SchakenNL 2023 - maart

KLASSIEKE WEDSTRIJDSET

Terug op voorraad! Mahonie bord met klassieke Staunton stukken. Verschillende maten, met of zonder coördinaten, Acacia of Zwart.

Vanaf € 77,50

SCHAAKSTROPDAS

€7,50

PATRICK WORRAL – DE PARTIZAAN

“Schaken was nog nooit zo dodelijk” In het spionnenspel telt elke zet. Epische pageturner die je meesleept van Cambridge tot in de groezelige krochten van Moskou.

€22,99

MODULE

De sterkste schaakcomputer ooit. Met neurale engines en retro emulaties uit de jaren 80. Los verkrijgbaar of in combinatie met een Millennium RFID bord (vereist). Neem contact op voor de mogelijkheden.

Vanaf €1.199,-

ALBASTEN SCHAAKSET

Prachtige natuurstenen schaaksets, ontworpen en gemaakt in Italië. Beschikbaar in verschillen maten en kleuren.

Vanaf €275,-

AANBIEDING

CHECK! DE BESTE ZET

RINI KUIJF - SCHIET MIJ MAAR LEK

Een verzameling artikelen en columns van Rini Kuijf, internationaal meester en samensteller van de dagelijkse schaakopgaven in het Algemeen Dagblad.

€14,95

Oefen spelenderwijs de basisvaardigheden van het schaakspel.

Hoeveel opgaven los jij op in 3 minuten? Van €12,50 voor €7,50

Schaakwijzer

Ik weet het nog goed. Het was een dinsdag, het gure weer buiten nodigde uit om binnen te blijven. Bovendien kondigde de duisternis zijn inval aan. In huis zorgden de kaarsen tenminste nog voor wat warmte en sfeer. Ergens in Wijk aan Zee zaten op dat moment Anish Giri en Magnus Carlsen tegenover elkaar met een schaakbord tussen hen in en ik keek mee op de laptop.

Het was niet voor het eerst dat ik een schaakpartij op afstand volgde, maar dit was niet zomaar een potje. Of het door alle bovengenoemde invloeden kwam of door iets anders, feit was dat ik aan het scherm zat gekluisterd. Elders in huis keek mijn zoon ook mee en toen de commentaren Tania en Robert een toch wel sensationeel resultaat van Giri durfden te voorspellen, was hij al de trap afgerend en tuurden we allebei gebiologeerd naar hetzelfde 13,3 inch grote beeldscherm. Wachtend op het moment waarop de wereldkampioen zijn hand naar Giri zou uitsteken.

De wereld van schaken is zo veel groter en leuker geworden door wat je via schermen en schermpjes kunt (mee) beleven. Natuurlijk zijn voor de huis-tuin-en-keukenschaker niet alle gedachtenkronkels van Giri en Carlsen, evenals de bespiegelingen van topanalisten, makkelijk te doorgronden. Voor mij is het evenmin gesneden koek,

maar ik vind het maar wat boeiend en bijna verslavend om naar te kijken.

Schaken is al lang niet meer alleen een intrigerend ‘bordspel’. Wat er op het web en in apps gebeurt, is evengoed fascinerend. Op die plekken vind je ook veel nieuwe en ontwaakte schakers.

In dit magazine gidst Rosa Ratsma je door een deel van die wereld. Waar moet je zijn wanneer je online wil leren schaken of partijen wil spelen en wat kost het? Deze schaakwijzer is meer dan de moeite waard om te lezen. Dat geldt natuurlijk voor meer verhalen in dit magazine en zeker voor de analyse van zijn partij tegen Carlsen door Anish Giri zelf. Daar hoef je niet mee te wachten tot een gure dinsdagnamiddag...

Edwin Alblas Hoofdredacteur

FOTO:

30

ONLINE SCHAKEN

Om te (leren) schaken hoef je de deur niet meer uit. Met een paar muisklikken heb je een tegenstander of een trainer. Maar welk online-platform past het beste bij jou? Met onze schaakwijzer helpen we je kiezen.

COLOFON

Jaargang 130, nummer 1, maart 2023

Magazine Schaken.nl is een uitgave van KNSB i.s.m. Arko Sports Media en verschijnt vier keer per jaar.

Bondsbureau KNSB

Frans Halsplein 5 2021 DL Haarlem

T. 023-5254025 E. bondsbureau@schaakbond.nl.

Hoofdredactie

Edwin Alblas

Eindredactie

Joost de Jong

Coverfoto

Lennart Ootes

Redactionele medewerkers

Erwin ‘Ami, Peter Boel, Jeroen Bosch (schaakredacteur), Anish Giri, Benno de Jongh, Hans Klippus, Rosa Ratsma, Karel van der Weide, Loek van Wely

56 ANISH GIRI WINT TATA STEEL CHESS

Oud-topschaker Loek van Wely beschrijft de prachtige zege van Giri in Wijk aan Zee. Een mooie kroon op de 85ste editie van het toernooi, waar na twee ‘coronajaren’ ook de amateurs en toeschouwers weer terug waren.

Fotografie

ANP Foto, Harry Gielen, Marcel J. de Jong, Lennart Ootes, Frans Peeters

Redactieadres E. redactie@schaken.nl

Uitgever

Arko Sports Media

Wiersedreef 7 3433 ZX Nieuwegein T. 030-707 30 00 E. info@sportsmedia.nl

Marketing/advertenties

Wendy Coppers E. wendy.coppers @sportsmedia.nl

Abonnementen

Regulier abonnement 24,99 euro per jaar (incl. 9% btw). Een abonnement afsluiten kan via www.sportsmedia.nl of info@sportsmedia.nl.

Ontwerp & layout pageturner.design

Druk

PreVision, Eindhoven

76

WIE PAKT DE VACANTE WK-TITEL VAN CARLSEN?

Nadat Magnus Carlsen liet weten zijn wereldtitel niet te willen verdedigen, strijden de Rus Ian Nepomniasjtsji en de Chinees Ding Liren in april in Kazachstan om de vacante titel. Wie zijn deze twee schakers?

8 SCHAAKMATTEN

De revival van het schaakboksen.

14 DE OPENING

Het pionoffer in de opening.

18 DE SCHAAKFAMILIE

Op bezoek bij de familie Van Duuren in Barneveld.

22 TEX EN UITLEG

Comedian en schaker Tex de Wit gaat op zoek naar bijzondere verhalen. In aflevering 1: de eerste schaakprof.

26 CLUBPORTRET

Club voor het leven: Schaakwoude in Damwoude.

38 DE ANALYSE

Anish Giri analyseert zijn overwinning op wereldkampioen Magnus Carlsen in Wijk aan Zee.

44

150 JAAR SCHAAKBOND KNSB

De Koninklijke Nederlandse Schaakbond (KNSB) bestaat in 2023 150 jaar. Dat jubileum wordt groots gevierd met een uitgebreid programma.

48 TATTOOS AAN HET BORD

De mooiste schaaktatoeages in beeld.

52 VRAGENVUUR

Prangende vragen voor Anne Haast: “Je moet je best doen om met mij ruzie te krijgen.”

68 HET EINDSPEL

Volg niet blindelings de regels!

EN VERDER

6 Schaakspot: voetbal en schaken

36 Combinaties: Schaakfestival Groningen

37 Sounds & Bites

42 Beelddenken: kampioenen komen bovendrijven

74 Kort nieuws

75 Combinaties: oplossingen

80 Gadgets & gimmicks

82 Boekrecensie: Life at Play (Lubosh Kavalek)

Voetbal en schaken

Het Tata Steel Chess Tournament stuurt jaarlijks aan op een vrijage met de voetbalwereld. Zo is er het traditionele partijtje voetbal in het stadion van Telstar op een van de rustdagen en werd er in voorgaande edities al geschaakt in onder meer Stadion Feijenoord (2017) en het Philips Stadion (2020). Tijdens de 85ste editie maakten de schakers een uitstapje naar de Johan Cruijff ArenA in Amsterdam, het onderkomen van Ajax. Daar werden ze op het veld opgewacht door mascotte Lucky en Mister Ajax, Sjaak Swart. Overigens arriveerde wereldkampioen Magnus Carlsen te laat voor de groepsfoto met alle deelnemers. Wel kreeg de Noor die dag zijn tweede Ajax-shirt, dit keer van Swart. Het eerste tricot werd hem tijdens zijn bezoek aan AjaxFC Twente, vijf dagen eerder, in de handen gedrukt door Ajax-directeur Edwin van der Sar.

Heeft ‘chess boxing’ de toekomst?

Schaakmatten in de ring

Het schaakboksen lijkt aan een revival te zijn begonnen. Ooit in Nederland bedacht, nooit echt helemaal weggeweest maar de chess boxing­events schieten nu als paddenstoelen uit de grond.

DOOR: EDWIN ALBLAS

Dat het schaakboksen – ook wel gekscherend ‘schaakmatten’ genoemd – met enige regelmaat als een vorm van kunst wordt omschreven, heeft niet alleen te maken met het feit dat boksen soms the noble art of self defence wordt genoemd. De credits voor de link met kunst gaan zeker naar Iepe Rubingh, de bedenker van het schaakboksen. Hij had iets wat er op leek gezien in een Franse striproman.

KUNSTUITING

De in Rotterdam geboren performance artist (1974), die in mei 2020 overleed, organiseerde in 2003 de eerste schaakbokswedstrijd ooit, in het Amsterdamse Paradiso. Het was geen toeval dat de man die grote bekendheid vergaarde met onder meer het ontregelen van grote verkeerspunten in Berlijn en Tokio als kunstuiting, zelf een van de deelnemers was. Hij stond en zat in de ring als

WAT IS SCHAAKBOKSEN?

Een schaakbokswedstrijd bestaat uit zes rondes schaken, afgewisseld met vijf rondes boksen. De spelers beginnen met vier minuten schaken, daarna bestormen ze elkaar drie minuten lang in de ring en dan richten ze zich weer vier minuten op het schaakbord. Tussen elke ronde is er een minuut pauze, bedoeld voor het aan- en uittrekken van de bokshandschoenen en de koptelefoon. Een wedstrijd eindigt via schaakmat, knock-out, een jury-besluit of overschrijding van de bedenktijd. Als een speler geen zet uitvoert tijdens de schaakronde, krijgt hij een waarschuwing. Een volgende waarschuwing resulteert in diskwalificatie.

onderdeel van een ‘kunstwerk’. Niet onder zijn eigen naam, maar onder de naam van Iepe The Joker. De Amsterdamse advocaat Jean-Louis Veenstra alias The Lawyer stond als tegenstander op het affiche.

EERBETOON

Voor die eerste partij had Rubingh de hulp ingeroepen van olympische medaillewinnaar Arnold Vanderlyde. Boksprofessional Vanderlyde stoomde Rubingh klaar voor de match tegen The Lawyer.

Iepe The Joker stapte als winnaar uit de ring en werd daarmee direct de eerste wereldkampioen chess boxing.

Het bleef niet bij een eenmalig gebeuren. Rubingh richtte nog geen jaar later de World Chess Boxing Organisation (WCBO) op en in zijn woonplaats Berlijn de eerste schaakboksclub ter wereld. Vanaf dat moment werd chessboxing steeds populairder. De WCBO organiseert nu schaakbokswedstrijden over de hele wereld en heeft leden in China, India, Iran, Italië, Rusland, Duitsland, Mexico, Turkije en de VS. Rubingh kreeg later nog een mooi eerbetoon toen de Netflix-serie The Queen’s Gambit uitkwam. De

“Boksen is ook een denksport. Je probeert je tegenstander uit te lokken, je zoekt naar zijn zwakheden en probeert die te kapitaliseren”

MAARTEN

KAMERLING

(SCHAAKBOKSER/REFEREE)

Nederlander had als adviseur meegewerkt aan de productie en werd op de titelrol genoemd als ‘on-set Chess Consultant’. De cast van de serie droeg de serie ook aan hem op.

RAAKVLAKKEN

De wereldbond heeft in Gary Kasparov en Vladimir en Vitali Klytsjko enkele beroemde ambassadeurs. De Oekraïense broers gebruikten schaken regelmatig in hun voorbereiding op bokswedstrijden met als doel hun concentratievermogen te vergroten.

Vitali, de huidige burgemeester van de Oekraïense hoofdstad Kiev, ziet duidelijke parallellen tussen de

Iepe Rubingh, de geestelijk vader van het schaakboksen, in 2003.

Foto:

Maarten Kamerling wijst Dina Belenkaya aan als winnaar in haar schaakbokspartij tegen Andrea Botez.

twee sporten. “Schaken heeft veel raakvlakken met boksen. Je moet een strategie bedenken en je moet twee, drie stappen vooruitdenken over wat ook je tegenstander kan gaan doen. Je moet slim zijn. Het verschil tussen schaken en boksen? In het schaken is niemand een expert, maar iedereen kan het spelen. In het boksen is iedereen de expert, maar kan niemand vechten.”

Kort voor het overlijden van zijn geestelijke vader, die de droom had dat schaakboksen ooit olympisch zou worden, vormde Paradiso in 2020 nogmaals eenmalig het decor voor schaakbokswedstrijden. Twee Russen, een Let en een Fin gingen die avond de ring in.

FRUSTRATIE

Onder Russen is het schaakboksen populair, weet ook Maarten Kamerling. “Daar groeien ze op school op met schaken én boksen.” Kamerling is een van de weinige geregistreerde wedstrijdschaakboksers in Nederland, misschien wel de enige.

In het radioprogramma Spijkers met Koppen mocht hij eerder dit jaar erover vertellen en de verbazing droop van de vragen van de presentatoren af. Of er weleens klappen waren uitgedeeld aan het

schaakbord? “Nee, ik heb uit frustratie weleens met mijn hoofd op het bord geslagen”, grapte Kamerling terug. Het fascineert hem, schaakboksen. “Na die eerste schaakronde is het best lastig. Je moet jezelf agressief maken, daar heb je dan een minuut de tijd voor. Boksen is natuurlijk ook een denksport. Je probeert je tegenstander uit te lokken, je zoekt naar zijn zwakheden en probeert die te kapitaliseren. Daarna is het weer snel omschakelen. Rustig ademhalen, nadenken en de mogelijkheden op het bord zien. Tijdens het boksen zit je in een monofocus, aan het bord moet je veel meer keuzes afwegen. Dat maakt het zo mooi.”

KALMTE

Als bokser houdt Kamerling wel rekening met zijn opponent. “Je probeert hem zo veel mogelijk op het lichaam te raken, zodat hij niet verder kan. Niet bewust op het hoofd.”

Zo hebben beide onderdelen hun eigen schoonheid. “Als je drie zetten van tevoren weet dat je je tegenstander schaakmat gaat zetten, is dat ook mooi.”

Dat heen en weer slingeren tussen bruutheid en kalmte is wat schaakboksers zo boeit. De kunst om jezelf na het

boksen weer in het gareel te krijgen om de beste zet op het bord te doen, terwijl je hartslag van 150 per minuut daar niet mee rijmt. Het nemen van risico’s als je ziet dat je positie op het bord onhoudbaar is. Dan heb je nog maar één kans om te winnen. Met een knock-out.

INFLUENCERS

Meer nog dan tijdens zijn eigen partijen, stond Kamerling eind vorig jaar ongewild in de spotlights tijdens het Mogul Chess Boxing Championshp in Los Angeles. Hij was referee in de partij tussen Andrea Botez en Gina Belenkaya, twee schaaksters die hun bekendheid danken aan activiteiten op Twitch, YouTube, TikTok en andere social media. Van de twee influencers is de Russisch-Israëlische Belenkaya op papier de beste schaakster; Botez (die ook nog een oudere zus heeft met wie ze content maakt) is met veel meer volgers beduidend populairder op de diverse kanalen. De organisatie van het evenement was in handen van Ludwig Ahgren, een Amerikaanse YouTuber-streamer, podcaster en e-sports commentator. Het gevecht werd bijgewoond door 8000 toeschouwers en online bekeken door een veelvoud van het aantal getuigen dat lijfelijk aanwezig was.

GENOEGDOENING

Na twee bord- en boksronden verzuimde Belenkaya haar opponent schaakmat te zetten en de partij te winnen, waardoor de twee elkaar nog voor een derde boksronde van anderhalve minuut in de ring troffen. Daarin domineerde de tien jaar jongere Botez en ‘telde’ Kamerling de Russin drie keer acht tellen. Volgens de boksregels betekent dat ook het einde van de partij, maar omdat de derde keer samenviel met de bel die een einde maakte aan de ronde, gebeurde dat niet. Aan het bord zette Belenkaya de Canadese alsnog ‘klem’ en won de partij. De uitslag werd een dag later, nadat het commentaar op die beslissing had geregend, nog enigszins gewijzigd. De naam van de winnaar werd niet gewijzigd, maar wel de uitslag gecorrigeerd en Botez kreeg als genoegdoening ook een soort prijs.

Publiekelijk, in een reactie op het YouTube-kanaal van Botez, maakte Kamerling zijn excuses voor de chaotische slotscène en zijn foute beslissing. “Maar ik ben blij dat alle betrokkenen als kampioenen op mijn fout hebben gereageerd.” Zand erover dus en een beter vertrekpunt voor een revanchepartij is er niet.

Niettemin maakte de partij de tongen los in de schaakwereld en zette het schaakboksen weer stevig op de kaart. Ook de topschakers lieten zich in hun reacties niet onbetuigd. De Amerikaanse topschaker Hikaru Nakamura, inmiddels zelf ook uitgeroeid tot een populaire streamer, zei voor geen goud de ring in te gaan. “Ik denk dat niemand van ons het erop zou wagen. Zet je ons tegenover een amateurbokser dan wordt het al onze dood.”

“Ik denk dat niemand van ons het erop zou wagen. Zet je ons tegenover een amateurbokser dan wordt het al onze dood”

TOPSCHAKER HIKARU NAKAMURA

FOTO: ANP

Pionoffer in de opening

DOOR: JEROEN BOSCH

Het kleinste stukje hout is de pion en hoewel we er als schakers allemaal van dromen om er eentje naar de overkant van het bord te brengen, realiseren we ons heel goed dat dat meestal pas in het eindspel aan de orde is. In de opening zien we er dan ook geen been in om een pion te offeren als we er iets voor terug kunnen krijgen. Een bekend pionoffer in de opening noemen we een gambiet. Veel schakers spelen ook graag een gambiet om de tegenstander te verrassen of snel onder druk te zetten.

In de Challengersgroep van het Tata Steel-toernooi bracht de Slowaakse grootmeester Pechac een Koningsgambiet op het bord.

PECHAC - TABATABAEI CHALLENGERS WIJK AAN ZEE (2) 2023

1.e4 e5 2.f4

Het ‘romantische’ Koningsgambiet was ooit bijna verplichte kost, maar de moderne engines kunnen het niet waarderen!

2...exf4 3.Pf3

rsnlwqkvlntr zppzpp+pzpp

3...Pf6 4.e5 Ph5

Het paard staat vreemd aan de rand, maar verdedigt de extra pion heel effectief.

5.d4 d6 6.De2!?

Een getruukte zet waarop zwart verschillende goede antwoorden heeft. Veilig is 6...d5 maar het spannende 6...dxe5 7.Pxe5 (7.Dxe5+ De7!) 7... Dh4+ 8.g3! Pxg3 9.hxg3 Dxh1 kan ook. De volgende zet van Tabatabaei is een blunder.

6...Le7?

Jeroen Bosch achreef honderden artikelen over schaakopeningen, en is de schrijver van de openingsserie Secrets of Openings Surprises. Zijn recente boek How to Out-Prepare Your Opponent (New In Chess, 2022) gaat over de ideeën achter openingsvoorbereiding.

PzPPzP-+PzP tRNvLQmKL+R

Als wit nu allemaal gratis zetten zou mogen doen, dan volgen Lf1–c4, 0–0, Pb1–c3, d2–d4 en Lc1xf4. Dat kan natuurlijk niet, maar laat wel zien wat het idee is achter het pionoffer op zet 2. De zwartspeler kiest nu een van de beste verdedigingen die er zijn tegen het Koningsgambiet: de Schallop verdediging.

Zie je hoe wit nu een stuk wint?

7.exd6! Dxd6 8.Db5+

Een leuke dubbele aanval. Dat zo’n sterke grootmeester hierin kan trappen laat wel zien hoe gevaarlijk gambieten kunnen zijn.

8...Pc6 9.Dxh5 Pxd4

Nu staat wit gewonnen na 10.Pxd4

Dxd4 11.Pc3 0–0 12.Ld2, maar Pechac speelde het ongelukkige 10.Ld3? en na 10...g6! 11.Da5 Pxf3+ 12.gxf3 0–0 kreeg zwart prima compensatie dankzij de onveilige witte

BEERDSEN - PECHAC CHALLENGERS WIJK AAN ZEE (3) 2023

1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Lc5 4.b4

r+lwqk+ntr zppzpp+pzpp -+n+-+-+ +-vl-zp-+-zPL+P+-+

P+PzP-zPPzP tRNvLQmK-+R

Dit gambiet van een zeekapitein uit Wales laat heel goed zien waarom je een pion zou offeren in de opening: tijd winnen, een centrum opbouwen en diagonalen en lijnen open tegen de vijandelijke koning. Bedacht in de 19de eeuw leek het weerlegd, totdat Kasparov het eind 20ste eeuw oppikte en er een praai fraaie partijen mee won.

4...Lxb4 5.c3 La5 6.d4 d6 7.Db3 Dd7 8.0–0 Lb6 9.Pbd2 Pa5 10.Dc2 f6 Dit is niet slecht maar wel heel verplichtend. Makkelijker spelen is 10... Pxc4 11.Pxc4 Dc6! 12.Pxb6 axb6 13.dxe5 dxe5 14.Pxe5 Da4 met een gelijke stelling.

Dit laat meteen een van beste tactieken zien tegen een gambiet: geef op tijd een pion terug om zelf je ontwikkeling te voltooien.

11.a4 Pe7 12.La2 Pec6 13.La3 exd4 14.cxd4 Pxd4?

De zwarte stelling hangt na zijn 10de zet aan een zijden draadje. Hier kan alleen 14...Lxd4! de goedkeuring wegdragen van de engine.

Maar dat lijkt me ook geen pretje voor een mens.

15.Pxd4 Lxd4 16.Tad1

r+l+k+-tr zppzpq+-zpp -+-zp-zp-+ sn-+-+-+P+-vlP+-+ vL-+-+-+L+QsN-zPPzP +-+R+RmK-

Wit staat 2 pionnen achter, maar bijna al zijn stukken doen mee (wat een contrast met zwart!). En waar gaat de zwarte koning ooit een veilig plekje vinden?

16...De7 17.e5!?

Nog een pionoffer om lijnen te openen. Nog sterker was 17.Pf3 Le5 18.Pxe5 fxe5 19.f4! met hetzelfde doel.

17...fxe5 18.Pf3 Pc6 19.Ld5 Kd8?!

20.Tfe1 Df6 21.Lxc6 bxc6 22.Dxc6 Niet slecht, maar na 22.Lxd6! cxd6 (22...Dxd6 23.Pxe5) 23.Pxd4 stort de zwarte stelling meteen in.

22...Tb8 23.Tc1 Lb6 24.Pxe5! Te8

koning. Uiteindelijk wist zwart zelfs nog te winnen!

Een ronde later werd Pechac zelf geconfronteerd met een ander beroemd gambiet uit de oude doos: het Evans Gambiet.

-trlmkr+-+ zp-zp-+-zpp -vlQzp-wq-+ +-+-sN-+P+-+-+-+ vL-+-+-+-+-+-zPPzP +-tR-tR-mK-

Nu vindt Thomas een hele fraaie combinatie. Helaas voor hem had hij nog dieper moeten rekenen en er nog een voorbereidende zet aan toe moeten voegen. Schaken is moeilijk! 25.Lxd6

Winnend was 25.a5! Lxa5 en pas nu 26.Lxd6! cxd6 27.Pf7+! Dxf7 28.Dxd6+ Dd7 29.Txe8+ Kxe8 30.Dxb8 Kd8

31.Df4 en nu volgt op de verdediging uit de partij 31...Df5 32.Dxf5 Lxf5 33.Tc5! met winst!

25...cxd6 26.Pf7+ Dxf7 27.Dxd6+ Dd7 28.Txe8+ Kxe8 29.Dxb8 Kd8

30.Df4 Df5

Zwart kan het net bij elkaar houden.

31.Dg3 g6 32.a5 Lxa5 33.Dd6+ Ld7

34.Db8+ Ke7 35.Dxa7 Dd5 36.Dc5+ Jammer dat Thomas zijn fraai opgezette partij niet wist te winnen, maar een geweldige reclame voor ons prachtige spel!

½-½

Eind december werd in Groningen het Nederlands Kampioenschap gespeeld. Bij de vrouwen werd Machteld van Foreest kampioen door in de knock-outfinale Anne Haast te verslaan. In de groepsfase speelden ze remise in een spannende partij die relevant is voor ons onderwerp.

M. VAN

FOREEST

- HAAST NK VROUWEN GRONINGEN (1) 2022

1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4

a6 5.Pc3 b5 6.Le2 Lb7 7. 0-0

rsn-wqkvlntr +l+p+pzpp p+-+p+-+ +p+-+-+-+-sNP+-+ +-sN-+-+PzPP+LzPPzP tR-vLQ+RmK-

Goed gespeeld! Soms moet je een pion offeren in de opening om iets te bereiken. Zetten als 7.Lf3 en 7.a3

Dc7 8.0–0 Pf6 voorkomen ...b4 maar geven zwart voldoende tijd om te ontwikkelen.

7...b4

Het is nu of nooit. Na 7...Dc7 8.Te1! krijgt zwart geen tijd meer voor 8...

b4? vanwege het stukoffer 9.Pd5!

exd5 10.exd5 Pe7 (Of 10...Kd8 11.Lf3 met langdurige aanvalskansen voor het geofferde stuk.) 11.Lf3 dreigt

HAAST - ROEBERS

d5–d6 11...d6 12.Lg5 Pd7 en nu

13.Lxe7! Lxe7 14.Pf5 Pe5 15.Txe5!

dxe5 16.d6 Dc8 17.dxe7 Dxf5 18.Lg4! 1–0 Khamatgaleev-R.Janssen, Kavala 2002.

8.Pa4 Lxe4 9.Lf3 Lxf3

Iets beter lijkt 9...Pf6 10.Lxe4 Pxe4 maar wit houdt genoeg compensatie voor de pion met 11.Te1.

10.Dxf3 d5 11.c4

Valt meteen het zwarte centrum aan. Ook mogelijk was 11.Te1 Pf6 12.Lg5. 11...Pf6?!

Sterker was 11...bxc3.

12.c5?

Een leuk idee (gebruikmaken van een vrije c-pion nu zwart nog niet klaar is met haar ontwikkeling), maar het geeft ook de spanning op. Beter was 12.Td1 Le7 13.Lf4 0–0 14.Tac1, nu heeft wit al haar stukken ontwikkeld en is het lastig voor zwart om hetzelfde te doen.

12...Pe4

Sterk was materiaal teruggeven met 12...Da5! 13.Pb6 Lxc5! 14.Pxa8 Lxd4 en het witte paard op a8 is ver van huis.

NK VROUWEN GRONINGEN (2) 2022

1.f4!? e5!? 2.fxe5

Anne accepteert het pionoffer, met 2.e4 zouden we in het Koningsgambiet terechtkomen!

2...d6 3.exd6 Lxd6 4.Pf3 g5 rsnlwqk+ntr zppzp-+p+p -+-vl-+-+ +-+-+-zp-+-+-+-+ +-+-+N+PzPPzPP+PzP tRNvLQmKL+R

Dit is de hoofdvariant van het zogenoemde From’s gambiet. Zwart heeft lijnen en diagonalen geopend richting de witte koning in ruil voor een volle centrumpion.

5.g3

Het alternatief is het eindspel na 5.d4 g4 6.Pe5 Lxe5 7.dxe5 Dxd1+

8.Kxd1 Pc6.

5...g4 6.Ph4 Pe7 7.d4 Pg6

Nu moet wit nog een lijn openen of nog meer tijd verliezen.

8.Pxg6

8.Pg2 Pc6 9.c3 h5 10.e4 h4! is heel gevaarlijk voor wit. Verliezend is nu 11.e5? vanwege 11...Pcxe5! 12.dxe5 Pxe5 13.Pxh4 Txh4! Wanneer je een partij scherp opzet (met een

13.Le3 Pd7 14.Tac1 Da5 15.Pb6! Machteld komt nu met een sterke serie zetten (terwijl de engine aangeeft dat 15.c6 nog sterker is, maar dat is veel ingewikkelder).

15...Pxb6 16.Pc6! Db5 17.cxb6 Ld6

18.a4! bxa3 19.bxa3 0-0 20.a4! Dxa4 21.b7 Tae8 22.De2!

-+-+rtrk+ +P+-+pzpp p+Nvlp+-+ +-+p+-+q+-+n+-+

-+-+QzPPzP +-tR-+RmK-

Wit staat twee pionnen achter, maar staat beter dankzij haar vrijpion die al op b7 staat beter. Uiteindelijk eindigde de partij in remise op zet 60 na allerlei verwikkelingen.

In de volgende ronde offerde een andere tiener ook een pion tegen de regerend kampioene.

pionoffer) moet je vaak bereid nog meer materiaal te offeren. Een typisch geval van wie A zegt moet ook B zeggen. 14.gxh4 Pf3+ 15.Ke2 De7+ en nu wint zwart in de aanval na 16.Le3 Ld7 17.Dd3 0–0–0. 8...hxg6 9.Dd3 Pc6 10.c3 De7 11.Lg2

Lf5 12.e4 0–0–0 13.Le3 Ld7

-+ktr-+-tr zppzplwqp+-+nvl-+p+

14.Kd1!

De speelsters zijn goed op de hoogte van de theorie.

Zwart houdt redelijke compensatie na 14.Lf2 f5 15.Pd2 fxe4 16.Pxe4 Lf5 17.0–0–0 Df7.

Fout is 14.e5? vanwege 14...Lxe5!

15.dxe5 Pxe5 16.De2 Pd3+! 17.Kf1

The8 18.Dxd3 Lc6 19.De2 Df6+ 20.Df2 Lxg2+ 0–1 Novozhilov-Krochalev, corr USSR 1989.

14...Th5 15.Pd2

Wit heeft de stelling redelijk onder controle en het is lastig voor Eline om aan te tonen dat ze voldoende compensatie heeft. Ze gaat nu af op het zwakke punt in de witte stelling.

15...Tdh8 16.Lg1 Pa5 17.Tc1 c5

18.Kc2 Kb8 19.e5?

Anne slaat te vroeg toe, juist was eerst de koning opbergen met 19.Kb1.

19...Lxe5! 20.dxe5 Txe5 21.Td1? Lf5

22.Le4 Txe4! 23.Lxc5

-mk-+-+-tr zpp+-wqp+-+-+-+p+ sn-vL-+l+-+-+r+p+ +-zPQ+-zPPzPKsN-+-zP

Deze tegenaanval is de enige kans. 23...Dxc5?!

Na 23...De8! 24.Kc1 Te2 25.Dd6+ Ka8 staat het materieel gelijk maar is de zwarte koning veel veiliger dan de witte.

KEETMAN - KAZARIAN NK VROUWEN GRONINGEN (2) 2022

1.e4 e6 2.d4 d5 3.Ld3!? c5 4.exd5

Dxd5?!

Dit lijkt logisch (d4 en g2 hangen), maar brengt de dame gevaarlijk vroeg in het spel. Beter en veiliger is 4...exd5!.

5.Pc3!

rsnl+kvlntr zpp+-+pzpp -+-+p+-+ +-zpq+-+-+-zP-+-+ +-sNL+-+PzPP+-zPPzP tR-vLQmK-sNR

Dit is een sterk pionoffer dat zwart maar beter kan afslaan.

5...Dxd4

5...Dd8! is beter maar wit heeft een prettige voorsprong in ontwikkeling. Let op: 5...Dxg2? 6.Le4 verliest de dame!

6.Pb5!

Wit heeft ook prima compensatie voor de pion na 6.Pf3 Dd8 7.De2 Pc6

8.Lf4 Bosch-Stellwagen, RotterdamHSG 2007. Na die partij gaf ik Maaikes zet aan als nog sterker.

6...Dd8

Nog rampzaliger is 6...De5+ 7.Pe2 Pa6 8.Lf4.

7.Lf4 Pa6 Gedwongen, maar het paard staat hier heel slecht. De witte stukken komen er nu makkelijk uit en de open d-lijn wordt een probleem voor zwart.

8.De2 Pf6 9.0–0–0 Db6 10.Lc4 Ld7

11.Pf3 0–0–0

-+ktr-vl-tr zpp+l+pzpp nwq-+psn-+ +Nzp-+-+-+L+-vL-+ +-+-+N+PzPP+QzPPzP +-mKR+-+R

Wit kan nu toeslaan op verschillende manieren. Maaike kiest de spectaculairste zet:

24.Pxe4 Dc6

Zwart houdt alleen voordeel met het lastige 24...Dc4! 25.Dxc4 Pxc4.

25.The1! Te8!

25...Txh2+? 26.Kc1 wint voor wit.

26.Kc1 Lxe4 27.Txe4! Dxe4

Het staat ook gelijk na 27...Txe4

28.Dd8+ Dc8 29.Dxa5.

28.Dd6+ Kc8

Niet 28...Ka8? 29.Dd8+.

29.Dd7+ Kb8 30.Dd6+ Een hele spannende remise!

½-½

De ‘enige manier om een gambiet te weerleggen is het aannemen’, lees je soms weleens, maar dat is zeker niet waar. Zie de volgende partij, ook gespeeld op het NK Vrouwen.

12.Td6! Lxd6 13.Pxd6+ Kb8 14.Lxa6!

Nog beter dan 14.Pxf7+ Pc7 15.Td1.

14...Pd5 15.Le5 Dxa6 16.Pxf7+ Ka8

17.Dxa6 bxa6 18.Pxh8 Txh8 19.Lxg7

Tg8 20.Le5

en nu staat wit een pion voor terwijl de zwarte structuur een ramp is. Wit won op zet 45.

LESSEN:

• Je kunt in de opening vaak een pion offeren om lijnen en diagonalen te openen voor een snelle ontwikkeling van je stukken.

Een pionoffer levert tijdwinst op.

• Een goede strategie voor de verdediger is om op tijd materiaal terug te geven (om bijvoorbeeld de eigen ontwikkeling af te kunnen maken).

Soms is het maar beter om een gambiet niet aan te nemen. Een pionoffer verhoogt de inzet: van beide spelers wordt veel gevraagd. De aanvaller moet soms bereid zijn om nog meer materiaal te investeren.

Familie Van Duuren

Kikkersprongen & toonladders

Schaakfamilies. Ze zijn er in alle soorten en maten. Het schaakvirus wordt niet zelden van generatie op generatie doorgegeven, maar er zijn ook families die op minder traditionele wijze tot de schaakwereld zijn toegetreden. Met Schaken.nl gaan we op zoek naar die diversiteit.

DOOR: EDWIN ALBLAS

FOTO’S: KLAAS JAN VAN DER WEIJ

Bij de familie Van Duuren in Barneveld werd ongeveer drie jaar geleden schaken het ‘nieuwste gezinslid’. Toen door Covid-19 het thuisonderwijs een vlucht nam, zaten de kinderen Gilead en Ruth gedwongen thuis. Eerstgenoemde had altijd snel zijn schoolwerk af en niksdoen is aan hem niet besteed. Hoe precies herinnert moeder Aletta zich niet meer, maar in die tijd plofte een mail van Chessity in de mailbox.

KIKKERSPRONGEN

Online schaken leren was voor Gilead een uitkomst. Zusje Ruth keek al snel over zijn schouder mee en na een paar weken werd een betaald account afgesloten. Want vader Jozua en moeder Aletta leerden in de slipstream mee. “De kinderen gingen zo hard, dat wij tegen elkaar zeiden: wij moeten wel gaan meedoen anders raken we ze op een bepaalde manier kwijt”, aldus Aletta. Dus bewandelden ook de ouders de schaakroute online. “Nu is er ook een cursus voor volwassenen op Chessity, maar ik moet zeggen dat we veel plezier hebben beleefd aan het maken van de kikkersprongen. In het begin is het misschien even doorbijten, maar hoe verder je komt, des te meer je van het spel gaat snappen en hoe leuker het wordt. Het is allesbehalve saai.”

“Schaken mag altijd, maar na het eten ’s avonds is het wel een beetje klaar”

Moeder Aletta

LAGE DREMPEL

Online schaken leren heeft ook een lage drempel. Aletta: “Ik kan me voorstellen dat je niet zo snel naar een schaakclub stapt als je nog niet kunt schaken.”

Inmiddels zijn Gilead en Ruth ook lid van de plaatselijke schaakvereniging, omdat schaken aan het bord en het sociale aspect bij de club ook veel plezier geven. Net als het bezoeken van toernooien. “Daar kom je van alles en iedereen tegen, verschillende culturen. Voor kinderen maakt het allemaal niet uit, die vinden elkaar makkelijk, ook als de tegenstander alleen maar Engels spreekt.”

Op woensdagmiddag schuift Ruth nog wel aan bij de Chessity Club online. Gilead is dat niveau inmiddels ontstegen. Hij beweegt zich meer op een platform als chess.com en schaakt bij de club in Barneveld ook tegen senioren. Schaken heeft zijn schoolprestaties aantoonbaar verbeterd. Zijn hersenen zijn beter ontwikkeld om verbanden te leggen en ook zijn concentratievermogen is duidelijk toegenomen, aldus Aletta.

“De kinderen gingen zo hard, dat wij tegen elkaar zeiden: wij moeten wel gaan meedoen anders raken we ze kwijt”

Moeder Aletta

WIE IS WIE?

GOEDE VERLIEZER

Er gaat geen dag voorbij zonder dat er in huize

Van Duuren wordt geschaakt. Veel online dus. Ruth heeft aan het NK E in Tilburg schaakvriendinnetje Hannah uit Groningen overgehouden, met wie ze elke week schaakt en chat. Nichtjes en buurmeisjes zijn inmiddels ook aangesloten bij Chessity.

Broer en zus oefenen lieflijk met elkaar. Partijen tégen elkaar, dat is andere koek. Gilead is een goede verliezer, behalve wanneer hij van zijn zusje verliest. Dan is het ‘oorlog’. Ruth is heel competitief. Ze speelt, in tegenstelling tot Gilead, toernooien om te winnen. Net als bij andere gezelschapsspellen thuis overigens.

Aletta en Jozua dagen elkaar ook weleens uit. “Mijn man oefent meer dan ik. Ik moet me heel goed concentreren, maar meestal doe ik toch een stomme zet en valt mijn stelling als een kaartenhuis in elkaar.”

FILMAVOND

Thuis gelden geen regels wat schaken betreft. Anders dan bijvoorbeeld voor Minecraft, ook populair bij Gilead en Ruth. Aletta: “Schaken mag altijd, maar na het eten ’s avonds is het wel een beetje klaar. En op zaterdagavond hebben we filmavond, dan wordt er ook even niet geschaakt.” Maar overdag hoort Aletta regelmatig op de iPad geluidsmeldingen van gedane zetten in partijen die kinderen online spelen.

MUZIEK

Naast schaken speelt ook muziek een voorname rol in het gezin. Aletta kan gitaarspelen en speelt de grote blokfluit. Gilead heeft een voorliefde voor grote, lawaaiige, koperen blaasinstrumenten. Hij speelt bariton en Ruth viool.

Aletta weet nog goed dat beide kinderen tijdens de zwangerschap goed reageerden op het geluid van blokfluit. Vader Jozua is niet zo muzikaal, maar wel een groot liefhebber van muziek luisteren. Rond de kerst worden in de buurt met meer muziek spelende buurtkinderen mini-concertjes gegeven. Muziek en schaken, het is een combinatie die in huize Van Duuren goed gedijt.

JOZUA VAN DUUREN (49)

Vader van het gezin. NICUverpleegkundige in het Wilhelmina Kinderziekenhuis in Utrecht. Leerde in coronatijd schaken via Chessity. Speelt via chess.com boeiende correspondentiepartijen met medecursisten. Muziekliefhebber, maar als enige niet bedreven in het spelen van een instrument.

ALETTA VAN DUUREN (47)

Moeder des huizes. Werkt als onderwijsassistente op basisschool in De Glind (Barneveld). Ook Aletta pakte het schaken op in de periode dat corona het sociale leven buitenshuis behoorlijk belemmerde. Kwalificeert zichzelf als de minste schaker van het gezin.

GILEAD VAN DUUREN (12)

Schaakt nu ongeveer drie jaar. Haalde vrij vlot alle diploma’s op Chessity en daagt inmiddels de senioren op de schaakclub in Barneveld uit. Raakt niet van de kook van een nederlaag aan het bord en speelt toernooien vooral om het plezier. Schoolkampioen van Barneveld in 2021.

RUTH VAN DUUREN (10)

Meisjeskampioen 9-jarigen en net als haar oudere broer lid van de Barneveldse Dam- en Schaakvereniging (BDSV). Speelt om te winnen. ‘Pitbullletje’ aan het schaakbord. Ook een liefhebber van streetdance.

OVER DE FOTOGRAAF

Klaas Jan van der Weij is al meer dan 30 jaar (sport)fotograaf en vaak bekroond voor zijn werk. Hij won meerdere malen de Zilveren Camera in de categorie Sportfotografie en in de categorie Sport ook de World Press Photo (1992) met een foto van een uitgeputte Greg Lemond na de wielerwedstrijd Parijs-Roubaix. Van der Weij focust zich bij het maken van foto’s op sfeer en emotie.

Er kan er maar één de eerste zijn…

Diep respect voor Greco

Wereldwijd kunnen duizenden mensen leven van het schaken. Door het spelen van toernooien, het geven van trainingen of het schrijven van boeken. Maar iemand was ooit natuurlijk de eerste schaakprofessional. Dat was een zeventiende­eeuwse Italiaan met de prachtige naam Gioachino Greco (1600­1632).

DOOR: TEX DE WIT

Comedian Tex de Wit schaakt al zijn hele leven. Voor Schaken.nl duikt hij in de wereld van schaken op zoek naar bijzondere verhalen.

FOTO: DAVID CENZER

Na een jeugd in de punt van de laars van Italië verhuist Gioachino Greco (1600-1632) op zijn achttiende naar Rome om zich volledig op het schaken te richten. De aankondiging van die beroepskeuze moet tot een apart gesprek hebben geleid met zijn ouders.

“Pap, mam, ik word profschaker.”

“Profschaker? Lieverd, we hoopten dat je bakker zou worden, net als je vader. Kun je wel rondkomen van schaken?”

“Daar gaat het toch niet om! Ik wil dit gewoon, oké! Het is het jaar 1618! Alles is mogelijk!”

“Zijn er veel andere profschakers?”

“Nee, ik ben vooralsnog de enige.”  “Juist ja. Nou, papa en mama houden van je, Gioachino. Als jij maar gelukkig bent.”

Schaken is in Rome populair bij de schatrijke bovenklasse. Gefortuneerde schaakliefhebbers betalen Greco voor zijn schaakkennis en om partijen tegen hem te spelen

SCHAAKSTREAMER

Zo’n soort gesprek moet de eerste schaakstreamer recent ook hebben gevoerd met zijn ouders. Maar geld verdienen met schaken lukt Greco wel degelijk. En goed ook. Schaken is in Rome populair bij de schatrijke bovenklasse. Gefortuneerde schaakliefhebbers betalen Greco voor zijn

schaakkennis en om partijen tegen hem te spelen. In 1620 schrijft hij zijn eerste schaakboek: Trattato Del Nobilissimo Gioco De Scacchi. Een verhandeling over het meest nobele schaakspel.

Ik heb weleens slechtere titels gezien.

Greco verruilt Rome voor Frankrijk, gaat naar Nancy en later naar Parijs. En steeds is het recept hetzelfde: hij krijgt betaald voor zijn kennis en om partijen tegen de lokale schaaktoppers te spelen. Ook vertaalt hij zijn schaakgeschriften in het Frans en verspreidt de boeken onder de Franse bovenklasse. Al zijn schaakactiviteiten leveren hem zo’n 5000 kronen op, een klein fortuin. Na Parijs besluit hij zijn geluk te beproeven in een andere grote schaakstad: Londen. Greco stapt met zijn schaakboeken, zijn kronen en de rest van zijn bagage op de boot. Aangekomen in Engeland blijkt het nadeel van een bestaan als rondreizende zzp-schaaknomade die al zijn bezittingen met zich mee moet

slepen: hij wordt overvallen en raakt al zijn geld kwijt.

SCHAAKMEKKA

Maar Greco zit niet bij de pakken neer. Hij vertaalt zijn schaakboeken in het Engels, schaakt tegen schaakfans aan het Engelse hof en verdient een deel van zijn kwijtgeraakte geld weer terug. Ook schrijft hij daar boeken met partijverzamelingen. Na het voltooien van zijn manuscripten reist hij door naar Madrid, nog een schaakmekka in die tijd, alwaar hij de lokale schaaktoppers tegen betaling allemaal verslaat.

Omdat hij aan het begin van de jaren dertig Europa qua schaken wel zo’n beetje heeft uitgespeeld, vertrekt Greco hierna naar West-Indië. Op naar een nieuw avontuur. Laat

me raden, denk je nu. Hij komt aan in West-Indië, vertaalt zijn schaakboeken en verdient daar geld met het schaken tegen lokale schaakliefhebbers? Nee, helaas. Greco wordt ziek en sterft vlak na aankomst in West-Indië op slechts 32-jarige leeftijd.

Ik heb diep respect voor Greco. Een nieuw beroep verzinnen. Als enige professional tussen de amateurs. En in verschillende Europese steden steeds opnieuw erin slagen om een bestaan op te bouwen. Tijdgenoten van Greco schaakten ook veel. Maar Greco was de eerste die niks anders deed en van het schaken kon rondkomen. Vijftig jaar voor Greco schreef Ruy Lopez, een Spaanse priester, ook een schaakboek. Maar het woord

Een nieuw beroep verzinnen. Als enige professional tussen de amateurs. En in verschillende Europese steden steeds opnieuw erin slagen om een bestaan op te bouwen. Greco deed het

priester in de beschrijving Spaanse priester geeft eigenlijk al aan dat hij nog wat naast het schaken deed. Greco niet.

WIE WAS N.N.?

Er valt iets op aan de partijen van Greco. Alle partijen die hij noteerde in zijn partijverzamelingen, speelde hij tegen N.N. Wie is N.N.? Dat weten we niet. N.N. staat voor nomen nescio. Naam onbekend. Over de vraag waarom Greco zijn tegenstander altijd N.N. noemde, bestaan verschillende theorieën: het zou kunnen dat Greco het gewoon niet nodig vond om de naam van zijn tegenstanders op te schrijven. Maar een andere theorie is dat hij de partijen zelf verzon. Zelf componeerde. Ik vind die laatste theorie veel plausibeler. Want 1: Greco heeft in vrijwel alle partijen die hij opschreef wit. En 2: Greco won alle partijen altijd. Meestal binnen 25 zetten en vaak ook nog in verpletterende stijl.

De oudste nog bekende partij van Greco komt uit 1619 en is gespeeld in Rome. Greco speelt met wit en zijn tegenstander is N.N. De partij duurt slechts acht zetten en Greco wint uiteraard op prachtige wijze.

GRECO - N.N. ROME, 1619

rsn-wqkvl-tr

zp-zppzp-+p -zp-+-snP+

PzPP+-zPlzP

tRNvL-mK-sNR

Wit offert zijn dame en zet daarna mat met zijn loper. De geoefende

lezer valt het misschien op dat dit diagram lijkt op het Narrenmat. Ook daar wordt de koning diagonaal schaak gezet.

Of dit nou een echt gespeelde partij is of dat Greco de partij gecomponeerd heeft, maakt me eigenlijk niet zoveel uit. Wat ik zo inspirerend vind, is dat Greco deze partij meer dan vierhonderd jaar geleden noteerde, ergens in Rome met een schaakbord voor zijn neus en dat we deze partij nu nog kunnen naspelen. Sterker nog, beginnende schakers kunnen er iets van opsteken, of zich laten inspireren door de combinaties en offers die Greco in de zeventiende eeuw verzon. Ik bedoel speelde…

Daar kan ik alleen nog maar aan toevoegen: Be like Greco. Do what you love

3.Lf1d3 f7-f5 4.e4xf5 Lb7xg2 5. Dd1-h5+ g7-g6 6.f5xg6 Pg8-f6

7.g6xh7+ Pf6xh5 8.Ld3-g6 mat 1-0

Schaakwoude in Damwoude

EEN CLUB VOOR HET LEVEN

Het is even na half acht, op een donderdagavond in februari. Een man staat voor een klein clubgebouwtje een sigaret te roken. Met een opgewekt ‘goejûn’ groet hij iedereen die aan komt lopen. Boven hem, op de groene rand van de gevel van het gebouwtje, staat met witte letters ‘iisclub de wâlden’. Ooit stond er ‘ijsclub’, maar het onderste deel van de ‘j’ is handmatig weggehaald, zo is nog net te zien. We zijn in Damwoude, waar de mensen trots zijn dat Fries de voertaal is. Geschaatst wordt er vanavond niet bij de ijsclub, geschaakt des te meer. Sinds 2008 heeft schaakvereniging Schaakwoude hier de wekelijkse clubavond.

DOOR: BENNO DE JONGH FOTO’S: MARCEL J. DE JONG

Net als de buitenkant van het bakstenen gebouwtje kent ook het interieur niet veel opsmuk. In de helder verlichte ruimte staan op de linoleumvloer zo’n tien witte tafels met daarop schaakborden, -stukken en -klokken. Mariska bestiert de bar en loopt rond om de aanwezigen een kopje koffie in te schenken. Aan de wand hangen twee prijzenkasten die de schakers doen herinneren aan de bescheiden successen van de club. Door de openstaande gordijnen is te zien hoe buiten het water van het ondergelopen weiland het licht van de omringende huizen weerkaatst en vergeefs een poging doet om tot ijs te transformeren. Mocht dat deze winter nog wel lukken dan zal de schaakvereniging het gebouw weer tijdelijk moeten delen met de ijsclub.

EREVOORZITTER VAN 101

Terwijl de indeling van de interne competitie bekend wordt gemaakt, maken de ongeveer twintig aanwezige schakers een praatje met elkaar. Het zijn overwegend mannen in de pensioengerechtigde leeftijd óf die daar

tegenaan zitten, afgewisseld met een enkele vijftiger, veertiger en dertiger. De jongste aanwezige is de 16-jarige Michael van de Lei uit het naburige Veenwouden, die voor het eerst komt kijken bij Schaakwoude. “Ik heb gehoord dat het een leuke club is.” Michael is een van de vele jongeren die onlangs gegrepen werden door het schaakspel (alleen op chess.com zijn al meer dan een miljoen Nederlandse accounts). Hij neemt het deze avond op tegen Schaakwoude-voorzitter Gerben van der Heide, die geen mededogen heeft met de beginnende schaker. Michael moet erkennen dat schaken met de houten stukken even wennen is, maar zijn enthousiasme is er niet minder om. “Online speel ik vooral rapid. Een echte partij spelen is heel anders. Maar ik wil graag leren. Ik hoop hier misschien les te kunnen krijgen en in de toekomst wat toernooitjes te spelen.”

Ondanks de nieuwe aanwas maken de clubleden zich best een beetje zorgen om het kleiner wordende ledenbestand. “In 2015 hadden we nog ruim vijftig leden”, vertelt Jan Meijer, lid van het eerste uur. “Nu zijn het er ongeveer 35.” Meijer is het best te omschrijven als een

trotse Fries (“Mijn passies zijn schaken, schaatsen, kaatsen en kievitseieren rapen”). “Tijdens corona zijn er een paar mensen afgehaakt en die zijn helaas niet teruggekomen.”

Ook de vader van Jan, de bijna 102-jarige erevoorzitter Andries, hield een paar jaar geleden vanwege zijn leeftijd op met het bijwonen van de clubavonden. Vader en zoon spelen nog wel elke week een potje in het verzorgingshuis enkele kilometers verderop. “Hij maakt nog elk jaar de contributie over”, zegt Jan over zijn vader. “Hij zegt altijd: ‘Als ik een goede dag heb, doe ik weer een keertje mee.’ Maar dat is er de laatste jaren nog niet van gekomen.”

“De jeugd kiest vaak voor voetbal”, geeft Jan als andere mogelijke verklaring voor het dalende ledental. “Terwijl het schaken juist leuk is om erbij te doen. Sinds kort wordt er weer schaakles gegeven op de basisschool”, zegt hij hoopvol. Met de schaaklessen op de scholen begon het allemaal voor Schaakwoude. Andries Meijer speelde een cruciale rol bij de oprichting van de club. Hij was voorzitter van het bestuur van twee scholen in Damwoude waar leraren Cees Hofstra en Jan van der Veen tot veel plezier van de scholieren schaaklessen gaven. Meijer zag

dat, maar moest ook constateren dat veel kinderen na hun lagereschooltijd stopten met schaken en dat vond hij zonde.

CONSUMPTIES

Andries Meijer richtte samen Jan van der Veen, Cees Hofstra en Anne Groen in 1979 de eerste schaakclub van de gemeente Dantumadeel op. Douwe Willemsma kwam op de proppen met de naam Schaakwoude en die werd direct omarmd door de andere leden. Toen jaren later de jeugd op landelijke toernooien succes na succes boekte, werd er zelfs geopperd om de naam van het dorp Damwoude maar helemaal in Schaakwoude te veranderen, maar zover is het nooit gekomen. Op 16 augustus 1979 werden de eerste vluggertjes gespeeld. Thuishaven van de club was toen nog ‘t Skûlplak, de recreatieruimte van de protestante kerk. “Totdat de prijzen van de consumpties steeds iets verder omhooggingen”, zegt lid van verdienste en penningmeester Hessel Sijbersma. Van kleine dorpsvereniging groeide Schaakwoude uit tot een van de grotere schaakclubs van Friesland. Sijbersma

Sipke Ernst was jeugdlid bij Schaakwoude en verhuisde later maar bleef de vereniging altijd trouw.

“Als ik in de buurt ben, kom ik altijd even kijken bij Schaakwoude. Het voelt een beetje als thuiskomen”

Grootmeester Sipke Ernst

vertelt dat het hem lukte om vijftig mahoniehouten schaaksets uit Spanje op de kop te tikken, die tot de dag van vandaag trouw dienstdoen tijdens de interne en externe competitie. “Dat was een zeer goede deal. We gaven onze leden ook nog de mogelijkheid om zich erop in te tekenen. Dus deze borden en stukken vind je ook terug in veel huizen in Damwoude en omstreken.”

PATROUILLESCHAAK

Het is niet het enige dat Sijbersma met de nodige trots vervult. Met een glinstering in de ogen pakt hij een grote beker uit een van de twee prijzenkasten. “Kijk, dit is de beker die we gewonnen hebben met patrouilleschaak, een niet al te bekende schaakvariant. We speelden dat al een tijdje af en toe op de club toen we erachter kwamen dat ze het aan de andere kant van het IJsselmeer ook speelden, bij de Wijker Toren in Beverwijk.” Dus werd in 2003 in het karakteristieke dorpshotel De Steenen Man in Zurich, aan de kop van de Afsluitdijk, een heuse match gespeeld, die Schaakwoude met 23-19 won. Volgens de aanwezige pers, het Friesch Dagblad, de Leeuwarder Courant en het Nieuwsblad voor Noord-Oost Friesland, was een patrouilleschaak-match tussen twee teams nog nooit ergens ter wereld vertoond. “En dus is dit feitelijk de wereldcup”, zegt Sijbersma.

Clubicoon Jan van der Veen overleed in 2013 en sindsdien draagt het jaarlijkse toernooi zijn naam. Een eerbetoon aan de man die samen met Meijer gezien wordt als de aartsvader van Schaakwoude. Het rapidtoernooi is een van de vele tradities die de leden in ere houden, net als het clubblad dat meermaals per jaar uitkomt.

GROOTMEESTER EN MEESTER

De grootste successen van Schaakwoude zijn niet de bekers of medailles, maar de jeugdleden die de club heeft voortgebracht. Eelke Wiersma werd internationaal meester en Sipke Ernst schopte het zelfs tot grootmeester. Ernst, die zijn tijd tegenwoordig verdeelt tussen zelf schaken, schaakles geven en secondant zijn (van Jorden van Foreest), groeide op in Damwoude. Hij begon op zijn negende met schaken en een jaar later werd hij lid van de club. Op zijn dertiende was hij oud genoeg om voor het eerst mee te doen aan de interne competitie op donderdagavond. “Dat vond ik als jong jongetje mooi, daar kwamen dan soms wel veertig man op af”, herinnert Ernst zich. Hij werd direct clubkampioen en niet veel later ging hij voor het sterkere en grotere Philidor in Leeuwarden schaken. Maar Ernst bleef Schaakwoude trouw. “Nadat ik IM was geworden, ging het een tijdje niet zo goed met schaken en daalde mijn motivatie. In het seizoen 2000/2001 besloot ik om weer voor het eerste team van Schaakwoude te gaan spelen, dat net was gepromoveerd naar de derde klasse KNSB. De druk ging wat van de ketel en daarna werden mijn toernooiresultaten ook weer beter.”

GEZELLIGHEID

Bij de oprichting stelde Andries Meijer zich ten doel dat Schaakwoude een vereniging moest worden waar de schaakprestaties steeds beter zouden worden, maar dat dit nooit ten koste moest gaan van de gezelligheid. Mocht hij weer eens langkomen dan kan hij naar tevredenheid constateren dat van een goede sfeer nog steeds sprake is, ook 44 jaar na de oprichting. Het is een uur of 10 en de meeste partijen zijn klaar. De koffie wordt ingeruild voor een biertje of een glaasje berenburg. Er klinkt gelach aan de bar wanneer er herinneringen worden opgehaald aan vroegere tijden, toen er na het schaken vaak tot diep in de nacht werd gekaart en getafeltennist. Tijdens een nacht was het eens zo gezellig dat de politie langskwam om te kijken wat er eigenlijk aan de hand was, herinnert een lid zich.

Schaakwoude is uitgegroeid tot een begrip in de omgeving en tot meer dan een schaakvereniging alleen. Zo viert een aantal leden, onder wie Sipke Ernst, elk jaar de derde kerstdag met elkaar. Er is een jaarlijkse barbecue, een jaarlijks massakamp op Terschelling of in Hoogeveen en een aantal leden bezoekt samen elke zomer een schaaktoernooi in het buitenland. Na zijn succesvolle seizoen voor het eerste team van Schaakwoude verhuisde Ernst naar Groningen, waar hij studeerde, grootmeester werd en nu nog steeds woont. “Als ik in de buurt ben, kom ik altijd even kijken bij Schaakwoude”, zegt de grootmeester. “Ik heb met veel van de jongens op school gezeten. Die connectie met het verleden maakt het ook zo mooi. Het voelt een beetje als thuiskomen.”

Schaakwijzer voor de schermspeler

Welke online community past het best bij jou?

De tijd waarin je de deur uit moest om een potje te spelen of (beter) te leren schaken ligt ver achter ons. Jouw volgende tegenstander zit op enkele muisklikken afstand op je te wachten. Dat niet alleen. De meest vaardige schaaktrainers doen online hun schaakgeheimen uit de doeken en ’s werelds sterkste schaker (de computer) staat 24/7 tot je dienst voor een portie ongezouten persoonlijke feedback.

DOOR: ROSA RATSMA

Het web biedt voor ieder wat wils, maar met zo’n rijk digitaal landschap is het soms een uitdaging om door de bomen het bos nog te zien. Waar kun je terecht om te schaken en trainen? En belangrijker: welk platform is geschikt voor jou? In dit artikel nemen we je mee langs vier platformen waar je kunt spelen of leren en bekijken we de functionaliteiten, voor- en nadelen en unieke eigenschappen van ieder platform.

Eerste hulp bij digitale verdwaling

Waar te beginnen?

Oh Yeah!

Barst jij van de schaakambitie en mag het wel wat kosten?

Nou, laten we het ook niet overdrijven

jij

Kom maar door!

Laat me a.u.b. gewoon schaken

Kinderen hou ik het liefst zo ver mogelijk van mijn schaakbord

Ja, help!

Ben

op een missie jouw nageslacht in te laten zien hoe leuk schaken is?

Word jij graag ingemaakt door een pratende kat, vermaakt met een schaakbokspartij of bijgepraat over de laatste schaakroddels?

CHESS.COM

VOOR DE ECHTE LIEFHEBBER

WIE KENT HET NIET!

Met meer dan 100 miljoen leden is Chess.com niet meer weg te denken uit de schaakwereld. Dankzij een breed scala aan functionaliteiten heeft de site wat te bieden voor elke schaakliefhebber. Een partij schaken kan er, via je browser of app, in elk denkbare vorm. Je kunt kiezen uit diverse speeltempo’s, schaakvarianten en tegenstanders (mens, computer en sinds kort zelfs kat). Dankzij Chess.com’s uitgebreide statistieken en analyses van je eigen spel wordt het online schaken des te leuker en stimulerender.

UITGELICHT: CHESSTV

De laatste jaren heeft Chess.com met live streaming bijgedragen een nieuw niveau van entertainment. Op ChessTV kun je wanneer je maar wil instappen in het leven van (sterke) schakers die jou vanuit hun eigen huis meenemen in hun schaakavonturen. Van leerzaam toernooicommentaar tot spannende challenges of pure snelschaakchaos: het is er allemaal.

Met het brede aanbod aan spelopties, leermateriaal en entertainment zul je je op Chess.com niet gauw vervelen.

De leergierige schaker raakt op Chess.com ook niet snel uitgekeken. Met het ruime aanbod aan schaakpuzzels en schaaklessen is er een schat aan materiaal beschikbaar. Trainen saai? Probeer dan maar eens in de beroemde PuzzleRush in drie minuten zo veel mogelijk puzzels op te lossen.

Speciaal voor de jongere schakers heeft Chess.com

ChessKid ontwikkeld. In deze omgeving is een groot deel van de functionaliteiten van de hoofdsite terug te vinden, maar dan in een veiligere omgeving, ingericht op het kinderoog. Ook kent ChessKid een eigen uitgebreide collectie van (Engelstalige) video’s.

WAT KOST HET?

Chess.com biedt een gratis basislidmaatschap. Hiermee kun je onbeperkt partijen spelen, maar worden andere functionaliteiten begrensd. Zo heb je een maximaal aantal puzzels, partij-analyses en lessen per dag. Voor wie daar geen genoegen mee neemt, biedt Chess.com drie soorten premium accounts: goud, platina en diamant. De kosten voor een maandelijks opzegbaar abonnement variëren van 6,99 tot 17,99 euro per maand.

IETS VOOR MIJ?

Als liefhebber van het schaakspel is Chess.com zeker een platform om uit te proberen. Met het brede aanbod aan spelopties, leermateriaal en entertainment zul je je niet gauw vervelen. ‘Meer is meer’ op Chess.com, en dat is wellicht meteen de grootste keerzijde van de website: door de wildgroei aan functionaliteiten en content kun je het overzicht wel eens verliezen. Ook is het platform niet het meest stabiele. Chess.com kampt wel eens met serverproblemen. Als deze dingen je storen, niet getreurd, dan is onze volgende kandidaat vast wat voor jou.

LICHESS.ORG

VOOR DE PRAGMATISCHE SCHAAKFANAAT

SYMPATHIEK EN STABIEL

Een tegenhanger van het kleurrijke, soms wat overweldigende Chess.com is het functionele Lichess. Dit niet-commerciële platform heeft met zijn sympathieke insteek en stalen techniek menig schaker voor zich gewonnen. Geen platform lijkt te kunnen tippen aan de snelle en efficiënte servers van Lichess, wat het een zeer geschikt platform maakt voor het spelen van (snelle) partijen, zowel via je browser als de Lichess-app. Ook heb je op Lichess in een handomdraai een eigen toernooi of simultaan georganiseerd. Wie gewend is aan Chess.com kan op Lichess een boost in zelfvertrouwen krijgen, maar daar moeten we je helaas teleurstellen: de ratings op Lichess vallen een stuk hoger uit dan op Chess.com.

Naast het uitstekend ondersteunen van online (snel) schaak, biedt deze partij ook een rijk aanbod van puzzels. Dankzij slimme technologie vist Lichess automatisch puzzels uit de partijen die op het platform worden gespeeld. Dit maakt ze erg realistisch. Qua lesaanbod is Lichess vrij beperkt. Er zijn een paar interactieve lessen en materiaal gemaakt door de community, maar voor een meer gestructureerd leertraject kan je beter op andere platformen terecht.

WAT KOST HET?

Niks! Een donatie wordt aangemoedigd, maar alle functionaliteiten worden gratis opengesteld voor iedereen ‘because we believe everyone should have access to a free, world-class chess platform’.

IETS VOOR MIJ?

Lichess is uiterst geschikt voor de no-nonsense schaker die partijen wil spelen, gericht zelf wil trainen of een training of evenement wil organiseren. Wil je iets meer aan de hand genomen worden of houd je wel van wat sensatie, dan zijn de andere platforms meer geschikt.

UITGELICHT: LICHESS STUDIES

Lichess biedt een handige functie genaamd ‘Studie’ aan waarin gebruikers partijen en fragmenten kunnen analyseren, bewaren en delen met andere gebruikers. In een prettige interface kun je daar bijvoorbeeld jouw eigen partijen van computeranalyse en commentaar voorzien of je eigen openingsdatabase opbouwen. De tool kan ook goed worden gebruikt om schaaktrainingen te geven, waarbij alle fragmenten vooraf kunnen worden klaargezet en de docent kan instellen wat leerlingen wel en niet kunnen zien.

Lichess is uiterst geschikt voor de no ­ nonsense schaker die partijen wil spelen

VOOR DE ENTHOUSIASTE SCHAAKFAMILIE

KIKKERRACES EN RUIMTESCHEPEN

Met kikkerraces, ruimteschepen en de vriendelijke schaakrobot Chessto is Chessity de familievriend in het rijtje. Het bedrijf van Nederlandse bodem doet er alles aan om schaken een feestje voor het hele gezin te maken. Chessity kent een uitgebreide, systematische leerlijn. In ruim vierhonderd lesjes worden de basiskunsten van het schaken bijgebracht, van het verzamelen van muntjes met de schaakstukken tot het uitvoeren van ware kruispenningen en röntgenaanvallen.

De lessen zijn interactief en adaptief, met robot Chessto aan de zijlijn voor feedback en tips. De leerlijn is aangekleed met sterren, stickers en diploma’s. Wie genoeg sterren heeft verzameld, kan strijden voor de familieprijzenkast in de speciaal voor kinderen ingerichte toernooiarena.

WAT KOST HET?

Chessity is 21 dagen gratis uit te proberen. Daarna werkt het met een Netflix-achtig abonnement waarbij op één account vijf profielen kunnen worden aangemaakt. Voor een maandelijks opzegbaar familieabonnement betaal je 7,75 euro per maand.

UITGELICHT:

SCHAAKLES IN DE RUIMTE

De meeste lessen zijn voorzien van Nederlandstalige video’s. Oprichter Janton neemt al zwevend in zijn ruimteschip de kijker vol enthousiasme mee op schaakreis. Met speciale effecten en kleurrijke animaties, komen aanvalsdoelen tot leven en wordt leren schaken een spannend avontuur.

Met kikkerraces, ruimteschepen en de vriendelijke schaakrobot Chessto is Chessity de familievriend van de online platforms

IETS VOOR MIJ?

Met een jonge schaker thuis is Chessity een ideale plek om te beginnen. Dankzij de abonnementsstructuur kan de hele familie van het schaken proeven; het schaakbord verdient voortaan een vaste plek rond de keukentafel. Ook voor een beginnende volwassenen is het leermateriaal educatief, maar is wel een bepaalde bestendigheid tegen kinderlijke animaties en geluiden vereist. Een mobiele app ontbreekt, waardoor het geen geschikte kandidaat is voor wie in de treinspits of wachtrij nog even de hersens wil laten kraken.

CHESSABLE.COM

VOOR DE AMBITIEUZE AANPAKKER

LEREN VAN DE BESTE SCHAKERS EN TRAINERS

Het jonge Chessable weet zich dankzij zijn unieke insteek te onderscheiden van andere schaaksites. Met de slogan ‘Where Science Meets Chess’ brengt Chessable wetenschappelijke inzichten over leren in de praktijk om studeren voor schaken niet alleen leuk, maar vooral ook effectief te maken. Hoewel het bedrijf recent is overgenomen door Chess.com, is hier voor de gebruiker nog weinig van te merken en biedt het platform een geheel andere ervaring.

Je zou Chessable kunnen vergelijken met een moderne boekenwinkel. Het platform biedt digitale cursussen aan die per stuk kunnen worden aangeschaft. Er is met name veel materiaal te vinden over de opening, maar in de uitgebreide collectie bevinden zich ook cursussen over het eindspel, strategie en tactiek.

Chessable kent een indrukwekkende lijst van auteurs. Vandaag de dag zijn er nog weinig topschakers die géén Chessable-cursus hebben gemaakt. Zo biedt het platform een bijzondere kans om bij te leren van de beste schakers en trainers van de wereld.

Dankzij een transparant reviewsysteem en gratis ‘Short & Sweet’ voorproefjes, kan de gebruiker al een goed beeld krijgen van een cursus voor deze wordt aangeschaft. Dit is prettig, want Chessable zelf is vrij optimistisch in zijn inschatting voor welke range aan niveaus een cursus wordt aanbevolen. Hier lijkt marketing het even te winnen van de wetenschap: uit welk onderzoek blijkt dat iemand met 1200 rating bij dezelfde cursus gebaat is als een schaakmeester?

WAT KOST HET?

De kosten bij Chessable kun je zo laag of hoog maken als je zelf wilt. Chessable heeft een ruim aanbod van gratis cursussen, waarvan er maximaal vijf tegelijk kunnen worden gevolgd. Overige cursussen kunnen in twee vormen worden aangeschaft: met of zonder video. De prijs zonder video is vergelijkbaar met die van een boek, met video kost een cursus al snel boven de 100 euro. Als je een cursus eenmaal hebt aangeschaft, kun je deze gebruiken wanneer je maar wil.

Er is ook een PRO-abonnement af te sluiten. Dit kost 9,99 euro per maand voor een maandelijks opzegbaar abonnement. Hiermee krijg je onbeperkt toegang tot de gratis cursussen en toegang tot extra tools voor jouw schaakstudie.

IETS VOOR MIJ?

Van huisschaker tot professional, wie echt stappen wil maken is bij Chessable op de juiste plek. Met de combinatie van uitstekende trainers en slimme technologie vormt het een leerparadijs voor de ambitieuze schaker. Onthoud wel: cursussen kopen maakt je nog geen betere schaker. Om echt van het materiaal te profiteren zijn een gezonde portie discipline en doorzettingsvermogen vereist. Wie dat kan opbrengen, kan er bij Chessable verzekerd van zijn mooie sprongen vooruit te maken.

CONCLUSIE: PLUK DE VRUCHTEN

Het internet biedt voor elk type schaker mogelijkheden, van puur entertainment of een snel potje schaak tot uitgebreide studiemiddelen. En het leukste is: we hoeven

UITGELICHT: MOVETRAINER®

Chessable is begonnen vanuit de overtuiging dat studeren voor schaken anders kan. Het idee dat je één keer een boek kunt lezen en vervolgens de rest van je leven van deze kennis geniet, is helaas voor de meesten van ons fantasie. Chessable transformeerde boeken in interactieve cursussen en koppelde hier een op herhaling gebaseerd studiesysteem aan. Het systeem schat in wanneer het beste moment is om jouw kennis op te frissen en roept je dan op om varianten te herhalen. Zo zullen de gevolgde cursussen voor de gedisciplineerde werker niet alleen tot mooie herinneringen leiden, maar tot blijvende, parate kennis.

Wie echt stappen wil maken is bij Chessable op de juiste plek

niet te kiezen. Misschien spring jij ’s ochtends vroeg je bed uit om je laatste Chessable-varianten te herhalen, word je ’s middags genadeloos ingemaakt door je eigen kind in Chessity’s kikkerrace en kijk je ’s avonds onderuitgezakt naar ChessTV, terwijl je een geniale kruispenning op het bord tovert in jouw Lichess app. Ik zou zeggen: veel schaakplezier!

Rosa Ratsma is sinds 2018 een Woman International Master. Ze won in haar jeugd diverse nationale schaaktitels en werd derde op het NK vrouwen. Ratsma zet zich ook in voor Stichting ChessQueens, die het schaken voor meisjes en vrouwen op alle niveaus ondersteunt en stimuleert.

DOOR: KAREL

SCHAAKFESTIVAL GRONINGEN

Combineren

Het schaakfestival in Groningen bood voor elk wat wils: Nederlandse kampioenschappen voor dames, heren en studenten, trainingsmatches, een damtoernooi, een jeugdtoernooi en zelfs onderwaterschaak! Traditioneel was er eveneens een open toernooi van negen ronden, waarin de Indiër Pranav Anand zegevierde met 7,5 punt voor de Duitser Hagen Pötsch (7). Gedeeld derde met 6,5 punt werden onze landgenoten Nico Zwirs, Arthur de Winter, Ruud van Meegen en Rick Lahaye.

BEGINNER

-tr-+-+-+ +PtR-vlkzpp p+-+pzp-+ +-+-+-+-tr-+-+-+ +-+-vL-+-zP-+-zPPzP tR-+-+K+-

1. Wit is aan zet

-+-+-trk+ zp-+-+-zpp -+-+p+r+ +-vl-sn-+-+-+Q+-+ +-zP-vL-+q PzP-sN-zPPzP tR-+R+-mK-

2. Zwart is aan zet -+-+-tr-+ zpp+-+-mk-+-zp-+pvl +P+P+-+p -+Lzpn+-zP +-+Q+qzPP+-+NzP-+ +-+-+RmK-

3. Zwart is aan zet

GEVORDERD

r+lwqr+k+ +-zpnvlpzpp p+-zp-sn-+ +p+-zp-+-+-zPP+-+

+LzP-+N+P PzP-sN-zPP+ tR-vLQtR-mK-

4. Wit is aan zet

-+rmk-vl-tr

+-wq-+-zp-+-+p+Qzp zp-+pzPp+-zp-+-+-zP +-+RvL-+PzPP+-+P+ +-mK-+R+-

5. Wit is aan zet

EXPERT

-+-+-+-tr

+-wq-mkpzpp+-+p+l+ +-zP-zPn+-zP-+p+-+ +-zP-+N+P PvL-+-zP-mK tR-+Q+-+-

6. Wit is aan zet -+r+-+-mk +-+-+-zpp -+-+Q+n+ +-+p+-+-zpq+P+-+ +-vL-+-zP-zP-+-+-zP +-+-+RmK-

7. Wit is aan zet -+-+-tr-mk +-+-+-zpp P+-+-+-+ +-zpN+-+-+Pzp-+P+ +Q+-vl-+K -zp-+-+RzP +-+L+q+-

8. Zwart is aan zet -mk-+rtr-+ +-zp-+qvlPzp-zpp+-+ +-+-+-+-+N+Rsnpzp zP-+-+-+-+-tR-zPPzP +NwQ-+-mK-

9. Wit is aan zet

Oplossingen op pagina 75.

Het leukste vak op school…

De aandacht voor het Tata Steel Chess Tournament én filmpjes op TikTok hebben grote delen van Nederland wakker geschud. Schaken is booming, constateerde politicus Lodewijk Asscher en hij kreeg veel bijval. Inmiddels is schaken ook het leukste vak op school…

“We hebben een plek in de school waar leerlingen werken aan hun huiswerk. Opeens zag ik daar een groep van tien jongens schaken. Ik dacht eerst: wat vet! En daarna natuurlijk ook wel even: moeten jullie niet je huiswerk maken.”

Wiskundeleraar Marco ten Hoff bij RTL Nieuws

“Waar er in oktober nog zo’n half miljoen Nederlandse actieve spelers waren, die zeker één keer in de maand een potje schaken, zien we nu een verdubbeling: er zijn nu zo’n één miljoen Nederlandse spelers die schaken bij ons.”

Woordvoerder chess.com bij RTL Nieuws

FOTO: SHUTTERSTOCK

Anish Giri analyseert zijn zege op de wereldkampioen

“Om Carlsen te verrassen moest ik mezelf verrassen!”

Hoe speciaal is het om van Magnus Carlsen te winnen? In het geval van Anish Giri moeten we teruggaan tot Wijk aan Zee 2011, toen hij als 16­jarige debutant in de hoofdgroep de Noor met zwart versloeg. Onderstaande analyse van zijn overwinning op de wereldkampioen tijdens zijn triomftocht in Wijk aan Zee is van Anish Giri zelf.

DOOR: ANISH GIRI

ANISH GIRI – MAGNUS CARLSEN TATA STEEL MASTERS (4) 2023

1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 b6

Dit kwam als een kleine verrassing. Hoewel ik moet zeggen dat ik al zo vaak tegen Carlsen gespeeld heb, dat ik niet zo snel onder de indruk ben wanneer hij iets speelt wat hij normaal niet doet. Het Dame-Indisch is een echte hoofdvariant waarvan de reputatie een deukje heeft opgelopen gedurende de hype rondom AlphaZero.

4.g3 La6 5.Dc2!?

Dit systeem verplicht wit tot een scherp pionoffer. Ik dacht er een tijdje over na omdat sommige varianten me niet meer helemaal helder voor de geest stonden. De laatste tijd speelde ik het traditionele 5.b3. 5...Lb7 6.Lg2 c5 7.d5

rsn-wqkvl-tr zpl+p+pzpp -zp-+psn-+ +-zpP+-+-+P+-+-+ +-+-+NzPPzPQ+PzPLzP tRNvL-mK-+R

Dit is het pionoffer waar het om draait. Het werd veel gespeeld in de periode

2008-2010 toen ik mijn tienerstappen zette als jonge theoreticus.

7...exd5 8.cxd5 Pxd5 9.0–0

Le7 10.Td1

Dit is de hoofdzet, maar vanaf dit moment hebben beide zijden diverse mogelijkheden.

10...Pc6

Een variant die wat uit de mode raakt is 10...Dc8 (dekt de loper) met als vervolg 11.a3 (11.Df5 Pf6) 11...h6.

De clash tussen de latere winnaar en de wereldkampioen.

11.Df5!?

Om Carlsen te verrassen moest ik mezelf verrassen! Normaal gesproken zou ik voor het veel veiligere 11.Da4 gaan, waarna er geforceerd het nodige wordt geruild. Een plausibel vervolg na 11.Da4 is 11… Pf6 12.Ph4 0–0 13.Pf5 d5 14.Pc3 Pd4.

11...Pf6 12.e4 d6!?

r+-wqk+-tr zpl+-vlpzpp -zpnzp-sn-+ +-zp-+Q+-+-+P+-+ +-+-+NzPPzP-+-zPLzP tRNvLR+-mK-

Dit was een echte verrassing. Ik bedacht me ineens dat ik dit systeem grondig voorbereid had toen ik bezig was mijn tweede grootmeesternorm veilig te stellen in de laatste ronde van het Groningen Open in 2008. Eerlijk gezegd kon ik me niet zoveel meer herinneren van de varianten die ik 15 jaar geleden had bekeken, maar ik herinnerde me wel dat ik me toen zorgen maakte om precies deze pionzet. De hoofdvariant gaat verder met 12...g6 13.Df4 0–0 14.e5 Ph5. Wit kan nu kiezen uit verschillende damezetten en krijgt dankzij zijn activiteit hoe dan ook voldoende compensatie voor de pion.

“Had ik iets geblunderd? Hoe lang ik ook naar het bord staarde, ik zag niet wat ik gemist kon hebben”

13.e5 Dd7

Dit is de pointe van 12...d6!?. 14.Dxd7+

Ik was er zeker van dat in 2008 de theorie zich concentreerde op het eindspel en ik kon me niks herinneren over 14.Dc2, wat er achter het bord veel interessanter uitzag. Nu berekende ik 14...Pb4 15.De2 La6 16.De1 Pc2 17.Dd2 Pxa1 18.exf6 Lxf6 19.Te1+

Le7 20.Pc3 0-0-0. Zo ver kwam ik ongeveer, maar ik kon absoluut niet inschatten hoe het stond en dus besloot ik maar dames te ruilen.

14...Pxd7 15.exd6 Lf6 De theorie kende ik hier niet meer en het leek me het beste om eerst maar eens wat natuurlijke zetten te doen.

16.Te1+!

Een belangrijke inlassing. De belangrijkste troef van wit is niet zijn pion op d6, maar het feit dat de zwarte toren op h8 voor lange tijd niet in het spel kan worden betrokken.

16...Kf8 17.Pc3

Ik dacht ook na over 17.Pa3!?, om de structuur te vermijden die ontstaat na …Lxc3.

r+-+-mk-tr zpl+n+pzpp -zpnzP-vl-+ +-zp-+-+-+-+-+-+ +-sN-+NzPPzP-+-zPLzP tR-vL-tR-mK-

17...Pb4

Het zou onzin zijn om deze zet te betitelen als een fout. De engines geven er hun goedkeuring aan en het is ook nog theorie. Toch was ik opgelucht omdat ik me meer zorgen maakte over het strategisch heel complexe slaan op c3 om de witte structuur op de damevleugel te verminken.

Na 17...Lxc3!? 18.bxc3 Te8 zou zwart zijn torens willen verbinden met …f6 en …Kf7, maar wit beschikt over zetten als Ph4 en Lh3. Na de partij suggereerde Carlsen hier 19.Ld2 f6 20.Ph4 maar na 20...Pa5! neutraliseert zwart mijn witveldige loper. Beter is daarom 19.Lf4, en nu zou zwart na 19...f6 20.Lh3!? verder moeten gaan met een passieve zet als bijvoorbeeld 20...Lc8 of 20...Pcb8. Het staat ongeveer gelijk. Zwart zou technisch gewonnen staan wanneer het hem lukt om alle torens en de witveldige lopers te ruilen.

“Ik heb al zo vaak tegen Carlsen gespeeld, dat ik niet zo snel onder de indruk ben wanneer hij iets speelt wat hij normaal niet doet”

Maar goed, op het moment staan die stukken er nog op en kan wit dreigingen creëren terwijl zwart probeert de coördinatie van zijn stukken op orde te krijgen.

18.Pe5!?

Onwetend week ik hier af van de partij CarlsenPelletier uit 2008!

18...Pxe5 19.Lxb7 Td8

20.Td1

Zwart moet hard werken om mijn zwakke d-pion te winnen en in de tussentijd zal wit b2-b4 doorzetten en voldoende compensatie krijgen. Dat was ongeveer hoe ik dacht tijdens de partij en zoals het gaat kwam die gedachte perfect uit!

20...Pc4 21.d7!

De pion is ten dode opgeschreven, maar geeft zich niet zomaar gewonnen.

21...Pc2

Geen slechte zet, maar gespeeld met het verkeerde idee. Het alternatief is 21...

Ke7!? wat na 22.Lc8 Pc2

23.Tb1 Pd6 24.Pd5+ Ke6

25.Pxf6 gxf6 26.La6 Txd7 leidt tot een stelling waarin wit kansen heeft dankzij

zijn loperpaar. In de correspondentiepartij VerhaerenJørgensen (2016) werd het uiteindelijk remise.

22.Tb1 Pd4?

Deze zet verwachtte ik al, maar we misten allebei het sterkere 22...Pe5!. Zwart houdt het paard op c2 om b2-b4 te verhinderen. Wit heeft een paar verleidelijke opties zoals 23.Pb5!? of 23.Le4 Pd4 24.b4, maar zwart moet het remise kunnen houden wanneer hij goed speelt.

-+-tr-mk-tr zpL+P+pzpp

speelde. Maar goed, omdat ik nog meer dan genoeg tijd had, verdiepte ik me in de alternatieven. Zo kreeg ik in de gaten dat er meer in zat. Eerst dacht ik na over 23.Ld5 Pe5 24.b4 maar ik realiseerde me dat dan 24...Pxd7! volgt. Uiteindelijk begreep ik dat ik de zetten moest omdraaien.

23...Txd7?

Dit bracht me in verwarring omdat ik niet zag wat zwart nog kon spelen na mijn volgende zet. Had ik iets geblunderd? Hoe lang ik ook naar het bord staarde, ik zag niet wat ik gemist kon hebben.

Zwart staat slecht na 23... Pe5! (haalt pion d7 op terwijl c5 ook gedekt wordt)

24.bxc5 bxc5 25.Kg2 Pxd7 26.Pe4, maar verloren is het zeker nog niet.

24.Ld5! Pd6

Hier vond Carlsen de beste praktische kans. Ik dacht dat zwart al zo verloren stond dat hij …cxb4 en …Pa5 moest spelen. De zwarte stukken werken echter niet samen na 24...cxb4 25.Txb4 Pa5 26.Tbxd4 Lxd4 27.Txd4 zodat dit eigenlijk geforceerd verloren is.

25.bxc5 bxc5 26.La3 Ke7 Zwart probeert de toren in het spel te betrekken, maar het ontbreekt hem aan tijd. Het zag er zo gewonnen uit, dat ik nu te oppervlakkig verder ging met 27.Lxc5?!

23.b4!

Oorspronkelijk toen ik 18.Pe5 speelde, was ik hier iets als 23.Lc8 Pd6/Pe5 en nu 24.b4 van plan. Ik nam aan dat het remise zou worden als zwart het nauwkeurig

De meest natuurlijke zet. Ik rekende nog even aan 27…Tc8 en besloot geen tijd meer te verliezen. In werkelijkheid was dit een moment om nog iets dieper te rekenen om de partij snel te beëindigen.

Het sterkst was 27.Te1+! omdat zwart volstrekt hulpeloos is na 27...Kd8 28.Lxc5: zijn toren doet niet mee, materieel staat het alweer gelijk en wit heeft een ijzersterk loperpaar. De pointe van het torenschaak is dat 27...Pe6 niet gaat vanwege 28.Pa4!. Ook 27.Pa4!? was beter dan de partijzet. 27...Pe6!

-+-+-+-tr zp-+rmkpzpp -+-snnvl-+ +-vLL+-+-+-+-+-+ +-sN-+-zPP+-+-zP-zP +R+R+-mK-

Ik weet niet precies wat ik gemist had, ik denk dat ik een blinde vlek had voor deze achteruitzet. Ik kon tot mijn verbazing nu geen

geforceerde winst vinden. Dat was onplezierig, maar niet getreurd, ik had nog steeds groot voordeel tenslotte.

28.Lb4

Omdat dwingende zetten niet leken te winnen, besloot ik het simpel te houden. Aan de ene kant was 28.Pe4 Pxc5 29.Pxc5 verleidelijk, aan de andere kant vond ik het jammer om mijn loperpaar te verliezen. Als wit nu niet geforceerd wint, dan zou ik wel eens in een remise ongelijk lopereindspel terecht kunnen komen. De computervarianten zijn lastig te vinden:

• 29...Tdd8 30.Td3 Wit heeft blijkbaar een dodelijke aanval hier: 30...g6 31.Lc6

Pf5 32.Pd7 Pd4 33.Tb7

Pxc6 34.Te3+ Kd6 35.Pxf6. 29...Tc7 30.Te1+ Kd8 31.Pa6! (weer een lastige zet om te vinden) 31...Tc8

Anish Giri

en nu heel fraai 32.Lxf7!. Ook na bijvoorbeeld 31... Tc3 vindt de computer dat zwart na 32.Lb3! zijn stelling niet bij elkaar kan houden.

28...a5?

Maar dit is wanhoop – hij overziet mijn 30ste zet. Ik was verbaasd dat Magnus zijn kans niet greep met 28... Lxc3 29.Lxc3 Pf5 en dit is misschien technisch gewonnen, maar dat is precies hoe een ontsnapping voor de poorten van de hel begint. Magnus nam niet op c3 omdat hij alleen dacht over het vervolg 29...Tc8 30.Lb4! zoals hij na de partij zei. De zet 29…Pf5 is een stuk sterker. Ik had waarschijnlijk 30.Lb3!? gespeeld en was er niet zeker van dat (na de ruil van alle torens) ik dit eindspelvoordeel zou kunnen verzilveren. De computer laat zien dat wit het verre van intuïtieve 30.Lxe6!? kan spelen. Wit wint een pion na 30...Txd1+ 31.Txd1 Kxe6 32.Te1+ Kd7 33.Te5 Pe7 34.Tg5 en nu valt g7: 34...Tc8 35.Lxg7 Tg8 36.Lf6 Txg5 37.Lxg5. Dit ziet er gewonnen uit maar 100 procent zekerheid is er niet. Waarschijnlijk is het niet zo relevant, want ik denk niet dat ik zo diep zou hebben gerekend aan 30.Lxe6. 29.Lxa5 Tc8

Carlsen heeft een uitzonderlijk gevoel voor harmonie en zal opgelucht zijn geweest dat de toren eindelijk in het spel is betrokken. De prijs is

echter te hoog geweest. Wit heeft het loperpaar en een pluspion.

30.Pa4!

Dit laat zien dat zwart nog steeds problemen heeft met de samenwerking van zijn stukken. Zetten als Pb6 en Lb4 zijn onplezierig en wit heeft een vrije a-pion extra.

30...Pc4 31.Tbc1 Nog onplezieriger voor zwart dan 31.Lb4+. Hier realiseerde ik me dat ik niet alleen technisch gewonnen stond, maar vanwege alle penningen en röntgenaanvallen ook tactisch.

31...Le5

Zwart kan niets en speelt een wachtzet. Opmerkelijk genoeg werkte dit bijna, omdat ik erover nadacht om in stijl te antwoorden met 32.Kg2?? een blunder die 32...Pe3+! toelaat.

32.Lb4+ Kf6 33.Pc5!

Dit forceert de winst.

33...Pxc5 34.Txc4 Tdc7

35.La5!

En omdat zwart materiaal verliest na 35...Td7 36.Lb6! gaf Carlsen op. 1-0

FOTO: LENNART OOTES

in gedachten verzonken tijdens zijn partij tegen Magnus Carlsen.

Kampioenen komen bovendrijven

Onderwaterschaken. Geen woord dat je makkelijk op een scrabblebord uitlegt en geen bezigheid die je zonder een goed uithoudingsvermogen volhoudt.

In Groningen werd tijdens het Schaakfestival een heus NK gehouden in het Willem Alexanderbad. Met metalen borden op 1.20 meter diepte en magnetische stukken. En steeds maar weer ‘duikende’ schakers die per potje gemiddeld zo’n veertig keer de gang naar de bodem maken. Om een zet te doen, maar ook om te zien welke zet de tegenstander heeft gedaan. De zetten analyseren mag boven water. Van de zestien deelnemers in Groningen kwamen er twee als Nederlands kampioen bovendrijven: Sipke Ernst en Marjoke Groot.

FOTO: FRANS PEETERS

De Schaakbond 150 jaar in 2023

De Koninklijke Nederlandse Schaakbond (KNSB) bestaat in 2023 150 jaar. Dat jubileum wordt groots gevierd. De KNSB is de oudste schaakbond die is aangesloten bij de wereldschaakbond (FIDE), waarvan inmiddels 200 landen lid zijn.

De officiële oprichtingsdatum van de KNSB is 23 mei 1873. Daarom ligt het hoogtepunt van de jubileumviering ook in mei 2023.

Dit jaar staat bol van de wedstrijden, toernooien, simultaans en activiteiten in de openbare ruimte, zoals schaaktafels en bibliotheken.

Van 20 tot en met 31 mei is er bijna dagelijks een activiteit, zoals de presentatie van een jubileumboek, een receptie, jubileumtoernooi, de 1ste Nationale Schoolschaakdag en als klap op de vuurpijl een groot evenement met duizend scholieren in het Spoorwegmuseum en simultaans van grootmeesters.

Bovendien kunnen basisscholen de hele maand mei gratis gebruikmaken van online kennismakingslessen voor schaken op school.

‘SCHAKEN KENT GEEN GRENZEN’

Het thema van de jubileumviering is ‘Schaken kent geen grenzen’, om te benadrukken dat er geen onderscheid is tussen leeftijd, geslacht, ras, geloof of taal.

De bond heeft een goed doel in Oeganda uitgekozen. Als in Nederland door Stedon ergens een schaaktafel in de openbare ruimte wordt geplaatst, stelt Stedon 100 euro beschikbaar voor een organisatie die zorgt voor schaaktafels voor kinderen in Oeganda.

Wil je meer weten? Dan kun je natuurlijk op de website van de KNSB kijken, www. schaakbond.nl. Daar zie je een rode button die je op de pagina’s brengt die over het jubileum gaan. Of scan de QR-code bij dit artikel.

HET JUBILEUMBOEK

Het jubileumjaar 2023 wordt met allerlei activiteiten en op allerlei manieren gevierd. In de ogen van de jarige, de Koninklijke Nederlandse Schaakbond, mag een jubileumboek daarbij natuurlijk niet ontbreken. Op 31 mei verschijnt Schaakland vol verhalen: 150 jaar KNSB officieel. Het boek is samengesteld door Minze bij de Weg, Frank Clevers en Peter Boel. Onder de auteurs vele bekende namen zoals Jan Timman, Genna Sosonko, Erwin l’Ami, Paul van der Sterren, Jeroen Bosch, Dimitri Reinderman, Jeroen van den Berg, Bianca de Jong-Muhren, Jaap van den Herik, Eddy Sibbing en vele anderen. Mooie foto’s (onder anderen van Bas Beekhuizen en Harry Gielen) en tabellen verrijken de gevarieerde verhalen en anekdotes die 150 jaar georganiseerd schaakleven in Nederland illustreren. Daarbij ligt de nadruk op de laatste 50 jaar en valt er schaaktechnisch het nodige te genieten.

LEDENKORTING

Het boek verschijnt bij uitgeverij Walburg. Het boek kan al via de website worden gereserveerd. De prijs bedraagt € 24,99. Leden van de KNSB ontvangen via de ledennieuwsbrief een speciale kortingscode, waarmee een korting van vijf euro kan worden geactiveerd. Het boek wordt in dat geval zonder extra verzendkosten thuisgestuurd.

Scan voor meer informatie en om het boek te bestellen de QR-code.

MR. X

Het moet wel raar lopen wil je als schaker dit jaar niet Mr. X tegen het lijf lopen. Wie hij is, dat blijft nog even geheim, maar het staat vast dat Mr. X een aardig potje kan schaken. Hij gaat geen uitdager uit de weg, is gek op pito maar doet er vooralsnog zelf het zwijgen toe. Waar je Mr. X kunt treffen, wordt via de socials van de schaakbond gecommuniceerd. Zorg er dus voor dat je die volgt.

‘KONINGIN VAN HET SPEL’

Op initiatief van de Stichting Schoolschaak Westland schreef het cabaretduo Spruijt en Opperman een lied ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond. Songfestivalwaardig, als je het ons vraagt, maar de status van officieel jubileumlied is ook al een mooie erkenning van het werk van Carlie Spruijt en Eva Opperman.

Het duo nam de bijbehorende clip grotendeels op in het Westland, onder meer bij de schaakdamtafel voor de Oude Kerk in Naaldwijk en het megaschaakbord op het Bas Dekkerplein naast WestlandTheater De Naald. In het jubileumjaar zullen Spruijt & Opperman het lied ook bij diverse gelegenheden live ten gehore brengen. Via de QR-code is de clip te zien en het lied te horen.

EVEN DOORZETTEN!

Hoe mooi is het om in het jubileumjaar je volgende stap te zetten? De Schaak-Off is een initiatief van de schaakbond, waarbij nieuwe schakers kunnen kennismaken met het clubschaken en wedstrijdschaak. Na lokale voorronden en regionale finales volgt er een landelijke finale. Er wordt gespeeld in vierkampen met drie ronden rapidschaak van ongeveer 50 minuten. Het laatste nieuws over de Schaak-Off vind je op de website schaken.nl.

DATA SCHAAK-OFF 2023

18 september-1 oktober: voorronden 4-24 november: regionale finales 2 december: landelijke finale (met 150 deelnemers)

Op de huid gezet

Tattoos zijn al lang niet meer voor de ‘happy few’. Voor de een biedt het troost, een ander maakt het trots.

Ook onder de schakers bevinden zich genoeg liefhebbers van een kunstwerk van inkt op arm, rug, been of elders op het lichaam. De een nog mooier dan de andere, hoewel over smaak natuurlijk valt te twisten.

Fotograaf Lennart Ootes fotografeerde in de afgelopen jaren al aardig wat tattoos aan of onder het bord. Een verzameling van zijn werk en dat van de Britse inktkunstenaars A.J. Tattoos en Jak Connolly vind je op deze pagina’s.

FOTO: A.J. TATTOOS

FOTO: JAK CONNOLLY

FOTO’S: LENNART OOTES

Anne Haast “Je moet je best doen om met mij ruzie te krijgen”

Anne Haast (1993) was in 2014 een van de oprichters van de Stichting ChessQueens, die het schaken onder vrouwen en meisjes stimuleert. In datzelfde jaar werd ze voor het eerst Nederlands kampioen, een titel die ze drie keer prolongeerde en zich ook in 2021 toe-eigende, een jaar nadat ze moeder was geworden van Fleur. Sinds 2015 is ze Woman Grandmaster (WGM). Vijftien vragen, dilemma’s en keuzes voor Anne.

DOOR: EDWIN ALBLAS FOTO’S: LENNART OOTES

Ochtend- of avondmens?

“Een avondmens. Ook al heb ik geen last van een ochtendhumeur, ik vind het wel fijn om de dag rustig te beginnen. In de avond kan ik soms op mijn gemak nog heerlijk bezig zijn en gaat de tijd dan snel voorbij. Vooral als er bordspellen voorbijkomen.”

Welke persoonlijkheid zou je graag eens ontmoeten en wat is dan je eerste vraag?

“Er is eigenlijk geen persoon die ik volg of die ik graag zou willen ontmoeten.”

Hoofdrol in een speelfilm of presentator van een talkshow?

“Presentator van een talkshow. Acteren is niet echt aan mij besteed. Een talkshow zoals bijvoorbeeld Jinek vind ik interessant. Vooral met gasten over verschillende onderwerpen die weten waarover ze het hebben en dat duidelijk kunnen toelichten.”

Guilty pleasure?

“De meeste mensen kijken verbaasd als ze horen dat ik zaalvoetbal. Dat is niet echt een guilty pleasure te noemen en ook niet iets wat ik goed kan, maar het is wel leuk om te doen en ook gezellig.”

Online schaken of bordschaken?

“Bordschaken. Het online schaken heeft mij nooit echt getrokken. Als ik achter het bord zit, ben ik toch fanatieker. Voor mij zit er veel meer beleving bij een partij wanneer je allebei achter het bord zit.”

Instagram of Tiktok?

“Geen van beide. Ik heb wel Facebook en vind het fijn om een beetje op de hoogte te blijven, maar zet er zelf eigenlijk niets op. Via mijn werk in het onderwijs blijf ik wel een

beetje op de hoogte van de nieuwe trends. Gelukkig is er dan vaak wel een leerling te vinden die mij kan uitleggen hoe het werkt.”

Wat zou je anders doen als je iets mocht overdoen?

“Er zijn wel dingen die ik achteraf anders aangepakt zou hebben, maar ik denk dat het belangrijk is om te accepteren dat je op dat moment hebt gedaan waar je achter stond en dat je het mee kunt nemen voor de toekomst.”

Wat is het hoogtepunt in je schaakleven?

“De meeste mensen kijken verbaasd als ze horen dat ik zaalvoetbal”

“Dat is een lastige vraag. Het is voor mijn gevoel meer wat het schaken mij gebracht heeft, de mensen die ik heb leren kennen en mijn ontwikkeling binnen het schaken. Wel vind ik het erg mooi om voor het Nederlands team te spelen en samen een toernooi te beleven. Wat dat betreft is onze vijfde plek in Batumi (EK landenteams, 2019, red.) denk ik een prachtig resultaat dat ook te herleiden is naar de band tussen de speelsters. Als ik zie wat voor activiteiten we met de Stichting ChessQueens organiseren, dan denk ik dat we daar trots op mogen zijn.”

Wat is nog je ambitie in schaken?

“Op dit moment ben ik zelf niet meer zo actief in het schaken. Ik vind het mooi om activiteiten te blijven organiseren met de ChessQueens.”

Kijk je de kat uit de boom of ben je impulsief?

“Ik ben iemand die de kat uit de boom kijkt. Vaak wil ik eerst meer van iets weten of moet het eerst even bezinken voordat ik tot actie overga.”

Wat was het leukste cadeau dat je ooit hebt gekregen?

“Geen idee…”

Wat als je één ding in de wereld zou mogen veranderen? Wat zou dat zijn?

“Dat iedereen probeert om aardig voor een ander te zijn. Het zou een hoop problemen de wereld uit helpen.”

Waar heb je een hekel aan?

“Ruzie. Gelukkig moet je heel erg je best doen om met mij ruzie te krijgen.”

Bewondering voor… “Niet echt iets specifieks.”

Wat is je favoriete bezigheid naast het schaken?

“Tijd doorbrengen met mijn gezin. Ik vind het heerlijk om samen wat leuks te gaan doen, maar ook om te zien hoe mijn dochter en man zich (samen) goed vermaken.”

Wat een meesterzet!

Neem nu een abonnement op het vernieuwde magazine Schaken.nl en profiteer van 15 procent korting op de reguliere abonnementsprijs!

Met een abonnement op Schaken.nl ben je verzekerd van vier keer per jaar:

• prachtige interviews met topschakers

• analyses door onze Nederlandse grootmeesters

• tips & tricks over tactiek en strategie

• verslagen van nationale en internationale toernooien

• nieuws uit de schaakwereld

• verrassende columns, van onder andere Jorden van Foreest

Wie nu een abonnement neemt op Schaken.nl, ontvangt 15 procent korting op de reguliere abonnementsprijs (€ 24,99). Ga voor het afsluiten van een abonnement naar www.sportsmedia.nl of mail naar info@sportsmedia.nl.

Leden van de Schaakbond komen in aanmerking voor een speciaal tarief. Aanbieding

Eindelijk winst in Tata Steel Chess

Anish Giri schudt aap van zijn rug

Als je mij vooraf had gevraagd, met het pistool op de borst, wie dit jaar Tata zou gaan winnen, dan had ik 100 procent op Magnus gewed. Magnus leek in high­spirits na het winnen van zowel het WK Rapid als het WK Blitz. Van wie zou de concurrentie kunnen komen? Meestal van hemzelf! Maar zo niet, dan noem je meteen Ding Liren en Fabiano Caruana. Of zou Anish het een keer gaan lukken?

DOOR: LOEK VAN WELY

‘DEBUUT’ LOEK VAN WELY

Loek van Wely maakte in Wijk aan Zee een dubbel debuut: als verslaggever voor Schaken.nl en als coach (van Max Warmerdam). Zo kon hij volgens eigen zeggen “aan de bar sfeer proeven, happen in pizzeria Tarantella en relaxen in Sonnevanck zonder dat hij zich zorgen hoefde te maken hoe hij met zwart tegen Kramnik zou spelen”. Een verslag van een insider.

Jorden van Foreest in zijn partij tegen Anish Giri, die in een remise eindigde. Eerstgenoemde werd in de laatste ronde een onverwachte bondgenoot van de latere winnaar.

“Als ik Anish soms iets verwijt, dan is het dat hij wel goed voorbereid is maar dan toch niet doorbijt”

Anish is voor mij een speciaal geval. Ik ben altijd zeer kritisch op hem en dat is niet omdat ik hem niet mag. Integendeel, en bovendien heeft hij een zeer goed gevoel voor humor. Iemand met zijn werkethiek en zijn schaakbegrip moet eigenlijk veel beter kunnen en doen. Door zijn verleden in Wijk aan Zee, met zoveel net-niet-ervaringen, heeft hij wel een enorme ‘monkey on his back’. Zou hij die nog eens van zich kunnen afschudden?

THEEWATER

Van wie zouden we nog meer wat kunnen verwachten? Drie jonge Indiërs maakten weer hun opwachting. Na hun mooie optreden op de schaakolympiade in Chennai zijn de verwachtingen hooggespannen, te hooggespannen zou ik bijna zeggen, want Wijk aan Zee is lang en zwaar. Dan is er ook nog Nodirbek Abdusattorov, wereldkampioen Rapid 2021 en olympisch kampioen met Oezbekistan. Hij is 18 jaar en veelbelovend, maar toch vooral een dark horse

En laten we onze eigen Jorden van Foreest, winnaar in 2021, niet vergeten. Mijn theewater zei mij dat Jorden een zwaar toernooi tegemoet zou gaan, maar desondanks is hij een van mijn favoriete spelers. Hij heeft interessante openingsideeën, speelt agressief en, omdat hij zo impulsief is, doet hij ook domme dingen. Dus duidelijk waar nog ruimte voor verbetering zit. Hope dies last!

SERVE-VOLLEY

Ik heb een aantal kritieke momenten van Anish geselecteerd die zijn toernooi konden maken of breken. Ten eerste zijn partij tegen Gukesh. Hij begon het toernooi in ieder geval lekker. Als ik Anish soms iets verwijt dan is het dat hij wel goed voorbereid is maar dan toch niet doorbijt. Maar in deze partij speelt hij het serve-volley spel wel:

GIRI - GUKESH

TATA STEEL MASTERS (2) 2023 (analyse Anish Giri)

rsn-tr-+-mk zpp+-wqpzp-vll+p+-zp +-+-+-+-+LzPN+-+ zP-+-+N+-zPQ+RzPPzP +-+-tR-mK-

Stelling na 17…Kh8

18.Peg5!

Dit was een makkelijke zet, ook al omdat ik hetzelfde idee gepland had wanneer zwart 17...Lxd4 had gespeeld op de vorige zet.

18...hxg5 19.Txe6! fxe6 20.Txe6 Wit heeft zijn paard geofferd om de h-lijn te openen en de toren voor het openbreken van de diagonaal a2-g8. De zwarte koning is in serieus gevaar en Gukesh moet zijn dame geven om niet mat te gaan.

rsn-tr-+-mk zpp+-wq-zp-vll+R+-+ +-+-+-zp-+LzP-+-+ zP-+-+N+-zPQ+-zPPzP +-+-+-mK-

20...Dxe6

Of 20...Df7 21.Pxg5 Dh5 22.Th6+!! en de geometrie kon mij wel bekoren. 21.Lxe6 Lxf3 22.Df5!

Een mooiere zet dan het simpele 22.gxf3 dat ook goed is. Ik dacht dat de stelling na 22.gxf3 Te8 23.d5 Pc6 24.Dg6 Txe6 25.dxe6 nog lastig te verzilveren zou zijn, maar de engine geeft hier ook een enorm hoge waardering.

22...Le4 23.Dxe4

Ik aarzelde hier behoorlijk tussen twee opties en koos de goede.

Na 23.Dh3+!? krijgen we een lange geforceerde variant: 23...Lh7 24.Lf5 g6 25.Lxg6 Td7 26.Lxh7! Wit lijkt niks bereikt te hebben maar kan plotseling de zwarte toren op a8 ophalen met een efficiënte manoeuvre van zijn dame. 26...Txh7 27.Dc8+ Kg7 28.Dxb7+ Pd7! 29.Dxa8 Pf6!. En hoewel ik hier meer materiaal heb, had ik het gevoel dat zwart zijn stelling geconsolideerd heeft. Het leek me geen makkelijke winst omdat zwart de d-pion kan winnen en bovendien is f2 zwak.

23...Txd4?

De hele partij moet een nachtmerrie zijn geweest voor Gukesh en hier speelde hij vrij snel deze zet die triviaal verliest. Hij had nog kunnen vechten met 23...Te8!. Waarschijnlijk miste mijn tegenstander de verdediging 24.Dxb7 Pa6!.

Ik was op dit moment 24.Dxb7 Pa6 25.Df7 Txe6 26.Dxe6 van plan, maar tegen de beste verdediging is dat lastig winnen.

Ik zag het verleidelijke 24.h4! maar kon niet alle pointes berekenen. Zwart moet de kwaliteit teruggeven om mat te voorkomen: 24...Pc6 (hardnekkiger is 24...Pd7 en dan het offer maar dat ziet er ook niet aanlokkelijk uit) 25.hxg5 Txe6 26.Dxe6 Lxd4 en hier keek ik naar dingen als g6 Td8 Dh3+ Kg8 Dh7+ maar niks leek te werken en daarom verwierp ik 24.h4. Op dit moment is er echter een elegante winst met 27.Dh3+! Kg8 28.Db3+! heel onverwacht om eerlijk te zijn. 28...Kh8 29.Dxb7 en de dame heeft overuren gemaakt! 24.Df3! g4 25.Df8+ Kh7 26.Lf5+ Kh6 27.Lc2!

rsn-+-wQ-+ zpp+-+-zp-vl-+-+-mk +-+-+-+-+-tr-+p+ zP-+-+-+-zPL+-zPPzP +-+-+-mK-

De loper verdedigt tegen het onderste rij mat en maakt een dodelijke finale mogelijk met de dreigingen Dh8+ en Df5. Zwart gaf daarom op. 1-0

GEVOELIG

De partij tegen Magnus is voor Anish altijd cruciaal, misschien wel iets té cruciaal naar mijn smaak. Nadat Anish Magnus in 2011 had verslagen, leek het alsof er voor hem nog maar één doel in zijn leven bestond: de ongeslagen status tegen Magnus behouden. Daar kwam nog bij dat de heren menig robbertje hebben uitgevochten op Twitter. Echter, nadat Magnus Anish na zoveel jaar eindelijk verslagen had, waren de rollen omgekeerd. Daar kwam nog bij dat Magnus voor zijn laatste WK-match tegen Nepo Anish zijn trainingsmaatje Jorden inlijfde, iets wat altijd heel gevoelig ligt.

Geen idee of het een bewuste speldenprik van Anish naar Magnus was, maar de oud-secondant van Magnus, Jan Gustafsson, was coach van onze

landgenoot in Wijk aan Zee! Dat zal Magnus toch ook geërgerd hebben en wellicht ook de openingskeuze hebben beïnvloed. Bij de sluiting sprak ik Magnus over deze partij en hij zei dat hij gokte in de opening. Vreemd, waarom gokken met zwart tegen Anish met een score van 2 uit 3 en dat terwijl het toernooi nog lang is? Een gevalletje denken dat je je alles kunt permitteren? Zie de analyse van Anish in dit nummer.

GOKKEN

“ De dame heeft overuren gemaakt!”

Na zijn nederlaag tegen Anish besluit Magnus het te gaan gokken tegen Abdusattorov. De wereldkampioen offert een kwaliteit. Dat ziet er weliswaar gevaarlijk uit, maar de compensatie blijft vaag. Later krijgt Magnus nog wel wat positionele compensatie, maar Abdusattorov wikkelt af naar een dame-eindspel met een pion meer. Praktisch gezien amper houdbaar, en zo is het exit Magnus.

In ronde 8 staat er voor de heren Van Foreest en Erigaisi ook een cruciale partij op de rol. Allebei op een vrij troosteloze -3. Jorden krijgt van mij te horen dat als hij zo doorgaat, hij binnenkort nummer 3 van Nederland is. Hopelijk heeft hem dat geïnspireerd om beter zijn best te doen. Jorden wint in ieder geval een interessante maar ook wisselvallige partij. Het gevolg was wel dat Erigaisi op -5 en Jorden op -1 eindigde.

De volgende cruciale partij van Anish was tegen Ding Liren. De grap was dat ik net daarvoor luid en duidelijk in de ontbijtzaal de ‘profetische woorden’ had gesproken dat Anish geen partij meer zou winnen omdat hij na zijn overwinning op Magnus niet meer kon slapen van de opwinding. Vanaf de zijlijn leek het even alsof Anish billenkoek zou gaan krijgen, maar gelukkig was Ding niet in zijn beste vorm in Wijk aan Zee.

Anish Giri: vijf keer is scheepsrecht in Wijk aan Zee.

FOTO: LENNART OOTES

DING - GIRI

TATA STEEL MASTERS (9), 2023

1.Pf3 d5 2.g3 Pf6 3.Lg2 e6 4.0–0 Le7

5.c4 0–0 6.b3 d4 7.e3 c5 8.Pe5 Dc7

9.f4 Pbd7 10.Pd3 e5

r+l+-trk+ zppwqnvlpzpp -+-+-sn-+ +-zp-zp-+-+Pzp-zP-+ +P+NzP-zPP+-zP-+LzP tRNvLQ+RmK-

Deze stelling kende ik vanuit een voorbereiding voor een Bundesligapotje. Mijn conclusie was dat het mij niet beviel: voor wit niet, maar vooral voor zwart niet! De computer mag zeggen dat het gelijk staat, het bewijzen is een heel ander verhaal.

11.Pa3 a6 12.Lb2 Ld6 13.g4!?

Wellicht niet het beste, maar wel lekker agressief. Een lange variant die ik me herinnerde vanuit mijn voorbereiding was: 13.Pc2 Te8 14.fxe5 Pxe5

15.Pxe5 Lxe5 16.exd4 Lg4 17.Lf3 Lxf3 18.Dxf3 cxd4 19.Pe1 d3 20.Lxe5 Dxe5

21.Pxd3 Dd4+ 22.Pf2 Pe4 23.Df4 Pxd2 24.Dxd4 Pf3+ 25.Kg2 Pxd4. 13...exf4 14.g5 Pe8?

Principieel gezien een foute keuze omdat wit nu het initiatief krijgt. Maar de ‘weerlegging’ 14...fxe3! is een hele moeilijke beslissing als je dit niet hebt voorbereid. Na 15.gxf6

Pxf6 16.Txf6 gxf6 17.dxe3 zou ik hier best happy zijn met wit, maar de engine heeft daar lak aan en zegt dat het na 17...Te8 +1 is voor zwart!

15.Pxf4 dxe3 16.dxe3 Le5 17.Dc2

Pd6 18.Tad1 Te8 19.Pb1 a5?

Geen goede zet, maar goede raad was al duur, het probleem is dat na 19...Lxb2 20.Dxb2 Pe5 21.Dd2 je geen …Ta6 bij de hand hebt en gedwongen bent om 21...Pf5 te spelen. Dat is onplezierig na 22.Pd5 Db8 23.Pb6 maar na 23...Pg4 24.Ld5

Pgxe3 25.Tde1 Le6 26.Tf3 Lxd5

27.cxd5 Te4 28.Texe3 Pxe3 29.Txe3

Tg4+ 30.Kf1 Df4+ 31.Df2 Td8 kan zwart nog vechten, hoewel ik er een hard hoofd in zou hebben om tegen die sterke d-pion, ondersteund door twee paarden, op te moeten boksen.

r+l+r+k+ +pwqn+pzpp -+-sn-+-+ zp-zp-vl-zP-+P+-sN-+ +P+-zP-+PvLQ+-+LzP +N+R+RmK-

20.a4??

Ding was in Wijk aan Zee van alle goede geesten verlaten. Alsof 20…a4 een dreiging zou zijn!

20.Pc3 is logisch en gewoon ‘killing’: 20...Pb6 21.Pcd5 Pxd5 22.Pxd5 Dd8 23.Lxe5 Txe5 24.h4 Lg4 25.Dc3 Te8 26.Td2 en zwart kan geen vin meer verroeren, en na de enige actieve mogelijkheid van zwart 26...a4 komt 27.b4.

20...Lxb2 21.Dxb2 Pe5 22.Pc3 Lg4

23.Td5 Pf5

Nu wordt het ingewikkeld en weldra ziet Ding door de bomen het bos niet meer.

24.Td2?

24.Pb5 De7 25.Df2 ziet er veel logischer uit.

24...Pxe3

Verleidelijk, maar nog beter was 24... Ph4!.

25.Pcd5 Pxd5 26.Pxd5 Db8 27.h3

Le6 28.Pf4?

rwq-+r+k+ +p+-+pzpp -+-+l+-+ zp-zp-sn-zPP+P+-sN-+ +P+-+-+P -wQ-tR-+L+ +-+-+RmK-

28…Lxc4!

Gemist! Vanaf nu gaat het van kwaad tot erger.

29.Tff2 La6 30.Ph5

Lijkt nog een soort van activiteit te hebben maar zwart kan zijn paard op e5 stutten.

30...Te7 31.Td5 Dc7 32.Tf5 Tae8

33.Dc3 b6

Anish Giri in de spotlights tijdens de speelronde in de Amsterdam Arena.

FOTO: LENNART OOTES

Nu wordt de zwarte loper bij de verdediging gehaald en is wit genoopt tot een kamikazeactie. 34.Pf6+ gxf6 35.gxf6

-+-+r+k+ +-wq-trp+p lzp-+-zP-+ zp-zpRsnR+P+-+-+-+

VAN FOREEST - GIRI TATA STEEL MASTERS (12) 2023

1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 d5 4.cxd5 exd5 5.Pc3 Lb4 6.Lf4 Pe4 7.Tc1 Pc6

8.h4!

35…Pf3+!!

Een mooie counter, want veld f3 staat drie keer gedekt. Ik neem aan dat Anish dit al aan had zien komen. 36.Txf3 Te1+ 37.Lf1 Kh8

En zwart neemt over op de g-lijn. Al met al een bijzonder cruciale overwinning omdat deze partij ook verkeerd af had kunnen lopen. 0-1

WEGGEBLAZEN

Ik heb in dit verslag maar weinig gezegd over Nodirbek Abdusattorov, die het grootste deel van het toernooi aan kop stond. Zijn spel oogde weliswaar niet spectaculair, maar hij stond ondertussen wel op +4. In ronde 11 doemde het (cruciale?) treffen tussen Anish en Abdu op. Ik kreeg een soort déjà-vugevoel en moest terugdenken aan 2019, toen Anish met wit in de laatste ronde van Carlsen moest winnen voor de toernooioverwinning en niet in de buurt van iets kwam. Ook nu weer. Alea jacta est?

Jorden heeft in het verleden Anish op het Tata-toernooi verschillende malen behoorlijk dwars gezeten, denk vooral aan de tie-break die de heren in 2021 speelden om de overwinning en vorig jaar toen Anish door Jorden in een Nimzo-Indische partij kinderlijk eenvoudig werd weggeblazen. Hoe zou het nu dan gaan?

r+lwqk+-tr zppzp-+pzpp -+n+-+-+ +-+p+-+-vl-zPnvL-zP +-sN-+N+PzP-+PzPP+ +-tRQmKL+R

Een interessant en agressief openingsidee van Jorden en objectief gezien ook nog best wel oké, wat wil je nog meer?

8...Lf5 9.e3 Pxc3 10.bxc3 La3 11.Tb1 Lxb1 12.Dxb1 Tb8 13.Db3 Ld6 14.Dxd5 Lxf4 15.De4+ De7 16.Dxf4 Da3 17.De4+ Pe7 18.Dc2 Pd5 19.c4

-tr-+k+-tr zppzp-+pzpp -+-+-+-+ +-+n+-+-+PzP-+-zP wq-+-zPN+P+Q+-zPP+ +-+-mKL+R

19…Pc3?

Een vraagteken, niet omdat deze zet objectief slecht is, maar omdat het totaal onpraktisch is. 19...Dc3+ 20.Kd1 Dxc2+ 21.Kxc2 Pf6 en hier heeft wit een mooie pionnenfalanx en een gesloten stelling waar de torens niet goed tot hun recht komen, maar dat is vaak hetzelfde als je het loperpaar hebt weten te bemachtigen. De stelling is dan nog weliswaar gesloten maar stapje voor stapje wordt-ie geopend en dan ben je spekkoper.

20.c5 b6?!

Beter is 20...Db4 21.Pe5!? kan dit? ja dit kan! 21...Pxa2+ 22.Ke2 Db3! enige zet! 23.Dxb3 Pc1+ 24.Kd2 Pxb3+

25.Kc3 Pa5 26.Le2 b6 27.Ta1 en onduidelijk wie hier beter staat en waarom.

21.Lc4 bxc5 22.0-0

Dit zijn eigenlijk de stellingen die je moet zien te vermijden als je tegen Jorden speelt.

22...0-0 23.h5 Db4?

Dit had moeten verliezen.

24.Pg5 g6 25.Dd3 Tb6

-+-+-trk+ zp-zp-+p+p -tr-+-+p+ +-zp-+-sNP -wqLzP-+-+ +-snQzP-+P+-+-zPP+ +-+-+RmK-

26.dxc5?

26.Tc1 is een logische zet en dan vraag je je af, wat zou Jorden gemist hebben? Want zo moeilijk was het niet. Of speelde hij weer te snel? De enige zet is 26...Pa4, al het andere verliest simpel, en nu 27.De4 Db2

28.Tf1 Dc3 29.Lxf7+ Txf7 30.De8+ Tf8

31.De7 met winst.

26...Tc6 27.hxg6

27.Pxf7! Txf7 28.Dd8+ Kg7 29.h6+ Kxh6 30.Lxf7 Pe2+ 31.Kh2 Dxc5 beide koningen staan hier op de tocht, maar het is vooral zwart die graag dames wil ruilen 32.g3 Dd6

33.De8 Tc5 34.Kg2 Dc6+ 35.Dxc6 Txc6 en dit eindspel is veel beter voor wit.

27...Txg6 28.f4 Tg7?

28...c6! met het idee om …Pd5 te spelen had de witte aanval kunnen doen stoppen.

29.Tc1

29.Pxf7 Tgxf7 30.a3 Db2 en nu 31.Kh2!! als voorbereiding op Tf3

zonder lastig gevallen te worden door zaken als …Db1+ of …Pe2+. Op 31...c6 volgt 32.Dd4, en ook 31...Pa4

32.Lxf7+ Txf7 33.Dd8+ Tf8 34.Dd7 Pxc5 35.Dd5+ zou een mogelijke variant kunnen zijn.

29...Pa4 30.Pe4?

30.Dc2 zou nog een realistische (en goede) poging geweest zijn waarna Anish nog steeds een aantal lastige vragen had moeten beantwoorden.

30...Pb2 31.Db3 Dxb3 32.Lxb3

GIRI - RAPPORT

TATA STEEL MASTERS (13) 2023

Pas hier zal Anish opgelucht hebben kunnen ademhalen, en wellicht ook hebben teruggedacht aan het moment waar hij in de opening dames had kunnen (en moeten) ruilen. In het vervolg probeerde Jorden het nog hartstochtelijk en werd het ook nog best spannend, maar uiteindelijk verliet Anish als triomfator de arena.

32...Kh8 33.Tb1 Pd3 34.Lc2 f5 35.Lxd3

fxe4 36.Lxe4 Te7 37.Tb4 Td8 38.Kf2

Td2+ 39.Kf3 Txa2 40.g4 h6 41.f5 Kg7

42.Kf4 Ta3 43.Td4 Kf6 44.Ld3 Ta2

45.e4 Tf2+ 46.Ke3 Tg2 47.Kf3 Td2

48.Td8 Ke5 49.Ke3 Tg2 50.Kf3 Td2

51.c6 a5 52.Ke3 Tg2 53.Le2 Kf6 54.Lf3

Tc2 55.Kf4 a4 56.Tg8 a3 57.Tf8+ Kg7

58.Ta8 a2 59.e5 Te8 60.Ta7 Kf8 61.e6

Tf2 62.Kg3 Td2 63.Kf4 Tf2 64.Ke3 Tb2

65.Kd4 Kg7 66.Txc7+ Kf6 67.Tf7+ Kg5

68.Ta7 Td8+ 69.Kc3 Tf2 70.Le4 Te2

71.Lc2 Td6 72.Txa2 Txc6+ 73.Kd3 Th2

74.e7 Tc8 75.Ta6 Tcxc2 76.e8D Thd2+ 77.Ke3 Te2+ 78.Kd3 Ted2+ 79.Ke3 Te2+ ½-½

Bij het ingaan van de laatste ronde stond Abdusattorov op 8 punten en Anish op 7,5. TATA

-+-+-+-+ zp-+-+pmk-+-zp-vl-zp +p+-wqp+-+r+-sNP+ +-zP-+Q+P PzP-+-+-+ +-+R+-mK-

34.Ph5+

Richard Rapport stond de hele partij onder druk in een type stelling dat hem niet echt ligt. En zoals zo vaak: een blunder komt niet zomaar. Als je een sterke speler niet onder druk zet – schaaktechnisch of op de klok –dan zal hij weinig fouten maken.

34...Kg6??

Hier was 34...Kg8 de zet, maar om nou te zeggen dat dit allemaal zo evident is? Nou nee, tenzij je Anish zijn volgende zet gezien hebt, dan was de keuze inderdaad beperkt. Na 34…Kg8 kan volgen:

35.Da8+ Kh7 36.Dxa7 Kg6 37.Tf1

Lg5 38.Db7 Te4 39.Txf5 Te1+ 40.Kg2 Te2+ 41.Tf2 Txf2+ 42.Kxf2 De3+

43.Kg2 Dd2+ 44.Kh1 Dc1+ 45.Kh2 Lf4+ 46.Pxf4+ Dxf4+ 47.Kg2 Dd2+ 48.Kg3 De1+ met eeuwig schaak.

35.Tf1 Lh4 36.Da8+ (of 36.Dxf5 De3+

37.Kg2 De2+ 38.Kh1 De4+) 36...Kh7

37.Txf5 (37.Dxa7 Tc7! 38.Dxc7 De3+ 39.Kg2 De2+ met eeuwig schaak)

37…De1+ 38.Kh2 De2+ 39.Dg2 en alhoewel de engine dit als gelijk aangeeft, ziet het er optisch zeer fraai uit voor wit: een mooie pionnenstructuur, mooie witte velden, je kunt dromen van een wit paard op f5. Anish zou het hier nog zeker geprobeerd hebben.

35.Txd6! Kg5

35...Dxd6 is mat na 36.Dxf5.

36.Td5 De1+ 37.Kg2 Le7 38.Txf5+ Kh4 39.Dg3+ De simpelste winst.

1-0

Nadat Jorden Anish al een aantal keren heeft dwarsgezeten in Wijk aan Zee, was het mooi dat hij hem nu een handje heeft kunnen helpen. Wellicht hinkte Abdusattorov op twee gedachtes en wilde hij vooral safe op winst spelen? Helaas ging die vlieger niet op voor de Oezbeek want Jorden koos voor het scherpere Siciliaans in plaats van een rustige Spanjaard.

Anish Giri bekijkt in het mediacentrum het partijenverloop op andere borden.

FOTO: LENNART OOTES

ABDUSATTOROV - VAN FOREEST

TATA STEEL MASTERS (13) 2023

-+-tr-+n+ +l+-mk-+p+nzpp+p+ +p+-+-zPr -+-+P+Nzp +-sN-+-+PzPPtRL+P+ +-mKR+-+-

23.e5

We komen erin nu er geen weg meer terug is!

23...d5

Nu wit zwakke pionnen heeft op e5 en g5 moet Abdusattorov snel handelen.

24.Pe4 Lc8

Wat als zwart neemt? 24...dxe4

25.Txd8 Pxd8 26.Pf6 Txg5 (verliezend is 26...Pxf6? 27.exf6+ Ke8 28.Lxh5 gxh5 29.g6 Ld5 30.Tf1 en de f-pion loopt door) 27.Td7+ Kf8 28.Txd8+ Kf7 en hier heeft wit minimaal remise, en dus is nemen op e4 niet zo interessant.

25.Pgf6?!

Een stap in de verkeerde richting. 25.Pgf2! verliest een pion maar wit heeft veel centrale druk na 25...Th8 26.Pd6 Pxe5 27.Pxc8+ Txc8 28.Te1. 25...Th8 26.Pxg8+

Dit kan het natuurlijk niet zijn, als je zo’n sterk paard op f6 moet afruilen tegen zijn kreupele counterpart op g8! Maar wat dan wel? Met de engine lijkt alles simpel! 26.a4, hier was ik ook niet opgekomen, en dan na 26...bxa4 uiteraard 27.c3 (het liefst a-tempo) en dan direct door naar de anti-cheating controle!

26...Tdxg8 27.Pf6 Td8

-+ltr-+-tr +-+-mk-+p+n+psNp+ +p+pzP-zP-+-+-+-zp +-+-+-+PzPPtRL+P+ +-mKR+-+-

Het lastige voor wit is nu dat a) e5 permanent zwak is en b) dat-ie geen tegenspel heeft. Zwart moet nog even wat torentjes ruilen en klaar is Kees!

28.Te1 h3

28...Pxe5 was al mogelijk vanwege een trucje 29.Lxb5 (29.Lg4 Kd6 30.Pe4+ Kc7 31.Pf6 Pxg4 32.Pxg4 Tdf8) 29...h3! 30.gxh3 Pf3.

29.gxh3 Txh3 30.Lg4?

Onduidelijk wat de loper hier doet, logischer lijkt hem op d3 te zetten om g6 aan te vallen.

30...Th4 31.b3 Tdh8 32.Kb2

Te passief, wederom laat wit de kans liggen om de toko open te gooien met 32.c4.

32...Th2 33.Tee2 Txe2 34.Txe2 a5

35.a3 La6 36.Te1 b4

Voorkomt tegenspel met c4.

37.a4?

En onbegrijpelijke zet van Nordibek, die duidelijk zijn dag niet had. Je wil in ieder geval de mogelijkheid behouden op tegenspel via de a-lijn of tegen de b4-pion.

37...Pd8 38.Le2

38.Lf3 met een eventueel offer op d5 als desperado was nog altijd beter dan kansloos weggetikt te worden.

38...Lxe2 39.Txe2

41.Kxc3

49.Pf6

En een bloemetje en een kusje van Anish voor Jorden!

0-1

“Als je een sterke speler niet onder druk zet – schaaktechnisch of op de klok – dan zal hij weinig fouten maken”

Gouden formule na twee jaar corona weer terug

Wijk aan Zee kan niet zonder zijn amateurs

FOTO: LENNART OOTES

Een volgepakte sporthal De Moriaan

DOOR: HANS KLIPPUS

Na twee ‘coronajaren’ waren de amateurs en het publiek weer welkom bij Tata Steel Chess in Wijk aan Zee en zij stroomden dan ook massaal toe. Speelzaal De Moriaan puilde uit. Mede daardoor werd de 85ste editie een van de boeiendste uit de lange historie van het toernooi.

Zes rijen dik stonden de toeschouwers bij de openingsronde achter de afrastering die de toppers van het gewone volk scheidde. Daar weer achter zaten de honderden amateurs klaar om hun eigen partijen te beginnen. Het bleef op alle dagen constant druk. “Wat mij betreft kan dit toernooi niet zonder publiek en de amateurtoernooien”, benadrukte toernooidirecteur Jeroen van den Berg. “Als het moet, moet het, maar dat hoop ik nooit meer mee te maken.”

EREGAST

In de massa viel in het bijzonder één man op. Hij mocht in de editie van 2023 als eerste op de gong mocht slaan, ten teken dat de strijd kon beginnen. Dat was niemand

minder dan De Tijger van Madras, Viswanathan Anand, voormalig wereldkampioen en vijf keer winnaar in Wijk aan Zee. Nu eregast van de organisatie. ‘Vishy’ Anand kreeg op die eerste vrijdag twee keer een klaterend applaus, van het publiek, maar ook van de amateurs achter de borden én de grootmeesters. Eerst toen hij werd aangekondigd, daarna nadat hij de gong had laten galmen. Uit het grote enthousiasme bij alle aanwezigen bleek hoe ze in de twee coronajaren het toernooi in zijn oorspronkelijke vorm hadden gemist. “Dit is belangrijk voor de uitstraling van het hele Nederlandse schaken”, zei KNSB-voorzitter Bianca de Jong-Muhren. “Hoe bijzonder is het om als amateur in dezelfde zaal te kunnen spelen als de beste schakers ter wereld.” Het was ook dit jaar weer een veelgehoorde opmerking: ‘Eerst zelf spelen en dan naar de grote jongens kijken.’

KLIK

Andersom is er zeker ook een klik. De grootmeesters weten dat hun verrichtingen op social media door horden mensen worden gevolgd, maar het moet inspirerend werken om de fans af en toe ook in levenden lijve te zien. Iedereen vindt het nu eenmaal leuk om te worden bewonderd. “De belangrijkste reden dat ik schaak, is het enthousiasme en de steun van het publiek”, zei Levon Aronian - ook een voormalig winnaar - in Wijk aan Zee. Hij had het ‘hartverscheurend’ gevonden dat er de voorgaande twee keer geen publiek welkom was. Het zijn niet alleen de liefhebbers die de toppers volgen, maar het komt ook andersom voor en dat grootmeesters zich rondom de tafels van de amateurs laten zien, omdat familieleden aan een van de tien- of vierkampen

“Dit toernooi kan niet zonder publiek en de amateurtoernooien”

Toernooidirecteur Jeroen van den Berg.

“Hoe bijzonder is het om als amateur in dezelfde zaal te kunnen spelen als de beste schakers ter wereld”

Bianca de Jong-Muhren (voorzitter KNSB)

meedoen. Zoals Magnus Carlsen, die toen een van zijn zussen er speelde, kwam kijken hoe het haar verging. De vader van de wereldkampioen zat in het verleden ook meerdere malen achter het bord in De Moriaan. Geen wonder dat Carlsen zegt zich hier thuis te voelen. Hij bezocht ook tijdens deze editie een wedstrijd van Ajax en voetbalde zelf met andere schakers in het naburige stadion van Telstar.

DEPENDANCES

Soms deden spelers uit de grootmeestergroepen in Wijk aan Zee eerder mee bij de amateurs. Eline Roebers was tien toen ze in de groep in de achterzaal van Café De Zon, een van de ‘dependances’ van het toernooi en onlangs ternauwernood door dorpsgenoten van de ondergang gered, schaakte. Na elke partij spoedde ze zich naar De Moriaan om naar de toppers te kijken die op de plek zaten waar ze in januari zelf vertoefde als pas 16-jarige deelnemer bij de Challengers. Er is bij Tata Steel Chess ook een officiële verbintenis

Het talent Eline Roebers met op de achtergrond wereldkampioen en meervoudig Tata Steel Chess-winnaar Magnus Carlsen.

FOTO: FRANS PEETERS

tussen de profs en amateurs, omdat de winnaars van de tienkampen het jaar daarop in een hogere klasse mogen meedoen. In theorie zou een amateur op het allerlaagste niveau kunnen beginnen en door steeds te promoveren uiteindelijk in de tweede grootmeestergroep terecht kunnen komen. Daarin doet volgend jaar in ieder geval Stefan Beukema mee. De Belg, die begin januari ‘slechts’ 1397ste op de geschoonde wereldranglijst stond, won de hoogste amateurtienkamp en verwierf zo het recht om straks bij de profs te mogen aanschuiven. Een droom komt uit.

GOUDEN FORMULE

De afstand tussen de amateurs en de toppers is in De Moriaan in wezen maar een paar stappen, omdat ze in dezelfde zaal spelen. Dat zal ook niet veranderen. Hoewel een verhuizing van de grootmeestergroepen naar een aparte locatie – bijvoorbeeld zoals vroeger een hotel – praktisch gezien zijn voordelen zou hebben. Carlsen, Giri en consorten zouden het tijdens hun partijen een stuk rustiger hebben en er zou ruimte ontstaan om meer amateurs toe te laten. Toch piekert de organisatie er niet over om daartoe over te gaan. De formule van Wijk aan Zee is een gouden. Dat bewees het toernooi van 2023 maar weer eens. Het werd een van de boeiendste edities – uitgerekend de 85ste – uit de lange historie. Veel publiek, veel publiciteit, verrassende uitslagen én een Nederlandse winnaar. “Dit hadden we even nodig”, zei toernooidirecteur Jeroen van den Berg opgelucht.

“We zijn wakker geschud. Als we niets hadden gedaan, was dat naïef geweest”

Toernooidirecteur Jeroen van den Berg

EEN ‘WAAKHOND’ IN DE MORIAAN

Na 84 jaar deed de fair play officer zijn intrede in Wijk aan Zee. Het hoorde bij de verscherpte maatregelen van de toernooiorganisatie om vals spel tegen te gaan. De topspelers werden elke dag voorafgaand aan hun partijen in de kleedkamer gescand, de zetten verschenen met een vertraging van een kwartier op internet, én er was dus die ‘waakhond’, de sportiviteitsbeambte. Hij was volgens toernooidirecteur Jeroen van den Berg de grootste extra kostenpost. De man kwam uit Engeland, is een gepensioneerde accountant en liep tweeënhalve week lang loerend door De Moriaan. Hij moet na afloop uitgeput zijn geweest. Het was verboden om in de zaal mobiele telefoons te gebruiken, óók niet om foto’s te maken. Wie ook maar aanstalten maakte om zijn mobieltje te pakken, werd streng door de fair play officer toegesproken. No phone! Van den Berg was tevreden over de wakende Brit en de andere maatregelen die vooral werden genomen na de beschuldigingen van wereldkampioen Magnus Carlsen aan het adres van Hans Niemann dat hij zou hebben valsgespeeld. “We zijn wakker geschud”, aldus Van den Berg. “Als we niets hadden gedaan, was dat naïef geweest.” Hij was blij met de positieve houding van de topspelers. “Ze werden door die scan toch als een soort verdachte behandeld, maar ze werkten allemaal mee. Ik denk dat de spelers het wel fijn vonden zich in een veilige omgeving te wanen.”

Toernooidirecteur Jeroen van den Berg bij de partij tussen Fabiano Caruana en Jorden van Foreest.

FOTO: LENNART OOTES

Eindspelen met gelijke lopers Volg niet blindelings de regels!

DOOR: ERWIN L’AMI

Erwin l’Ami is een van de sterkste grootmeesters van Nederland. Hij was deelnemer aan vele nationale kampioenschappen en werd tweemaal Open Nederlands Kampioen. In december werd hij Nederlands kampioen van 2022. Daarnaast is L’Ami een vast lid van het Nederlands Olympiadeteam en werkte hij als secondant voor Veselin Topalov bij diens WK­match tegen Vishy Anand in 2010. Hij staat bekend om zijn gedegen spel en grote theoretische kennis. In zijn rubriek maakt hij het deze keer een tandje moeilijker en verdiept zich in gelijke lopereindspelen.

EINDSPELEN MET GELIJKE

LOPERS: REGELS OF EEN OPEN BLIK?

Een belangrijke regel in het eindspel met gelijke lopers is om de pionnen niet op de kleur van de eigen loper te zetten. Niet alleen verhindert dat de bewegingsvrijheid van de eigen loper maar de pionnen zijn ook direct aanvalsdoelen voor de tegenstander. De volgende studie van Averbakh illustreert dit uitstekend.

Averbakh 1954

Alle zwarte pionnen staan op de verkeerde kleur, maar voorlopig is alles nog stevig gedekt. Hoe verder te komen? We gebruiken de zetdwangtechniek waarmee we de tegenstander de zet geven. Immers, zwart aan zet zou in deze stelling

op slag verliezen. De loper mag niet bewegen omdat anders d5 of h5 valt, en de koning mag niet weg van d6 want dan komt wit via c5 of e5 binnen. De hoofdvariant gaat als volgt: 1.Le2 Le8 2.Ld3 Lg6 3.Lc2 Lh7 4.Lb3 Lg8 en nu switchen we terug naar f3 met 5.Ld1! Lf7 6.Lf3! en het is gelukt. We hebben de diagramstelling bereikt met zwart aan zet. Zwart kan ook proberen met 1…Lg6 te verdedigen en ik nodig de lezer uit daar zelf de winst te vinden. De boodschap mag duidelijk zijn, het is gevaarlijk in dit type eindspel je pionnen op dezelfde kleur als de eigen loper te zetten. Toch heeft elke regel zo zijn uitzonderingen. Neem nu de volgende partij:

NADANIAN - ARAKELOV ARMENIË 1993

-zp-zp-zp-zp

Wie staat hier beter? Een snelle blik doet wellicht vermoeden dat de stelling min of meer gelijk is. Wit heeft een vastgelegde pion op d5 en bovendien doet de loper op d7 goed werk. De witte koning heeft geen doorgang via b5 en de pion op g4 staat onder schot. De realiteit is echter dat wit gewonnen staat!

1.Ld3! Nadanian wil zijn loper naar f5 omspelen en heeft goed gezien dat 1…Lxg4 2.Kb5 Lf3 3.Lc4 gevolgd door 4.Kxb6 gemakkelijk wint. Zwart moet dus afwachten en anticiperen op de dreiging Lf5. 1…Kd8 Niet 1…Kf8, want dan wint 2.Lf5 Le8 (2…Lxf5 3.gxf5 geeft wit een vrije

doortocht naar b6) 3.Lc8! en de manoeuvre Lc8-b7-c6 geeft de witte koning doorgang naar b6.

2.Lf5! Le8

Weer de enige zet. Het pionneneindspel dat na 2...Lxf5 3.gxf5 ontstaat, wint wit gemakkelijk na 3…Kc7 4.Kb5 Kb7 5.h5! en zwart zit in zetdwang. De witte koning komt beslissend binnen via a6 of c6.

Na 2…Le8 lijkt zwart echter de zaken nog steeds op orde te hebben. Hoe komt wit verder?

3.h5!

Wit legt nog een pion op de eigen kleur vast! De dreiging is met g4-g5 een vrije h-pion te creëren en dat maakt het antwoord van zwart wederom gedwongen.

3…Ke7

Zodat zwart na 4.g5 fxg5 5.fxg5 hxg6 6.h6 Kf8, de h-pion kan bedwingen.

4.Lc8?

Helaas! Tot nu toe speelt wit het eindspel foutloos maar deze zet is te gehaast en geeft zwart een uitweg.

4...Kf8

Nog steeds heeft zwart geen keus. De loper kan niet spelen en 4…Kd8 5.g5! is ook niet mogelijk.

5.Lb7

Het idee om Lb7-c6 te spelen en zo de koning binnen te laten hebben we eerder gezien.

5...Ld7

Het is begrijpelijk dat zwart de kans grijpt om de loper in het spel te brengen maar sterker is 5...f5! waarna wit niets meer heeft. 6.gxf5? f6 geeft zwart sterk tegenspel omdat h5 valt en na 6.g5 hxg5 7.fxg5 f4 8.Kc3 Ld7 9.Kd4 Lf5! is er ook weinig aan de hand. Zwart speelt …f6 op de volgende zet en heeft niets te vrezen.

6.Lc6

Vooral niet 6.f5 Ke7 7.Lc6, vanwege 7…Lxc6 8.dxc6 Kd8 en het pionneneindspel is niet te winnen.

6...Lxg4 7.Kb5 Lxh5 8.Kxb6

Wit heeft goed gezien dat hij deze race wint.

8…Lf3 9.Kc7! h5 10.Kxd6 f5 De laatste relevante variant die berekend moest worden is 10...h4 11.Ld7 Lg2 12.b4 h3 13.Lxh3 Lxh3 14.b5 Ke8 15.b6 Lc8 16.Kc7 La6 17.d6 en wit haalt dame.

11.Kc7 h4 12.d6

“ Het is zeer de vraag of wit hier verder kan komen, de witte koning kan nergens binnendringen”

zwart geeft op. In dit eindspel gaf het witte ruimtevoordeel, in combinatie met de doorbraak g4-g5 die alsmaar in de lucht hing, de doorslag.

Omdat zwart op zet vijf remise had kunnen maken, keren we nog even terug naar de fout die wit op zet vier maakte. De winst is erg instructief. Net als in het eerste voorbeeld geven we eerst de zet aan zwart.

4.Ld3 Ld7 5.Le4 Le8

De race na 5...Lxg4 6.Kb5 Lxh5

7.Kxb6 Le2 8.b4 h5 9.b5 valt in het voordeel van wit uit, er volgt Kc6 en b5-b6.

6.Lf5

Nu hebben we dezelfde stelling met zwart aan zet!

6…Kf8 7.Lc8 Ke7 8.Kc4!

Het zal snel duidelijk worden waarom het handig is de koning op c4 te hebben.

8...Kf8

Op 8...Kd8 komt uiteraard weer 9.g5. De oplettende lezer heeft gezien dat wits subtiele spel tot de partijstelling heeft geleid met dit verschil dat de witte koning op c4 staat in plaats van b4. Dat verandert alles, want na 9.Lb7 f5 (9...Ld7 10.Lc6 Lxg4 11.Kb5 wint als in de partij) 10.g5 hxg5 11.fxg5 heeft zwart niet meer

het gewenste tegenspel met 11… f4, waarop zowel 12.Lc6 als 12.Kd4 eenvoudig wint; de witte koning staat in het vierkant van de f-pion.

Het laatste voorbeeld is er een van eigen hand, een partij tegen de Egyptische grootmeester Ahmed Adly.

FOTO: LENNART OOTES

Ahmed Adly

“ Op het eerste gezicht tegen alle regels in. Wit zet zijn b ­ pion op de kleur van de eigen loper”

L’AMI - ADLY LUANDA 2012

zpl+-mk-zp-zp-+-zp-zp +-+-+-+-zP-mKPzP-+ zP-+L+-+-+-+-+PzP

Ik sta een gezonde pion voor maar gemakkelijk is het nog niet. Speelt wit nu 36.g3 dan volgt 36...Kd6 om na 37.e5+ fxe5 wit te dwingen met de pion terug te nemen op e5 38.fxe5+. Het is zeer de vraag of wit hier verder kan komen, de witte koning kan nergens binnendringen. Het zou te ver voeren deze stelling volledig uit te analyseren, zeker omdat wit een beter plan tot zijn beschikking heeft: 36.b5!

Op het eerste gezicht tegen alle regels in. Wit zet zijn b-pion op de kleur van de eigen loper. De bedoeling zal echter snel duidelijk worden. 36...Kd6 37.f5!

Nog een op wit! Maar nu wordt het idee duidelijk. Wit speelt tegen de zwarte loper. Door deze op den duur alle velden te ontnemen, zal zwart in tempodwang komen. Als we de zwarte loper op magische wijze naar een veld als d1 zouden verplaatsen, dan zou het direct duidelijk worden dat de witte strategie rampzalig is. Het is cruciaal dat de zwarte loper zich niet achter de witte pionnenstructuur kan verschansen.

37...Lc8

De loper moet snel van de diagonaal a8-h1 af want na 37…La8 38.Lc4 Lb7 39.Ld5 heeft zwart een probleem; 39… Lc8 40.Lc6! brengt zwart in zetdwang, en 39…Lxd5 40.exd5 is een gewonnen pionneneindspel voor wit. Dat komt

door de reserve-tempi die wit nog voorhanden heeft. Een voorbeeldvariant is 40…Kd7 41.d6 Kxd6 42.g4 Ke7 43.Kd5 Kd7 44.h3 en de zwarte koning moet kleur bekennen.

38.Lc4 Ld7 39.a4

En weer een pion op de ‘verkeerde’ kleur.

39…Le8

40.g4

Veld h5 wordt afgenomen van de loper. Wellicht is het kalme 40.h3 iets nauwkeuriger, want dat geeft zwart niet de gelegenheid met … h7-h5 een setje pionnen te ruilen. 40…h5

Als zwart wacht met 40…Ld7 was ik het esthetisch zeer verantwoorde 41.h4 Lc8 42.Ld5 Ld7 43.h5 van plan, waarmee ook de laatste witte pion op een wit veld komt te staan!

-+-+-+-+ zp-+l+-zp-zp-mk-zp-zp +P+L+P+P P+-mKP+P+ +-+-+-+-+-+-+-+ +-+-+-+-

Zowel na 43…Lc8 44.Lc6! Kc7 45.Kd5 als 43…Le8 44.Le6! Ke7 45.Kd5 valt wit beslissend binnen.

41.h3

Het scherpere 41.g5 is ook een optie, maar ik was alleen maar bezig met het domineren van de loper.

41…hxg4 42.hxg4

Ook nu weer staan alle pionnen op wit en heeft de zwarte loper nauwelijks bewegingsvrijheid.

42…Ld7 43.Ld5 Le8 44.Le6

Missie geslaagd, zo lijkt het! Zwart is in zetdwang en na 44...Ke7 45.Kd5 g6 46.Kc4 Kd6 47.Kd4 Ke7 48.Kd5 of 44...g6 45.Kd3 Ke5 46.Ke3 g5

“Alle pionnen staan op wit en de zwarte loper heeft nauwelijks bewegingsvrijheid”

47.Lg8(c4-b3-a2) Ld7 48.Ld5 Le8 49.Le6 is het spoedig einde verhaal, zo dacht ik.

44...Lg6!

Een geweldige resource die me volledig was ontgaan. Aangezien het pionneneindspel na 45.fxg6 Kxe6 zonder meer remise is, is wit niet in staat de zo gewenste zetdwang op het bord te brengen. Ik was niet meer in staat om de winst te vinden: 45.e5+? fxe5+ 46.Ke4 Le8 47.Lb3 Ld7 48.Ld5

Ook na 48.g5 Lc8! 49.f6 g6!? met het idee 50.f7 Lf5+ en 50...Ke7 is zwart buiten gevaar.

48...Le8 49.g5 Lh5 50.Lb3 Lg4!

Veel zwakker is 50...Le8 51.g6! Ld7 52.f6! of 50...Le2 51.f6 gxf6 52.g6 met winst in beide gevallen. Na

de partijzet kan wit niets meer ondernemen.

51.g6 Lh5 52.Lc2

Of 52.Lc4 Ke7! 53.Kxe5 Ld1 en zwart maakt eenvoudig remise.

52...Lg4 53.Lb3 Lh5 54.Lc2 en hier moest ik tot mijn ontevredenheid in remise berusten. ½-½

Lange tijd dacht ik dat de stelling na 44…Lg6 remise was, maar recent kwam ik erachter dat dat niet het geval is. Wit moet 45.Ke3 spelen, met het idee om Kf4 en, op den duur, g4-g5-g6 door te zetten. Na 45…Ke5 46.Kf3 Le8 47.Lg8! zit zwart in een lastig parket:

b) 47…Kd4 48.Kf4 g5+ 49.Kf3! helpt ook niet. Na 49…Kd3 50.Ld5 Kd4 51.Ke2 wordt zwart langzaam teruggedrongen.

c) Blijft over 47…Kd6 48.Kf4 Ld7 49.Lf7 Ke7 50.Ld5 Kd6 51.g5 Le8 52.g6

Ontneemt de zwarte loper weer enkele cruciale velden.

52…Ld7 53.Lb7 Le8 54.Lc6! en het pionneneindspel na 54…Lxc6 55.bxc6 Kxc6 56.e5! wint.

CONCLUSIES

• Probeer altijd een open blik te houden. Hoewel regels houvast bieden, zijn er te veel uitzonderingen om ze blindelings te volgen. In de twee praktische voorbeelden die we gezien hebben, bleek ruimtevoordeel het belangrijkste ingrediënt in de stelling te zijn, daardoor kon de sterkere kant ‘de regels breken’ en de pion op de kleur van de eigen loper plaatsen.

• Een harde les voor mijzelf naar aanleiding van mijn partij tegen Adly was om niet te snel het punt te tellen. Hoewel de resource … Lg6! niet gemakkelijk is, was het de enige die zwart nog voorhanden had.

• Schaken blijft een lastig spelletje!

Magnus in schoenen

Magnus Carlsen is behalve begenadigd schaker ook een succesvol zakenman met een miljoenenbedrijf. Dat trekt andere miljoenenbedrijven aan. Vorig jaar tekende de Noor al een mooi contract bij sportmerk Puma is en dat resulteerde onlangs in het eerste paar C’s, die we helaas nog niet in de etalage hebben zien liggen.

Voetballers en schaken

Aan het hoofdstuk voetballers en schaken komt maar geen einde. Het grote Duitse talent Jamal Musiala (foto links) liet in een interview met het Duitse Bild optekenen

dat schaken hem enorm helpt in zijn ontwikkeling als voetballer. “Bij schaken moet je in een vroeg stadium over de volgende en daaropvolgende zet nadenken. Omdat wij

veel combineren en veel van posities wisselen, helpt mij die ervaring echt”, aldus de speler van Bayern München en Die Mannschaft

FOTO: ANP

Iraans protest

Het protest tegen de onderdrukking van vrijheid voor vrouwen in Iran wordt ook in de sportwereld gesteund. Het niet dragen van een hoofddoek in het openbaar is daar een belangrijke uiting van. De Iraanse schaakster Sara Khadem weigerde dat bij de FIDE World Rapid & Blitz Championships in Almaty (Kazachstan). Een moedige actie. Later werd bekend dat Khadem met echtgenoot en zoontje haar toevlucht heeft gezocht in Spanje. Daar werd ze op het paleis Moncloa ontvangen door minister-president Pedro Sánchez.

85 jaar Tata Steel Chess in boekvorm

Het mooiste schaaktoernooi van de wereld verdient ook een prachtig boek, moet de staalgigant gedacht hebben bij het naderen van de 85ste editie. Onder redactie van Peter Boel en Dirk Jan ten Geuzendam verscheen het boek Kings, Queens & Rookies: The Tata Steel Chess Tournament A Celebration of 85 Years. Het boek bestaat uit 160

Combinaties

DIAGRAM 1: BUCKELS-RATSMA

1.Txe7+! 1-0

DIAGRAM 2: NICOLAI-PHAM

1…Pf3+! onderbreekt de verdediging van g2.

DIAGRAM 3: DE JONGVAN DER HAGEN

1…Le3! en spoedig 0-1 omdat f2 instort.

bladzijden, is gedrukt op glimmend wit papier met vele foto’s en in hardcover gebonden. In 1998 verscheen eerder al het Nederlandstalige jubileumboek 60 jaar Hoogovens Schaaktoernooi. Die eerste 60 jaar komen in dit nieuwe Engelstalige boek even aan de orde in een verhaal (vol anekdotes!) van Peter Boel. De nadruk ligt echter op de volgende 25 jaar. Zo schrijft Erwin l’Ami een mooi persoonlijk verhaal dat begint in 1998 en eindigt in 2022. Het dubbelinterview dat Dirk Jan ten

OPLOSSINGEN VAN PAGINA 36

DIAGRAM 4: MACAK-BROUWER

1.Lxf7+! Kxf7 2.Pg5+ 1-0 aangezien de dame verloren gaat na 3.Pe6

DIAGRAM 5: ZWIRS-MATSUMURA

1.Txd5+! exd5 (1… Ke7 2.Lc5+) 2.Lb6 met damewinst.

DIAGRAM 6: ZHENG-LAHAYE

Geuzendam maakte met de ‘laatste’ Nederlandse winnaars, Jan Timman en Jorden van Foreest, is natuurlijk inmiddels wel achterhaald. Maar dat vindt niemand erg.

Ruwweg de helft van het boek bestaat uit prachtige partijen en zo hoort het ook. Onder andere Kasparov-Topalov, 1999 (analyse Erwin l’Ami met de laatste computerinzichten), Aronian-Anand (2013) en Jorden van Foreest-Grandelius (2021) hebben de selectie gehaald.

1.Dd6+! en in alle varianten blijft wit materiaal voor.

DIAGRAM 7: PRANAVSHAKHVERDIAN

1.Lxg7+! Kxg7 2.Tf7+ Kh6 3.Dh3+ Kg5 4.Tf5 mat.

DIAGRAM 8: MAATMAN-PRANAV

1…Tf3+! 2.Lxf3 Dxf3+ 3.Tg3 (3.Kh4 g5+ en Dh3 mat) 3…Df1+ 4.Tg2 b1 (D) en zwart wint dankzij de extra dame.

DIAGRAM 9: PAL-SHAKHVERDIAN

1.Pe5!! een desperado 1… Lxe5 2.Dc6 Kc8 3.a7 1-0

IAN NEPOMNIASJTSJI EN DING LIREN STRIJDEN OM

VACANTE WERELDTITEL

Robuuste Rus vs. Schuchtere sfinx

Nadat Magnus Carlsen vorig jaar liet weten zijn wereldtitel niet te willen verdedigen, vechten nu de Rus Ian Nepomniasjtsji en de Chinees Ding Liren in april in Kazachstan om de vacante titel. Wie zijn deze twee schakers?

DOOR: PETER BOEL

DING LIREN

Ding Liren (24 oktober 1992) is zo extreem bescheiden dat je denkt: die wordt nooit wereldkampioen. Als een video-interviewer even niet oplet, schuifelt hij stilletjes het beeld uit. Hij maalt niet om geld en wil niet beroemd worden. “Dan ben je geen baas meer over je eigen tijd en elke keer als je iets fout doet, word je bediscussieerd.” Hij waakt ervoor zichzelf al te hoge doelen te stellen: “Als het dan niet lukt, voel ik me slecht en ik wil me niet slecht voelen.”

Dat Ding Liren een geniale schaker is, staat buiten kijf. Voor een partij kan hij een brok zenuwen zijn, tijdens het spelen is hij ijzig kalm. In de Grand Chess Tour in 2019 versloeg hij Magnus Carlsen in een tiebreak met versneld tempo, nota bene de specialiteit van de Noorse wereldkampioen. Een jaar later verkondigde Ding weer dat hij in een match nooit tegen Carlsen op zou kunnen.

LITERATUUR

De Chinees, geboren in de schaakmetropool Wenzhou, twijfelde altijd of hij wel goed genoeg was om professional te worden, maar hij

Kan Ding de juiste gemoedsgesteldheid bereiken en vasthouden in een WK­ match tegen Nepomniasjtsji?

begon er toch langzaam in te geloven nadat hij in 2009 als zestienjarige zijn eerste van drie nationale titels behaalde. Ding maakte nog wel een rechtenstudie af, maar hij houdt meer van literatuur. Hij leest graag Raymond Carver en Haruki Murakami. Hij woont nog bij zijn ouders. Een vaste vriendin zit er met zijn reizende schakersleven voorlopig niet in, denkt hij.

In juli 2016 behaalde Ding de hoogste snelschaakrating ter wereld. Maar in een interview met New In Chess in 2019 zei hij: “Sommige topschakers spelen te veel bullet en blitz online, dat gaat ten koste van hun klassieke spel.” Hij noemde daarbij ook de naam van Ian Nepomniasjtsji. Tussen augustus 2017 en november 2018 bleef Ding in honderd

“Als je beroemd wordt, ben je geen baas meer over je eigen tijd en elke keer als je iets fout doet, word je bediscussieerd”

Ding Liren

toppartijen ongeslagen. Toch vond hij zijn jongere landgenoot Wei Yi beter: “Ik ben maar een molshoopje waar hij even overheen moet stappen.”

Dat is nog steeds niet gebeurd. Integendeel, Ding Liren werd de sterkste Chinese schaker ooit en sinds 2018 schommelt zijn Elorating rond de 2800, wat slechts zeer weinigen hem kunnen nazeggen.

VERVANGER

In het Kandidatentoernooi in Berlijn 2018 werd Ding – ongeslagen – vierde. Door de coronaperikelen in 2021/2022 raakte hij van slag; hij kon weinig spelen en werd slechts gedeeld vijfde in het Kandidatentoernooi in het Russische Jekaterinenburg. Voor het Kandidatentoernooi in Madrid 2022 werd de voormalige Oekraïner Sergey Karjakin uitgesloten vanwege zijn pro-Poetin uitingen. Ding was de meest geschikte vervanger, maar hij had nog te weinig partijen gespeeld. De Chinese schaakbond organiseerde twee toernooien en een match met Wei Yi voor hem in Hangzhou. Ding won alles.

De schuchtere Chinees claimde de tweede plaats op de wereldranglijst, die hij al eerder bezet had. In Madrid verloor Ding, geplaagd door jetlag, zijn eerste partij van Nepomniasjtsji, maar in de tweede turnus kwam hij geweldig terug en hij eindigde op de tweede plaats. Doordat Magnus Carlsen geen WK-match meer wil spelen, mag Ding nu in april aantreden tegen ‘Nepo’ voor de FIDE-titel. Dat deze schaaksfinx zeer veel in zijn mars heeft, kun je zien aan de briljante partijen die hij heeft gespeeld, bijvoorbeeld die tegen Jinshi Bai in de Chinese competitie (2017) en die tegen Maxime Vachier-Lagrave in de Sinquefield Cup in 2019, een supertoernooi dat Ding won. Als hij zich goed voelt en goed slaapt, dan is er niets dat Ding niet vermag op het schaakbord. De vraag is dus: kan hij de juiste gemoedsgesteldheid bereiken en vasthouden in een WK-match tegen Ian Nepomniasjtsji?

IAN NEPOMNIASJTSJI

Ian Nepomniasjtsji (14 juli 1990) dreef bij zijn eerste verschijning in de schaakwereld journalisten tot wanhoop met zijn ingewikkelde achternaam, die ‘vergeetachtigheid’ betekent. Geen goede start voor een schaker, maar het is toch nog aardig goed gekomen.

De carrière van de Rus is sterk verweven met die van Magnus Carlsen. De twee zijn even oud en waren in hun jeugd al hevige concurrenten. In 2002 won Nepomniasjtsji zowel het Europees als het Wereldkampioenschap voor spelers tot en met 12 jaar, net voor Magnus. Voor een Noorse website liet Carlsen optekenen dat zijn rivaal buiten de schaakzaal een belabberde biljarter was: “Hij begon vals te spelen toen hij ging verliezen.” De verhouding was en is echter goed; tussen 2010 en 2013 hebben ze samengewerkt in een paar trainingssessies. ‘Nepo’, zoals hij voor het gemak wordt genoemd, herinnerde zich tijdens een interview met Chessdom in 2021 vaag (vergeetachtig…?) dat hij in Londen 2012 zelfs secondant was van Carlsen. “Magnus is een leuke gast”, zei hij.

KNOTJE

Nepo kon al schaken voordat hij kon lezen. Op zijn zestiende, met al vele jeugdtitels op zak, besloot hij professioneel schaakspeler te worden, en een jaar later won hij het sterke Aeroflot-toernooi in Moskou. Talloze andere hoofdprijzen volgden. Zijn stijl is scherp, zijn diepe voorbereiding levert hem vaak snelle punten op. Soms vervalt hij in nonchalance; dan lijkt hij de mentale hardheid van een echte kampioen te missen. Van hard werken houdt hij niet echt. Op foto’s staat hij vaak met een open glimlach, soms met

een quasi-verveelde blik. Het Duitse blad Schach publiceerde vorig jaar een hilarische foto waarop Nepo geërgerd kijkt naar Carlsen, die extreem onderuitgezakt tegenover hem zit tijdens een partij. In die tijd droeg Nepo een opvallend knotje in zijn haar en had hij, met zijn stevige postuur, een Boeddha-achtige uitstraling.

‘Nepo’ kon al schaken voordat hij kon lezen

ROBUUST

Een jaar of tien geleden speelde hij ook de populaire game DotA 2 (Defense of the Ancients) op semiprofessioneel niveau. Een van zijn favoriete tv-series is House. ‘Nepo’ en zijn vriendin Snezhana wonen in hun Moskouse appartement samen met een Bengaalse kat genaamd Richie en een Old English sheepdog genaamd Snow.

De sprong naar de echte top maakte de robuuste Rus in 2021 door het Kandidatentoernooi in Jekaterinenburg te winnen, waar Anish Giri gedeeld derde werd en Ding Liren vijfde. Het toernooi kende een zeer lange onderbreking door de coronarestricties, maar in de tweede helft speelde Nepomniasjtsji safe, superieur en uiterst professioneel.

In Dubai later dat jaar volgde de WK-match tegen Carlsen. Nadat de Noor hem sloopte in de uitputtende zesde partij, maakte Ian in drie van de daaropvolgende partijen meerdere onbegrijpelijke fouten en verloor hij op onthutsende wijze de match.

PROTESTBRIEF

Velen dachten dat Nepo geknakt zou zijn, maar hij toonde grote veerkracht door het Kandidatentoernooi van vorig jaar in Madrid opnieuw overtuigend te winnen. In een interview met New In Chess na dat Kandidatentoernooi zei hij dat hij voor het duel met Carlsen te hard had gewerkt en tijdens het treffen niet fris was geweest: “Die fout zal

ik niet een tweede keer maken.” Hij vond wel dat het vele voorbereidende werk voor Dubai hem een voorsprong had gegeven op de andere kandidaten in Madrid. Zo verwierf hij het recht op een nieuwe match met Carlsen, maar die bedankte dus voor de eer.

Ian Nepomniasjtsji, wiens geboortestad Bryansk dicht bij Oekraïne ligt, ondertekende in maart 2022 samen met 43 andere Russische schakers een protestbrief tegen Poetins oorlog. Het zijn turbulente tijden, maar een schaakwereldkampioen moet het hoofd altijd koel houden.

“ Die fout zoals tegen Carlsen zal ik niet een tweede keer maken”

Ian Nepomniasjtsji

FOTO: LENNART

De Giri­lijn

De overwinning van Anish Giri in Wijk aan Zee inspireerde de redactie van Schaken.nl tot een zoektocht. Van Nederlands beste en populairste schaker moet toch wel merchandise­assortiment van heb ik jou daar te vinden zijn? Dat viel een beetje tegen. We kwamen niet veel verder dan een collectie T­shirts. Afgeprijsd, dat ook nog, maar reden te meer voor verzamelaars en beleggers om nu toe te slaan, want de marktwaarde van Giri is natuurlijk flink gestegen…

Boek­shirt

Het denkbeeldige boek dat is afgebeeld op dit T-shirt is een knipoog naar de reputatie van Giri als remisekoning en verwijst naar Bobby Fischers 60 Memorable Games

€ 18,- (GambittChess)

Anisssh

Behoeft wel enige duiding, die wij niet geven. Want betekent dit ‘stilte graag bij de partijen van Anish’ of legt Anish iedereen het zwijgen op?

€ 18,32 (Husti’s shop)

BF6*

Een ‘legendarische’ zet uit het schaakleven van Anish. Niet uniek, maar deze is gelieerd aan zijn partij tegen de Rus Alexander Morozevich in Beijing (2012). Op het moment dat Giri beter af leek te zijn met een hergroepering op het bord, koos hij vol de aanval. En won.

€ 23,50 (redbubble.com)

Een pareltje

In onze eeuwigdurende zoektocht naar bijzondere schaakset zijn we weer op een pareltje gestuit: de Pearl Royale. In 2019 voltooide de Australische juwelier Colin Burn na elf jaar zijn meesterwerk. Gefascineerd door Hollywoodfilms waarin oude veldslagen werden nagespeeld en die leidden tot een grote run op speelgoedsoldaatjes, kreeg de Aussie als kind in de jaren zestig al belangstelling voor het schaakspel. Jaren later kwam hij op het idee om het mooiste schaakspel ter wereld te maken met de Staunton-variant uit 1849 als inspiratiebron.

Het werd ook een van de duurste exemplaren, want Burn gebruikte goud, saffieren, diamanten, parels en meer exclusieve materialen.

Uiteindelijk maakte hij een serie van drie spellen, die elk een waarde van een kleine vier miljoen euro vertegenwoordigen.

Modebord

We kennen Ralph Lauren met name van de kleding natuurlijk en ook wel van interieurartikelen, maar deze handgemaakte schaakset met de naam Fowler was nieuw voor ons. Zit wel een pittig prijskaartje aan, maar dan heb je ook wat. Het bord is van leer en de stukken zijn van gepolijst nikkel en verguld messing. Bovendien kun je op dit bord niet alleen schaken, maar ook het ‘oude’ dammen, beter bekend als Draughts of Checkers, spelen. Het Engelse dammen ontstond in de 12de eeuw en werd op een bord met 64 velden gespeeld. In de 16de eeuw werden dat er 100 en kwamen er per speler 20 stukken bij.

€ 2.695,00 (ralphlauren.com)

Idiot

‘I treat myself as an idiot till proven otherwise’, oftewel: ‘Ik behandel mezelf als een idioot tot het tegendeel bewezen is.’ Na overwinning in de Shenzen Masters 2019 deed Giri deze uitspraak in een interview. Als reactie op uitspraak van Magnus Carlsen, die toen meende dat elke tegenstander ‘een idioot is tot het tegendeel is bewezen’. Misstaat niet op een tegeltje, maar past dus ook op een T-shirt.

$ 23,99

Flessenstopper

Leuk om een keer niet met schaakstukken te ‘schuiven’ maar om er mee te ‘ploppen’. Wij zien al een heerlijk avondje schaken voor ons, met een goed glas wijn. De rest bewaar je voor volgende partijen of andere gelegenheden.

€ 94,- (AuthenticModels via bol.com)

KLife at Play

Lubosh Kavalek overleed onverwacht in 2021 maar was al twintig jaar eerder begonnen aan zijn memoires. Life at Play werd gepubliceerd door New In Chess in een mooi uitgegeven boek met harde kaft waarin foto’s zijn opgenomen die zestig jaar omspannen.

DOOR: JEROEN BOSCH

avalek was een topschaker, geboren in 1943 in Tsjechoslowakije, dat hij ontvluchtte na de Russische inval die volgde op de Praagse Lente (1968). Hij zette zijn carrière uiteindelijk voort in de Verenigde Staten en bereikte de tiende plaats van de wereldranglijst in 1974. Zijn memoires zijn nuchter geschreven en geven een mooi inzicht in de (schaak)politieke situatie in het Oostblok en het leven van een professioneel schaker in de vorige eeuw. Zo vluchtte Kavaleks vader (een journalist) al veel eerder voor het communistische regime dan zijn zoon. Schaken in het Westen biedt de zoon de mogelijkheid om zijn vader clandestien op James Bond-achtige wijze te ontmoeten via tussenpersonen.

WEL OF GEEN TOPSCHAKER WORDEN?

De overdenkingen of impressies van Kavalek gaan ook dieper. Zeker na zijn vlucht naar het Westen worstelt hij met de vraag of een carrière als topschaker mogelijk is, en als hij de 40 gepasseerd is, realiseert hij zich dat het tijd wordt om een ander beroep te kiezen. Zo organiseert Kavalek mede het beroemde ‘Tournament of Stars’ dat in 1979 in Montreal wordt gehouden (maar speelt er ook nog in mee), wordt hij uitvoerend directeur van de Grandmaster Association (de vakbond van grootmeesters die door Kasparov werd opgericht en vernietigd) en werkt hij veel vanzelfsprekender als trainer en coach. In die laatste hoedanigheid begeleidt hij onder andere Hübner en Short, maar spectaculairder zijn de verhalen over Fischer. De uitdager van Spasski vraagt Kavalek (die als journalist in Reykjavik aanwezig is) om samen de afgebroken partijen te analyseren, iets wat Bobby niet wil doen met zijn officiële secondant Lombardy!

PARELTJES

Dat Kavalek zijn werkzame leven afsloot als journalist voor The Washington Post (en later The Huffington Post) vergroot uiteraard de leesbaarheid van zijn levensverhaal. Een

kleine vijftig partijen sluiten Life at Play af, en wanneer je de pareltjes ziet die daartussen zitten (Kavalek won vele schoonheidspartijen in zijn leven), dan zijn dat er eerder te weinig. De redacteuren hebben ervoor gekozen om het verhaal op zich te laten staan en de partijen ook. Dat is verdedigbaar, maar zelf heb ik tijdens het lezen regelmatig heen en weer gebladerd tussen beide secties wanneer Kavalek een partij in woorden beschrijft, waarbij je als schaker toch al gauw nieuwsgierig wordt naar zetten en diagrammen. Een kort fragment uit het WK-studenten van 1962:

GUFELD - KAVALEK Marianske Lazne 1962

Stelling na 27.Lc5

In deze partij heeft Kavalek al van alles geofferd, en komt nu het prachtige slot:

27...Txc5! 28.bxc5 Lxc5 29.Tab1 f3 30.Tb4 Kf5 31.Td4 Lxd4 32.cxd4 Kf4

Zwart heeft geen stukken meer, maar nog wel alle acht pionnen!

33.Txf2 e3+ 34.Ke1 exf2+ 35.Kxf2

0-1

Lubomir Kavalek. Life at Play: A Chess Memoir (New In Chess 2022)

DE GELUKKIGE VERENIGING

HET GEHEIM VAN TROTSE LEDEN

“Dit boek zwengelt de discussie aan over wie je nu écht als club bent. Dit is essentieel in een tijdperk waarin het vaak gaat over rationele en praktische keuzes.”

– Eric Lagendijk (Vereniging Sport en Gemeenten)

Het boek voor de verenigingsbestuurder

Een sportvereniging waar alle leden zich gedragen als trotse eigenaar in plaats van kritische consument. Dit boek laat een route zien waarbij werken vanuit ‘geluk’ normaal wordt. Een compleet nieuwe aanpak om succesvol te verenigen, met daarbij de belo e: leden gedragen zich als trotse eigenaren van de vereniging.

NIEUW IN CHESSBASE 17:

• Nieuw database bestandsformaat: minder bestanden, meer functionaliteit, meer comfort, sneller

• Engine analyses opnieuw uitgevonden: Varianten worden automatisch van commentaar voorzien, gedwongen voorzettingen worden herkend, “buddy heuristiek” voor grotere zoek diepte

• Zoek parels: Vind spectaculaire partijen in een handomdraai! Schitterende partijen worden gemarkeerd in de partijen lijst.

• Geoptimaliseerde programma interface: hoge resolutie 2D bord, merkbaar sneller

• Nieuwe duidelijke zoekmasker: Zoeken met Materiaal en Stelling sterk vereenvoudigd, meteen overzicht over aantal gevonden partijen.

• Intelligent zoeken naar stellingen: Terwijl je de stelling invoert, zie je al de partijen die de stelling bevatten.

• Instellingen One-Drive: alle databank mappen kunnen gewijzigd worden in de nieuwe opties dialoog.

• Meer visuele informatie: Visualisatie van aanvallers en verdedigers (optioneel)

• Nieuw gestructureerde partij notatie: met intelligente verbergen en inspringen van varianten en symbolen.

• Vele detail verbeteringen voor meer bedieningsgemak, o.a. automatische laden van laatste bewerkte partij.

• Moderne, geïntegreerde browser voor alle database teksten

• Dark Mode: Donkere mode programma interface

Lorem ipsum dolor sit, consectetuer adipiscing

PLAYCHESS

ChessBase is a personal, stand-alone chess database that has become the standard throughout the world. Everyone uses ChessBase, from the World Champion to the amateur next door. It is the program of choice for anyone who loves the game and wants to know more about it. Start your personal success story with ChessBase and enjoy your chess even more.

NEW IN CHESSBASE 14: - “Similarity search” shows all games with similar pawn structures, sacrifice patterns, endgame positions etc. - Online player encyclopedia with Elo ratings, upgraded throughout the year - “Let’Check”: access the world’s largest database of in-depth analysis (more than million positions) - Optional 64Bit version: speeds up access to your databases - “Deep analysis”: generates an analysis tree that changes dynamically as with time weaker variations are dropped. - Cloud analysis: Deep analysis of a single position with several engines from di erent computers running in parallel. - One-click publication of one or more games on the web in a

WISSEN IST MATT WISSEN IST MATT

SYSTEM Minimum:REQUIREMENTS:

Pentium GHz, 512 MB RAM, Windows Vista or Windows XP (Service Pack 1), DVD ROM drive, Windows Media Player 9. Recommended:

PC Intel Core Duo, 2.4 GHz, GB RAM, Windows Vista, GeForce8 graphics card (or compatible) with 256 MB RAM or higher, 100% DirectX compatible sound card, Windows Media Player 11, DVD ROM drive.

CHESSBASE GMBH Osterbekstr. 90a 22083 Hamburg Germany ISBN 978-3-86681-382-3

unverb. Preisempfehlung €69,90

NIEUW: ChessBase 17 programma

NIEUW: Big Database 2023

Update Service tot eind 2023

Toegang to ChessBase Online Database (meer dan 12 miljoen partijen)

Abonnement op ChessBase Magazine (3 uitgaves)

ChessBase Premium lidmaatschap (6 maanden)

Player DVDROMdrive. WHAT WITHCHESSBASE: retrievegamesaccording openings,playersandtournaments; generatetournament tables graphicstatisticsof players openings;Oneclickannotatesyourgamewith “TheoreticalNovelty”;mergegameson-the-flyintoanopeningtree; generateaplayer’sdossiercontaining availableinformationfrom database;generate comprehensiveopeningsreportwithmain andcritimostimportantgames;Singleclick publishing games theInternet; games superbquality positions,diagramsandmultiplecolumns;automaticemailtransmission games databases;automaticupdateof referencedatabase weeklyinstall-ments games(only with currentChessBaseMegaDatabase displayofgames moves statistics style;optionalrestriction quality games searches;directaccess play-chess.comand the ICCFserverforcorrespondencechessgames. NEWINCHESSBASE12: -“Similaritysearch”shows gameswithsimilarpawnstructures,sacrificepatterns,endgamepositions -OnlineplayerencyclopediawithEloratings,upgradedthroughout theyear -“Let’Check”:access world’slargestdatabase in-depth analysis(morethan5millionpositions) -Optional64Bitversion:speeds access yourdatabases -“Deepanalysis”:generates analysistree changesdynamically withtimeweakervariationsaredropped.-Cloudanalysis:Deepanalysis asinglepositionwithseveral enginesfrom erentcomputersrunning parallel. -One-clickpublication ormoregameson ina Javascript.

NIEUW: ChessBase 17 programma

NIEUW: Mega Database 2023

Update Service tot eind 2023

Toegang to ChessBase Online Database (meer dan 12 miljoen partijen)

Jaar Abonnement op ChessBase Magazine (6 uitgaves)

ChessBase Premium lidmaatschap (12 maanden)

NIEUW: 250 ChessBase Ducaten

NIEUW: Voucher voor een Profi Powerbook naar keuze

NIEUW: ChessBase 17 programma

NIEUW: Mega Database 2023

Update Service tot eind 2023

Corr Database 2022

Endgame Turbo 5

USB Stick (128 GB)

Toegang to ChessBase

Online Database (meer dan 12 miljoen partijen)

Jaar Abonnement op ChessBase Magazine (6 uitgaves)

ChessBase Premium lidmaatschap (12 maanden)

NIEUW: 500 ChessBase Ducaten

NIEUW: Voucher voor een Profi

Powerbook naar keuze