Het KBF-integriteitsbeleid uitgelicht / Api's aan het woord

Het KBF-integriteitsbeleid uitgelicht

In 2014 is het Internationaal Centrum voor Ethiek in de Sport (ICES) in samenwerking met de universiteiten van Leuven, Antwerpen, Brussel en Gent gestart met een onderzoek naar (seksueel) grensoverschrijdend gedrag in de sport. Uit dit onderzoek is gebleken dat er zich veel vaker ongewenst gedrag voordeed dan dat er gemeld werd. Dit is dan ook de reden waarom Sport Vlaanderen vanaf 2017 is beginnen inzetten op preventie en sensibilisering omtrent dit toch wel gevoelige thema.

Sinds de opstart van het beleid is er in ons sportlandschap heel wat veranderd. Heel wat sportfederaties, alsook de hieraan gekoppelde clubs, zijn vanaf het prille begin zelf begonnen met de ontwikkeling van een gelijkaardig beleid. Dit heeft ervoor gezorgd dat er in de daaropvolgende jaren. heel wat zaken aan het licht zijn . Ook vanuit de Klim- en Bergsportfederatie is de ontwikkeling van een beleid omtrent (seksueel) grensoverschrijdend gedrag in deze zelfde periode gestart.

Vanaf de beleidsperiode 2021-2024 is het vanuit Sport Vlaanderen een verplichting dat de federatie beschikt over een integriteitsbeleid dat bestaat uit 7 hoofdzaken, nl. (1) Het beschikken over een federatieAPI, (2) de federatie zet in op preventie, sensibilisering en vorming, (3) het adviesorgaan komt jaarlijks samen ongeacht het aantal cases, (4) de federatie ontwikkelt gedragscodes en stelt deze ook ter beschikking, (5) de federatie beschikt over een handelingsprotocol, (6) de federatie beschikt over een tuchtreglement en (7) de federatie ondersteunt haar clubs in de ontwikkeling en opvolging van een eigen beleid omtrent grensoverschrijdend gedrag. Dit heeft ervoor gezorgd dat er een zekere vorm van uniformiteit ontstaan is binnen het sportlandschap in Vlaanderen, alsook dat de krachten gebundeld kunnen worden voor zaken waarin we als federatie minder expertise hebben.

Wat doet de KBF zoal omtrent (S)GG?

Als sinds het prille begin probeert KBF de weg tot bij het aanspreekpunt integriteit (API) van zowel de clubs als federatie te vergemakkelijken en ruim bekend te maken. Dit doen we onder andere via de wegwijzer die je kan terugvinden in iedere Monte (ga maar eens kijken op pagina 4) en ook via onze eigen website. Op dit moment zijn er 13 club-API’s in 10 clubs, die de federatie ondersteunen en zorgen voor een laagdrempelig aanspreekpunt.

Bovendien heeft de federatie ook een blauwdruk van gedragscodes ontwikkeld die (deels of volledig) overgenomen kunnen worden door de clubs. Deze gedragscodes zijn niet alleen gericht op de sporters en coaches, maar eveneens op de bestuurders en toeschouwers. Om de clubs nog verder te ondersteunen, beschikt de federatie ook over het vlaggensysteem dat ontwikkeld is door ICES: het is mooie weergave om de ernst van de case te helpen bepalen. Clubs kunnen deze tool gratis ontlenen en wanneer de club-API gevormd wordt via de door ICES ontwikkelde opleiding, krijgen zij deze volledig terugbetaald. Daarnaast beschikt de KBF over een reactieplan dat ook door de clubs kan gebruikt worden. In dit reactieplan staat bijvoorbeeld welke instanties aangesproken kunnen worden afhankelijk van de ernst van een case. Op vlak van het reactieplan is er in het voorjaar, naar aanleiding van de ontwikkeling van het tuchtreglement, ook heel wat progressie gemaakt. Zo is de Klim- en Bergsportfederatie aangesloten bij het Belgisch Arbitrage hof voor de Sport voor zaken in tucht in eerste aanleg en bij het Vlaams Sport Tribunaal (recent omgevormd vanuit het Vlaams Doping Tribunaal) voor cases in tweede aanleg. Het heeft het ook een intern tuchtorgaan ontwikkeld voor lichtere cases.

Naar de toekomst toe

De komende jaren zal ICES haar werking verder uitbreiden en niet alleen richten op seksueel grensoverschrijdend gedrag, maar ook op fysiek en psychisch overschrijdende gedrag. Het spreekt natuurlijk voor zich dat de Klim- en Bergsportfederatie die mee zal opvolgen en haar club-API’s zal bijscholen om ook hier paraat te staan. Dit zal hoogstwaarschijnlijk gebeuren via een terugkomavond die de federatie aan het ontwikkelen is om club-API’s met elkaar in contact te brengen, ervaringen te delen, alsook expertise op te bouwen.

Tot de dag van vandaag hebben we amper meldingen gekregen van (seksueel) grensoverschrijdend gedrag: iets waar we blij om moeten zijn, maar toch geeft het een dubbel gevoel. Wat is de reden van dit lage aantal meldingen? Komt dit omdat de klim- en bergsporters zeer brave sporters zijn die elkaars grenzen ten allen tijden respecteren, of vinden slachtoffers de weg niet naar hulp? Een vraag waar we zeker een antwoord op willen vinden om onze dienstverlening naar de toekomst te verbeteren.

Iets te melden?

Heb je zelf iets meegemaakt of maak je je zorgen om iemand anders? Twijfel dan zeker niet om het te melden bij de club- of federatie-API.

Wat motiveert jou om te werken aan een veiligere sportomgeving?

Annelies: Iedereen heeft het recht om sport op een eigen manier te beleven. Vrouwen en mannen hebben zo hun eigen taalgebruik, gespreksonderwerpen, omgangsvormen, … noem maar op. Als vaak enige vrouw in een groep mannen, ondervind ik vaak een andere aanpak, een andere manier om de werkelijkheid te benoemen. Ik kan me voorstellen dat niet iedereen zomaar om kan met een eerder mannelijke ‘aanpak’, visie of interpretatie. Op zich is dit vaak absoluut geen probleem en zijn sommige opmerkingen helemaal niet kwetsend of bewust verkeerd bedoeld. Hoewel ikzelf besef dat dit een gevolg is van het verschil in leefwereld en verschil in omgang met elkaar: toch zou deze manier van omgaan voor een ander toch hard of onaangenaam kunnen aankomen. Dit heeft natuurlijk invloed op de sportbeleving van deze persoon. Als API wil ik er dan ook voor zorgen dat de integriteit van alle sporters bewaard blijft en wil ik een aanspreekpunt vormen voor hen die hun ervaring willen delen. Het bespreekbaar maakt, schept vaak duidelijkheid. Niet onlogisch, maar als vrouw heb je vaak ook een andere visie dan een man. Het lijkt mij dan ook noodzakelijk om beide visies samen te leggen in de vorming van een beleid. Zo creëren we een aangenamer sportlandschap voor iedereen.

Waarom is de API zo belangrijk? Dominique: Voordat ik bij KBF ben beginnen werken, werkte ik als redder in een zwembad. Geloof het of niet, maar hier kom je wel geregeld in contact met vormen van grensoverschrijdend gedrag. Dit kon gaan over pestgedrag tussen zwemmers groepen, koppeltjes die de handen niet kunnen thuishouden in de jacuzzi tot zelfs huishoudelijk geweld en ongewenst aanrakingen. Als redder was je heel vaak het eerste aanspreekpunt en was snel handelen een noodzaak om de integriteit van de zwemmers te beschermen. Aangezien er toen nog geen protocollen waren voor de opvolging en afhandeling, was dit een heel moeilijke opgave waarin je niet altijd wist of wat je deed, wel juist was. Desalniettemin denk ik toch dat de aanwezigheid van de redders als gekend en centraal aanspreekpunt de drempel verlaagd heeft voor de personen in kwestie waardoor ze niet gewoon zijn vertrokken met een slecht gevoel. Dat is dan ook waarom ik de club-API zo belangrijk vind. Ik ben ervan overtuigd dat de API dezelfde rol kan vervullen als de redder, met dat verschil dat hij/zij wel is voorbereid om de situatie op een correcte manier te behandelen en een persoon in nood op te vangen. Hoe zou jij het landschap graag veranderd zien op vlak van (S)GG?

Annelies: Ik zou graag zien dat alle clubs over een API beschikken, die zich zichtbaar en open opstelt binnen de werking van de club. Het zou dan ook zeker een meerwaarde zijn als deze persoon mee helpt het om (S)GG bespreekbaar te maken en de bewustwording te verhogen.

Daarnaast zou het ook mooi zijn als de API’s binnen de club bekend zouden staan als een vertrouwenspersoon, want dat zijn ze uiteindelijk ook. Hun belangrijkste taak is op de eerste plaats niet het ondernemen van actie, maar het wel een luisterend oor bieden aan de persoon die zijn/haar hart lucht. Er moet een mogelijkheid gecreëerd worden om zijn/haar twijfels bespreekbaar te maken. Het moet mogelijk zijn over het onaangename gevoel te spreken en zo een eventuele verontrustende reden te verhelderen.

Wat zijn jouw boodschap aan andere API's Annelies: Zoals ik eerder al zei: zorg dat de API zichtbaar en bereikbaar is. Een eerste stap om hulp te kunnen bieden, is bekend maken dat je klaar staat voor hen die hier nood aan hebben. Een slachtoffer of melder die niet weet dat men bij jou terecht kan, zal zelden de weg vinden. Maak eveneens duidelijk wat jouw bevoegdheden zijn, zodat de persoon in kwestie weet wat te verwachten.

Het is bovendien heel interessant om het thema actueel te houden. Een slachtoffer zal zich gesterkt voelen wanneer hij/zij weet dat het onderwerp bespreekbaar is. Het is belangrijk te weten dat ze niet alleen staan met hun verhaal of dat ze dit alleen moeten verwerken.

Wat is jouw boodschap aan eventuele slachtoffers? Dominique: Ongeacht of het nu met vrienden, familie, een API of andere is, praat erover. Hoewel ik besef dat het niet makkelijk is, weet dat er personen zijn die klaar staan om naar jou te luisteren. Zij zullen jouw tempo volgen en zullen nooit actie ondernemen wanneer dit niet jouw wil is. Van begin tot einde behoud jij de controle over het verloop.

Wie? Waarom? Contact

Hulplijn “geweld, misbruik en kindermishandeling Melding van geweld en misbruik bij uzelf of anderen. Tel: 1712 website: www.1712.be

Lokale Politie Dringende hulp en noodgevallen. Tel: 101 (112: EU) website: www.lokalepolitie.be

Child Focus

Internationaal Centrum voor Ethiek in de Sport (ICES)

Huisarts Melding of hulp bij verdwijningen of melding van misbruik bij kinderen.

Alle info over ethiek inde sport.

Luisterend oor en medische hulp. Kan doorverwijzen naar gespecialiseerde hulp. Tel: 116000 Website: www.childfocus.be

Website: ethicsandsport.com www.sportmetgrenzen.be

Eigen contactgegevens