Tekst Ignace Bral
Zuurstofschuld
Interview met auteur Toine Heijmans Toine Heijmans (1969) is columnist en romancier van de Volkskrant in Nederland. Als romancier debuteerde hij met Op zee, verfilmd en in vele vertalingen verschenen – de Franse vertaling kreeg meerdere prijzen, waaronder de prestigieuze Prix Médicis Etranger die nooit eerder aan een Nederlander is toegekend.
D aarna
volgde Pristina, een roman met een politiek thema. De twee hoofdrolspelers zijn veroordeeld tot elkaar: hij is een succesvol emigratie ambtenaar, zij een vluchtelinge die wordt uitgezet. In Nederland ligt er prima bij is de columnist aan de slag. Hij schetst fijntjes Nederland in al zijn facetten. Met mijn vader is niets mis beschrijft hij liefdevol het proces tegen dementie. Arnon Grunberg noemt hem ‘Een bijzonder goed schrijver’. KBF: Vooreest Toine, proficiat met je prachtig boek. Gewoonweg schitterend. Toine: Dankjewel. Dat doet me plezier. Ik vroeg me af hoe klimmers erop zouden reageren. KBF: De reacties zullen heel goed zijn. Je schrijft over de bergen alsof je er zelf heel veel bent geweest. Is dat ook zo? Maar neen, laat ons eerst kennismaken. Hoe ben je tot schrijven gekomen, want ‘Zuurstofschuld’ is niet je eerste boek. Toine: : Ik heb geschiedenis gestudeerd. Dat is een goede vooropleiding. En natuurlijk ook journalistiek. Ik werk al 25 jaar als columnist bij de Volkskrant. Tien jaar geleden schreef ik mijn eerst roman Op zee. Dan volgden er nog drie boeken met allemaal een verschillend onderwerp. Zuurstofschuld is het vijfde. KBF: De titels en thema’s getuigen van een brede blik. Hoe kom je er nu toe om een roman te schrijven over bergbeklimmen? Toine: : Ik ben zelf nooit een top alpinist geweest. Ik zocht het vooral bij afgelegen en rustige bergen. Verzamelde wat vierduizenders. De overschrijding van de Nadelgrat (in 2000) blijft me bij als een boeiende en mooie klim. KBF: Waar haal je de inspiratie om zo goed over het expeditieklimmen te schrijven? Toine: Veel met hoogte klimmers praten, o.a. Katja Staartjes, Ronald Naar, Wilco van Rooijen, alle gelauwerde klimmers. Hen overviel ik met vragen. Hoe voelde je je? Welke praktische tips zijn er onontbeerlijk of helpen je hard om tot een geslaagde beklimming te komen? Hoe ga je om met eenzaamheid? Wat is het belang van klimvrienden?...
16
KBF: Je hoofdfiguren, Walter en Lenny, zijn dus wel degelijk fictief. Toine: Jazeker. Uit de overvloed aan materiaal heb ik Zuurstofschuld gepuurd. En natuurlijk heb ik me ook gebaseerd op mijn eigen ervaringen. Zo heb ik ooit een wand zien en horen instorten. Die gebeurtenis inspireerde me om het over het instorten van de Bonatti pijler op de Petit Dru te hebben. KBF: Hier laat je al een eerste keer een grote naam vallen. En je noemt er verschillende in je boek. Waarom? Toine: Walter en Lenny zijn ook geïnspireerd door die mannen/ vrouwen. Lenny heeft een grote verzameling bergsport boeken. Bergbeklimmers willen dat de geschiedenis -hun geschiedeniswordt vastgehouden. Klimmers zijn levende verhalenvertellers. Hun boeken geven de kans aan lezers om vanuit hun zetel mee de berg op te gaan. Sommigen zijn hierdoor geïnspireerd en proberen in de voetsporen van die klimmers te treden. Anderen lezen met afschuw wat er allemaal kan misgaan op een berg, maar ze lezen het toch… De verhalen van die beroemde klimmers heb ik willen oprakelen omdat ze toch langzaam aan het ondersneeuwen zijn. In de jaren 2000 werden er veel bergsport boeken geschreven. De moderne jeugd verlaat zich nu meer op het internet met zijn vele YouTubefilmpjes of blogs. Neem nu Walter Bonatti, die man kon klimmen, maar ook schrijven en hij was een heel goede fotograaf. Hij laat in zijn hart kijken. Die verhalen mogen niet verloren gaan. Walter is niet toevallig de naam van een van de hoofdfiguren. En zo heb ik me nog door andere namen laten inspireren. De lezer kan het uitpluizen. KBF: In Zuurstofschuld vlieg je er onmiddellijk in, je begint midden in de actie. En dan? Toine: Dan heb ik het over het feit dat alles al beklommen is, over de gevoelens, over het contrast tussen solo klimmers en de mannen die in het gelid voor volk en vaderland de Himalaya bestormen. KBF: Je schrijft niet alleen over het beklimmen van een berg maar hebt het ook dikwijls over het afdalen. Toine: Mijn boek begint boven op een berg en eindigt boven, maar ik wilde het zeker ook over het afdalen hebben. Over wat de klimmer voelt als hij de top heeft bereikt. ‘Hij heeft niets meer om naar te streven, zijn positie moet onbevredigend zijn’ – Edward Whymer.
