Schaakmagazine 2007 - april

Nederlandse Jeugdkampioenschappen in Venlo

De Nederlandse Jeugdkampioenschappen schaken wordt de komende drie jaar gespeeld in Venlo. Het toernooi wordt georganiseerd door de Limburgse Schaakbond in samenwerking met de Onderwijsgemeenschap Venlo en Omstreken.

Speellocatie: College Den Hulster, Waterhoenstraat 44, 5912 XV Venlo

Categorie A (tot en met 20 jaar)

Data: 27 april tot en met 5 mei

Categorie B (tot en met 16 jaar)

Data: 30 april tot en met 5 mei

Categorie C (tot en met 14 jaar)

Data: 30 april tot en met 5 mei

In alle categorieën wordt gestreden om de algemene titel en om de meisjestitel.

Eventuele beslissingswedstrijden worden gespeeld op zondag 6 mei.

Deelname

De toernooien zijn sterk bezet. In de hoogste groep spelen alle Nederlandse topspelers uit de betreffende leeftijdsgroep mee. Tot de deelnemers behoren onder andere titelverdediger Chiel van Oosterom, Wouter Spoelman, Daan Brandenburg, Robert Ris, Ali Bitalzadeh en Roeland Pruijssers.

Vier spelers hebben een rating van 2400 of meer, zestien deelnemers hebben een FIDE-rating boven 2200. Bij de meisjes verdedigt Pauline van Nies haar titel.

Alle toernooigegevens zijn te vinden op de toernooisite: www.lisb.nl/NKjeugdschaakindex.htm. Er zijn diverse nevenactiviteiten. Ook deze staan op de toernooisite.

VOF De Beste Zet

Gratis catalogus:

WGM Erika Sziva / IM Johan van Mil Adriaan van Ostadepad 5, 5684 AS Best

Tel: 0499 46 03 20 www.debestezet.nl info@debestezet.nl

verzendhuis voor schaakboeken, -materiaal, -computers en -software Vakkundig, goedkoopen snel! Nieuw!

• Opening for White According to Anand 9 - Khalifman € 22,50

• Beating the Open Games - Marin € 23,99

• Challenging the Nimzo-Indian - Vigorito € 23,99

• Silman’s Complete Endgame Course - Georgiev/Kolev € 24,95

• The Sharpest Sicilian - Silman € 22,50

• Fritz 10 Nederlandse versie nog steeds voor € 44,95

• nieuwe en antiquarische schaakboeken

Haarlemmerdijk173 1013KHAmsterdam

Tel020-6241171

Fax020-6270885

info@schaakengo.nl www.schaakengo.nl

SchaakenGowinkel HetPaard

• schaakstukken, -borden en -klokken

• schaakcomputers en -software

• speciale aanbiedingen voor clubs en verenigingen

open van 10.00 uur tot 17.30 uur, maandag vanaf 13.00 uur, donderdag tot 20.00 uur.

HET SCHAAKBUREAU sinds 1993 Boeken, software & materiaal

Retiefstraat 73-B, 1092 VZ Amsterdam, Bestel via internet: www.code2.com/schaakbureau (Bezoek alleen na afspraak!)

Tel./fax 020-66.507.93

AANBIEDING van ChessBase: (zie website: prijzen incl. verz.kosten!):

• DVD Fritz 9 NL NU € 34,90

• Fritz 8 NL op CD NU op=op

> MEI-aanbieding: ChessBase 9 startpakket

E-mail chess@code2.com

Giro 3189910 - België: PostCheque 000-1666852-04

• Werkboeken stap 1 t/m 6 & Handleidingen - altijd snel geleverd!

€ 25

> Nieuw: werkboek stap 1 plus; Handleiding stap 1 (9e druk) € 10,50

• Borden, stukken, klokken - altijd kwaliteit voor de juiste prijs!

• DVD Big Database 2007 (meer dan 3,5 miljoen partijen!)

• DVD Mega Database 2007 (77.000 geannoteerd!)

• DVD Opening Encyclopaedia 2007 (compleet overzicht!)

• NU RYBKA 2.3 - de sterkste Engine - Index/Software/overig vanaf

€ 325 !!!

€ 134,90 ChessBase 9 Mega-pakket

€ 49,90

€ 149,90

€ 99,90

€ 39

> NU TIJDELIJK: plastic schaakbord VAN € 5,90 VOOR € 4,99

• Kijk regelmatig op code2.com/schaakbureau voor nieuws en akties

> ook voor wisselende op=op-aanbiedingen en antiquarisch aanbod!

ENGELSE BOEKEN GEEN VERZENDKOSTEN wij blijven de goedkoopste!

Hoofdredacteur

Minze bij de Weg

Aan dit nummer

werken mee:

Bas Beekhuizen (foto’s)

Jeroen Bosch

Frank Clevers

Gert Devreese

René Duret (tekeningen)

Herman Grooten

Pascal Losekoot

Fred Lucas (foto’s)

Piet Peelen

Eric van Reem

Jouwert Turkstra

Joske Ubels

Arlette van Weersel

Renzo Verwer

Karel van der Weide

Redactieadres:

Frans Halsplein 5, 2021 DL Haarlem.

Telefoon: (023) 525 40 25,

fax: (023) 525 43 53. E-mail: schaakmagazine@schaakbond.nl

Verschijning

volgendenummer: 15 juni 2007

Sluiting kopij: 21 mei 2007

Bondsbureau

recht toe recht aan

Internet: www.schaakbond.nl

Schaken en vrouwen

Schaken en vrouwen, het blijft een moeilijke relatie. Maar tegelijk is het een spannende verhouding. Het schaken vormt een uitgesproken mannenwereldje, nu en in het verleden. Wat trekt vrouwen om zich toch in die wereld te storten, hoe kijken ze aan tegen de schakende mannen met hun gebruiksaanwijzingen?

U komt het antwoord op die vraag in dit nummer van Schaakmagazine in vele variaties tegen. We zien een succesvolle vrouwenschaakgroep in Deurne en horen van de koninklijk onderscheiden schaakorganisator

Anneke Schol waarom ze juist niet in een vrouwenclub wil zitten. Cabaretière Titia Wolf bracht een bezoek aan het nieuw Amsterdamse schaakcafé De Laurierboom en Arlette van Weersel legt uit hoe je omgaat met mannen die meer in vrouwelijk schoon zijn geïnteresseerd dan in schaakprestaties. Kunstenaar Anna Kool-Troost is geboeid door het schaken en Eric van Reem speurde naar vrouwelijke sporen op het web. Voor het jeugdkatern bracht Piet Peelen een bezoek aan de talentvolle Myrre Hortensius

Ook de schaaktechniek staat grotendeels in het teken van de vrouwen. In De Lezer aan Zet kan ze lezer zijn krachten meten met Nederlands kampioene Zhaoqin Peng en Karel van der Weide verzamelde acht combinaties van Nederlandse vrouwen. En uiteraard staat in de jeugdopgaven de dame centraal. Wij wensen u veel leesplezier met dit nummer van Schaakmagazine

Minze bij de Weg

Hoofdredacteur Schaakmagazine

Cogas-toernooi

Toen de redactie van Schaakmagazine besloot dit nummer in het teken van het vrouwenschaak te plaatsen, wisten we niet dat het Cogas-toernooi in Almelo de strijd man tegen vrouw als centraal thema zou hebben. Het kwam wel goed uit, laten we het daar op houden. Toeval is logisch, om de bekende voetballer Johan C. te citeren.

Jan Timman speelde in Almelo twee

partijen met een uur per speler tegen de Zweedse Pia Cramling. Het werd twee keer remise. Frank Kroeze speelde met hetzelfde tempo een minisimultaan tegen Marlies en Laura Bensdorp. Hij won met 3.5-0.5. Naast het open toernooi was er ook nog een regionale vrouwenvierkamp.

Meer informatie op www.cogas.nl

Schaakmagazine werd in het vorige nummer ingrijpend vernieuwd. Dat riep uiteenlopende reacties op. Hier een kleine selectie.

Formaat

Schaakmagazine heeft in 2007 een nieuw formaat. Dat merkte ik vooral toen ik het probeerde op te bergen in de verzamelmap, die op het formaat van vorige jaren bleek gebaseerd te zijn. Het nieuwe Schaakmagazine steekt daar nu bovenuit. Zowel letterlijk als figuurlijk!

Frans

Maas, Vlaardingen

ken als combineren behouden. Het is leuk om kleine schaakpuzzels al lezend te kunnen oplossen. Kort samengevat: heel goed!

Peter van Bart, voorzitter ESGOO

Rating

Kleur

Mogen we het zwart-witte tijdschrift weer terug krijgen? Kleine lettertjes kleur op kleur zijn leuk voor De Loods Ontwerpers, maar niet voor oudere lezers.

P. Platzek, Delft

Steentje

Net als iedereen weet ik van de geldnood bij de KNSB en dus bij Schaakmagazine. Nu is de tijd gekomen om mijn steentje bij te dragen. Ik heb geen enkele behoefte aan een leesmagazine, waarvan het interessantste deel de toernooikalender is. Daarom verzoek ik u mij van de verzendlijst te halen.

M. Nieuweboer, Suriname

Complimenten

Hierbij wil i u complimenteren met de nieuwe opzet en lay-out van Schaakmagazine. Het ziet er veel mooier en uitnodigender uit. Ook de keuze voor meer lezen en minder schaken spreekt mij aan. Wel zou ik rubrie-

De bezorging van Schaakmagazine

De bezorging van het vorige nummer van Schaakmagazine liet te wensen over. Dat was extra jammer, want de redactie had het blad in nieuwe opzet graag tijdig bij zoveel mogelijk lezers in de bus willen zien vallen. Uit reacties van lezers bleek dat een aanzienlijke groep het blad niet had

ontvangen. Ook kwamen er nogal wat exemplaren retour. Wij hebben intussen in overleg met bezorger SelektMail maatregelen genomen om een herhaling van deze problemen te voorkomen. Onze excuses voor het ongemak. (red).

Als zwakbegaafd schaker met vooral belangstelling voor ‘het erom heen’ lijkt mij de opzet een goede greep, waarbij bovendien de postbode in het vervolg alleen nog maar naar mijn rating kan gissen.

P. van Dam

Helaas voor u: de rating was per ongeluk niet op het adreslabel afgedrukt. Vanaf dit nummer zal de rating daar weer verschijnen. Red.

Prullenmand

Zoals het blad er nu uitziet zal ik het voortaan ongelezen in de prullenmand moeten gooien.

Wim van Tuyl, Amsterdam

Genoten

Mijn complimenten voor de nieuwe opzet van Schaakmagazine. Ik heb er van genoten en dat heb ik eigenlijk al een tijd niet meer gedaan van Schaakmagazine in andere vorm.

Ab Scheel, Gouda

We ontmoeten de Rus Vladimir Kramnik (31) op zaterdag 3 maart bij de topper tussen Groningen en HSG. Kramnik is ingehuurd om Groningen de landstitel te helpen pakken. Groningen wint met 6_-3_ (mede door een remise met zwart van Kramnik tegen Jan Smeets) en neemt een stevige optie op het Nederlands kampioenschap. Het gaat Kramnik de jongste tijd voor de wind: hij speelde een computermatch die veel publiciteit kreeg, is opnieuw wereldkampioen en heeft net zijn wittebroodsweken met een Franse journaliste achter de rug.

De wereldkampioen die even overwipt om een potje clubschaak te spelen. Dat moet het grote geld wel zijn. Niets van waar, zegt Vladimir Kramnik. "Ik heb het geld niet meer zo nodig. Ik wou iets terugdoen voor mijn vrienden bij Groningen, Rublevsky en Motylev, die me hebben bijgestaan in mijn WK-match tegen Topalov. En Groningen is gewoon een leuk team."

Vladimir Kramnik over Groningen, Deep Fritz en Toiletgate

"Bij een clubpartij ken je je tegenstander niet echt"

Gert Devreese

Waarom bent u ingegaan op de uitnodiging om voor Groningen te spelen?

"Ik ken Tea Lanchava al lang, al sinds de jeugd-WK’s van, denk ik, 1989. Het idee om contact met mij op te nemen kwam van Tea, dat was in juni-juli 2006. Ik gaf haar meteen een algemeen antwoord in de zin van: ja graag, waarom niet? We hebben toen gekeken of er ruimte was in mijn schaakkalender. Die zit immers meestal eivol. Maar na onderzoek bleek dat mijn kalender het toeliet om naar Groningen te komen voor de Match van het Jaar. En er zitten ook wat vrienden van me bij Share Dimension.

Onder andere de twee jongens die me hebben bijgestaan in de laatste match om het WK: Rublevsky en Motylev. Voor mijn vrienden doe ik graag iets terug. Ik hou van de sfeer bij Groningen, het is een leuk team. Als dat niet zo was, zou ik zeker niet hebben meegedaan. Want dit soort clubpartijen speel ik niet heel veel.

Ik heb beslist om het ditmaal bij wijze van uitzondering nog eens te proberen. Volgens mij is het jaren geleden dat ik aan een clubcompetitie heb meegedaan."

En Groningen betaalt u natuurlijk erg goed...

"Ja, dat speelde ook, maar dat was zeker niet doorslaggevend in mijn beslissing. Ik heb immers in mijn schaakcarrière al heel goed geld verdiend, ik heb het geld niet meer zo nodig. Ik kan een tijd verder met wat ik al heb. Onder meer met de inkomsten uit mijn WK-matches. Het was dus mijn vrije keuze om voor Groningen te spelen."

Speelt u volgend seizoen opnieuw voor Groningen?

"Ik weet natuurlijk niet of de club me dan opnieuw wil vragen, maar dat is zeer goed mogelijk."

Is het anders om een clubpartij te spelen?

"Het is wel een beetje anders dan wat ik gewoonlijk doe. Het belangrijkste verschil is dat je je vooraf niet echt kan voorbereiden op je tegenstander. Je kent je tegenstander niet echt."

Iedereen dacht dat u tegen Van Wely zou spelen. Het werd Jan Smeets. "Ik was er behoorlijk zeker van dat ik tegen Van Wely zou spelen. Daarom had ik vooraf een klein beetje voorbereiding gedaan voor een partij met Van Wely. Dat kon ik meteen weggooien, toen ik zag dat Jan Smeets Van Wely’s plaats innam. Ik had geen flauw idee van wat voor varianten Smeets speelt of wat ik best tegen hem speelde."

Wist u dat in de Nederlandse clubcompetitie het schuiven met borden is toegestaan?

"Nee, maar daar kan ik mee leven. Maar het is vanzelfsprekend een beetje moeilijk. Ik vind het aangenamer als ik me een klein beetje op een partij kan voorbereiden en op

zijn minst vooraf een paar partijen van mijn tegenstander heb kunnen bekijken. De partij van vandaag verliep ook tamelijk snel. Ik kreeg niet echt de kans om er een echt gevecht van te maken. Met wat voorbereiding had ik misschien wel een manier gevonden om meer strijd te brengen. Nu belandden we snel in een nogal droge remisestelling, die weinig mogelijkheden bood."

Zult u ook voor Groningen uitkomen in de Europacup?

"Die vindt plaats in de tweede jaarhelft, en daar ligt mijn speelschema nog niet vast. Maar als ik tijd vind, wil ik dat doen. En àls ik in de Europacup aantreed, zal het voor Groningen zijn."

Computer

Over een jaar of twee wilt u opnieuw een computermatch spelen. Heeft dat nog wel zin na uw duidelijke 2-4 nederlaag tegen Deep Fritz in december?

"Het is niet meer dan een gedachte. Er zijn geen concrete plannen voor een nieuwe match. Maar het is de zwaarste uitdaging die een schaker in deze tijd kan aangaan. Dat maakt het zo interessant. Ik denk dat ik in ideale omstandigheden nog steeds kans maak om te winnen. Ik zou deze keer natuurlijk wel meer tijd uittrekken om me voor te bereiden en een beetje een fris hoofd aan de match beginnen." (de computermatch werd niet lang na de zware

Heeft u niet eventjes genoeg van computermatches?

"Welnee. Als je een match hebt verloren, wil je graag revanche nemen. Het is net andersom: als ik had gewonnen, zou ik geen interesse meer hebben in een dergelijke match. Nu wil ik graag een nieuwe kans om het beter te doen dan de vorige keer."

En uw imago? U verloor met 2-4, een volgende keer wordt het misschien 0-6. "Het is een spel. Als je al van te voren bang bent om te verliezen, kun je beter thuis blijven. Ik weet maar al te goed dat ik in een nieuwe match met de computer niet de

WK-match met Topalov gespeeld, red.)

favoriet ben. De computers van nu spelen onvoorstelbaar sterk. Toch wil ik het graag proberen. In Bonn, tegen Deep Fritz10, ging het, op mijn blunder in de tweede partij na, behoorlijk gelijk op. Als ik fris aan een nieuwe match mag beginnen, maak ik kans op een gelijkspel, misschien kan ik zelfs winnen. De strijd met de machine is niet beslecht. 4-2 was geen eerlijke uitslag, ik ben niet kansloos de boot ingegaan. Het had ook 3-3 of 3-2 kunnen zijn."

U maakte in de tweede partij wel ‘de Blunder van de Eeuw’ en miste een mat in één.

"Ik was helemaal niet moe, ik barstte net van de energie. Ik had een duidelijk plan en kon alle varianten heel goed uitrekenen. In de eindstelling heb ik alle mogelijkheden ontelbare keren bekeken. Het blijft onwaarschijnlijk bizar dat dit kon gebeuren.

Normaal blunder je als je erg vermoeid bent, een slechte dag hebt gehad of slecht hebt geslapen. Je bent dan wat trager dan gewoonlijk. Daar was in die tweede partij bij mij totaal geen sprake van. Ik was topfit. Maar wat doe je eraan? Gewoon pech. Toch blijf ik het een mysterie vinden. Aan het bord zat ik nog te denken: er klopt iets niet aan deze zet. Het kan niet dat ik zo makkelijk win. Ik checkte de mogelijkheden keer op keer, maar kon maar niet vinden wat er aan schortte: ik bekeek werkelijk alle mogelijke zetten, alleen die ene dodelijke matzet van de computer bleef ik elke keer missen. Hoewel ik goed besefte dat er iets fout zat. Dat is echt een heel vreemde ervaring. Dat is de enige keer in mijn carrière dat me zoiets is overkomen."

Topalov

Was Toiletgate nu goed of slecht voor het imago van schaken?

"Persoonlijk verkies ik dat schaken meer zou worden geassocieerd met het spel zelf dan met de belachelijke schandalen die nu worden gecreëerd. En het was voor het Topalov-kamp misschien leuk om vals te spelen, vergeet toch niet dat hun gedrag bijna de match heeft vermoord. Het heeft echt niet veel gescheeld of ik was er op een bepaald moment uitgestapt. Ik kreeg na de twee eerste verloren partijen sterk het gevoel dat Topalov en Danailov er werkelijk alles aan deden om de match nog te winnen. Ze zijn bewust een psychologische oorlog begonnen. Er stond voor hen veel op het spel: ze wilden ten koste van alles de wereldtitel en het ermee verbonden grote geld behouden. Ik vind hun zeer onsportief gedrag totaal onaanvaardbaar. Voor Danailov en Topalov heb ik alle respect verloren."

Sommigen zien het gekonkel in de WK-match vooral als het werk van zijn manager.

(opgewonden) "Dat is pas een comfortabele positie om in te nemen, je verstoppen achter je manager. Topalov is geen klein kind van een jaar of vijf. Hij draait al jaren

mee in de top. Topalov is niet stom, dat kan ik je verzekeren. Dan is het wel erg makkelijk om te zeggen ‘het is allemaal Danailovs werk, ik ben clean en concentreer me alleen op schaken’

Maar zo zit het niet in elkaar. Al deze trucs zijn overduidelijk gebeurd met instemming van Topalov. Hij zegt trouwens overal in interviews dat hij blij was met wat zijn manager deed. Sommige mensen geloven nog in sprookjes. Ik zeg u: het is niet waar, ze deden het sámen."

Mede door uw ziekte (een erge vorm van artritis, red.) duiken regelmatig geruchten op dat u met schaken wilt stoppen. Hoelang gaat u nog door?

"Ik ben nog altijd gemotiveerd. De eerste twee jaren zie ik me er niet mee ophouden. Maar rond mijn veertigste ernstig zal ik wellicht ernstig overwegen om wat anders te gaan doen. Geen idee wat dat zal zijn."

Kramnik en Van Wely ontliepen elkaar in de wedstrijd Share Dimension - HSG. (Foto’s blz. 7 en 8: Fred Lucas)

Schaakorganisatoren die een lintje krijgen, dat komt regelmatig voor. Vrouwelijke organisatoren die koninklijk worden onderscheiden maak je minder vaak mee. Eind maart was het zover. De Schaakvereniging Krommenie vierde het 75-jarig bestaan met een massakamp en bestuurslid Anneke Schol dacht rustig haar partijtje te spelen. Dat liep anders. De loco-burgemeester van Zaanstad kwam langs om Anneke Schol te benoemen tot Lid in de Orde van Oranje Nassau. Schaakmagazine sprak met de gelukkige.

Verrast?

"Ik wist er helemaal niets van. Ze deden wel wat mysterieus, hadden een paar dingen anders geregeld dan ik wilde, daar was ik zelfs nog boos om geworden, maar ze hadden het heel handig aangepakt. Ik had niets door."

Je bent 25 jaar jeugdleider van Krommenie. Hoe ben je in het organiseren terecht gekomen?

"Dat kwam door mijn oudste zoon die schaakte. Ik wilde altijd al lesgeven aan de jeugd, dat zit me in het bloed. Maar ja, je hebt kleine kinderen en daar moet je ’s avonds bij blijven. Mijn man hielp in die tijd bij de jeugdafdeling en ging op een zaterdag als begeleider mee naar een toernooi in Purmerend. Ik kon niet want ik speelde op dat moment in het vrouwenkampioenschap van Nederland. Later liet hij zich ontvallen dat hij die drukte verschrikkelijk vond. Hij vindt lesgeven aan de jeugd wel leuk, maar dan één op één. Ik heb hem toen vervangen op de club, voor mij geldt hoe meer hoe liever, en hij ging thuis oppassen. Een paar jaar later ben ik jeugdleider van Krommenie geworden."

Het gaat nu even wat moeilijk met het schaken. Hoe zit dat in Krommenie?

"Dat was bij ons ook zo. Maar op zo’n moment ga ik me extra inzetten op basisscholen. Dat heeft wat geholpen en je moet

Anneke

in de weekends heb je vaak toernooien. Dus dat is soms een heel weekend. Ik heb geen baan en daardoor heb ik de tijd. Dat is de keus die je maakt."

Vrouwen en schaken, hoe staat het ervoor bij Krommenie?

"Ik ben bij de senioren de enige vrouw op de club. Bij de jeugd hebben we wel een paar meisjes. Ik geef ook cursussen voor volwassenen en daar komen wel wat vrouwen op af. Pogingen om ze bij de club te krijgen doe je altijd, maar het lukt niet. De een zegt: laat die mannen maar lekker op de club spelen, dan heb ik het een avond lekker rustig.

ook mazzel hebben. Een paar jaar geleden gaf ik een clinic van een ochtend op een school en dat leverde zo acht kinderen voor de club op. Ik heb een paar jaar geleden een cursus voor Schaaktrainer A gevolgd. Daardoor zijn mijn lessen verbeterd, je hebt er steun aan. Vroeger was het veel moeilijker, je werkte met de methode Withuis en in mijn tijd als jeugdspeler had je helemaal niets."

Zeker veel tijd kwijt aan al dat organiseren?

"Enorm veel maar het is moeilijk te zeggen hoeveel precies. Het zijn allemaal stukjes: op maandag een paar uur op school en ’s avonds een uurtje op de club. Dinsdag een uur. Woensdag heb je soms wedstrijden en

En een andere werkt overdag en is ’s avonds te moe. Ik doe wel pogingen, maar het wil niet lukken. Vaak heb ik op de cursus vrouwen die met pensioen zijn. Die hebben tijd genoeg zou je denken, maar die willen daar wat anders mee doen dan schaken."

Heb je een verklaring?

"Mannen, die het schaken serieus beleven, zijn in de ogen van vrouwen niet zo toegankelijk. Je moet de hele avond je mond houden en dat is voor vrouwen, die over het algemeen meer van een babbeltje houden niet op te brengen."

Als er één man in de Nederlandse schaakwereld is die populair is bij de vrouwen, dan is het Ger Dekker uit Deurne wel. Hij is 61 jaar, maar ‘doet het nog goed’ bij het andere geslacht. Sterker nog, de vrouwen staan voor hem in de rij. Hij heeft al ’n jaar of tien een hele harem ter beschikking…!

Frank Clevers

Devrouwen staan in de rij voor Ger Dekker

Hoe doet die man dat toch? Wat heeft hij dat een gemiddelde schaker niet heeft? Het antwoord is misschien minder verrassend dan de inleiding doet vermoeden: Ger Dekker heeft een buitengewone liefde voor het schaakspel. Die liefde zit bij hem in de genen, net als zijn aanstekelijke enthousiasme en zijn kwaliteiten om het schaken te leren aan vrouwen.

Ruim tien jaar geleden besloot Dekker om aan vrouwen in Deurne en omgeving de mogelijkheid te bieden schaakles te nemen. Meteen liep het storm. ‘Opstellen in rijen van tien’, zou je bij wijze van spreken kunnen zeggen. Maar liefst veertien vrouwen sloten zich bij de schaaklesgroep aan.

Een hele reis

Allemaal behaalden ze het diploma voor de eerste stap. Een aantal vrouwen was zo enthousiast dat ze ook de volgende stappen wilden behalen en uiteindelijk hebben zes van hen stap vier van de methode Brunia/Van Wijgerden met succes afgerond. Nu, ruim tien jaar na dato, is de vrouwenschaakgroep van Dekker onverminderd in trek. Op dit moment volgen acht dames

de schaaklessen. Hun leeftijd varieert van 40 tot 68. Ze komen uit Deurne, Boxmeer, Neerkant en Venlo en zoals uit die woonplaatsen blijkt hebben ze er een hele reis voor over om schaakles te krijgen.

Het bekende merk Bauknecht had jaren-

lang als slogan ´Bauknecht weet wat vrouwen wensen . Datzelfde geldt voor Ger Dekker en misschien zit m daar ook wel een geheim van het succes. Om succes te hebben, moet je weten hoe je het moet aanpakken en dat weet Dekker. Meer dan bij mannen het geval is, moet je vrouwen

‘Opstellen in rijen van tien’ voor 61-jarige veteraan

Ger Dekker legt uit. Helene Vermeulen en Corrie Adriaans kijken aandachtig toe.

stimuleren en je moet een groepsgevoel scheppen waarbij de mogelijkheid bestaat om over andere dingen te praten dan schaken. Dekker: „Je moet ze stimuleren zodat ze er plezier houden. Naast het serieuze werk - ze zijn redelijk fanatiek - is er voldoende ruimte voor ontspanning. Na de les komen de wijn en nootjes op tafel. Dan zitten we met z’n allen gezellig wat te ‘buurten’ en zelden is het voor middernacht dat men vertrekt. De schaakavond is echt een uitje, waar men naar uitkijkt. Ik denk dat dat de kracht is van de groep."

Spelvreugde

Dekker wisselt de lessen af met andere dingen zoals dobbelschaak of weggeefschaak. „Spelvreugde is belangrijk, daarom is het goed om niet alleen maar schaakles te geven maar ook iets anders te doen." De lessen vinden niet plaats in een café of zaaltje, maar (eenmaal per maand) bij Dekker thuis van 20.00 tot 22.00 uur. Die locatie is een bewuste keuze. Dekker: “Als je bij iemand thuis bij elkaar zit, heb je een andere sfeer en kom je sneller over andere dingen te spreken".

Daarnaast komt de groep eens per maand bij elkaar bij Herma van Ham om een partij te schaken. Ze spelen dan een onderlinge competitie. De partijen worden genoteerd en besproken. Herma van Ham is tevens penningmeester van de plaatselijke schaakvereniging. Vijf dames zijn lid van de vereniging. Twee van hen spelen mee in de externe competitie. De bedoeling is dat zoveel mogelijk dames de weg naar de schaakclub vinden.

Ger Dekker denkt er over om volgend seizoen weer met een nieuwe groep te starten aangezien er alweer een heleboel enthousiaste reacties zijn van vrouwen die willen leren schaken. Dekker: “Sinds vorig jaar ben ik met flexpensioen, dus heb ik een beetje meer tijd".

Ger Dekker (61) uit Deurne en het schaakspel zijn één. Dat is al vanaf 1960 zo. Hij begon als jeugdleider in Naaldwijk en heeft een curriculum vitae op schaakgebied opgebouwd om u tegen te zeggen. Voor zijn vele verdiensten werd hij al benoemd tot erelid van jeugdschaakvereniging Op Eigen Wieken (Leiden) en SV Deurne. Hij is lid van verdienste van de Noord-Brabantse schaakbond en hij is drager van de gouden erespeld van de KNSB.

Wat vrouwen wensen...

Vrouwen willen graag leren schaken, maar ze willen méér.

Belangrijk is voor hen vooral ook:

• spelvreugde

• gestimuleerd worden

• groepsgevoel

• ontspanning, bijvoorbeeld een glaasje wijn, een hapje en wat kletsen over andere dingen dan schaken

Concentratie

Aandacht tijdens de les. Van links af: Emmy v.d. Steijn, Herma van Ham en Sylvia Darlington

Het schaakcafé en de vrouw

"Wat raar dat je als kind van negen je al groot wilt houden voor je ouders. Je zou verwachten dat je dat misschien op je veertiende had, maar nee, hoor al veel eerder." Het schaakcafé kan veel losmaken in een mens.

Je kwetsbaarheid niet tonen, een hekel hebben aan verliezen: ze zou een echte schaker kunnen zijn, deze kleinkunstenaar. We zitten in De Laurierboom, sinds anderhalf jaar de opvolger van schaakcafé Het Gambiet. Het is zaterdagavond, net middernacht geweest. Het is 1 april geworden, maar de vrouw tegenover me - professioneel grappenmaakster - houdt zich in. Of ze heeft het niet in de gaten. Het drukste is het in een hoek waar een stuk of tien mensen zitten te pokeren. Tekenend voor de situatie in de schaakwereld?

In een hoekje schaken een paar oudere heren van Caïssa. Aan de bar zit vaste gast Piet Ruhe. Hij lijkt afwezig, maar houdt alles goed in gaten. Achter de bar staat Jeroen Verstegen, de eigenaar/bedrijfsleider. De computer is in gebruik: zoals vrijwel altijd is iemand op ICC actief.

Schaarste

Behalve Titia Wolf, die hier is op mijn verzoek, is er nog één andere vrouw. Ze pokert mee. Ik vind haar wel sexy vanwege haar

korte rokje en, ook een beetje, om de manier waarop ze naar haar kaarten kijkt. Ik realiseer me echter dat een vrouw in de schaakwereld door de schaarste al gauw sexy is. Kijk naar de grenzeloze overschatting van de schoonheid van Alexandra Kosteniuk, op straat zie je dagelijks véééél mooiere en meer bijzondere meisjes. Soms zijn schakers wel blind, of op zijn minst slechtziend.

Veel vrouwen hebben schaakcafés nooit getrokken. Toen het café of koffiehuis ontstond waren ook vaak vrouwen niet welkom, of alleen in gezelschap van een heer. Een situatie die we nog steeds zien: zoveel vrouwen gaan niet op hun eentje naar een café. Het enorme succes van de koffiehuizen in de zeventiende was eraan te danken dat de mannen eindelijk eens konden praten zonder door hun vrouwen in de rede gevallen te worden, zo wordt wel beweerd. Hans Ree beschrijft het als volgt (in het

Renzo Verwer

‘Hier wordt gewoon gelachen’

voorwoord van Prettige Partij van Errit Petersma): ‘Je rookt, je zuipt, je snuift, je schaakt: het komt allemaal op hetzelfde neer. Dat zegt in dit boek een buitenstaander, een vrouw. De vrouw is een zeldzaam verschijnsel in het hier beschreven milieu. Meisjes willen niet winnen, zeggen de stamgasten van het schaakcafé ’

"Meisjes willen best winnen", vindt Wolf. "Meisjes laten mannen winnen, want die willen niet verliezen (en zeker niet van meisjes) en meisjes willen het gezellig houden. Meisjes kunnen bovendien gezellig zijn, ook al hebben ze verloren en mannen kunnen dat minder goed. Zeker als ze verloren hebben van een meisje."

"En ik? Ja, ik wil heel graag winnen! Ik ben de frustratie van die ‘nederlaag’ bij het examen van het torendiploma nooit te boven gekomen, haha. Ik ben ook nooit meer voor een herkansing gegaan, het pionnendiploma was het hoogst haalbare. Maar ik ben blijven spelen: Mahjong, Kolonisten van

Catan, Carcassone, noem maar op."

Aquarium

We zitten aan een tafeltje bij het raam. Mensen passeren achter de werkelijk idioot grote ramen van het café. Passanten en cafébezoekers houden elkaar gevangen in hun blikken op de hoek van de Laurierstraat en de 1e Laurierdwarsstraat, typisch smalle straatjes in de Jordaan. Er rijdt een enkele auto langs, op de hoek van de straat staat een busje. Ik besef dat Martin Bril over vanavond wel zes columns zou schrijven. De Laurierboom bestaat al sinds het eind van de 19e eeuw, zo valt te lezen op de website. ‘Het is een van de oudere cafés in de Amsterdamse Jordaan. Schaken is niet altijd het belangrijkste geweest, maar altijd al werden er veel spelletjes gespeeld. Sinds december 2005, toen Het Gambiet zijn deuren sloot, is De Laurierboom nog meer de thuishaven geworden van veel schakers en andere spelletjesfanaten.’

De eerste weken zaten de schakers hier wat onwennig, viel me op. Zo zat Allard hier de eerste week wat ongemakkelijk de krant te lezen aan een tafel. Nu zie ik hem zich thuis voelen aan de bar! Ik zie deze avond werkelijk geen enkele buurtbewoner - hebben de schakers de tent overgenomen? Of komen ze op andere tijden? Ja, verzekert Jeroen me, en hij heeft gelijk, zo constateer ook ik een paar dagen later.

Niet zo schakerig

De Laurierboom kon heel goed zonder schakers, maar schakers hebben wel een meerwaarde. "In Het Gambiet zou ik niet gauw binnenkomen’, zegt Wolf. ‘Zo’n kelder in, rook, al die mannen: het was een echt schaakhol Maar hier... Het is hier gezellig.. niet zo schakerig. Ze zitten hier een vrouw niet aan te staren, wat in sommige andere cafés wel anders is! Ik fiets hier geregeld langs onderweg naar mijn etage in Oud-West. Die enorme ramen waren me al opgevallen. En ik zie er wel eens mensen

schaken. Zomaar in mijn eentje naar binnenstappen doe je niet gauw als vrouw. Nu ik het ken zou ik best een kopje koffie kunnen gaan drinken."

"Ik zal het maar toegeven: ik had toch een beetje een vooroordeel. Ik dacht aan introverte, morsige mannen met te baarden... maar hier wordt ook gewoon gelachen. En er worden andere spelletjes gedaan. Gekletst. Er hangen hier posters van het Bimhuis, van Paradiso, Sinners: dit café staat middenin het leven. Zeg is dit wel een echt schaakcafé?"

Ik stel haar gerust en vraag iets over haar cabaretprogramma. "Dat gaat over kiezen, daar weten schakers alles van. Of niet?"

"Ach", zeg ik vertederd. "Eigenlijk wel. Zeg, zou je iets met schaken kunnen in je programma?"

"Vast wel. Alles kan voedingsbodem zijn voor iets moois. Ergernis bijvoorbeeld. Ik denk dat je je heel erg kan ergeren aan je tegenstander. Zijn blik, bewegingen, hoe hij zet. Je gedachten kunnen afdwalen, misschien wel naar vuilniszakken. En natuurlijk al die vooroordelen over schaken. En ik kan wel iets doen met vals spelen. Wat? Was er een toiletschandaal?? Haha, wat een gekte!"

Wolf, die eerder op de avond een zaal plat speelde, gaat weg. Ze is moe. Vastberaden verlaat ze het pand. Als ik terugkeer naar de bar, krijg ik direct vragen: wie was dat?

Waarom nam je niet wat inniger afscheid? De schakers hebben een bredere blik dan de niet-schaker vaak denkt.

Café De Laurierboom: Laurierstr. 76, 1016 PV Amsterdam. T: 020 6233015, www.laurierboom.nl

Titia Wolf: www.titiawolf.nl

L.C.M. Diepstraten: Vermaarde schaakcafés en hun illustere gasten: verhalen en afbeeldingen van meer dan 100 legendarische schaakcafés.

Uitgeverij Tirion, 2004

Markman Ellis: The Coffee House - A Cultural History. Weidenfeld and Nicolson, import Nilsson en Lamm.

Errit Petersma: Prettige partij.

Uitgeverij Podium, 1998.

Haarlemse Montessorischool mag de SpeelZ leskist

uitproberen

Op donderdag 15 maart was het dan zover. De eerste leskist van SpeelZ werd in de praktijk uitgeprobeerd. De primeur was voor de Haarlemse Montessorischool. Topschaakster en schaaktrainer Arlette van Weersel gaf twee demonstratielessen aan zo’n 60 kinderen.

Het werd een vrolijke en leerzame middag. Arlette gaf twee keer een les uit Stap 1 en daarnaast was er de gelegenheid om aan de slag te gaan met al het extra’s dat de schaakkist bevat. En dus werden allerlei spelletjes gedaan. Stukken voelen, door met je hand in een zak vol schaakstukken te grabbelen. Schaakpuzzels oplossen. Schaakmemory spelen. Zelfs de kinderen die nog nooit van schaken hadden gehoord waren na afloop reuze enthousiast. Het leuke van het materiaal uit de leskist is, dat het geschikt is voor kinderen van verschillende leeftijden. Zo was er voor elk wat wils.

Conclusies

Omdat het een proefles was, werd de gele-

genheid meteen aangegrepen om te kijken of er een paar conclusies konden worden getrokken. Het was overduidelijk dat schaken in deze vorm de kinderen erg aanspreekt. Bij de oudere kinderen merk je snel of er werkelijk belangstelling is. De kinderen die geen echte belangstelling hadden haakten af, de anderen gingen vol enthousiasme door.

De leerkrachten waren te spreken over het lespakket. Scholen worden weliswaar overstelpt met ideeën en aanbiedingen, maar het komt maar zelden voor dat er een compleet pakket als de schaakkist wordt aangeboden. Dat er voor het lespakket betaald moet worden vormt voor de scholen geen probleem. Kortom, de leskist van SpeelZ sloeg aan.

Materiaal aanschaffen

De scholen die een leskist hebben besteld vragen soms waarom de schaakborden en stukken niet kunnen worden gekocht. Dat is de opzet niet van het SpeelZ project. De school koopt het lesmateriaal. Als extra service geeft de KNSB de mogelijkheid om borden en stukken te huren. Uiteraard kunnen scholen die wel over eigen schaakmateriaal willen bezitten dit aanschaffen via de winkel van de KNSB. Zie achterin dit blad of op www.schaakbond.nl bij schaakmateriaal.

Heeft u andere vragen: klik in www.schaakbond.nl in het menu op SpeelZ en kijk bij de tien meest gestelde vragen.

Of kijk op www.speelz.org

Ze is 10 jaar. Vorig jaar werd ze derde bij het Nederlands

Kampioenschap E voor meisjes in Waalwijk en vierde bij het Nederlands Kampioenschap voor D-meisjes in Rijswijk. En in 2005 speelde ze mee bij het Europees kampioenschap in Montenegro. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van ... Myrre Hortensius.

Myrre komtuiteenechte schaakfamilie

Myrre is de jongste van een echte schaakfamilie. Nick, Lisa en Mart zijn haar oudere broers en zus. Moeder

Carla vertelt: "Thuis schaakte iedereen al. Myrre was vier toen ik haar de regels geleerd heb. En ook zij vindt het leuk! Dus kunnen we samen op stap." Myrre: "Ook met school schaak ik. Alleen mocht ik nog niet meedoen toen ik in groep 2 zat. Ik was te jong."

Toen ze vijf was speelde ze voor het eerst mee met de Grand Prix. De reeks jeugdtoernooien van de LeiSB is een prima initiatief. Myrre heeft er al 25 gespeeld! Met SV Leiderdorp won ze in 2004 het Nederlands

Kampioenschap voor E-teams

Ook is Myrre de laatste twee jaren Nederlands rapidkampioene geworden. Met de club gaan ze elke zomer naar Hengelo voor het ONJK. Met 24 kinderen en wat ouders zitten ze in een groot huis. Behalve schaken doen ze ook spelletjes. Myrre: "We speelden schaakstratego en een bosspel. Met verstoppen in het bos. Leuk!"

Anderhalf jaar geleden mocht ze naar het EK in Montenegro. "Ik had nog nooit gevlogen. Dat was best spannend." Ze deed het goed met drie winst, drie remise en drie verloren. "Verder kon je er lekker zwem-

men. ’s Avonds speelden we vaak Dalmutti. En ik ben grote Dalmutti geweest! Alleen kregen we elke dag doperwten. En ik houd niet van doperwten!!"

Bij de centrale training krijgt ze les van Dolf Meijer. "Dat is elke maand. Leuk om m’n schaakvriendinnen weer te zien!" Haar persoonlijke trainer is grote broer Nick. Met hem oefent ze alles, openingen en eindspelen. Ze heeft al stap 1 tot en met 5 gehaald!

Een unieke gebeurtenis was het oliebollentoernooi van 2005. Broers en zussen deden samen mee. Een Hortensiusteam! "Dat was best leuk!"

Team Hortensius

Jeugdkatern Schaakmagazine

Piet Peelen

Geboortedatum: 30 juni 1996

Uit: Leiderdorp

Schaken geleerd: Van m’n moeder

School: Elckerlyc

Club: SV Leiderdorp

Hobby’s: Korfbal, piano spelen en natuurlijk schaken

Leukste schoolvak: Gym, trampolinespringen

Wat wil je worden: Iets met jonge dieren

Lievelingseten: Patat

Partijen van Myrre

h5 22. g4! hxg4 23. Dxg4 Kh7

24. Dg5 Pd8 25. Pf5!

gekomen veld.

25. .. h6

NK D Rijswijk 2006

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. c3 d6 5. d4 Lb6 6. Le3 Pf6 7.

Dd3 0-0 8. 0-0 Lg4 9. Pbd2 De7 10. d5 Pa5 11. Lb5 Lxe3 12. fxe3 b6

Myrre dreigt met b4 het paard te vangen. Mahsa ziet het en zorgt dat het weg kan springen.

13. b4 Pb7 14. Lc6 Tab8 15. h3 Ld7 16. Lxd7 Dxd7 17. Ph4

Een fraaie slotzet! Op 25. .. gxf5 komt 26. Th6, mat (1-0)

Myrre HortensiusJan Haasnoot

De Toren Valkenburg 1Leiderdorp 4, 2007

Dekt g5 maar nu komt een paardvork.

26. Pf6+ Kh8 27. Pxd5 exd5

28. Txd5 Lc7 29. e6 Lxd6 30.

Txd6 Te8 31. Tfd1 Tae7 32. Te1 Het verzilveren van een pluspion in een dubbel toreneindspel vergt techniek. Myrre begint goed met haar toren achter de vrijpion te zetten.

32. .. Ta7 33. g3 a5 34. Kg2 fxg3 35. hxg3 Kg7 36. f4 Maakt een tweede vrijpion.

36. .. g4 37. f5 Kf6 38. Tf1

Tee7

Geeft wit een kans met haar toren binnen te vallen.

Jasper HupkesMyrre Hortensius

Groningen - Leiderdorp

Baarn D-teams 2006

Myrre wil Pf5 spelen. Mahsa ziet dat en verhindert het, maar oeps... Het pionnetje dekt nu het paard niet meer. Een bijwerkingsblunder.

17. .. g6? 18. Txf6 De7 19. Taf1 a5 20. De2 axb4 21. cxb4

Een spannende strijd tussen paarden en lopers. Zowel Pd6 als Ld5 staan actief, gedekt en kunnen niet door een pion worden weggejaagd, dus op een sterk veld. Myrre wil Pf4 spelen, dus kwam:

23. .. g5 24. Pg3 f4

Verhindert 25. Pxf5. Kon de tegenaanval 24. .. Lc3!?

25. Pge4

Springt gretig naar het net vrij-

39. Td8! Th7 40. Tf8+ Ke7 41.

Tg8! h5 42. Tg6 Ta8 43. Te1

Tf8 44. Td1 Td8 45. Txd8

Kxd8 46. f6 Th8 47. Tg7 Ke8 48. Ta7

Een knap staaltje techniek, zeker voor een tienjarige! (1-0)

20. .. f4

Wil de stelling openmaken.

21. e4

Jasper houdt de stelling wijselijk dicht.

21. .. Pe7

Myrre haalt het paard erbij.

22. Lf1 Pg6 23. e5 Ph4 24. Le2 Dekt f3, maar pakt veld e2 af. Verdedigen is erg moeilijk.

24.Lc4+ Kh8 25.Ld5 dekt ook f3 en het blijft een spannend gevecht. Op 25. .. Pg2+ kan dan 26. Ke2.

24. .. Pg2+ 25. Kf1 Pe3+ 26. Lxe3 fxe3 27. Pd3 Tf5 28. De1 Dh3+, 0-1

Myrre HortensiusMahsa Bitalzadeh

Toen ik het thema voor deze Schaakmagazine hoorde, wist ik gelijk wat mijn eerste stelling zou zijn:

1. Wit aan zet geeft mat in één (Stap 1+)

Er is maar één mogelijkheid (!)

De dame is natuurlijk vooral een heel mobiel stuk en een geweldige aanvalster. Ik laat een aantal combinaties zien waarbij de dame een hoofdrol speelt.

Bij een dubbele aanval moet altijd eerst kijken wat de aanvalsdoelen (kwetsbare stukken; koning, (mat)veld) zijn. Als je dat bij de volgende stelling doet, dan vind je vast de oplossing:

De dame als aanvalswapen

Bij zo’n dubbele aanval moet je altijd controleren of je tegenstander zich niet met één zet tegen beide dreigingen kan verdedigen.

Opgave 3 (Stap 2/3): Waarom is in de vorige stelling

1. Db5 niet goed?

Soms zit de dubbele aanval niet meteen in de stelling, maar moet je eerst voorbereiden, bijvoorbeeld door te lokken, te jagen of te richten. In de vorige stelling richt wit op de zwarte dame:

1. De7+ Kg8 2. Tg6+ wint de dame.

Stelling 4: Wit aan zet wint (Stap 4)

Stelling 5: Wit aan zet wint materiaal (Stap 4)

Omdat de dame zowel schuin als recht mag, kan ze ook ‘traplopen’:

Stelling 2: Wit aan zet wint (Stap 2)

Pascal Losekoot

De dame als aanvalswapen

Wit is aan zet: 1. Da7+ Kh1 2.

de dame steeds

Hetzelfde idee zie je in de volgende stelling:

Stelling 7: Wit aan zet wint (Stap 4/5)

Tot slot één van de meest verrassende damezetten aller tijden, uit de partij LevitskyMarshall, Breslau 1912.

Er volgde 23. .. Dg3! en wit gaf op. De dame kan op maar liefst drie manieren worden

geslagen:

A) 24. hxg3 Pe2 mat.

B) 24. fxg3 Pe2+ 25. Kh1 Txf1

C) 24. Dxg3 Pe2+ 25. Kh1 Pxg3+ 26. Kg1 Pxf1 27. gxh3 Pd2 en zwart wint.

Oplossingen De dame als aanvalswapen

Opgave

Db7 Kg1 3. Db6+ Zo komt

dichterbij.

3. .. Kh1 4. Dc6 Kg1 5. Dc5+ Kh1 6. Dd5 Kg1 7. Dd4+ Kh1 8. De4 Kg1 9. De3+ Kh1 10. Df3 Kg1 11. Df1, mat.

Diagram 1: 1. Dhc6 mat.

Diagram 2: 1. Dc2 met dubbele aanval op h7 en a4.

3: 1. .. Lc6 (niet Pb6 want dan volgt dxc5)

Diagram 4: 1. Td7+ Te7 2. Txb7 (lokken) 2. .. Txb7 3. Dd5+

Diagram 5: 1. Lxb7 (lokken) Txb7 2. De4!

Diagram 7: 1. Da2+ Kf8 2. Da3+ Kg8 3. Db3+ Kf8 4. Db4+ Kg8 5. Dc4+ Kf8 6. Dc5+ Kg8 7. Dd5+ Kf8 8. Dd6+ Kg8 9. De6+ Kf8 10. De7+ Kg8 11. De8 mat, 1-0

Jeroen Bosch

In dit themanummer van Schaakmagazine een partij van Nederlands sterkste vrouw Zhaoqin Peng. Op de Olympiade van Turijn won ze in de voorlaatste ronde een belangrijke partij op bod

1 tegen Hongarije.

Doet u het haar na?

Zhaoqin PengHoang Thanh Trang

Olympiade Turijn vrouwen 2006

1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 b6 4. g3

Lb7 5. Lg2 Le7 6. Pc3 0-0 7. 0-0 De klassieke hoofdvariant van het Dame-Indisch past goed bij Pengs positionele stijl. Zwart speelt nu meestal 7. .. Pe4 om een stuk te ruilen, maar met 7. .. Pa6 kan ook niets mis zijn. Onder andere Sergei Tiviakov ontwikkelt zijn damepaard graag naar de rand om .. c5 voor te bereiden.

8. Lf4 d6

Nu of op de volgende zet is opnieuw .. Pe4 een mogelijkheid.

9. Te1

Peng bereidt e4 voor. De zwartspeelster besluit nu tot het

Combineren

Karel van der Weide

thematische 9. .. c5 waarna een normale Dame-Indische middenspelstelling is ontstaan, waarin wit op een klein voordeeltje mag rekenen. Hoe zou u reageren op zwarts laatste zet?

De lezer heeft Wit

10. d56exd5

11. cxd52Pc7

12. e42b5

13. Tc17Te8

14. a37a5

15. a410bxa4

16. Pd28La6

17. Dxa43Tb8

18. e510dxe5

19. Lxe52Ld6

20. Lxf69Txe1+

21. Txe11Dxf6

22. Pde44De7

23. Dc610Td8

24. Te310Le5

U gaat als volgt te werk: bedek de zetten en kies steeds uw zet. Op bladzijde 29 vindt u het commentaar en treft u andere zetten aan die ook punten opleveren.

In dit themanummer mogen combinaties van onze eigen vrouwelijke sterren niet ontbreken. De Nederlandse dames boeken geregeld successen. Ereplaatsen bij WK’s en EK’s waren er al voor Zoaqin Peng en Tea Lanchava. Petra Schuurman gaat

25. d64Txd6

26. Pxd6 1Dxd6

27. Dxd6 2Lxd6

28. Pe42

Totaal 100

in haar jacht op de ‘gewone’ IM-titel moedig voorwaarts. De nieuwe generatie weet vast aansluiting te vinden gezien het behalen van de WGM-titel door Bianca Muhren en de WIM-titel door Arlette van Weersel. De oplossingen staan op bladzijde 30.

1. Wit is aan zet2. Zwart is aan zet3. Wit is aan zet4. Wit is aan zet

5. Zwart is aan zet6. Wit is aan zet7. Wit is aan zet8. Zwart is aan zet

Je ziet ze niet veel, jonge vrouwen die in schaaktoernooien meespelen. Maar als ze er zijn dan valt het op hoeveel mannen toevallig even een kijkje komen nemen bij juist dat bord. Zouden ze nou echt zoveel belangstelling hebben voor de stelling die op het bord staat. Of speelt er iets anders mee? En hoe ga je als vrouw om met die extra belangstelling? Schaakmagazine vroeg aan Arlette van Weersel, nummer vijf van het laatste Nederlands Kampioenschap, haar ervaringen op papier te zetten.

Als je een toernooi speelt heb je soms te maken met mannen, die duidelijk iets meer willen dan alleen maar een potje schaken. Mannen die achter je aan lopen, de hele tijd met je willen praten, met je op de foto willen, die niet snappen dat je gewoon wilt schaken. Mannen die als je tijdens het analyseren even lacht, meteen denken ze dat het voor hen bedoeld is.

Je merkt het vooral in het buitenland. In Nederland minder, Nederlandse mannen zijn wat dat betreft blijkbaar beter opgevoed. Ze zijn minder direct. Daar komt ook bij ze me in het buitenland niet kennen. Hier ben ik bekender, dat scheelt. Maar ook hier kom je wel overenthousiaste mannen tegen. Dit verschijnsel is niet bepaald een uitzondering, je maakt het in ieder toernooi wel eens

mee. Laatst in Cappelle la Grande liep een man rond die alle vrouwen en meisjes screende en van iedereen een foto ging maken. Hij liep van de een naar de ander.

Altijd ouder

Als je twee keer achter elkaar aan hetzelfde toernooi deelneemt en ze denken dat je de vorige keer aandacht aan hen hebt geschonken blijven ze je lastig vallen. Daarom moet je duidelijk zijn en sterk in je schoenen staan, anders blijven ze het proberen. Alle meisjes kennen dit verschijnsel in de schaakwereld, maar het is wel van belang hoe je er zelf mee omgaat. Als je gaat praten denken ze dat je contact wilt. Het beste is bot niets zeggen, dan haken ze af. Je waarschuwt elkaar wel eens als je van

iemand last hebt gehad. Let op, hij valt je lastig, maakt foto’s. Maar je hebt er ook samen lol om. Eigenlijk zijn ze ook grappig en kan je er om lachen.

Het zijn niet bepaalde types en ze zijn ook niet van een bepaalde leeftijd, maar ze zijn wel altijd ouder dan je zelf bent. Soms zijn het half bejaarden. Vaak zijn het de wat oudere mensen die je moeilijk duidelijk kunt maken dat je niet op contact gesteld bent. Maar soms gaat het ook om jongens van tweeëntwintig die om meisjes van veertien heen hangen. Nog steeds zijn ze ouder, dat wel.

Geen invloed meer

Het is maar een klein percentage dat het voor je verziekt, maar ze bepalen soms wel

“Als je gaat praten

denken ze dat je contact wilt.”

Arlette van Weersel

het beeld van het toernooi. Bij mij heeft het geen invloed meer op het resultaat. Vroeger wel. Nu weet ik dat je niet met die mannen moet praten. Vroeger was ik ook bang, nu let ik er niet meer zo op. En als ze te ver gaan, als ze handtastelijk worden of obscene taal uitslaan meld ik het bij de organisatie. Dan wordt er meestal wat aan gedaan.

Ik heb trouwens ook een keer het omgekeerde meegemaakt, een jongen die door een meisje in de billen werd geknepen. Vond ie ook niet leuk.

Alles uitleggen

Ik speel op jaarbasis tegen honderden mannen, terwijl die mannen maar af en toe tegen een vrouw spelen. Dus als ik dan later

weer eens tegen dezelfde speel herinner ik me hem vaak niet zo precies meer. Zij wel. Ze herinneren zich de hele partij, kunnen je alles nog uitleggen. Meestal ben je te beleefd om te vragen met wie je staat te praten. Soms gaan ze hele gesprekken met je aan en dat probeer ik een beetje af te houden. Voor mij is het een van de velen, voor hen is het heel speciaal.

Mannenwereldje

Schaken is echt een mannenwereldje, dat is wel eens vervelend. Jongens kunnen zich aan elkaar optrekken, wij zijn een select groepje dat het met elkaar moet doen. Met jongens trainen lukt meestal niet. Als ze erg actief zijn als schaker, zijn ze vaak erg sterk en hebben ze er niets aan om met ons te trai-

nen. Zijn ze van dezelfde sterkte, dan zijn het jonkies of het zijn niet meer van die actieve schakers. En dus kom je voor je training weer in hetzelfde groepje vrouwen terecht. Ja het is een klein wereldje dat elkaar kent en de onderlinge concurrentie is hevig.

Voordelen

Het heeft ook wel zijn voordeel dat het schaken een mannenwereldje is. Vrouwen zijn vaak heel geniepig, mannen zijn meer rechttoe rechtaan. Dat vind ik wel fijn. Ik heb op school een jaar in een jongensklas gezeten, ik was het enige meisje naast 25 jongens. In die klas werd gewerkt. Het jaar daarop zat ik een meisjesklas, daar werd veel gekletst. En als de een dacht dat een ander even gemeen naar haar had gekeken was er weer ruzie. Ik vind het wel lekker dat je niet uren lang discussies over niets hebt. Bij mannen is de sfeer relaxt. Ja, als we alleen met vrouwen onderling zouden spelen zou het niveau nog slechter zijn. Van de mannen kan je veel leren.

De vriendin van

Ik heb in België in een teamwedstrijd tegen een man met een rating van 2250 een keer het volgende meegemaakt. Ik stond een stuk voor. Op een gegeven moment zei mijn tegenstander: "Nou meisje, ik heb het er even met mijn teamleider over gehad en voor deze keer zal ik dan toch remise aanbieden." Ik won natuurlijk. Pas daarna kwamen ze er achter dat ik Nederlandse was. Als er in België een vrouw in een team meespeelt is het vaak de vriendin van de organisator of een van de spelers, niet iemand die bekend staat als goede speler. Het gebeurt nogal eens dat ze voor de partij aan je vragen: van wie ben je de vriendin? Met als instelling: die ga ik even van het bord vegen. Ja, en als ze dan verliezen worden ze uitgelachen door de teamleden. Toch overheersen voor mij de positieve kanten. Daarom vind ik het superleuk om toernooien in het buitenland te spelen. Maar je moet wel stevig in je schoenen staan om het te maken en je moet je niet door bepaald gedrag laten afschrikken. Qua cultuur zijn wij in Nederland toch wel wat netter tegenover vrouwen.

Voor mij zijn de schaakstukken archetypen van het leven. Bij de opening van de tentoonstelling Schaakkunst hield Jan Terlouw een toespraaken het viel mij op dat hij dezelfde vergelijking trok als ik. De loper is voor mij een sneaky figuur. Daarom heb ik hem afgebeeld als iemand die over zijn schouder kijkt. Hij is het soort persoon dat spelletjes speelt, dat iemand iets influistert. De toren heeft iets beschermends. De koning heeft iets dubbels, het is show, het is een statusfiguur. Het paard springt als enige over anderen heen. Dat heeft iets elitairs, iets hautains. Het is opmerkelijk dat deze archetypen overal en altijd hetzelfde zijn."

Anna Kool-Troost is gek op series

Wie de woning van Anna Kool-Troost binnengaat, kan het niet ontgaan dat hier iemand woont die iets met kunst heeft. Een paar grote werken van eigen hand sie-

ren de muren. Schaakkunst is echter nergens te vinden. Maar dat verandert snel.

"Ik heb net weer een serie van zes stukken gemaakt", zegt ze enthousiast en even

Minze bij de Weg

later staat de huiskamer vol. Forse doeken zijn het, ruim een meter hoog. Series, Anna Kool is er gek op. Ze heeft nu zes series met schaakstukken gemaakt, een kruiswegstatie van dertien delen en twee negenluiken met schaken als thema. Nee, geeft ze meteen toe, niet zo geschikt voor de huiskamer. Al zijn de schaakstukken uit de series van zes ook afzonderlijk te koop. "Ik heb één negenluik verkocht. Meestal verkoop ik aan bedrijven. Ik heb nu eenmaal maar weinig klein werk."

Grote lijnen

Uitstraling en kracht zijn termen die bij het werk van Anna Kool passen. "Als je wat te zeggen hebt moet je dat stevig doen. Het vuur dat erin zit moet báng op het doek komen. Er moet ruimte in mijn werk zitten, ik experimenteer graag. Daarom plak ik soms iets op mijn schilderijen zodat het driedimensionaal wordt. Je moet naar binnen kunnen stappen, er omheen kunnen lopen. Ik ben iemand van de grote lijnen, geen precies werker. Door die werkwijze herken je het werk van mij wel direct." Om die kracht en snelheid te kunnen bereiken werkt ze met acryl en niet met olieverf. "Het voordeel van acryl is dat het snel droogt, bij olieverf moet je een week wachten voor je iets kunt overschilderen, of je moet met nat in nat techniek werken. Ik glaceer mijn doeken wel, soms een paar keer. Ook daarvoor gebruik ik acryl, dat droogt lekker snel. Ik heb niet zoveel geduld. Als je het bij de verwarming zet is het zo droog. Dat glaceren geeft het werk een bepaalde tint. Ook al zie je de kleur van de glaceerlaag zelf niet, het geeft er toch een glans aan. En het geeft de schilderijen van een serie eenheid."

Het schaken kwam min of meer toevallig in haar werk terecht, want een schaker is ze niet echt, daar laat ze geen twijfel over bestaan. "Ik kan schaken, maar dat stelt niets voor. Ik schaakte vroeger tussen de middag met mijn dochter. Zij won. Mijn jongste twee kinderen hebben altijd geschaakt en daarbij hadden ze vreselijke lol. Het schaken was voor hen een bron van vermaak. Daarom associeer ik schaken met gezelligheid, met plezier.

Ik woon hier vlakbij het strand. Jaren geleden liep ik daar tegen een raar stuk hout op. Net een toren dacht ik. Ik heb dat stuk hout gebruikt, daaruit is mijn eerste serie schaakstukken voortgekomen."

Verborgen regels

Kunst bekijken is vaak speuren naar wat je niet onmiddellijk ziet. Dat geldt ook voor het werk van Anna Kool. Wie goed kijkt ziet op de recente serie schaakstukken rode lijnen, een soort lianen, die van het ene schilderij op het ander doorlopen. Anna Kool:

"De lijnen die ik in de laatste serie heb gebruikt sturen mij. Het ene schilderij moet op het andere aansluiten. Ik stel mij zelf vaak regels. Vaak zet ik eerst een mathematische vorm op het doek, bijvoorbeeld een kruis of vierkanten, waar ik me aan moet houden. Waarom die regels? Om niet te verzanden in vrijblijvendheid. Bij het schaken horen spelregels, bij het werken stel ik die mijzelf ook. Het geeft structuur bij het schilderen. Bij het negenluik bijvoorbeeld heb ik ieder schilderij ook weer in negen vakken verdeeld. Ieder kruispunt van die vakken moest van mijzelf iets bijzonders hebben. Er moet een schouder staan, een hoek van een torentrans of het is bijvoorbeeld een plaats waar de stukken elkaar overlappen. De kijkers zien het vaak niet eens, maar het geeft wel eenheid aan de schilderijen."

"Ik heb leren schilderen op de Vrije Academie in Den Haag. Ook heb ik cursussen gevolgd en toen ik hier in Callantsoog kwam wonen heb ik in Den Helder les gehad van de schilderes Van Keulen. Van haar heb ik veel geleerd, het klikte erg goed tussen ons. Vroeger had ik een baan, maar toen er drie kinderen kwamen zat ik plotseling veel thuis. Mijn man voer en was veel weg. Ik wilde me niet bij het huishouden alleen neerleggen, daarom ben ik vanaf toen in de avonduren veel gaan schilderen. Dat was rond 1980. Maar ik heb tot 1989 gewacht voor ik ben gaan exposeren."

www.schaakkunst.nl

www.annageertruida.blogspot.com/

Jouwert H. Turkstra

Ik zie dus ik ben. Maar wat zie ik dan, waar kijk ik naar. Naar de sterrenhemel, naar Orion, maar Sirius vooral.

Of wordt mijn oog getrokken naar de vingers van een celliste, misschien wel naar de celliste zelf. Maar mijn oog laat zich niet dwingen, dus ik kijk naar van alles. Over schaken gesproken, waar moet je naar kijken als je een schaakprobleem wil oplossen. Zijn daar wat handige tips voor op te stellen. Ja, kortom: video, solvo, ergo sum.

Video ergo sum

Welnu, 1. Le7 is de verleiding, want zwart speelt afdoende 1. .. Dxg3! Fraai om de matveranderingen te zien na 1. .. Lxg5 en hoe sleutel en mats na 1. .. Txg5 zijn verwisseld. Wie ben ik om de grote Visserman te amenderen, maar ik heb wel een suggestie. Laat pion h3 weg en zet de witte koning op g2. Verleiding

1. Le7 is nu een extra oplossing geworden. Meerwaarde is dan dat alles in bovenstaand schema (de inhoud van het probleem) opgespoord moet worden - en bewonderd!

Of al mijn vriendjes problemisten het er mee eens zijn, is echter de vraag

Uit de wekelijkse schaakrubriek van Dolf Wissmann in het Friesch Dagblad haal ik de volgende problemen die ik voor de verandering zelf nu eens mag oplossen.

Bijz.verm.

Tweezet

Hoe los ik dit probleem soepeltjes op. Vanwege de halfbatterij op de vierde rij is het zonder meer duidelijk dat Lb4 of Pg4 de sleutel zullen uitvoeren - de witte dame zal iets te doen moeten hebben. De zwarte dame en toren controleren die halfbatterij. Sterk lijkt daarom 1. Le7, maar ook 1. Pe5 zet de halfbatterij om in een echte batterij.

Schema:

Jos Opdenoordt

1e prijs De Problemist 1933

Tweezet

Kijk naar de zwarte loper en torens, en ook naar de batterij Kg3 Lh2 en 1. Lf5 ligt voor de hand. Is ook de sleutel. Er dreigt 2. Kg4 mat. Vijf keurige varianten na 1. .. d4, g4, Kxf5, Txf5 en Lxf5. Vind zelf maar

even wits matzetten daarna.

veldje heeft: 2. Kd4, Kxd5, Kxb4, Kd6, Kxc4.

E. Visserman

Sinf.Scacc. 1974

Tweezet

Een tweeling! In a diagram, in b Pa5=La5. Zwart staat pat, en de toren in de halfbatterij op de vierde rij moet ook wat te doen krijgen. Dus 1. La6 of 1. Pa6 zullen de sleutels zijn. Maar welke wanneer? Boeiend om dat eens uit te zoeken.

Reto List

bijz. verm. Feenschach 1981

Gebr. Nanning

1e prijs Tijdschr. v.d. Ned. Schaakbond, 1931. Driezet

Kijk naar veld c5, ideaal voor een matzet door paard b7.

Maar dan moet de witte

koning daar eerst weg. Direct op de eerste zet zal falen door zwarte schaakjes. Dus deze eerst maar eens uitschakelen.

Na enig zoeken vind je 1. e6! (dreigt 2. Kc6 en 3. Pc5 mat).

En dan moet je eens nagaan waarom na de parades 1. .. Lf3, Pf3, Ld1, Pg6, d4 de witte koning steeds maar dat ene

Weer twee problemen in één. Eerst als gewone tweezet, maar het is ook een zelfmat in twee zetten. Zwart heeft drie zetten, .. Pc6, Pb5 (ontpenningen) en Kxd7. Ze belemmeren in zekere zin de kracht van de zwarte loper. De witte pion g4 staat opvallend niets te doen. In de gewone tweezet is (dus) 1. g5 de sleutel. Varianten 1. Pc6, Pb5, Kxd7 2.Tc7, Td8, Dh3 mat. In het zelfmat (wit begint en dwingt zwart ertoe om de witte koning mat te zetten) moet die zwarte loper juist het werk doen, dus de ontpenning 1. Th7 is nu de sleutel. En nu volgt na 1. .. Pc6, Pb5, Kxd7 2. Td8, Tc7 (net zo als daarnet maar precies andersom), e6 (dáárom moest die toren naar h7) 2. .. Pxd8, Pxc7, Kc8 en de witte koning staat afgedwongen(!) mat.

Waar kijken schakers naar. Naar problemen. Zó dus.

E. Visserman

Suomen Skakki 1973

1. .. Txg51. .. Lxg5

1. Le7 (2. Th5) 2. Pe52. Th7

1. Pe5 (2. Tg4) 2. Le72. Pg6

Hoe dit Chinese fenomeen ook Holland verovert

Vrouwen en schaken door de eeuwen heen uit het jaar 2000. Deze presentatie is gemaakt door eindexamenstudenten Nieuwe Media van de Hogeschool voor de Kunsten te Utrecht. Het is zeer de moeite waard te surfen naarwww.kb.nl/webexpo/ queensmove.html.

Wordt Hou Yifan de nieuweJudit Polgar?

Eric van Reem

Topschaaksters online

Eén vrouw die kan schaken en de intellectuelen zijn opgetogen." Dat is de titel van een artikel uit Het Vrije Volk uit 2005, van Bart Croughs. In: www.hetvrijevolk.com/?pagina=7&titel=Vrouwenschaak verwijst hij naar de prestaties van Judit Polgar, die ruim tien jaar geleden de enige vrouw was die zich met de mannelijke wereldtoppers kon meten en nog steeds, anno 2007 veruit de sterkste vrouw ter wereld is.

Hoewel de gemiddelde rating van de topschaaksters gestaag stijgt, er zijn inmiddels acht speelsters die een rating van 2500 of meer hebben (www.fide.com), is er na Polgar geen andere speelster die ook maar in de buurt van de 2727 van de Hongaarse is gekomen. En waarom zijn er eigenlijk niet meer dames onder de top 50? Max Euwe s beroemde antwoord daarop: „Omdat de dames iets beters te doen hebben".

Misschien kan de Chinese Hou Yifan, die eind april 13 (!) wordt en al een rating van 2509 heeft in de komende jaren naar grote Elo-hoogten stijgen. Als haar rating blijft exploderen, in juli 2005 was haar rating nog maar 2158, is ze over een jaar of twee een 2700+ grootmeester! Voor een uitgebreide biografie van dit Chinese supertalent, die in

januari 2007 in Nederland bij het Corus toernooi debuteerde met een respectabele score van 7 uit 13, kunt u terecht op www.coruschess.com Klik op ‘participants GM-C‘. De Chinese schaakbondscoach Liu Wenzhe publiceerde in 1991 een artikel met de titel: 'Het Chinese fenomeen komt er aan door bergen te verplaatsen en zeeën terug te zwiepen.' In het vrouwenschaak hebben de Chinezen inderdaad bergen verplaatst en zeeën gezwiept.

Het citaat van Euwe vindt u op de website van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag waar de schitterende webexpositie "Queen’s move; women and chess through the ages" nog steeds online is. Queen’s move vormde de opmaat voor de boekententoonstelling Dame aan zet:

Enkele topschaaksters hebben inmiddels eigen websites, de beroemdste is die van Alexandra Kosteniuk, te vinden onder www.kosteniuk.com die in dit kader reeds meermaals is bezocht. De grote zus van Judit Polgar, Susan is erg actief op het net. U start bij www.susanpolgar.blogspot.com en van daaruit surft u naar haar andere sites, waarbij haar „Chess Blog for Girls" speciaal voor jonge schaaksters is bedoeld. Zet wel even een zonnebril op als u de site bezoekt, want de kleur roze overheerst. Een andere Amerikaanse schaakster, Jennifer Shahade, die u wellicht kent van het boek Chess Bitch en een matig artikel in het nieuwe tijdschrift Matten vindt u op het web op de site www.jennifershahade.com

Toernooien

Helaas zijn de legendarische „danstoernooien" van Joop van Oosterom verleden tijd, maar een dergelijk concept slaat nog altijd aan. Begin april werden in Almelo de Cogas Energie tweekampen, thema ‘man tegen vrouw’ gespeeld (zie http://cogas.schaakverenigingalmelo.nl/2007).Er zijn behalve de traditionele NK’s, EK’s en WK s erg weinig toernooien, die alleen voor dames zijn bedoeld. Een tip: op 17 juni wordt in Hilversum voor de tweede keer het Renate Limbach NK Rapid voor vrouwen- en meisjesteams gespeeld. Meer informatie vindt u op de site van de schaakbond.

In deze nieuwe rubriek ga ik de clubschaker een leidraad aanbieden om hem te helpen zijn inzicht te vergroten. Onlangs sprak ik met de Oekraïense grootmeester Adrian Mikhalchishin.

Hij is van mening dat een speler zijn inzicht kan verbeteren door partijen na te spelen van de grote meesters.

Onontbeerlijk daarbij is de verbale uitleg bij deze partijen, aangevuld met de meest essentiële varianten.

‘Het naspelen van partijen van alle wereldkampioenen is verplichte kost in het Oostblok’, zo vertrouwde Mikhalchishin mij toe. Zou dat het geheim zijn achter de busladingen sterke spelers die steeds maar weer uit het niets tevoorschijn lijken te komen?

Begrijp wat u doet Spaanse structuren 1

Oud-wereldkampioen Anatoly Karpov zei ooit dat je je met beide kleuren in moet laten op het Spaans als je een sterke speler wilt worden. Deze moeilijke opening, waar zoveel onderhuidse spanningen heersen, vereist een diep begrip van de overgang naar diverse structuren. Het leek mij een uitdaging om in deze eerste aflevering in te gaan op een deel van deze problematiek. Daarvoor maak ik om te beginnen gebruik van een bijzonder leerzaam betoog dat grootmeester Svetozar Gligoric ooit in het boek How to open a Chessgame hield over de stelling die ontstaat na de zetten 1. e4 e5.

Kun je door ‘in het wilde weg partijen na te spelen’ je eigen niveau opkrikken? Nee, dat moet natuurlijk gestructureerd gebeuren. Een methode kan zijn om partijen na te spelen die passen bij het soort stellingen die je zelf speelt. Als je bijvoorbeeld de Svesjnikov-variant van het Siciliaans (een variant is 1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 e5 6. Pdb5 d6 7. Lg5 a6 8. Pa3 b5 9. Lxf6 gxf6) op het bord krijgt dien je verstand te hebben van het spelen met een loperpaar. Zonder enig begrip hiervan valt deze opening niet te spelen.

Het lijkt vreemd om al na de eerste zet stil te staan bij een stelling die elke beginneling binnen een paar seconden op het bord zet. Maar het commentaar van Gligoric is zeer leerzaam. Hij zegt dat zwart, na wits openingszet, direct een ‘stopteken’ neerzet.

Zwart verhindert met zijn openingszet direct dat wit

twee pionnen naast elkaar in het centrum krijgt en zorgt er tevens voor dat wit geen ruimtevoordeel kan krijgen door op termijn met e4-e5 te gaan werken.

Na de zetten 2. Pf3 Pc6 neemt Gligoric opnieuw de tijd om de stelling aan een onderzoek te onderwerpen. Hij geeft aan dat vrijwel alle sterke spelers hier opteren voor 3. Lb5 maar, zegt hij, als je hier diep over nadenkt ontbreekt op het eerste gezicht de logica. De opstelling van de pionnen e4/e5 impliceert bepaalde specifieke kenmerken, die we in ons op moeten nemen om de essentie van de stelling beter te begrijpen. Zo is bij zwart de diagonaal a2-g8 kwetsbaar geworden, bij wit is dat de diagonaal a7-g1. Gezien dit gegeven lijkt het dus logischer om de lopers naar respectievelijk c4 en c5 te ontwikkelen. Je kunt je afvragen waarom het Spaans een betere opening is dan de Giuoco Piano zoals het systeem wordt genoemd na 3. Lc4 Lc5. De reden is de volgende variant: 4. c3 Pf6 5. d4 exd4 6. cxd4 Lb4+ 7. Ld2 Lxd2+ 8. Pbxd2

Het lijkt dat wit alles heeft bereikt wat zijn hartje begeert. Hij heeft twee pionnen naast elkaar in het centrum, meer ruimte, een voorsprong in ontwikkeling en zijn loper staat op de voor zwart ‘gevoelige’ diagonaal a2-g8. Desondanks levert deze positie wit geen voordeel op. Sterker nog: na 8. .. d5! 9. exd5 Pxd5 is het machtig ogende witte pionnencentrum volledig uit elkaar geslagen en zit wit in het vervolg opgescheept met een geïsoleerde pion op d4. Zwart krijgt middels de manoeuvre .. Pc6-e7 gevolgd door .. c7-c6 een comfortabel middenspel.

Volgens Gligoric is het probleem voor wit dat de witte loper op c4 te dichtbij staat! Zou hij op b3 staan, dan kan wit na 8. .. d5 antwoorden met 9. e5 waarna hij wel een ruimtevoordeel heeft en mogelijk ook aanvalskansen op de koningsvleugel.

Dat is dus de reden waarom veel grootmeesters voor 3. Lb5 kiezen. Of zoals de Nederlandse kampioen Sergei

Herman Grooten

Tiviakov vaak speelt: 3. Lc4 gevolgd door het wat bescheiden ogende d2-d3, c2-c3 en Lc4-b3. In het Spaans schiet de loper eigenlijk langs de voor hem gewenste diagonaal, maar veel later komt hij daar vaak toch terecht.

Ik kom nog even terug op het ‘stopteken’ dat zwart geeft door op de eerste zet 1. .. e7e5 te spelen.

11. Pbd2 Pc5 12. Lc2 d5?!

Op het eerste gezicht lijkt het voor zwart een uitstekend moment om de stelling te openen, gezien de op het oog bescheiden opstelling die de witte stukken hebben ingenomen.

13. exd5 Dxd5 14. Pf1 Tad8

15. Pe3 Dd7 16. d4!

Wit kan zich deze zet permitteren gezien de tactische rechtvaardiging 16. .. exd4 17. cxd4 Pxd4? 18. Pxd4 Dxd4 19. Dxd4 Txd4 20. Pf5! met stukwinst.

16. … exd4 17. cxd4 Dc8 18.

Ld2! Gebaseerd op hetzelfde motief als hierboven. 18. .. Pa4

19. d5 Pb8 20. Pf5 Lf6 21. Pg5 g6

partij Contedini - Euwe, Leipzig 1960 trekt de zwartspeler zich vrijwel op de onderste linies terug, maar pion e5 staat als een rots in de branding. Uiteindelijk loopt de witspeler zich helemaal stuk op dit ‘blok beton’ en steekt hij de helpende hand uit om de zwarte strategie volledig te laten slagen.

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5

4. c3 Lb6 5. d4 De7 6. 0-0 d6

7. a4 a6 8. h3 Pf6 9. Te1 0-0

10. Pa3 Kh8 Een mysterieuze koningszet die getuigt van een groot inzicht en waarvan de bedoeling weldra duidelijk wordt.

11. Pc2 Pg8!

16. dxe5?

De witspeler zwicht onder de druk van het uitgekookte spelletje van zijn tegenstander. Dit is een typisch geval van ‘spanning opheffen’, dat kwalijke gevolgen heeft.

16. .. Pxd5 17. Lxd5 Lxe3 18. Txe3 fxe5

De f-lijn is nu open gekomen voor zwart en daar maakt hij op fraaie wijze gebruik van.

19. Lb3 Df6 20. c4 Pe7 21. c5 dxc5 22. bxc5 Pg6 23. Dd5 Lxh3!

Een dergelijke combinatie kon natuurlijk niet uitblijven.

Zoals gezegd wil zwart met deze pion een blokkade tegenover pion e4 opwerpen die daar liefst het gehele middenspel blijft staan. Deze gedachte past ook in de bespiegelingen van Gligoric. Wit zal in het Spaans proberen de pion op e5 van zijn plaats te krijgen, zodat hij pion e4 in beweging kan brengen. Dat is nodig om de witveldige loper (die vaak op c2 terecht komt) actief in te kunnen zetten tegen de kort gerokeerde zwarte koning. In de partij Gligoric - Bidev, Belgrado 1946 zien we een prachtig voorbeeld hoe wit zijn lopers op c1 en c2 in de aanval betrekt.

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6

4. La4 Pf6 5. O-O Le7 6. Te1

b5 7. Lb3 O-O 8. c3 d6 9. h3

Lb7 10. d3 Pd7? Dit dubieuze plan komt de zwartspeler later duur te staan. Het paard wordt op de koningsvleugel node gemist, zoals we zullen zien.

Een fraaie illustratie van wat Gligoric in zijn inleiding aangeeft: lopers opereren van afstand, de paarden dienen in de nabijheid van de vijandelijke koningsstelling gemanoeuvreerd te worden.

De effecten van deze strategie kunnen dan dodelijk zijn.

22. Pxh7! Kxh7 23. Pe7 Lxe7

24. Dh5+ Kg8 25. Lxg6 fxg6

26. Dxg6+ Kh8 27. Txe7, 1-0

Vanuit de zwartspeler bezien dient de pion op e5 daar met alle macht te worden gehandhaafd. Als zwart geen krimp geeft, is het voor de witspeler over het algemeen moeilijk om vorderingen te maken. Ook hiervan heb ik een stereotiep voorbeeld geselecteerd. In de

Een bekend plan in dit type stelling. Het paard staat niet goed meer op f6 en dient naar andere velden omgespeeld te worden. Zo kan bijvoorbeeld veld f4 op den duur interessant worden. Tegelijkertijd bereidt zwart .. f7-f6 voor, waarmee hij zijn centrumpositie stabiliseert.

12. Pe3 La7 13. Pd5 Dd8 Het is grappig om te zien hoe zwart de meeste stukken systematisch terug mag spelen. Juist het feit dat de pion op e5 wit hindert in zijn acties geeft zwart de vrije hand om zijn stukken te hergroeperen. Daarbij wordt de schijnbare activiteit van de witspeler koeltjes opgevangen.

14. Le3 f6 15. b4 Pce7!

24. gxh3 Ph4 25. Pxh4 Dxf2+ 26. Kh1 Dxe3 27. Pf5 Dxh3+ 28. Kg1 Tf6, 0-1

Wat heeft dit alles met het Spaans te maken, zult u zich afvragen. Wel, het begrip van de pionnenstructuur waarin de pionnen e4/e5 tegenover elkaar vastliggen is essentieel voor de plannen die in de Spaanse structuren van belang zijn. De volgende keer zal ik verdergaan met het bespreken van de diverse plannen die horen bij de onderstaande diagramstelling.

Modelpartijen:

Gligoric - Bidev, Belgrado 1946. Contedini - Euwe, Leipzig 1960. (wordt vervolgd)

Reageren? Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl

Schaken verandert de hele wereld

Het boek Chess gaat over twee middelbare scholieren, Peter en Jennifer, die beiden goed kunnen schaken. Vanwege hun prestaties op een online schaakcomputer krijgen ze allebei een uitnodiging voor het schaakkamp van Lord Sugarpie, de graaf van Chesterfield.

De dingen zijn echter niet zo onschuldig en simpel als ze lijken. Er steekt een wereldwijd complot achter het schaakkamp en Lord Sugarpie is niet de enige schaakfanaat die Peter en Jennifer in zijn kamp wil hebben. Peter en Jennifer moeten een keuze maken - kiezen ze voor het grote geld bij de zakenman Blackpool of gaan ze naar de vriendelijke graaf? Hun keus blijkt niet zo vrij te zijn, middelen als ontvoering en moord worden niet geschuwd...

Het verloop van Chess wordt duidelijk door de namen van de delen: opstelling, openingszetten, middenspel, aanval, eindspel, schaakmat en tot slot de analyse. Dit beeldt natuurlijk het verloop van een potje schaak uit. Het deel opstelling bestaat maar uit één hoofdstuk waarin een stukje voorgeschiedenis wordt verteld. Daarna maak je eerst rustig kennis met de hoofdpersonen, doodnormale mensen - de openingszetten. Na een paar hoofdstukken komt er echter

spanning in het verhaal, er worden een paar mysteries geïntroduceerd. Het middenspel begint. Het hele verhaal ontvouwt zich langzaam en je wordt een paar keer op het verkeerde been gezet door de leugens die verteld worden. Als Peter en Jennifer uiteindelijk gekozen hebben wordt de aanval ingezet. Dit deel van het verhaal is agressiever, en het goede en het kwade kamp staan duidelijk tegenover elkaar. De beslissing valt in het eindspel, hoewel het nog dreigt te veranderen. Bij schaakmat is het definitief uit, en in de analyse wordt echt alles duidelijk.

Heerco Walinga, de schrijver van Chess, maakt het zichzelf wel moeilijk. Het complot zit ingewikkeld in elkaar, en het is lastig én alles uit te leggen én de vaart erin te houden. Dit zorgt er ook voor dat er in het middenspel een iets saaier stuk zit waar je even doorheen moet. Je moet echter wel op blijven letten want het is noodzakelijk om alles te snappen.

Schaken speelt vanzelfsprekend een belangrijke rol in Chess. Soms wordt er een partij voor een deel beschreven, en in het verhaal verandert schaken letterlijk de hele wereld. Voor het verhaal maakt het op zich niet zoveel uit welke sport het is - het had elke willekeurige denksport kunnen zijn, ook bijvoorbeeld dammen. Het boek trok mij wel meer aan omdat het over schaken ging. Je hoeft geen ervaring met schaken te hebben om het boek te snappen.

Al met al is het een interessant boek dat goed in elkaar zit. Er zitten wat saaiere stukken in, maar die zijn onvermijdelijk. Ik denk dat Chess geschikt is voor jongeren van ongeveer twaalf jaar.

Heerco Walinga: Chess.

Uitgeverij Columbus. € 15.95.

ISBN 978-90-8543-055-1.

Joske Ubels

De lezer aan zet

10. d5 Wit heeft plezierig ruimtevoordeel na de tekstzet. 10. dxc5 Pxc5 belooft wit niets, en levert dan ook geen punten op.

10. .. exd5 Een heel andere type stelling ontstaat na 10. .. e5 11. Ld2. Zwart heeft een zogenaamde

Benoni-Wall opstelling ingenomen waarin het spel trager verloopt. Wit vervolgt met e4, gevolgd door het voorbereiden van b4 en soms ook f4. Wit staat beter maar zwart staat solide. Na 10. .. exd5 heeft het spel een opener karakter - de pionstructuur doet denken aan de Moderne Benoni. Zwart komt makkelijk tot .. b5, maar haar zwartveldige loper hoort op de lange diagonaal thuis en niet op e7. Ook haar witveldige loper staat niet optimaal staat op b7.

11. cxd5 Het is niet logisch om een extra stuk te ruilen met 11. Pxd5. Zwart krijgt dan prima spel na 11. .. Pxd5 12. cxd5 Pc7 13. e4 f5.

12. e4 12. Ph4 om d5 te dekken en Pf5 voor te bereiden kan hier beantwoord worden met 12. .. Ph5.

13. Tc1 Een goede zet, wit speelt met al haar stukken. Er zijn diverse ongeveer gelijkwaardige alternatieven. 7 punten zijn er te verdienen met het altijd nuttige 13. a3. Ook mogelijk is 13. Pd2 (6 punten) b4 14. Pa4. In de praktijk is ook 13. Ph4 (5 punten) gespeeld en nu 13. .. b4 (13. .. g6!?) 14. Pa4 Te8 (niet 14. .. Lc8? 15. Pxc5! dxc5 16. d6 en op zet 15 faalt 15. .. Pfe8 ook van-

wege 16. Pf5 Lxf5 17. Pb7! Dc8 18. exf5 en e7 blijft hangen.) 15.

Pf5 Lf8 en nu volgde in de (dames)partij Shumiakina - A. Maric, Jakarta ‘93, het spectaculaire 16. Pxd6!?Lxd6 17. e5

Pcxd5 18. exd6 Txe1+ 19. Dxe1

Pxf4 20. Lxb7

Tb8 21. gxf4 Txb7 22. Pxc5 en wit stond beter (maar verloor).

13. .. Te8 Op 13. .. b4 volgt 14. Pa4 en niet 14. Pb1 Ph5 15. Le3 f5.

14. a3 De zwarte stelling is in orde na het directe 14. e5 (3 punten). Slecht is nu 14. ..

Ph5? 15. exd6 Lxd6 16. Lxd6

Dxd6 (na 16. .. Txe1+? wint 17.

Pxe1 een stuk) 17. Pe4 en nu moet zwart een kwaliteit geven met 17. .. Txe4 18. Txe4

Pf6 19. Te2 Lxd5 en wit staat beter. Juist is 14. .. dxe5 15.

Pxe5 en nu niet 15. .. Pcxd5?!

16. Pxd5 Pxd5 17. Db3!, maar

15. .. Ld6, of het complexere

15. .. b4!? 16. Pe4 (16. d6 Lxg2

17. dxc7 Dxc7 18. Kxg2 bxc3 19. Txc3 Tad8 levert niks op) 16. ..

Lxd5 17. Pc6 Lxc6 18. Pxf6+ Lxf6

19. Lxc6 Txe1+ 20. Dxe1 wat ook prima is voor zwart. Na 14.Ph4 (1 punt) speelt zwart gewoon 14. .. g6. 14. a4 (2 punten) wordt beantwoord met 14. .. a6.

14. .. a5 Sterker was wellicht

14. .. Dd7.

15. a4 Nu zwart .. a5 heeft gespeeld profiteert Peng met opnieuw een zet met de a-pion om zo de controle over veld c4 te veroveren. 15. e5 (2 punten) wordt opnieuw opgevangen door 15. .. dxe5 16. Pxe5 Ld6 of

16. .. b4.

15. .. bxa4 15. .. b4 16. Pb1 gevolgd door Pd2-c4 is duidelijk beter voor wit.

16. Pd2 Dit is flexibeler dan onmiddellijk terugslaan met 16. Pxa4 (1 punt) of 16. Dxa4 (2 punten).

17. Dxa4 De dame blijkt hier bijzonder goed te staan. 1 punt voor 17. Pxa4.

17. .. Tb8 Nu lijkt zwart voldoende tegenspel te krijgen over de b-lijn maar Peng heeft verder gekeken.

18. .. dxe5 Gedwongen want

18. .. Tb4 19. Dxa5 dxe5 20. Lxe5 Ld6 21. Lxd6 Txe1+ 22.

Txe1 Dxd6 23. Pde4 wint voor wit. En ook 18. .. Ph5 19. exd6

Lxd6 20. Lxd6 Txe1+ 21. Txe1 Dxd6 22. Pde4 is vrijwel winnend.

19. .. Ld6 De beste zet onder moeilijke omstandigheden.

Na 19. .. Pd7 20. Lf4 is zwart in grote moeilijkheden. Op het riskante 19. .. Txb2 volgt sterk

20. Pde4 (dreigt d6 en maakt gebruik van de indirecte aanvallen over de e-lijn en de lange diagonaal).

Zie de volgende varianten:

a) 20. .. Pxe4 21. Pxe4 en wint;

b) 20. .. Pb5 21. d6 Lxd6 (21. ..

Lf8 22. Lxf6 gxf6 23. Pxb5 Lxb5

24. Da1+-) 22. Lxf6 gxf6 23. Pxf6+

Dxf6 24. Txe8+ en wit wint; c) 20. .. Pd7 21. Lxc7 Dxc7 en nu sterk

22. Lh3! Lc8 (22. .. Td8 23. d6

Lxd6 24. Pd5) 23. d6 Lxd6 24. Pd5 en wit wint materiaal.

20. Lxf6 Verovert veld e4

waardoor ze allerlei tactische mogelijkheden krijgt. Slaan op f6 is daarom sterker dan slaan op d6: 20. Lxd6 (3 punten) 20. .. Txe1+ 21. Txe1 Dxd6 22. Pde4 Pxe4 23. Pxe4 Db6 en wit staat beter, maar heeft duidelijk minder voordeel dan in de partij.

20. .. Txe1+ Iets beter was 20. .. Dxf6 waarna wit net als in de partij verder gaat met 21. Pde4 gevolgd door 22. Dc6.

21. .. Dxf6 21. .. gxf6 is objectief beter, maar dat is geen zet voor een (weldenkend) mens.

22. Pde4 De pointe van het witte spel en verreweg de sterkste zet. 22. Dxa5 (2 punten) wint slechts een pion. Wit staat iets beter na 22. Dd7 (1 punt). Niet onmiddellijk 22. Dc6 vanwege 22. .. Le5! en zwart staat niet minder.

22. .. De7 Ook na andere damezetten volgt 23. Dc6.

23. Dc6 Geen punten voor andere zetten. Met deze damezet wint wit materiaal.

23. .. Td8 Zwart strijdt voor een verloren zaak. Op 23. .. Le5 volgt 24. d6 en 23. .. Pe8 wordt natuurlijk beantwoord met 24. Dxa6.

24. Te3 Opnieuw de allerbeste. Er dreigt nu 25. Pxd6 Dxd6 26. Dxd6 Txd6 27. Te7 en daar is geen kruid meer tegen gewassen. Ook heel sterk is het verrassende 24. Lf1 (8 punten) met de volgende mogelijkheden:

a) 24. .. f5 25. Lxa6 Pxa6 26. Dxa6 fxe4 27. Dxa5 en wint;

b) 24. .. Lc8 25. Pxd6 Dxd6 26. Dxd6 Txd6 27. Pb5 wint een stuk vanwege de zwakke onderste rij van zwart; c) 24. .. Lxf1 25. Kxf1 is ook een manier om de toren te dekken en zo het paard te ontpennen.

24. .. Le5 Of 24. .. Dd7 25. Dxd7 Txd7 26. Pxd6 Txd6 27. Te7 en wint, zoals in het vorige commentaar aangegeven.

25. d6 Ook winnend is 25. Pxc5 (4 punten) 25. .. Td6 (25. .. Lc8 26. Pd3) 26. Da4.

Rechttoe rechtaan

Combineren

Diagram 1:

Middelveld - Hugeart

1. Txh6+, 1-0

Diagram 2: Wempe - Peng

1. .. Txf1+ 2. Kxf1 Df2 mat. Diagram 3: Lanchava - Medic

1. Pe6! fxe6 Het enige verweer tegen 2. Th1. 2.Txc7, 1-0

Diagram 4: Peng - Paehtz

1. Dxc6! 1-0 Op 1. .. dxc6 volgt immers 2. d7.

1. Pe7+! Kh7 (1. .. Dxe7 2. Df5 mat) 2. Dxh5+ Lh6 3. Dxh6 mat.

Diagram 7:

Hamelink - Geirnaert

1. Txh6+! Kg8 (1. .. gxh6 2. Txf5+ +-) 2. Pg5 Pxe5 (2. .. Dxa2

3. Te7 +-) 3. Pxf7 en na deze damewinst won wit snel.

Diagram 8: Cavusoglu - Muhren

1. .. Lxh3! 2. gxh3 Txh3+ 3. Kxh3 (3. Kg2 Tg6+ 4. Kxh3 De6+ 5. Kh2 Dg4 gaat mat.) 3. .. De6+ 4. Kh2 Dh6+, 0-1

25. .. Txd6 Of 25. .. Lxd6 26. Pxc5 en wint.

KALENDER

April

Met 1. Dd4 Dxd4 2. exd4 heeft wit zijn geïsoleerde dubbelpion opgelost. Zwart moet slaan op d4 omdat ook g7 is aangevallen. Uit Timman-Sokolov, Lost Boys 1999. (PP)

Diagram 5:

Sachsenhofer - Schuurman

1. .. Lxe4+! 2. Dxe4 Df2+, 0-1

Er komt een grote vork aan.

Diagram 6:

Alle informatie over het toernooi staat op www.so-on.org/kerst2006/2006ned.html

Bensdorp - Cherednichenko

27-5/5 Venlo NK Jeugd (A, B en C)

28 Huizen Spijkertoernooi

28 Assen Open Drents Jeugdtoernooi

28 Axel Jansen Cleaning thema rapidtoernooi 29-30 Amsterdam 7e Oranjenacht snelschaaktoernooi 29 Oisterwijk 10e Rapidtoernooi 30 Voorschoten Open rapidkamp. Leidse Schaakbond mei

2 Velp lps senioren schaaktoernooi

5 Bergen op Zoom 4e Opifex Rapidschaaktoernooi

5 Wageningen 59e Bevrijdingsschaaktoernooi

6 Venlo Beslissingswedstrijden NK Jeugd

7 e.v. Rotterdam 11e Watertorentoernooi

10 e.v. Sliedrecht Open kampioenschap Drechtstreek

12 KNSB competitie 9e ronde

12 Hoorn NK clubteams E-categorie

12 Utrecht 8e rapidtoernooi Moira-Domtoren

12 Hellevoetsluis Jan Zwart Jeugdschaaktoernooi (RSB-GP)

12 Hellevoetsluis Open Kamp. Zuid-Hollandse eilanden

13 KNSB competitie 9e ronde Meesterklasse 17-19 Rijswijk NK Jeugd (D-categorie)

Hemelvaartstoernooi Soest

Zandvoort a. Zee 27e Louis Blok Rapidtoernooi

M. Waloptoern. open NK Fischer Random

3 Aerdenhout 10e GrandPrix HWP Haarlem

7 e.v. Veenendaal Open Veens 2007

8-10 Utrecht Open Kampioenschap van Utrecht

9 Nijmegen Royal Haskoning NK Scholen finale

9 Hillegom 24e Open Jeugdkampioenschap Hillegom

9

15-28 Hilversum NK Schaken

15-16 Hillegom NK snelschaken clubteams Voor

Prijslijst SBS winkel

Bestelformulier

Art. Omschrijving Prijs p/st. Aantal

Boeken

640 Meestelijke schaaklessen deel 1 10,00............

641 Meestelijke schaaklessen deel 2 10,00............

644 Meestelijke schaaklessen deel 3 10,00............

Een nieuwe serie boeken voor de beginnende schaker

Auteurs: Hans Böhm en Herman Grooten

645 De wereld van de schaakopening 1 D2-D4

Auteur: Paul van der Sterren 18, 95............

466 De wereld van de schaakopening 2

De klokken worden, voor zover van toepassing, zonder batterijen geleverd. Op alle klokken geven wij 12 maanden garantie. Korting mogelijk bij bestellingen van 8 of meer klokken. (Tel. 020-6241171)

Spelmaterialen

502 Plastic vouwbord, veldgr. 5,5 cm 6,25............

503 Houten schaakbord, veldgr. 5 cm Met of zondercoördinaten 32,50 ............

504 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 enkel verzwaard in kartonnen doosje 9,00............

505 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 dubbel verzwaarde stukken in kartonnen doosje 12,50 ............

509 Houten stukken,maat 4 bruin/blank gebeitst, Verzwaard in luxe cassette 42,50............

540 Palissander houtenstukken, maat 4 Verzwaard met vilt in blank houtenkistje 28,50............

541 Palissander houtenstukken, maat 4 Niet verzwaard met vilt in houten kistje 24,50............

558 Zwart blanke stukken, maat 4 Verzwaard, in blank beuken kistje 28,50............

Bij bestelling van 8 sets schaakstukken en/of borden krijgt u 10% korting. Het assortiment schaakstukken en borden in onze winkel is veel uitgebreider dan hier vermeld. Alle bovengenoemde stukken en borden zijn ook in andere maten leverbaar. (Tel. 020-6241171)

501 Oprolbaar demonstratiebord. Veldgrootte 7,5 cm grijs/groen. Insteekstukken rood/wit. Inclusief canvas opbergtas 27,50............

509 Oprolbaar demonstratiebord. Veldgrootte

7,5 cm geel/zwart. Magnetische stukken rood/wit. Inclusief canvas opbergtas 35,00............

530 Demonstratiebord dubbel klapbaar Geel/zwart met rood/witte stukken Magnetisch, veldgroote 10 cm 72,00............

510 Tuinschaakspel, kunststof Koningshoogte 64 cm 349,00............

511 Tuinschaakspel, kunststof Koningshoogte 31 cm 89,50............

550 Reisschaakspel, maat 4 rolbord met plastic stukken in canvas tas 19,25............

561 Magnetisch zakschaakspel Rood, blauw of groen 16,75............

CD’s

709 Tasc chess CD Cor van Wijgerden’s schaakmethode + het spelend programma Chessica op 1 CD 15,00............

710 Schaak?mat! Spelenderwijze introductie in het schaakspel. Kinderen tot een jaar of 8 29,95............

711 Geschaakt. Vervolg op Schaak?mat!Beter leren schaken voor grootmeesters in spe 29,95............

712 Fritz 10. Zeer sterk spelend schaakprogramma 49,90............ Wedstrijdformulieren

621 KNSB Notatieformulieren Dubbel 100 vel met doordruk 13,50............

KNSB Notatieformulieren enkel 100 vel. Geen doordruk 7,50............

972 Fide regels voor het schaakspel Vert. 2005 4,50............

Alle overige reglementen kunt telefonisch bestellen tijdens winkeluren: tel. 020-6241171 of downloaden op www.schaakbond.nl

Flankopeningen. Auteur: Paul van der Sterren 18, 95............

646 De wereld van de schaakopening 3

E2-E4. Auteur: Paul van der Sterren24, 95 ............

650 De Kracht van het paard.

Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman16,95............

651 De macht van het loperpaar.

Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman 24,95............

Leermethode van Wijgerden/Brunia

Zowel geschikt voor clubs en scholen als voor zelfstudie.

Deze methode bestaat uit een aantal werkboeken voor de leerling en per stap een begeleidend instructie boek voor de leraar.

Bestellingen van 10 of meer werkboeken worden gratis verzonden.

bestellingen van in totaal 50 of meer werkboeken

Setjes van 4 verschillende proefexamens per stap zijn te bestellen via de website van de schaakbond www.schaakbond.nl (klik op: schaakmaterialen)

marine met KNSB logo

6 schaak ansichtkaarten getekenddoor Pia sprong 6,75............

U kunt bovenstaande artikelen bestellen door de ingevulde lijst te sturen naar:

SchaakenGowinkelHetPaard

Haarlemmerdijk173

1013KHAmsterdam

Tel020-6241171

Fax020-6270885

info@schaakengo.nl

www.schaakengo.nl

Koninklijke Nederlandse

Schaakbond

U kunt ook bestellen: via internet www.schaakbond.nl (klik op schaakmaterialen) • telefonisch, 020-6241171 • in de winkel van dinsdag tot en met zaterdag van 10-18 uur. Alle prijzen zijn inclusief btw en exclusief transportkosten. Prijswijzigingen voorbehouden.