Insights Beveland Wonen

Beveland Wonen

Public value drijfveer van Zeeuwse corporatie

Korte lijnen groot voordeel van Provincie Zeeland

Verduurzaming helpt huurders om betaalbaar te wonen

insights

Insights is een uitgave van

Goo Media

T 071 - 70 70 161

E redactie@goomedia.nl

I www.goomedia.nl

Coördinatie

Peter Molenaar

Realisatie

Paula Meijer

Productie

Ellen van Vliet

Vormgeving

Rachelle de Boer

Tekstproductie

Axe media

Pluspen teksten

Deze uitgave kwam tot stand dankzij de medewerking van:

Beveland Wonen

T 0113 - 231674

I www.bevelandwonen.nl

• ARCHIKON

B&E Reiniging en B&E Gevelonderhoud

• Bouwbedrijf Joziasse

• Bouwbedrijf Rijk

Bouwgroep Schrijver

• CascoTotaal

• Croonwolter&dros

• De Koeijer Schilders en Roegiers Glas

• DWT Technisch beheer

• Geluk Groep

• Installatiebedrijf West

Jacob Boer

• Logus-De Hoop Bouwcenter

• Luijten-VVZ

Lukasse Dakbedekkingen

• Neh Group

• Rothuizen Architecten en Adviseurs

Sinkegroep

• Solareis

• Timmerfabriek De Mol

• Van de Velde Installatiegroep

• Van Doorn Dakspecialist

• Van Mossel Autolease ZuidWest

© Goo Media 2023

Niets in deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, of op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Hoewel bij de samenstelling van deze uitgave de grootst mogelijke zorgvuldigheid wordt betracht kunnen uitgever en auteurs geen aansprakelijkheid aanvaarden voor de gevolgen van eventuele onjuistheden of onvolledigheden.

Deze uitgave is CO2 neutraal geproduceerd

Inleiding

Corporaties staan voor grote opgaven, niet alleen om meer woningen te bouwen, maar ook de leefbaarheid in de wijken, vergrijzing, personeelstekort en verduurzaming vragen veel aandacht. Daarbij spelen een goede leefomgeving en financiële huishouding een onmisbare rol. Met hun grote woningvoorraad hebben corporaties een machtig wapen om veranderingen in te zetten. Omdat zij met hun woningvoorraad een belangrijke stem in het kapittel hebben, nemen steeds meer corporaties meer zelf de regie op hoe zij vinden dat de leefbaarheid van hun wijken er uit moet zien. Eén van de manieren om naar de opgave voor wonen en bouwen te kijken, is conceptueel bouwen. De oplossing wordt als concept door de markt geboden, de invulling laat de corporatie aan de markt over. Dat vraagt om professioneel opdrachtgeverschap: hoe duidelijker de vraag, des te beter en scherper het antwoord van de aanbieder wordt. Opvallend is dat de maatschappelijke kant van de sector meer jonge mensen trekt. Zij kunnen corporaties helpen met creatieve oplossingen en de grenzen opzoeken. Deze en andere ontwikkelingen zijn aanleiding voor het redactieteam van Insights om de corporatiesector uitgebreid te belichten. Het resultaat leest u nu. Een informatieve uitgave, die inzicht geeft in een snel veranderende markt.

17 Geluk Groep: aandacht voor de bewoners

18 Verduurzaming helpt huurders om betaalbaar te wonen

20 Samenleving vraagt om corporatie die meebeweegt

22 Van de Velde Installatiegroep: wij werken als verlengstuk van de woningbouwcorporatie

23 Rothuizen: Duurzaam denken en doen

24 Huurdersvereniging als netwerkorganisatie

26 Maatschappelijk Verantwoord Inkopen speerpunt voor Provincie Zeeland

29 B&E Reiniging en B&E Gevelonderhoud: eerlijk duurzaamt het langst

31 CascoTotaal: met innovatief Circle-concept klaar voor de toekomst

32 Socio-techniek stimuleert natuurlijke ontmoetingen

35 Digitalisering en informatisering in stroomversnelling

Public value drijfveer van Zeeuwse corporatie Beveland Wonen

De samenleving verwacht van corporaties dat zij vooral denken en handelen vanuit de toegevoegde waarde voor de maatschappij, ook wel ‘public value’ of ‘publieke waarde’ genoemd. De Zeeuwse woningcorporatie Beveland Wonen verhuurt woningen aan huishoudens met een smalle beurs. Samen met haar partners zorgt Beveland Wonen voor goede en betaalbare woningen in een prettige buurt.

Beveland Wonen ontstond in 2019 door de fusie van woningcorporaties RWS partner in wonen en R&B Wonen. De woningcorporatie bezit circa 11.000 woningen, verdeeld over vijf gemeenten, en het werkgebied omvat Zuid- en Noord-Beveland. Het kantoor staat in Goes. Peter Bevers, bestuurder van Beveland Wonen: ‘Corporaties komen voort uit particuliere charitatieve instellingen of gemeentelijke woningbedrijven. In 1995 vond een zogenaamde bruteringsoperatie plaats. Daarbij

werden de subsidies van het Rijk aan corporaties in een keer weggestreept en werden corporaties zelfstandige maatschappelijke ondernemingen die hun broek moesten ophouden zonder subsidies.’

Reden van bestaan

Maatschappelijke ondernemingen, zoals woningcorporaties, ontlenen hun bestaansrecht aan de maatschappelijke behoefte aan producten waar de markt geen belangstelling voor heeft, onderstreept Bevers. ‘Welke commerciële onderneming wil woningen bouwen, tegen lage huren en onder de streep onrendabel investeren? Toch is het de taak van de samenleving om voldoende huisvesting te bieden voor mensen die daar niet zelf voor kunnen zorgen. Dit laatste vormt de reden van ons bestaan.’

Gewetensvol werk

Bevers noemt Beveland Wonen een ‘maatschappelijk bedrijf met als taak het bouwen en verhuren van woningen. Maar wij zijn geen projectontwikkelaar die een woning met winst wil verkopen. Het gaat ons niet om het bouwen en verkopen van woningen, maar wij bouwen woningen, omdat we ze vijftig jaar willen verhuren. Daarbij spelen ook een goede leefomgeving en een goede financiële huishouding een onmisbare rol. Dat maakt het maatschappelijk relevant en gewetensvol werk.’

Legitimerende omgeving

De aandacht voor de maatschappelijke rol van corporaties is enorm toegenomen. Dat heeft zich vertaald in een maatschappelijke herwaardering. ‘Als corporatie zien we een grote rol voor de inbreng van onze legitimerende omgeving. Formeel hebben wij een bestuur en Raad van Toezicht, maar dat is niet onze externe legitimerende omgeving. Wij werken volgens het public value-model, waarin klantgericht werken en denken

Peter Bevers

centraal staan. We denken daarbij van buiten naar binnen. Als gedreven volkshuisvester sta ik voor een ondernemingsplan dat gedragen wordt door de medewerkers en onze omgeving en voldoende ambities bevat. Continu stemmen we daarom onze plannen af met onze organisatie, huurders en andere stakeholders, zoals gemeenten. Onze regiobeheerders bijvoorbeeld werken midden in de wijken en hebben daarvoor een gezonde dosis bestuurlijke sensitiviteit. Zij vormen samen met onze collega’s van de interne aannemerij de ogen en oren van onze organisatie. Hun input nemen wij mee in onze besluitvorming. Dat die aanpak goed werkt, blijkt onder andere uit een tevredenheidscijfer van ruim 8. Afhankelijk van de tevredenheid van onze huurders stellen wij, zo nodig, onze plannen bij.’

Leren van fouten

Om dat mogelijk te maken, worden de verantwoordelijkheden binnen Beveland Wonen laag in de organisatie gehouden. ‘We sturen met vertrouwen en geven graag complimenten. Natuurlijk worden fouten gemaakt, maar dat vinden wij juist belangrijk: daar leren we van. Wij stimuleren medewerkers om dingen die misgaan, te delen met collega’s. Dat creëert een sfeer van vertrouwen en veiligheid.’

Voorhoede

Een belangrijke rol hierin speelt het klantcontactcentrum. ‘Sinds de fusie in 2019 hebben we met het KCC een unieke draai gemaakt. Voorheen was het KCC een sluitpost van onze dienstverlening, maar wij zien dat nu juist als onze voorhoede. In het KCC willen wij 80% van de vragen direct kunnen beantwoorden. Wij sturen dus geen huurders van het kastje naar de muur. In het verleden hoorden we dat mensen met een klacht soms geen respons kregen. Die verdween in de organisatie, maar door de manier waarop we het nu hebben georganiseerd, kunnen we nu meteen de meeste klachten afhandelen. Alleen als daarvoor meer specialisme nodig is, sturen we de vraag door.

Mede daardoor is de klanttevredenheid sinds de fusie gestegen tot een ruime 8.’

Opleidingsplaats

Beveland Wonen heeft het klantcontactcentrum bovendien ingericht als opleidingsplaats. ‘Veel nieuwe medewerkers maken daar hun eerste werkuren, ook al hebben ze eigenlijk een hoger functieniveau. De medewerkers worden begeleid en opgeleid door ervaren collega’s en krijgen de kans om zich eerst het corporatievak eigen te maken. Zo leren zij de weg binnen onze organisatie en de huurderswereld kennen. Daarna stromen de meeste collega’s door. Een medewerker van het KCC heeft zich bijvoorbeeld ontwikkeld tot verhuurmakelaar.’

Forse uitdaging

Dit soort ambities en daadkracht is kenmerkend voor de gehele corporatiesector. Zo wil Beveland Wonen tot 2030 1.100 woningen bouwen. ‘Dat is maar liefst 10% van ons bezit, een forse uitdaging. Ook gaan we 450 flexwoningen neerzetten. Om deze ambities waar te maken, is een intensieve samenwerking nodig met onder andere gemeenten en andere corporaties.’

“Huisvesting voor mensen die daar niet zelf voor kunnen zorgen”

Doen wat je belooft

Van corporaties wordt ook verwacht dat zij zoveel mogelijk samenwerken. ‘Gezamenlijk hebben we geïnvesteerd in samenwerkingsverbanden met corporaties in Zeeland, WestBrabant en Goeree-Overflakkee. We komen periodiek bij elkaar. Met elkaar spreken we af wie in bepaalde dossiers wil meedoen en wie wat doet. Niemand is daartoe verplicht, dat is onze kracht. Onze werkstijl kenmerkt zich door mondelinge afspraken in wisselende combinaties. Dat is kenmerkend voor de Zeeuwse mentaliteit: je geeft elkaar een hand en doet wat je belooft.’ Met partners samenwerken vraagt om transparantie en wederkerigheid, benadrukt Bevers. ‘Elk bedrijf, ook externe partners, waarmee wij samenwerken, moet voldoen aan onze principes van goed gedrag richting huurders: vanuit een sociaal hart, nuchter en daadkrachtig.’

locaties werken en vergaderen. Dat voorkomt ook te grote reisafstanden. Met drie corporaties overleggen we om nog intensiever samen te werken, steeds een stapje verder maar zonder dat we aansturen op een fusie.’ Zo bekijken de corporaties elkaars talenten. ‘Wij delen onze vacatures op een gezamenlijke website. Een interne kandidaat van de ene corporatie is ook de interne kandidaat van de andere. Zo treden we steeds meer op als één werkgever, want voor kandidaten is het aantrekkelijk om te werken voor een organisatie met 250 medewerkers. Het biedt meer doorgroeimogelijkheden.’

Medewerkers en afdelingen delen

Grote

inkooppartij

Corporaties werken onder andere samen op het gebied van inkoop, informatisering en automatisering. ‘Zo hebben we in het verleden bijvoorbeeld de inkoop van zonnepanelen samen gedaan. Wij kunnen opschalen tot 50.000 verhuureenheden. Daarmee zijn wij één van de grotere inkooppartijen en dat zorgt voor scherpe prijzen.’ De corporaties hebben ook een gezamenlijk opleidingsinstituut, de PE (Permanente Educatie) Academy. ‘Zo kunnen toezichthouders en bestuurders zich blijven ontwikkelen en hun kennis en vaardigheden actueel houden.’

Werkplekken en talenten

De samenwerkende corporaties maken bovendien gebruik van elkaars werkplekken. ‘Medewerkers kunnen op meerdere

Enkele corporaties, waaronder Beveland Wonen, hebben de intentie om – waar mogelijk – in de toekomst bepaalde medewerkers en afdelingen te delen. ‘Zij kunnen deels bij de ene corporatie werken en deels bij de andere corporatie. We hebben bijvoorbeeld al een gedeeld HRM-team en we onderzoeken of dat ook kan met andere afdelingen, zoals control en toezicht. Een ander mooi voorbeeld is de salarisadministratie.

Wij hebben geen financiële ruimte voor een fulltime salarisadministrateur, dus runnen we samen met twee andere corporaties een gezamenlijk team salarisadministratie.’

“Ambities en daadkracht kenmerkend voor corporatiesector”

Bouwbedrijf Rijk:

Nuchter en puur Zeeuws

Bouwbedrijf Rijk uit Heinkenszand is al sinds 1980 één van de vaste onderhoudspartners voor Beveland Wonen. “We verrichten voor Beveland Wonen drie soorten onderhoud”, vertellen Serge Beulens en Bob Peeters die samen al geruime tijd werkzaam zijn voor Bouwbedrijf Rijk.

“Planmatig onderhoud, dagelijks onderhoud en klachtenonderhoud. Als er een klacht is, bijvoorbeeld een klemmende deur of een lekkende kraan, moet dat immers meteen opgelost kunnen worden. Dagelijks onderhoud betreft meer de reguliere onderhoudswerkzaamheden die dagelijks bij ons binnenkomen. Bij planmatig onderhoud moet je denken aan grotere projecten die vooral op de toekomst gericht zijn, zoals in een heel complex het duurzaam maken van woningen of de bkt ruimten (badkamer, keuken en toilet) die vervangen dienen te

worden. Nog grotere projecten doen we eveneens: zo staat er op de planning om de complete dakrenovatie te verzorgen van een appartementencomplex via Beveland Wonen. We installeren ook warmtepompen in gasloze nieuwbouwprojecten en we bouwen huizen met prefab houtskeletbouw of betonnen prefab casco’s, zoals de Curavie woningen die Beveland Wonen heeft. We werken graag samen met Beveland Wonen; we kennen elkaar goed en we hebben aan een half woord genoeg.” Bouwbedrijf Rijk is in 1962 opgericht.

Meer informatie: www.Rijkbouw.nl

Duurzaam innoveren in bouwen, beheren, renoveren en onderhouden

Als woningbouwvereniging, vastgoedbeheerder of VVE wilt u toch samenwerken met partijen binnen de keten die aan uw wensen en eisen kunnen voldoen?

Bouwbedrijf Joziasse: bedreven én gedreven in bouwen, beheren, renoveren en onderhouden!

Bouwbedrijf Joziasse bouwt, beheert, renoveert en onderhoudt ook voor Beveland Wonen.

Voor deze woningbouwvereniging realiseerden wij in goede samenwerking en naar volle tevredenheid de renovatie en verduurzaming van 194 woningen in de Goese Polder.

Daarnaast verzorgen wij dagelijks reparatie- en mutatie-onderhoud voor hen. Met ruim 120 vakbekwame medewerkers in de binnen- en buitendienst zijn wij actief in heel Zeeland.

Raad van Commissarissen sparringpartner en klankbord voor bestuur

Elke corporatie is, volgens de Woningwet, verplicht om een Raad van Commissarissen te hebben. Deze wet regelt ook hoe de RvC toezicht moet houden op het beleid van het bestuur en de gang van zaken.

Hoe de RvC dat doet en waar ze op aan te spreken is, staat in de Governancecode woningcorporaties, het kader voor goed bestuur en toezicht. De code omschrijft hoe commissarissen, directeurbestuurders en medewerkers van corporaties moeten zorgen voor goed, betaalbaar en veilig wonen voor huidige en toekomstige huurders in Nederland. Het gaat hierbij onder andere om integriteit, transparantie, competenties, voorbeeldgedrag, maatschappelijke verbondenheid en goede risicobeheersing.

huurdersbelangen tot samenwerking met de overheid.’ Daarnaast moet een RvC beschikken over competenties als vasthoudendheid en besluitvaardigheid. ‘Met deze bagage kunnen wij de corporatie zo breed mogelijk beoordelen en adviseren. Bovendien voeren we regelmatig discussies met het directieteam. Als RvC hebben wij niet alleen een toezichts- en werkgeversrol, maar wij zijn ook kritische sparringpartner en klankbord van het bestuur.’

Huurders

Bij elke corporatie gaat het primair om de huurders. ‘Daarom hebben wij over het beleid van de corporatie nadrukkelijk contact met Huurdersvereniging De Bevelanden. Deze wordt ook betrokken bij de werving en selectie van nieuwe leden van de RvC. Ikzelf ben bijvoorbeeld commissaris geworden op voordracht van de huurders.’

Ontwikkelingen

Kennis en ervaring

De RvC van Beveland Wonen telt vijf commissarissen, waaronder Fokkeline Padmos. ‘Dat aantal is gebruikelijk,’ legt zij uit. ‘Daardoor hebben we meerdere kennis- en ervaringsgebieden in huis, van woningbouw, financiën, vastgoed en

Commissarissen zijn dat vaak ook bij andere organisaties. ‘Als commissaris kan je veel van anderen leren. Het toezichthoudend werk is vergelijkbaar. We houden bijvoorbeeld ontwikkelingen in de gaten en brengen deze in de organisatie. Naast toezicht houden is onze adviesrol dan ook groter dan ooit. Een belangrijke reden waarom wij geen Raad van Toezicht meer worden genoemd, maar Raad van Commissarissen.’

“Meerdere kennisen ervaringsgebieden in huis”

Fokkeline Padmos

Korte lijnen groot voordeel van Provincie Zeeland

Samen met de gemeenten zorgt de Provincie Zeeland voor continu overleg over vraag en aanbod op de woningmarkt. Doel is een kwantitatief en kwalitatief goed aanbod van woningen dat voldoet aan de woonbehoeften van inwoners.

Om goed zicht te houden op de ontwikkelingen op de woningmarkt houdt de provincie elke vier jaar een Kwalitatief Woningmarktonderzoek (KWOZ). ‘In grote lijnen weten wij hoeveel woningen wij nodig hebben, maar we hebben minder in beeld om wat voor soort woningen het gaat, ofwel de kwaliteit van de woningen,’ zegt Dick van der Velde, gedeputeerde van de Provincie Zeeland. ‘De resultaten van dat onderzoek dienen als gezamenlijke basis voor passend woonbeleid, zowel op provinciaal, regionaal en gemeentelijk niveau. Dit jaar gaan we het KWOZ weer updaten.’

Ambitieuzer

Daarnaast maakt de Provincie regelmatig prognoses voor de toekomst. ‘Dat is ingewikkeld en vraagt om scenario’s. Wij komen uit een situatie van krimp en de

laatste jaren zien we zelfs een hogere stijging van inwoners dan we hadden verwacht. Dus mag ons programma ambitieuzer zijn dan wat we van plan waren. Door corona en thuiswerken kijken meer mensen naar locaties die ruimer zijn en verder weg liggen van de Randstad. Door groei in toerisme, industrie en zeehavens komen meer mensen naar Zeeland om te werken en te wonen. Als gedeputeerde zeg ik dat wij een kansrijk gebied zijn, waar mensen zichzelf kunnen ontwikkelen.’

Grote uitdagingen

In grote lijnen omschrijft hij de drie grote uitdagingen voor de Provincie. ‘Aan de kust staan veel recreatiewoningen die mede worden betaald door toeristen. Daarnaast is met name in Zeeuws-Vlaanderen het aantal naoorlogse woningen groot. De derde uitdaging betreft corporaties, waarvoor betaalbaarheid enorm belangrijk is. Voor hen draait alles om locaties, locaties, locaties, en de Provincie wil daarin zo goed mogelijk ondersteuning bieden. De relatie tussen overheid en corporaties is goed. Het is voor de corporaties fijn dat de verhuurdersheffing is afgeschaft, waardoor het makkelijker is om projecten te financieren.’

Dick van der Velde

Zeeuwse Woonagenda

Een belangrijke vorm van samenwerken tussen de Zeeuwse gemeenten en de Provincie is de Zeeuwse Woonagenda. ‘Samen hebben wij nagedacht over de grootste opgaves en hoe wij gemeenten proactief kunnen ondersteunen. Daarvoor zetten wij een aantal instrumenten in, zoals subsidies. Een voorbeeld is de Provinciale Impuls

Wonen die projecten ondersteunt die bijdragen aan het toekomstbestendig maken van de woningvoorraad van Zeeland. In onze provincie staan namelijk veel verouderde woningen die onverkoopbaar zijn geworden. Ook zijn sommige woningen, die vroeger gebouwd zijn, niet meer geschikt om in te wonen. Deze verwaarloosde of verkrotte woningen vervuilen het straatbeeld. Daarom geeft Provinciale Impuls Wonen onder andere subsidies voor sloop van woningen, subsidies voor herbouw en subsidies voor het levensloopbestendig en/of

energieneutraal maken particuliere woningen.’ De Provincie stimuleert daarnaast gemeenten om samen met corporaties en particulieren te kijken naar een andere inrichting van gebieden. Verder biedt zij rentekorting aan particulieren die hun huis willen verduurzamen.

Van elkaar afhankelijk

Van der Velde heeft zijn twijfels over de stap van de minister om provincies een grotere rol te geven in de controle of de goede woningen worden gebouwd. ‘Ik vind dat samenwerken altijd beter is dan een directieve houding. Wij kennen dertien gemeenten, met een maximum van 55.000 inwoners. Voor grotere opgaves zijn we dus van elkaar afhankelijk. Eens in de twee of drie weken zitten we met alle wethouders en de gedeputeerde Wonen om de tafel. Sowieso kan een willekeurige wethouder altijd bellen met een gedeputeerde. Korte lijnen vormen het grootste voordeel van onze Provincie. We hebben elkaar nodig, vooral om de Woondeal met ‘Den Haag’ in te vullen.’

Woonbod

Daarmee doelt Van der Velde op minister De Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Om de landelijke woningbouwopgave aan te pakken, heeft de minister alle provincies gevraagd om een woonbod te doen. Het Zeeuwse woonbod richt zich op drie hoofddoelen: nieuwbouw, betaalbaarheid en ouderenwoningen. ‘Onze uitdagingen zijn groot, vooral door onze grote diversiteit van woningen. Naast voldoende nieuwbouw is de transformatie van de bestaande woningvoorraad voor ons een speerpunt. Zeeland telt veel naoorlogse woningen die niet toekomstbestendig zijn, niet op de goede plek staan en niet duurzaam zijn. Gemiddeld hebben wij per gemeente 20% sociale huurwoningen, maar de minister wil dat verhogen naar 30% per gemeente.’ Met het oog op de specifieke woonbehoeften in Zeeland vindt Van der Velde dat niet realistisch en wenselijk. ‘Onze Provincie streeft naar meer sociale huurwoningen, maar dan wel passend bij de regionale behoefte. Wij praten liever over tweederde betaalbare woningen, want wij hebben per gemeente juist niet zo’n hoog percentage sociale huur. Wij zoeken naar een evenwichtige en haalbare balans van sociale huur, middenhuur en betaalbare koopwoningen.’

Menskracht

Van der Velde maakt zich tot slot zorgen over het vinden van voldoende menskracht voor het volgen van alle regels en procedures. ‘Voor de gemeenten en de Provincie samen komen we zo’n zestig mensen tekort. Om de huidige procedures voor elkaar te krijgen, hebben we meer mensen nodig. Daarom hebben we grote wervingsacties opgezet, speciale pools ingericht en slimme samenwerkingsvormen bedacht om de arbeidscapaciteit te vergroten. Ook conceptueel bouwen kan daarbij helpen, want dan heb je slechts één keer een vergunning nodig en kan je overal dezelfde procedure volgen. Daar zijn wij driftig mee bezig.’

“Meer mensen nodig om procedures voor elkaar te krijgen”

Bouwgroep Schrijver

Verduurzaming gericht op de toekomst

“Wij werken al sinds het begin van de jaren ’80 voor Beveland Wonen”, vertelt Landré Schrijver, directeur van Bouwbedrijf Schrijver in ’s-Gravenpolder. “Mijn vader, die het bedrijf oprichtte, heeft indertijd de eerste contacten gelegd met de toenmalige Woningstichting Borsele, en de relatie is altijd heel hecht gebleven.”

Beveland Wonen heeft vier regionale bouwbedrijven als vaste onderhoudspartner gekozen, gaat hij verder. “Dat maakt dat je altijd dicht op het werk zit, korte reistijden hebt en snel een reparatie kunt uitvoeren. Onze mensen komen uit de buurt zelf en spreken de taal van de bewoners, en dat wordt zeer gewaardeerd.” Bouwbedrijf Schrijver verricht voor Beveland Wonen zowel reparatiewerkzaamheden als onderhoud en mutatieonderhoud. Daarnaast worden er ook grotere projecten uitgevoerd, zoals bij het appartementencomplex Nieulande in Krabbendijke of het appartementencomplex in ’s-Gravenpolder.

Toekomst

“Bij onze onderhouds- en (ver)bouwwerkzaamheden gaan we steeds duurzamer te werk”, zegt Landré Schrijver. “We zijn natuurlijk al enige jaren bezig met het verduurzamen van woningen met zonnepanelen en warmtepompen. Maar ook in de woningen zelf brengen we steeds meer verduurzaming aan. Denk aan het vervangen van daken, kozijnen en gevels. Ook de

werkvoorbereiding ondergaat verduurzaming en geschiedt steeds meer digitaal. Zo bereiden we ook onszelf voor op de toekomst.”

PUTTERSHOEK

Bouwbedrijf Schrijver

’s-Gravenpolder 0113 31 1527

www.bouwbedrijfschrijver.nl

Bouwbedrijf Krijger Jongekrijg Maasbouw Puttershoek

Bouwbedrijf Krijger

Broere De Bruijne Terneuzen

Schrijver

Meer informatie: www.bouwgroepschrijver.nl

BOUWGROEP SCHRIJVER B.V.

bouwgroepschrijver.nl

Spoorstraat 16a

4431 NK ’s-Gravenpolder 0113 31 1527

info@bouwgroepschrijver.nl

IBAN NL86 INGB 0655 0959 26

BIC INGBNL2A

Handelsregister 22064470

BTW nummer NL.8180.59.795.B01

www.bouwgroepschrijver.nl

Prefab

Bouwbedrijf Schrijver B.V.

Spoorstraat 16a

4431 NK ’s-Gravenpolder

Ook sterk in utiliteit en industrie

0113 31 1527

info@bouwbedrijfschrijver.nl

IBAN NL27 INGB 0651 0374 41

BIC INGBNL2A

Handelsregister 22009262

BTW nummer NL.8180.49.625.B01

www.bouwbedrijfschrijver.nl

Samen bouwen wij aan

Zuid-West Nederland

Solutions

Bouwbedrijf Krijger B.V.

Zuidplantsoen 2a

Bouwgroep Schrijver Bouwgroep Schrijver Bouwgroep Schrijver Bouwgroep Schrijver Bouwgroep Schrijver Bouwbedrijf Schrijver BOUWGROEP SCHRIJVER SCHRIJVER BOUWGROEP Bouwbedrijf Schrijver Bouwbedrijf Krijger Bouwbedrijf Krijger Jongekrijg Maasbouw Jongekrijg Maasbouw Broere De Bruijne Broere De Bruijne Schrijver Prefab Solutions Bouwgroep Schrijver Bouwgroep Schrijver Bouwgroep Schrijver Bouwgroep Schrijver Bouwgroep Schrijver ’s-Gravenpolder 0113 31 1527 www.bouwbedrijfschrijver.nl ’s-Gravenpolder 0113 31 1527 www.bouwbedrijfschrijver.nl Poortvliet 0166 61 2339 www.bouwbedrij rijger.nl Poortvliet 0166 61 2339 www.bouwbedrij rijger.nl Puttershoek 078 676 1782 www.jongekrijgmaasbouw.nl Puttershoek 078 676 1782 www.jongekrijgmaasbouw.nl Terneuzen 0115 61 2093 www.broeredebruijne.nl Terneuzen 0115 61 2093 www.broeredebruijne.nl 12 insights

Bouwbedrijf Spoorstraat 4431 NK ’s-Gravenpolder 0113 31 1527

www.bouwbedrijfschrijver.nl

4693 BC Poortvliet

0166 61 2339

Bouwbedrijf

Bouwgroep Schrijver

Bouwgroep

De Koeijer Schilders en Roegiers Glas:

Kwaliteit, duurzaam en resultaat gericht voor alle betrokken partijen

‘Het schilderwerk voor het nieuwe kantoor van Beveland Wonen hebben wij bijvoorbeeld in nauwe samenwerking met drie collega-schilderbedrijven gedaan. Hierdoor konden we elk de beste kwaliteit leveren, terwijl er een flinke tijdsdruk op stond. Want zo konden we samen gaan voor de beste kwaliteit.’

Antwan de Punder is samen met Richard van Wijk eigenaar van De Koeijer Schilders en Roegiers Glas in Heinkenszand.

Antwan: ‘We werken bij voorkeur graag nauw samen met andere bedrijven. Voor ons zijn namelijk kwaliteit, duurzaamheid en kostenbeheersing heel belangrijk. Samen met de klant en met partners komen tot het beste resultaat voor ieder. We denken daarom ook graag proactief mee met de opdrachtgever. Als het bijvoorbeeld niet nodig is de gehele woning opnieuw te schilderen dan zeggen we dat ook. Dan schilderen we in overleg alleen die delen die wel nodig zijn. Andere delen kunnen dan mee tot de volgende beurt. Dat scheelt inzetbaarheid, dat scheelt materiaal, en dat scheelt kosten en in duurzaamheid.’

BOUWGROEP SCHRIJVER

Eigen spuiterij en timmerwerkplaats

De Koeijer Schilders en Roegiers Glas zijn samengegaan in 2003. De oorsprong ligt

90 jaar geleden, waardoor er een flinke ervaring is opgebouwd. ‘Bij ons werken vakmensen die al tientallen jaren bij ons werken. En dat merk je. Voor Beveland Wonen werken we ook al vele decennia,’ zegt Antwan. Binnen deze hechte samenwerking tussen het schilder- en glasbedrijf werken in totaal 100 vakmensen aan hoogwaardig en kwalitatief schilderwerk en glasherstel. Met een eigen spuiterij worden deuren en luiken in de eigen spuiterij gespoten, waarna ze weer op locatie gemonteerd kunnen worden. Er is ook een eigen timmerafdeling voor houtrotherstel en kozijnmontage.

De beste kwaliteit

Bouwbedrijf

De focus ligt op het onderhoudsschilderwerk en op het vervangen van enkel en oud isolatieglas door HR++ glas. ‘Oud isolatieglas isoleert maar een derde van modern HR++ glas. En dat merk je meteen in je energierekening. We maken woningen op deze manier ook steeds duurzamer’, zegt Antwan. ‘We werken met de nieuwste glas- en verfsoorten, zodat je steeds duurzaam het beste resultaat hebt. We werken toekomstgericht. Voor komend jaar hebben we alleen al voor Beveland Wonen circa 400 woningen die we geheel of deels van nieuw schilderwerk gaan voorzien. Twintig woningen daarvan zijn nu al aangewezen voor kozijnvervanging. Zo werk je stapsgewijs naar een goede verbetering aan de woningen van je opdrachtgevers.’

Meer informatie: www.dekoeijerschilders.nl

Schrijver Prefab Solutions

Bouwgroep

zijn onze speerpunten

“Bij ons werken vakmensen die al tientallen jaren bij ons werken”

Conceptueel bouwen versnelt ontwikkel- en bouwproces

De opgave voor de woningbouw is groot en de behoefte aan sociale huurwoningen groeit. Het kabinet wil minimaal

100.000 woningen per jaar laten bouwen, maar daarvoor is een hoger tempo nodig. Veel corporaties ontwikkelen hun woningen nu nog op een traditionele manier en meestal in hun eentje. Dit kan efficiënter en sneller door bestaande woningconcepten in te kopen, in plaats van nieuwbouwprojecten zelf te ontwikkelen.

Daardoor verloopt het ontwikkel- en bouwproces efficiënter en sneller. Dit noemen we conceptueel bouwen,’ zegt Olga Görts, directeur Netwerk Conceptueel Bouwen. ‘Voor veel corporaties en bouwbedrijven is dit een nog grotendeels onbekende bouwoplossing. Daarom willen wij met ons netwerk de kennis en vaardigheden over conceptueel bouwen vergroten en moedigen wij partijen in de woningbouwmarkt aan om samen te werken.’

Transitie

Eén van de manieren om naar de opgave voor wonen en bouwen te kijken, is conceptueel bouwen. ‘Conceptueel bouwen staat voor herhaalbare, innovatieve, integrale en flexibele bouwoplossingen van conceptaanbieders. Deze concepten spelen in op de eigenheid van bewoners, locatie en opdrachtgever.

Het Netwerk Conceptueel Bouwen wil met name de transitie stimuleren van traditioneel naar conceptueel bouwen. ‘Het gekke is’, zegt Görts, ‘dat de meeste corporaties voor hun woningen een gedetailleerd bestek schrijven, inclusief materialen en werkwijzen. Na de aanbesteding mag meestal de aannemer met de laagste prijs de woning bouwen. Het bouwbedrijf moet rekening houden met het aangeleverde bestek en tekeningen en kan weinig of geen eigen expertise of innovatieve oplossingen inbrengen. Ook krijgt de bouwer nauwelijks of geen ruimte om industriële mogelijkheden te benutten. Dat leidt vaak tot discussies die onnodig veel tijd en dus geld kosten. Wij willen de benadering waarin de opdrachtgevende corporatie steeds zelf een nieuw prototype ontwikkelt en uitvraagt, vervangen door een conceptuele aanpak. Daarin wacht de bouwer niet meer op de aanvraag en bestektekeningen van de opdrachtgever, maar ontwikkelt hij zelf één of meer integrale concepten.’

Prestatiegericht uitvragen

Het is aan corporaties om vooraf goed na te denken over de prestaties die een woning moet leveren. ‘We noemen dit prestatiegericht uitvragen, want als opdrachtgever bepaalt de corporatie het doel van de huisvesting, welk woningtype nodig is

Olga Görts

en wat de prestatie-eisen van de woning moeten zijn. Maar de corporatie hoeft niet meer tot in detail te beschrijven hoe gebouwd moet worden, want de oplossing wordt al, als concept, door de markt geboden. De invulling, zoals welke bouwoplossing, uitstraling, techniek en materialen, laat de corporatie aan de markt over. Dat vraagt om professioneel opdrachtgeverschap: hoe duidelijker de vraag, des te beter en scherper het antwoord van de aanbieder wordt.’

Standaardiseren

Bij conceptueel bouwen wordt de oplossing ontwikkeld, ontworpen en geëngineerd door de aanbieder van het concept, samen met de toeleverende industrie. Görts: ‘Om dit mogelijk te maken, moet de bouwsector haar processen en producten standaardiseren en continu verbeteren. Zo bouwt de bouwer de huizen, zoals de opdrachtgever het voorschrijft. Wel blijft de bouwer verantwoordelijk voor engineering en productie. Door steeds dezelfde integrale oplossing te bieden, kan hij innovaties integreren in het concept. Doordat ook doorontwikkeling plaatsvindt, wordt het product steeds beter.’ De meeste grote bouwbedrijven hebben inmiddels één of meer concepten die zij samen met ontwerpers, architecten en partijen uit de toeleverende industrie ontwikkelen. ‘Ook ontstaan steeds meer innovatieve bedrijven, die geen last hebben van bouwhistorie en bouwtradities. Zij hebben sowieso conceptueel bouwen omarmd en brengen woningproducten op de markt, die in delen op locatie in elkaar worden gezet.’

Product­Markt­ Combinaties

Een belangrijke stap in deze standaardisatie is dat corporaties hun vraag definiëren op basis van Product-Markt-Combinaties (PMC’s). Dit zijn combinaties van bewonersprofielen, zoals de grootte van het huishouden en de huur zij kunnen betalen, en woningtypes als grondgebonden woningen, appartementen of flexibele woningen. ‘Aan elke combinatie hebben we basisprestatie-eisen gekoppeld. Dat is een uitstekende manier om de vraag van de opdrachtgever – en het aanbod van de conceptaanbieder - te ordenen. Kiest een corporatie bijvoorbeeld PMC7, dan moet het concept aan die specifieke eisen voldoen. De corporatie kan sneller het woningconcept vinden dat past bij haar prestatie-eisen. Er is geen programma van eisen nodig, geen architect, geen bestek, geen adviseurs, maar de corporatie koopt een product in dat voldoet aan de vooraf bepaalde prestatie-

eisen. Door deze PMC’s spreken opdrachtgevers, opdrachtnemers en toeleverende industrie dezelfde taal,’ legt Görts uit.

De Woonstandaard

Om corporaties te helpen hun vragen te definiëren, heeft NCB ‘De Woonstandaard’ gemaakt. Daarin staan de basisprestatie-eisen voor elke afzonderlijke PMC. Ook zijn aanvullende prestatie-eisen benoemd, zoals over gebruik, milieu, gezondheid en comfort en de technische en esthetische afwerking. ‘De corporatie kan De Woonstandaard gebruiken bij het interne én externe overleg met bijvoorbeeld de gemeente of de huurders over het type woning voor een bepaalde doelgroep en bij de inkoop van een woningconcept. De Woonstandaard geeft conceptaanbieders inzicht in de grootste gemene deler van de vraag. Zij kunnen de handleiding gebruiken bij het ontwikkelen van hun aanbod.’ Op Conceptenboulevard.nl, een soort digitale etalage waar conceptaanbieders hun woningen aanbieden, kunnen corporaties kijken welke woningbouwconcepten beschikbaar zijn voor hun specifieke vraag.

Geluk Groep:

Aandacht voor de bewoners

“Een verbouwing of renovatie is altijd ingrijpend voor bewoners. Het betekent ongemak en vreemde mensen over de vloer van de woning, voor veel mensen hun paleisje. Dat bese en we heel goed. Daarom doen we er alles aan om de overlast tot een minimum te beperken en de bewoners zoveel mogelijk profijt van de verbouwing te bezorgen”, aldus Hans van Hees.

Hans van Hees is operationeel directeur van de Geluk Groep, een allround onderhouds- en afwerkingsbedrijf met vestigingen in St. Philipsland en Bruinisse. Er werken circa 200 vakmensen in alle nodige disciplines, waardoor er snel geschakeld kan worden voor opdrachten. De Geluk Groep, opgericht in 1985, werkt al decennialang voor Beveland Wonen. Hans van Hees: “We kennen elkaar, weten wat we aan elkaar hebben en kunnen in samenwerking snel tot constructieve en innovatieve oplossingen komen. Dat werkt heel fijn.”

Vakmanschap

Vakmanschap en professionaliteit in het uitgevoerde werk is de leidraad bij het onderhouds- en renovatiewerk dat de

Geluk Groep in Zeeland, maar ook in West-Brabant en ZuidHolland, voor diverse opdrachtgevers verricht. “Dat vakmanschap ondersteunt onze gedachte dat de mens centraal moet staan. Het geluk dat de klant ervaart is het dna dat ons drijft”, verklaart Hans van Hees. “Dat betekent dat je doet wat je belooft, maatwerk levert waar nodig, en dat je de overlast voor bewoners tot een minimum beperkt. Het geeft ons hoge klantscores, dat geeft ons ook weer een geluksgevoel.”

Toekomstbestendig

De Geluk Groep is nadrukkelijk toekomstbestendig gericht. “We hebben recent een nieuwe timmerfabriek opgeleverd, opererend onder de naam Verwijs Timmerwerken, waar we onder meer prefab houtskeletbouw elementen en complete woningen maken. Daarmee kunnen we op een snelle en duurzame manier aan de stijgende vraag aan vaak ook kleinere woningen tegemoetkomen. Denk aan tiny houses, energiezuinige of zelfs energieneutrale woningen. Want daar heeft de markt steeds meer behoefte aan.”

Circulariteit

Ook circulariteit speelt een belangrijke rol bij de Geluk Groep. “We gaan zeer bewust om met het hergebruik van grondstoffen, met de omgeving van woningen en leggen bijvoorbeeld soms ook groendaken aan als dat beter is voor mens en milieu. Of we koppelen het regenwater af om het milieu tegemoet te komen. We denken heel kritisch en creatief na over oplossingen in renovatie en verbouw gericht op toekomst en duurzaamheid. En daarbij speelt de bewoner altijd een belangrijke rol. Een tevreden bewoner in een comfortabel huis is ons doel. En daar passen we zoveel mogelijk onze middelen en ons vakmanschap op aan.”

Meer informatie: www.gelukgroep.nl

Verduurzaming helpt huurders om betaalbaar te wonen

Aandacht voor duurzaamheid en het verlagen van de energierekening zijn belangrijke thema’s voor corporaties. Voorbeelden zijn zonnepanelen, dubbel glas en vloer­ en dakisolatie. Beveland Wonen ligt op koers om de helft van alle in totaal 11.000 huurwoningen vóór 2025 te verduurzamen.

De visie van Beveland Wonen op duurzaamheid bestaat uit een aantal facetten, legt Reinier de Jonge, directeur Vastgoed uit. Hij is onder andere verantwoordelijk voor onderhoud en de ontwikkelafdeling voor nieuwbouw. ‘Wij willen onze bijdrage leveren aan de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Corporaties hebben daarin een voortrekkersrol en met zo’n 2,3 miljoen woningen in Nederland maken wij een grote impact. Wij willen de CO2-uitstoot beperken en in 2050 komen tot nul uitstoot. Dat zijn intrinsieke en ambitieuze doelstellingen, maar ook de regelgeving stuurt ons in die richting. Verduurzaming zit dan ook in al onze activiteiten verweven.’

betaalbaar kunnen wonen,’ legt De Jonge uit. ‘Dat is momenteel een moeilijke opdracht, want de energiekosten zijn de afgelopen periode flink gestegen. Veel huurders hebben een kleine beurs en moeten de eindjes aan elkaar knopen. Omdat wij ons als corporatie richten op lage woonlasten, verduurzamen wij zoveel mogelijk om woningen betaalbaar te houden. Speciaal daaraan hebben wij in ons ondernemingsplan een apart hoofdstuk gewijd, namelijk ‘doelmatig verduurzamen’. Voor de fusie lag bij beide corporaties duurzaamheid al als thema op tafel, maar we maken dat nu als Beveland Wonen nog meer SMART.’

Gedrag aanpassen

Duurzaamheid zit verweven in de organisatie. ‘Het begint bij ons klantcontactcentrum. Medewerkers geven tips aan huurders over onder andere besparen en energiezuinig wonen. Door huurders te helpen hun gedrag aan te passen, kan het energieverbruik, en dus de woonlasten, omlaag. Daarnaast brengen regiobeheerders duurzame oplossingen als zonnepanelen onder de aandacht in gesprekken en nieuwsbrieven.’

Verduurzaming per categorie

Betaalbaar wonen

Duurzaamheid heeft ook betrekking op woonlasten. ‘Door te verduurzamen willen wij bereiken dat huurders

Ook bij de onderhoudsafdeling staat verduurzaming centraal. De mate van verduurzaming van een woning hangt onder andere samen met de verhuurbaarheid, de technische staat, het type en de locatie. De Jonge; ‘We hebben woningen die we voor 2030 gaan slopen, andere woningen slopen we tussen 2030 en 2050 en we hebben woningen die we ook na 2050 willen behouden. Naar elke categorie kijken we anders en nemen we dus ook andere

“Corporaties hebben een voortrekkersrol in verduurzaming”

duurzaamheidsmaatregelen. Bij de categorie woningen die binnen tien jaar worden gesloopt, brengen we bijvoorbeeld radiatorfolie en tochtstrips aan. Bij de tweede categorie kunnen we kiezen voor het isoleren van de gevel of we vervangen de kozijnen. Om woningen die we ook na 2050 willen behouden, bouwen we misschien een hele schil heen. En bij nieuwbouw gaat het om het bouwen van energiezuinige ‘nul op de meter’-woningen.’

Welkome boodschap

Verduurzaming om woningen betaalbaar te houden, is een welkome boodschap bij de huurders, zeker nu de energieprijzen zijn gestegen. ‘Eerder was verduurzaming vaak gekoppeld aan een huurverhoging. Maar nu de verhuurdersheffing is vervallen, ingeruild door nationale prestatieafspraken, is dit komen te vervallen. Daardoor kunnen we energiebesparende maatregelen sneller doorvoeren dan in het verleden.’

Circulair bouwen

Duurzaamheid staat ook voor circulair bouwen en dat aspect heeft Beveland Wonen uitvergroot in haar nieuwe pand. ‘Het is ons visitekaartje, waarmee we willen uitstralen wat we willen zijn,’ onderstreept De Jonge. ‘Het is geen nieuwbouw, maar een tweedehands pand, net als een het merendeel van de gebruikte materialen en onderdelen.’ De hal en de balie zijn gemaakt van sloophout. Al het meubilair komt uit de twee oude kantoren van de fusiepartners. ‘Het was prima te gebruiken om een kantoor te creëren dat er als nieuw uitziet. Uit het oorspronkelijke gebouw zijn materialen hergebruikt zoals kozijnen, glazen deuren, op maat gemaakte kasten, plafondplaten en onderdelen van de technische installatie. Verder is zo’n tien kilometer aan sloophout uit huurwoningen van Beveland Wonen gebruikt. Dit sloophout is terug te zien in de entreehal, balie en vergadertafel van de bestuurder.’

Gezond werkklimaat

In het gebouw is veel groen toegepast voor een gezond werkklimaat, afkomstig uit de vorige kantoorpanden van Beveland Wonen. Een warmtepomp, zonnepanelen en ledverlichting zorgen

ervoor dat de exploitatie van het gebouw in de toekomst goedkoper en duurzamer wordt.

Hergebruik

Bij de toepassing van materialen en constructies is goed gekeken naar mogelijk toekomstig hergebruik. Zo is de staalconstructie uit de centrale hal demonteerbaar en later elders te gebruiken. Bij dit laatste punt maakt De Jonge een kanttekening. ‘Materialen die terugkomen voor hergebruik, worden moeilijk ondersteund in de bouwkolom. Die is daarin nog behoorlijk traditioneel en een structurele oplossing blijkt lastig. Wij bevinden ons in een soort pilotfase en zoeken naar circulaire standaardoplossingen. Zoveel mogelijk gebruiken we in onze woningen houten kozijnen en het materiaal voor binnenisolatie is bij voorkeur biobased. Op platte daken gebruiken wij zoveel mogelijk alternatieven voor bitumen. Daarvoor zoeken we met diverse partijen naar oplossingen. We letten daarbij scherp op onder andere green washing, want grondstoffen en materialen moeten wel echt circulair en biobased zijn. Schoorvoetend sluiten steeds meer partijen aan en wij roepen andere partijen op om zich bij ons te melden. Gezamenlijk willen wij forse stappen maken.’

Reinier de Jonge

Samenleving vraagt om corporatie die meebeweegt

Woningcorporaties hebben een belangrijke maatschappelijke opdracht. Maar de maatschappij is volop in beweging door onder andere toenemende vergrijzing, lastige wet­ en regelgeving en een vastzittende woningmarkt. Kortom, een samenleving die beweegt en vraagt om een corporatie die meebeweegt.

Corporaties staan voor grote opgaven, niet alleen om meer woningen te bouwen, maar ook de leefbaarheid in de wijken en verduurzaming vragen veel aandacht. ‘De opdracht van corporaties is zorgen voor voldoende, passende huurwoningen voor mensen die het eigenlijk niet kunnen betalen,’ zegt Sander Boelen van adviesbureau Accent Advies, dat zich richt op Governance Risk & Compliance in de semipublieke sector, met name corporaties. ‘Een andere grote uitdaging is de toenemende vergrijzing. Steeds vaker wordt de vraag gesteld of

eengezinswoningen nog wel passend zijn voor deze doelgroep. Ouderen wonen liever kleiner met voldoende mogelijk heden voor zorg in de buurt.’

Wonen en zorg

Boelen stipt ook de combinatie van wonen en zorg aan. ‘Grotere steden krijgen in toenemende problemen, doordat mensen overstappen van intramurale zorg naar extramuraal wonen in een huurwoning. Omdat zij hun eigen problematiek meenemen, kan dat soms grote impact hebben. Denk aan vereenzaming en incidenten door verwarde personen.’ Corporaties moeten dan ook schaken op veel borden. ‘Veel onderwerpen zijn specifiek en vragen om specifieke kennis. Maar het overgrote deel van de corporaties bestaat uit kleine organisaties met gemiddeld veertig

Sander Boelen

medewerkers. Dat maakt het een uitdaging om op alle onderwerpen voldoende kennis en kunde in huis te hebben.’

Kopschuw

Een belangrijke uitdaging is om in een wijk een juiste verdeling te krijgen van sociaal en middenhuur. ‘Corporaties kunnen hier meer de regie op nemen en de gemeente helpen met keuzes maken. Er zijn al wel goede voorbeelden, maar de hele corporatiesector kan meer. Door wanbestuur en financieel mismanagement kregen corporaties zo’n tien jaar geleden een tik op de vingers van de samenleving Dat heeft ze kopschuw en terughoudend gemaakt. Al snel wordt door corporatiebestuurders gezegd: Onze toezichthouders in de sector vinden er wat van, dus dat moeten we eerst vragen. Bovendien zijn corporaties niet overtuigd of zij wel voldoende kennis, kunde en de juiste mensen in huis hebben. Ook de Woningwet geeft corporaties weinig mogelijkheden om proactief te zijn. Terwijl alle partijen juist samen moeten zoeken naar creatieve oplossingen en samen aan de slag moeten om 1 miljoen woningen te bouwen.’

Machtig wapen

Met hun grote woningvoorraad hebben corporaties een machtig wapen om veranderingen in te zetten, stelt Boelen. ‘Ondanks dat zij met hun woningvoorraad een belangrijke stem in het kapittel hebben, mogen corporaties meer zelf de regie te nemen op hoe zij vinden dat de leefbaarheid van hun wijken er uit moet zien. Maar dat is lastig. Naast hun eigen agenda hebben corporaties met veel partijen te maken, zoals het ministerie, beleidsmakers, de provincie, gemeenten en zorgaanbieders. Er werd en wordt veel gepraat en vooral gekeken naar deze partijen, maar corporaties kunnen heel goed zelf de verbindende factor zijn. Ook al is dat niet hun primaire opdracht, ze kunnen het wel.’

Driehoek

Boelen vindt het van belang dat partijen meer samenwerken. ‘Denk aan een soort driehoek van gemeente, corporaties en zorginstanties. Corporaties hebben een goede visie op wonen en kunnen daarin meer de regie nemen.’ Hij ziet stap voor stap initiatieven ontstaan. ‘Corporaties beseffen dat zij in hun eentje niet kunnen versnellen en zoeken elkaar meer en

meer op. Door met elkaar het gesprek aan te gaan, ontstaat de durf om de stap te zetten.’ Een aantal corporaties werkt al samen, maar dat wisselt in intensiviteit. ‘Sommige runnen al een gezamenlijke afdeling bedrijfsvoering. Maar samenwerken kan ook doordat corporaties eenzelfde type woning gezamenlijk bij dezelfde aannemer afnemen. Hiermee ben je een aantrekkelijker partij voor de aannemer en kun je sneller je ambities realiseren.’

Verwachtingen delen

Ook branchekoepel Aedes is volop bezig om samenwerking tussen corporaties te faciliteren. ‘Door met elkaar te bespreken wat corporaties verstaan onder samenwerking en hoever zij willen gaan, komen ze erachter wat hun verwachtingen zijn. Steeds meer bestuurders staan ervoor open. Het onderwerp komt overal voorbij. Controllers van verschillende corporaties gaan met elkaar overleg, managers Wonen zoeken elkaar op. Dat helpt om de versnelling te realiseren.’

Wet­ en regelgeving

Maar er is meer nodig, benadrukt Boelen. ‘Vooral de wet- en regelgeving werken vertragend. De corporatie die een mooi bouwproject wil realiseren, loopt tegen de grenzen van bijvoorbeeld stikstof en PFAS op. Voor je het weet, ben je een jaar verder. Die druk werkt verstikkend, dus is het voor corporaties een uitdaging om de regels wel te laten werken en te ontdekken wat wel mogelijk is.’ In zijn ogen is het belangrijk dat corporaties zich ontwikkelen van ‘compliance gedreven naar creatief met beheerste risico’s. Corporaties moeten breder denken dan hun primaire opgave en zich bewegen van een kanten-klaar product naar innovatie en ondernemerschap. Dat zijn corporaties niet gewend. Er is wel een duidelijke cultuurverandering gaande, waarbij corporaties initiatieven naar zich toetrekken. Ook de instroom van jonge mensen helpt hierbij. De maatschappelijke kant van de sector trekt meer jonge mensen. Zij kunnen corporaties helpen met creatieve oplossingen en de grenzen opzoeken.’

“Corporaties kunnen de gemeente helpen met keuzes”

Van de Velde Installatiegroep:

Wij werken als verlengstuk

van de woningbouwcorporatie

Van de Velde Installatiegroep werkt onder andere in opdracht van diverse woningbouwcorporaties. Al decennialang, en naar volle tevredenheid. Hierdoor is een diepgaand vertrouwen ontstaan bij de bewoners, bij wie de monteur immers steeds in huis komt. “We werken echt als verlengstuk van de corporaties”, zegt directeur Marijn Meijboom. “Je lost steeds problemen op voor de bewoners.”

Daarnaast is de Van de Velde Installatiegroep volop bezig met verduurzaming van woningen. “We installeren steeds meer warmtepompen. Momenteel zijn we voor Beveland Wonen met een groot project bezig om in 300 woningen een

all-electric oplossing te installeren: volledig elektrische warmtepompen. Daarmee draag je bij aan het milieu én verminder je de energielasten van bewoners.”, legt Meijboom uit. “Vaak ook voeren we een zogenaamd keukentafelgesprek met bewoners om ze voor te lichten over de mogelijkheden van verduurzaming. Dat is heel dankbaar.”

Elke dag heeft hij zo’n 200 monteurs aan de slag in de wijde omgeving. Recent heeft de Van de Velde Installatiegroep het groen- en rioolbedrijf Lacor overgenomen, waardoor ook deze disciplines zijn opgenomen in het brede servicepalet van de organisatie. “Wij gaan als 75-jarig familiebedrijf voor service, langdurige relaties en voor stabiliteit”, zegt Meijboom. “Voor onze mensen en voor onze klanten.”

Meer informatie: www.van-de-velde.nl

Marijn Meijboom

Rothuizen

Architecten en Adviseurs & Rothuizen BouwMeesterPro

Duurzaam denken en doen

Het realiseren van duurzame en betaalbare woningen is één van de grote uitdagingen waar we in Nederland voor staan. Om de doelstellingen van de landelijke bouwagenda voor 2050 te realiseren, zal de CO 2 -footprint van de hele Nederlandse samenleving drastisch omlaag moeten en wordt circulair bouwen de norm. Tegelijkertijd zetten de ontwikkelingen in de wereld de betaalbaarheid van woningen onder druk. Hoe kunnen we dan toch stappen maken richting een energie-neutrale en circulaire leefomgeving?

Rothuizen gelooft in het principe van integrale duurzaamheid waarbij partijen samenwerken om stappen te maken. Samen met opdrachtgevers en partners hebben we bewezen dat er kansen ontstaan door in mogelijkheden te denken. Dat vraagt om een aanpak waarbij niet alleen wordt gekeken naar de huidige vraag, maar ook de toekomstige waarde van een gebouw of gebied wordt meegenomen in afwegingen. Woningen moeten niet alleen energiezuinig en circulair gebouwd worden, maar staan bij voorkeur ook in een kwalitatieve en prettige omgeving. Een goed ingerichte en doordachte buurt of straat met de juiste mix van bebouwing, verharding, groen en water is mede bepalend voor de klimaatbestendigheid en waardering van bewoners voor hun leefomgeving. Met deze duurzame stedenbouw kijken we verder in te tijd om te bepalen welke randvoorwaarden er nodig zijn om kwaliteit te behouden en waar nodig invulling te geven aan nieuwe ontwikkelingen.

Door duurzaam te denken en te doen, hebben we met opdrachtgevers enkele toonaangevende projecten kunnen ontwikkelen om zo stappen te maken richting de doelstellingen van 2050. Met de Kind­ en Jeugdkliniek van Emergis in Kloetinge is circulariteit als één van de eerste projecten op grote schaal in de praktijk gebracht. Met materialen uit een gedemonteerd districtskantoor van Rijkswaterstaat in Terneuzen is een nieuw gebouw ontworpen met een hoog percentage hergebruikt materiaal. Deze ervaring vormt het vertrekpunt voor een doorontwikkeling in andere projecten zoals de herbestemming van de voormalige Rabobank in Goes naar het nieuwe kantoor voor Beveland Wonen met onder

andere een houten betimmering die afkomstig is van geamoveerde corporatiewoningen. Ook in woningbouw zoeken we naar oplossingen voor de toekomst. Samen met een aantal bouwpartners is de Kameleonwoning ontwikkeld, een betaalbare en adaptieve woning die door het bouwsysteem en de toepassing van biobased materialen aanpasbaar is aan nieuwe woonbehoeften. Op deze manier kan de woning meebewegen in de tijd en zijn materialen uitneembaar voor nieuwe toepassingen. Welke duurzame stap kunnen we morgen samen zetten?

Kantoor Beveland Wonen in Goes

Meer informatie: www.rothuizen.eu

Meer informatie: www.kameleonwoningen.nl

Huurdersvereniging als netwerkorganisatie

Iedereen wil zoveel mogelijk zelf kunnen beslissen over het dagelijks leven en wonen. Corporaties kunnen daaraan bijdragen met creatieve oplossingen. Buurtcomités, huurder verenigingen, bewonerscommissies en andere initiatieven helpen om de betrokkenheid van huurders te ver groten. Zo zoeken Beveland Wonen en Huurdersvereniging De Bevelanden samen naar nieuwe vormen van huurdersparticipatie, die meer toe komstbestendig zijn.

Over dit onderwerp gingen Iris de Vries, directeur Wonen bij Beveland Wonen, Hanneke Asscheman en Dia Viergever, respectievelijk secretaris en penningmeester van Huurdersvereniging De Bevelanden met elkaar in gesprek.

‘Beveland Wonen en Huurdersvereniging De Bevelanden dienen hetzelfde belang, namelijk de huurder, en we hebben elk onze eigen rol en verantwoordelijkheden. We willen weten wat onder huurders speelt en leeft en waar ze over willen meepraten,’ opent De Vries het gesprek. Viergever vult aan: ‘Met elkaar bespreken we allerlei beleidsthema’s en prestatieafspraken en geven daarover informatie en advies aan de huurders. Daar hebben zij recht op. In sommige gevallen hebben wij ook instemmingsrecht.’

vereniging, leden van bewonerscommissies en Beveland Wonen, waaronder regiobeheerders en medewerkers van het klantcontactcentrum. Tijdens deze inspiratiesessie wisselden zij ideeën uit en hoorden zij onder meer over de aanpak van andere woningcorporaties en huurdersverenigingen in het land.

Huurdersadviesgroepen

Met de opbrengst van deze sessie is een kleine werkgroep verdergegaan. De Vries: ‘Samen met de huurdersvereniging en leden van bewonerscommissies hebben we een visie ontwikkeld en uitgewerkt. Daarmee gaan we een pilot draaien. Voorop stond de vraag hoe de huurders vereniging de taken beter kan verdelen. Op de klassieke manier met minder leden werkt niet meer, dus moeten we het anders organiseren’. Asscheman vult aan: ‘Daarom gaan we onze huurdersvereniging meer bekijken als een netwerkorganisatie. Naast de vaste kern, het bestuur, stellen we huurdersadviesgroepen samen. Dit zijn groepjes huurders met interesse in specifieke onderwerpen, zoals duur zaamheid. Zij geven daarover advies aan de huurdersvereniging, die dat vervolgens bespreekt met Beveland Wonen. Het werken met deze huurdersadviesgroepen vergroot bovendien het draagvlak onder de huurders.’

Bewonerscommissies beter organiseren

Op zoek naar verjonging en uitbreiding

De taken van Huurdersvereniging De Bevelanden worden steeds ingewikkelder en intensiever, door onder andere nieuwe wetgeving en een veranderende huurderspopulatie. Viergever: ‘Voor de fusie waren we twee kleine huurdersverenigingen, maar Beveland Wonen telt nu zo’n 11.000 woningen. Dat maakt het een uitdaging om in verbinding te blijven met de huurders. We zijn als bestuur op zoek naar verjonging en uitbreiding van het aantal leden om de werkdruk beter te verdelen. Daarvoor moeten we afstappen van onze traditionele invulling en out-ofthe-box gaan denken.’

Inspiratiesessie

De aftrap hiervoor werd gegeven tijdens een grote brainstorm met meerdere belanghebbenden, zoals de huurders-

De tweede stap is dat Beveland Wonen meer gaat werken met bewonerscommissies om de verbinding met huurders op lokaal niveau te versterken. Viergever: ‘Dit zijn kleine groepjes huurders uit een complex of straat die met Beveland Wonen in contact zijn over klachten, servicekosten, schoonmaak en dergelijke. Ook willen wij meer bewonerscommissies in het leven roepen, om korte lijnen te hebben met de huurders. Deze commissies zijn de ogen en ogen van ons als huurdersvereniging.’ Andersom is de regiobeheerder het gezicht van Beveland Wonen in de wijk, voegt De Vries toe: ‘De regiobeheerder is een aanspreekpunt met wie huurders alle zaken kunnen bespreken, dus is het fijn contact te hebben met de bewonerscommissies die deze huurders vertegenwoordigt’.

Digitaal panel

Als derde gaat Beveland Wonen nieuwe huurders al vanaf de start van hun huurperiode laten meepraten en mee denken. De Vries: ‘Wij willen ook in de toekomst in gesprek zijn met een gevarieerd huurderspubliek en hun mening horen. Wij maken hiervoor gebruik van digitale middelen, zoals een digitaal panel. Elke nieuwe huurder, Beveland Wonen kent jaarlijks 800 à 900 mutaties, vult eenmalig een digitale vragenlijst in. Daarin kunnen

“Huurdersadviesgroepen vergroten draagvlak onder huurders”

wij veel vragen stellen, zoals over het zoekproces naar een woning, de nieuwe buurt, de begeleiding van Beveland Wonen, etc.

Zo krijgen zowel de huurdersvereniging als Beveland Wonen een beter beeld van wat mensen belangrijk vinden’.

Besparing De huurdersvereniging spreekt Beveland Wonen niet alleen aan op individueel, maar ook op strategisch niveau. ‘Dat vind ik een goede zaak,’ benadrukt De Vries die dat illustreert met een voorbeeld van huurdersparticipatie. ‘Door de fusie hebben we geld bespaard, dat wij ten goede wilden laten komen aan onze huurders. De huurdersvereniging heeft zich hard gemaakt dat dat geld zou gaan

naar de oprichting van een speciale woonvorm met medezeggenschap van de bewoners. Dat werd een project in Borsele, waar we nieuwe bewoners hebben gevraagd om samen op te trekken, van planvorming tot en met de manier van samenwonen.’

Extra afstemming

Beveland Wonen en Huurdersvereniging De Bevelanden kunnen elkaar in de toekomst meer aanvullen in het contact met de huurder. Ook al zijn beide partijen er meestal snel uit, soms is extra afstemming nodig om doelen bij elkaar te brengen. De Vries: ‘Als Beveland Wonen zijn wij bijvoorbeeld bezig met thema’s als duurzaamheid en de herstructurering van woningen, inclusief sloop en nieuwbouw. Onze ambities en plannen hebben impact op huurders. Daarom hebben we de huurdersvereniging gevraagd om, vanuit huurdersperspectief, onze plannen kritisch te bekijken. Omdat Huurdersvereniging De Bevelanden sterk is in het laten zien van de menselijke kant stellen wij op basis van hun input en argumenten regelmatig onze keuzes bij.’

Iris de Vries

Maatschappelijk Verantwoord Inkopen speerpunt voor Provincie Zeeland

Verduurzaming van de woningvoorraad staat bovenaan de prioriteitenlijst van veel corporaties. Naast energiebesparende maatregelen en duurzame energieopwekking is het ook belangrijk om ‘eindige’ grondstoffen in te zetten bij nieuwbouw, onderhoud en renovatie. ‘Circulariteit is in onze provincie een cruciale stap op weg naar volledig duurzame, sociale huisvesting en een belangrijke schakel in het bijdragen aan CO2 ­reductie,’ zegt Richard van Bremen, senior beleidsmedewerker Circulaire Economie bij de Provincie Zeeland.

Provincie Zeeland zet in op thema’s waar zij ‘het verschil kan maken’ én die passen bij Zeeland. Van Bremen: ‘Circulair inkopen staat hoog op de agenda in Zeeland. We gebruiken de herbruikbaarheid van producten en grondstoffen en het herstellend vermogen van natuurlijke bronnen als uitgangspunt. Circulariteit richt zich op het behouden van de waarde in het totale systeem en streeft ernaar om juist waarde toe te voegen aan producten of grondstoffen. Grondstoffen en materialen worden na gebruik weer maximaal ingezet voor nieuw gebruik. Op deze manier voorkomen we een grote hoeveelheid afval en zijn we verzekerd van grondstoffen.’

Rentmeesterschap

De Provincie Zeeland begon al zo’n tien jaar geleden met nadenken over circulair bouwen. ‘Dat is spontaan begonnen, mede gestimuleerd door de Zeeuwse instelling: wees zuinig op je

spullen en gooi zo weinig mogelijk weg.’ Van Bremen noemt ook de mentaliteit van hard werken. ‘Zeeuwen zijn robuust, duidelijk en onverzettelijk, dat je doet denken aan de strijd tegen de elementen. Dus in Zeeland is het ‘niet lullen, maar doen’. Circulair bouwen doen we dan ook gewoon, waar dat ook maar mogelijk is.’

Biobased inkopen

Naast nadenken over circulariteit ontstond binnen de Provincie Zeeland, met name op de inkoopafdeling, een groeiende belangstelling voor Maatschappelijk Verantwoord Inkopen. ‘Ons eerste speerpunt was biobased

inkopen, zodat onze bedrijfsvoering duurzamer kon worden. Maar in die tijd, rond 2013, was biobased nog een relatief onbekend begrip en wist niemand hoe je biobased moest inkopen. Biobased producten bestaan uit materialen die geheel of gedeeltelijk natuurlijk zijn. Door gebruik te maken van natuurlijke materialen - gewonnen uit rest- en afvalstromenzijn de grondstoffen makkelijker te hergebruiken.’ Na veel overleg met uiteenlopende partijen, én goed kijken over de provinciegrenzen, beschikt de provincie anno 2023 over een databank van biobased producten.

Goede voorbeeld geven

Biobased producten inkopen is niet alleen beter voor het milieu, het biedt ook ruimte voor vernieuwing binnen de lokale economie, benadrukt Van Bremen. ‘Inmiddels is circulair inkopen en aanbesteden onderdeel geworden van ons economisch beleid. ‘Dit zie je ook duidelijk terug bij onze afdeling Inkoop & Aanbesteding. Zij werkt volgens het principe ‘practice what you preach’: wat we aan andere vragen, moeten we ook zelf laten zien. Als provincie creëren wij op deze manier kansen voor nieuwe producten, energie- en grondstofzekerheid en verbetering van de economie.’

Provinciehuis

Een voorbeeld van een provinciale duurzame (biobased) aanbesteding is de verbouwing van de centrale hal van het provinciehuis in 2020. Doel van deze verbouwing was een open netwerkruimte waar mensen kunnen ontmoeten en samenwerken. Creativiteit en duurzaamheid stonden centraal. Zo koos de provincie voor tafels, lampen, stoelen en fauteuils van biobased materialen.

Gezamenlijke, provinciale inkoopkracht Provincie Zeeland wil toonaangevend zijn op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord (Circulair) Inkopen en Opdrachtgeven. ‘Wij willen de relatie tussen inkoop en circulair beleid steeds verder versterken, zowel binnen de Provincie Zeeland als tussen de provincies, via het Interprovinciaal Overleg (IPO). Door de inspanningen van alle provincies naast elkaar te leggen, wordt zichtbaarder wat landelijk op dat gebied gebeurt. Met onze gezamenlijke inkoopkracht van (landelijk gezien)

miljarden per jaar kunnen we een enorm verschil maken. Met dat proces zijn we bezig. Alle provincies die samenwerken in inkoop en aanbesteden doen dat via een gespecialiseerd platform.’

Kennis­ & Innovatienetwerk

Het Kennis- & Innovatienetwerk Circulair Bouwen bundelt de Zeeuwse circulaire bouwkennis. Bij dit kennis- en ontwikkelcentrum zijn - naast Provincie Zeeland - ook Impuls, Hogeschool Zeeland en het bedrijfsleven betrokken. Hieronder vallen architecten, aannemers, ontwikkelaars, slopers en installateurs. Het netwerk verenigt Zeeuwse partijen om samen op te trekken in het behalen van de landelijke doelstelling, namelijk 50% circulair in 2030. ‘Gezamenlijk willen wij komen tot één samenwerkende en lerende keten op het gebied circulair bouwen, waardoor uiteindelijk kringlopen (gaan) sluiten. Deze aanpak leidt tot een – meer – circulaire Zeeuwse bouw. Wat hierbij helpt, is de beperkte grootte van de Provincie Zeeland. We zijn geen grote organisatie, hebben korte lijnen en ons kent ons geldt in positieve zin. We hebben nauw contact met ondernemers en horen snel uit de praktijk of iets werkt of niet.’

Impuls Zeeland

Hierin speelt Impuls Zeeland een grote rol. Zij helpt ondernemers bij het omzetten van ideeën naar toekomstbestendige innovaties om de Zeeuwse economie te verduurzamen en te versterken. ‘Een mooi voorbeeld is het project Emergis in Kloetinge. Het voormalig districtskantoor van Rijkswaterstaat in Terneuzen stond leeg

“Circulair inkopen hoog op de Zeeuwse agenda”

Richard van Bremen

en moest plaatsmaken voor de Nieuwe Sluis Terneuzen. In plaats van slopen werd het pand ontmanteld en de materialen kregen een nieuwe bestemming: de nieuw te (ver)bouwen kinder- en jeugdkliniek Ithaka van Emergis in Kloetinge.’ Bijzonder is dat de architect de bruikbare materialen van het districtsgebouw als uitgangspunt heeft genomen voor het ontwerp van de kinder- en jeugdkliniek. Voorbeelden hiervan zijn buitenkozijnen, binnendeuren, gevelbekleding, de houten vloerdelen en straatklinkers. Impuls heeft hierin een sterke rol gespeeld door vooral ondernemers bij dit project te betrekken.’

en levenswijze toekomstbestendig maken. De omschakeling naar een circulaire economie heeft invloed op álle economische sectoren. Inzet is het sluiten van kringlopen, bij voorkeur op regionale schaal. Dit in combinatie met het behoud van waarde van materialen en het stimuleren van circulariteit in de keten.’

Doorkijkje

Van Bremen geeft alvast een doorkijkje naar 2050. ‘Dan heeft Zeeland net als de rest van Nederland een circulaire economie. De meeste bedrijven maken gebruik van stoffen die andere niet gebruiken of die ze zien als afval. Hierdoor werken bedrijven en fabrieken beter samen. Nieuwe manieren van producten maken of verwerken, zorgen ervoor dat dit winst oplevert. Stoffen of materialen waarvan iets nieuws wordt gemaakt, zijn in deze biobased economie zoveel mogelijk plantaardig.’

Marktpartijen uitdagen

Omdat transitiestromen niet alleen binnen een provincie blijven en internationale grenzen over gaan, vraagt dat om samenwerking in uitvoering, regelgeving en ontwikkeling van circulariteit. Van Bremen: ‘Provincies verbinden en ondersteunen lokale partijen, zoals gemeenten, waterschappen, kennis- en onderzoeksinstellingen, Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen (ROM’s, zoals Impuls Zeeland), financiers, burgers, consumenten en het bedrijfsleven. Zo willen wij de vraag naar circulaire oplossingen vergroten. Wij dagen marktpartijen uit om met innovatieve producten te komen. Door deel te nemen aan nationale en Europese programma’s vergroten we de kennis, worden we zichtbaarder en schalen we initiatieven versneld op.’

Omgevingsvisie

De basis voor deze circulaire Zeeuwse aanpak is verankerd in provinciaal beleid, via de Provinciale Omgevingsvisie. Pijlers daarvan zijn een duurzame en innovatieve economie en zo goed mogelijk (her)gebruik van producten, grondstoffen en energie. ‘Provincies vinden het belangrijk dat in 2050 de Nederlandse economie volledig draait op grondstoffen, die op een of andere manier herbruikbaar zijn. Daarom streven wij naar het sluiten van kringlopen. Met andere woorden: het afval van het ene bedrijf is de grondstof voor het andere bedrijf.’

De verdere uitwerking van deze doelen staat in het Economisch Uitvoeringsprogramma 2022-2027 van de provincie. ‘Wij willen onze productie, consumptie

“Gezamenlijke inkoopkracht maakt enorm verschil”

B&E Reiniging en B&E Gevelonderhoud

Eerlijk duurzaamt het langst

Duurzaam reinigings-, onderhouds- en gevelrenovatiewerk leveren, is onze kracht. Als leverancier van Beveland Wonen en diverse vastgoedeigenaren/-beheerders begrijpen wij waar het voor hen om draait: ‘een goed product tegen een eerlijke prijs en transparantie’. Als wij de verwachtingen van de klant scherp hebben ten aanzien van diens vastgoed, kunnen we nagenoeg altijd aan de verwachtingen voldoen. Daarbij zetten we in op duurzame relaties. Het is niet de zwaarste opgave om een enkel onderhoudsproject binnen te halen. Het is de kunst om op lange termijn de toegezegde kwaliteit tegen de afgesproken tarieven te kunnen leveren. Daar gaan én staan wij voor.

Gespecialiseerd in de breedte

Als B&E Reiniging en B&E Gevelonderhoud zijn wij gespecialiseerd in buitenreiniging, gevelonderhoud en gevelrenovatie. Vanuit deze takken van sport is er nog een specialisme bijgekomen: Steigerbouw. Ook door het toevoegen van B&E Steigerbouw aan onze dienstverlening, worden we steeds vaker ingezet bij complete en grootschalige renovatieprojecten. Dit zijn de projecten waarbij ook schilders-, bouw-, isolatie- en installatiebedrijven betrokken zijn. In deze projecten nemen wij desgewenst het plaatsen van de steigers, het voegwerk en eventuele reinigingswerkzaamheden voor onze rekening. Voor de opdrachtgever én de projectpartners is het efficiënt als het steigerwerk er conform de projectplanning staat of juist verwijderd is.

ISO-gecertificeerd, wel zo zeker B&E Reiniging, B&E Gevelonderhoud en B&E Steigerbouw zijn ISO-gecertificeerd. Wij werken zo veilig, duurzaam en efficiënt mogelijk en werken ook hierin continu aan innovaties.

Meer informatie: www.bebedrijven.nl

Een kort en helder verhaal over waarde toevoegen

Bij vastgoedbeheer en -onderhoud staat duurzaamheid centraal én terecht

En is dit niet om energie te besparen dan wel om zuinig om te gaan met het milieu en grondstoffen. Hierin kan professioneel reinigings- en/of gevelonderhoudswerk waarde toevoegen. Denk alleen al aan milieu-ontlastende reinigingsmiddelen of aan professionele gevelrenovaties bijvoorbeeld. Onder andere hierin mogen de gecertificeerde professionals van B&E Reiniging en B&E Gevelonderhoud ook voor Beveland Wonen waarde toevoegen.

Wilt u hierover meer weten dan is een kennismaking wellicht een goed idee?

T Grintweg 23, 4401 NC Yerseke v 0113 40 50 24 a info@bebedrijven.nl C www.bebedrijven.nl

B&E reinigt, bouwt en onderhoudt!

CascoTotaal

Met innovatief Circle-concept klaar voor de toekomst

Nederland heeft behoefte aan betaalbare, duurzame woningen voor onder andere starters, statushouders en vluchtelingen. Alleen door zeer flexibel, modulair en duurzaam te bouwen kan er aan deze grillige behoefte worden voldaan.

Snelle realisatie

“Het grote voordeel van deze prefab betonnen casco’s is dat ze zeer snel op locatie kunnen worden neergezet, waardoor bewoners snel naar hun vertrouwde plek terug kunnen. Normaal duurt het bouwen van een woning 9 à 10 maanden. Het is ons gelukt om voor Beveland Wonen 16 woningen in een dag te plaatsen. De overlast voor de omgeving is dan ook minimaal”.

Uitbreidbaar

“Doordat de casco’s modulair uitbreidbaar zijn, kan in de toekomst heel eenvoudig een extra casco toegevoegd worden aan twee bestaande casco’s, waardoor een levensloopbestendige woning heel simpel omgebouwd wordt naar een gezinswoning. Je zet er een verdieping op; het trapgat is immers al voorbereid.”

Minimalisering van het materiaalgebruik

“Minimalisering van het materiaalgebruik stond voorop bij de ontwikkeling van het concept. Doordat de modules grotendeels in één keer worden gestort is het mogelijk de wanden en vloeren dunner uit te voeren. Het resulteert in het gebruik van veel minder beton. Dat vermindert niet alleen de CO2-voetafdruk, maar ook de materiaalkosten. Het is de meest circulaire en toekomstbestendige manier van woningbouw.”

Circulair

CascoTotaal uit Terneuzen speelt met haar nieuwe Circle-concept in op deze behoefte. Circle is een 3D-Betoncasco® waarmee diverse soorten gebouwen en gebouwvormen gemaakt kunnen worden.

“We zijn al langer bezig met het produceren van 3D-Betoncasco’s, maar we hebben niet eerder op voorraad geproduceerd. Voor Beveland Wonen leverden we de afgelopen jaren 98 levensloopbestendige Curavie-woningen met een 3D-Betoncasco als basis”, vertelt Rob Hogendoorn, commercieel directeur van CascoTotaal.

Door het modulaire concept kunnen woningen ook eenvoudig verplaatst worden naar andere locaties en daar weer in gebruik genomen worden. Uiteindelijk kan het beton vermalen worden, tot granulaat, zodat het weer grondstof levert voor nieuwe woningen. “Maar dat speelt pas over een anderhalve eeuw”, zegt Hogendoorn.

“De komende honderdvijftig jaar ben je met dit concept zeer flexibel en kun je als woningbouwcorporatie of gemeente snel inspelen op een veranderende vraag naar woningruimte. Zeker ook als je naar de vergrijzing kijkt. Ouderen kunnenop deze manier in hun vertrouwde dorpskerken blijven wonen in een kleinere gelijkvloerse woning, in plaats van naar een appartement te moeten verhuizen.”

Meer informatie: www.cascototaal.com

Socio-techniek stimuleert natuurlijke ontmoetingen

Beveland Wonen nam kort na de organisatorische fusie half 2020 haar intrek in een nieuw pand in Goes. Het bestaande gebouw is omgetoverd tot een duurzaam, gasloos kantoor dat voldoet aan het socio ­technisch gedachtengoed van Beveland Wonen. In deze benadering staan de relatie tussen mensen, hun onderlinge relaties, de structuur, de systemen en hun onderlinge samenhang centraal.

Bestuurder Peter Bevers was, als gepromoveerd organisatiewetenschapper, ooit betrokken bij de bouw van een nieuw kantongerecht en de inrichting van een nieuwe manier van werken binnen een rechtbank. Daarbij maakte hij onder meer gebruik van sociotechniek. ‘Doel was de tevredenheid en effectiviteit van de organisatie te vergroten en binnen de organisatie beter samen te werken. Socio-techniek is bij uitstek geschikt voor organisaties die de kwaliteit van de organisatie, de kwaliteit van het werk en de kwaliteit van de werkrelaties centraal stellen.’

direct betrokken. De huurdersvereniging kreeg een eigen locatie in de directe nabijheid van het kantoor van Beveland Wonen. Bevers: ‘Van tevoren hebben we de randvoorwaarden geschetst en daarvoor kregen wij volledige steun. Vervolgens heeft een interne werkgroep onze ideeën met een architect tot in detail uitgewerkt.’ Met deze huisvesting is het gebouw aan zijn derde leven begonnen. ‘Met socio-techniek gebruiken we techniek om sociale invloed uit te oefenen en ons gebouw in te richten voor ontmoetingen. Het openbare gedeelte is daarin bijvoorbeeld onzichtbaar gescheiden van het niet-openbare gedeelte. Daarmee laten wij zien wat wij willen zijn: transparant en toegankelijk. Mijn werkplek bevindt zich bijvoorbeeld centraal in het pand, op de eerste verdieping. Omdat ik als bestuurder letterlijk zichtbaar wil zijn voor medewerkers en bezoekers bevat mijn kantoor veel glas. Ik wil daarmee uitstralen dat ik geen geheimen heb.’

Transparant

Sociale invloed

Bij de inrichting van het nieuwe pand van Beveland Wonen zijn ook de medewerkers

Hetzelfde principe geldt voor de werkplekken van managers en directie die zijn verspreid over de verdiepingen. ‘Hun werkruimte ligt centraal op de afdeling en is voorzien van veel glas. Dit stimuleert een betrokken, open en transparante manier van werken en die draagt bij aan het welzijn van medewerkers. Door de vele open ruimten met veel glas ontstaan lange zichtlijnen en een open structuur, zonder dat het gebouw het karakter van een kantoortuin krijgt.’

“Laten zien wat wij willen zijn: transparant en toegankelijk”

Circulair

Beveland Wonen wil niet alleen met de kantoren en hun inrichting laten zien waar socio-techniek voor staat, dat blijkt ook uit het pand zelf, zegt Bevers. ‘De inrichting en het materiaalgebruik zijn grotendeels circulair. Eigenlijk is ongeveer 80% van het gebouw tweedehands. De kozijnen komen uit onze vorige panden, de glaswanden komen uit de oude Rabobank, plafondplaten zijn hergebruikt, en in de hal is zo’n 10 km sloophout uit onze huurwoningen verwerkt. En door (werk) plekken te voorzien van bijzonder meubilair, materialen en foto’s is een prettig werkklimaat ontstaan.’

Looplijnen

De doordachte indeling van werkplekken maakt het mogelijk dat medewerkers elkaar in het gebouw ontmoeten. ‘Als medewerkers naar een andere verdieping willen gaan, moeten ze onvermijdelijk de grote trap in de centrale hal nemen. Dat soort looplijnen stimuleert natuurlijke ontmoetingen tussen medewerkers van verschillende afdelingen. Die interactie wordt extra gestimuleerd door speciale samenwerkingsplekken en een eetwerkcafé.’ Socio-techniek zorgt er bovendien voor dat de werkplek van bijvoorbeeld de medewerkers van de financiële administratie zich niet in een afgelegen hoek bevindt. ‘Door de aard van de functie zien zij weinig mensen, maar het geldt ook andersom. Nee, zij moeten juist midden tussen de andere collega’s kunnen werken. Medewerkers die sowieso al veel bewegen, moet je juist in de uiterste hoek van het gebouw indelen. Voor medewerkers die door hun werk veel met elkaar te maken hebben, denk aan vastgoed en financiën, is het handig dat je die bij elkaar in de buurt zet.’

Taakverbreding

De principes van socio-techniek zijn ook terug te vinden in de manier van werken binnen de organisatie. ‘Door taakverbreding hebben medewerkers meer armslag en neemt hun arbeidstevredenheid toe. Daarom vragen wij medewerkers om goed naar zichzelf en hun takenpakket te kijken. Wat is het effect van je werk en andersom? Door brede taken te geven, creëren we ruimte waarin medewerkers mooie dingen kunnen doen en over

hun grens durven te gaan. De timmerman die meedenkt bij een loodgietersklus is meer tevreden over zijn werk. Dat geldt ook voor de commercieel medewerker die namens mij het woordvoerderschap over enkele onderwerpen kan voeren.’

Over het randje gaan Bevers noemt ook het begrip taakverruiming. ‘Dat betekent dat medewerkers extra taken mogen aanpakken, die over het randje van hun eigen functie heengaan. Als management geven we daarvoor onze medewerkers maar al te graag het vertrouwen. Het brengt een dosis lef in de organisatie en voorkomt dat zaken tussen wal en schip kunnen vallen. Daarnaast stimuleren we medewerkers om binnen onze organisatie zo nu en dan iets anders te gaan doen. Dat noemen we taakroulatie. Want voor ons staat voorop dat medewerkers van Beveland Wonen hun ambities kunnen realiseren. Ons klantcontactcentrum fungeert als opleidingsplaats waar veel jonge collega’s een start maken met hun carrière. Met datzelfde doel houden we één keer per jaar een vlootschouw, zoals wij dat noemen. We bespreken iedereen en kijken onder andere naar haar of zijn ambities. Met die aanpak houden we onze organisatie fris en scherp.’

“Gezamenlijke inkoopkracht maakt enorm verschil”

Digitalisering en informatisering in stroomversnelling

Digitalisering is voor corporaties, mede door de coronacrisis, in een stroomversnelling gekomen. Kerntaken van woningcorporaties, zoals bouwen, renoveren en communiceren, worden steeds meer geleid en ondersteund door IT­ en datagedreven oplossingen. Die helpen corporaties om de juiste inzichten te krijgen en om proactief te communiceren met woningzoekenden en huurders.

Corporaties staan voor grote uitdagingen. ‘De overheid wil veel huizen bouwen, liefst zo duurzaam mogelijk en tegen scherpe inkoopprijzen. Daarbij wil de overheid de leefomgeving goed houden. Een andere uitdaging voor corporaties is het vinden van goed personeel,’ zegt Marije de Vreeze, bestuurslid van CorpoNet, een netwerk voor digitalisering, IT-security en -architectuur van en voor corporaties. De Vreeze is tevens manager Informatisering & Digitalisering bij woningcorporatie Vidomes. ‘Op het gebied van digitalisering wil CorpoNet de kennisuitwisseling tussen corporaties faciliteren door visies te delen en ervan te leren. Eén plek waar corporaties al hun kennis

en informatie kunnen delen is een sterke basis om de sector verder te professionaliseren.’

Geen concurrenten

De laatste jaren groeit binnen corporaties de aandacht voor informatisering en automatisering sterk. ‘Niet alleen doordat tegenwoordig alles draait om digitale communicatie, maar ook omdat huurders dat van corporaties verwachten. Zij willen zaken zelf online kunnen regelen, zoals het inplannen en volgen van reparaties. Een grote huurderstevredenheid is cruciaal voor corporaties.’ Omdat corporaties geen concurrenten zijn, kunnen zij op allerlei fronten samenwerken. De Vreeze: ‘We zijn met hetzelfde doel bezig. Om informatie met elkaar te delen, worden corporaties steeds transparanter. Die openheid neemt vooral de laatste jaren toe. We zijn bereid om informatie met elkaar te delen. Dat is goed om onze dienstverlening voor huurders te verbeteren, niet alleen op het vlak van vastgoed en huisvestiging, maar ook op financieel gebied.’

Cyber security

Daarnaast is security voor corporaties een extra trigger om samen te werken, merkt De Vreeze. ‘Vorig jaar kreeg een aantal corporaties te maken met een hack die grote impact had op hun dienstverlening. Dat onderstreepte de noodzaak om deze dreiging gezamenlijk onder controle te krijgen. Daarvoor hebben we vanuit CorpoNet recent de WoCo-ISAC opgericht. Dit is een Information Sharing and Analysis Centre voor woningcorporaties waarin we signalen over security met elkaar delen.’

Bouwstenen

Voor digitalisering is het belangrijk om alle bouwstenen goed te organiseren. De Vreeze: ‘Dat gebeurt op drie fronten: menselijk, technisch en organisatorisch.

“Een sterke basis om verder te professionaliseren”

Marije de Vreeze

Aan de menselijke kant geldt dat medewerkers digitaal vaardig en bewust van cyber security-risico’s moeten zijn. Aan de technische kant geldt dat systemen in de cloud moeten werken en kunnen worden gekoppeld. Ook hebben medewerkers de juiste apps nodig om hun werk te doen. Tot slot is het belangrijk dat processen voor onder andere bedrijfsvoering, financiën, vastgoed en onderhoud optimaal worden georganiseerd. Het is nodig dat corporaties eerst deze bouwstenen goed in beeld hebben.’

Resource Planning) en migreren nu ook naar een cloudversie van hun systeem.’ De Vreeze noemt een ander voorbeeld waaraan brancheorganisatie Aedes werkt: ‘Iemand die gaat huren, moet veel zaken invullen, waaronder digitale inkomensgegevens. Deze gegevens zijn al bekend bij de Belastingdienst, dus als de corporatie die gegevens zelf opvraagt, wordt het voor de huurder een stuk makkelijker. Corporaties werken al met de digitale inkomenstoets, waardoor de huurder die gegevens hoeft niet op te zoeken. Dat is veel klantvriendelijker.’

Digitaal stelsel gebouwde omgeving

Een ander voorbeeld is de rol die corporaties spelen in een digitaal stelsel voor de gebouwde omgeving (DSGO). De Vreeze: ‘Deze samenwerking loont voor corporaties, wij hebben vergelijkbare processen en vergelijkbare uitdagingen. Door met een leverancier in één keer over een contract te onderhandelen, staan we sterker. Samen kun je meer resultaat behalen dan als individuele corporatie. Bovendien, als je samenwerkt aan standaardisatie gaat ook het updaten van software veel efficiënter.’ Daarnaast vragen steeds meer corporaties hun leveranciers om digitaal en met hetzelfde formaat te factureren. ‘Daardoor komen de facturen rechtstreeks in het systeem van de corporatie terecht. Vervolgens zijn zij direct klaar om te worden verwerkt.’

Voorspellen

Ook met aannemers willen corporaties meer data uitwisselen. ‘Digitalisering helpt onder andere om te voorspellen welk onderhoud wanneer nodig is en om faalkosten te verminderen. Daarom investeren corporaties om hun vastgoed digitaal goed in beeld te hebben. Door deze gegevens, zoals de locaties waar leidingen liggen, te digitaliseren en te delen, hoeft de aannemer slechts één keer te komen en dat bespaart tijd en geld.’

Kunstmatige intelligentie

Digitale inkomensgegevens

Inmiddels zijn vormen van samenwerking te zien op strategisch en operationeel niveau. Een voorbeeld van zo’n samenwerkingsverband is A+, een samenwerking van acht corporaties. ‘Deze corporaties werken sinds enige tijd met hetzelfde ERP-systeem (Enterprise

Deze vormen van samenwerking worden in de toekomst extra ondersteund door innovaties als kunstmatige intelligentie of artificial intelligence. ‘Kunstmatige intelligentie kan op elk terrein worden gebruikt,’ onderstreept De Vreeze. ‘Door te voorspellen waar een huurder last van kan krijgen, kun je als corporaties bijvoorbeeld reparatieverzoeken voorspellen en daarop proactief inspelen. Dat soort gegevens, bijvoorbeeld meldingen van afval op straat, helpt ook om bijtijds te zien of een wijk extra aandacht nodig heeft. Door met alle partijen in de wijk informatie uit te wisselen en actie te ondernemen, worden huurders en andere bewoners nog beter ondersteund. Door digitalisering en informatisering kunnen de juiste partijen de juiste dingen doen op het juiste moment.’

“Door informatie te delen, verbetert de dienstverlening”

Alles op en rondom de bouw

Dat is wat we doen bij Sinkegroep: infra, sloopwerk, sanering, transport en containerservice.

Sinkegroep is een familiebedrijf met grote ambities en oog voor het kleine. We leveren ambachtelijk werk, waarbij gebruik wordt gemaakt van de meest moderne en innovatieve technieken. Bij Sinkegroep weten we waar we vandaan komen. We zijn ontstaan en groot geworden vanuit de Zeeuwse klei en daar

zijn we ‘groôs’ op. We weten ook waar we naartoe willen, namelijk naar een duurzame toekomst. Een reis die we dagelijks ondernemen met oog voor onze leefomgeving, voor de economische veerkracht van ons bedrijf, maar vooral voor de mensen die samen de Sinkegroep maken.