Chương 2: Chính phủ lên kế hoạch cho đại dịch
C HƯƠNG 2 — Chính phủ lên kế hoạch cho đại dịch Mối đe dọa đến từ đại dịch Vi-rút cúm đã đe dọa sức khỏe của động vật cũng như con người trong nhiều thế kỷ. Sự đa dạng và xu hướng đột biến của chúng đã cản trở những nỗ lực của chúng ta trong việc phát triển vắc-xin phổ thông hay thuốc chống vi-rút hiệu quả cao. Hệ quả là, mặc cho nỗ lực của các chương trình tiêm chủng hàng năm và công nghệ y tế hiện đại, bệnh cúm ở Hoa Kỳ vẫn dẫn đến khoảng 36.000 ca tử vong và 226.000 ca nhập viện mỗi năm. Đại dịch xảy ra khi một chủng vi-rút cúm mới xuất hiện có khả năng lây nhiễm và lây truyền giữa người với người. Bởi vì con người có rất ít khả năng miễn dịch với vi-rút mới, một dịch bệnh trên toàn thế giới hoặc đại dịch có thể xảy ra. Trong ba đại dịch cúm ở người xảy ra vào thế kỷ 20, mỗi căn bệnh lây lan ra khoảng 30% dân số thế giới và có tỉ lệ tử vong từ 0,2% đến 2% đối với người mắc bệnh. Đối chiếu với các dữ kiện lịch sử này và các mô hình bệnh truyền nhiễm hiện tại, dự kiến một đại dịch ngày nay có thể dẫn đến cái chết của 200.000 đến 2 triệu người chỉ riêng ở Hoa Kỳ (2). Các cá thể động vật được cho là ổ dịch gây ra các vi-rút cúm mới. Các nhà khoa học tin rằng chim và các giống loài cùng họ đóng vai trò trong ba đại dịch vừa qua. Mối lo ngại hiện nay về đại dịch phát sinh từ sự bùng phát chưa từng thấy của bệnh cúm H5N1 ở các loài chim. Năm 1997, vi-rút cúm H5N1 xuất hiện ở gia cầm tại Hồng Kông và làm 18 người mắc bệnh, trong đó có 6 người chết. Kể từ đó, vi-rút đã lây lan trên khắp các quần thể chim ở Châu Á, Châu Âu và Châu Phi và khiến hơn 200 triệu con chim bị chết, và tiêu hủy. Ngoài ra, vi-rút đã cho thấy khả năng lây nhiễm trên nhiều loài, bao gồm các loài chim di cư, lợn, mèo và cả con người. Cho đến nay, vi-rút đã lây nhiễm cho hơn 200 người ở Đông bán cầu và khiến một nửa số người nhiễm bệnh tử vong. Tỷ lệ tử vong này một phần là do các vi-rút cúm H5 trước đây chưa được công bố ở người, vì vậy con người không có khả năng miễn dịch nền với các vi-rút này. Không thể dự đoán liệu vi-rút H5N1 có dẫn đến đại dịch hay không, nhưng lịch sử cho thấy rằng kể cả khi H5N1 không dẫn đến đại dịch thì một loại vi-rút cúm mới khác sẽ xuất hiện vào một lúc nào đó trong tương lai và đe dọa bộ phận dân số không được bảo vệ. Mặc dù đại dịch sẽ dẫn đến một số thiệt hại đáng kể có thể đong đếm bằng bệnh tật và tỉ lệ tử vong của con người, nhưng tác động của đại dịch sẽ vượt xa khỏi ranh giới các bệnh viện, bệnh xá và văn phòng bác sĩ. Do vi-rút cúm không phân biệt các khoảng cách địa lý, tuổi tác, chủng tộc hoặc giới tính, tác động của dịch, Chiến lược quốc gia cho đại dịch cúm
22
