

Te7! f3 49.b7!

Wit verspeelt de winst met

49.Kc5 Tf8! 50.b7 Ke3 51.a6 f2

52.a7 f1D 53.a8D Dc4+ 54.Kd6

Tf6+ 55.Te6 Txe6+ 56.Kxe6 Dc6+ en zwart houdt eeuwig schaak.

49...e3 50.a6 e2 51.Te6! Dreigt 52.a7. Meteen 51.a7 maakt de winst veel moeilijker vanwege 51...Txb7! 52.Txb7 e1D.

51...e1D 52.Txe1 Kxe1

-tr-+-+-+ +P+-+-+P+-+-+-+ +-+p+-+-

Tb2+ 72.Kc4 Ta2 73.De2+ Kb1

74.Dd1+ Kb2 75.Kb4 en Yu gaf op. Hij verliest de toren of gaat snel mat.

1–0

Vanuit een Tweepaardenspel heeft Carlsen een pion geofferd in de opening en met zijn laatste zet lijkt hij behoorlijke veel activiteit te krijgen.

26.Lxd4! exd4 27.f3

53.a7 Txb7 54.a8D Jorden heeft goed gezien dat de zwarte f-pion niet gevaarlijk is.

54...Te7

54...f2? 55.Dxb7 f1D 56.Db1+ en wit wint het pionneneindspel.

55.Df8 Te4+ 56.Kxd5 Te3

57.Dc5 Kd2 58.Kd4 Td3+ 59.

Ke4 Txc3 60.Df2+ Kc1 61.Kd4

Ta3 62.Kd5 Td3+ 63.Kc4 Ta3

64.Dc5 Kb2 65.Db4+ Ka2

66.Dd2+ Kb1 67.Kb4! Ta2 68.

Dd1+ Kb2 69.Dxf3

Dame tegen toren kan best lastig gewonnen zijn, maar hier staan de zwarte stukken al heel slecht.

69...Kc1 70.Df1+ Kc2 71.De1

Een indrukwekkend staaltje techniek en rekenwerk! In de tweede ronde verloor Jorden met zwart van Xiong, om meteen daarna weer toe te slaan tegen Dubov in een krankzinnig scherp middenspel. Met een +1 score kreeg Jorden nu achtereenvolgens Carlsen, Caruana en Anand voor zijn kiezen. Waar hij vorig jaar nog kansloos en wat naïef verloor van Carlsen, miste hij nu een kans op behoorlijk groot voordeel, en zette bijtijds de zeilen bij om een verdiend halfje binnen te slepen.

Van Foreest - Carlsen -+r+-trk+

Zwart heeft het loperpaar, maar wit heeft naast zijn pluspion een prachtig paard op e4.

27...Tc6 28.b3! La3 29.Tce1?!

Jammer! Na het kwaliteitsoffer

29.dxc4! Lxc1 30.Txc1 kan wit risicoloos op winst spelen. Met twee pionnen heeft hij materieel genoeg voor de kwal, de zwarte d-pion is zwak en het prachtige paard op e4 maakt dat zwart niet actief kan worden.

29...cxd3 30.cxd3 a5! 31.Tf2

Lc1!

Nu heeft zwart duidelijke compensatie voor de pion. De zwarte loper komt heel irritant naar e3. Jorden speelt nu wellicht niet de beste zet, maar rekende wel diep om naar een duidelijke remise af te wikkelen.

32.Pd2 Lxd3 33.Pc4 Lf4

Wit staat beter na 33...Lxc4?

34.Txc1.

34.Pe5

De pointe: zwart heeft zijn pion terug, maar verliest het loperpaar.

34...Tc3!

Stelling na 25…c4

Als er iemand beter staat na

zp-+-vl-zpp -+-+-+l+ +-+-zp-+-+psnN+P+ +-+PvL-sNPzPP+-zPK+ +-tR-+R+-

Jorden hield de laatste ronde remise tegen Anish, Caruana kijkt toe.

34...Lxe5 35.Txe5 dan is het wit.

35.Pxd3 Txd3 36.Pf5 g6 37.

Te4!

Nog een nauwkeurige zet.

37...Lg5 38.Pe7+

Wit houdt ook remise na

38.Pxd4 Le3 39.Pe6 Lxf2 40.Pxf8.

38...Kh8 39.Pc6 Le3 40.Te2

Td1 41.Pxa5 Tg1+ 42.Kh2 Tc1 en remise door zetherhaling na

43.Kg2 Tg1+ 44.Kh2 Tc1 45. Kg2 ½–½

Tegen Caruana regeerde de chaos. Jorden kwam vrijwel verloren uit de opening, maar verdedigde zich hardnekkig en had in de slotstelling ook voor meer kunnen gaan dan het halfje accepteren dat de Amerikaan aanbood. Ook tegen Anand verloor hij niet. In ronde 7 liet Jorden goede openingsvoorbereiding zien.

Vitiugov - Van Foreest

1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Pf6 4.e5

Pfd7 5.Pce2 c5 6.c3 Pc6 7.Pf3 Le7

Een sterk staaltje psychologie:

Vitiugov had deze stelling een half jaar geleden met zwart in een rapid partij die hij verloor!

8.a3 0–0 9.Pf4 Da5 10.Ld3?

Sterker is 10.Le3 waarna zwart ook verder gaat 10…Pxd4 (het idee van 9…Da5), na 11.Pxd4 cxd4 12.Lxd4 Dc7 hebben we dan een spannende stelling die ongeveer in evenwicht lijkt. Na de zet van de Rus is slaan op d4 nog veel problematischer voor wit.

10...Pxd4! 11.Pxd4 cxd4 12.

Dh5

Hier lijkt 12.Pxe6!? een betere kans, na 12…fxe6 13.Dh5 kan zwart tot remise besluiten met

13...g6 14.Lxg6 hxg6 en eeuwig

schaak, of spelen met 13…h6

14.Lxh6 en nu 14…Pxe5!?.

12...f5! 13.0–0

13.Pxe6 faalt op 13…Pxe5.

13…Pxe5 14.cxd4 Pc6

en nu had Jorden een gezonde pion meer. Hij won uiteindelijk nadat Vitiugov in de tijdnoodfase nog met een mooie schwindel kwam. In het vervolg van het toernooi verloor Jorden nog een partij (zwart tegen Artemiev), maar hield verder keurig stand tegen de wereldtoppers. Zijn leukste remise was

Van Foreest - Duda

-+l+-+-+ zp-+-+-zpk

-+-wqNvl-zp +-+-+p+-zp-+-+-+ +L+-wQ-+P P+-+-zPP+ +-+-+-mK-

Stelling na 33...Dd6

En nu het fraaie 34.Dd3! Dxd3 anders valt pion f5 met schaak, maar nu volgt een studie-achtig eeuwig schaak 35.Pf8+ Kh8 ½–½

Eindstand Masters

tR-vL-+RmK-

Tata Challengers

De Challengers groep werd gewonnen door de Spaanse grootmeester David Anton die zich daarmee kwalificeerde voor de Masters van volgend jaar. De vier Nederlandse deelnemers mochten redelijk tevreden zijn. Erwin l’Ami speelde tot het laatst mee om groepswinst en promotie en eindigde ongeslagen op de gedeelde 2e plaats. Lucas van Foreest eindigde op 50% en won rating. Jan Smeets speelde na lange afwezigheid

weer mee en scoorde conform zijn rating. Max Warmerdam stond na 10 ronden op 2 punten en leek onderaan te zullen eindigen. Met een eindsprint van 2,5 uit 3 (waaronder een mooie overwinning op winnaar Anton!) kwam hij alsnog op zijn verwachte score uit.

Erwin speelde zijn leukste partij meteen in de eerste ronde.

l’Ami - Smirnov

Stelling na 14...c5

Wit speelt en...?

15.Txa6! offert heel sterk de kwaliteit! Wit krijgt een pion en mooie positionele compensatie.

15...bxa6 16.dxc5 Tfc8 17.b4

f6 18.e4 Pc7 19.Lc3 Pb5 20.

Ta1 Tc6 21.e5 Ld8 22.Pd6

Deze octopus legt de zwarte stelling lam - er zijn geen open lijnen voor de zwarte toren beschikbaar.

22...Tb8 23.f4 h5 24.g3 Pc7

25.Ke3 f5 26.Ld2 Kf8 27.Kd4 g6 28.Pe1 Pb5+

Smirnov geeft uit wanhoop nog een pion, om niet werkeloos toe te moeten zien hoe hij gewurgd wordt.

29.Pxb5 axb5 30.Txa7 Tcc8

31.Pc2 Ta8 32.Td7 Le7 33.Ke3 Ke8 34.Td6! r+r+k+-+

kwaloffer. Zwart moet het offer aannemen omdat anders pion e6 valt. Wit krijgt nu drie verbonden vrijpionnen voor de twee geofferde kwaliteiten.

Niet per se noodzakelijk, maar wel heel fraai dit tweede

+-+-vl-+-

-+-tRp+p+ +pzP-zPp+p

-zP-+-zP-+

+-+-mK-zP-zPNvL-+-zP

Erwin l'Ami.

Interview Jorden van Foreest

‘Dit had ik nooit verwacht’

Gefeliciteerd met dit prachtige resultaat! Had je dit vooraf verwacht?

Ik was natuurlijk de laagste ratinghouder in deze groep, dus nee deze vierde plaats had ik nooit verwacht. Vorig jaar bij mijn debuut speelde ik redelijk onbevangen. Nu was het natuurlijk de tweede keer, maar dan loop je ook het gevaar dat je iets relaxter bent. Erwin l’Ami en Loek van Wely hebben me daar vooraf wel advies over gegeven. Ik had dit jaar wel extra hard gewerkt als voorbereiding op het toernooi.

Waarom ging het deze keer zo goed denk je?

Het is denk ik belangrijk om een goede start te hebben. Als je slecht begint dan wordt het daarna mentaal ook moeilijker. Nu won ik de eerste partij van Yu en dat gaf meteen zelfvertrouwen. Daarna verloor ik natuurlijk van Xiong, maar daar kon ik goed mee omgaan, en in de derde ronde won ik weer. Daarna was het zaak om de focus vast te houden en niet te denken: ‘wat gaat het goed’. In die partij tegen Yu dacht ik trouwens dat ik op een gegeven moment mijn voordeel had weggegeven en dat het remise zou worden.

Ik vond dat je dat toreneindspel heel sterk speelde…

Ja dat weet ik niet, ik had sterk het gevoel dat hij in het toreneindspel stiekem ook op winst zat te spelen. Ik zag dat hij 44...e3 45.fxe3 f3! kon spelen wat me redelijk makkelijk remise leek. Hij speelde 44…Kg4 wat erg riskant was. Over het algemeen heb ik het gevoel dat ik het eindspel wel redelijk speel.

Na die eerste drie ronden kwam je in een soort ‘tunnel’, achtereenvolgens moest je het opnemen tegen Carlsen, Caruana en Anand. Zag je dat zelf ook zo?

Na mijn winstpartij tegen Dubov dacht ik

inderdaad: ‘waarschijnlijk heb ik na de volgende drie ronden een minscore.’ Nu is het wel zo natuurlijk dat ik in twee van die drie partijen wit had. Ik had me goed voorbereid voor de partij tegen Carlsen en allerlei openingen bekeken. Eerlijk gezegd had ik niet naar het Tweepaardenspel gekeken wat uiteindelijk op het bord kwam, maar mijn geluk was dat ik die variant al had voorbereid voor de partij tegen Yu. Tegen Caruana kwam ik natuurlijk verloren uit de opening, dat ik die partij overleefde was wel bijzonder.

Had je aan het eind tegen Caruana zelfs niet door moeten spelen?

Ja, misschien wel. Dat zei Loek van Wely later ook nog tegen me. Ik was erg blij dat ik niet heel snel verloren had, maar ik had eerlijk gezegd ook emotioneel de omschakeling nog niet gemaakt. Bovendien had ik niet in de gaten dat ik zo goed stond, hij had tenslotte drie pionnen voor het stuk.

Vorig jaar bij je debuut in de Masters won je ook 3 partijen. Je verloor toen 7 keer, en nu maar 2 keer. Is dat het verschil?

Ik denk dat ik aan het einde van 2019 sowieso sterker speelde dan aan het begin. Ook toen was ik al wat meer ‘solide’. In een toernooi in Amerika speelde ik 7 keer remise tegen sterke spelers, en in het FIDE Open op de Isle of Man speelde ik zelfs alle 11 partijen remise tegen spelers uit de wereldtop.

Hoe had je je voorbereid op dit toernooi?

Het helpt natuurlijk dat ik dankzij het KNSB trainingsprogramma, met financiële steun van NOC*NSF, veel op Papendal kan trainen. Met mijn secondant, de Noorse grootmeester Johan-Sebastian Christiansen, had ik in december tien dagen op Papendal getraind. We hebben daar goed gewerkt, niet alleen aan openingen, maar ook door bijvoorbeeld het uitspelen van studies. De voorbereiding liep ook beter dan vorig jaar. We hadden goed nagedacht over welke stellingen mij liggen. Ik heb alleen 1.e4 gespeeld met wit en ik wist goed wat ik moest doen. De keuze om tegen het Siciliaans de Alapin variant te spelen was ook een heel gelukkige. Het idee kwam mede van mijn secondant. Ik vermeed zo bijvoorbeeld de Sveshnikov, en bovendien bekijkt niemand 2.c3 tegen het Siciliaans echt goed.

Je werd ‘beste Nederlander’ in Wijk aan Zee. Zegt je dat iets?

Nee, ik ben blij met hoe ik zelf gespeeld heb. Anish is in het algemeen natuurlijk veel sterker dan ik, maar in één toernooi kan het wel eens anders lopen.

Vorig jaar zei je in een interview met Gert Devreese voor SchaakMagazine dat je jezelf anderhalf jaar de tijd zou geven om te beslissen of je profschaker wilde worden. Ben je er nu uit?

Nee nog niet. De jaren gaan steeds sneller terwijl ik ouder word (lacht). Ik ben blij met dit resultaat, en ik wil nu niet zoveel ratingpunten verliezen als ik vorig jaar deed na het Tata Steel toernooi. Mijn rating is nog niet hoog genoeg, maar ik heb wel nog steeds de ambitie om de 2700 te halen.

Je staat al wel in de top-100 en dat was een ander doel dat je vorig jaar noemde. Wat zijn je plannen op de korte termijn?

Ik ga Anish Giri helpen in zijn voorbereiding op het Kandidatentoernooi. Verder heb ik een mooie uitnodiging voor het Sigeman toernooi, daar krijg ik de kans om een partij tegen Karpov te spelen. Verder speel ik in Praag een soort Tata Steel Challengers toernooi: een B-groep tegen spelers met een vergelijkbare rating als ik zelf heb. Verder speel ik nog Bundesliga en Franse competitie, wil ik meedoen aan het EK-individueel en ben natuurlijk graag weer actief voor Nederland op de Olympiade.

Jeroen Bosch

Foto’s: Alina l'Ami

Jorden goede focus tijdens Tata

Veelvoudig puzzelkampioen slaat toe op ISC

De International Solving Contest (ISC) is een jaarlijkse oploswedstrijd die, verspreid over meerdere locaties op de aardbol, op een zondag aan het eind van januari gehouden wordt. Bepaling van de datum gaat mogelijk op basis van dezelfde criteria die men bij het opstellen van het speelschema voor het Tata Steel-toernooi hanteert, want de ISC valt altijd samen met de laatste speeldag op het schaaktoernooi in Wijk aan Zee. Jaren geleden ontstond daardoor het idee om de ISC ‘afdeling Nederland’ in Wijk aan Zee te houden, voor schakende oplossers en oplossende schakers is het zo een mooie gelegenheid om het een en ander te combineren.

De ISC gaat over twee ronden, beide met een beschikbare oplostijd van 2 uur, voor het oplossen van zes composities. In Categorie 1 (ervaren oplossers) bestaat het pakket in beide ronden uit een tweezet, een driezet, een meerzet, een studie, een helpmat en een zelfmat.

De deelnemers in Categorie 2 krijgen eerst twee tweezetten, een driezet, een meerzet, een studie en een helpmat, om het in de tweede sessie te doen met een tweezet minder en een driezet meer, tevens is daarin i.p.v. een helpmat een zelfmat opgenomen.

Categorie 3 is voor jeugd tot 13 jaar, de verdeling van de soorten problemen is als in Categorie 2.

Om hier te tonen vind ik de driezetten uit Categorie 1 wel geschikt. In de wedstrijd vond ik in beide het vinden van de sleutelzet niet al te moeilijk, en bij nadere bestudering kwam een mooie inhoud te voorschijn.

Adriano Chicco

1e EV Szachy 1954

-+-+-sNr+ +-+pzp-+P R+-+p+-+ sN-zPk+n+p+-+R+n+

vL-mK-zpPzpq

-+PzP-vl-+ +-+-+-+-

#3

Dit probleem oplossen is goed te doen, vrij snel werd duidelijk dat het van 1.Pc6! moet komen, dan dreigt eenvoudig 2.Pxe7+!

Pxe7 3.Td6#. Op 1...dxc6 komt 2.Pxe6 met 3.Pc7# en 3.Pf4# als dreigingen, en op 1...Tg7 heeft wit 2.Pxd7! en 3.Pb4#. Het gaat vooral om de varianten waarin zwart met de dame pareert en 2...Df1 er niet meer in zit, wit speelt dan de koning waardoor 3.c4# ineens opduikt, het is wel zaak om de koning op het juiste veld te zetten, dus 1...Dh4 2. Kd3! en 1...Dxh7 2.Kb4!

Evgeny Peretiaka, '64' 1990

r+l+-+-+

+-zp-vL-+-zPp+n+-sn trp+-zp-+p+-mkP+-sN +-+-zpQzP-zP-+L+-+ +-sN-mK-+-

3#

Bij deze stelling sprong een mogelijk dameoffer op e3 me vrij snel in het oog, 1.Ld3! is de zet die daarvoor nodig is. De loper neemt de dekking van e4

over waardoor de dame van die taak verlost is. Als de dame daarna speelt, is 3.Pf3# een drei ging, voor een mogelijk 2...e2 moet wit 3.Df2# in de stelling houden, en daarbij dan ook nog anticiperen op de verdediging

2...Pg5. De dreiging is dus

2.Df8!, op 2...Pg5 heeft wit dan

3.Lc5#. Op 1...Lc8- ~ moet

2.Df5! want 2...Pg5 3.D(x)d7#, achter 1...cxb6 2.Df6! zit hetzelfde idee (2...Pg5 3.Dd6#), dat geldt ook voor 1...b4 2. Df7! (Pg5 3.Dc4#), op 1...Pe6- ~ komt inderdaad 2.Dxe3+! en tenslotte is er dan nog 1...a3

2.De2! (3.Pf3# of 3.Pb3#).

Enkele dagen na het toernooi is alles in kaart gebracht. Het totaal aantal deelnemers aan deze ISC was bijna 900, afkom stig uit 31 landen.

Categorie 1 (202 deelnemers, maximaal 60 punten): 1. Ulrich Voigt (GER) 60.00, 2. GM Kacper Piorun (POL) 58.75, 3. IM Evgeny Viktorov (RUS) 58.00.

Nederlanders in top-100: 24. GM Dolf Wissmann 48.50, 56. IM Hans Uitenbroek 40.00, 58. IM Peter van den Heuvel 39.50, 60. Dirk Borst 39.00, 62. FM Johan de Boer 37.50, 95-98. o.a. Twan Burg en Migchiel de Jong 29.00.

Categorie 2 (242 deelnemers, maximale score 60 punten): 1. Alexander Smirnov (RUS) 59.00, 2. Mikelis Emils Mikelsons (LAT) 54.00, 3. Bartosz Swiatek (POL) 53.50.

Nederlanders in top-100: 13. Pier Jaarsma 45.50, 38-39. o.a. Rens ter Veen 34.50, 48-51. o.a. Jim Wittebol 32.00, 72. Rene Van Nieuwenhuizen 28.25.

Categorie 3 (453 deelnemers, maximale score 30 punten): 1. Nikita Ushakov (RUS) 30.00, 2. Agnessa Stepania Ter-Avetisjana

(LAT) 30.00, 3. Daniil Maneluk (RUS) 30.00.

Geen Nederlandse deelnemers. Voor details en verdere uitslag, zie solving.matplus.net (bij ISC)

Aan de uitslag van Categorie 1 valt op dat achttien van de twintig deelnemende oplos-GM's in de top-25 geëindigd zijn. Desondanks gaat het brons naar een IM en heeft winnaar Ulrich Voigt in het oplossen (nog) geen titel. Toch komt zijn overwinnng niet uit de lucht vallen. Hij was in de periode 2000-2016 namelijk elf keer winnaar van het World Puzzle Championship (WPC) en is dus 11-voudig World Puzzle Champion. In zijn eerste wedstrijd in het oplosschaak, het Open Zwitsers oploskampioenschap in Bern, in september 2017 kwam hij met een 6e plek in de eindstand tot een goed resultaat en zette ook op de volgende wedstrijden waaraan hij meedeed goede resultaten neer. Maar deze ISC-winst is toch nog even van een hogere orde.

Dolf Wissmann lost op. (Foto: Harry Gielen)

Ju Wenjun blijft wereldkampioen

Ju Wenjun heeft afgelopen maand met succes haar in 2018 behaalde wereldtitel bij de vrouwen verdedigd. Uitdaagster Aleksandra Goryachkina uit Rusland wist haar in de klassieke partijen op 6-6 te houden, maar de rapid tiebreak werd (enigszins fortuinlijk) met 2,5-1,5 door de Chinese gewonnen. Het was een zeer onderhoudende match met relatief veel overwinningen (zes van de twaalf) en een hoog zetgemiddelde, 65 maar liefst.

Een korte introductie van beide dames: Goryachkina (21 jaar, 2578) staat al jaren bekend als een groot talent en heeft al diverse Europese- en wereld titels bij de jeugd gehaald. Vorig jaar kwam haar doorbraak bij de volwassenen en won ze met overmacht het kandidatentoer nooi. Ju Wenjun (28 jaar, 2584) is na Hou Yifan (die voorlopig niet meer bij de vrouwen speelt) de hoogst gerate vrouw ter wereld. De eerste zes partijen werden in haar geboorteplaats Shanghai gespeeld en zij was na drie remises de eerste die toesloeg.

Partij 4: Ju –Goryachkina

-+-wq-mk-+

vrijpion of komt haar koning op g5, in beide gevallen met winst.

52…Kd6 53.gxh5 gxh5 54.

Ke4 Kc6

Het wordt nu een wedren. Als wit meteen f6 eet gaat de zwarte koning naar b3 en promoveert zwart eerst. Wit heeft echter iets slims bedacht.

55.f4 Kb5 56.Kd5!

De enige zet die wint. Wit gaat niet meteen voor de f-pion, maar gaat eerst de zwarte c-pion uitschakelen.

Partij 5: Goryachkina - Ju

Dit kost een paar tempi. Met 34...Pc4! 35.Kf1 (35.Td4+ Ke5

36.Td7 Tc3 en wit kan niet op a7 slaan wegens …Tc1) 35...Ke5 kan zwart zich net verdedigen, bijvoorbeeld 36.Th4 Pb2 37. Txh5+ Kd4 38.Ke2 Pxd1 39. Kxd1 Ta2 40.Txh6 Txa3 41.Kxd2 a5 en de tablebase zegt dat dit remise is.

de koning op e2 heeft zwart geen …Pb2 meer en wint wit.

Na een remise in de zesde partij verhuisde de match met een tussenstand van 3-3 naar het Russische Wladiwostok, iets over de grens. Ook hier was het de thuisspelende speelster die het eerst toesloeg.

Partij 8: Goryachkina – Ju k+-tr-wq-tr zpp+n+-+-+p+-zp-zp +-zP-+P+R -zP-zpPzP-+

34...Pc6?

Wit staat beter, maar dreigt nog niet op a7 te slaan wegens eeuwig schaak. Daarom moet zwart passen met 50...Ke8! en dan is de stelling houdbaar. 50...De7?

Deze stelling was al eerder op het bord gekomen. In tweede instantie vindt Ju de winst.

51.Dxe7+! Kxe7 52.g4!

Als zwart nu slaat op g4 dan krijgt wit of met f4-f5 een verre

56…f5 57.Kd6 Kb6 58.Kd7!

Ka5 59.Kc7!

Nu moet zwart wel op a6 slaan, anders speelt wit Kb7.

59…Kxa6 60.Kc6 Ka5 61.Kxc5

Ka6 62.b4 Kb7 63.Kd5

En nu is wit in de wedren twee zetten eerder dan zwart.

1-0

Een partij later ging ook Ju in het eindspel in de fout.

zpQ+-+-+P+-+-zpp+ +-zp-+-+p -+-+-+-zP +P+-+KzP-+-+-zP-+ +-+-+-+-

Dimitri

Vanuit een gelijke stelling werd Ju langzaam overspeeld. De witte koning staat wel bloot en daar probeert ze van te profiteren.

29...b6

Dit verzwakt wel pion c6, maar zolang de witte dame niet kan ingrijpen, is dat niet zo erg.

30.e5! bxc5 31.Dh1!

Maar daar komt ze! Pion c6 is reddeloos en de zwarte koning komt meteen ook onder druk.

31...Pb8 32.Le4 Th7 33.Txc5

Tb7 34.Lxc6 Pxc6 35.Dxc6

d3

Deze pion zorgt nog voor wat tegenkansen, maar wit houdt 'm goed onder controle en weet uiteindelijk af te wikkelen naar een makkelijk gewonnen toreneindspel.

36.Tb5 Tdb8 37.e6 Dd8 38.

Th1 d2 39.Td5 Dc8 40.Dxc8

Txb4+ 41.Ka1 Txc8 42.Txd2

Kb7 43.Td7+ Kb6 44.e7 Te8

45.Te1 1-0

Ju trok de stand met wit weer gelijk, maar met zwart leek ze weer onder druk te komen.

Partij 10: Goryachkina – Ju

r+-+-+-tr zpp+-mkp+-+p+-+l+ +-+p+p+p -+-zP-zP-zP +-+-+-+PzP-mKLzP-zP

tR-+-+-+R

Deze opmerkelijke pionnenstructuur was een dag eerder voor het eerst op het bord gekomen in Wijk aan Zee! Erwin l'Ami wist met succes de zwarte stelling te verdedigen tegen Ganguly, die een zet of dertig later remise gaf met nog steeds de zwarte loper op g6. Die loper is slecht, maar dekt wel alles.

Goryachkina opende de stelling op de damevleugel, maar Ju verdedigde zich goed. Vlak voor de tijdcontrole stond het zo.

-+-+-+-+ +-mk-+-+-

-+-tr-zpl+ +-zp-+p+p

-+-+-zP-zP +-+RzPL+-

-+-mK-+-zP +-+-+-+-

Na ruil op d6 is het eindspel potremise. Wit ging het nog proberen met 38.Ld5, waarna zwart eindelijk haar loper kon activeren met 38...Le8. Wit overzag even later dat zwart loperruil kon forceren en in het toreneindspel moest ze opeens oppassen. Die mentale omschakeling ging niet goed.

Goryachkina die voordeel had, en dan vooral in de eerste rapidpartij.

Rapidpartij 1: Ju –Goryachkina

Rapidpartij 3: JuGoryachkina

+p+-+-tr-+n+pzp-zp +-+p+-+P -+-zP-zP-+ vL-+-tR-zPP+Q+-zPK+ +-+-+-+-

53.Kb4?

Wit kan met enige moeite remise maken met 53.Kb2! Tb3+

54.Kc2 Ke4 55.Th8 Txe3 56.Te8+ Kxf4 57.Txe3 Kxe3 58.h5 f4 59. h6 f3 60.h7 f2 61.h8D f1D 62. De8+ en hier heeft wit eeuwig schaak.

53...Tb3+ 54.Ka4 Ke4

De witte koning is afgesneden en de c-pion beslist.

55.Th8 Tb7 56.Tc8 Kd3 57.h5

c3 58.h6 c2 59.Ka3 Kd2 60.

Td8+ Kxe3 61.Tc8 Kd2 62.

Td8+ Kc1 0-1

Dat moet een enorme klap voor Goryachkina geweest zijn, maar ze toonde veerkracht door de laatste reguliere matchpartij te winnen en zo een tiebreak (vier rapidpartijen) af te dwingen. Dat gaf haar echter niet per se een psychologisch voordeel. Ju had al eerder een tiebreak om de WK-titel moeten spelen en die ervaring gaf haar zelfvertrouwen. In drie van de vier partijen was het echter

Tot hier speelde Goryachkina heel goed en ze staat totaal gewonnen. In rapidpartijen kunnen echter rare dingen gebeuren, vooral in combinatie met zenuwen, en door een serie van zwakke zetten geeft ze het helemaal weg.

51...Ph4?! 52.Td1 Pf3+? 53. Kg2 g4

De zwarte toren staat nu half opgesloten.

54.d6 Ld8 55.d7

De vrije d-pion ziet er opeens gevaarlijk uit. In paniek geeft zwart een stuk om dat bezwaar te bedwingen, daar waar 55... Ph4+ 56.Kg1 f6 nog goede winstkansen had gegeven.

55…Pxe5? 56.Pxe5 Txb3 57. Pc6 Lc7 58.d8D+ Lxd8 59. Txd8+ Kg7 60.Td5 Th3 61.Pd4 Weg zwarte winstkansen.

61…Kg6 62.Pf5 Ta3 63.Ph4+ Kh6 64.Pf5+ Kg6 65.Ph4+ Kh6 66.Pf5+ Kg6 67.Ph4+ Kh6 1/2-1/2

Wit staat gewonnen, maar na de volgende zet dacht ik dat het nog spannend zou kunnen worden. Ju houdt echter de controle.

37.f5 e5 38.dxe5 fxe5 39.f6 Tg5 40.f4 Txh5 41.fxe5 De6 Dreigt iets vervelends op h3.

42. Kg1!

De enige winstzet, snel en cool gespeeld. Op 42...Dh3 komt nu 43.Dg2.

42...d4

Of 42...Pxe5 43.f7! Dxf7 44.Lb2 met stukwinst.

43.Dg6!

Weer de enige winstzet, maar het is ook meteen uit.

43…Dd7 44.e6 Dc7 45.Dxh5 1-0

In de vierde rapidpartij verdedigde Ju met succes een matige stelling en daarmee was de prolongatie van haar wereldtitel gelukt.

Toen Ju eindelijk voordeel kreeg wist ze het wel af te maken.

Ju Wereldkampioen

Roelof Kroon en Jan Kouwenhoven schaakvrijwilligers van 2019

Schaakvrijwilligers zijn er in allerlei soorten en maten. Zonder deze vaste krachten geen clubavond, geen teamindeling, geen schaaktoernooi. Elk jaar zet de KNSB een supervrijwilliger in het zonnetje. Voor 2019 zijn dat er zelfs twee!

Na de oproep in Schaakmagazine moest het bondsbureau aan de bak! Schakers uit bijna het hele land nomineerden hun vrijwilligers. Alleen de zuidelijke provinciën bleven wat achter. Alle aanmeldingen waren van hoge kwaliteit en we zullen de komende tijd meer van deze schaakactivisten aan u voorstellen.

Verbinder van het Noorden

Winnaar Roelof Kroon is de favoriet, zo lijkt het, van de gehele Noordelijke schaakwereld. Peter Koning, voorzitter ssv Mid Fryslân en Talententeams Jeugd Schaak

Noord: ‘Roelof is al vele jaren jeugdtrainer van SC Ten Boer, elke vrijdag is hij vrij van zijn werk bij DUO om praktisch in zijn eentje les te geven aan ruim veertig jeugdleden. Al jaren organiseert hij het Grand Prix toernooi in Ten Boer.’ In januari deden hier 93 jeugdspelers aan mee. De jongste deelnemers, vijf- tot zevenjarigen, speelden een eigen toernooitje. Zonder klok en met vooral een aantal schaakspelletjes.

Koning: ‘Roelof reist stad en land af met de jeugd van SC Ten Boer en Jeugd Schaak Noord, is betrokken bij het kampioenschap voor basisscholen en doet van alles verslag op Roelofs Schaakblog. In een lastige tijd met een omgeving die soms niet vooruit is te branden, blijft Roelof onvermoeibaar het schaken promoten. In het Noorden maakt hij het verschil!’

Al jaren is Kroon de drijvende kracht achter het Noordelijk Schaak Kamp tijdens de Open Nederlandse Jeugdkampioenschappen. Ook was hij medeorganisator van de Combinatie van het Noorden, waarin schakers uit de Friese Schaakbond (FSB), de Noordelijke Schaakbond (NOSBO) en ook Meppel met elkaar optrokken tijdens de Nederlandse Jeugdkampioenschappen in Rotterdam.

Unieke jeugdcompetitie

Migchiel de Jong, namens de jeugdcommissie van de Friese Schaakbond: ‘Roelof is de schakel tussen de oudere jeugd uit de NOSBO en de FSB. Zij blijven zo schaken en behalen goede resultaten. Hij organiseert ook de Noordelijke Jeugdcompetitie met dit seizoen negen viertallen.’ De clubs mogen jeugdspelers van verschillende leeftijden in één team opstellen. Ze zijn dus niet gebon-

den aan de gebruikelijke leeftijdscategorieën. Op een speelavond wordt één partij gespeeld met langere bedenktijd. Noteren is verplicht. Zo wil de competitie kinderen laten wennen aan het schaaktempo en de gewoonten van het volwassenschaak. Ook secretaris Rolf Yska sloot zich namens zijn vereniging Spassky›s van harte aan bij de nominatie van Kroon. Die is overigens niet alleen lid van SC Ten Boer en SV Spassky’s maar ook van SCEPU (NOSBO), Mid Fryslân (FSB), Staunton en Groninger Combinatie. Het schaakblog Komkommerschaaknieuws beweert zelfs dat hij lid is van 37 verenigingen in binnen- en buitenland! Kroon ontkent dit niet en stelt met enige ironie dat hij zijn invloed op de schaakwereld zo wil maximaliseren.

Schaakinnovator

Naast de ‘schaakvrijwilliger van het jaar’, besloot de KNSB dit jaar een ‘schaakinnovator’ te huldigen. Jan Kouwenhoven startte Buurtschaak (zie: www.buurtschaak.com) in Haarlem - nadat het Tatatoernooi daar in 2017 langskwam met ‘Chess on Tour’. Via stichting Buurtschaak hebben in drie jaar tijd al bijna negenhonderd kinderen leren schaken. Het is een samenwerkingsverband van schaakclubs, scholen, trainers, ouders, gemeenten en sponsors.

Bij de start organiseerde Kouwenhoven

alles: de locaties, reclame op scholen en in de krant, de financiën, de trainers, contacten met ouders, het materiaal. Ook was hij iedere schaakmiddag aanwezig. Eerst eenmaal per week, al snel drie middagen en later vijf! Inmiddels heeft hij wat afstand genomen, maar hij blijft een actieve voorzitter. Dankzij zijn enthousiasme stelt het bedrijf Deloitte medewerkers beschikbaar om schaaktraining te geven!

Via zijn zoon Derk raakte Kouwenhoven in 2013 betrokken bij het schaken. Eerst was hij secretaris van Kennemer Combinatie, daarna (tot 2020) voorzitter. Ad Gorissen van KC: ‘Jan is een sociaal vaardige, creatieve man. Hij kan goed verbinden. Ik geloof dat hij het Buurtschaak als een project ziet, daar heeft hij ervaring mee. Hij kwam als buitenstaander in de schaakwereld en pakt de zaken aan zoals hij dat gewend is. Hij netwerkt met gemak, weet de juiste toon aan te slaan, sleept subsidies binnen - hij krijgt dingen gedaan.

Zo wist Kouwenhoven de gemeente Haarlem ervan te overtuigen dat schaken een kernsport is. Hierdoor krijgt schaken meer aandacht en ontvangt Kennemer Combinatie subsidie. Kouwenhoven organiseerde ook de laatste competitieronde van de Meesterklasse in Bloemendaal en een schaakdag voor Chinese kinderen die vanwege een uitwisselingsprogramma op bezoek waren in Nederland. Zijn Buurtschaak initiatief is te zien in een promotiefilm die Tata voor het jeugdschaak maakte en in januari werd het tweede Tata Buurtschaak jeugdtoernooi georganiseerd.

Bloemen voor vrijwilliger van het jaar Roelof Kroon. (foto: Harry Gielen)

In deze Voorloper:

Ze werd op haar elfde al Nederlands Kampioen bij de meisjes tot en met 14, en daarna zelfs bij het NK Algemeen tot en met 12. Wendy is, net als haar drie jaar jongere zus Luna, een toptalent en werd tweemaal tiende op het EK. Hoogste tijd voor een portret in SchaakMagazine van… Wendy Huang

Wendy Huang

“Schaken heb ik geleerd van mijn vader toen ik vijfenhalf was. Mijn ouders vonden het een leuke hobby voor ons. Dat vond ik ook. Je kunt er je creativiteit in kwijt.” Hoe haar zusje Luna het heeft geleerd weet ze niet precies. “Ze wist niet hoe ze met het paard moest zetten. Toen zei ze: 1, 2, 3, en opzij.”

Wendy’s ouders meldden haar aan bij de Eindhovense Schaakvereniging.

“We werkten daar met de Stappenmethode. Ik ging bij de volwassenen meespelen. Nee, die versla ik niet altijd (lacht), maar soms wel. Toen ik acht was zochten mijn ouders Anne Haast uit als trainer voor mij en Luna. Zij liet ons leuke quizjes doen, ze liet partijen zien en vroeg ons om de beste zet te vinden.”

Anne was viermaal Nederlands Kampioene. Zij vindt dat Wendy heel ‘gezond’ speelt en weinig weggeeft.

“Ze kan ook een fantastische aanval opzetten.”

Sinds januari 2018 worden Wendy en Luna getraind door Zhaoqin Peng, die 14 keer Nederlands Kampioene

was. Net als de ouders van Wendy is Peng van Chinese afkomst, dat is wel handig. “Zij praten soms in het Chinees, dat doe ik niet. Het is best moeilijk. Peng geeft mij veel goed advies, bijvoorbeeld dat ik op mijn koning moet letten. Maar soms moet ik ook meer aanvallen.”

“Tegen sterke tegenstanders doet Wendy het heel goed,” zegt Peng. “Maar ze geeft soms te snel remise. Ze doet wat je zegt en maakt oefeningen altijd af. Daardoor kan ze heel goed rekenen en blundert ze bijna nooit. Ze kan heel goed worden, als ze minder voorzichtig wordt.”

Omdat ze zich via de meisjes-C (waar ze met 6 uit 7 kampioen werd) al had geplaatst voor het EK D in Bratislava, probeerde Wendy het in juni ook eens in het NK D Algemeen. Prompt werd ze eerste na een barrage met Arthur de Winter en Roger Labruyère.

“Ik had niet gedacht dat ik zo ver zou komen. Maar ik stond in geen enkele partij slecht.”

In augustus reisde het hele gezin naar Bratislava. Ook Luna mocht

meedoen bij het EK tot en met 8. Tussen het schaken door gingen ze wandelen in de oude binnenstad. Met haar gedeelde zesde plaats, met onder andere favoriete Machteld van Foreest (van wie Wendy won!) en de verrassende Dana Verheij, is ze best tevreden: “In de laatste ronde, tegen Yana Zhapova, stond ik eerst wat beter maar daarna deed ik het niet zo goed, het werd remise. Ik had een beetje last van zenuwen,” lacht ze. Wendy schaakt ook veel online: blitzen rapidpartijtjes en puzzle-rush, waarbij je snel een combinatie moet vinden. Luna doet hetzelfde. “We schaken niet veel samen maar zitten wel vaak naast elkaar op de bank te trainen.” Een echt favoriete schaker heeft Wendy niet. “Ik wil graag grootmeester worden, en misschien wel meer. Als ik heel goed word wil ik best profschaker worden, maar wiskundige lijkt me ook leuk. Dat gaat vast wel goed samen.” Wendy werd dit jaar niet alleen schaakkampioen, ze won ook de Nederlandse finale van de kangoeroewedstrijd!

Peter Boel

‘Ik moet

mijn koning letten’

Foto: Harry Gielen

Geboortedatum:

Uit:

School:

Leukste schoolvak:

Hobby’s: Schaken geleerd van: Club:

Wat wil je worden:

Lievelingseten:

1 mei 2008

Eindhoven

Huygens Lyceum (gymnasium 1) in Eindhoven

wiskunde en alle talen

zwemmen, piano, tekenen haar vader

Eindhovense SV profschaker of wiskundige paella

Partijen van Wendy

26.Dh4!

Limburg Open 2019

Een mooie aanvalsoverwinning op een sterke tegenstander.

1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.

Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.f4 e5 7.Pf3

Wendy pakt de gevaarlijke

Najdorf-variant rustig aan.

7...Dc7 8.a4 Le7 9.Ld3 0–0

10.0–0 Pc6 11.Kh1 Pb4 12.

Ph4!?

Een soort valletje. Als zwart nu slim reageert met 12...Td8 of 12...Lg4 staat hij goed, maar een pionnetje pakken... dat is erg gevaarlijk:

12...Pxe4? 13.Lxe4 Lxh4 14. fxe5 dxe5 15.Dh5 f5

Zo kan zwart nog net stukverlies vermijden, maar nu komt zijn koning op de tocht te staan.

16.Dxh4 fxe4 17.Txf8+ Kxf8

18.Dxe4 Pc6 19.Dxh7 Df7 20.

Le3! Le6 21.Lc5+ Ke8 22.Pe4

Alle stukken doen mee! Het paard dreigt naar d6 of g5 te springen.

22...Kd7 23.Td1+ Kc7 24.Pg5 Lf5

24...Df5 25.Pxe6+ Dxe6 26. Dxg7+ is stukverlies of mat.

25.Ld6+ Kb6

Een heel mooie terugzet. Het schaakje op f2 beslist de strijd.

26...Da2 27.Df2+

En opgegeven, want na 27...Pd4

28.Txd4! loopt het mat.

Wendy – Soigina Komissarova

Bratislava 2019

-+-+-+-+ +-vl-+p+k p+-+-+-zp +-zp-zp-+-+P+P+-zP +-+-+-zPPzP-+-zP-+ +-+L+-+K

Stelling na 43…Lc7

Eindspelen met lopers van ongelijke kleur zijn heel moeilijk te winnen, zelfs met twee pionnen meer! 44.Kg2

Zet de pion op het veld van de verkeerde kleur. Zwart had beter af kunnen wachten. Zodra de witte koning op a4 komt, om via b5 binnen te vallen, moet ze haar eigen koning op b6 zetten.

67.f4!

Schitterend! Zo krijgt wit uiteindelijk twee ver van elkaar verwijderde vrijpionnen en dat is niet meer te verdedigen.

67...exf4

67…Ld2 of 67…Lh4 helpt ook niet; wit breekt altijd ergens door na 68.g5!.

68.e5! fxe5 69.g5! Lh4

Na 69...hxg5? 70.h6 is de pion al niet meer te stoppen.

70.gxh6 Lf6 71.h7 Lh8 72.Kc2

cxb4 73.axb4 Kc7 74.Kd3 Kd7

75.b5 Kd6 76.Ke4

En Soigina gaf op.

Michel van de Stee –Wendy

KNSB klasse 3H

1.d4 Pf6 2.Pf3 e6 3.c4 b6

4.a3 La6 5.Da4 c5 6.e3 Lb7

7.Le2 Le7 8.Pc3 0–0 9.0–0 d5

10.Td1 Pbd7 11.dxc5 bxc5

12.Dc2 Tc8 13.b3 a6 14.Lb2 Dc7 15.Tac1 Tfd8 16.Td2 Pb6

17.cxd5 exd5

Zwart heeft nu twee ‘hangende

pionnen’ in het centrum. Die kunnen zwak worden, maar ook sterk.

Daar heb je het al. Wit mag deze pion niet nemen wegens

-+-+r+k+ +l+-+pzpp psn-vl-+r+ +-zp-+-+-+-+-+-+ zPP+-sN-zPP -vL-tR-zP-sN +-tR-+-mK-

30...h5

Met 30...Lxg3! had Wendy al een pion kunnen winnen:

Txg3+ 32.Pg2 Lxg2 33. Txg2 Txg2+ 34.Kxg2 Te2+. Maar dan moet je wel even zien dat je aan het eind van de variant niet mat gaat achter de paaltjes!

31.Pf5? Lf4! 32.Tdd1 Lxc1 33.Txc1 Ld5 34.Pf1 Lxb3 35. Txc5 Pa4 36.Tc7

Wit had zijn stuk kunnen redden met 36.Te5 Tge6 37.Txe6 fxe6 38.Pd6 of 38.Pxg7, maar het blijft gewonnen voor zwart.

37.Pe7+ Txe7 38.

Wendy – Joop Hummel

r+-+-+-+ +p+-+qzpQ pmknvL-+-+ +-+-zplsNP+-+-+-+ +-+-+-+-zPP+-+PzP +-+R+-+K

Ld2 63.Ld7 Lc3 64.Kb3 Le1 65.Le6 Kc6 66.Ld5+ Kb6

Foto: Harry Gielen

Verdediging tegen penning

Pascal Losekoot

Dxg2. Een penning dus! Toch heeft wit een redding: met de tegenaanval

1.Tb5 wordt de zwarte dame ook aangevallen. De dame moet het matveld b7 blijven dekken, en ook de toren op g8. Toch kan zwart nog remise maken; zie je hoe?

Als de witte dame weggaat, dan wordt wit matgezet met …

-+-+-+-mk +q+-+-zpp -+-+-+-+ zp-+-+-+PvL-+p+-+ +-+-+-+P -+-+-zPP+ +Q+-+-mK-

4. Zwart aan zet r+l+-trk+ +-+-wq-zpp -+p+psn-+ zp-+pzP-vL-+-+-+-+ +R+-+-+P+PwQL+PzP +-+R+-mK-

Een penning kan heel vervelend zijn, maar is niet altijd het einde van de wereld. We gaan kijken naar manieren om uit een penning te ontsnappen, waaronder – heel belangrijk – de tegenaanval.

r+-+r+k+ zpl+-+p+p -wqp+-+pvL sn-+-wQ-+-+-+-+-+ +LzP-+-+PzP-+-+PzP tR-+-mK-+R

Toch is er een prachtige redding: Na 1.Lxf7+ Kxf7 2.Tf1+ Kg8 kan wit zijn dame ontpennen met 3.Tf8+ Txf8 4.Dg7 mat!

Bij de opgaven mag je zelf zoeken naar een manier om de penning op te lossen.

Zwart aan zet -+-+-+-+ tr-+-+p+k p+-vL-zP-+ +-+Rsn-trp

-+p+-+-+

5.

Wit aan zet

6.

Zwart aan zet

5) 1.Tc5! is een prachtige redding, want 1...Dxf3 leidt tot 2.Tc8 mat; en 1…Dxc5 tot 2.Da8+ en mat volgt.

4) 1…Da7+ 2.Le3 Pe4

3) 1.Pb5 dreigt Pxa7 mat; na 1…Da4 2.b3 of na 1…Dc5 2.Ld6 (2.b4 kan ook) Db6 3.Lc7 wint wit materiaal.

2) Met 1…Pf3! redt zwart zijn paard.

1) 1.Dd1! dreigt 2.Dd8 en mat.

2. Tb1! Tg8! met herhaling van zetten.

Voorbeeld: 1.Tb5! Te8!

Oplossingen

schaak magazine 17

-+-+k+-tr +-+-vlp+p p+qzp-sn-+ +-+R+-+-tr-+-zP-zP +-+-+Q+L -zPP+-+-+ +-mK-tR-+-

k+-+-+-+ zppzp-+-vlp -+-+-snp+ +R+-+p+-+-+rzP-+ +P+P+-+-+P+-+QzP +K+-+-+-

Tata on Tour – NK finale Voortgezet Onderwijs

Op 16 januari was Tata on Tour in het PSV stadion in Eindhoven. Bij de ingang werden alle bezoekers al verwelkomd met een groot schaakbord. Niet alleen de wereldtop speelde die dag in Eindhoven. Ook de finales van de Nederlandse Kampioenschappen voor het Voortgezet Onderwijs werden in het stadion van de voetbalclub gehouden. Op de foto de winnaars in de categorie eerste twee leerjaren. Zowel in deze categorie, als in de categorie alle leerjaren, wist het Stedelijk Gymnasium Leiden de Nederlandse titel in de wacht te slepen. Voor alle uitslagen zie: www.schaken.nl/nk-schoolschaak/vo/teamfinale/indeling-finale

Arno Bosch

In de Challengers groep van Wijk aan Zee was het verheugend om Jan Smeets weer te zien schaken. Na een aantal jaren profschaker te zijn geweest koos Smeets uiteindelijk voor een maatschappelijke carrière. Dit jaar accepteerde hij echter met plezier weer een uitnodiging van de Tata Steel organisatie. Alhoewel zijn rating op zijn hoogtepunt bijna 100 punten hoger lag heeft hij het spel natuurlijk niet verleerd. In de derde ronde won hij met zwart van het Oezbeekse talent Abdusattorov (15 jaar!). Speelt u mee?

Abdusattorov - Smeets

Wijk aan Zee (2) 2020

1.e4 e5 2.Pf3 Pf6

Het Russisch is een verstandige openingskeuze in zo’n sterk deelnemersveld wanneer je geen profschaker bent.

3.Pxe5 d6 4.Pf3 Pxe4 5.Pc3 De traditionele hoofdvariant

gaat verder met 5.d4 d5 6.Ld3, maar 5.Pc3 is op het allerhoogste niveau heel populair.

5...Pxc3 6.dxc3 Le7 7.Le3 0–0 Wit gaat in deze variant altijd voor de lange rokade. Zwart kan kiezen. Jan Smeets kiest voor een stelling met tegengestelde rokades waardoor het spel heel scherp kan worden. Zwart kan ook voor de lange rokade opteren met 7...Pc6

8.Dd2 Le6 9.0–0–0 Dd7 het spel is dan veel minder tweesnijdend. Zwart probeert dan in een bijna symmetrische stelling ‘gewoon’ gelijkspel te krijgen. Een voorbeeld is 10.Kb1 Lf6 11. Lg5 Lxg5 12.Pxg5 0–0–0 13.Pxe6 Dxe6 14.g3 The8 en de partij Saric-Smeets, Bundesliga 2012, eindigde uiteindelijk in remise.

8.Dd2 Pd7 9.0–0–0 c6 Het is logisch om met ...c6 en ...d5 een stevige positie in het centrum in te nemen, maar onder topspelers zijn ook de paardzetten 9...Pf6 en 9...Pe5 gebruikelijk.

10.Kb1 d5 11.h3

Het open toernooi van Groningen kende drie winnaars: Liam Vrolijk, de Duitser Hagen Poetsch en de Armeniër Shant

Een bescheiden profylactische zet. Met name Fabiano Caruana heeft de nodige ervaring opgedaan met de zwarte stelling. Tegen Aronian maakte hij twee keer probleemloos remise - de Armeense GM probeerde 11.Ld3 en 11.h4. Tegen zijn landgenoot Ray Robson offerde Caruana een pion na 11.c4 Pb6 12.cxd5 Pxd5 13.Lc4, met 13...Lf5!? 14. Lxd5 cxd5 15.Dxd5, na 15...Dc8 16.Pd4 Lg6 17.Ka1 Te8 18.The1 Lf6 had zwart met zijn twee mooie lopers uitstekende compensatie. Zwart won uiteindelijk in een directe koningsaanval.

11...Te8 12.c4

Wit gebruikt zijn dubbele c-pion om zwarts centrum aan te vallen. Hij hoopt na ruil van de c- tegen de d-pion te kunnen profiteren van zijn minieme ontwikkelingsvoorsprong en de eventuele druk over de d-lijn. Kunt u net als Jan Smeets aantonen dat zwart hier minstens gelijke kansen heeft?

Oplossingen pagina 30 Combineren

Sargsyan, allen met 7 uit 9. Op tiebreak werd Vrolijk de eerste plaats toebedeeld. En passant haalde hij zijn tweede GM-norm

r+-+rsN-mk +-wq-vl-zp-+p+-sn-zp zp-zP-zp-+-zP-+Q+-+ zP-+-+-+-vL-+-+PzP +-+LtR-mK-

r+lwqr+k+ zpp+nvlpzpp -+p+-+-+ +-+p+-+-+P+-+-+ +-+-vLN+P PzPPwQ-zPP+ +K+R+L+R

De Lezer heeft Zwart

12...Pb6 4 13.cxd5 13...Pxd5 1 14.Lc4 14…Le6 3 15.Lg5 15...f6 6 16.Lh4 16...Lf7 5 17.The1 17…b5 3 18.Lb3 18...Db6 4 19.Te2 19...Ted8 3 20.Dc1 20…Lc5 2 21.Pd2 21...a5 5 22.Pe4 22...Lf8 4 23.c4 23...a4 5 24.c5 24…Da7 1 25.Lxd5 25… Lxd5 1 (3) 26.Pd6 26…Lxd6 1 en zwart won Totaal 48 (50)

met een half punt overscore. In de editie van 2018 wist Vrolijk ook al de gedeelde toernooioverwinning te boeken.

-+-+-+-tr +-zp-+-+-+-zp-mkp+ tr-+l+p+-+-+-zP-+ zP-+-tR-zPL -+-+P+-mK +R+-+-+-

-+r+r+-+ +-+-sN-wqk p+-+-+Nzp +-+-+-+p -+-+LzP-+ +p+-wQ-zP-zPl+-+-+ +-+-+-mK-

5. Wit is aan zet

-+-+-+-tR +-+-sn-zp-+p+p+k+ +-+pzPq+-zP-zP-+-zP +-+-+N+-+-+-+P+ +r+-+QmK-

-+-+-+-+ +-+-+kzp-+-+-+-+ +psNntRp+-+-zP-zP-+ +K+-+-zPP r+-tR-+-+ tr-+-+-+7. r+-+-+-mk +p+-+-+p+psn-wq-+ +-sNp+-+-+-zP-trl+ +-+L+-tRP P+Q+-zP-mK +-+-+-tR8. Wit is aan zet Oplossingen pagina 31

schaak magazine 19

Karel van der Weide

Jeroen Bosch

Wit is aan zet

2. Zwart is aan zet

3. Wit is aan zet

4. Zwart is aan zet

Friso Nijboer verslaat Eelke de Boer

Liam Vrolijk wint open groep

De University Challenge – de match tussen een grootmeester op leeftijd en een aanstormend talent – is in Groningen altijd het toefje slagroom op de taart. De geschiedenis wijst uit, dat het jonge talent op zijn tenen moet lopen in deze matches. Vorig jaar verloor Lucas van Foreest van Ivan Sokolov en jaren geleden waren Hans Ree en John van der Wiel te sterk voor Jorden van Foreest. Maar kijk waar ze nu staan: Lucas is regerend kampioen van Nederland en Jorden doet voor de tweede keer op rij mee aan de A-groep in Wijk aan Zee.

De tweekamp ging dit jaar tussen Friso Nijboer en Eelke de Boer. Een interessante line-up. De 54-jarige Friso Nijboer geldt als de roofridder van de open toernooien, hij heeft in Nederland alles gewonnen wat er te winnen valt. Hij komt al heel lang in Groningen. In de jaren tachtig deed hij mee aan het Europees Jeugdkampioenschap en hij was ook meermalen van de partij in de Kroon- en Open groep van de grote Groningse Kersttoernooien. In 1993 – toen de ouders van Eelke de Boer elkaar net hadden leren kennen - deed Nijboer al mee aan het legendarische PCA-kandidatentoernooi, samen met o.a. Kramnik, Anand en Kamsky. Kortom, een sterke, zeer ervaren grootmeester maar ook nog altijd heel gretig.

Eelke de Boer – 16 jaren jong –heeft flink huis gehouden in verschillende Nederlandse jeugd-

kampioenschappen. Hij speelt in de Meesterklasse voor Groninger Combinatie en is op jacht naar de meestertitel. Een talent, zeker, maar hij heeft niet de gedrevenheid van de Van Foreestjes. Of zoals Donner ooit over de jonge Van der Wiel schreef: “Hij is op een prettige manier van een volstrekt onduidelijk niveau.”

Ook in deze UniversityChallenge was ervaring (nog) veel te sterk voor jeugdig enthousiasme. Nijboer dicteerde de match en won uiteindelijk met ruime cijfers: 3½-½. In de eerste matchpartij sloeg hij meteen toe. Nijboer ging voortdurend aan de leiding in een Caro-Kann, een opening die hij nog nooit eerder had gespeeld. Zo zie je maar: het is nooit te laat om jezelf opnieuw uit te vinden. Nieuwe openingen, nieuwe structuren, het kan allemaal heel inspirerend werken.

De

Boer-Nijboer

eerste matchpartij

1.e4 c6 2.d4 d5 3.Pd2 dxe4 4.

Pxe4 Lf5 5.Pg3 Lg6 6.h4 h6 7.Pf3

Pd7 8.h5 Lh7 9.Ld3 Lxd3 10.Dxd3

e6 11.Ld2 Pgf6 12.0-0-0 Le7 Nijboer stuurt aan op de korte rokade, dat leidt tot scherper spel dan een opstelling met lange rokade.

13.c4?!

Te haastig, dit geeft zwart allerlei aanknopingspunten op de damevleugel.

13…b5!

r+-wqk+-tr

zp-+nvlpzp-

-+p+psn-zp +p+-+-+P -+PzP-+-+ +-+Q+NsNPzP-vL-zPP+ +-mKR+-+R

Een bekend type pionoffer. Als wit het aanneemt, dan krijgt zwart de open b-lijn voor zijn toren en een onaantastbaar veld op d5 voor een paard.

14.Kb1 Tb8 15.Lf4 bxc4 16.

Dxc4 Tb6

17.Pe5 Pd5 18.Lc1

Pxe5 19.dxe5 Db8 20.The1 0-0

Een vervelende stelling voor wit. Zijn aanval op de koningsvleugel is nog nergens, terwijl zijn eigen koning niet echt veilig staat.

21.Td3 Tb4 22.Dc2 Dc7 23.a3

Th4!

Nijboer durft out of the box te denken en parkeert zijn toren op h4. Zwart kleeft hinderlijk

aan de pion op h5.

24.Dd1 Tb8 25.Tb3 Txb3 26. Dxb3 Lc5 27.Df3

Nu verovert zwart de pion op e5. Wits beste kans was 27.f4, met als idee 27…Pxf4 28.Te4 Pxg2 29.Dc2! en het paard op g2 gaat verloren.

27…Ld4!

-+-+-+k+ zp-wq-+pzp-+p+p+-zp +-+nzP-+P -+-vl-+-tr zP-+-+QsN-zP-+-zPP+ +KvL-tR-+-

En pion e5 is niet meer te dekken. Op 28.De2 komt 28… Db6! en er dreigt zowel 29… Lxf2 als 29…Pc3+.

28.Pe4 Dxe5 29.g3 Txh5?

Nu wordt het weer spannend. Na 29…Th2! wint zwart geruisloos.

30.Pg5!

-+-+-+k+ zp-+-+pzp-+p+p+-zp +-+nwq-sNr -+-vl-+-+ zP-+-+QzP-zP-+-zP-+ +KvL-tR-+-

Een geweldige truc. De dame en de toren hangen, terwijl 30… Dxe1 faalt op 31.Dxf7+ Kh8 32.Df8 mat. Maar zwart staat intussen zo goed, dat zijn stelling wel een stootje kan hebben. 30…Df6 31.Dxh5 hxg5

Met twee pionnen voor de kwaliteit is zwart nog steeds de baas. De taaiste verdediging was nu 32.Th1 g6 32.De2, de dame moet zo snel mogelijk bij de verdediging assisteren. 32.f3? Df5+ 33.Ka1 Dd3!

Tweekamp De Boer-Nijboer. (Foto: Harry Gielen)

Nu heeft zwart een winnende aanval.

34.Dxg5 Dxa3+ 35.Kb1 Dd3+

36.Ka1 Lf6 37.Dg4 Pc3!

-+-+-+k+ zp-+-+pzp-+p+pvl-+ +-+-+-+-+-+-+Q+ +-snq+PzP-zP-+-+-+ mK-vL-tR-+-

Wederzijdse tijdnood, maar Nijboer maakt er snel en overtuigend een eind aan. Er dreigt zowel mat op b1 als op a6.

38.bxc3 Dxc3+ 39.Ka2 Dc2+

40.Ka3 Le7+ en wit gaf op, het is mat of dameverlies.

In de Open Groep geen hoofdrol voor usual suspects als Sergey Tiviakov of Sipke Ernst, maar voor Liam Vrolijk. De 17-jarige scholier uit Capelle aan de IJssel eindigde met 7 uit 9 op een gedeelde eerste plaats, samen met Hagen Poetsch uit Duitsland en Shant Sargsyan uit Armenië. De tweede grootmeesternorm voor Liam, en straks na zijn eindexamen wil hij zich een tijdje uitsluitend bezighouden met schaken. Die grootmeestertitel is slechts een kwestie van tijd, de vraag is: hoe ver reikt zijn talent? Voldoende om door te stoten naar de top? De tijd zal het leren. Onderstaand zijn cruciale partijen uit de achtste en negende ronde.

In de achtste ronde versloeg hij de Braziliaanse grootmeester Fier in een krankzinnig ingewikkelde partij.

Vrolijk-Fier

rsnlwqr+k+ zp-+-+-vlp -+-+-snp+ +-zpp+-+-+p+P+-tR +-sN-vLN+PzP-+-zPP+ tR-+QmKL+-

Stelling na 13.Le3

Fier werkte zijn meeste partijen in een soort rapidtempo af, maar in deze heksenketel dacht hij bijna een uur na. Kenners herkennen misschien nog de contouren van een modieuze Grünfeld met 5.h4, beide spelers zijn er vol ingegaan. Uiteindelijk speelde Fier:

13…Pbd7?

Niet de beste. Ook niet aantrek kelijk is 13…d4 14.Lxc4+ Kh8

15.Pg5 Tf8 16.e5!, maar het bizarre 13…Pc6!? is heel interes sant, b.v. 14.exd5 Pe7 15.Lxc4 Pf5 16.d6+ Le6 en zwart doet volop mee.

14.Pxd5 La6

Dit was zijn bedoeling, netjes ontwikkelen en vasthouden aan pion c4. Maar wit heeft een sterk antwoord.

15. Pxf6+ Pxf6 Ook 15…Lxf6 16.Dd5+ Kh8

17.Pg5 ziet er verschrikkelijk uit voor zwart.

16.Da4! Db6 17.Lxc4+ Lxc4

18.Dxc4+ Kh8

De computer geeft 18…De6 als taaier, maar het eindspel na

19.Tc1 Tb8 20.b3 is tamelijk troosteloos voor zwart. Fier gaat liever in vlammen ten onder.

19.Pg5 h5 20.Pf7+ Kh7 21. Pg5+ Kh8 22.e5!

r+-+r+-mk zp-+-+-vl-wq-+-snp+ +-zp-zP-sNp

-+Q+-+-tR +-+-vL-+PzP-+-zPP+ tR-+-mK-+-

Het gevreesde wapen van de Russische zetherhaling - om de tegenstander te kwellen en weer even hoop te geven - is bij Vrolijk tot in de puntjes verzorgd. Tijd nu voor het slotakkoord.

22…Dxb2 23.Pf7+ Kh7 24. Pg5+ Kh8 25.Td1 Pg4 Het kansloze eindspel na 25…

Txe5 26.Pxe5 Dxe5 27.Dxc5 geloofde Fier wel. Na 25…Ph7

26.Pf7+ Kg8 27.Ph6+ Kh8 28. Dg8+! wint wit met een klassiek stikmatje. Het matbeeld ten slotte na 25…Pg8 26.Pf7+ Kh7

27.Txh5+! 28.De4 is heel elegant.

26.Dxg4 Txe5 27.De2 Heel ontnuchterend. Zwart staat een stuk achter voor helemaal niets. Voor de vorm doet Fier nog een paar zetten.

27…Dc3+ 28.Kf1 Tf8 29.

Txh5+! Kg8 30.Th3 en 1-0, een bijzonder hardhandige overwinning.

In de laatste ronde stond Poetsch-Vrolijk – het duel tussen de twee koplopers – op het programma. Een snelle remise?

Bepaald niet! Het werd een messcherpe Siciliaan, waarin Vrolijk op het randje van de afgrond balanceerde.

Poetsch-Vrolijk

besluit Poetsch op winst te spelen.

21…Ta7

Nu was het de beurt aan Vrolijk om lang na te denken. Hoe zijn stelling te bevrijden? Wat hij doet – met …Ta7 en …La8 – ziet er heel traag en verdacht uit. Misschien is 21…g5 gevolgd door 22…Pf6 een idee.

22.Td1 La8 23.Lg4

Binnen een paar zetten is het helemaal ontspoord bij zwart. Er dreigt verschrikkelijk 24. Lxd7+ Txd7 25.Pf6+ en wit wint. Niet goed is 23…0-0 24.Pe7+ en 25.Lxd7.

23…Kf8

lwq-+-mk-tr tr-+n+pvlp+-+-+pzp sNp+Nzp-+-+-+P+LvL +-+Q+-+PzPP+-+PzP +-mKR+-+-

Stelling na 16.Df3

16…Lb7

Hier houdt de theorie zo ongeveer op en zijn de spelers op zichzelf aangewezen.

17.Da3 Lf8 18.Dd3 Lg7 19. Da3 Lf8 20.Dd3 Lg7 21.Le2

Geen remise door zetherhaling! Na een kwartier nadenken

Winnend was nu 24.Da3+!, bijvoorbeeld 24…Kg8 25.Pe7+ Kh7 26.Pac6+ en wit wint materiaal. Misschien was Poetsch bang voor 24…b4, maar na het simpele 25.Pxb4 dreigt er domweg te veel. Toch de zenuwen?

24.Lf2? Pf6 25.Da3+ met remise-aanbod, en dat nam Vrolijk met een gevoel van enorme opluchting meteen aan. Het witte voordeel is na 24.Lf2? in één klap verdampt, in de slotstelling is het eerder zwart die beter staat.

Toernooiwinnaar Liam Vrolijk. (Foto: Harry Gielen)

Lise ten Holder: ‘KNSB wil schaaktrainers beter ondersteunen’

September vorig jaar is Lise ten Holder gestart op het KNSB bondsbureau, als coördinator schoolschaak en opleidingen. Ze studeerde ontwikkelingspsychologie en heeft ruime ervaring in het onderwijs. Zo werkte ze twaalf jaar bij IMC Weekendschool Amsterdam Zuidoost waar ze aanvullend onderwijs organiseerde en ontwikkelde en gastdocenten begeleidde.

Lise: ‘Op de weekendschool, die al tweeëntwintig jaar bestaat, kunnen jongeren met minder kansen ontdekken waar ze goed in zijn en wat ze leuk vinden. Elke zondag horen ze van gastdocenten over beroepen waar ze in hun omgeving misschien niet zo snel mee kennismaken. Die docenten zijn vrijwilligers en hebben vaak weinig ervaring met lesgeven. Mijn kennis over hoe je jonge-

ze woont. ‘Ik ben zelf geen schaker, maar kwam deze mogelijkheid tegen. In mijn vorige werk heb ik weleens een schaakdocent ontmoet en mijn oudste zoontje vindt schaken ook interessant. Hij is zes en erg leergierig. Ik heb nog twee zoons: van vier en één jaar.’

Kaderdocent als rolmodel ‘Ik heb veel ideeën om de schaaktrainingen te verbeteren’, vertelt Lise, ‘Maar ik wil eerst de KNSB kaderdocenten goed leren kennen.

deurs van de schaaksport en een rolmodel voor de schaaktrainers die ze opleiden. Zelf

heb ik de cursus Trainer 1 gedaan in Amsterdam, bij Eddy Sibbing. Om zelf wat te leren, maar ook om te zien hoe deze kadercursus namens de KNSB wordt gegeven.’

Lise: ‘Iedereen die vijf avonden aan kostbare tijd wil investeren om een betere schaaktrainer te worden, moeten we koesteren. Mijn hart gaat sneller kloppen als ik zie wat we de trainers kunnen leren. Ik denk dan ook aan de kinderen, die leren het beste als de schaakles leuk is. Zo werd ik blij van alle spelletjes die je op het schaakbord kunt doen, ook als kinderen nog niet alle stukken kennen.’

Orde houden?

Lise denkt dat docenten zich vaak machteloos voelen. ‘Ze willen vooral veel kennis overdragen en stellen vragen over “orde houden”. Daarmee bedoelen ze dat ze de kinderen stil willen krijgen. Ze denken aan hoe ze zelf hebben geleerd. Maar de kinderen van nu zeggen en vragen van alles. Ik denk dat sommige trainers dat lastig vinden. Het moderne onderwijs is gericht op samenwerken en zelf dingen uitzoeken en minder op een alwetende docent die voor de groep staat.’

‘In de trainerscursussen kunnen we meer aandacht besteden aan de verschillende manieren van leren. Zorg voor afwisseling, met spelletjes en filmpjes. Gebruik actieve werkvormen. Laat kinderen elkaar ook helpen en samen iets uitzoeken. Als trainers op de club moet je ook samenwerken. Niet elke docent is overal goed in. Kijk wie je om hulp kunt vragen, waar ieders expertise ligt.’

Training in de buurt

Lise wil de KNSB opleidingen tot trainer en scheidsrechter beter laten aansluiten op de behoefte van clubleden en ouders die deze cursussen willen volgen. ‘Vanuit het bondsbureau kunnen we schaakverenigingen hiermee helpen. Je kunt me altijd bellen om te overleggen. Als je vijf belangstellenden kent, helpen we om bij jou in de buurt een cursus te organiseren. Bij acht cursisten starten we.’

Lise denkt dat het goed werkt als nieuwe trainers een korte periode lesgeven en dan de cursus volgen. ‘Zo weet je uit eigen ervaring

Lise ten Holder. (Foto: Alina l'Ami)

waar je tegenaan loopt en wat je wilt leren. Als je jaren achtereen schaakles geeft, zonder dat je hiervoor tips hebt gekregen, doe je jezelf en de kinderen tekort. Wat je hebt geleerd kun je ook verder brengen. Plan een workshop of een bijpraat uurtje in op de clubavond. Dan hoeft niet iedereen op cursus.’

Lise ziet veel kansen om het schaken te verspreiden en vernieuwen. De KNSB wil

scholen zo goed mogelijk ondersteunen bij het organiseren van schaaklessen. Ze bekijkt hoe dat het beste kan: ‘Veel basisschooldocenten hebben het al erg druk. We bieden ze workshops en trainingen aan, maar het is nog afwachten of daar genoeg belangstelling voor is. Ik hoop er over een tijdje meer over te kunnen vertellen. En over vernieuwingen in het schaakonderwijs: laatst zag ik op YouTube de schaakvlog van Erwin en

Schaakvlog van Erwin en Max

Het schaakvlog van vader Erwin en zoon Max is te vinden op Youtube. Ze vloggen over schaken en hebben al een heel aantal filmpjes gemaakt samen met vrienden van Max. In korte filmpjes behandelen ze allerlei onderwerpen zoals mat achter de paaltjes, of mat zetten met twee torens (dat noemen ze overigens ‘maaien’ – kijk naar het vlog en je snapt waarom). Heb je zin om een paar filmpjes te kijken? Of wil je je abonneren op het vlog? Als je googelt met de zoektermen ‘schaakvlog’, ‘Erwin’ en ‘Max’ dan kom je er vanzelf.

Een paar vragen voor vader Erwin: Waarom zijn jullie hiermee begonnen?

Het doel is tweeledig: aan de ene kant laten we zien hoeveel plezier kinderen hebben met schaken. En aan de andere kant leren we de kijkers een bepaald onderwerp, bijvoorbeeld hoe ze schaakmat kunnen zetten met een dame. De vlogs zijn daarom ook bruikbaar in de (school) schaak trainingen, bijvoorbeeld als korte instruc-

tievideo die de kinderen later kunnen naspelen.

Hoe zien jullie de verbinding met scholen?

Scholen uit het hele land kunnen helpen met de volgende opname. Dat kan door een volgend onderwerp aan te dragen. Of door de makers van het vlog ter plaatse te laten langskomen en een video op te nemen met de kinderen uit uw groep (dit laatste kunnen we doen als er een sponsor is).

Max. Die is leuk en leerzaam!’

Op Schaken.nl vind je meer informatie over de kadercursussen. In februari zijn in Zwaag (NH) en Amsterdam cursussen Schaaktrainer 1 gestart. In jouw omgeving een trainers- of scheidrechterscursus organiseren? Andere vragen over schaaktraining of schoolschaak? Bel Lise ten Holder op nummer: 06-23771078 of mail: ltholder@schaakbond.nl

Voor wie is het schaakvlog bedoeld?

Het kanaal is bedoeld voor kinderen die de regels van het spel net kennen. Deze kinderen volgen schaakles op school of bij een schaakclub. Ook kunnen trainers de video’s gebruiken bij hun lessen.

Voor de echte beginners zijn er al veel instructievideo’s gemaakt, waarvan je linkjes kunt vinden in de playlist op het kanaal.

Wil je reageren? – dat kan!

Mocht je zelf schaaktraining geven, laat ons dan even weten wat je ervan vindt. In de comments op youtube, of via de mail: schaakvlog@gmail.com

Als je trouwens ideeën hebt voor onderwerpen dan mag je de schaakvloggers ook gerust mailen!

Bijeenkomst voor kaderdocenten. (Foto: Alina l'Ami)

Ivar Heine nieuwe penningmeester KNSB ’Ik wil graag mensen verbinden’

In december koos de Bondsraad Ivar Heine tot nieuwe penningmeester van de KNSB. De 39-jarige Nijmegenaar is naast controller bij Rabo Foundation ook een enthousiast clubschaker bij UVS. “Ik schaak heel graag, vind het geweldig om mensen in teamverband bij elkaar brengen en lever graag een maatschappelijke bijdrage. Kortom, voldoende redenen om de komende drie jaar aan de slag te gaan als penningmeester!”

We spreken Ivar Heine tijdens Tata Steel Chess on Tour, als de Mastergroep is neergestreken in het PSV-stadion in Eindhoven voor de vijfde ronde. “Ik ben zelf een enthousiaste clubschaker bij UVS Nijmegen,” vertelt hij, “maar door mijn drukke baan als hoofd finance & control bij Rabo Foundation kan ik niet vaak aanwezig zijn bij een mooi schaaktoernooi als Tata Steel Chess. Deze dag geeft mij echter de gelegenheid om veel mensen uit de schaakwereld en het bedrijfsleven te spreken en te ontmoeten. Dat levert mij ongetwijfeld waardevolle kennis en contacten op als nieuwe penningmeester van de KNSB. Daarnaast geniet ik natuurlijk van de grootmeesterpartijen maar ook van het grote scholierentoer-

het bestuur te worden. Beiden kennen elkaar nog als jeugdtrainer van SMB (Strijdt Met Beleid) in Nijmegen. Heine: “Er was een vacature voor een penningmeester. Enthousiast heb ik toegestemd. Uiteraard omdat ik een financieel-economische maatschappelijke achtergrond heb (zie kader, BS), maar ook omdat schaken - en daarmee de KNSB – een belangrijke maatschappelijke betekenis heeft. Daarnaast wil ik graag meedenken met de andere bestuursleden en het Bondsbureau hoe we nieuwe financiele bronnen kunnen aanboren om de belangrijkste doestellingen van de KNSB te realiseren. En ik voel mij zeer verbonden met de schaakwereld.”

Nijmegen en heb daar, met uitzondering van de periode 1999-2004 toen ik in Tilburg bedrijfseconomie studeerde, altijd gewoond. Via schoolschaak kwam ik als twaalfjarige in aanraking met ons prachtige spel en ben snel daarna lid geworden van SMB. Mijn passie voor schaken is nooit meer weggegaan. Al snel ging ik schaakboeken bestuderen en kreeg ik schaakles, later ben ik ook jeugdtrainer geworden bij SMB. Door fanatiek te studeren en veel te spelen, behaalde ik in mijn periode bij Stukkenjagers een rating van 2050, mijn hoogste rating ooit.” Toen Heine in 2004 als afgestudeerd bedrijfseconoom terugkeerde in Nijmegen, besloot hij lid te worden te worden van UVS Nijmegen. Momenteel speelt hij voor UVS-2 in de KNSB-competitie (3B) en voor het regionale UVS-team in de SOS-competitie (klasse 1D).

Contacten leggen

Ivar Heine is druk bezig om zich in te werken als nieuwe penningmeester van de KNSB. “Dat doe ik door mij in te lezen maar ook door zoveel mogelijk te spreken met de andere bestuursleden, de mensen van het

Foto's: Bart Stam

CV Ivar Heine (1980)

· Huidige functie: manager finance & controlteam, Rabobank Foundation (sinds juni 2018)

Penningmeester KNSB (sinds december 2019)

Huidige schaakvereniging: UVS Nijmegen

Februari KNSB-rating: 2008

nale bonden. In mijn geval zijn dat NoordBrabant, Limburg en Zeeland.”

Natuurlijk weet de Nijmegenaar als financieel specialist wat de belangrijkste taken zijn van een penningmeester van een nationale sportbond. “De hoofdtaak is natuurlijk het financiële beleid en het financieel beheer. Dat betekent de verantwoordelijkheid voor de begroting en jaarrekening. Een penningmeester kijkt nauwlettend toe dat de gemaakte financiële afspraken ook worden nagekomen.”

Graag meedenken

Maar Heine wil in het bestuur meer zijn dan een boekhouder of accountant die zich uitsluitend bezighoudt met cijfertjes. “Ik wil graag meedenken over de mogelijkheden om extra financiële middelen aan te boren en nieuwe sponsors aan te trekken om de ambities van de KNSB te realiseren. Uiteraard zonder de andere bestuursleden en het Bondsbureau voor de voeten te lopen. Ik geloof echter heilig in teambuilding, ieder vanuit zijn eigen vakgebied en ervaring. Zo ontstaan vaak mooie, nieuwe ideeën.”

Zo denkt Heine dat er mogelijkheden zijn voor het aantrekken van extra sponsorgelden. Heine: “In de huidige begroting van circa 1,2 miljoen bestaat ongeveer tweederde van de inkomsten uit contributies en subsidies. Zo’n vijf à tien procent bestaat uit sponsoring. Daar zit volgens mij dus nog wel ruimte. Ik wil mijn netwerk daarvoor graag

inzetten.”

Dat netwerk van Ivar Heine bevindt zich grotendeels in de financieel-economische sector. Na de middelbare school studeerde hij van 1999 tot 2004 bedrijfskunde aan de Tilburg University, met als specialisatie strategisch management. Daarna doorliep hij van 2007 tot 2013 de postdoctorale opleiding register controller aan de Rotterdam School of Management, onderdeel van de Erasmus Universiteit. Na eerst vier jaar bij RGP te hebben gewerkt, maakte hij in 2008 de overstap naar Rabobank Nederland als controller. “Vooral bij Rabobank heb ik ontdekt dat ik veel energie krijg als ik mensen kan samenbrengen. Zowel in de eigen organisatie als in de relatie met de klanten.”

Rabo Foundation

Wel ontdekte Heine zo’n vijf jaar geleden tijdens een interne managementtraining van Rabobank Nederland dat hij zich erg betrokken voelt bij sociale ondernemingen en non-profitinstellingen met een maatschappelijke functie. Heine: “Als controller bij Rabobank Nederland, hoe leuk ook, kwam dat aspect te weinig aan de orde.” In juni 2018 deed zich echter de kans voor om hoofd finance & control te worden van de Rabo Foundation. Dit is een zelfstandige afdeling zonder winstoogmerk die Rabobank in 1974 heeft opgericht. Heine: “Een belangrijk doelstelling in Nederland is

om via sociale ondernemers mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan een volwaardige baan te helpen. Voorts is Rabo Foundation zeer actief in Afrika, LatijnsAmerika en Azië om kleine boeren en coöperaties te helpen met leningen tegen gunstige tarieven en met technische ondersteuning. Nauw gelieerd hieraan is het Rabo Rural Fonds dat individuele boeren en startende ondernemers helpt die geen toegang hebben tot leningen van commerciële banken. Eind januari was ik voor een dergelijke opdracht in Afrika.”

Plezier in schaken

Terug naar het schaken. Met een huidige KNSB-rating van 2008 kunnen we Ivar Heine gerust een sterke clubschaker noemen. “Toch ben ik niet meer zo fanatiek als in mijn tienerjaren en mijn studententijd,” lacht de Nijmegenaar. “Mijn ELO-rating, of die van mijn tegenstander, vind ik tegenwoordig veel minder belangrijk. Ik speel nu voor m’n plezier en geniet van mooie en interessante partijen. Wel analyseer ik nog regelmatig met mijn vriend Joost Retera van UVS-1. Joost heeft een rating van zo’n 2250 en door met hem te analyseren leer ik veel.” UVS Nijmegen is helemaal zijn schaakclub geworden. “Het is een schaakvereniging met een goede balans tussen gezelligheid en prestaties, en een prima verhouding tussen jeugdspelers en senioren.”

Begrijp wat u doet

Het Egelsysteem 1

Binnen het schaakspel kennen we verwijzingen naar dieren. Waarschijnlijk klinkt u bijvoorbeeld de term ‘octopus’ bekend in de oren. Kasparov refereerde hiermee aan zijn fantastische zwarte paard op d3 in de 16de matchpartij van de WK-tweekamp in 1985 tegen Karpov. De octopus sloeg zijn tentakels uit in de witte regionen…

Een klein diertje, maar met akelige stekels, is de egel: een soort metafoor voor de volgende pionnenstructuur:

Karakteristieke pionnenstructuur

Egel 1

als hij zich bedreigd voelt, zich oprolt met zijn stekels naar buiten, zodat zijn belager hem niet te pakken kan nemen. Dat zien we hier eigenlijk ook. Wit mag met zijn sterke pionnen op c4 en e4 over een aanzienlijk ruimtevoordeel beschikken, maar om de egel te grazen te nemen, moet hij van goeden huize komen.

Deze pionnenstructuur zien we vanuit verschillende openingsvarianten in veel partijen op het bord komen. We onderscheiden een aantal veel beproefde plannen voor wit en zwart. Eerst maar voor wit:

1) Afruilen van een ‘stekel’ met:

a) het plan a2–a4–a5xb6

b) het plan e4–e5. Dit komt voornamelijk voor uit openingsvarianten waarin wit g2–g3 en Lf1–g2 heeft gespeeld.

c) het plan b3–b4 gevolgd door c4–c5

De ‘Egel’ komt niet zomaar aan zijn naam. De vergelijking met dit kleine diertje heeft te maken met deze pionnenstructuur. Aan de hand van deze basisopstelling, die in veel partijen op het bord komt, kunnen we zien waarom deze parallel getrokken is. Als we in de diagramstelling naar de zwarte pionnen kijken, valt op dat er maar liefst vier pionnen op de zesde rij staan. Dat kunnen er zelfs meer worden als zwart ook nog ...g7–g6 en ...h7–h6 speelt, hetgeen ook regelmatig gebeurt. De pionnen op de zesde rij kunnen gezien worden als de stekels van de egel. Deze ‘stekels’ zorgen er namelijk voor dat er geen wit stuk op de vijfde rij de zwarte stelling kan benaderen. Net als de egel in de natuur die,

2) Het provoceren tot een verzwakking met het plan f3–f4–f5 om druk te zetten op pion e6. Als zwart genoodzaakt is tot ...e6–e5 krijgt wit veld d5 in handen en/of kan hij gebruikmaken van veld f5 voor zijn paard van d4.

3) Een flankactie met g2–g4–g5, h2–h4–h5 die tot de ‘bajonetstoot’ g5–g6 moet leiden.

Stereotiepe plannen voor zwart:

1) Acties met een pionopmars:

a) met ... b6–b5

b) met ...d6–d5

c) met eerst ...b6–b5 gevolgd door ...d6–d5

d) met ...h7–h5–h4–h3 om de witte koningsstelling te verzwakken

2) Hergroeperen van de

zwartveldige loper met Le7–d8–c7 om (met een dame op b8) de dreiging ...d6–d5 en ...Lc7xh2 gevolgd door Pf6–h5 in de stelling te brengen.

3) Het Fischerplan met ...g7–g5, torens achter deze pion (Tf8–g8–g6, andere toren naar g8). Vaak gaat deze actie gepaard met het plan onder 2).

Als we het kenmerk van de witte pionnen op c4 en e4 nemen, dan wordt dat in de literatuur kortweg de Maroczy genoemd. Hoe zit dat precies? Vanuit de opening krijgen we na

1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 g6 5.c4 Lg7 6.Le3 Pf6 7.Pc3 d6 de volgende diagramstelling:

Hier zien we een type stelling waarin zwart geen ...e7–e6 maar ...g7–g6 heeft gespeeld. Dat geeft toch andere stellingsbeelden te zien dan bij de ‘Egel’. Wit kan namelijk makkelijker een paard op d5 posteren en als dat geruild wordt, neemt hij met de pion terug waarna veld c6 een lelijk ‘gat’ in de zwarte stelling wordt. Het paard op d5 kan zwart daar niet dulden, maar verjagen met ...e7–e6 kan ervoor zorgen dat pion d6 een zorgenkindje wordt omdat de zwarte loper op g7 staat. Een ander, veel voorkomend idee voor wit, is dat de witte dame van d4 naar h4 gaat waarna er met Lh6 op de zwarte velden gespeeld kan worden. Als hij ook nog de gelegenheid krijgt tot Pf3–g5 staat zwart toch wel onder een onaangename druk.

Keren we terug tot onze ‘echte’ Egelopstelling.

Dit staat bekend als de Versnelde Draak, maar de opstelling van de witte pionnen op e4 en c4 wordt in het Engels ‘The Maroczy Bind’ genoemd, uiteraard verbonden met de naamgever, Géza Maróczy (1870–1951). Sommige vooraanstaande spelers uit die tijd, dachten dat wit strategisch gezien al bijna gewonnen staat hier. Hoe bedrieglijk blijkt dat oordeel nu anno 2020 te zijn… Als we puur naar de pionnenstructuur kijken, ziet die er ook vaak zo uit:

-+r+r+k+ +lwqnvlpzpp pzp-zppsn-+ +-+-+-+-+PsNP+-+ +-sN-vLP+PzP-wQL+PzP +-tRR+-mK-

Deze stukkenopstelling komt in de praktijk veel voor. Als zwart alleen maar op de laatste drie rijen blijft staan (dus niets zou doen), zal wit langzaam zijn stelling kunnen verbeteren. Maar dat is zwart meestal niet van plan! Hij zal erop gespitst zijn om met bepaalde acties voor de dag te komen. De zwarte dame heeft in de diagramstelling nog niet haar juiste plek bereikt, zij gaat bijna

-+-+-+-+ +-+-+pzpp pzp-zpp+-+ +-+-+-+-+P+P+-+ +-+-+-+PzP-+-zPPzP +-+-+-+-

altijd terug naar b8 (uit de c-lijn) en in sommige gevallen nog verder naar a8 (om de actie met ...d5 te ondersteunen). We zien hier ook waarom het zwarte damepaard beter niet naar c6 ontwikkeld kan worden maar juist op het ogenschijnlijk bescheiden veld d7. Met een paard op c6, dame op c7 en witte toren op c1, zit er bijna altijd Pc3–d5! in de stelling hetgeen zou leiden tot een voordelige ruil voor wit. Verder heeft de zwartveldige loper nog de keus wat hij gaat doen. Aan de ene kant bestaat het idee om hem via d8 naar c7 om te spelen (zoals eerder aangegeven), aangezien er dan dreigingen ontstaan op de koningsvleugel na de actie met ...d6–d5. Aan de andere kant is er het idee om hem via f8 uiteindelijk naar g7 om te spelen en zo tactische wendingen over de lange diagonaal in de stelling te brengen. Een lastige kwestie is vaak ook waar de zwarte torens moeten staan. Grootmeesters kiezen meestal voor de velden c8 en e8 omdat ze daar – na bepaalde afwikkelingen – de meest actieve rol vervullen en ook blijkt dat ze op deze velden het meest flexibel staan aangezien ze andere stukken niet in de weg lopen.

Iets anders dat nog belangrijk is om in gedachten te houden, is dat zwart zoveel mogelijk lichte stukken op het bord wil houden. Dat klinkt in eerste instantie paradoxaal. Een speler met weinig ruimte wil in principe juist wél (lichte) stukken ruilen. Maar zwart kan toch heel harmonieus manoeuvreren, zoals specialisten als bijvoorbeeld Ulf Andersson hebben laten zien. We moeten het nog sterker formuleren: zwart wil juist zoveel stukken op het bord houden omdat hij na het openen van de stelling veel mogelijkheden tot het counteren in de stelling kan vlechten. Een belangrijk gegeven is overigens dat als wit f2–f3 heeft gespeeld (hetgeen bijna altijd moet om pion e4 te dekken) hij de zwarte velden (vooral veld

e3!) heeft verzwakt. Dat kan voor zwart ook een reden zijn om met ...d6–d5 het centrum te openen om te kijken of hij gebruik kan maken van de zwakte van veld e3 als alle centrumpionnen (c4, e4, d6 en e6) zijn opgeruimd.

Zoals we al eerder hebben aangegeven, heeft wit niet altijd een pion op e4. Vanuit de flankspelen (Engelse opening of Reti) is het type stelling dat we in onderstaand diagram zien, een regelmatig terugkerend spelpatroon.

Pionnenstructuur Egel 2

Het wordt tijd om naar een partij(fragment) te kijken.

Byrne – Andersson, Amsterdam 1979

-+-trr+k+ +lwq-+pvlp pzp-zppsnp+ +-+-sn-+-+PsNP+-+ +PsN-+P+PvL-+-wQPzP +-tR-tRLmK-

Stelling na 17.Tc1

17...d5!!

Andersson laat zien dat er geen dogma's bestaan. Hij opent het centrum (en dus ook vrijwillig de c-lijn) om gebruik te kunnen maken van de defecten in de witte stelling. Het motief waar alles om draait is het matbeeld op h2 en het wankele paard op d4 dat slechts eenmaal gedekt is.

18.exd5

Wat opvalt in vergelijking met de vorige opstelling is dat wit zonder pion op e4 nu de beschikking heeft over heel andere plannen. Om te beginnen is er een grote kans dat de witveldige lopers geruild gaan worden. Bovendien kan wit veld e4 voor een licht stuk (meestal een paard) benutten. Een essentieel plan voor wit dat door topgrootmeesters is ontwikkeld, is dat wit zelfs met Lc1–g5 gevolgd door Lg5xf6 zijn mooie loper voor een paard geeft. Maar omdat de andere lopers worden geruild en hij veld e4 voor een paard kan benutten, dwingt hij de loper van f6 weer terug naar e7 om pion d6 gedekt te houden. Zo is wit erin geslaagd om twee lichte stukken te ruilen en komt hij misschien eerder bij een andere doelstelling: namelijk een stelling met louter zware stukken, zoals Genna Sosonko dat ooit geformuleerd heeft. Want de egel begint te kraken als er geen lichte stukken meer zijn. Pion d6 wordt dan daadwerkelijk een aanvalsdoel.

Wit heeft zich ervan overtuigd dat het alternatief 18.cxd5 slechter is dan de partijvoortzetting eveneens vanwege 18...

Pfg4!

18...Pfg4!

De pointe van de combinatie.

19.Dg3

Wit verzoent zich met (een klein) materieel verlies. Als de dame het paard blijft dekken met 19. Dd2 wordt wit als volgt opgebracht na 19...Pxc4!

20.Lxc4 Dxh2+ 21.Kf1 Dh1+ 22. Ke2 exd5+ 23.Kd3 en zwart wint al het materiaal met rente terug.

Aanname van het stukoffer met

19.fxg4 leidt zowel na 19...Pxg4

20.Dg3 Lxd4+ 21.Kh1 Pf2+ 22. Kg1 Pe4+ als na 20.Dh4 Lxd4+

21.Kh1 Df4! voor wit tot onoverkomelijke problemen.

19...Pxf3+! 20.gxf3

Nu faalt 20.Dxf3 op 20...Dxh2

mat, terwijl na 20.Pxf3 Dc5+

21.Kh1 Pf2+ 22.Kg1 Pe4+ de witte dame verloren gaat.

20...Lxd4+ 21.Kh1

Op 21.Kg2 volgt 21...Pe3+ 22.

Kh1 Dxg3 (Of 22...Le5 23.Df2 Pxf1) 23.hxg3 exd5 ook met

winst van een pion. 21...Dxg3 22.hxg3 Pe3

-+-trr+k+ +l+-+p+p pzp-+p+p+ +-+P+-+-+Pvl-+-+ +PsN-snPzPPvL-+-+-+ +-tR-tRL+K

23.Ld3

Essentieel is dat wit geen 23. dxe6 kan spelen wegens 23... Lxf3+.

23...exd5 24.cxd5 Pxd5

Daarmee heeft zwart een pionnetje weten te winnen waarna de partij in technisch vaarwater terecht is gekomen.

25.Txe8+ Txe8

Geraadpleegde bronnen: Schach für Igel van Magnus Georg Grabitz

Megadatabase van Chessbase

Eerdere afleveringen van deze rubriek, waarbij u de illustratieve partijen interactief kunt naspelen en downloaden, treft u aan op www.schaaksite.nl/2013/05/03/ overzicht-begrijp-wat-u-doet/

Reageren? Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl

Emmen legde de bakermat voor het teamschaak voor vrouwen

Het vrouwenschaak had in de jaren vijftig van de vorige eeuw bij de KNSB bepaald geen prioriteit. Toch heeft Nederland in die tijd een belangrijke bijdrage geleverd aan het stimuleren van het vrouwenschaak, want op Drentse bodem vond in 1957 in Emmen de allereerste schaakolympiade voor vrouwen plaats. De Danlon-fabriek, producent van nylon kousen en panty’s was de gulle sponsor. Eenentwintig tweetallen streden om de titel. ‘Hier wordt de bakermat gelegd voor het volwaardige vrouwenschaak’ schreef De Schaakkoerier onlangs.

Het vorige nummer van Schaakmagazine besteedde aandacht aan landenwedstrijden van Nederlandse mannenteams. Dit artikel gaat over landenwedstrijden voor vrouwen. Dat zijn er heel wat minder, want de geschiedenis begon, zoals gezegd, pas in 1957 en tot 1992 waren de olympiades de enige landenwedstrijden. In dat jaar gingen de Europese kampioenschappen voor vrouwenteams van start. Nederland deed daaraan pas vanaf 1997 mee. Vriendschappelijke landenwedstrijden zoals bij de mannen waren er helemaal niet.

Hoe werd er tegen die eerste landenwedstrijd aangekeken? Niet altijd even serieus. De bekende schaakjournalist Mr. E. Straat lardeerde zijn verslagen in De Volkskrant met zinnen als: “Hoe speelden ze? Laat ons zeggen: zeer uiteenlopend. Ik zag stellingen die ik direct herkende en posities welker ontstaan in raadselen was gehuld.” “De schaakhersens van de dames zijn gemeubi leerd met vele varianten en niet allen van dezelfde kwaliteit.” En: ”Er waren schoon heden bij, maar ook de andere varianten.” Dat zou in onze politiek correcte tijd niet meer kunnen. Maar er staat ook iets tegen over, want diezelfde Volkskrant trok soms wel een kwart pagina uit voor het verslag van Emmen. Dagelijks! En dan hebben we het over de grote krantenpagina’s van toen. Zoveel ruimte krijgt zelfs het Tata-toernooi in Wijk aan Zee tegenwoordig niet meer. Er werd in Emmen gespeeld met tweetallen, zonder reserves. Nederland hoopte het met Fenny Heemskerk en Catharina Roodzant goed te doen, maar er kwam een kink in de kabel. Na twee ronden moest Heemskerk, die het toernooi met een gebroken voet begon, zich terugtrekken omdat haar vader overleed. Gelukkig stonden de overige teams toe dat haar plaats aan het eerste bord werd ingenomen door de Amsterdamse vrouwenkampioen mevrouw Van der Veen, die toch al aanwezig was. Dat was een verzwakking, maar mevrouw Van der Veen

deed het in de voorronden aan het eerste bord met drie remises en een overwinning verassend goed, zodat Nederland zich toch plaatste voor finalegroep 1. Daarna was haar kruit wel verschoten en omdat ook mevrouw Roodzant niet bijster op dreef was werd het een laatste plaats.

Hoe speelde Nederland in die ruim zestig jaar? Wisselvalligheid vat de resultaten het beste samen. Bij de Olympiades lopen ze uiteen tussen een vierde en een vijfendertigste plaats. Bij de Europese teamkampioenschappen was een vijfde plaats de beste en een zesentwintigste de slechtste. Met de samenstelling van de teams heeft het niet altijd te maken, wel met de eigenschappen van het Zwitsers systeem waar een half punt meer of minder veel kan uitmaken. Het beste resultaat boekten de vrouwen in Elista 1998. Peng, Lanchava, Sziva en Jap Tjoen San scoorden 23½ (bord)punt. Precies

wedstrijden won en de matchpunten in eerste instantie beslisten was er toch een vijfde plaats weggelegd voor Peng, Haast, Paulet, Lanchava en Ratsma, het beste resultaat bij een Europees landenkampioenschap ooit.

Emmen1957. (Bron: motiefgroep schaken)

52

Nederlands Kampioenschap Schaken 2020 in Dieren

Het Open Nederlands Kampioenschap Schaken wordt van 20 tot en met 30 juli gespeeld in Dieren. Het toernooi wordt voor de 42ste keer gespeeld in Sport- en Zalencentrum Theothorne. Het is de 52ste keer in de gemeente Rheden.

In de hoofdgroep wordt gespeeld om de titel Open Kampioen van Nederland.

Overnachten

Wij hebben naast de traditionele schaakcamping arrangementen afgesproken met Hotel Polysport en camping Boszicht. Voor meer informatie zie de website.

Hoofdsponsor:

Sponsors:

Inschrijven

www.schaken.nl/onk/inschrijfformulier-onk De inschrijfgelden zijn onveranderd. Zie voor het nevenprogramma de website.

Kaderagenda

Verwacht:

Opleiding Kaderdocent locatie periode

ST1 Pascal Losekoot Zwaag 5 februari

ST1 Eddy Sibbing Amsterdam 12 februari

ST1 Rick Lahaye Rotterdam 24 februari

ST1 Migchiel de Jong Leeuwarden feb/maart

ST1 Rick Lahaye Breda maart

Workshop lesgeven aan Hoogbegaafden

Als onderdeel van de cursus Schaaktrainer 3 verzorgt hoogbegaafdheidsexpert Bjorna Appel op zaterdagmiddag 14 maart een workshop. Hoe kun je je lessen interessant maken voor deze groep kinderen? Welk gedrag kun je tegenkomen en hoe kun je daar het beste mee omgaan? Geïnteresseerden van buiten de cursus zijn welkom om ook mee te doen. Er zijn 12 plaatsen; de eigen bijdrage is 25 euro, locatie is Utrecht (nader te bepalen). Aanmelden kan door een korte motivatie te sturen naar ltholder@schaakbond.nl. Inschrijving op volgorde van aanmelding!

De lezer aan zet

12...Pb6

De beste zet. Zwart dwingt wit meteen tot een verklaring in het centrum en helpt zijn tegenstander niet met zijn ontwikkeling (zoals het geval zou zijn na 12...dxc4). Ook goed is 12...Pf6 (3 punten) alhoewel die zet wat minder dwingend is. Wit hoeft nu niet op d5 te slaan (zoals na 12...Pb6), maar kan verder gaan met bijvoorbeeld

13.g4 of 13.Ld3 (13.cxd5 Pxd5 is de partij). Geen punten voor 12...dxc4 13.Lxc4. Nu heeft wit daadwerkelijk een voorsprong in ontwikkeling en bovendien is punt f7 kwetsbaar. Zwart komt in de problemen na het inventieve 12...Pc5 13.cxd5 Pe4 vanwege 14.Dc1 cxd5 15.Lb5.

13.cxd5

Wit is min of meer gedwongen om te ruilen waarmee zwart een mooi paard in het centrum krijgt. Van ontwikkelingsnadeel is geen sprake meer.

Onaantrekkelijk voor wit is

13.Lxb6 Dxb6 14.cxd5 en nu heeft zwart een prettige keuze uit 14...Td8 14...Lf6 en 14...cxd5. In alle gevallen krijgt zwart prima spel. Zwart staat beter na 13.c5?! Pa4 (maar ook het gewone 13...Pd7 is al wat beter voor zwart.) 14.Db4 b5. Zwart staat ook wat beter na 13.Dc1 Lf5 of 13...Le6 14.Pd4 Ld7.

13...Pxd5

Minder goed is 13...Dxd5?!

14.De1 en wit staat een tikje beter. Na 13...cxd5? 14.Lb5 komt zwart in de problemen.

14.Lc4 Le6

De meest normale zet, de loper komt in het spel en dekt meteen het aangevallen paard. Heel goed voor wit is 14...Pxe3? waarmee wel een witte loper van het bord verdwijnt, maar zwart vanwege de zwakte van f7 meteen in grote problemen komt. Na 15.Dxe3 is 15...Db6 relatief nog het beste, maar 16.Dxb6 axb6 17.Pe5 is op zijn minst onplezierig voor zwart. In plaats van 15…Db6 verliest 15... Da5? al zo ongeveer na 16.The1 (er dreigt nu 17.Pg5, 17.Pe5 en ook 17.Db3) en 16...Lf5 faalt op 17.Lxf7+! Kxf7 18.Pe5+ bijvoorbeeld 18...Kf8 19.Db3 Lg6 20. Pd7 mat.

U krijgt wel punten (2) voor 14...Lf5 na 15.Lxd5 cxd5 16. Dxd5 Dc8 17.Pd4 Lg6 heeft zwart redelijke compensatievergelijk dit met de partij Robson-Caruana die genoemd wordt in het commentaar bij zet 11. Het belangrijkste verschil met die partij is dat wit nu met 18.g4! gevolgd door 19.Pf5 de witveldige loper van zwart kan afschermen. Wit staat een tikje beter.

15.Lg5

Dit is een slechte zet, maar om dat aan te tonen moet zwart wel het ‘lelijke’ ...f6 spelen. In

een partij tussen twee Chinese grootmeesters werd 15.Lb3 gespeeld. Na 15...a5! 16.a4 Lf6 (16...Lb4!) 17.Ld4 Pb4 18.Lxe6

Txe6 19.c3 Pd5 20.The1 Txe1

21.Txe1 h6 stond het gelijk in Wen-Xu, China 2018. Wit verliest materiaal na 15.Pd4? Pxe3. Na de lange afwikkeling 15.Pg5

Pxe3 16.Dxe3 Lxg5 17.Txd8 Lxe3

18.Txa8 Txa8 19.Lxe6 kan wit met enige moeite remise houden. De beste zet is misschien 15.The1 maar wit staat in ieder geval niet beter hier.

r+-wqr+k+ zpp+-vlpzpp -+p+l+-+

+-+n+-vL-+L+-+-+ +-+-+N+P PzPPwQ-zPP+ +K+R+-+R

15...f6

Na deze zet staat zwart al een tikje beter. Jan heeft goed gezien dat deze ‘verzwakking’ hier een nuttige zet is voor zwart. Andere zetten doen het spel soms snel vervlakken:

- 15...Pc7 16.Lxe6 Pxe6 17.Dxd8

Taxd8

- 15...Lxg5 16.Pxg5 en nu is het totaal gelijk na 16...Pc3+!

17.Dxc3 Dxg5

- 15...h6 16.Lxe7 Dxe7 17.Pd4

Dc5 18.Lb3 Pc7 Voor een van

deze 3 zetten krijgt u 3 punten

Voor 15...b5 krijgt u 1 punt, na 16.Lb3 is het niet helemaal duidelijk of ...b5 niet een verzwakking is (na ruil op e7 is Pd4 soms lastig). 16.Lh4

Net als deze partijzet worden eigenlijk alle andere normale zetten beantwoord met 16...Lf7. 16...Lf7

Deze profylactische zet is onderdeel van het zwarte plan dat hij op zet 15 heeft gemaakt. Alhoewel de stelling er nog steeds heel gelijk uitziet (gelijk materiaal, symmetrische pionnenstructuur, twee centrale open lijnen waarover de zware stukken geruild zouden kunnen worden) is dat niet zo. Het is immers een stelling met tegengesteld rokades, en terwijl het voor wit heel lastig is om de zwarte koningsstelling aan te vallen, kan zwart heel makkelijk zijn stukken (en pionnen) richting de witte koning dirigeren. De tekstzet is trouwens niet de enige goede zet voor zwart. U krijgt 4 punten voor 16...a5 Geen punten voor het ook logische 16...b5 17.Lb3 omdat zwart nu te vroeg punt c6 (en daarmee d5) heeft verzwakt, op 17... Lf7? komt nu al 18.Pd4! en zwart kan 19.Pxc6 en 20.Lxd5 niet meer verhinderen. Ook een prima zet is 16...Db6 (3 punten) . Na 16...Dd7 (2 punten) staat zwart ook een tikje beter.

17.The1 b5

Met tempowinst komen de zwarte pionnen opzetten. Ook heel redelijk is 17...a5 (2 punten) 18.a4 Db6. 1 punt voor de minder energieke zetten 17...Dd7 of 17...Db6

18.Lb3

Opmerkelijk genoeg staat wit al vrijwel verloren na 18.Ld3? Pb4! want op 19.a3 volgt 19...Dd5

20.b3 Pxd3 21.Dxd3 Lxa3 en zwart heeft een pion gewonnen bij superieure stelling.

18...Db6

Weer de sterkste zet. Niet goed is 18...a5?! 19.Pd4! waarna zwart 20.Pxc6 alleen nog kan verhinderen met 19...Lb4! 20.

Txe8+ Dxe8 21.c3 en nu staat het gelijk na 21...a4 22.Lxd5

Lxd5 23.cxb4 De4+ 24.Ka1 Dxh4.

18...Dd7 is minder krachtig - de dame kan zich beter richten op de witte koning. 18...Lb4 lokt een ‘verzwakking’ uit, maar na

19.c3 Ld6 20.Pd4 staat wit amper slechter. Zwart heeft ook geen voordeel na 18...Ld6 19.Pd4 Dd7

20.Txe8+ Txe8 21.a3.

19.Te2

In een matige stelling is dit een slechte zet. Wit droomde waarschijnlijk van Lxd5 en Tde1, maar dat gaat er niet van komen. Na het normale 19.Pd4 speelt zwart niet 19...a5? vanwege 20.Pxc6! Dxc6 21.Lxd5 met pionverlies, maar 19...Lf8 of

19...Ted8! een zet die tactisch gaat vanwege 20.Lxd5? (20.Pe6 Lb4!) 20...Txd5! 21.Txe7 Tad8!

22.Te4 (22.De3 Txd4) 22...Lg6

23.Tf4 c5 en zwart heeft huizenhoog voordeel nadat hij het stuk met zijn c-pion terugslaat op de volgende zet.

19...Ted8

Met deze torenzet voorkomt Jan dat er torens geruild worden over de e-lijn, na nog een voorbereidende zet (...Lf8 of ...Lc5) is hij dan helemaal klaar voor een koningsaanval op de damevleugel. Toch zijn verschillende andere zetten ook goed.

U krijgt ook 3 punten voor 19... Tad8 en 19...Lf8. Wanneer u gezien hebt dat zwart na 19... a5 20.Pd4 niet verder moet gaan met 20...a4 vanwege

21.Lxd5 Lxd5 22.Tde1 en wit doet weer helemaal mee, dan mag u ook 3 punten bijschrij-

ven. Op zet 20 in deze laatste variant is sterk 20...Lf8! en nu beschikt wit niet over 21.Txe8

Txe8 22.Pxc6? vanwege zijn zwakke onderste rij: 22...Dxc6

23.Lxd5 Lxd5 24.Dxd5+ Dxd5

25.Txd5 Te1+.

20.Dc1 Lc5

Zwart moet natuurlijk de witte dreiging 21.Lxd5 met stukwinst verhinderen, dat kan op verschillende manieren die weinig in sterkte van elkaar verschillen.

20...Lf8, 20...Ld6, 20...Lb4 en ook 20…Db7 leveren ook 2 punten op.

21.Pd2

Een soort van laatste kans op tegenspel was 21.g4 maar zwart staat nog steeds geweldig na

21...a5 (ook het simpele 21...h6 is goed) 22.g5 a4 23.Lxd5 Lxd5.

r+-tr-+k+ zp-+-+lzpp -wqp+-zp-+ +pvln+-+-

de zwarte aanval ook vanzelf

23...a4 (23...c5) 24.La2 b4.

23...a4

Weer de sterkste. U krijgt 2 punten voor 23...bxc4 24.Lxc4

Pc3+ 25.Pxc3 Lxc4, en ook 2 punten voor 23...Pb4

24.c5 Da7

Het meest logische maar voor andere normale damezetten

krijgt u ook 1 punt

25.Lxd5 Lxd5

Nog sterker is 25...cxd5! (3 punten) 26.Pd6 Lxd6 27.cxd6

Tac8 28.Dd2 (28.Tc2? Lg6) 28...

Txd6. Even goed als de zet van Smeets is 25...Txd5 ook 1 punt

26.Pd6 Lxd6

en nu staat zwart een pion voor maar veel belangrijker is dat de (ongelijke) loper op h4 niet meedoet aan het spel en zwart nog steeds koningsaanval heeft.

U krijgt ook 1 punt voor 26...

Schaakmat!

Zwart speelt 66...f3! Met de dreiging 67...g2 mat, en die zet volgt dus ook op promotie van de witte b-pion. Wit verliest nu na 67.Tb5+ Kg4 68.Tb4+ Kh3 en omdat de witte b-pion nog op het bord staat leidt 69.Th4+ niet tot pat, maar tot mat! Ook goed in plaats van 66...f3 is 66...Tb8 67.Tb5+ Kg4 68.Tb4 Kh3 en mat. Niet goed is het directe 66...Kg4 67. b8D Txb8 (67...g2+ 68.Kxg2 h1D+ 69.Txh1 Txb8 70.Tf1 Tb2+ 71.Tf2 is ook remise) 68.Txb8 en zwart komt niet verder dan remise, bijvoorbeeld 68...f3 69.Tf8 f2 70.Kg2 Kh4 71.Tf4+ Kg5 72.Tf8 Kg4 73.Tf7.

Combineren

Diagram 1

Pacher-Zhou

1.Dxf7+! Txf7 2.Ph7 mat

Diagram 2

Gijsen-van Baar

1…Txc1+! 0-1

21...a5

Geen punten voor andere zetten - deze opmars geeft zwart meteen een gewonnen stelling.

22.Pe4

Geen enkele pionzet op de damevleugel kan wit nog redden. Bijvoorbeeld: 22.a4 bxa4 23.Lxa4? Pc3+; 22.a3 a4

23.La2 b4; 22.c4 a4 23.cxd5 axb3

24.Pxb3 Lg6+ 25.Ka1 Txa2+!.

22...Lf8

Veilig en goed - wit kan 23...a4 toch niet verhinderen. Toch is meteen 22...a4 (4 punten) net zo goed (of nog beter), want na

23.Lxd5 en nu 23...cxd5! (Niet

23...Lxd5? 24.Pxf6+! gxf6 25. Lxf6 en wit wint opeens!)

24.Pxc5 Dxc5 25.Ted2 d4! en mede dankzij de ongelijke lopers slaat de koningsaanval door. Minder logisch, maar ook goed is 22...b4 (2 punten) omdat de dreiging ...a4 wederom niet goed te verhinderen is 23.La4? Pc3+!.

23.c4

Na het iets sterkere 23.a3 loopt

en wit gaf op 0–1

U meet uw prestatie deze keer af door uw aantal behaalde punten met 2 te vermenigvuldigen en dan in de tabel te kijken.

Diagram 3

Sodoma-Zwirs

1.Dh7+! Pxh7 2.Pg6+ Kg8 3.Lb3 mat

Diagram 4

Kolbus-Sargsyan

1…Taa8! 0-1 Er dreigt …Txh3+ en …Th8 mat

Diagram 5

Ypma-Lubbe

1.Pf8+ Kh8 2.Peg6+ Kg8 3.Ld5+ 1-0

Diagram 6

Zhou-Ulybin

1.h5+! Kf7 2.Pg5 mat

Diagram 7

Krasenkow-Poetsch

1…Tb1+! (1…Txd2 2.Txd5 is slechts beter voor zwart) 2.Kxa2 Pc3+ 3.Ka3 b4 mat

Diagram 8

Sargsyan-Lubbe

1.Txg4!! Txf2+ 2.Dxf2 Dxf2+ 3.T1g2 na deze afwikkeling blijft de zwarte koning verstikt in een matnet. 3… De1 (3…Df6 4.Pd7 Dh6 5.Pe5 +-) 4. Pd7 Pf7 5.Pf6 Ph6 6.Tg7 1-0

N I euw b I j Chess b ase

FRITZ 17

• Nu met „Fat Fritz“: een extreem sterke neuronale engine met Alpha Zero techniek. Genereert zeer menselijke en methodische analyses.*

• Verbeterde Fritz 17 engine met traditionele zoektechniek.

• Comfortabel beheer van eigen openingsrepertoires met één-klik functies.

ckelt

ramm“ (Der fi: Der neue FRI ritz-Engine vonanpassung, Stellungserklätistik, automati- Millionen Partien. bietet Ihnen Zu- erall: Online spielen enbankzugriff Taktiktr und und und. Mit amm auf Ihrem P Chess Base Welt: XP (Service Pack 3), Laufwerk, Windows tivierung, Updates und (Quadcore), 4 GB afikkarte mit 512 MB arte Windows Media

Programmaktivierung,

• Openingstraining met controle van het resultaat en e-learning techniek. Honderden kant-en-klare openingsreper-

Automatische toernooien op playchess.com,

„Blitz & Train“: Fritz genereert uit uw snelschaakpartijen opdrachten voor uw eigen tactische training

Perfecte analyse van eindspelen tot aan zeven stukken dankzij de toegang tot „Let’s Check“.

inklusive

Die Super Engine der Schach Profis inklusive

Fritz 17 & 79.90

* Sterke grafische kaart met NVIDIA-chip noodzakelijk (Draait ook op CPU, maar duidelijk langzamer)

Verbeterde 3D schaakborden wegens real time raytracing.

Inclusief 6 maanden premium lidmaatschap voor playchess.com en uw ChessBase account. Nu met 11 ChessBase apps voor mobiele training, analyse, live schaken en nog veel meer.