Friso Nijboer verslaat Eelke de Boer Liam Vrolijk wint open groep

De University Challenge – de match tussen een grootmeester op leeftijd en een aanstormend talent – is in Groningen altijd het toefje slagroom op de taart. De geschiedenis wijst uit, dat het jonge talent op zijn tenen moet lopen in deze matches. Vorig jaar verloor Lucas van Foreest van Ivan Sokolov en jaren geleden waren Hans Ree en John van der Wiel te sterk voor Jorden van Foreest. Maar kijk waar ze nu staan: Lucas is regerend kampioen van Nederland en Jorden doet voor de tweede keer op rij mee aan de A-groep in Wijk aan Zee.

De tweekamp ging dit jaar tussen Friso Nijboer en Eelke de Boer. Een interessante line-up. De 54-jarige Friso Nijboer geldt als de roofridder van de open toernooien, hij heeft in Nederland alles gewonnen wat er te winnen valt. Hij komt al heel lang in Groningen. In de jaren tachtig deed hij mee aan het Europees Jeugdkampioenschap en hij was ook meermalen van de partij in de Kroon- en Open groep van de grote Groningse Kersttoernooien. In 1993 – toen de ouders van Eelke de Boer elkaar net hadden leren kennen - deed Nijboer al mee aan het legendarische PCA-kandidatentoernooi, samen met o.a. Kramnik, Anand en Kamsky. Kortom, een sterke, zeer ervaren grootmeester maar ook nog altijd heel gretig.

Eelke de Boer – 16 jaren jong –heeft flink huis gehouden in verschillende Nederlandse jeugd- kampioenschappen. Hij speelt in de Meesterklasse voor Groninger Combinatie en is op jacht naar de meestertitel. Een talent, zeker, maar hij heeft niet de gedrevenheid van de Van Foreestjes. Of zoals Donner ooit over de jonge Van der Wiel schreef: “Hij is op een prettige manier van een volstrekt onduidelijk niveau.”

Ook in deze UniversityChallenge was ervaring (nog) veel te sterk voor jeugdig enthousiasme. Nijboer dicteerde de match en won uiteindelijk met ruime cijfers: 3½-½. In de eerste matchpartij sloeg hij meteen toe. Nijboer ging voortdurend aan de leiding in een Caro-Kann, een opening die hij nog nooit eerder had gespeeld. Zo zie je maar: het is nooit te laat om jezelf opnieuw uit te vinden. Nieuwe openingen, nieuwe structuren, het kan allemaal heel inspirerend werken.

De

Boer-Nijboer

eerste matchpartij

1.e4 c6 2.d4 d5 3.Pd2 dxe4 4.

Pxe4 Lf5 5.Pg3 Lg6 6.h4 h6 7.Pf3

Pd7 8.h5 Lh7 9.Ld3 Lxd3 10.Dxd3 e6 11.Ld2 Pgf6 12.0-0-0 Le7 Nijboer stuurt aan op de korte rokade, dat leidt tot scherper spel dan een opstelling met lange rokade.

13.c4?!

Te haastig, dit geeft zwart allerlei aanknopingspunten op de damevleugel.

13…b5!

r+-wqk+-tr

zp-+nvlpzp-

-+p+psn-zp +p+-+-+P -+PzP-+-+ +-+Q+NsNPzP-vL-zPP+ +-mKR+-+R

Een bekend type pionoffer. Als wit het aanneemt, dan krijgt zwart de open b-lijn voor zijn toren en een onaantastbaar veld op d5 voor een paard.

14.Kb1 Tb8 15.Lf4 bxc4 16.

Dxc4 Tb6

17.Pe5 Pd5 18.Lc1

Pxe5 19.dxe5 Db8 20.The1 0-0

Een vervelende stelling voor wit. Zijn aanval op de koningsvleugel is nog nergens, terwijl zijn eigen koning niet echt veilig staat.

21.Td3 Tb4 22.Dc2 Dc7 23.a3

Th4!

Nijboer durft out of the box te denken en parkeert zijn toren op h4. Zwart kleeft hinderlijk aan de pion op h5.

24.Dd1 Tb8 25.Tb3 Txb3 26. Dxb3 Lc5 27.Df3

Nu verovert zwart de pion op e5. Wits beste kans was 27.f4, met als idee 27…Pxf4 28.Te4 Pxg2 29.Dc2! en het paard op g2 gaat verloren.

27…Ld4!

-+-+-+k+ zp-wq-+pzp-+p+p+-zp +-+nzP-+P -+-vl-+-tr zP-+-+QsN-zP-+-zPP+ +KvL-tR-+-

En pion e5 is niet meer te dekken. Op 28.De2 komt 28… Db6! en er dreigt zowel 29… Lxf2 als 29…Pc3+.

28.Pe4 Dxe5 29.g3 Txh5?

Nu wordt het weer spannend. Na 29…Th2! wint zwart geruisloos.

30.Pg5!

-+-+-+k+ zp-+-+pzp-+p+p+-zp +-+nwq-sNr -+-vl-+-+ zP-+-+QzP-zP-+-zP-+ +KvL-tR-+-

Een geweldige truc. De dame en de toren hangen, terwijl 30… Dxe1 faalt op 31.Dxf7+ Kh8 32.Df8 mat. Maar zwart staat intussen zo goed, dat zijn stelling wel een stootje kan hebben. 30…Df6 31.Dxh5 hxg5

Met twee pionnen voor de kwaliteit is zwart nog steeds de baas. De taaiste verdediging was nu 32.Th1 g6 32.De2, de dame moet zo snel mogelijk bij de verdediging assisteren. 32.f3? Df5+ 33.Ka1 Dd3!

Nu heeft zwart een winnende aanval.

34.Dxg5 Dxa3+ 35.Kb1 Dd3+

36.Ka1 Lf6 37.Dg4 Pc3!

-+-+-+k+ zp-+-+pzp-+p+pvl-+ +-+-+-+-+-+-+Q+ +-snq+PzP-zP-+-+-+ mK-vL-tR-+-

Wederzijdse tijdnood, maar Nijboer maakt er snel en overtuigend een eind aan. Er dreigt zowel mat op b1 als op a6.

38.bxc3 Dxc3+ 39.Ka2 Dc2+

40.Ka3 Le7+ en wit gaf op, het is mat of dameverlies.

In de Open Groep geen hoofdrol voor usual suspects als Sergey Tiviakov of Sipke Ernst, maar voor Liam Vrolijk. De 17-jarige scholier uit Capelle aan de IJssel eindigde met 7 uit 9 op een gedeelde eerste plaats, samen met Hagen Poetsch uit Duitsland en Shant Sargsyan uit Armenië. De tweede grootmeesternorm voor Liam, en straks na zijn eindexamen wil hij zich een tijdje uitsluitend bezighouden met schaken. Die grootmeestertitel is slechts een kwestie van tijd, de vraag is: hoe ver reikt zijn talent? Voldoende om door te stoten naar de top? De tijd zal het leren. Onderstaand zijn cruciale partijen uit de achtste en negende ronde.

In de achtste ronde versloeg hij de Braziliaanse grootmeester Fier in een krankzinnig ingewikkelde partij.

Vrolijk-Fier rsnlwqr+k+ zp-+-+-vlp -+-+-snp+ +-zpp+-+-+p+P+-tR +-sN-vLN+PzP-+-zPP+ tR-+QmKL+-

Stelling na 13.Le3

Fier werkte zijn meeste partijen in een soort rapidtempo af, maar in deze heksenketel dacht hij bijna een uur na. Kenners herkennen misschien nog de contouren van een modieuze Grünfeld met 5.h4, beide spelers zijn er vol ingegaan. Uiteindelijk speelde Fier:

13…Pbd7?

Niet de beste. Ook niet aantrek kelijk is 13…d4 14.Lxc4+ Kh8

15.Pg5 Tf8 16.e5!, maar het bizarre 13…Pc6!? is heel interes sant, b.v. 14.exd5 Pe7 15.Lxc4 Pf5 16.d6+ Le6 en zwart doet volop mee.

14.Pxd5 La6

Dit was zijn bedoeling, netjes ontwikkelen en vasthouden aan pion c4. Maar wit heeft een sterk antwoord.

15. Pxf6+ Pxf6 Ook 15…Lxf6 16.Dd5+ Kh8

17.Pg5 ziet er verschrikkelijk uit voor zwart.

16.Da4! Db6 17.Lxc4+ Lxc4

18.Dxc4+ Kh8

De computer geeft 18…De6 als taaier, maar het eindspel na

19.Tc1 Tb8 20.b3 is tamelijk troosteloos voor zwart. Fier gaat liever in vlammen ten onder.

19.Pg5 h5 20.Pf7+ Kh7 21. Pg5+ Kh8 22.e5!

r+-+r+-mk zp-+-+-vl-wq-+-snp+ +-zp-zP-sNp

-+Q+-+-tR +-+-vL-+PzP-+-zPP+ tR-+-mK-+-

Het gevreesde wapen van de Russische zetherhaling - om de tegenstander te kwellen en weer even hoop te geven - is bij Vrolijk tot in de puntjes verzorgd. Tijd nu voor het slotakkoord.

22…Dxb2 23.Pf7+ Kh7 24. Pg5+ Kh8 25.Td1 Pg4 Het kansloze eindspel na 25…

Txe5 26.Pxe5 Dxe5 27.Dxc5 geloofde Fier wel. Na 25…Ph7

26.Pf7+ Kg8 27.Ph6+ Kh8 28. Dg8+! wint wit met een klassiek stikmatje. Het matbeeld ten slotte na 25…Pg8 26.Pf7+ Kh7

27.Txh5+! 28.De4 is heel elegant.

26.Dxg4 Txe5 27.De2 Heel ontnuchterend. Zwart staat een stuk achter voor helemaal niets. Voor de vorm doet Fier nog een paar zetten.

27…Dc3+ 28.Kf1 Tf8 29.

Txh5+! Kg8 30.Th3 en 1-0, een bijzonder hardhandige overwinning.

In de laatste ronde stond Poetsch-Vrolijk – het duel tussen de twee koplopers – op het programma. Een snelle remise?

Bepaald niet! Het werd een messcherpe Siciliaan, waarin Vrolijk op het randje van de afgrond balanceerde.

Poetsch-Vrolijk besluit Poetsch op winst te spelen.

21…Ta7

Nu was het de beurt aan Vrolijk om lang na te denken. Hoe zijn stelling te bevrijden? Wat hij doet – met …Ta7 en …La8 – ziet er heel traag en verdacht uit. Misschien is 21…g5 gevolgd door 22…Pf6 een idee.

22.Td1 La8 23.Lg4

Binnen een paar zetten is het helemaal ontspoord bij zwart. Er dreigt verschrikkelijk 24. Lxd7+ Txd7 25.Pf6+ en wit wint. Niet goed is 23…0-0 24.Pe7+ en 25.Lxd7.

23…Kf8

lwq-+-mk-tr tr-+n+pvlp+-+-+pzp sNp+Nzp-+-+-+P+LvL +-+Q+-+PzPP+-+PzP +-mKR+-+-

Stelling na 16.Df3

16…Lb7

Hier houdt de theorie zo ongeveer op en zijn de spelers op zichzelf aangewezen.

17.Da3 Lf8 18.Dd3 Lg7 19. Da3 Lf8 20.Dd3 Lg7 21.Le2

Geen remise door zetherhaling! Na een kwartier nadenken

Winnend was nu 24.Da3+!, bijvoorbeeld 24…Kg8 25.Pe7+ Kh7 26.Pac6+ en wit wint materiaal. Misschien was Poetsch bang voor 24…b4, maar na het simpele 25.Pxb4 dreigt er domweg te veel. Toch de zenuwen?

24.Lf2? Pf6 25.Da3+ met remise-aanbod, en dat nam Vrolijk met een gevoel van enorme opluchting meteen aan. Het witte voordeel is na 24.Lf2? in één klap verdampt, in de slotstelling is het eerder zwart die beter staat.