Groningen Bouwt en Ontwikkelt 2023

Groningen BOUW T en ONT WIKKELT

Wethouder Rik van Niejenhuis:

“In Groningen zijn we echt aan het pionieren” | 12

De belofte van De Suikerzijde:

“Wonen, recreëren en ondernemen in het nieuwe stadsdeel” | 16

BPD | Bouwfonds Gebiedsontwikkeling over betaalbaar en duurzaam wonen in Groningen: “Een betaalbaar thuis voor iedereen” | 28

Groningen Bouwt en Ontwikkelt 2023 is een uitgave van RondOm Vandaag

Uitgever

RondOm Vandaag Holding bv

Ronald Jousma

Morra 2 - 40 9204 KH Drachten 0512-726 900 www.rondomvandaag.nl

Bladmanagement

Bouke Niggendijker

Redactie

Tekstbureau Sans Plus:

• Anne von Gleich

• Stefan Nieuwenhuis

• Richard Kootstra

Melissa Wijnja

Fotografie

Alwin Koops fotografie FotoTekst.nl

Johan Bosma

RondOm Vandaag

Vormgeving

Dana Elmendorp

Foto credits voorpagina

Vief Kwartier impressie EFFECT (Kopenhagen), Vector-i (Groningen en Felixx (Rotterdam)

Foto credits colofon De Suikerzijde, impressie Leefstraat

Verkoop Commercie & Advertenties

Bouke Niggendijker 06 -18 760 711 bouke@rondomvandaag.nl

Drukwerk

Veldhuis Media

Nabestellingen/lezersservice Losse nummer zijn te bestellen via verkoop@rondomvandaag.nl

Disclaimer

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Typ- en/of zetfouten voorbehouden. De uitgever kan niet instaan voor de juistheid of volledigheid van artikelen, RondOm Vandaag aanvaardt dan ook geen aansprakelijkheid, van welke aard dan ook, voor schade als gevolg van informatie uit deze uitgave.

Groningen BOUWT en ONTWIKKELT

dichtte stadsdichter Myron Hamming bij de reactie van het kabinet op het rapport van de parlementaire enquêtecommissie Aardgaswinning Groningen. Die reactie draagt de veelzeggende titel “Nij begun”.

Alles verandert, de kans om opnieuw te beginnen. Het zijn grote woorden – maar gezien de geschiedenis van het gasdossier waren ze gepast en nodig. Passend bij het gewicht van een parlementaire enquête en nodig voor de opgave waar we voor staan. Het herstellen van schade en het versterken van huizen, monumenten en infrastructuur heeft al te lang op zich laten wachten. We hebben nu de kans om ruimhartig en vanuit vertrouwen onze regio weer op te bouwen. En we hebben de verantwoordelijkheid om dat op zo’n manier te doen dat het karakter en het aangezicht van Groningen behouden blijven. Ik geloof ook oprecht dat er nu een nieuwe start gemaakt kan worden, dat we het nu samen beter kunnen doen dan hiervoor. Maar: met grote woorden komen ook grote verwachtingen en verantwoordelijkheden.

“…ja we hopen nog steeds dat we ergens vanuit het voorland van onze kinderen op deze dagen kunnen terugkijken en zeggen; toen veranderde alles”

Herstel en versterken is een belangrijke opgave voor onze gemeente en voor onze regio. Het is echter niet de enige die de komende jaren onze aandacht en inzet zal vragen. Voor dit voorwoord kreeg ik de vraag of ik vijf jaar vooruit wilde kijken. Als je het mij vraagt, dan is dat niet ver genoeg. De opgaven waar we voor staan vragen een veel langer perspectief, een visie die verder rijkt dan enkele jaren vooruit. We zien nu te vaak dat we als samenleving, als overheid, van incident naar incident hobbelen. Juist als we verder vooruit durven te kijken en uitgangspunten formuleren waar we ons aan kunnen vasthouden als er tegenslag is, kunnen we deze opgaven ook echt te lijf. Die visie mag ook van de overheid verlangd worden.

In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw ontbrak het ook aan zo’n perspectief. Toen verrezen in de binnensteden gebouwen waar we nu nog last van hebben. Dat scenario dreigt zich te herhalen. Sommige bouwers lijken alleen maar interesse te hebben in repeterende bouw: zo snel mogelijk volstrekt inwisselbare woonwijken zonder karakter uit de grond trekken in het eerstvolgende beschikbare weiland. Echte grote opdrachten die visie en vasthoudendheid vragen worden vermeden onder het mom van risico’s zoals rentestijgingen, maar deze opdrachten waren ook niet in trek toen de rente op nul stond.

We dreigen in plaats daarvan voor de zoveelste keer de probleemwijken of herstructureringswijken van de volgende generatie bouwen. We lijken niet te leren. Willen we dat niet? Willen we, gemeenten en bedrijven, risico’s niet eerlijk onder ogen zien, bespreken en verdelen? De grote namen in de stedenbouw, zoals Berlage en Bouma, gingen ook door roeien en ruiten, maar we zijn ze nog steeds dankbaar voor hun eigenzinnigheid. Wie pakt de handschoen nu op? Wie werkt vanuit een visie? Wie houdt de uitgangspunten vast zo dat ze tegen een stootje kunnen?

Dat is meer dan ooit nodig, omdat we geconfronteerd worden met opgaven die ons vragen om misschien wel vijftig jaar of nog verder vooruit te kijken. Dat heeft vooral te maken met klimaatverandering. Water en bodem zullen de komende decennia cruciaal blijken voor ruimtelijke ordening, voor bouwen en ontwikkelen Onze boeren krijgen te maken met steeds zoutere gronden. Onze steden worden veel te heet, en kunnen tegelijkertijd het vele regenwater niet meer kwijt. We kunnen onze dijken niet eindeloos verhogen, dus moeten we nieuwe oplossingen bedenken voor waterberging. We moeten voorkomen dat ons landschap onherstelbaar wordt aangetast.

Zo zijn er nog talloze andere voorbeelden te geven van wat ons de komende decennia te doen staat. We staan aan de vooravond van vele, moeilijke en noodzakelijke discussies over ruimtegebruik, goed en veilig wonen, het waterpeil, biodiversiteit en vragen over wat we bij dit alles rechtvaardig vinden.

De grootste uitdaging waar we voorstaan is dan misschien ook wel om samen een weg voorwaarts te vinden, waarbij al die belangen en belanghebbenden niet tegenover elkaar staan, maar vanuit een welbegrepen eigenbelang ook oog hebben voor de belangen van de ander. Dan zullen we nog steeds te maken krijgen met lastige vragen en frustrerende dossiers, maar als we steeds de intentie blijven houden om er samen beter uit te komen, om de kansen om opnieuw te beginnen ook te verzilveren, dan zal Groningen ook over vijftig jaar een prachtige plek zijn.

Koen Schuiling Burgemeester

In deze uitgave

IJZEBRAND RIJZEBOL, LID GEDEPUTEERDE STATEN VAN GRONINGEN “Aan de slag voor een groen imago, met oog voor elkaar”

DURA VERMEER

“Toonaangevende bouw- en samenwerkingspartner in Groningen”

ABC VASTGOED:

“Het Vief Kwartier is het duurzame resultaat van een constructieve samenwerking van gemeente Groningen en Team ABC Vastgoed”

YPE PULTRUM, PIETER WITZENBURG

EN MARTIJN GILS: “Crossroads, een gloednieuwe woonwijk in het hart van Groningen, waar alle wegen samenkomen”

EXCLUSIEF VASTGOEDBEHEER: “Het liefst zitten we voor de oplevering al aan tafel”

54 80

DAGMAR BOLWIJN, THUIS NIEUWBOUWMAKELAARS

“De woningmarkt gaat weer meer om het gevoel en daar voelen wij ons goed bij”

CAS KÖNIG

“Groningen Seaports: het groene stopcontact van Nederland”

VERDER IN DIT NUMMER: Wethouder Rik van Niejenhuis: “In Groningen zijn we echt aan het pionieren” 12 | De belofte van De Suikerzijde : “Wonen, recreëren en ondernemen in het nieuwe stadsdeel” 16 | Dura Vermeer: “Toonaangevende bouw- en samenwerkingspartner in Groningen” 20 | Maarten Gijgink van Boekholt nieuwbouwspecialist: “Kom langs en ontdek alle nieuwbouwmogelijkheden in Groningen en Drenthe” 24 | BPD over betaalbaar wonen, duurzaamheid in Groningen: “Een betaalbaar thuis voor iedereen” 28 | Robert Kuiper en Jannet Voorn namens Rizoem: “Samen nadenken over anders wonen” 46 | Ter Steege Bouw Vastgoed: “Vanuit meerdere invalshoeken actief in Groningen” 50 | Het team van Firmo Vastgoedverzekeringen: “Een one size fits all verzekering voor vastgoedinvesteerders” 58 | Zethoven-Hornstra Bouwplan Ontwikkeling: “Ontwerpt, ontwikkelt & ontzorgt” 62 | Rho Adviseurs: een brug tussen publiek en privaat in gebiedsontwikkeling: Riep Paulusma: “Zoveel opgaven met zo weinig ruimte vraagt om visie en zorgvuldigheid” 66 |Sjon van Veen en Thomas Peters van Eijgen Finance Groningen Stad en Fortior Hypotheken zien kansen in een snel veranderende markt: “Ons doel is om zoveel mogelijk de regie te nemen in het financieringsproces” 70 | Een interview met voorzitter Bertil Westers: “Het belang van de Bouwsociëteit Groningen” 74 | Groningen Werkt Slim: “Samen duurzamer ondernemen op bedrijvenparken” 76 | Het Noordelijk Vastgoedcongres brengt ambities samen met indrukwekkende cijfers 84 | Visie van Vesta: “Van een huis naar een thuis” 86.

IJzebrand Rijzebol, lid Gedeputeerde Staten van Groningen

“Aan de slag voor een groen imago, met oog voor elkaar”

Transitie, circulariteit, verduurzaming. Wie de economische realiteit van de noordelijke provincies in ogenschouw neemt, kan niet om deze begrippen heen. Volgens IJzebrand Rijzebol, lid van de Gedeputeerde Staten van Groningen met onder meer economische zaken en financiën in de portefeuille, zijn het geen loze kreten die het goed doen in het bestuurlijke discours. Hij beziet de toekomst met lef, toewijding en energie. Er moeten nu eenmaal dingen veranderen, daarover is iedereen het eens, vooral op het gebied van vergroening. “Als we het samen doen, laten we het dan meteen goed regelen.”

Een gesprek met IJzebrand Rijzebol gaat in een flink tempo. Hij praat energiek en legt daarbij een persoonlijke bevlogenheid aan de dag. Zijn taalgebruik gaat van formeel en zakelijk naar recht-voor-zijn-raap. Zaken die tegenzitten zijn prut en wat goed loopt, gaat “met een gloeiende vaart”. Het laat vooral zien dat er veel gaande is in economische zin: de groene transitie is in volle gang en met een duidelijk verhaal en een goede samenwerking is alles mogelijk in het noorden. Als gedeputeerde met een topzware portefeuille (Economische zaken, Financiën, Toezicht gemeentefinanciën en Gebied Centraal-Groningen) ziet hij de toekomst positief in. “Er is een grote saamhorigheid in het noorden, het is onze manier om te laten zien dat we er voor elkaar zijn.”

Gevraagd naar de actuele ontwikkelingen in de markt en het bestuur, komt Rijzebol meteen ter zake. “De energietransitie, dat is de trend in onze provincie. Logisch bovendien, omdat we al decennia lang de energieprovincie van Nederland zijn. Twee zaken zwengelen de transitie aan. Ten eerste is dat het sluiten van de gasvelden en ten tweede de verduurzaming van onze leefomgeving. Van oudsher zijn hier veel energie-intensieve bedrijven gevestigd, die leunden op de gaswinning en de aanwezigheid van de Eemshaven. Een deel van die bedrijven moeten nu die transitie maken. Die bedrijven willen dat graag, ze willen aan de slag voor een groen imago.”

Circulaire bedrijvigheid

De transitiekwestie heeft veel weg van een imagoverhaal. Volgens Rijzebol zijn groen en duurzaam containerbegrippen geworden, waar iedereen zijn eigen draai aan geeft. Toch hebben bedrijven, zeker de energie-intensieve tak, veel belangstelling voor de vergroening. Rijzebol is verheugd over deze opstelling: “Het komt vanuit de bedrijven zelf. Het hoeft niet eens opgedrongen te worden en dat bevalt me prima. Imagokwestie of niet, dat bedrijven zich afvragen hoe ze bijvoorbeeld meer circulair kunnen werken, is een teken dat

er echt iets gaat veranderen. Toch moeten we niet onderschatten wat een grote opgave het is. Bijvoorbeeld voor Seaports dat daar ruimte voor nodig heeft.”

Rijzebol ziet een grote rol weggelegd voor de Eemshaven - en voor de provincie. “Het vestigingsklimaat is alles. Er zijn veel positieve geluiden vanuit het bedrijfsleven om de transitie op locatie te faciliteren. Dat betekent dat de circulaire bedrijven de ruimte moeten krijgen om de transitie naar groen en groei te kunnen maken. De provincie heeft daarin een belangrijk taak. Uiteindelijk vraagt het bedrijfsleven ons om de mogelijkheden te faciliteren.”

Voordat Rijzebol in 2020 zijn betrekking als lid van de Gedeputeerde Staten van Groningen aanvaarde, had hij al een politieke carrière van 25 jaar achter de rug, die begon als gemeenteraadslid van Loppersum voor het CDA, het wethouderschap en de provinciale staten. In zijn portefeuille heeft hij Economische zaken, Financiën, Toezicht gemeentefinanciën en Gebied CentraalGroningen (gemeente Groningen). Hij weet dus dat voor alle grote ondernemingen ook altijd oog moet zijn voor de mensen, voor de gemeentebesturen.

Onderwijsinstellingen zijn kennistrekkers

“Voor ons beleid als provincie en als regio is het van belang dat wij goed samenwerken met de gemeenten. Die staan dichtbij de mensen en vertellen en vertalen het gevoerde beleid. Neem de Eemshaven als voorbeeld. Die moet straks 600 ha groter worden, wil de circulaire vergroening van de bedrijvigheid uitgevoerd kunnen worden. Daarvoor zijn bestemmingsplannen en procedures, en die gaan vaak via gemeentes, in dit geval Het Hoogeland. Samen moet er gekeken worden wat er wel en niet kan en komt. Electriciteitsbedrijf Tennet zal bijvoorbeeld een deel van het nieuwe gebied nodig hebben voor een netwerkstation. De vraag is dan: wat levert het op? Hoe ziet het eruit?

Sneller, duurzamer en betaalbaarder bouwen

Wij willen van waarde zijn voor de wereld om ons heen. Echt iets voor mensen betekenen. We ontwikkelen, bouwen en verbeteren & verduurzamen woningen en appartementen. Met onze Slimme Huizenfabriek bouwen we sneller, duurzamer en betaalbaarder. En in alles wat we doen, geven we vorm aan woon-, werk- & leefplezier.

plegt-vos.nl

En past dat in de omgeving? Onder alle omstandigheden blijft een groot deel van het gebied zijn groene karakter behouden.”

Rijzebol kan het niet laten al enkele successen te delen. “Onze onderwijsinstellingen doen heel goed onderzoek en zorgen daarbij voor passend onderwijs. We zien steeds meer startups vanuit die hoek ontstaan. Het zijn echte kennistrekkers voor de duurzame en circulaire industrie. Het onderwijs is steeds beter in staat kennis en mankracht te implementeren waar dat nodig is. Avantium is een mooi voorbeeld. Zij maken afbreekbare plastics vanuit groene biomassa, bijvoorbeeld van de suikerindustrie. Dat is groene productie, die zijn oorsprong had op het Zernike-terrein in Groningen. Daar stond een proefopstelling en nu is het groot in Delfzijl. Het is een toonaangevend chemisch technologiebedrijf en koploper op het gebied van hernieuwbare chemie. Het laat zien dat kennis, en dus onderwijs, heel belangrijk is.”

Noordelijk DNA

Onderwijs is een belangrijke troef, maar samenwerking op bestuurlijk niveau is volgens Rijzebol minstens zo belangrijk. Volgens hem kijken veel regio’s in Nederland met enige jaloezie naar de noordelijke samenwerking van Groningen, Friesland en Drenthe. “Wij ondersteunen elkaar op een goede manier. Er is hier een grote saamhorigheid. Het is de perfecte manier om te laten zien dat we het echt samen moeten doen en dat we er voor elkaar zijn.”

Als voorbeeld noemt Rijzebol het Just Transition Fund (JTF). Dat is een fonds voor een rechtvaardige transitie, die bijdraagt bij aan de overgang naar een Klimaatneutraal Europa. Het JTF financiert innovatie van de regionale economie en vermindert de negatieve gevolgen voor de werkgelegenheid als gevolg van deze transitie. In de periode 2021-2027 kan Nederland in totaal aanspraak maken op 623 miljoen euro. “En daarvan hebben de

drie noordelijke provincies 330 miljoen binnengehaald. Dat lukt alleen door goed samen te werken. En kijk dan eens naar de rol van de Friezen: zij wisten op voorhand dat zij geen aanspraak konden maken op heel veel van dat bedrag, maar toch zijn ze er vol voor gegaan. Dat laat zien dat er echt iets van een noordelijk DNA bestaat. Dat is prachtig.”

Laat onverlet dat er nog veel moet gebeuren. Tussen de 10.000 en 20.000 banen moeten vanwege de transitie worden omgezet naar groen, duurzaam en circulair werk. De fossiele banen van ooit moeten de groene groei van de toekomst mogelijk maken. Het grote deel van de JTF-gelden gaat dus naar de MKB, om kennis op te doen om zo een rol te kunnen krijgen in de transitie-industrie.

En dan is er nog de menselijke, nietindustriële kant van het verhaal: de huizen en de infrastructuur. Dat zijn volgens Rijzebol zaken die in de nabije toekomst met politieke wil moeten worden gerealiseerd. “Hoe je het wendt of keert, de regio is veel te lang vergeten. Dat zie je terug in de politieke aardverschuiving van de laatste verkiezingen. Veel zaken die spelen houden wat dat betreft direct verband met elkaar. Nederland heeft huizen nodig en onze regio heeft de ruimte om te bouwen. Alleen moet het gebied daarvoor wel eerst ontsloten worden. Je kunt geen woonwijk aanleggen aan een zandweg. Dus wij zeggen: een Lelylijn, de N33 verdubbelen, werk maken van de Niedersachsenlijn en ontsluit de regio, bijvoorbeeld van Stadskanaal naar Emmen. Wij kunnen als noorden echt een bijdrage leveren, daarvan ben ik overtuigd, maar daar hoort een infrastructuur bij, met voorzieningen. Als we het samen doen, laten we het dan meteen goed regelen.”

Wethouder Rik van Niejenhuis:

“In Groningen zijn we echt aan het pionieren”

De woningnood is hoog. Daarom wordt er in de stad de komende 10 jaar hard gewerkt aan het realiseren van nieuwe wijken als de Stadshavens en de Suikerzijde. Maar ook de bestaande woningvoorraad wordt aangepakt, waarbij de aandacht eerst uitgaat naar de noordelijke stadswijken: “We gaan de bewoners daar nu echt laten zien dat ze erbij horen.”

Van Niejenhuis is sinds juni 2022 wethouder van de gemeente Groningen. Van huis uit is hij planoloog en heeft bij meerdere gemeenten binnen en buiten de provincie Groningen werkervaringen opgedaan op het gebied van ruimtelijke ordening, leefbaarheid, zorg en welzijn.

Van 2020 tot 2022 was hij directeur bij Groninger Dorpen. Sinds 2019 is van Niejenhuis actief als raadslid voor de PvdA. “Mijn voorganger Roeland van der Schaaf heeft in de afgelopen tien jaar al heel veel bewerkstelligd. Het voelt voor mij als nieuwe wethouder als een prachtig moment

om hier in te springen en deze plannen verder te kunnen brengen.”

Woonvisie

Groningen staat voor een forse opgave op het vlak van wonen. Die opgave zit ‘m niet alleen in de aantallen, maar ook in de kwaliteit en toekomstbestendigheid van de woningen en woonomgeving. Met de Woonvisie zet de gemeente in op de woonomgeving van morgen. “Nieuwbouw is natuurlijk sexy en krijgt meer aandacht, maar ook in de bestaande voorraad moet je steeds zorgen dat er woningen beschikbaar blijven en hun kwaliteit behouden”, aldus van Niejenhuis.

“Dat is soms ook nog wel een strijd met de markt, er zijn private partijen met veel eigendom die steeds kansen zien om vooral rendement te gaan”, vervolgt van Niejenhuis. “Vanuit de woonvisie zijn we continu bezig om instrumenten te introduceren die ervoor zorgen dat renderen niet ten koste gaat van de bewoners of de kwaliteit. Denk hierbij aan gesjoemel met energielabels of verhuurders die zich niet aan de regels houden. We hebben voor dat laatste de bestuurlijke boete geïntroduceerd, en we lopen voorop in Nederland, met de verhuurdervergunning.”

De Suikerzijde

De Suikerzijde wordt stedelijk en stoer, maar ook groen, royaal en uitnodigend. Je kunt er straks wonen, werken, naar school gaan en studeren. Maar ook is er alle ruimte voor ontspanning, sporten, wandelen en fietsen. Er komen zo’n 5000 woningen en verschillende commerciële en maatschappelijke voorzieningen. “Het mooie van de Suikerzijde en ook de andere nieuwbouwprojecten, is dat hiervoor zelfstandige BV’s zijn opgezet. Het gaat dan om een zelfstandig projectbureau met eigen mensen in dienst. De gemeente is voor 100% aandeelhouder, maar ze kunnen op deze manier heel snel en slagvaardig handelen binnen de kaders die de gemeenteraad mee geeft.”

“Bij Suikerzijde selecteren we per deelgebied een ontwikkelaar en zetten daarmee eigenlijk een hele open vraag uit”, vervolgt van Niejenhuis. “We werken daar samen met Dura Vermeer (en 2 corporaties) en zij houden zich op die manier met veel meer bezig dan alleen de woningen. Denk dan aan de openbare ruimte en voorzieningen en bijvoorbeeld ook aan nieuwe parkeeroplossingen ,want we willen een autovrije woonomgeving.”

Noordelijke wijken Sociale wijkvernieuwing is ook een belangrijk onderdeel van de woonvisie. “Je ziet dat vooral in de noordelijke wijken op alle lijstjes te laag gescoord wordt”, zegt van Niejenhuis. “Mensen leven daar minder lang en gezond, het opleidingsniveau is lager, dus we moeten daar ook hard aan

“Groningen is voor iedereen, daar hoort een goed woon- en leefklimaat bij. Betaalbaar, duurzaam en van hoge kwaliteit. Meer dan ooit betekent dit dat we fors moeten investeren in onze gemeente. Om iedereen een plek te geven.”

Kaartje stationsgebied

MAKERS VAN HET NOORDEN

Makers van het Noorden sinds 1931!

Rottinghuis’ Aannemingsbedrijf is een ontwikkelende bouwer gevestigd in Groningen Stad. Elke dag staan wij klaar voor onze opdrachtgevers in de sectoren woningbouw, utiliteitsbouw, woningverbetering en bouwservice en onderhoud.

Rottinghuis is onderdeel van Koninklijke VolkerWessels. Wij staan als regionale bouwpartner dicht bij onze klanten, maar bieden deze de voordelen van een groot concern. Zo bouwen wij samen aan een duurzame toekomst voor Stad en Ommeland.

de bak. We gaan de bewoners daar nu echt laten zien dat ze erbij horen. Dat betekent dat niet alleen gebouwd wordt maar ook op sociaal vlak doen we veel om armoede tegen te gaan, om beter onderwijs te bieden. Kortom om de kwaliteit van leven te verbeteren. Een van de grote uitdagingen is om in bestaande wijken te verdichten. Dat is nodig om een compacte stad te blijven. In Selwerd worden straks 200 woningen gesloopt en er komen 400 bij. En dat is ingrijpend, want het is een bestaand gebied. Het is niet zo als bij een nieuwbouwproject, waar je met een schone lei kunt beginnen.”

“Het zijn hele intensieve projecten, maar dat maakt het ook wel echt dankbaar werk. Je kunt immers zo een substantieel verschil maken voor mensen. Maar dat kun je als gemeente natuurlijk niet alleen. We werken daarom met een Maatschappelijke Coalitie. Met daarin de corporaties, onderwijs, politie, etc.. Alle partijen hebben zich voor de komende 10 tot 15 jaar aan de wijkvernieuwing gecommitteerd”, vervolgt van Niejenhuis

Pionieren

In Zernike, Paddepoel, Selwerd en Vinkhuizen is men volop bezig met het aanleggen van een warmtenet. Met dit warmtenet moeten in de toekomst meer dan 12.500 huishoudens, instellingen en bedrijven in het noordelijke deel van de stad worden voorzien van duurzame warmte. “We hebben het echt over een investering van honderden miljoenen voor het Warmtestad project. En daarin hebben we ook hard de steun van Europa nodig. In Groningen zijn we wat dat betreft ook echt aan het pionieren want we doen dit als gemeente zelf. Andere steden komen hier om te zien hoe we dit aanpakken en hoe we daarvoor Europees geld hier naartoe weten te krijgen.”

Het eerste deel van het warmtenet is inmiddels aangelegd in Zernike en Paddepoel. “Op dit moment breiden we het warmtenet uit van Paddepoel naar Selwerd en Vinkhuizen. En omdat de straten dan

open liggen, grijpen we deze kans ook gelijk aan voor verdere wijkvernieuwing. Dat betekent meer speelruimte en vooral ook meer groen. De stad is al bloedheet, dus we moeten die stap ook echt nu gaan zetten. En op deze manier willen we dat gelijk goed doen.”

Ook zijn er plannen voor een groot zonnepark buiten de stad, om de energietransitie nog verder op gang te brengen. “Dit komt op onze eigen grond en de opbrengsten komen terecht in het daarvoor opgezette Fonds EnergieTransitie. Hiermee gaan we mensen met een koopwoning, die geen brede beurs hebben, helpen om hun huis te verduurzamen. En dat drijft weer de wijkvernieuwing. Dat vind ik zo leuk aan in een stad als Groningen werken. We denken hier vanuit publieke regie, zodat iedereen mee kan blijven doen. Daarvoor ben ik ook de politiek ingegaan.”

Wethouder Rik van Niejenhuis

“Ik ben de politiek in gegaan om ervoor te zorgen dat iedereen mee kan blijven doen. Denken en handelen vanuit

publieke regie levert ons voordelen op.

Dit steken we in eigen projecten zoals de wijkvernieuwing.”

“Wonen, recreëren en ondernemen in het nieuwe stadsdeel”

De belofte van De Suikerzijde

Maarten de Vries en Maartje Bos

De Suikerzijde wordt het nieuwe, toekomstgerichte stadsdeel op het terrein van de voormalige Suikerfabriek. Vlak bij het centrum van de stad. Veel mensen kennen het Suikerunieterrein al: is het niet van de historische verhalen van de suikerfabriek, dan wel van de creatieve evenementen en bedrijvigheid op het voorterrein. Maar dat is pas het begin van wat De Suikerzijde gaat worden.

Projectleider Maarten de Vries en communicatie- en omgevingsmanager Maartje Bos doen de plannen uit de doeken.

Een levendig binnenstedelijk gebied

“Veel mensen realiseren zich nog niet hoe groot de Suikerzijde wordt”, vertelt Bos. “Het voorterrein kennen veel mensen al. Maar daarachter ligt het grootste deel van het plangebied. Dit loopt in het noorden tot aan het Hoendiep en in het zuiden tot aan de Peizerweg. Naar het westen loopt het helemaal door tot de Johan van Zwedenlaan. Het wordt echt een compleet nieuw stadsdeel. In totaal is het plan anderhalf keer zo groot als de binnenstad van Groningen. Door de centrale ligging zal De Suikerzijde straks ook alle omliggende wijken met elkaar verbinden.”

“Een groot deel van het gebied wordt nu niet gebruikt en is ontoegankelijk”, vult de De Vries aan. “En dat is logisch, als je nagaat dat het eerst een fabrieksterrein was.

Met de ontwikkeling van De Suikerzijde gaat dat echt veranderen. We gaan bruggen maken, we leggen logische routes aan voor wandelaars, fietsers, auto’s en bussen en werken aan een nieuw station. En met de nieuwe fietsroute die nu gebouwd wordt, ben je straks in enkele minuten in de binnenstad. De Suikerzijde komt hiermee letterlijk dichtbij.”

Aanleg van de Suikerzijderoute, de nieuwe snelle fiets- en wandelverbinding tussen binnenstad en De Suikerzijde. Het nieuwe spoordek werd ingereden zodat er een onderdoorgang gemaakt kon worden

Foto: Stefan Verkerk Fotografie & Webdesign

Divers en groen Maar wat kunnen we in de toekomst van de Suikerzijde verwachten? De Vries vat

“We gaan zoveel mogelijk samenwerkingen aan”

de plannen samen: “Er komen zo’n 5000 woningen, diverse voorzieningen, ondernemingen, scholen en een groot park. Het moet een plek worden met energie, waar je elkaar ontmoet, waar je leert en ontspant. We starten met de bouw van 700 woningen en het Pioniersgebouw. Dat is een woongebouw met ook 4000 m² voor maatschappelijke en commerciële ondernemingen. Een centrale en uitnodigende ruimte waar je zo even naar binnen loopt. Zodat de eerste bewoners straks echt in levendige buurt terechtkomen.”

ner dan ik in eerste instantie had gedacht. Je ziet op de ontwerpen en impressies, bijvoorbeeld dat de auto’s niet op straat staan en dat er in plaats daarvan ruimte is voor groen. We kiezen bewust niet voor een strookje gras, maar voor een brede groene strook met wateropvang, ruimte om te spelen en ruimte voor dieren. Ook binnen de bouwvelden is er ruimte voor groenvoorzieningen. En dan hebben we natuurlijk nog het grote nieuwe Suikerpark. Ik had vijf jaar geleden niet gedacht dat een stadswijk samen kan gaan met zoveel groen.”

Bos en De Vries zijn allebei al vijf jaar betrokken bij de ontwikkeling van de Suikerzijde. Wat begon met een grove schets, begint steeds concreter te worden. Terugkijkend op de afgelopen jaren, verbaast Bos zich vooral over de ruimte voor groen in de stadswijk. “De Suikerzijde wordt veel groe-

De Suikerzijde is van iedereen De Suikerzijde wordt een plek voor iedereen en dat komt ook tot uiting in de ontwikkeling van het terrein. Bos: “We zitten niet achter ons bureau om alles achter de komma te bedenken. In plaats daarvan gaan we zo veel mogelijk samenwerkingen aan. Er is zoveel kennis en energie en die willen we zo goed mogelijk benutten. Zo voeren we veel gesprekken met bewoners, geïnteresseerden, ondernemers en belangengroepen.”

Tijdens de gesprekken is er ook veel aandacht voor de zachtere kant van het bouwen, zoals de sfeer en het gevoel in de wijk. “De ontwikkeling van de Suikerzijde gaat niet alleen over stenen, maar vooral over de vraag ‘Hoe woon en leef ik hier straks?’. We bespreken hoe je een gezonde wijk maakt, een plek waar je elkaar tegenkomt en op elkaar let. Een plek waar verschillende soorten mensen op een fijne manier samen wonen, leven en recreëren. Het moet een inclusief en uitnodigend stadsdeel worden.”

Samenwerking met woningcorporaties en ontwikkelaars Het projectteam werkt al langere tijd samen met woningcorporaties Nijestee en Patrimonium. Om de plannen verder vorm te geven en straks te gaan realiseren, is Dura Vermeer partner van het project geworden. De Vries: “Vanuit de bestaande samenwerking met Nijestee en Patrimonium hebben we een partner gezocht. Alle

Impressie van het Pioniersgebouw

“Hoe woon en leef ik hier straks?”

grote ontwikkelaars uit Nederland hebben gereageerd en uiteindelijk hebben we voor Dura Vermeer gekozen.”

“We merkten dat Dura Vermeer het gesprek over de toekomst van de wijk echt aan wilde gaan. In het begin hebben we samen onze gemeenschappelijke waarden bepaald, iets waar we nu altijd op kunnen terugvallen. Daarna zijn we samen allerlei thema’s uit gaan werken: van welke huizen we gaan bouwen tot hoe je omgaat met parkeren en duurzaamheid. We willen dat het een echte stadswijk wordt, met plek voor jong en oud. Met een mooie mix van woningen, van appartementen voor sociale huur tot grote herenhuizen in het koopsegment. Daarnaast bieden we volop plek om te ondernemen. Als alles volgens plan verloopt, gaan we eind 2024 al bouwen. De realisatie van de eerste woningen komt dus steeds dichterbij en het is erg leuk om die stappen te zetten.”

Maquette en meer informatie

Iedereen die benieuwd is geworden naar de toekomst van de Suikerzijde, is van harte welkom om langs te komen in het informatiecentrum aan de Energieweg 9 in Groningen. In dit centrum is de maquette te bewonderen en is er gelegenheid om vragen te stellen. Het informatiecentrum is buiten vakantieperiodes geopend van maandag tot en met donderdag tussen 10:00 en 15:00. Geïnteresseerden mogen de Suikerzijde (www.desuikerzijde.nl) ook bellen of e-mailen voor meer informatie.

Bezoek van minister

Hugo de Jonge aan De Suikerzijde (februari 2023).

Hij staat met wethouder Rik van Niejenhuis bij de maquette.

Foto: Henk Tammens, gemeente Groningen

“Het moet een inclusief en uitnodigend stadsdeel worden”

Dura Vermeer

Koert Terhürne en Tine-Loes Hemmes

“Toonaangevende bouwen samenwerkingspartner in Groningen”

Dura Vermeer heeft zich gevestigd in Groningen als een gedreven samenwerkingspartner en koploper in de bouwsector. Op basis van een divers activiteitenaanbod en een sterke focus op samenwerking heeft Dura Vermeer een prominente rol verworven in de regio. “De Groningse nuchterheid, het door willen pakken en tegelijk de ambitie het goed te willen doen, past heel goed bij ons.”

Met zelfstandige werkmaatschappijen in het hele land, combineert Dura Vermeer een sterke regionale verankering met de kennis, kracht en middelen van een landelijk opererend bedrijf. “Dura Vermeer Bouw Hengelo is actief in ontwikkeling, woningbouw, utiliteitsbouw, renovatie en transformatie, beheer en exploitatie,” zegt Koert Terhürne directievoorzitter Dura Vermeer Bouw Hengelo, die verantwoordelijk is voor de regio Noord-, Oost-, en Midden-Nederland.

Gebieds- en vastgoedontwikkeling

In de regio Groningen werkt Dura Vermeer op dit moment aan vastgoedontwikkelingen in onder andere De Oostergast, Damsterdiep en Meerstad. Een gebiedsontwikkeling waar ze bijzonder trots op zijn is de Suikerzijde. Niet alleen vanwege de omvang van 160 hectare en de ligging nabij de binnenstad,

maar ook vanwege de hoge ambities en de samenwerkingsvorm. De Suikerzijde wordt namelijk een zelfstandig functionerend en levendig stadsdeel met uiteindelijk 5.000 woningen en ruimte voor verschillende woonvormen, werken, leren en recreëren. De gemeente, Dura Vermeer en corporaties Nijestee en Patrimonium zijn een partnerschap aangegaan om de eerste 700 woningen met bijbehorende voorzieningen in De Suikerzijde te realiseren.

Tine-Loes Hemmes, directeur vastgoedontwikkeling bij Dura Vermeer: “De samenwerkingsvorm, een partnerselectie, maakt deze gebiedsontwikkeling uniek. We zitten vanaf het begin aan tafel met zowel de gemeente als de woningcorporaties. We werken samen op basis van gedeeld verlangen en vertrouwen. Iedereen heeft natuurlijk zijn of haar eigen belangen.

De Suikerzijde wordt stads, koel en oergezond

Maar door deze in het begin van de samenwerking uit te spreken en om te vormen naar een gedeeld verlangen van wat je wilt bereiken, zorgt het ervoor dat je naar hetzelfde doel koerst. Dat het daarbij af en toe schuurt is logisch en leidt uiteindelijk ook tot betere planvorming.”

te leiden, is Dura Vermeer hiervoor met beide partijen een meerjarige strategische samenwerking aangegaan. “We zijn enorm trots dat we van zowel Lefier als Nijestee het vertrouwen krijgen om een lange periode intensief samen te werken”, zegt Terhürne. “Bij zo’n samenwerking hoort dat je respect voor elkaar hebt, eerlijk bent, elkaar vertrouwt, je belangen durft uit te spreken en elkaar op dingen kunt aanspreken. Dat is voor ons geen nieuwe manier van werken, maar het blijft toch bijzonder. En het is de beste manier om samen grote stappen te zetten op het gebied van duurzaamheid en continu verbeteren.”

Grootschalige

renovatiewerkzaamheden

De komende jaren voert Dura Vermeer grootschalige renovatiewerkzaamheden uit voor woningcorporaties Lefier en Nijestee. Om zo’n enorme klus in goede banen

Hemmes vult aan: “Over onze samenwerkingsvorm met Nijestee maakte een teamlid onlangs het vergelijk met het programma Married At First Sight: we hebben een match op basis van ons DNA, we hoeven elkaar alleen nog maar te leren kennen. En zo voelt het ook echt. Als we die klik hebben met onze opdrachtgever, dan merken we dat integraal terug in onze projecten en resultaten.”

Complexe opgaven

Naast verduurzaming en vastgoedontwikkeling is Dura Vermeer toonaangevend op het gebied van complexe utiliteitsbouw. Terhürne: “We staan bekend om onze expertise op het gebied van ziekenhuizen, hotels, scholen

De productiefaciliteit voor TKF in aanbouw

“We werken samen op basis van gedeeld verlangen en vertrouwen.”

Renovatie monumentaal pand voor Nijestee

en kantoorgebouwen. Zo zijn we onlangs samen met Croonwolter&dros gestart met de vernieuwbouw van de A-toren voor het UMCG (Universitair Medisch Centrum Groningen) en in Eemshaven werken we samen met Dura Vermeer Infra en Aannemingsmaatschappij Friso aan een enorme productiefaciliteit voor TKF. Zij produceren jaarlijks 1.200 km interarray kabel om windmolenparken op zee onderling te verbinden.”

De uitdaging is groot vanwege de grootte van de materialen en de afgelegen locatie. Daarnaast is de bouwtijd erg kort, waardoor er veel mensen tegelijk worden ingezet op het project. Terhürne: “Een hele operatie. We hebben nauw contact met alle partijen in deze opdracht. Een goede samenwerking is essentieel om snelheid te maken en de planning te halen. Cruciaal is daarbij de afstemming met installateurs van gebouwgebonden installaties en van de productiemachines die straks de kabels fabriceren.” Naar verwachting wordt de kabelfabriek eind 2023 opgeleverd.

Optellen naar nul

De duurzaamheidsambitie van Dura Vermeer ligt hoog. Hemmes: “Met het opraken van de grondstoffen zien we een versnelde transitie naar bijvoorbeeld houtbouw. De tekorten en hoge energieprijzen maken dit een enorm uitdagende tijd, maar het zorgt er ook voor dat we nu gaan doen wat de bouw al jaren geleden had moeten doen: de mindset richting een toekomstgerichte verduurzaming.” Dura Vermeer heeft zich landelijk gecommitteerd aan Net Zero, waarbij ze hun CO2-uitstoot voor 2030 met vijftig procent reduceren en terugbrengen tot nul voor 2050.

Hiervoor is binnen het gehele bedrijf en per werkmaatschappij een nulmeting gedaan in 2022. Terhürne: “Op basis van dat absolute getal – onafhankelijk dus van groei, krimp of aantal projecten – gaan wij nu aan de slag om die doelen te halen. Als eerste stap zijn we ons materiaal en

het wagenpark elektrificeren, als tweede door met honderd procent groene energie te (blijven) werken en tot slot door over te stappen op CO2-neutrale of zelfs CO2positieve bouwmaterialen. Daar hoort dan ook nog een vervolgstap bij; dat alles wat wij als bouwers nalaten ook geen CO2-uitstoot veroorzaakt.”

Hemmes vult aan: “Meebewegen met de markt, innoveren en duurzaamheid uitdragen. We hebben in het verleden aangetoond dat te kunnen door als één van de eerste de markt te vragen wat ze willen, ons aan te passen aan de digitaliseringslagen en innovaties door te voeren voor een leefbare omgeving. We moeten én willen nu bij alle projecten en samenwerkingen die we aangaan de daad bij het woord voegen. Niet alleen onze eigen organisatie, maar de hele keten willen we activeren om samen met ons het goede te doen.”

“CO2-uitstoot voor 2030 vijftig procent reduceren en terugbrengen tot nul voor 2050.”

“Kom langs en ontdek alle nieuwbouwmogelijkheden in Groningen en Drenthe”

Maarten Gijgink, Miriam Dontje en Jeroen Koops van ‘t Jagt

Maarten Gijgink van Boekholt nieuwbouwspecialist

Wie een nieuwbouwwoning ontwikkelt of wil kopen, is bij Boekholt nieuwbouwspecialist welkom voor gedegen advies. Ontwikkelaars en particulieren worden van A tot Z geadviseerd over nieuwbouw. Van de kansen van locaties tot de verduurzaming van woningen en van financiering tot verkoop: alle kennis en kunde is aanwezig onder één dak. Maarten Gijgink (Directeur Nieuwbouw) vertelt over de mogelijkheden van Boekholt nieuwbouwspecialist en partners.

Specialistische kennis en kunde “Voor een succesvol nieuwbouwproject heb je een specialist nodig”, vertelt Gijgink. “Nieuwbouw is een vak apart. Je moet veel kennis en kunde in huis hebben, de markt snappen, een goed netwerk hebben en zowel de consument als de ontwikkelaar/ bouwer goed kunnen bedienen van advies. Want nieuwbouw is een onderwerp dat veel vragen oproept. Wat voor woning moet er gemaakt worden, voor wie en op welke plek? Wat is de juiste prijsstelling en hoe bereiken we de juiste consumenten die daadwerkelijk tot een aankoop overgaan?” Dit zijn vragen die Gijgink, zijn rechterhand Miriam Dontje en hun team dagelijks beantwoorden. Dat doen ze op basis van veel data die ze in de loop van de jaren hebben verzameld. De data varieert van trends in de huizenmarkt tot wensen van consumenten. De grote hoeveelheid data

geeft de ontwikkelaar sturing en houvast. Zowel bij de ontwikkeling van als tijdens de verkoop van een nieuwbouwproject.

Voor de consument is de aanwezige kennis ook hard nodig. Op internet is veel informatie te vinden, maar de meeste mensen zien door de bomen het bos niet meer. Als voorbeeld noemt Gijgink duurzaamheid. “Veel mensen willen een duurzaam huis. Maar wat betekent dat eigenlijk, zowel voor de technische aspecten van je huis als voor je financiering? Op internet lopen de meningen uiteen. De een zweert bij een

“Bij Boekholt leggen we precies uit hoe het in elkaar zit.”

warmtepomp, de ander zegt dat een duurzaam nieuwbouwhuis niet te betalen is.

Bij Boekholt nieuwbouwspecialist leggen we precies uit hoe het in elkaar zit. Daarbij is ons advies echt gericht op iemands persoonlijke wensen en budget.”

Van locatie tot succesvolle verkoop Elk nieuwbouwproject begint met een goede locatie. Daarna starten de gesprekken met alle betrokkenen zoals de ontwikkelaar, architecten, aannemers, planologen en juristen. Het nieuwbouwteam is daar ook bij aanwezig. Gijgink: “Wij weten wat de doelgroep van een gebied is en wat de consumenten daar willen. Door daarover te adviseren, komen we samen tot het beste nieuwbouwproject op een bepaalde locatie.” Daarnaast doet het team zelf onderzoek naar geschikte locaties. “We kijken altijd naar kansrijke locaties voor nieuwbouwprojecten. Vervolgens zoeken we binnen ons netwerk naar een ontwikkelaar om mee samen te werken aan een succesvol nieuw project.”

Zodra het nieuwbouwproject rond is, richt Boekholt nieuwbouwspecialist zich op de succesvolle verkoop van de woningen. Daarin doen ze alles wat nodig is, vertelt Gijgink. “Voor elk project maken we een marketingstrategie die aansluit bij de doelgroep. Denk hierbij aan een eigen projectwebsite die online goed vindbaar is. Daarnaast organiseren we events, maken we brochures en andere marketingacties. Ondertussen kan de ontwikkelaar zich met

“De grote hoeveelheid data geeft een ontwikkelaar sturing en houvast bij zijn nieuwbouwproject.”

een gerust hart focussen op het realiseren van de woningen.”

Daarnaast maakt Boekholt nieuwbouwspecialist gebruik van het lokale netwerk. Vooral als het om een project in de provincie gaat. “Dan vormen we, wanneer nodig, een team met de lokale makelaar. In de samenwerking hebben beide partijen toegevoegde waarde: wij de expertise en het bereik, de lokale partij de laagdrempelige inloop.”

Houvast voor de consument

De woningmarkt kan grillig zijn, ondervinden Gijgink en collega’s. “De afgelopen jaren had de consument weinig te kiezen. Je mocht al blij zijn als je werd ingeloot voor een nieuwbouwproject. Het was aan ons de taak om geschikte kopers eruit te filteren en andere geïnteresseerden van een ander advies te voorzien.” Recent kwamen daar de oorlog, rente en inflatie bij. Nog los van de ambitieuze woningopgave van het kabinet.

Daarom vindt Boekholt nieuwbouwspecialist het extra belangrijk om consumenten bewust te maken van de veranderende woningmarkt. “Nu zien we bijvoorbeeld dat met name de bestaande huizen iets goedkoper worden, alleen dat de rente stijgt. Consumenten weten vaak niet wat dit voor hen betekent. Kunnen ze een nieuwbouwhuis wel betalen, wat worden de woonlasten en hoe zit het met eventuele duurzaamheidsregelingen? Ons team neemt de tijd om de consument uitgebreid te informeren. Daarbij gebruiken we alle informatie die beschikbaar is. De duurzaamheidsmogelijkheden van het nieuwbouwplan, extra verduurzaming om de woonlasten te verlagen en financieringsmogelijkheden om dit te bewerkstelligen en te calculeren. Zo weet de consument precies wat mogelijk is.”

Partners in wonen

Waar Boekholt nieuwbouwspecialist bekend om staat, is de goede samenwerking. Het bedrijf is namelijk een onderdeel van de groep Partners in wonen. Andere partners zijn Boekholt & partners makelaardij,

Ben-s.nl makelaardij en Ben-s.nl verhuur & beheer en Scherp financieel advies. Alle partners zijn gevestigd onder één dak. Samen bieden ze een fullservice dienstverlening rondom alle aspecten van wonen. Niet voor niets luidt de slogan ‘Partners in wonen’.

Sinds 1 januari is er een nieuwe samenwerking ontstaan: Boekholt Groenhout nieuwbouwspecialist in Assen, met inloopkantoren in Beilen en Hoogeveen. Een vertrouwde relatie van meer dan twaalf jaar, bekroond met een gezamenlijk kantoor. Door deze samenwerking kan Partners in wonen alle consumenten in Groningen en Drenthe bedienen. Een woning in Vries wordt dan zowel in Groningen als Assen aangeboden omdat je immers nooit weet waar een koper vandaan komt.

In beide kantoren staat de koffie altijd klaar, benadrukt Gijgink. “Voor grote of kleine projecten. Of u nu geïnteresseerd bent in nieuwbouw, bestaande bouw of het verkopen van uw woning: kom gerust langs. Dan bespreken we vrijblijvend uw persoonlijke mogelijkheden in de stad of provincie.”

“Alle partners werken samen om consumenten van A tot Z te helpen.”

BPD | Bouwfonds Gebiedsontwikkeling over betaalbaar en duurzaam wonen in Groningen

“Een betaalbaar thuis voor iedereen”

Anouk Korf (Verkoopmanager) en Pier Reitsma (Sr. Ontwikkelingsmanager)

BPD | Bouwfonds Gebiedsontwikkeling is een gebiedsontwikkelaar die aantrekkelijke leefomgevingen realiseert in Nederland en Duitsland. Hoewel BPD landelijk actief is, heeft de organisatie een hele sterke regionale en lokale verankering. Ook in de stad Groningen met projecten als Karaat en Talent en de ontwikkeling van Stadshavens. Pier Reitsma, als senior ontwikkelingsmanager verantwoordelijk voor het noorden van het land, vertelt over deze projecten in de stad.

Betaalbaar wonen

Betaalbaar wonen in Nederland staat onder druk. Vanuit de maatschappelijke overtuiging dat iedereen recht heeft op een fijn en betaalbaar huis in een prettige woonomgeving, ziet BPD dit ook als haar voornaamste opgave voor Groningers. Pier Reitsma: “In de stad Groningen is een grote groep mensen die niet in aanmerking komt voor sociale huur, maar ook geen dure woning kan betalen. Daar komt nog bij dat de prijzen in de stad aanzienlijk hoger liggen dan in het ommeland.”

Uniek aan de aanpak van BPD is de inzet van BPD Woningfonds. Dit fonds is in 2019 opgericht om duurzame en betaalbare nieuwbouwhuurwoningen voor huishoudens met een middeninkomen te realiseren. Zoals (her)starters, gezinnen en zelfstandig wonende ouderen. Reitsma: “De huurwoningen worden door BPD ontwikkeld en door BPD Woningfonds afgenomen. Ze blijven daarmee beschikbaar voor mensen met een middeninkomen. Bijzonder is dat BPD zich hiermee voor langere tijd commiteert aan een gebied en zo’n vijftien tot twintig jaar betrokken blijft.”

Karaat en Talent

Een Gronings voorbeeld van projecten waarin BPD Woningfonds ook betrokken is, zijn de woontorens Karaat en Talent aan de Oosterhamrikkade. Deze nieuwe wooncomplexen bevatten 185 huur- en koopappartementen. Hiervan zijn 150 middenhuurappartementen bestemd voor huishoudens met een middeninkomen. Het woongebouw Karaat is vorig jaar opgeleverd. Dit is ontworpen door VDP Architecten uit de Stad en kenmerkt zich door een hoogwaardige baksteenarchitectuur. “Met deze ontwikkeling hebben we de Oosterhamrikzone een forse kwaliteitesompuls

gegeven. Het wordt een steeds aantrekkelijker woon- en leefgebied”, aldus Reitsma. Talent is momenteel volop in aanbouw. Hoofdaannemer Plegt Vos zal het gebouw in de loop van 2025 opleveren.

Stadshavens

Langs het Eemskanaal wordt de komende jaren een eigenzinnige stadswijk aan het water gebouwd: Stadshavens. Hier komen zo’n 3.300 woningen, 33.000 m² commerciële en maatschappelijke bedrijfsruimte en een eigen havenpark. Het mooie aan dit project is dat een aantal van de huidige

“Ons BPD Woningfonds bestaat volledig uit betaalbare, duurzame nieuwbouw huurwoningen voor huishoudens met een middeninkomen.”

Karaat

gebouwen, zoals de sfeervolle EMG-silo en de Cova-schoorsteen, behouden blijft. Zo worden oude charme en nieuwe plannen gecombineerd tot een uniek, nieuw stadsdeel. BPD is eigenaar van onder andere de Cova-schoorsteen en daarmee één van de ontwikkelaars van het gebied.

Het is volgens Reitsma de bedoeling dat iedereen in Stadshavens kan wonen: jong en oud, met een grote of kleine portemonnee.

In de gebiedsontwikkeling participeert BPD in het aanbod van de koop- en middendure huurwoningen. Voor de sociale huurwoningen wordt intensief samengewerkt met corporaties Nijestee en Lefier.

Strategische samenwerkingen

Reitsma en zijn BPD-collega’s vragen zich continu af hoe ze ervoor zorgen dat iedereen toegang heeft en houdt tot betaalbare woningen. En hoe ze de wijken tegelijkertijd leefbaar houden. Eén van de manieren om dat te doen is met het zogeheten Stadshuwelijk: een langdurige verbintenis tussen corporaties en BPD, waarbij ook de gemeente een belangrijke rol speelt. BPD heeft in Groningen met Lefier een dergelijkse samenwerking op poten gezet. Reitsma: “Momenteel zijn we volop bezig met het concreet handen en voeten geven van deze opgave”.

BPD wil zich hierbij opstellen als een solide en betrouwbare partner: we koppelen kennis van gebiedsontwikkeling aan investeringsvermogen. “Er zijn natuurlijk ook andere partijen die kunnen adviseren over de aanpak van deze wijken. Maar wij maken het waar én blijven jaren bij zo’n wijk betrokken. Onder meer via het BPD Woningfonds.”

Duurzaam wonen

Naast betaalbaarheid is duurzaamheid voor BPD een belangrijk speerpunt. Reitsma: “We willen een bijdrage leveren aan het versnellen van de energietransitie naar een duurzame samenleving. Daarom nemen we thema’s als klimaat, landschap, energie, circulariteit en mobiliteit integraal mee in onze gebiedsontwikkeling. Door op grotere schaal met duurzaamheid aan de slag te gaan, ben je niet alleen efficiënter, maar heb je ook meer impact.”

Natuurwaarden staan onder druk. In stedelijke gebieden, maar ook daarbuiten, is de biodiversiteit de afgelopen jaren sterk achteruitgegaan. BPD verbindt klimaatadaptatie, energietransitie en versterking van de natuur met de woningbouwopgave.

Want die woningbouwopgave blijft belangrijk, ondanks het teruggelopen aantal verkochte nieuwbouwwoningen. Ook in Groningen. De vraag naar woningen is volgens Reitsma onverminderd groot.

Maatschappelijk betrokken Duurzaamheid kent volgens BPD vele facetten. Groningen is in transitie en verdient de volle aandacht. De gevolgen van de aardgaswinning hebben al jarenlang grote impact op het dagelijks leven van Groningers. Vanuit het BPD Cultuurfonds is daarom een langjarige samenwerking aangegeaan met Noorderlicht om een culturele verbinding te maken met deze problematiek. In samenwerking met kunstenaars, Groningers, onderzoekers, cultuur- en mediapartners wordt een bijdrage geleverd aan het ontwikkelen van een nieuw perspectief voor mens en landschap. Met kunst en cultuur als vertrekpunt, is het doel van het project om de publieke waardering voor de regio te vergroten en de waardevolle eigenheid te versterken. BPD hoopt via haar Cultuurfonds op deze wijze,

in samenspraak met Groningen en de Groningers, een positieve bijdrage te leveren en andere partijen te inspireren om zich in dit deel van Nederland te investeren.

Met de voeten in de klei Samengevat is BPD een strategisch ontwikkelaar die streeft naar het ontwikkelen van gebieden in plaats van individuele projecten. Juist dan kunnen we maatschappelijke impact maken op het vlak van betaalbaar wonen, landschappelijke kwaliteit en duurzame transities. Daarbij wordt vanuit de regionale betrokkenheid altijd geput uit landelijke kennis. Wat de noordelijke mentaliteit betreft, is BPD praktisch in de uitvoering. “Letterlijk met de voeten in de klei”, aldus Pier.

“We commiteren ons voor lange tijd aan een gebied.”

Talent in aanbouw gezien vanaf Karaat

ABC Vastgoed:

“Het Vief Kwartier is het duurzame resultaat van een constructieve samenwerking van gemeente Groningen en Team ABC Vastgoed”

Sjoerd Groen en Mark van Maanen

De vijf schoorsteenpijpen van de Hunzecentrale bepaalden, uiteraard samen met de Martinitoren, jarenlang de skyline van Groningen. ‘De vief piep’n’ waren de entree van de stad en stonden voor veel Stadjers gelijk aan thuiskomen. “Ik wist dat ik het redden zou, als ik ze zag, die vief,” zong de Groningse volkszanger Arno van der Heijden beeldend. Op 25 april 1998 waren duizenden Groningers getuige van het opblazen van deze vijf iconische pijpen. Sindsdien dient het gebied waar ooit de Hunzecentrale stond als parkeerplek, maar daar gaat verandering in komen. Team ABC Vastgoed ontwikkelt in een constructieve samenwerking met gemeente Groningen een dynamisch en toekomstgericht plan voor het gebied. Het gaat het Vief Kwartier heten, een naam waardoor deze buurt altijd verbonden blijft met het verleden van de plek maar ook een naam die staat voor een levendige en energieke nieuwe stadswijk.

Vorig jaar begon gemeente Groningen zijn zoektocht naar een creatieve samenwerkingspartner met een duurzame visie voor, wat dan nog heet, Kavel P2. “De gemeente was niet op zoek naar een ‘standaard’ vastgoedontwikkelaar,” vertelt Patrick Schlick, directeur van ABC Planontwikkeling. “Ze zochten naar een echte partner met een team van ontwerpers en technisch specialisten, met een eigen visie op hoe dit gebied in de toekomst het beste gebruikt kan worden.” De samenstelling van het ontwerpteam was naast de referenties en ontwikkelfilosofie van ABC ook een belangrijke overweging voor de partnerselectie door de gemeente. ABC heeft het Groningse architectenbureau Vector-i en EFFECT uit Kopenhagen aangetrokken met natuurlijk een landschapsbureau Felixx uit Rotterdam.

Vief Kwartier is een opdracht die team ABC Vastgoed goed past: “We richten ons alleen op complexe vraagstukken waar we denken als partner en conceptontwikkelaar echt iets toe te kunnen voegen. Wij richten ons op ontwikkelingsgebieden die vragen om creativiteit, conceptuele kracht, het samenbrengen van veel competenties en waarbij veel stakeholders betrokken zijn, en dus communicatie heel belangrijk is.”

Het Vief Kwartier is zo’n gebied. De ontwikkeling hiervan is in de toekomst bepalend voor de identiteit van het gehele Europapark. De gemeente Groningen heeft een gebied voor ogen waar duurzaamheid, leefbaarheid en bedrijvigheid een belangrijke rol spelen. . Voor team ABC Vastgoed vormen deze aspecten de perfecte opdracht. Het team bestaat uit creatieve-

lingen, conceptuele denkers en veel technische specialisten; ontwikkelaars met een eigen verhaal, die geloven dat samenwerking - ook op de lange termijn - the way to go is en die ruimschoots ervaring hebben met soortgelijke complexe vraagstukken. Zo heeft ABC ook met een dergelijk gelaagd planvoorstel rondom vele thema’s als kunst & cultuur, functiemenging, behoud van industriële monumenten en duurzaamheid het Hembrugterrein in Zaandam verworven, dat nu in uitvoering is. Ook een ander recent gerealiseerd ABC-project, Het Platform in Utrecht, is een goed voorbeeld van een zeer complexe binnenstedelijke ontwikkeling waar de betrokken gemeente met veel voldoening terugkijkt op een geslaagde samenwerking.

Bovendien ziet het team van ABC Vastgoed toekomst in het gebied. Sjoerd Groen, partner bij RYSE en gedelegeerd ontwikkelaar namens ABC Vastgoed : “Het Vief Kwartier wordt bepalend voor de identiteit van het Europapark. Nu wordt het nog afgesloten van het centrum door wegen en het spoor, maar als de ringweg straks verdiept is ligt deze wijk aan het nieuwe Zuiderplantsoen. In de toekomst zal het Vief Kwartier een belangrijk onderdeel zijn van de bruisende stad Groningen.”

“Het Vief Kwartier wordt een belangrijk onderdeel van de bruisende stad Groningen.”

Ambities zijn leidend

Het team van ABC Vastgoed en de gemeente Groningen blijken een zeer goede match te zijn.. Een jaar lang werken ze al samen aan de vormgeving, uitstraling en toekomst van het Vief Kwartier. “Een belangrijk doel was om onze gezamenlijke ambities in kaart te brengen,” vertelt Groen over de periode waarin het team intensief samenwerkt met de gemeente. Ze ontwikkelden daarom een waardenwiel. “In dit kompas staan onze vijf kernwaarden vertaald naar 25 drivers. Tijdens het ontwikkelingsproces wilden we niet dat één van die eisen belangrijker zou worden dan de andere. Al die waarden hebben namelijk invloed op elkaar.” Waar bij andere projecten al snel met een ontwerp aan de slag wordt gegaan, bleef team ABC Vastgoed bewust conceptueel werken: “De kernwaarden zijn gedurende het proces steeds leidend gebleven. Steeds opnieuw maakten we de puzzel; als we dit doen om bijvoorbeeld de duurzaamheid te verhogen, wat voor effect heeft dat dan op de andere waarden?”

Groen, functioneel en duurzaam

Na een jaar ligt de haalbaarheidsstudie op

tafel; een eerste ontwerp van een buurt die het hart van Europapark gaat vormen. Bij het ontwerp zijn de openbare ruimte en groenstructuren leidend geweest, vertelt Groen: “We hebben eerst gekeken hoe we daar vorm aan wilden geven en daar de gebouwen op aangepast.” Resultaat is een groen centraal binnenplein als kloppend hart van het nieuwe Vief Kwartier en aan de Boumaboulevard een groenstrook met ruimte voor terrassen. Op de daken van de vier terrasvormig gebouwclusters komen zowel zonnepanelen voor duurzame energie, als groene dakterrassen waar gerecreëerd kan worden en groendaken die zorgen voor biodiversiteit en waterretentie.

Het Vief Kwartier bestaat uit vier gebouwclusters met mixed functions. De gebouwen worden gebruikt om te wonen, te werken en te recreëren. Het team van ABC Vastgoed ziet dergelijke vormen van vastgoed als de toekomst: “Als je kijkt naar hedendaagse gebouwen, dan worden veel complexen niet efficiënt gebruikt, bovendien zijn monofunctionele gebouwen en gebieden niet echt levendig en sfeervol” licht Schlick toe. “Gebouwen en gebieden met

Links : Patrick Schlick rechts: Michiel Brouwer

meerdere functies en flexibele mogelijkheden zien wij als de toekomst, wat overigens al op veel plekken een actuele trend is..”

Meetbaar en reserveerbaar

Eén van de partijen die het team van ABC Vastgoed versterkt is Re:Invent. Zij zijn specialisten op het gebied van exploitatie, flexibilisering en digitalisering in mixed use gebouwen. Michiel Brouwer is één van de oprichters van Re:Invent en vertelt wat zij toevoegen aan het Vief Kwartier: “We streven ernaar dat een groot gedeelte van de commerciële ruimtes in het Vief Kwartier te reserveren zijn. Deze ruimtes wor-

den niet langer enkel gebruikt door één bedrijf, maar staan tot de beschikking van een groot aantal bedrijven en gebruikers die de ruimtes kunnen reserveren.” Zo hoeven bedrijven niet alles zelf op te lossen in de eigen ruimte maar kunnen ze gebruik maken van bijvoorbeeld hoge kwaliteit dienstverlening (receptie, digitale services, catering, etc.) en aanvullende vergader- en ontmoetingsfaciliteiten die nodig zijn voor specifieke events of andere piekmomenten. “Bovendien zijn we van mening dat alles binnen een gebouw meetbaar moet zijn,” vervolgt Brouwer zijn verhaal. “Zodat we precies in kaart kunnen brengen hoe

Mark van Maanen en Sjoerd Groen bij de maquette van Vief Kwartier

efficiënt een ruimte gebruikt wordt.” Dit concept realiseerde Re:Invent ook in het Zandkasteel in Amsterdam, dat binnenkort zijn deuren opent.

Vief Kwartier bestaat voor 50% uit woningen en 50% uit niet-wonen programma zoals kantoren, hotel, horeca en bedrijfsruimte. Van de kantoorruimte is “70% beschikbaar voor reguliere partijen; bedrijven die duurzaamheid, creativiteit en connectiviteit belangrijk vinden en willen werken in een prettige en inspirerende omgeving. De overige 30% van de ruimtes is ‘bookable’, en dus op basis van reservering in te vullen” aldus Groen. Uniek aan de kantoorruimte is dat deze volledig ESG-proof is en beschikt over BREEAM en WELL certificaat, iets wat op dit moment niet beschikbaar is in Groningen. De vraag naar dit soort kantoorruimte gaat de komende jaren een vlucht nemen volgens Brouwer, iets wat we voor het Vief Kwartier al ervaren.

Wonen in Vief Kwartier

De andere helft van de beschikbare ruimte zal gebruikt worden om te wonen. Groen: “Daarvan wordt een deel straks verhuurd door woningcorporatie Lefier en voor de overige woningen ligt de nadruk op betaalbare woningen. . Natuurlijk komen er ook prachtige penthouses in het duurdere segment, met uitzicht op de Martinitoren en de stad, maar we zijn ons ervan bewust dat in Groningen de meeste vraag is naar betaalbare woningen, zowel in de huur- als koopsector. Vief Kwartier wordt écht een wijk voor iedereen.

Het team heeft ervoor gekozen om zo veel mogelijk circulair te werk te gaan. De fundatie van de Hunzecentrale, die de gemeente nog vooral zag als uitdaging, ziet ABC Vastgoed juist als mogelijkheid. Het materiaal van de funderingen, bestaande uit 5500 palen en een dikke betonlaag, wordt gebruikt voor de nieuwe gebouwen.

Groen: “Over vier jaar hopen we de eerste gebouwen te kunnen opleveren. We weten dat er dan alweer veel veranderd is op het

gebied van duurzaamheid. Het is noodzakelijk dat we plannen maken die toekomstbestendig zijn.” Het doel is om Vief Kwartier met de laagst mogelijke CO2-uitstoot te bouwen, onder andere door gebruik te maken van een innovatief modulair houtbouw systeem.

Al met al is het Vief Kwartier een uniek project in Nederland; de constructieve samenwerking tussen de vastgoedwereld en de gemeente is een belangrijk spil, weet Schlick: “Normaliter staan deze partijen ietwat wantrouwig tegenover elkaar. De vastgoedwereld zou te veel denken aan bouwen en winst, de gemeente ziet alleen haar eigen ambities. Het is bijzonder dat we deze nieuwe buurt op deze wijze samen hebben vormgegeven. Dat vraagt vertrouwen en moed. Ik ben daarom echt heel positief op wat we tot nu toe samen hebben bereikt.”

“Wij zijn blij dat we voor de ontwikkeling van het Vief Kwartier een partner selectie hebben uitgevoerd omdat we met de ABC uiteindelijk de juiste partner hebben geselecteerd, zo is gebleken. Wij zijn daar tevreden over. Het is plezierig samenwerken op basis van gelijkwaardigheid wat recht doet aan de samenwerking. De afgelopen periode hebben we met elkaar voor het Vief Kwartier een heel mooi ambitieus plan ontwikkeld wat tegemoet komt aan de gezamenlijk doelstellingen betreffende het Woon- en commercieel programma, duurzaamheid, groen, energie en stedenbouw.  Na besluitvorming gaan we het plan fasegewijs verder uitwerken en realiseren”.

Mark van Maanen Sr. Projectmanager gemeente Groningen

“Gebouwen met meerdere functies zijn de toekomst.”

“Crossroads, een gloednieuwe woonwijk in het hart van Groningen, waar alle wegen samenkomen”

Ype Pultrum, Pieter Witzenburg en Martijn Gils

Crossroads is een plaatje. Dat bleek al voor de bouw uit de artist impressions en de maquettes die toekomstige huurders moesten verleiden, maar wie eenmaal op de locatie aan het Reitdiep is, ontdekt zelf hoe indrukwekkend de nieuwe stadswijk is. Aan de Friesestraatweg, ter hoogte van het spoor en de ACM fietsbrug, oogt het project indrukwekkend. Hier is iets bijzonders neergezet. In cijfers: 19 kadewoningen, 156 particuliere huurappartementen en 134 sociale huurappartementen. Een gesprek met Martijn Gils, algemeen directeur van Geveke Bouw en de ontwikkelaar en aannemer van deze stadswijk, en Pieter Witzenburg, directeur Vastgoed van woningcorporatie Lefier die woningen afneemt, over uitdagingen, verrassingen en een bijzondere blikvanger in het hart van de stadswijk.

Wie door de fraaie stadswijk loopt, heeft geen idee van de spannende tijden en uitdagingen die aan de bouw vooraf zijn gegaan. Een dergelijk project tijdens een energiecrisis, met materiaalschaarste, een korte bouwtijd en een heleboel partijen; volgens Gils was het een tour de force, maar met een verbluffend resultaat: “Ik ben er heel trots op om te zien hoe we in dit project onze mouwen hebben opgestroopt en voortvarend aan de slag zijn gegaan, met de gemeente Groningen en onze afnemers. Crossroads is een prachtig voorbeeld van hoe je resultaatgericht met elkaar samenwerkt.”

Ook Witzenburg is blij met de opgeleverde woningen en het ontwikkelproces.

“Ondanks het feit dat we de woningen turnkey krijgen opgeleverd, zijn we goed betrokken bij de ontwikkeling.

Vooral het intensieve programma op deze binnenstedelijke locatie was zeker uitdagend met betrekking tot positionering van bebouwing en oplossen van het

parkeervraagstuk. Dat is goed geslaagd.”

In 2015 werd de locatie gekocht van woningcorporatie Lefier, die nu ook weer woningen afneemt. Op basis van de wensenlijsten van Lefier, institutionele belegger Rail & OV en een particuliere belegger heeft het adviesbureau van Geveke de bestekken en werkdocumenten van de deelplannen in eigen beheer uitgewerkt, samen met architect Jacob van Ringen. Gils noemt het een snelkookpansessie: “Het heeft zoveel voordelen om dit soort projecten zelf te ontwikkelen en vervolgens te realiseren. Het scheelt enorm in de ontwikkeltijd en de bouwtijd.”

De Grote Markt

Het aanbod van Crossroads is bijzonder, vooral de combinatie van woongenot en bereikbaarheid: hoogbouw, laagbouw, veel water, een spoor en een uitstekende

“Prachtige toevoeging aan de indrukwekkende Reitdiepzone.”

Van der Zee-trap

Pieter Witzenburg

uitvalsweg naar de ring-west en de N370, met bovendien een fietspad, dwars door de wijk. De bewoners hebben een goede uitvalsbasis. Via de fietsbrug, die Crossroads verbindt met Paddepoel-Zuid en de Oranjebuurt, ben je in tien minuten met de fiets op de Grote Markt. Voor Lefier is deze locatie een springplank voor verdere ontwikkeling van de Reitdiepzone, waar ze graag extra woningbouw wil realiseren, stelt Witzenburg.

Die Grote Markt speelt een interessante rol in Crossroads. Voordat de bouw begon, stuitte Geveke op een verrassing. Dat de locatie een roemrucht verleden had, was bekend. Het ligt op de plaats waar al in de zeventiende eeuw het noordwestelijke deel van de verdedigingswallen van de stad werden gebouwd. De verrassing was van korter geleden, zegt Gils: “De locatie is na de Tweede Wereldoorlog gebruikt om het bouwpuin van ruïnes van de Grote Markt te storten. Ook lagen er veel resten van fundaties van de oude ACMveevoederfabriek. Deze zaken waren

“Duurzame warmte aangesloten via Warmtestad.”

Verhoogde

voetgangerszone

Ype Pultrum

van tevoren niet bekend, ze waren niet gedocumenteerd. Die vervuiling en sanering hebben toch flink veel extra tijd en geld gekost.”

De Grote Markt is ook op een andere, veel fraaiere manier voor altijd verbonden aan Crossroads. Midden op het terrein staat een heel herkenbaar icoon, dat tot 2013 aan de Grote Markt stond. Het is de Van der Zee-trap, de grillige, blokkentrap van wit beton die destijds de hongerige Groninger naar café-restaurant Boven Jan bracht. De trap was destijds niet afgebroken, maar gedemonteerd en werd bijna tien jaar bewaard. Al die jaren zocht de gemeente Groningen naar een passende herbestemming en die vond het in Crossroads, waar de trap nu prominent en niet te missen aanwezig is. Deze zomer wordt de trap officieel onthuld, waarmee het volgens Gils een mooi voorbeeld is van circulair bouwen, met oog voor traditie en de stadse geschiedenis.

Duurzaam en toekomstbestendig bouwen

Crossroads is duurzaam en zuinig opgeleverd. Alle woningen zijn gasloos met hoge Rc-waarden in de schil en zijn met zeer kierdichte gevels uitgevoerd. De kadewoningen hebben eigen zonnepanelen, die de kosten voor het energieverbruik aanzienlijk verlagen. Een aantal appartementenblokken is ook voorzien van zonnepanelen ten behoeve van de centrale voorziening, die kostenbesparend zijn voor alle bewoners van de stadswijk. Alle woningen in Crossroads zijn bovendien aangesloten op de stadsverwarming van WarmteStad, wat een eis was van Lefier. Mooie voorbeelden van waar het uiteindelijk om draait, vindt Gils: “Een duurzame toekomst begint bij toekomstbestendig bouwen. Zo streven we naar een gezonde leefomgeving, waarin we sneller, goedkoper en duurzaam bouwen met behulp van circulaire en energiezuinige materialen.”

Martijn Gils

Exclusief Vastgoedbeheer:

“Het liefst zitten we voor de oplevering al aan tafel”

Paul

Hooghiem

Een Vereniging van Eigenaren helemaal ontzorgen. Dat is wat Exclusief Vastgoedbeheer doet. Van financieel tot technisch beheer en alle organisatie die daarbij komt kijken. Samen met eigenaren en ontwikkelaars zorgt het bedrijf ervoor dat niemand voor verrassingen komt te staan. “Bij ons gaat het om transparantie, korte lijnen en langdurige samenwerkingen.”

Exclusief Vastgoedbeheer is als professionele beheerder van Verenigingen van Eigenaren actief in onder meer Groningen, Friesland en Drenthe. Ze bieden drie soorten beheer, die meestal als pakket afgenomen worden. Daarnaast heeft het bedrijf een overstapservice, geschikt voor elke VvE die van beheerder wil veranderen. “We zijn een jong bedrijf, maar wel met mensen die veel ervaring hebben op het gebied van VvE beheer." "We merkten dat er veel vraag vanuit de markt was naar een VvE beheerder die tijd had voor het bestuur, de kascommissie, maar ook snel kan schakelen met korte lijnen en persoonlijk contact”, zegt founder en financieel beheerder Paul Hooghiem.

“Het vastgoedbeheer was altijd meer productiewerk dan een echte dienstverlening. Dat gat zijn we 4,5 jaar geleden ingesprongen”, vervolgt Hooghiem. “En we groeien elk jaar nog met 50% procent, dus je merkt ook dat er echt wel veel vraag naar ons

product is. We richten ons op complexe gebouwen, wat dat betreft. “Of het nu gaat om organisatorisch beheer, onderhoudscontracten of bijvoorbeeld financiële begrotingen, er komt gewoon ontzettend veel bij kijken. "Als er iets niet op orde is, dan heeft dat vaak vervelende gevolgen en kan er veel tijd en werk in gaan zitten om het op te lossen.”

Van de Stoker tot de Wielewaalflat Een van de complexen binnen het vastgoedbeheer is de Stoker, pal naast de Euroborg. “Het is een iconisch gebouw natuurlijk”, zegt Hooghiem. “Iedereen in Groningen kent de Stoker en de Brander, dus we zijn er echt heel trots op dat we

“Transparantie, korte lijnen en langdurige samenwerkingen.”

VvE Orion in Groningen

voor dit gebouw het beheer mogen verzorgen. Maar nog trotser ben ik op het feit dat de eigenaren na 3,5 jaar nog steeds hartstikke tevreden met ons zijn. Dat is gewoon een mooie bevestiging dat je goed bezig bent als bedrijf.”

ken waren. Het is wel echt heel mooi dat je zoiets samen in goede banen kunt leiden, ondanks de complexiteit.”

Een ander gebouw in beheer is de Wielewaalflat, aan de noordelijke rand van de Oosterparkwijk. “Het gebouw is ook een rijksmonument, dus dat maakt het best wel complex qua regelgeving”, zegt VvE beheerder Stijn Lucas. “Je kunt niet zomaar een raam of kozijn vervangen, want je hebt overal toestemming voor nodig. Er gaat contact met de architect aan vooraf en je hebt een fondsenwerver nodig om subsidie aan te vragen. Het gebouw is onlangs helemaal gerenoveerd, waar het bestuur en de aannemer ook erg bij betrok-

Appels met appels vergelijken Ook op het gebied van onderhoud heeft Exclusief Vastgoedbeheer veel te bieden, volgens Hooghiem. “We hebben een groot lokaal netwerk”, legt hij uit. “Onderhoudscontracten kunnen wij zelf groot inkopen en daardoor goedkoper aanbieden aan eigenaren, bijvoorbeeld. Die bedrijven kennen we ook heel goed, want je wilt natuurlijk voorkomen dat je een contract afsluit bij een bedrijf dat een jaar later ineens omvalt.”

“We richten ons op grotere complexen met vaak meer dan 30 eigenaren, dus dan praat je ook wel over stevige offerte trajecten. Dan is het wel goed om een beheerder zoals ons te hebben, want wij kennen de markt goed. Stel dat het dak vervangen moet worden, of het hele gebouw moet worden geschilderd of gevoegd, of een lift moet vervangen worden. Het zijn vaak toch dingen waar je als eigenaar geen kaas

“Wij weten wat marktconforme prijzen zijn en waar we op moeten letten.”

Rijksmonument VvE Wielewaalflat in Groningen.

van hebt gegeten en dan heb je ineens een verschil van €30.000,- in de offertes die je opvraagt. Wij weten wat marktconforme prijzen zijn en waar we op moeten letten. We schrijven in dit soort gevallen altijd een duidelijk bestek, zodat je appels met appels kunt vergelijken.”

Meerwaarde voor ontwikkelaars en makelaars

“Mensen komen toch vaak bij ons terecht vanuit een gevoel van ontevredenheid”, zegt Lucas. “Je hebt wel even nodig, maar binnen een jaar weten we die ontevredenheid toch om te buigen naar tevredenheid. Daar zijn we heel trots op en dat maakt ons werk ook heel leuk, maar je merkt vaak dat het problemen zijn die je aan de voorkant veel makkelijker kunt oplossen dan achteraf.”

“En dat maakt ons gelijk ook echt tot een meerwaarde voor ontwikkelaars en makelaars bijvoorbeeld”, vult Hooghiem aan. “Daarom zitten we het liefst ook al voor de oplevering aan tafel. Dan kun je gelijk al samen hele goede afspraken maken en dat scheelt een hoop gedoe achteraf, voor zowel de eigenaren als de ontwikkelaar of

makelaar. We merken in de praktijk ook vaak dat bijvoorbeeld het opstellen van een begroting ook niet altijd even realistisch is en dat eigenaren ineens veel meer moeten gaan betalen. Met onze ervaring kunnen we vanaf het eerste moment al een realistische inschatting maken. Daarbij kijken we ook naar wat de komende 10 tot 20 jaar vervangen moet worden.”

Exclusief Vastgoedbeheer werkt daarin bijvoorbeeld ook samen met De Huismeesters voor een renovatieproject, deze woningen worden nu te koop aangeboden. “Daarmee ontzorgen we niet alleen de nieuwe eigenaren, maar ook De Huismeesters zelf”, zegt Hooghiem. “We denken met ze mee en we zorgen er samen voor dat alles straks na de oplevering soepel loopt en er niks vergeten wordt, van liftonderhoud tot tuinonderhoud en dakinspecties. Dit is namelijk ook allemaal van belang voor het behouden van alle garanties. Dit project is een mooi voorbeeld waarbij wij in samenwerking met de Huismeesters alles netjes hebben kunnen regelen voordat de VvE actief werd en daardoor de toekomstige eigenaren in een goed georganiseerde VvE terechtkomen.

Project De Huismeesters Bedumerstraat Groningen.

Robert Kuiper en Jannet Voorn namens Rizoem

“Samen nadenken over anders wonen”

Rizoem verbindt mensen, ideeën, ambities, gebouwen en geld. Met als doel om de wereld een beetje mooier te maken en plekken te creëren waar mensen graag zijn. Om te wonen, te werken, naar school te gaan, te ontmoeten of gewoon te ontspannen. Door te dromen, te durven en te doen. Dat is Rizoem! Eén van de specialiteiten van Rizoem is het ontwikkelen van gemeenschappelijke woongebieden of -vormen op basis van medeopdrachtgeverschap. In dit interview vertellen Robert Kuiper en Jannet Voorn, beiden partners bij Rizoem, over hun projecten en werkwijze.

Steeds meer mensen verlangen naar een gemeenschappelijke woongemeenschap. Naar een plek waar je omkijkt naar elkaar en kijkt wat je samen kunt doen en delen, in plaats van ieder voor zich. Waar je misschien iets kleiner woont en toch alle voorzieningen binnen handbereik hebt. Van een logeerkamer, tot hobbyruimte, schuur en buitenruimte. Voor Kuiper is een voorbeeld van anders wonen, waarbij je slim met elkaar nadenkt over samen ouder worden, bestaande grond goed benutten en betaalbaar wonen. Waarbij je creatief omgaat met bestaande gebouwen waar anderen de woonpotentie minder snel van inzien. Rizoem ziet dat wél, en handelt ernaar.

Voorbeelden van anders wonen

In Buurtschap de Gast komt de visie op anders wonen echt tot leven. Daar kunnen mensen zelfstandig, duurzaam wonen in een rustige, landelijke omgeving. In totaal staan er negen geschakelde woningen en zes appartementen, die naar eigen inzicht zijn ingedeeld. Jong en oud leeft samen en zorgt voor het onderhoud van de gemeenschappelijke voorzieningen.

“We streven naar inclusieve wijken met diverse doelgroepen en een mix van sociale huur, middenhuur en koop”

In dit geval gaat het onder andere om een gemeenschappelijke tuin, een buurthuis, een logeerappartement, een grote klusschuur en een fietsenstalling.

Vers van de pers is het project de Meergeneratiehof Garmerheerd, waarbij de bestaande boerderij wordt gesloopt. Achterop de kavel wordt een nieuwe boerderij teruggebouwd, waardoor er aan de voorzijde ruimte ontstaat voor een nieuw initiatief. Kuiper: “Een groep bewoners heeft aangegeven samen oud te willen worden in Garmerwolde. Ook dit betreft een initiatief voor meer generaties, ook voor jong en oud. Waarbij het sociaal contact onderling heel belangrijk is, maar de band met het dorp ook behouden moet worden. Dus zijn we een plan aan het ontwikkelen, zodat deze groep samen kan wonen op een manier die bij hen past. We zijn nu aan het onderzoeken hoe de geïnteresseerden

zouden willen wonen en aan welke voorzieningen zij behoefte hebben. Na deze inventarisatie maken we verschillende modellen met alle mogelijkheden. Door dit proces samen met de bewoners te doorlopen, wordt het straks echt hun plek.”

Inclusieve woongemeenschappen Anders wonen gaat ook over inclusiviteit. Kuiper: “Bij Rizoem streven we naar inclusieve wijken met diverse doelgroepen en een mix van sociale huur, middenhuur en koop. De verandering begint bescheiden, met enkele inclusieve woongemeenschappen in de stad, en breidt daarna hopelijk uit naar andere delen van de stad en provincie.” Een voorbeeld van een inclusief project is de herontwikkeling van de Borgmanschool aan de Jacobijnerstraat, in hartje Groningen. Samen met Specht Architecten en bewoners heeft Rizoem de appartementen ontworpen, inclusief de gemeenschappelijke voorzieningen. De Borgmanschool is onderdeel van een groot project van de gemeente (‘Wonen in stadshart’ WISH) om de binnenstad inclusiever en levendiger te maken.

Rizoem maakt het waar

Als je samen droomt over nieuwe woon-

Buurtschap de Gast in aanbouw

“Steeds meer mensen verlangen naar plek waar je naar elkaar omkijkt”

gemeenschappen, komt er een moment dat je realistisch moet zijn. Een project moet nu eenmaal gefinancierd worden. En dat is niet altijd makkelijk in een tijd waarin bouwprijzen onder druk staan, rentes hoog zijn en de huurmarkt krap is. Daarom staat financiële haalbaarheid bij Rizoem hoog op de agenda. Voorn: “We brengen samen met bewoners de financiële kant van de ontwikkeling en een gemeenschappelijk project in kaart. Betaalbaarheid is belangrijk, ook als je inclusief wonen mogelijk wilt maken. Daarom denken we graag met bewoners mee. We komen met scenario’s over hoe de woonwensen waargemaakt kunnen worden.” Een project waarbij Rizoem is ingeschakeld voor de financiële haalbaarheid, is het Ebbingehofje op het Ebbingekwartier. En met succes. Daar wonen nu zo’n vijftig senioren met plezier samen.

Rizoem verbindt Mensen die op zoek zijn naar betaalbaar wonen en dit gezamenlijk willen betalen en realiseren, kunnen dit doen middels Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) of Medeopdrachtgeverschap (MO). Rizoem biedt beide mogelijkheden aan, al ligt de voorkeur bij medeopdrachtgeverschap. Dan dragen bewoners minder risico en worden ze voor een groot deel ontzorgd. Maar of bewoners nu voor CPO of MO kiezen: professionele begeleiding is essentieel om het project te laten slagen. Daarom fungeert Rizoem als procesbegeleider tussen de ontwikkelaar, de gemeente en de bewoners.

ben. Soms meldt een groep van vrienden en kennissen zich, dat kan natuurlijk ook.” Voorn merkt dat veel mensen het proces spannend vinden, en dat is logisch. “Er komt veel bij een herontwikkeling kijken: van het ontwerp tot de procedures en de oplevering. Voor de meeste mensen zijn deze onderwerpen geen dagelijkse kost en zijn er veel keuzes te maken, zowel voor jezelf als voor de groep. We werken daarom bijvoorbeeld met thematafels, waarbij een deel van de groep voorstellen maakt, die vervolgens aan de hele groep voorgelegd worden. In dat proces zijn we van begin tot eind een sparringpartner.”

Die begeleiding start nog vóórdat de groep is gevonden, vertelt Voorn. “We proberen om een groep mensen te verbinden die dezelfde woondoelen en woonwensen heb-

Projecten op een rij

• Buurtschap de Gast in Zuidhorn

• Meerhoven in Groningen

• Jacobijnerstraat in Groningen

• Ebbingehof in Groningen

• Garmerheerd in Garmerwolde

• Kade-, Park- en Poortwoningen in Groningen

• Singelwoningen in Groningen

• De Creek in Heerenveen

“Rizoem is van begin tot eind sparringpartner”

Robert Kuiper en Jannet Voorn namens Rizoem

“Rizoem: van visie naar doen!”

Ter Steege

Bouw Vastgoed: “Vanuit meerdere invalshoeken actief in Groningen”

Anne Bolsteren Bastiaan Piksen

Al meer dan 100 jaar staat familiebedrijf Ter Steege midden in de maatschappij, waarvan een hele periode ook in Groningen. De bouw- en ontwikkeltak van het bedrijf zet zich overal in Nederland in voor leefbare wijken en duurzame woningen. “Duurzaamheid gaat verder dan alleen het milieu. Het gaat ook om maatschappelijke duurzaamheid. Voor de bewoners en alle betrokken partijen, maar ook voor onze eigen medewerkers.”

Het familiebedrijf werd in 1911 opgericht en is als Ter Steege Groep uitgegroeid tot een groep van zelfstandig opererende bedrijven, onderverdeeld in de divisies: Bouw Vastgoed, Handel (met Gamma- en Bouwmaat-vestigingen) en Industrie. Gebiedsontwikkelaar Anne Bolster vanuit Ter Steege Gebiedsontwikkeling en adjunctdirecteur Bastiaan Piksen vanuit Ter Steege Bouw Vastgoed zijn verantwoordelijk voor de projecten in Noord-Nederland. Samen werken we aan de lopende projecten, maar hebben we ook de focus op nieuwe locaties en gebieden die we kunnen verbeteren”, aldus Anne “Als gebiedsontwikkelaar heb je de focus wat meer op de ruimlteijke kaders, de openbare ruimte en de procedures. Vanuit de Bouw- Vastgoedbedrijven organiseren we de verdere ontwikkeling en de verkoop van woningen”, aldus Piksen. “Zo vullen we elkaar goed aan en zijn we goed op elkaar ingespeeld.”

Ontwikkelen, bouwen, beleggen en ondernemen in Groningen

In Groningen is Ter Steege al zo’n 20 jaar actief op meerdere vlakken. “De meeste mensen zullen ons kennen vanuit onze bouw- en ontwikkelactiviteiten, maar daarnaast zijn we ook ondernemer en belegger in het Groningse. De bouwmaat in Groningen is bijvoorbeeld onderdeel van onze groep en zijn er ook gebouwen die nog steeds in ons bezit zijn. Dit alles betekent ook wel dat je je continu verbonden blijft voelen aan de stad”, aldus Bastiaan.

“Binnenstedelijke ontwikkeling is ook één van onze pijlers en daarom biedt Groningen ons ook zeker veel mooie kansen”, vult Anne aan. “We zijn als gebiedsontwikkelaar echt specifiek op zoek naar plekken die toe zijn aan vernieuwing en waar we echt iets kunnen betekenen. We zeggen ook altijd: hoe complexer het is, hoe beter we er in zijn.”

Berlage hof en Poelman

Als voorbeeld noemen Anne en Bastiaan het project Berlage hof. Ter Steege Bouw Vastgoed ontwikkelde en bouwde er onder andere drie- en vierlaagse Parkwoningen en een appartementengebouw. Daarnaast waren we verantwoordelijk voor de openbare ruimte. “Het ligt aan de rand van een bedrijventerrein en er stond vroeger een oude school. Het was vroeger een buurt waar je als Groninger niet graag kwam”, zegt Bastiaan. “En er gebeurden ook vaak dingen die je liever niet ziet. Dus we zijn echt heel trots dat we er zo’n mooie nieuwe wijk van hebben kunnen maken, waar bewoners echt met veel plezier wonen. Dat hoor je ook echt als je de bewoners spreekt. Dat geldt ook voor de voormalig schilderslocatie Poelman, een project iets verderop, waar we nu de ontwikkeling van

“Berlage Hof; van desolaat stukje stad naar een fijne plek om te wonen.”

Groningen Berlage hof

62 appartementen afronden. Inmiddels hebben we de oude gebouwen gesloopt en hopen we volgend jaar te gaan bouwen.”

“Die maatschappelijke functie is voor ons ook belangrijk”, zegt Anne. “Je wilt iets neerzetten waar de bewoners nu heel veel plezier aan beleven, maar straks ook de volgende generatie. En los van de mensen, kijken we ook naar de omgeving, want natuur inclusiviteit is net zo belangrijk. Poelman ligt bijvoorbeeld naast een

eco-zone, dus je bent ook samen met de gemeente aan het overleggen hoe je dat zo veel mogelijk kunt beschermen.”

“En bij het project Berlage hof was daar ook vanaf het begin aandacht voor”, vervolgt Bastiaan. “Bijvoorbeeld met vogelkasten in de gevels.Destijds was dat nog niet zo vanzelfsprekend maar deden wij dat al wel. Tegenwoordig kun je zoiets niet meer wegdenken bij gebiedsontwikkeling.”

Zelfvoorzienende bouwkeet

Als familiebedrijf denkt Ter Steege ook echt in generaties. “En die mentaliteit biedt ons ook de ruimte om te experimenteren. Zo denken we na over hoe we bijvoorbeeld het beste ons wagenpark kunnen elektrificeren, onze bouwmethode kunnen verduurzamen en ontwikkelden we ook een zelfvoorzienende bouwkeet. We hoeven dat niet te doen, maar we vinden het belangrijk om het wel te doen.”

“Maar die duurzame inzetbaarheid gaat niet alleen om het milieu, maar ook om onze eigen medewerkers”, vult Bastiaan

Groningen - MeerstadTersluis Rijwoningen

Groningen - Maritiem Centrum - Ontwikkelt, gebouwd en eigenaar

aan. “De mogelijkheid om staand te kunnen werken, of zorgdragen voor voldoende beweging door de dag heen wordt sterk gestimuleerd.. Maar ook voor onze bouwplaatsmedewerkers is het natuurlijk belangrijk om gezond en fit te blijven, zodat ze ook tot hun pensioen op een gezonde en fijne manier door kunnen blijven werken. En dat is wel echt het mooie aan werken bij Ter Steege. Laatst hadden we een afscheid vanwege pensioen van een collega die maarliefst 46 jaar bij ons in dienst was.”

Al zeker 20 jaar betrokkenheid bij de stad

“We zijn al 20 jaar betrokken bij projecten in Groningen en dat willen we nog 20 jaar blijven doen”, zegt Anne. “We vliegen niet ergens in en rennen dan weer weg. Daarom vinden we het ook belangrijk ook samen na te denken over hoe je een stad als Groningen echt toekomstbestendig maakt. Er moet veel gebouwd worden, maar de rente en bouwkosten stijgen ook. Dus je moet de samenwerking opzoeken en je

eigen projecten overstijgen om tot echt toekomstbestendige oplossingen te komen.”

“Je wilt iets neerzetten waar je jaren later ook nog steeds trots op bent”, zegt Bastiaan. “Maar daarnaast is het werkplezier voor Anne en mij natuurlijk ook gewoon belangrijk. En wat dat betreft zitten we ook echt goed op onze plek in Groningen. De samenwerkingen met andere partijen zijn gewoon hartstikke goed. De mentaliteit van de stad maakt ook wel uit of je als bedrijf daar goed op je plek zit. En de nuchterheid, het gewoon doen, dat is denk ik wel een perfecte match met ons bedrijf.”

Groningen - Superlofts

“Nieuwe manieren van wonen aan de kade: collectieve voorzieningen zoals een dakterras en een gastenverblijf.”

Dagmar Bolwijn, Thuis Nieuwbouwmakelaars

Obbe Gert Olthof en Dagmar Bolwijn

“De woningmarkt gaat weer meer om het gevoel en daar voelen wij ons goed bij”

Volgend jaar bestaat Thuis Nieuwbouwmakelaars vijftien jaar. In 2009, toen Dagmar Bolwijn en Obbe Gert Olthof de handen ineen sloegen, voorzagen ze niet in welke brisante tijden hun nieuwbouwmakelaardij terecht zou komen. Het begon vrijwel direct met de kredietcrisis die in makelaarsland diepe sporen trok. Toen die situatie onder controle was en het weer crescendo ging, brak corona-pandemie uit. Die mist was amper opgetrokken of Nederland kwam in de volgende dip terecht - die waar we nu inzitten, met bouwvertraging, flinke tekorten en afwachtende partijen.

Het zijn vijftien pittige jaren, maar wie Dagmar Bolwijn hoort praten, hoort een bevlogen nieuwbouwmakelaar die kansen ziet, mogelijkheden pakt en met een frisse blik de toekomst tegemoet treedt. Een gesprek over schakels, knoppen, ruimte en een nieuwe werkelijkheid.

Nieuwbouwmakelaars zijn van een ander slag. Zonder oordeel legt Bolwijn uit hoe zij het ziet. “Nieuwbouwmakelaars zijn veel minder harde verkopers. Dat begint al bij het traject, ten opzichte van de reguliere makelaardij is dat van ons veel langduriger. Wij zijn veel langer met de mensen onderweg naar hun huis. Dat zag je vooral toen het heel goed ging op de huizenmarkt: er werden bezichtigingen ingepland, potentiële kopers kregen twintig minuten per huis. Mooi dat het zo kon, maar bij nieuwbouw werkt het anders. Wij zijn meer adviseurs, we gaan een langer commitment aan met de koper. Dat is nu een voordeel.”

Waarom dat voordelig uitpakt, blijkt aan de hand van de veranderende woningmarkt en andere woonwensen. Volgens Bolwijn is er een aantal zaken die daaraan bijdragen. “Om te beginnen is de woningmarkt nu een kopersmarkt geworden. Het jachtige is in ieder geval voor even uit de markt. Kopers voelen daardoor minder druk en nemen meer de tijd. Ze kijken wat zoal mogelijk is en vragen daarbij om expertise. Het gaat weer om een droomhuis, niet om inloten of blind overbieden. De wanhoop van al die dertigers die bang waren de boot te missen, is niet iets waar ik naar terug verlang. Zo hoort het niet te zijn.”

Veranderende woonwensen

Bolwijn merkt dat de woonwensen zijn veranderd. “Corona heeft daar enorm aan bijgedragen. Vroeger werd de zolderetage bijvoorbeeld als een bijvangst geaccepteerd, tegenwoordig wordt die onmiddellijk in het totaalplaatje getrokken:

dat kan een studeerkamer worden of een thuiswerkplek. Het krijgt meteen een bestemming.”

Het gaat weer meer om het gevoel, ontdekte Bolwijn, en daar excelleert Thuis Nieuwbouwmakelaars. Om te beginnen zit de makelaardij op een werkelijk unieke plek: midden in een luxueuze meubelboulevard, waar de woonideeën overal zichtbaar zijn. De meubelboulevard is bij uitstek een plaats voor inspiratie, van keukens tot badkamers en van een lichtplan tot de kleurstelling in de woonkamer. Alles komt er samen. “Samen met al die bedrijven en winkels richten we ons op wat mogelijk is. Maquettes en brochures zijn handig, maar met de voorbeelden om je heen, gaat het idee sneller leven.”

De trots van Thuis Nieuwbouwmakelaars is een modelwoning, die bij het makelaarskantoor staat. Het is een woning in het project Parkhoven van Heijmans, op ware grootte. Het ultieme voorbeeld van het faciliteren van een beleving, zegt Bolwijn. “Als potentiële kopers door de modelwoning lopen, kunnen ze zien hoe het echt is, hoe de plek voelt. Dat is het mooie van onze locatie: we hebben hier ruimte genoeg. Projectontwikkelaars krijgen bij ons de mogelijkheid om aan te

“Het gaat weer meer om het gevoel.”

haken en om potentiële kopers écht iets te laten zien.”

Zo-goed-als-nieuwbouw

Thuis Nieuwbouwmakelaars sluit de ogen niet voor de veranderende werkelijkheid op de woningmarkt. Ook zij zien dat de nieuwbouw maar mondjesmaat van de grond komt, vanwege de actuele problemen die genoeg bekend zijn. Toch zijn er volgens Bolwijn nog voldoende kansen. “Je moet altijd op zoek naar waar je kracht ligt. Dan dient een oplossing zich vaak vanzelf aan. Obbe Gert en ik verkopen al ruim twintig jaar nieuwbouwwoningen. Veel van die huizen worden intussen doorverkocht aan een volgende generatie bewoners. Van veel van die woningen hebben we de brochures nog, die huizen kennen we van haver tot gort. Dat is het voordeel van een nieuwbouwmakelaar: vanwege het langere traject dat je samen met de koper doorloopt, ben je veel langer betrokken

bij een huis. Zo weten we voor wie de huizen geschikt zijn en die kennis en betrokkenheid komen nu van pas: in een werkelijkheid waarin er nu eenmaal minder nieuwbouwwoningen op de markt komen, kunnen we woningzoekers attenderen op huizen die vrij komen en die volledig voldoen aan de woonwensen van nu. Een huis van vijf jaar oud is dan echt perfect geschikt.”

Bolwijn ziet op korte termijn de woningmarkt nog niet meteen veranderen. Om de ingezakte nieuwbouwmarkt vlot te trekken is veel wilskracht nodig, van alle betrokken partijen. “De huidige situatie is niet te vergelijken met die van een paar jaar geleden. Toen was het geld nog bijna gratis, de markt was goed en de prijzen bleven maar stijgen. Nieuwbouw liep goed, omdat het kon. Maar ondertussen stegen de grondprijzen, de loonkosten, de bouwmaterialen en de energieprijzen. En daarna steeg ook de rente. Toen kantelde

de markt. Al deze elementen zorgen ervoor dat de verkoop van nieuwbouw nu even niet meer zo vanzelfsprekend is.”

De vraag naar woningen is er nog steeds, zegt Bolwijn, maar de budgetten zijn lager. “Bij bestaande bouw is er onderhandelruimte, zo werkt de markt. Maar bij nieuwbouw is die ruimte er niet. Als de prijzen tussentijds zo hard stijgen als de afgelopen periode, word je vanzelf voorzichtiger. Als bouwer, en als koper. Dat is een impasse waaruit het lastig ontsnappen is. Veel nieuwbouwprojecten staan nu on hold.”

Geschoolde vaklieden

Bolwijn benadrukt ook dat het onderwijs een heel belangrijke rol vervult in de ontstane situatie. “Er zijn veel te weinig mensen opgeleid, waardoor er nu een schreeuwend tekort is in de bouw aan mensen die met de handen werken. Geschoolde vaklieden en praktijkgerichte

werknemers zijn er bijna niet. Dat zorgt ervoor dat de personeelskosten enorm zijn gestegen, wat overigens compleet logisch is. Zo komt alles bij elkaar, maar gezien de veel schakels die bij nieuwbouw betrokken zijn en de manier waarop iedereen naar elkaar blijft kijken, denk ik dat we moeten gaan wennen aan nieuwe prijzen, aan een nieuwe werkelijkheid.”

En nu

Dat is een landelijke tendens, ziet Bolwijn, maar toch heeft het Noorden een paar streepjes voor. Sinds corona kijken mensen anders naar hun huis, maar vooral ook naar de ruimte om hun huis. Voor een nieuwbouwproject in Norg werd slim ingezet op senioren uit het westen, die zoeken naar rust en ruimte. Dat werkte. “Levensloopgeschikte woningen lopen goed. De meesten senioren hebben hun huis afbetaald en kiezen voor meer ruimte en gemak. Die doorstroom zorgt ervoor dat er weer meer huizen vrijkomen.”

Oplossingen zijn er wel, maar daar is veel meebeweging voor nodig. De overheid zou bijvoorbeeld de premiewoningen weer in kunnen voeren, startersleningen kunnen verstrekken of iets aan de grondprijzen doen. “De generatie van doorstromers, die op zoek zijn naar huizen van vier tot zes ton, zitten met een hogere rente en mogelijk met een lagere opbrengst van hun huidige woning. Die groep is de afgelopen jaren best verwend geraakt, met overwaarde, de jubelton, lage rente, en die wil nog steeds het maximale. Omdat het altijd zo is gegaan, omdat dát is wat je in de woonprogramma’s ziet. Alles instagram-proof. Maar dat zit er in het huidige tijdsgewricht niet in en dat vergt een aanpassing van je woonwensen.”

“Je moet altijd op zoek naar waar je kracht ligt.”

Het team van Firmo Vastgoedverzekeringen

“Een one size fits all verzekering voor vastgoedinvesteerders”

Gerd Jan ter Harkel , Erik Schipper, en Sergé Eising

Gevaar zit in een klein hoekje en hoe meer panden je hebt, hoe groter de risico’s. Als vastgoedinvesteerder zorg je natuurlijk dat je panden aan de juiste veiligheidsvoorschriften voldoen, maar wat als er toch iets gebeurt? Dan wil je direct aanspraak kunnen doen op je verzekering, zonder jezelf door allerlei clausules te worstelen in de hoop dat je gedekt bent. Gelukkig is er een oplossing waarbij alles altijd goed geregeld is: Firmo. Een unieke verzekering voor vastgoedinvesteerders met onderscheidende, heldere voorwaarden tegen een scherpe premie. In dit artikel vertellen Erik Schipper (directeur en partner), Sergé Eising (risico-adviseur vastgoed en partner) en Gerd Jan ter Harkel (partner) over hun product en dienstverlening.

One size fits all verzekering “Het idee voor onze vastgoedverzekering ontstond vanuit ons vastgoednetwerk, waarin we zagen dat het lastig kan zijn om je panden goed te verzekeren. Voorbeeld: een studentenhuis waarin studenten voor de grap de brandblussers een keer gebruikt en weer teruggehangen hebben, waardoor je zonder dat je het weet niet meer voldoet aan de eisen voor brandveiligheid en dus geen aanspraak kan doen op je verzekering. Of een pand dat je voor €500.000 gekocht hebt voor dat bedrag verzekeren, terwijl de herbouwwaarde minstens €750.000 is en er dus een gat van €250.000 ontstaat. Kortom, we merkten dat veel verzekeraars zich richtten op normale panden en geen rekening hielden met de situatie van vastgoedinvesteerders. Een vastgoedinvesteerder weet niet altijd wat er in de panden gebeurt en heeft geen tijd of kennis om de herbouwwaardes van de portefeuille doorlopend te berekenen. Daarnaast wordt er vaak een flinke provisie gevraagd, zonder dat de adviseur die kosten kan verantwoorden. Dat moest anders, vonden wij.”

“We hebben zelf een verzekeringsproduct gemaakt met specifieke voorwaarden en een eigen polis. Het is one size fits all: de verzekering zal passen bij elke vastgoedinvesteerder met meer dan vijf panden of een herbouwwaarde van minimaal 1,5 miljoen euro. Het type commercieel vastgoed maakt niet uit, we verzekeren kamerverhuur, woonhuizen, hotels, horeca, kantoorgebouwen enzovoorts. Van garageboxen van 7,5 duizend euro tot panden van 75 miljoen. Ook werken we veel samen met vastgoedbeheerders. Onze totale portefeuille bedraagt een kapitaal van meer

dan 8 miljard euro en de schadecijfers zijn goed.”

Transparante kosten

“Doordat we onze verzekering collectief inkopen, zijn onze premies zeer scherp. Vaak zijn onze klanten 20% tot 50% goedkoper uit dan bij andere verzekeraars. Daar komt nog bij dat we de verzekering tegen het inkoopbedrag verkopen. We ontvangen dus geen provisie of bonussen van verzekeringsmaatschappijen. Naast dat dit een kostenvoordeel oplevert, zorgt het dat wij objectief kunnen adviseren. We adviseren altijd in het belang van de klant, ook als dat betekent dat een klant juist géén extra verzekering nodig heeft. Wel vragen we een vergoeding voor ons advies. De kosten zijn duidelijk opgebouwd. Zowel de

“We zijn een businesspartner die in jouw bestwil adviseert.”

Erik Schipper

kosten van de verzekering zelf als van onze dienstverlening zijn dus 100% transparant. Je kunt ons dus echt beschouwen als businesspartner die naast je staat en in jouw bestwil adviseert.”

Unieke werkwijze en voorwaarden

“Onze voorwaarden zijn zeer gunstig. Zo hebben we een unieke methode om de herbouwwaarde van de panden te berekenen. Zo voorkom je dat je onderverzekerd bent. Daar geven we zelfs een garantie voor: het verzekerde bedrag staat altijd vast, zodat er op het moment van schade nooit discussie ontstaat. Daarnaast bieden we onze klanten automatische dekking. Dat betekent dat als je een pand vergeet te verzekeren, maar wel een portefeuille bij ons hebt, je toch gedekt bent.”

“Een ander groot voordeel is dat we een gezamenlijke polis hebben. Normaal gesproken heeft elke vastgoedinvesteerder een eigen polis bij de verzekeraar. Elke wijziging moet aan ons worden doorgegeven, dan aan de maatschappij, weer terug naar ons en weer naar de investeerder. Naast dat er door al deze stappen snel fouten ontstaan, lopen de wachttijden enorm op. Daarom hebben wij voor een gezamenlijke polis gekozen. We doen zelf alle werkzaamheden en kunnen hierdoor snel schakelen. Verder werken we met een eindafrekening, in plaats van een rekening per doorgegeven wijziging. Alle wijzigingen die we gedurende een jaar doorvoeren, worden aan het einde van het jaar gefactureerd. Dit scheelt een hoop administratie. Tot slot krijg je direct een dekkingscertificaat, zelfs bij grote portefeuilles.”

Deskundige experts

“Ons team is hoogopgeleid, zo hebben vier mensen een RMiA (Registermakelaar in Assurantiën). Daarmee is ons team hoger opgeleid dan wettelijk vereist. Daar komt nog bij dat ons team echt in de wereld van het vastgoed zit. We weten precies hoe

“Doordat we onze verzekering collectief inkopen, zijn onze premies zeer scherp.”

het zit met huurdersrendement en andere thema’s binnen commercieel vastgoed. En de voorwaarden van de polis zijn hier ook op afgesteld. Om een voorbeeld te noemen: we bieden twee jaar vergoeding tegen huurderving in plaats van 1 jaar, omdat we zien dat de wachttijden in de bouw oplopen. Zo houden ze op allerlei manieren rekening met de ontwikkelingen in de markt.”

“Naast verzekeringsadviseurs hebben we risico-adviseurs in dienst, die bedrijfsmatig naar een organisatie kunnen kijken. Welke risico’s zijn er, hoe kun je deze beperken en hoe kun je de overgebleven risico’s het beste dekken? We adviseren over tientallen verzekeringen, van een aansprakelijkheidsverzekering tot een gebouwenverzekering en van een bedrijfsschadeverzekering tot risicobeheer. Veel klanten kiezen voor een combinatiepakket van verschillende verzekeringen. Dat kan indien gewenst met een vast contactpersoon.”

Persoonlijk en bereikbaar

“Wat klanten aan ons waarderen, is het persoonlijke contact dat ze ervaren. Dat begint al bij de eerste kennismaking waarin we inventariseren wat de klant nodig heeft en welke verzekeringen daarbij passen. Maar ons contact gaat veel verder dan het kennen van iemands naam en portefeuille. Wij verstaan de taal van onze klanten en begrijpen de business goed. Zo weten we bijvoorbeeld wat er in de vastgoedwereld gebeurt en welke risico’s er zijn. Daarnaast zijn we goed bereikbaar, zowel telefonisch als online. Onze klanten mogen ons 24/7 bellen, ook in het weekend, want calamiteiten kunnen nu eenmaal op elk moment plaatsvinden. Die goede bereikbaarheid, korte lijntjes en vastgoedkennis onderscheiden ons team echt.”

Firmo maakt het verschil

“Samengevat maakt Firmo het verschil in voorwaarden en in premie. Betere voorwaarden betekent betere dekking en door onze collectieve inkoop bieden we de

scherpste premies. Bent u benieuwd wat dat voor uw vastgoedportefeuille betekent? Neem dan contact met ons op. Eerst analyseren we uw huidige portefeuille en inventariseren we uw risico’s. Daarna geven we u gedegen advies op basis van feiten en cijfers. Nadat u verzekerd bent, beheren wij uw portefeuille. Verzekerden ontvangen jaarlijks een overzichtelijke lijst met de panden die ze hebben verzekerd. Hierdoor zien ze in één oogopslag hoe ze verzekerd zijn. Heeft u schade? Dan handelen wij het voor u af. Zo eenvoudig kan het zijn!”

“Onze verzekering heeft unieke voorwaarden voor vastgoedinvesteerders.”

Sergé Eising

Gerd Jan ter Harkel

Zethoven-Hornstra Bouwplan Ontwikkeling

“Ontwerpt, ontwikkelt & ontzorgt”

Kris

Hornstra

en Daan Zethoven

Ontwikkelaar van Woningbouwplannen

Individuele woningbouw Bedrijfshuisvesting

Planontwikkelaar met een integrale aanpak

Zethoven-Hornstra is ontwikkelaar van woningbouwplannen, individuele woningbouw en bedrijfshuisvesting. Kernactiviteit is het ontwikkelen van woningbouwplannen. Het bedrijf steunt daarbij op meer dan twintig jaar ervaring en heeft voor honderden mensen een nieuwe woonomgeving gecreëerd.

‘Onderscheidend is de grote diversiteit in de door ons bediende doelgroepen,’ begint Kris Hornstra. ‘Zo realiseren wij diverse projecten, van slimme geprefabriceerde startersconcepten tot middensegment woningbouw en individuele villabouw in het exclusieve segment. In laatste hebben wij een onderscheidende reputatie opgebouwd.’

Daan Zethoven vervolgt: ‘Ondanks onze kennis, ervaring en vele gerealiseerde planontwikkelingsreferenties in woningbouw varianten zoals binnenstedelijke nieuwbouw ontwikkelingen, herbestemmen van monumentaal vastgoed en appartementenbouw, ligt ons specialisme dus bij grondgebonden woningbouw met vaak een landelijk karakter. Naast de steden, vindt men ons dan ook veelal in dorpen en middelgrote kernen.’

Naast woningbouw ontwikkelt ZethovenHornstra ook totaal huisvestingsconcepten voor ondernemingen. Daan: ‘De met een internationale duurzaamheidsprijs bekroonde nieuwbouw van ECOStyle in Oosterwolde is daarvan een goed voorbeeld,

naast diverse kantoren, logistieke gebouwen en MFA’s. Ook leveren we binnenkort de nieuwbouw Van Olijslager in Hoogeveen op.’

Met een hecht team

‘Onze activiteiten worden ondersteund door een gemotiveerd en hecht team met brede ervaring, dat zich toelegt op ontwerp, bouwkunde, Revit modelling, 3D-Visualisatie, vastgoed beheer, secretariaat en administratie,’ vervolgt hij. ‘Zethoven-Hornstra werkt dus met een volledig integrale aanpak aan het ontwikkel- en bouwproces.’

Hoe het begon

Zethoven-Hornstra Bouwplan Ontwikkeling wordt in 2018 opgericht als Daan Zethoven en Kris Hornstra hun krachten bundelen. Daan onderneemt dan al rond de vijftien jaar in vastgoed, planontwikkeling en faciliterende bouwkunde. Kris heeft in dezelfde periode brede ervaring opgedaan als projectontwikkelaar bij aannemerontwikkelaars. Ze doen sinds jaren zaken met elkaar, maar kennen elkaar al van de

“Twee namen… één visie: architectuur is het vinden van de optimale balans tussen uitstraling, betaalbaarheid en bruikbaarheid.”

middelbare school in Heerenveen. Bovenal zijn ze bevriend en hebben een gedeelde passie: bouwen. Bouwen geeft namelijk een geweldig gevoel van voldoening en motiveert om iedere dag met veel plezier dit werk te doen. Samen bouwen blijkt daar nog een flinke schep bovenop te doen.

als de volledige bouwkundige uitwerking in eigen huis te verrichten kunnen wij aan onze visie ook daadkrachtig invulling geven. Voor ons tellen niet de kwaliteit van de losse onderdelen, maar de kwaliteit van de som der delen, aldus Daan. De balans is trouwens nooit een vast gegeven. Bij iedere doelgroep of opdrachtgever past namelijk een andere balans. Voor onze woningbouwplannen moeten wij de lokale markt dus heel goed kennen. Van starters tot villabouw. Bij bedrijfsgebouwen draait het om het kunnen verplaatsen in de opdrachtgever. Een gebouw is vaak een verlengstuk van de visie en het karakter van de ondernemer en zijn onderneming. Dat kan pragmatisch zijn, of juist zeer uitgesproken.’

Eén visie

‘Bij Zethoven-Hornstra Bouwplan Ontwikkeling delen we één visie: architectuur is het vinden van de optimale balans tussen uitstraling, betaalbaarheid en bruikbaarheid. Die balans loopt als een rode draad door onze werkzaamheden, waarin wij onze bouwplannen dus creatief, kundig en kostenbewust tot stand brengen.’

‘Door zowel de architectonisch ontwerpen

‘Alleen maatwerk is bij ons standaard’

Kwaliteit is het vinden van de balans tussen de wens van de mens, de zorg voor flora en fauna en het economisch belang. Kris: ‘Kortom: wij maken met kennis en inbeeldingsvermogen van onze doelgroep, een op verantwoorde wijze in de omgeving ingepast bouwplan met een hoge

Seriematig en kwaliteit gaan hand in hand: 8 woningen Skoatterwald Heerenveen

“Met een werkgebied in het noorden van Nederland, kennen en begrijpen we ook de markt waarin we opereren.”

prijs- kwaliteitverhouding. Door bescheiden en berekenend te ondernemen, vanuit een gezonde financiële positie, garanderen wij onze continuïteit in doorlopend veranderende marktomstandigheden.’

Daarbij houdt Zethoven-Hornstra vast aan een aantal uitgangspunten:

Duurzaamheid

‘Soms wordt duurzaamheid nog een ‘thema‘ genoemd. Maar voor ons is het een basiswaarde. Voor ons is het vanzelfsprekend om bij iedere keuzes die wij maken duurzaamheid een belangrijke plek in het afwegingskader te geven. Niet als marketing tool, maar omdat wij erin geloven dat de onze aarde gezond doorgegeven kan worden naar toekomstige generaties als iedereen vanuit zijn of haar eigen invloedssfeer het maximale probeert te veranderen om meer duurzaam te leven en te ondernemen.’

Conceptmatig denken

We bedenken onderscheidende (woning) bouw concepten die beantwoorden aan een actuele vraag van de markt

Architectuur van eigen hand

We maken in eigen huis creatieve en detailbewuste architectonische ontwerpen.

Alle bouwkundige disciplines in huis

We hebben een brede kennis van het bouwproces; een waardevolle basis voor ons als ontwikkelaar.

Groot in kleinschalig

Onze integrale aanpak past ook bij een beperkte projectomvang. Wij passen bij projecten met een omvang van één tot honderd woningen.

No Nonsens

Wij zijn efficiënt, nuchter en communiceren met korte lijnen.

Integraal ontwikkelen

In eigen huis maken we stedenbouwkundige- en architectonische ontwerpen. We pakken ontwikkelen dus integraal aan.

Samenwerkingspartner voor gemeenten en grondeigenaren

Wij gaan voor een win-win situatie met grondeigenaren en gemeenten en realiseren in constructieve samenwerkingsvormen onze gezamenlijke doelen

Verwerft zelf grondposities

Wij ontwikkelen desgewenst vanuit eigen grondbezit en verkrijgen op die manier actief bouwlocaties .

Ontwikkelen draait om lokale kennis van de markt en de beoogde doelgroep, zeker als die doelgroep specifiek is: 10 Levensloopbestendige woningen Heerenveen.

Een onderscheidende combinatie van planmatig ontwikkelen, met volledig op maat gemaakte ontwerpen: Drachtstervaart Parkzoom villa’s Drachten

Rho Adviseurs: een brug tussen publiek en privaat in gebiedsontwikkeling

Riep Paulusma: “Zoveel opgaven met zo weinig ruimte vraagt om visie en zorgvuldigheid”

Met een nieuw kantoor in Groningen is Rho Adviseurs klaar voor een volgende stap. Het adviesbureau voor leefruimte en gebiedsontwikkeling opent een vestiging in Groningen bovenop de vijf kantoren die ze hebben en gaat daar met een team van gedreven adviseurs hun lokale opdrachtgevers adviseren over stedenbouwkundige, planologische en milieutechnische aspecten die spelen bij gebiedsontwikkeling. In gesprek met Riep Paulusma, regiomanager Noord, blijkt dat deze stap van Rho Adviseurs vooral is ingegeven door kansen, kennisoverdracht en uitdagingen, met ‘transitie’ als rode draad.

Team RHO Adviseurs

Vanaf augustus vestigt Rho Adviseurs zich in de Mediacentrale in de stad Groningen. Voor Rho Adviseurs is Groningen de zesde vestigingslocatie. In het Noorden is het multidisciplinaire adviesbureau al actief in Leeuwarden. Volgens Riep Paulusma, regiomanager Noord is het logisch dat Groningen als vestigingslocatie wordt toegevoegd. “Het Noorden heeft een aantal grote opgaven die alleen door een integrale aanpak kunnen worden verwezenlijkt. Met de veranderingen die voor het Noorden –en heel Nederland – op de agenda staan, is een zorgvuldige gebiedsontwikkeling van groot belang. Wij verzorgen daarbij de brugfunctie tussen het publieke domein en de private wereld. En ook niet onbelangrijk: juist nu het corona-tijdperk achter ons ligt en de contacten weer normaliseren, willen we de afstand tot onze opdrachtgevers graag zo klein mogelijk maken. Daarom is de nieuwe vestiging in Groningen zo wenselijk.”

Volgens Paulusma is het Noorden inmiddels bezig met veel grote transities. Daarom is het belangrijk om projecten gezamenlijk en toekomstbestendig aan te pakken. Gebiedsontwikkeling is gebaat bij overzicht en een grote lijn. Daarbij is een belangrijke rol weggelegd voor Rho Adviseurs. “Onze adviseurs zijn actief in alle projectfasen; van ontwikkelstrategieën, financiële aspecten, stedenbouwkundig ontwerp, milieukundige- en planologische zaken die een rol spelen bij gebiedsontwikkeling. We zullen onze opdrachtgevers ondersteunen bij het opstellen van integrale plannen, het verkrijgen van vergunningen en het waarborgen van “Sustainable Development Goals” in de ontwikkeling. Daarnaast geven we advies over participatieprocessen en het betrekken van belanghebbenden bij de ontwikkeling van een gebied.”

Omgevingswet

Dat de kennis en kunde van Rho Adviseurs straks hard nodig is, blijkt uit de veranderingen die per 1 januari 2024 gaan plaatsvinden. Dan treedt de Omgevingswet in werking en verandert er veel. De

implementatie van de Omgevingswet is behoorlijk ingrijpend, stelt Paulusma: “Iedereen die in gebiedsontwikkeling zit moet anders gaan werken. De systematiek, de manier van denken, veel gaat op de schop. We bereiden ons goed voor op wat gaat komen, maar de implementatie draait voor een groot deel op software, en de combinatie van overheid en software is niet echt een gelukkige. Waar mogelijk bieden wij alternatieve digitale oplossingen, zodat de planvorming voor gebiedsontwikkelingen niet vertraagd.”

Paulusma ziet landelijk vooral een verschil in voorbereiding tussen grote steden en kleinere, middelgrote steden en gemeenten. “Grote steden hebben de voorbereidingen volop aangepakt, maar de kleinere gemeenten hebben nauwelijks capaciteit om de implementatie van de nieuwe wetgeving voor te bereiden. Die zijn daarvoor sterk afhankelijk van stedenbouwkundige adviesbureaus. Hierin spelen wij een grote rol, wij nemen zoveel mogelijk gemeenten aan de hand mee. Daarom is het voor ons zo wezenlijk om nu ook in Groningen dichterbij onze opdrachtgevers te zitten, met een nieuwe vestiging.”

Stadshavens

Een mooi voorbeeld van een gezamenlijke aanpak is de ontwikkeling van de Stadshavens in de stad Groningen. Het gebied was tot voor kort in gebruik als maritieme haven, is grotendeels nog bedrijventerrein. Dit gebied wordt getransformeerd van industrieel gebied naar een mix van vooral wonen en gemengde functies (commercieel en maatschappelijk). Projectleider gebiedsontwikkeling en jurist Joske Poelstra

“De implementatie van de Omgevingswet is behoorlijk ingrijpend.”

AAN DE SLAG MET VERDUURZAMEN

VAN UW BEDRIJF OF BEDRIJVENTERREIN?

Slimme Rik, duurzaamheidsadviseur:

‘De adviseurs van Groningen Werkt Slim helpen u zeker verder.

Neem dus contact op!’

E gws@groningen.nl

M Floris van Dijk: 06 - 55 41 48 10

I www.groningenwerktslim.com

Wist u dat er veel mogelijkheden zijn om te verduurzamen? Ook zijn er slimme geld- en energiebesparende middelen en subsidies die u als ondernemer op weg of verder helpen.

Voor individueel advies of voor advies over collectief verduurzamen van bedrijven en -terreinen staan de adviseurs van duurzaamheidsplatform Groningen Werkt Slim voor u klaar. Advies op maat, onafhankelijk, vrijblijvend en kostenloos. Ook voor een CO2-meting via de online Slimme CO2-thermometer en de Milieubarometer bent u bij Groningen Werkt Slim op de juiste plek.

Kom nu in actie en neem contact op om te werken aan een toekomstbestendig bedrijf.

is bij Rho Adviseurs verantwoordelijk voor de wijziging van het omgevingsplan die nodig is voor ontwikkeling van Stadshavens. Samen met het projectbureau Stadshavens en de gemeente Groningen wordt met een integraal team intensief gewerkt aan dit nieuwe instrument dat de opvolger is van het bestemmingsplan. Wij zijn goed voorbereid op de Omgevingswet en denken mee over de beste manier om de mogelijkheden van dit nieuwe stelsel voor de transformatie van Stadshavens te gebruiken.

Rho Adviseurs voert al jaren het motto ‘ruimte, regie en resultaat’. Bij elk traject wordt gekeken naar de beste route naar uitvoering. De afgelopen jaren was dat moeilijker dan voorheen, vooral vanwege de corona-pandemie. Volgens Paulusma heeft dat een belangrijke impact gehad op de manier waarop we werken en communiceren. “Juist nu, na een periode van afstand en beperkingen, willen we de band met onze opdrachtgevers versterken en ondersteuning bieden. Een vestiging in Groningen stelt ons in staat om lokaal aanwezig te zijn en directe ondersteuning te bieden. We geloven dat fysieke nabijheid en persoonlijk contact essentieel zijn om effectief samen te werken en oplossingen op maat te bieden.

Vanuit de inmiddels zes vestigingen is Rho Adviseurs actief betrokken bij projecten in het hele land, aldus Paulusma. “We werken samen met gemeenten, provincies en private partijen aan uiteenlopende vraagstukken op het terrein van gebiedsontwikkeling. Onze focus ligt altijd op het vinden van oplossingen die rekening houden met de belangen van alle betrokken partijen. We blijven ons inzetten voor innovatie, kwaliteit en een integrale aanpak, zowel in Groningen als op nationaal niveau. Door de interne kennisdeling tussen de vestigingen in het land kunnen we goed bijdragen aan alle transities waarin we zitten.

Het team is enthousiast over de mogelijkheden die de nieuwe vestiging in Groningen biedt en kijkt ernaar uit om onze opdrachtgevers te ondersteunen bij alle plannen en gebiedsontwikkelingen. Samen streven we naar een mooi, duurzaam en bloeiende toekomst voor het Noorden van Nederland. We gaan niet voor minder.”

“Een goed plan maak je samen!”

Stadshavens Foto: Gemeente Groningen

Sjon van Veen en Thomas Peters van Eijgen Finance Groningen Stad en Fortior Hypotheken zien kansen in een snel veranderende markt

“Ons doel is om zoveel mogelijk de regie te nemen in het financieringsproces”

Eijgen Finance is neergestreken in de stad Groningen. In gesprek met de eigenaren, financieel adviseur Sjon van Veen en vastgoedadviseur Thomas Peters, wordt snel duidelijk dat ondernemers en vastgoedbeleggers in stad en achterland er een serieuze partner voor financieringsvraagstukken bij hebben. Hun aanpak is persoonlijk, op maat en oplossingsgericht.

Vanuit een fijne plek in hartje centrum bezien Van Veen en Peters de nieuwe situatie op het gebied van financieringen voor MKB-ers en vastgoed ondernemers. In een razend tempo is de markt de afgelopen tijd veranderd, met name door de stijgende rente. Spannende tijden, die om persoonlijk en oplossingsgericht maatwerk vragen. Eijgen Finance is een ervaren intermediair met een groot aantal vestigingen in Nederland. Het is een landelijke speler die het klappen van de zweep kent en financieringsoplossingen voor iedere situatie biedt.

Vorig jaar zomer werd de veertiende vestiging van Eijgen Finance, onder leiding van financieel adviseur Sjon van Veen en vastgoedadviseur Thomas Peters in Groningen Stad geopend. Waar klanten van traditionele grootbanken steeds vaker tegen een muur aanlopen, kijken Van Veen en Peters breder en onafhankelijk wat er in de markt speelt en als alternatief aangeboden wordt om zo de klant optimaal te kunnen helpen aan een passende financiering. Klanten die bij Eijgen Finance aankloppen zijn bijvoorbeeld ondernemers die een pand willen financieren voor eigen gebruik of kleine en grote vastgoedbeleggers die actief zijn in de stad.

De zekerheid van een scherpe oplossing

‘’Door verder te kijken dan de traditionele grootbanken, vinden we voor ieder financieringsvraagstuk wel een passende oplossing. Ons netwerk en de ingangen bij de diverse financieringspartijen spelen daarbij een cruciale rol. ‘’Als de klant bij ons een financieringsvraagstuk neerlegt, is die verzekerd van een snelle en scherpe oplossing.’’ Dat maakt onze manier van werken sterk en doortastend,” aldus Van Veen.

Een voorbeeld verduidelijkt de gang van zaken. Peters: “Nog geen jaar geleden zijn

we in Groningen begonnen. Vrijwel meteen gingen de rentes omhoog en daarmee kwamen de transacties van beleggingspanden onder druk te staan. De renteontwikkeling heeft sommige ondernemers nerveus gemaakt. Die ontwikkeling zorgt voor een correctie op het gebied van waarde en rendement van vastgoed. Dit levert een heel ander rekenmodel op.”

Volgens Van Veen speelt de doorgewinterde vastgoedondernemer in op deze correctie en kan men nog diverse kansen benutten. “Het mooie is in zo’n situatie dat wij de ondernemer niet alleen bij de financiering begeleiden, maar ook zicht hebben op de kans van slagen,” aldus Van Veen.

Veel vastgoedfinanciers werken alleen met landelijke spelers zoals Eijgen Finance. Van Veen legt uit waarom: “Financiers van vastgoed zijn tegenwoordig anders georganiseerd. Voor bemiddeling en advies maken zij vooral gebruik van een landelijk netwerk van onafhankelijke adviseurs. Eén van de partners met wie wij als kantoor graag samenwerken is Nestr Smart Finance. Wij werken graag met hen samen omdat hun financieringsproducten goed aansluiten bij de wensen en doelen van onze relaties. Ook als een aanvraag net niet past, is er goed overleg mogelijk om te kijken hoe we samen de financieringsaanvraag wél kunnen doen.” Peters vervolgt: “Daarnaast staan ze bekend om de snelheid

‘’Als de klant bij ons een financieringsvraagstuk neerlegt, is die verzekerd van een snelle en scherpe oplossing.’’

van hun acceptatieproces. Dat is natuurlijk in het belang van elke belegger. Iedereen wil uiteraard snel antwoord om de garantie te hebben dat de financiering verstrekt gaat worden.”

Integraal aanvliegen

Naast de Groningse vestiging van Eijgen Finance hebben beide heren meer ijzers in het vuur. Ze hebben namelijk ook Fortior Hypotheken opgericht. Fortior Hypotheken biedt de best passende oplossingen voor particuliere woningkopers, van starter tot doorstromer op de woningmarkt in Noord en Oost Nederland. Van Veen: “De markt koelt af en daardoor zien starters weer kansen om een woning aan te kopen. De afgelopen maanden hebben we verschillende starters geholpen met hun eerste woninghypotheek. Met Fortior hypotheken

kunnen we snel schakelen en hen voorzien van een scherpe hypotheekofferte. We zijn aangesloten bij alle hypotheekverstrekkers op de Nederlandse markt en kennen de markt van makelaars en taxateurs goed.” Een belangrijke troef van Fortior Hypotheken is de jarenlange ervaring van Van Veen met nieuwbouwfinancieringen. Toch ziet Van Veen dat het aanbod van nieuwbouwwoningen onder druk staat. “Dat heeft verschillende redenen. Als de koper op zoek is naar een duurzame, toekomstbestendige woning, dan zijn er zeker nog voldoende kansen. Het is belangrijk om bijvoorbeeld verkoopopbrengsten van woningen die nog verkocht moeten worden realistisch in te schatten om geen onnodige risico’s te lopen. Daar helpen we kopers van nieuwbouwwoningen mee. Zo blijft hun droomwoning binnen handbereik.”

Sjon van Veen en Thomas Peters

Peters ziet voordelen in de combinatie van Eijgen Finance en Fortior Hypotheken. “De financiële markt bestaat uit eindeloos veel eilanden. Met onze verschillende achtergronden hebben wij niet alleen een groter netwerk en een breder overzicht over alle delen van de markt, we kunnen beide bedrijven ook goed inzetten om de oplossingen voor onze klant integraal aan te vliegen. Zo nemen we zoveel mogelijk de regie in het financieringsproces.”

Positieve benadering

Of het nu gaat om een zakelijke financiering of particuliere hypotheek, Van Veen en Peters staan voortdurend in contact met de klant. “Wij begeleiden de klant vanaf het begin. Die persoonlijke aanpak is de kracht van ons kantoor.” zegt Van Veen. “Hoewel de markt dus is veranderd, zijn

wij onverminderd positief in onze benadering. Wel realistisch. Dat gebeurt al in de voorbereiding en bij de onderbouwing van de plannen.

Feit blijft dat er ook in deze markt voldoende kansen zijn, maar dat er kritischer gekeken moet worden naar de plannen en de toelichting en onderbouwing hiervan. Iets wat wij als kantoor de klanten uit handen nemen. Risico heeft weer een prijs gekregen en dat is helemaal niet verkeerd. Dat de overheid wat onhandig de regie daarin pakt, kunnen we ook lang bij stil staan, maar dat gaat voorlopig niet veranderen.

Jild

Eijgen Finance heeft nog een interessant en belangrijk ijzer in het vuur welke al veel aftrek vindt bij vastgoed ondernemers. Jild (Fries voor geld) verstrekt overbruggingsfinancieringen aan ondernemers en vastgoedbeleggers. Op deze manier kunnen zij bijvoorbeeld een transformatie project realiseren en kan er nadien geherfinancierd worden bij een reguliere vastgoedfinancier.

De financieringen worden verstrekt door particuliere investeerders en kunnen alleen worden aangevraagd via een adviseur van Eijgen Finance. Jild werkt doeltreffend en zorgt voor maatwerk: met leensommen van 100.000 tot anderhalf miljoen euro kunnen snel overbruggingsleningen worden aangevraagd. Ook hier zet Eijgen Finance zijn uitgebreide eigen netwerk in. Particulieren of partijen die het interessant lijkt om te investeren zijn ook van harte welkom om de mogelijkheden eens nader te bespreken.

“Wij begeleiden de klant vanaf het begin. Die persoonlijke aanpak is de kracht van ons kantoor.”

Een interview met voorzitter Bertil Westers

“Het belang van de Bouwsociëteit Groningen”

Elke eerste maandagavond van de maand komen de leden van Stichting Bouwsociëteit Groningen bij elkaar. Dan komen sprekers uit de bouw, wordt er interactief kennis uitgewisseld en worden relaties opgebouwd en onderhouden. In dit artikel vertelt de voorzitter Bertil Westers over het ontstaan en het belang van de Bouwsociëteit.

“De Bouwsociëteit is in 1986 opgericht door bouwbedrijven, makelaars, architecten en woningcorporaties. Inmiddels zijn de leden uitgebreid met ontwikkelaars en relevante adviseurs zoals een duurzaamheidsadviseur en een jurist. Zelf ben ik bijvoorbeeld als bouwrechtadvocaat aan de Bouwsociëteit verbonden. Die diversiteit in disciplines is belangrijk: een makelaar staat veel meer aan de voorkant van de markt, terwijl een architect aan het begin van nieuwe bouwprojecten staat. Door leden uit de hele bouwsector bij elkaar te brengen, krijgen we een compleet beeld van de bouwsector en weten we wat er speelt. We zijn dan ook trots op het gebalanceerde en bestendige kwalitatieve ledenbestand dat we op dit moment hebben.”

Kennis delen en netwerken

“Het voornaamste doel van de Bouwsociëteit is kennis delen en netwerken. Dat doen we standaard tijdens onze maande-

“Het voornaamste doel van de Bouwsociëteit is kennis delen en netwerken”

lijkse netwerkbijeenkomst. Op deze avonden nodigen we vooraanstaande sprekers uit. Zo hebben we prof. dr. ir. Hertogh uitgenodigd om over de aanpak van complexe grote projecten zoals Ring Zuid te vertellen. Dat leverde interessante gesprekken op over thema’s waar iedereen in de bouwsector mee te maken heeft. Waarom lopen grote projecten bijvoorbeeld altijd anders qua tijd en kosten? En hoe los je dergelijke conflicten op? En zo komen alle belangrijke onderwerpen voorbij, van de ontwikkeling van het stationsgebied tot het Instituut Mijnbouwschade Groningen, de NCG en de Omgevingswet. Daarnaast gaan wij een paar keer per jaar op excursie, zo zijn we laatst naar Seaports geweest. Het is interessant om te zien wat daar gebeurt en welke rol de Bouwsociëteit daarin kan spelen.”

In gesprek met de gemeente

“Graag geziene gasten op onze netwerkbijeenkomsten zijn de Groningse gemeentes en de provincie. Een nieuwe burgemeester, gedeputeerde of wethouder nodigen we direct uit. We blijven graag op de hoogte van de gemeentelijke ambities en vice versa. Daarnaast mag de Gemeente ons vrijblijvend om advies vragen en vragen stellen. Er is veel kennis in huis en daar mag de gemeente gebruik van maken. Bijvoorbeeld over hoe we tegen de Blauwe Stad en Meerstad aankijken of welke behoefte we in de markt zien. Het kan heel nuttig zijn om hier samen over te sparren. Onze toegevoegde waarde zit dus echt op de inhoud.”

lossing en samenwerking hebben bedacht voor de versterking en bevingsschade. Er moet veel (ver)bouwd worden, geen enkel bedrijf kan dat in z’n eentje aan. Maar door de kennis en expertise te bundelen kwamen we tot een oplossing om de bouwvraag wél aan te kunnen en voldoende capaciteit en inzet te kunnen bieden. En zo zijn er meer uitdagingen waar we samen naar kijken. Van het personeelstekort tot de stijgende materiaalkosten en de aardbevingsschade: het zijn spannende tijden voor de bouw. Samenwerken is nodig om die uitdagingen het hoofd te kunnen bieden.”

Begin van mooie samenwerkingen

“Deze bijeenkomsten leiden vaak tot mooie samenwerkingen. Een recent voorbeeld is dat de leden van de Bouwsociëteit een op-

Visie op Groningen

“Groningen is een aparte provincie: in de stad is een grote vraag naar nieuwe woningen, terwijl het platteland deels te maken heeft met krimp, met de veroudering van woningen en de aardbevingsproblematiek. Hoewel deze uitdagingen heel verschillend zijn, is de Bouwsociëteit van mening dat de stad en het platteland elkaar nodig hebben. De stad kan niet zonder het platteland en het platteland kan niet zonder de stad. Gezamenlijk hebben we een enorme ontwikkelvraag rondom de kwaliteit, hoeveelheid en duurzaamheid van gebouwen. Daarom vindt de Bouwsociëteit dat we daar gezamenlijk naar moeten kijken en onze verantwoordelijkheid moeten delen. Dus ik wil anderen uitnodigen om de vraagstukken vooral integraal te bekijken: over je eigen discipline, gemeentegrens én provinciegrens heen. Want als we samenwerken in plaats van te concurreren, dan bereiken we veel meer.”

“De stad en het platteland hebben elkaar nodig”

“De gemeente mag ons altijd om advies vragen”

“Samen duurzamer ondernemen op bedrijvenparken”

Irma Noorbergen , Floris van Dijk en Renee ten Tije

Groningen Werkt Slim

De gemeente Groningen wil in 2035 CO2-neutraal zijn en de provincie heeft ook forse CO2reduceringsambities. Daar ligt een grote verantwoordelijkheid voor bedrijven, instellingen en organisaties die samen 50% van de energie verbruiken. Veel grote bedrijven hebben de capaciteit om maatregelen te treffen, maar bij ondernemers ontbreekt die tijd en kennis vaak. Daarom is Groningen Werkt Slim opgezet: een loket dat bedrijven helpt om duurzaam te ondernemen. Het is een initiatief van vier Groninger bedrijvenverenigingen, de gemeente Groningen en de provincie Groningen. In dit interview vertellen Floris van Dijk, Irma Noorbergen en Renee ten Tije over het belang om bedrijventerreinen te verduurzamen.

Toekomstbestendig ondernemen

“Wij helpen bedrijven in de gehele provincie Groningen om toekomstbestendig te worden”, vat projectleider Van Dijk de missie van Groningen Werkt Slim samen. “Onze adviseurs bezoeken bedrijven en geven persoonlijk advies over toekomstbestendige maatregelen. Dat kan gaan over energie, circulariteit, mobiliteit en klimaatadaptatie. Daarnaast bieden we tools aan zoals onszelf ontwikkelde CO2-meter, de landelijke milieubarometer en diverse communicatiemiddelen. Dan kunnen ondernemers ook gelijk aan de slag met het advies.”

En hoewel 2035 nog ver weg lijkt, is er volgens Van Dijk geen tijd om te verliezen. “Toekomstbestendige maatregelen worden niet alleen gevraagd vanuit de wet- en regelgeving, maar ook verwacht door ketenpartners. Een grote inkoper zoals een ziekenhuis stelt bijvoorbeeld steeds strengere eisen aan de inkoop. Consumenten worden ook bewuster en kritischer. De markt is er dus klaar voor, nu de meeste ondernemers nog. En dan met name de bedrijventerreinen: daar valt nog veel winst te behalen.”

Samen optrekken in verduurzaming

Om bedrijventerreinen te verduurzamen, zullen ondernemers moeten samenwerken met de overheid en andere stakeholders. Noorbergen komt veel op bedrijventerreinen en weet dat er veel bij komt kijken. “Je krijgt te maken met maatwerk, want voor het ene terrein is warmte-en-koudeopslag (WKO) het meest geschikt en ergens anders zal je naar all electric moeten. Dit kan je alleen maar realiseren als je gezamenlijk optrekt.” “Om de samenwerking te laten slagen,

moeten bedrijven zich verenigen. Ik merk bijvoorbeeld dat veel bedrijven in verschillende fases van verduurzaming zitten. Het ene bedrijf is bezig met zonnepanelen, terwijl het andere bedrijf van het aardgas af wil. Op dit moment draaien er meerdere pilots in Groningen om te onderzoeken hoe bedrijven energie met elkaar kunnen uitwisselen. Als je dit in kaart hebt in een bepaald gebied, dan kan je dit bij elkaar brengen en hier in gezamenlijkheid een collectieve aanpak voor ontwikkelen.”

Daarnaast biedt een vereniging de kennis en verbinding tussen bedrijven in verschillende branches. Van Dijk: “Op een bedrijventerrein zitten heel verschillende bedrijven. Een meubelstoffeerderij spreekt bijvoorbeeld een hele andere taal dan een bedrijf uit de petrochemische industrie. Uiteindelijk hebben deze bedrijven dezelfde belangen in duurzaamheid en die kan een vereniging mooi bij elkaar brengen.”

Programma Verduurzaming Bedrijventerreinen (PVB) in Groningen

De gemeente en provincie Groningen zetten zich al langere tijd in voor het verduurzamen van bedrijventerreinen en mkb’ers. Maar sinds 2023 is er een landelijk programma vanuit de overheid: Programma Verduurzaming Bedrijventerreinen (PVB). Vanuit dit programma wordt begeleiding,

“Om de samenwerking te laten slagen, moeten bedrijven zich verenigen.”

Foto: Sander van der Werf, shutterstock

verbinding en ontwikkeling in het samen verduurzamen geboden. Er zijn nu zes pilots gestart, waarvan één in Groningen.

Ten Tije is erg blij met het programma. “Nu komen er nog meer middelen om mkb’ers en bedrijventerreinen te helpen bij het verduurzamen. Groningen Werkt Slim is een heel mooi vehikel om die middelen te besteden. Nu kunnen we nog meer adviseurs op pad sturen om te inventariseren waar de hulp nodig is en om deze hulp daadwerkelijk te bieden. Ook kunnen we aanbevelingen uit onderzoeken opvolgen. Zo hebben we onderzoek gedaan naar het makelen van reststromen op bedrijventerreinen. De resultaten kunnen we meenemen in het programma en zo op een bedrijventerrein gaan toepassen.”

Vanuit het programma is Noorbergen aangesteld als aanjager. “Zij gaat de provincie verkennen om te achterhalen waar de bedrijventerreinen zijn en hoe ze georganiseerd zijn. Wat gebeurt er al op het gebied van verduurzaming, wat zijn de kansen en mogelijkheden? Deze informatie koppelt ze vervolgens terug aan de provincie, de gemeente en Groningen Werkt Slim. Dan kiezen we gezamenlijk drie bedrijventerreinen die we in de pilotfase gaan verduurzamen. En dat is wat ons betreft pas het begin.”

Zet de stap naar verduurzaming Samengevat zijn er veel initiatieven, maar er is nog genoeg te doen. Van Dijk: “Het onderling uitwisselen van energie tussen bedrijven brengt veel juridische trajecten en verantwoordelijkheden met zich mee. Je merkt dat de wetgeving nu nog is ingericht op een lineaire economie en dat moet echt snel gaan veranderen. Maar daar moet je je als ondernemer niet door laten tegenhouden. Er zijn al meerdere succesvolle trajecten gestart en er zijn ideeën zat.”

Als voorbeeld noemt Noorbergen het project KliMaatregelen Euvelgunne. “Bij dit project werd het regenwater bij bedrijven

afgekoppeld van het riool. Het regenwater wordt opgevangen en gebruikt voor andere toepassingen, zoals het doorspoelen van het toilet. Of het water wordt gebruikt in het productieproces. En dit is slechts een van de vele voorbeelden van alles wat er mogelijk is.”

Het is echter wel belangrijk dat bedrijven zelf de eerste stap zetten, benadrukt van Dijk. Maar wat moet die eerste stap zijn? “Sluit je in elk geval aan bij een bedrijvenvereniging in de buurt om op de hoogte te blijven van alle ontwikkelingen. Daarnaast kun je je eigen situatie in kaart brengen met de tools van Groningen Werkt Slim en deelnemen aan bestaande trajecten. Op de website van Groningen Werkt Slim staan de actuele acties. En natuurlijk kun je ook rechtstreeks contact opnemen met het loket voor persoonlijk advies.”

Biografie

• Floris van Dijk is projectleider bij Groningen Werkt Slim.

• Irma Noorbergen is manager bij bedrijvenvereniging Zuidoost (gemeente Groningen) en aanjager voor het Programma Verduurzaming Bedrijventerreinen in Groningen.

• Renee ten Tije is beleidsmedewerker energietransitie bij de Provincie Groningen, met als focus verduurzaming MKB en bedrijventerreinen.

Floris van Dijk, Irma Noorbergen en Renee ten Tije

“Groningen Seaports: het groene stopcontact van Nederland”

Cas König

Een winst van €17,5 miljoen, een record uitgifte van grond en een grote rol in het onafhankelijk worden van Russisch gas. 2022 was een bijzonder goed jaar voor Groningen Seaports. En ook voor de toekomst zijn er genoeg grootse ambities voor Delfzijl en de Eemshaven. “Het zijn relatief grote investeringen, maar als havenbedrijf hebben we ook een langere uitkijk dan een gemiddeld bedrijf. Het hoeft niet binnen drie jaar terugverdiend te zijn.”

De weg naar het huidige succes was echter niet zonder hobbels. “We hebben zeker moeilijke jaren gehad”, zegt Cas König, CEO van Groningen Seaports. “Dan hebben we het vooral over de Eemshaven. Die was oorspronkelijk gebouwd voor de overstroom van de petrochemische industrie in Rotterdam. In het Noorden was immers volop ruimte. Toen kwam de oliecrisis in 1973, die een streep door deze plannen trok. En ook de aankondiging en realisatie van de Tweede Maasvlakte was dramatisch voor dit gebied.”

Twee kantelpunten

Lange tijd had de Eemshaven een reputatie als gebied waar mooie plannen en grote ambities gedoemd leken om te mislukken. Maar volgens König zijn er rond 2012 twee belangrijke kantelpunten geweest die het tij uiteindelijk hebben gekeerd: “Ten eerste zijn we veranderd in onze insteek. We zeiden: we zijn geen haven meer, maar we zijn een industrieterrein met havenfaciliteiten. Dat is echt een hele andere insteek. En daarmee trek je een heel ander type industrie aan.”

“Het tweede kantelpunt was het besluit om zoveel mogelijk in te zetten op een groene strategie”, vervolgt König. “Dus niet op containers inzetten, maar op groene chemie, groene energie en circulariteit. En eigenlijk is het vanaf dat moment redelijk succesvol geworden.”

Het stopcontact van Nederland

Met de groene strategie en nieuwe insteek werd de fundering gelegd voor het huidige succes. Met één van de grootste windmolenparken in Europa, twee onderzeese stroomkabels vanuit Denemarken en Noorwegen en het grootste zonnepark van Nederland, kan het gebied met recht gezien worden als het groene stopcontact van Nederland. En

de transatlantische datakabel vanuit de VS komt ook aan in de Eemshaven.

Voor een bedrijf als Google gaf dit de doorslag om hier een groot datacentrum te bouwen en later ook verder uit te breiden. “We zijn een gebied met hele goede groene energievoorziening en ook met een hele goede digitale infrastructuur. Dat maakt het voor veel bedrijven een hele aantrekkelijke vestigingsplek”, zegt König.

Wereldprimeurs

Na de Russische inval in Oekraïne, werden in maart vorig jaar de eerste plannen bedacht om niet meer afhankelijk te zijn van Russisch gas. In nog geen half jaar tijd werd er een drijvende lng-terminal gerealiseerd in de Eemshaven. “Nog nooit is ergens ter wereld een project van deze omvang op het gebied van gas zo snel gerealiseerd”, aldus König. “Ter vergelijking, er komt via deze terminal net iets meer energie binnen dan we hier nu in totaal opwekken met windmolens, zonneparken en drie energiecentrales.”

König noemt ook nog een andere wereldprimeur die eraan staat te komen. “Chemieconcern Avantium is bezig met de bouw van een nieuwe fabriek in Delfzijl om plantaardig plastic te produceren. Dit bioplastic is lichter dan normaal plastic en Avantium heeft al afspraken met Karlsberg en Moët Hennessy Louis Vuitton om producten af te zetten. De fabriek begint volgend jaar met produceren en dat is natuurlijk een geweldige ontwikkeling. Avantium is van plan om wereldwijd meer van dit soort fabrieken te bouwen, maar hier komt dus de eerste.”

Uitbreiding

Vorig jaar heeft Groningen Seaports achttien stukken grond uitgegeven, naar eigen

Groningen Seaports

zeggen een record. Het gaat om grond in de Eemshaven en bij de haven van Delfzijl. “Het begint nu ook echt aardig vol te raken”, zegt König. “Er liggen bij de Eemshaven al veel reserveringen op grond. Ik denk dat daar nog zo’n 30 hectare beschikbaar is, maar dat zijn geen aaneengesloten stukken grond meer. De provincie Groningen en de gemeente Het Hogeland zijn aan het kijken hoe ze de Oostpolder kunnen inrichten. Ze zijn op dit moment ook daarover in gesprek met de bewoners van het gebied en hopelijk kan er in 2024 een besluit over worden genomen.”

In totaal gaat het volgens König om een uitbreiding van 600 hectare van de Eemshaven. “Dit gebied wordt dan vooral gebruikt voor het produceren van groene waterstof, voor de aanlanding van wind aan zee, batterijproductie en datacenters. Dit zijn ook allemaal bedrijven die veel ruimte nodig hebben. We zijn zelf ook momenteel veel bezig met up-front investeren, zodat we terreinen klaar kunnen maken voor de bedrijven die gaan komen. Dit zijn relatief grote investeringen, maar als havenbedrijf hebben we ook een langere uitkijk dan een gemiddeld bedrijf. Het hoeft niet binnen drie jaar terugverdiend te zijn.”

Ambities

En wat zijn dan de verdere toekomstplannen en ambities? “In Delfzijl is dat het verder

ontwikkelen van de circulaire industrie en groene chemie. En in de Eemshaven ligt de ambitie bij duurzame energie en het aanlanden van groene stroom en het produceren van groene waterstof. Voor dat laatste zijn partijen in onze haven als Engie en RWE al heel ver. En de Gasunie is momenteel ook bezig met het aanpassen van de bestaande gasleidingen in Nederland, dus het komt nu ook allemaal wel echt dichtbij.”

“Maar wat voor al deze groene initiatieven en ambities ontzettend belangrijk is, is de aanlanding van groene stroom”, vervolgt König. “Dat moet in de toekomst nog meer uitgebreid worden. Idealiter is dat bij de Eemshaven, waar deze stroom dan ook direct gebruikt wordt. Waar we dan ook voorstander van zijn, is een diepe geul, waar je al deze kabels doorheen kunt leggen. Dit moet dan groot genoeg zijn om er 20 jaar mee vooruit te kunnen, zodat je niet steeds de ecologie van de Waddenzee verstoort. Zo’n uitbreiding is wel echt het startpunt voor verdere en vooral verantwoorde groei.” Cas König

“We moeten nu doorpakken. We moeten de voorrangspositie die we hebben, behouden”.

Het Noordelijk Vastgoedcongres brengt ambities samen met indrukwekkende cijfers

Meteen het grootste vastgoedcongres van Noord-Nederland organiseren, dat was de inzet. Een enthousiaste en gedreven groep studenten van de opleiding Vastgoed & Makelaardij van de Hanzehogeschool Groningen werkte anderhalf jaar achter de schermen en presenteerden op 9 februari jongstleden, na een afwezigheid van vijf jaar, het Noordelijk Vastgoedcongres in MartiniPlaza. Een gesprek met Jetty Mars, Thijs Boersma en Niels Neef, drie vierdejaars studenten Vastgoed & Makelaardij van de Hanzehogeschool Groningen over samenwerken met de marktpartijen, de organisatie, uitdagingen en ambitie. En over de komende editie die gepland staat op 15 februari 2024.

Het Noordelijk Vastgoedcongres overlegt indrukwekkende cijfers. De editie van februari jongstleden in Martiniplaza, was uitverkocht. Met 320 deelnemers, 26 partnerbedrijven, negen workshops en een paneldiscussie was het een volle congresdag, die strak om negen uur in de ochtend begon met een plenair programma en duurde tot de afsluitende bedrijvenbeurs. De dag werd afgesloten met een borrel, tot zeven uur ‘s avonds.

Tijdens de paneldiscussie gingen vastgoedprofessionals met elkaar in gesprek, waarbij ook de aanwezigen in de zaal zich lieten horen. De drie vastgoedprofessionals van afgelopen februari waren Klaas Nijssen van iqbi, Lot Frijling van Yellow Concepts en Marian Mulder van MAC3PARK. De keynotesprekers van dienst waren Marcel Schipper van VolkerWessels, Jeroen Kroondijk van Dynamis en Pieter Polman van

De organisatie van afgelopen en komend jaar

Wereldhave. De lijst met partners verraadt de ambitie van de congresorganisatie, met hoofdsponsor VolkerWessels geflankeerd door onder meer Cushman & Wakefield, Envalue, Mogelijk, Maripaan Groep, IKEHU, abcnova en CBRE.

Namen van betrokken partners, sponsoren en aansprekende namen rollen soepel over tafel tijdens het gesprek. Wie groot wil groeien, pakt het groot aan. Dat gebeurde bijvoorbeeld heel slim door marktpartijen uit te dagen om zich aan een workshop te committeren. Thijs: “Het thema van het congres was op de toekomst gericht. Op die manier konden onze partners zich uitspreken over hun ambities en visie. Bijkomend voordeel voor die partnerbedrijven is dat zij zich op die manier in de kijker spelen bij de volgende generatie werknemers.”

Persoonlijke betrokkenheid

Jetty Mars, Thijs Boersma en Niels Neef zijn alle drie laatstejaars studenten Vastgoed & Makelaardij. De afgelopen editie van het congres was de eerste die zij organiseerden - en meteen hun laatste. Als ze straks afstuderen, laten ze in ieder geval een gezonde basis achter, met het vooruitzicht van een congres dat al de grootste is in Noord-Nederland, maar zeker nog niet is uitontwikkeld. Niels: “We zijn al een half jaar bezig om onze opvolgers klaar te stomen. In oktober stappen wij eruit en nemen zij het stokje goed voorbereid over.”

De persoonlijke betrokkenheid van de drie is groot. Logisch, want toen zij in 2018 eerstejaars waren, vond het laatste congres plaats, voordat corona alles stillegde. Drie jaar later stak een aantal studenten de hoofden bij elkaar: het Noordelijk Vastgoedcongres moet terugkeren. Alleen nu groter en ambitieuzer dan ooit. Jetty Mars was er vanaf 2021 bij betrokken: “In dat jaar zijn we begonnen met de voorbereidingen. We hebben het weer helemaal from scratch moeten opbouwen. Het helpt dan om groot te denken. Het is mooi te zien dat we de basis hebben gelegd

om vanaf nu weer een jaarlijks congres te organiseren in Groningen.”

Interessante mix

Hoewel het congres wordt georganiseerd door studenten, wil dat niet zeggen dat het vooral ook alleen voor studenten is. Volgens Thijs zit de kracht van het congres juist in de wisselwerking tussen studenten en werkveld. “Het is mooi te zien hoe tijdens workshops studenten en professionals zij aan zij zitten. Het ligt voor de hand dat studenten op die manier hun eigen netwerk kunnen opbouwen, maar onderschat vooral niet dat juist het werkveld ook op zoek is naar kennis die vooral bij studenten aanwezig is. In aanloop naar het congres hoorden we vaak dat veel bedrijven in de vastgoedsector op zoek zijn naar jonge aanwas. Ze stellen zich de vraag: hoe bereiken wij de student? En hiervoor moet je bij het Noordelijk Vastgoedcongres zijn.”

Inhoudelijk was het congres een interessante mix van denken en doen. Niels herinnert zich de workshop studentenhuizen taxeren, waarbij de aanwezigen werd uitgelegd waar je op moet letten. “Dat laat je meteen heel anders naar je eigen studentenhuis kijken.”

Informatie

Meer informatie over het Noordelijk Vastgoedcongres vindt u op www.noordelijkvastgoedcongres.com. Daar leest u ook hoe u partner kunt worden van de komende editie.

Organisatie van afgelopen jaar

Visie van Vesta

“Van een huis naar een thuis”

Het interieur maakt een woning sfeervol, comfortabel en persoonlijk. Veel mensen hebben wel een idee wat ze willen, maar niet waar ze moeten beginnen. Bij een nieuwbouwwoning is dat nog lastiger omdat deze nog gebouwd moet worden. Het team van Vesta weet gelukkig precies wat er allemaal mogelijk is en kan dit uitstekend visualiseren. Samen met particulieren, makelaars en projectontwikkelaars maken ze van een huis een thuis. In dit artikel vertellen Marja Veenstra (algemeen directeur) en Bert Postma (projectleider en interieurontwerper) over de mogelijkheden bij Vesta.

Visualiseren is realiseren Eén van de grootste uitdagingen van interieurontwerp bij nieuwbouw, is om het ontwerp te visualiseren. Veenstra: “Als kopers op de modderige vlakte van hun kavel staan, met een beetje pech in de regen of in de wind, is het lastig om voor te stellen dat dit straks hun huis gaat worden. Laat staan hoe ze het willen inrichten. Daarom doen we er alles aan om het ontwerp voor mensen tot leven te brengen. Dat helpt om door het beton heen te kijken.”

En voor die visualisatie gaat Vesta ver. Naast de gebruikelijke bouwplattegronden en projectbrochures, worden diverse 2Den 3D-tekeningen gemaakt. Postma: “Meestal maken we de tekeningen al tijdens het gesprek met de klant, zodat er direct iets aangepast kan worden. Daarnaast maken we een moodboard van verschillende materialen”, al pratende demonstreert Postma hoe verschillende combinaties van stoffen en texturen een andere sfeer teweegbrengen. “We gaan voor de perfecte combinatie van uitstraling en comfort.”

Wie het nog steeds lastig vindt om een ruimte voor zich te zien, wordt uitgenodigd op de bovenste verdieping van het woonforum. Daar staat een modelwoning op schaalgrootte, volledig ingericht om een gevoel bij de vierkante meters te geven. Ook staan er twee uitklapbare muren om te laten zien wat het ruimtelijke effect van een uitbouw is. Postma: “Als mensen de ruimte voor zich zien, wordt het makkelijker om keuzes te maken.”

Thuis in maatwerkoplossingen

“Elke woning en elke klant is anders”, vertelt Veenstra. “We kijken altijd naar de wen-

sen en het budget van de klant. Vervolgens komen we met passende oplossingen.” Die oplossing verschilt van project tot project, legt Veenstra uit. “Soms geven klanten ons de sleutel van hun woning om het interieur van a tot en met z te ontwerpen. Maar het komt ook voor dat iemand bepaalde meubels mee wil nemen. Dan komen we graag langs om te zien wat er mee gaat en waar deze spullen komen te staan. En natuurlijk mogen klanten ook vrijblijvend meubels komen bekijken in ons woonforum. Onze klanten bepalen zelf wat ze willen.”

Wat Vesta’s dienstverlening nog meer kenmerkt, is maatwerk. Postma: “We ontwerpen maatwerkmeubelen voor onze klanten. Bijvoorbeeld een kast met een geïntegreerde deur, of een op maat gemaakte inloopkast. Daarbij zorgen we dat het meubel precies past: zowel bij de afmetingen van de

Doorkijk in opgeleverde woning

woning als bij de rest van het interieur. We werken samen met meubelmakers die deze ontwerpen precies maken zoals we het in gedachten hadden.”

punten en verlichting kunnen we nog vele kanten op.”

Van verlichting tot accessoires

In principe kan Vesta alles uit handen nemen: van de stoffering van de binnenruimtes tot de keuze voor de meubels en van de accessoires tot de akoestiek. Daarbij begint het team graag bij de basis, helemaal als het om nieuwbouw gaat. Postma: “Bij nieuwbouw is er nog ontzettend veel mogelijk,” ter illustratie toont hij een tekening van een twee-onder-een-kapwoning met een totaal andere indeling. “Aan de buitenkant ziet deze woning er hetzelfde uit, maar de binnenkant is volledig anders. In de plaatsing van binnenmuren, stopcontacten, water-

Het is echter wel belangrijk om deze keuzes te maken voordat de woning er staat, benadrukt Veenstra: “We willen alles zo mooi mogelijk maken, maar dat kan alleen als we vooraf ontwerpen. Daarbij bedenken we creatieve oplossingen om alle woonwensen in het ontwerp te verwerken. Het zou zonde zijn als de verlichting boven het kookeiland via een kabelgoot loopt, of als het stopcontact voor de televisie aan de andere kant van de kamer zit.”

Van alle keuzes die gemaakt moeten worden, is verlichting de belangrijkste, vertelt Postma. “Verlichting bepaalt 70% van de sfeer. In projectontwerpen staan vaak slechts enkele lichtpunten, bijvoorbeeld een lamp boven de eettafel en enkele lichtpunten in andere ruimtes. Ten eerste moet je dan weten waar je eettafel komt te staan, ten tweede zijn er veel meer lichtpunten

Bert Postma

“Visualiseren is realiseren.”

nodig om je woning gezellig en ruimtelijk te maken. Van de verlichting van kunstwerken tot buitenverlichting rondom de garage: we houden overal rekening mee.”

Samenwerkingen met het bedrijfsleven Vesta werkt veel samen met projectontwikkelaars en makelaars. Naast het naar wens maken van nieuwe en bestaande woningen, helpt Vesta om woningen te verkopen. Veenstra: “Neem bijvoorbeeld een luxe penthouse. Potentiële kopers weten niet wat ze van de woning kunnen verwachten en of ze het de investering waard vinden. Door alvast interieurontwerpen te maken, kunnen mensen zichzelf beter in de woning plaatsen.” Daarnaast is Vesta een goede locatie om een project te promoten.

Verder komt het team van Vesta over de vloer bij bedrijven en zorginstellingen. Een voorbeeld van een project is de familiekamer in het Beatrix Kinderziekenhuis. Naast de klinische behandelruimtes, creëerde Vesta een warme plek zijn om samen te zijn. Zo zorgt Vesta overal voor het thuisgevoel: of dat nu in een woning, zorginstelling, of op kantoor is.

“De gemeente heeft hier laatst een plein ingericht om woningen te presenteren aan alle geïnteresseerden.”

“Elke samenwerking is anders.”

Modelwoning

“Verlichting bepaalt 70% van de sfeer.”

Foto: Sander van der Werf, shutterstock

werkenbijduravermeerbouwhengelo.nl

MAAK MEER IMPACT IN GRONINGEN

SAMEN HET GOEDE DOEN

Wil jij een leuke baan én impact maken? Kom samen met ons Het Goede Doen! Wij zoeken werkvoorbereiders, uitvoerders en timmermannen voor onze woningbouw-, utiliteitsbouw- én renovatieprojecten in Groningen.

Zodra je het groengele gevoel hebt ervaren wil je nooit meer anders. Echt. Bezoek werkenbijduravermeerbouwhengelo.nl voor alle vacatures, video’s, ons merkboek en 6 redenen om vandaag nog door te pakken.