Niets in deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, of op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Hoewel bij de samenstelling van deze uitgave de grootst mogelijke zorgvuldigheid wordt betracht kunnen uitgever en auteurs geen aansprakelijkheid aanvaarden voor de gevolgen van eventuele onjuistheden of onvolledigheden.
Deze uitgave kwam tot stand dankzij de medewerking van:
Van Dorp
T 079 36 87 687 I www.vandorp.eu
Air Tech Systems • Alklima • Andrews Sykes • Arveco • Boels Rental • Cazdak Dakbedekkingen • CODU Automatisering • Coldtec • Constructif • Daikin • HC Groep • Interfilter Group • IW • Koninklijke Oosterberg • Nettstaff • Piquillet Groep • PL Service • Rexel • Rhoss Nederland • Rensa • Technische Unie Sloterdijk
Deze uitgave is CO2 neutraal geproduceerd
Inleiding
De installatiebranche staat onder druk. Thema’s als verduurzaming en digitalisering staan op gespannen voet met een groeiend tekort aan geschikte arbeidskrachten, onder meer door een toenemende vergrijzing van de beroepsbevolking. Daarnaast is er een consolidatiebeweging zichtbaar. Hoe gaat de branche met deze uitdagingen om? Welke innovaties en welke visies helpen de branche op weg naar een werkbare toekomst? Hoe zwaar moet en mag bijvoorbeeld (personele) duurzaamheid gelden bij deze ratrace?
Deze vragen zijn aanleiding voor het redactieteam van Insights om de installatiesector uitgebreid te belichten. Het resultaat leest u nu. Een informatieve uitgave, die inzicht geeft in een snel veranderende markt.
Inhoud
4 Een betere wereld als fundament onder de bedrijfsvisie
8 De toekomst biedt de installatiesector tal van kansen
11 Air Tech Systems: van idee tot en met uitvoering
11 NettStaff: elektro- en installatiemonteurs die met plezier het werk doen
12 Internet of Things maakt of breekt bedrijfsprocessen
14 Laat de wereld beter na dan je hem hebt ontvangen
18 Slimme innovaties én samenwerking kunnen het verschil maken
21 De Piquillet Groep: trots partnerschap met Van Dorp
21 Oosterberg: samen werken aan projecten voor de toekomst
22 De mens is meer waard dan de euro
26 Passende opleidingen zijn steeds essentiëler in de installatiebranche
29 Vergrijzing groot probleem
30 Recycling van zonnepanelen: een voorschot op duurzaamheid
Een betere wereld als fundament onder de bedrijfsvisie
“Door vandaag te werken aan veilige, gezonde en duurzame gebouwen dragen we bij aan de duurzame wereld van morgen.” Martin ten Brummeler, algemeen directeur van Van Dorp, vat de bedrijfsvisie helder samen. Een betere wereld achterlaten is wat hem betreft het fundament waarop de bedrijfsvisie van het installatiebedrijf rust en die de leidraad is voor een succes dat verder gaat dan winst alleen. “Het gaat daarbij nadrukkelijk ook om de toekomstige generaties”, voegt hij toe. “Wij zijn ervan overtuigd dat wij als rentmeesters een bijdrage kunnen leveren aan een betere wereld.”
Van Dorp heeft sinds de oprichting in 1985 een gestage groei te zien gegeven. Momenteel werken er zo’n 1.400 mensen en zijn er in Nederland 24 vestigingen. De jaaromzet bedroeg in 2023 tegen de 300 miljoen euro. “We hebben de ambitie om op basis van de gerealiseerde groei dat die omzet elke zeven jaar verdubbelt”, gaat Ten Brummeler verder. “Door autonome groei, maar ook door een zorgvuldig uitgekiende overname
strategie, groeien we elk jaar op een beheerste gezonde manier verder.”
Adviserende rol
Hij schetst de geleidelijke omslag van het traditionele installatiebedrijf dat Van Dorp voorheen was, naar de adviserende en toekomstgerichte rol die het bedrijf vandaag de dag heeft. Doordat Van Dorp alle technische disciplines beheerst kan het aan opdrachtgevers integraal advies en begeleiding
geven. Ook daarbij is de toekomst leidend: “We streven naar langdurige relaties met onze opdrachtgevers. Juist als we hen op (strategisch) niveau kunnen adviseren én begeleiden bij de groei die ook zij realiseren, kunnen we de meest optimale toegevoegde waarde leveren. Aan de opdrachtgever en voor een betere wereld.”
Vervolmaken
De visie is gebaseerd op de duurzame
route die het bedrijf ontwikkeld heeft. Ten Brummeler toont met de duurzame route de positionering van het bedrijf met het kenmerkende ‘infinity’figuur; alles hangt immers samen. “Onze duurzame route omvat achtereenvolgens de elementen strategie – aanleg – inkoop – onderhoud – monitoring – verantwoording. En dat herhaalt zich steeds weer. Als je die cyclus goed uitvoert versterken de onderdelen elkaar en tilt het je output naar een steeds hoger plan omdat je het eindeloos verder kunt vervolmaken.”
TU Delft
Met een in eigen beheer ontwikkelde routekaart kunnen de mensen van Van Dorp de opdrachtgevers helder inzicht geven in de verduurzaming van hun gebouwen. Ofwel versneld, ofwel geleidelijk, precies zoals het de opdracht
gever het beste uitkomt. Met slimme algoritmen wordt er voorspellend advies gegeven aan opdrachtgevers en kan toekomstig werk efficiënt worden ingepland. Van Dorp werkt hiervoor onder meer samen met de Green Village, gevestigd op de campus van de TU in Delft, maar ook met slimme startups.
recent ontwikkelde CISO concept, ofwel de City Solutions. Een idee van de medewerkers. Daarin gaan we verder dan de bouwhubs die nu langs de randen van steden opdoemen. Wij realiseren in het hart van elke stad die straks een zero emissiezone heeft, een soort epicentrum van waaruit we ons werk kunnen doen. We beleveren
“We hebben een young professionals programma opgezet, waarin talentvolle mensen zich versneld kunnen ontwikkelen naar leidinggevende functies”
CISO
Het bedrijf heeft slim denken en innovatie hoog in het vaandel staan. Daarbij wordt creatief en out oftheboxdenken toegejuicht. “Zoals in het
zonder uitstoot zo’n centrum met materialen, onze mensen gaan met zeroemissie transport ernaartoe en kunnen zonder files of andere milieuvervuiling werken aan de verdere verduurzaming
Martin ten Brummeler
MAAK KENNIS MET
INTERFILTER GROUP
De missie van Interfilter
De missie van de Interfilter Group is het creëren van een zuivere omgeving. Voor nu en voor de toekomst. Voor elke situatie waar filtratie benodigd is, biedt Interfilter Group de oplossing.
Filtration for our Future Partnership
Interfilter Group is opgericht in 1976 en heeft zich sindsdien ontwikkeld als totaalleverancier op het gebied van lucht-, vloeistof-, stof- en gasfiltratie. Met al meer dan 45 jaar ervaring op het gebied van filtratie levert Interfilter Group meer dan alleen filters en toebehoren. Interfilter gaat voor de ultieme klantbeleving en duurzaamheid als het gaat om haar te leveren producten en diensten. Daarom staan wij voor “Filtration for our Future”. Met deze visie zijn we inmiddels uitgegroeid tot een toonaangevende speler op de markt.
Naast het bieden van uitermate hoge service en kwaliteit streven wij naar het compleet ontzorgen van de klant en het creëren van een volwaardig partnership. Interfilter Group wordt door haar klanten gewaardeerd om haar klantgerichtheid en persoonlijke benadering, haar innovativiteit, flexibiliteit, betrouwbaarheid en transparante manier van communiceren.
Verduurzaming & circulariteit
Het verkleinen van de afvalberg, reduceren van energiekosten en hergebruiken van materialen past binnen onze visie. Wij bewijzen de besparingen. Een voorbeeld hiervan is het Lean Filter met Circulair frame.
Lean Filter met Circulair frame (LFC)
Met de Eurovent gecertificeerde LFC zakkenfilters belanden filterframes niet meer samen met het filtermedium op de afvalberg. Enkel het medium wordt vervangen en de filterframes gaan opnieuw de luchtbehandelingsinstallatie in met 10 jaar garantie. Zo worden er grote besparingen gerealiseerd, namelijk: 75% minder opslag en verpakkingen, 87% minder gewicht, een betere ergonomie van monteurs, 39% tijdsbesparing bij filterwisselingen en grote reductie in afval en CO2.
Benieuwd naar onze innovaties en duurzaamheidsontwikkelingen? www.interfilter.nl - 0181 31 11 87
autonome groei, maar ook door een zorgvuldig uitgekiende overnamestrategie, groeien we elk jaar op een beheerste gezonde manier verder”
van gebouwen.” CISO is nu al operationeel in Rotterdam en Den Haag, Amsterdam en nog andere grote steden staan op de planning.
Automatisering
Automatisering neemt ook in de groeivisie van het bedrijf een belangrijke rol in. Zo worden werkprocedures en instructies geautomatiseerd waardoor
ook nieuwe medewerkers sneller en met minder foutkansen direct aan de slag kunnen. Ook het ontwerp van slimme installaties en de prefabricage van installaties wordt steeds verder geautomatiseerd, zodat installatieprocessen vlotter kunnen worden gerealiseerd. Ook de ontwikkeling van personeel wordt hierdoor beïnvloed.
Ten Brummeler: “We hebben bijvoor
beeld een young professionals programma opgezet, waarin talentvolle mensen zich kunnen ontwikkelen naar verschillende ’sleutel‘ functies binnen het bedrijf.”
Inkoop energie
Van Dorp gaat ver om de duurzame bedrijfsvisie te realiseren. Niet alleen wordt er in Oeganda een bos onderhouden om op die manier een steentje aan de toekomst van morgen te kunnen bijdragen, maar ook zijn de eigen panden van Van Dorp energiepositief en toekomstproof; iets wat voor de klanten vanzelfsprekend weer elke dag gerealiseerd wordt. “We kopen voor klanten zelfs energie in en in combinatie met onze monitoringstools zorgen wij voor een minimum aan energieverbruik”, zegt Ten Brummeler. “Ook geloven wij dat de toepassing van waterstof onmisbaar is in de energietransitie en zijn we in verschillende pilots al succesvol. Alles is bij ons op de toekomst gericht. Het feit dat we een familiebedrijf zijn speelt mee in onze visie. We hebben allemaal het duurzaamheids dna en zien gezond als voorwaarde voor groei. Een gezonde wereld kan groeien, een groeiende wereld heeft toekomst. Daar willen we graag ons steentje aan bijdragen.”
De toekomst biedt de installatiesector tal van kansen
Installatiebedrijven zijn gericht op de toekomst. Met de ‘Scenariostudie 2040’ ontwikkelde branchevereniging Techniek Nederland een visie op de mogelijke scenario’s voor de ontwikkeling van de branche tot 2040. Wat betekent dit specifiek voor installatiebedrijven? Hoe kunnen zij anticiperen op de geschetste scenario’s? Een interview met Doekle Terpstra, voorzitter van Techniek Nederland.
De scenariostudie combineert ontwikkelingen die vandaag al zichtbaar zijn met de toekomstbeelden van diverse experts. SCENARIO2040 is geen toekomstvoorspelling, maar beschrijft de mogelijke maatschappelijke situatie in 2040, begint Terpstra. “Techniek Nederland is onder meer bedoeld als een basis voor gesprekken met onder meer overheden, vakbonden, onderwijskoepels en partners in de keten. In die gesprekken willen wij maatschap
pelijke uitdagingen koppelen aan wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen.”
Wat is de toegevoegde waarde van deze scenariostudie?
“Techniek Nederland ziet de scenario’s als een hulpmiddel bij het bepalen van een succesvolle strategie voor de technische sector. Het is een analyse van de vele mogelijkheden die er kunnen zijn en waarop bedrijven kunnen
“Een onderzoek naar de ontwikkelingen rond smart buildings staat eveneens op stapel”
anticiperen. Het is een handvat, of liever gezegd een bundel handvatten, waarmee bedrijven de toekomst tegemoet kunnen treden. Het gaat daarbij vooral om de techniek in Nederland en om samenwerken. We hebben deze verkenning in 2020 gepresenteerd aan de leden en we merken dat er veel belangstelling voor is. Bedrijven gaan samen om de tafel, gaan samen innovatieve trajecten in en intensiveren samenwerking in de keten. Je ziet dat concurrentie plaatsmaakt voor samenwerking en groei.”
Welke rol speelt innovatie daarbij? “Met name digitalisering. Daarmee verbeter en versnel je werkprocessen.
De rol van kunstmatige intelligentie, ook wel AI genoemd, is op dit moment nog niet concreet. Wij zijn momenteel met een studie bezig die de impact van AI, maar ook prefab en industrialisatie op de installatiebranche in beeld brengt. In het najaar komen we met de resultaten van die studie. Ook weer als inspiratie voor de leden en voor andere bedrijven in de sector.” Een onderzoek naar de ontwikkelingen rond smart buildings staat eveneens op stapel. ”Ook zo’n ontwikkeling die steeds meer vaart krijgt. Dat gaat dan niet zozeer om de techniek, maar om elementen als service, facilities en beveiliging, die óók onderdeel zijn van een compleet gebouwbeheerssysteem.”
Speelt het arbeidsmarkttekort de ontwikkelingen voor de toekomst parten? “Deels, maar de soep is niet zo heet als hij opgediend wordt. Echt niet. We hebben vorig jaar een arbeidsmarktcampagne gestart waarbij we vanuit Techniek Nederland de leden ondersteunen bij het werven van nieuwe technische vakmensen. Er zijn inmiddels al 25.000 mensen die de test op de website: jekuntzoveelmeerindetechniek.nl hebben gedaan. De test maakt zichtbaar of iemand geschikt is voor het werken in de techniek. Er is dus veel interesse onder de mensen. Mensen willen weten welke functies er zijn in de
Doekle Terpstra
techniek en wat de carrièremogelijkheden zijn. Het imago van de techniek, dat tot enkele jaren geleden nog beter had gemogen, helpt daarbij ook een handje. Het imago is goed. Techniek is vandaag de dag interessant, sexy, biedt mogelijkheden, en trekt mensen aan, merken we. Wat wel een punt van zorg is, is dat de instroom vanuit het regulier onderwijs aan het opdrogen is. Daar moeten we nog flink aan gaan trekken. Het personeelstekort is topprioriteit nummer één. Maar daar staan we niet alleen in. Ik ben zeer positief over het nieuwe kabinet, dat in de persoon van minister Eppo Bruins een zeer voortvarende aanpak heeft beloofd. Ik heb daar veel vertrouwen in.”
De energietransitie en de netcongestie komen ook steeds in het nieuws als beperkende factoren voor groei van de sector. De sector zit op slot, lijkt het wel. Is dat ook zo?
“Nee, sterker nog, ook daar is de soep veel minder heet dan hij wordt opgediend. We hebben nog jaren te maken met netcongestie, dat klopt. We moeten daarom blijven investeren in uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnet. Maar de technieksector kan met technische oplossingen wél bijdragen aan het verminderen van netcongestie. Daarnaast kunnen we slimmer met elkaar samenwerken. Het samenwerkingsverband Mensen Maken de Transitie is daarop gericht. Samen met onder meer netbeheerders, bouwers en het onderwijs werken we aan procesinnovaties waardoor we de arbeidsproductiviteit kunnen verhogen.”
Zijn er nog meer uitdagingen voor de sector, kijkend naar de toekomst?
“Het enige, en dat kritische geluid wil ik ook bewust laten horen, is dat sommige beleidsmakers onvoldoende beseffen welke potentie de sector heeft als het gaat om onder meer oplossingen voor de netcongestie. Daardoor stokt het proces enigszins. Kortom: er is nog steeds veel werk aan de winkel voor ons als lobbyisten en voor de sector als innovators en uitvoerders en samenwerkers. Daar maken wij ons hard voor. We gaan best practices gebruiken om te laten zien waartoe we in staat zijn. Daarnaast zetten we in op meer samenwerking en het creëren van begrip. Want toekomstgerichte en succesvolle techniek in Nederland, dat kan alleen als je dat samen oppakt.”
SAMEN BOUWEN AAN SUCCES
Constructif werkt als specialist in renovatie en onderhoud met Van Dorp Installaties integraal samen aan het onderhoud van gebouwen bij diverse opdrachtgevers. Dit doen onze medewerkers op collegiale wijze en met veel plezier. Mede hierdoor hebben wij een goede relatie met onze opdrachtgevers. Een belangrijk punt hierin is dat we één vast aanspreekpunt hebben.
INTEGRALE AANPAK
Met onze integrale aanpak zorgen wij ervoor dat processen efficiënter verlopen, de overlast voor gebruikers tot een minimum beperkt wordt en de werkzaamheden optimaal op elkaar zijn afgestemd. Ook het administratieve proces verloopt soepel.
GEBRUIKER CENTRAAL
Vanuit onze gezamenlijke visie dat de gebruiker centraal staat tijdens het werk hebben wij al vele opdrachten succesvol met elkaar uitgevoerd. Zoals bij de TU Delft, Gemeente Rotterdam, Prologis, Politie regio Rotterdam, gemeente Amsterdam e.a.
GEMEENTE ROTTERDAM
Bij de Gemeente Rotterdam bewijst onze samenwerking zijn waarde. Wij beheren inmiddels meer dan 100 gemeentelijke gebouwen en leveren hoogwaardige bouwen installatiediensten. Onze flexibiliteit en snelle reactietijden zijn hierbij essentieel.
TU DELFT
Wij opereren gezamenlijk vanaf één kantoorlocatie, hierdoor ontstaan er korte lijnen voor zowel het correctieve als het projectmatige werk. We dragen op de werkvloer dezelfde werkkleding voor de herkenbaarheid naar de gebruikers.
“ Wij zien elkaar echt als collega’s aldus Bart Sollie contractmanager Van Dorp Installaties Delft ”
uw landelijke en lokale expert in klimaatbeheersing
Als expert op het gebied van klimaatbeheersing zijn we steeds vaker service- en onderhoudspartner van installateurs en technisch dienstverleners, zoals Van Dorp.
In de samenwerking vinden we elkaar in verschillende facetten. Vanuit ons specialisme denken we mee over technische vraagstukken, service, onderhoud, monitoring en nieuwbouw van klimaatinstallaties. En mocht het nodig zijn om midden in de nacht een noodkoeling te plaatsen bij een gezamenlijke klant als de TU Delft, dan staan we uiteraard klaar om te ondersteunen.
078 30 30 302 | info@coldtec.nl | coldtec.nl
Elektro- en installatiemonteurs die met plezier het werk doen
NettStaff, met de wortels in de Rotterdamse klei, zendt elektro- en installatiemonteurs uit bij installateurs door heel Nederland. Daarvoor heeft het bedrijf de beschikking over een grote groep gedreven technici. Sohail Butt is een van de vele monteurs die Nettstaff inzet.
Voor Van Dorp heeft Sohail vorig jaar elf maanden lang gewerkt aan het Huis op Zuid in Rotterdam, een multifunctioneel gebouw met sport- en zwemfaciliteiten en woonappartementen. Sohail: ‘’ik werk nu al zo’n elf jaar voor NettStaff. Het mooie van dit werk is dat je steeds aan een ander project werkt. Ik heb op allerlei projecten in Nederland en ook België gewerkt. Ik leg buizen aan en trek de kabels voor allerlei soorten installaties. Daarnaast houd ik me ook bezig met brandmeldinstallaties en ander gespecialiseerd werk. Het mooie van werken voor Van Dorp bij het project Huis op Zuid is dat we ook de beweegbare bodem van een zwembad hebben geïnstalleerd. Dit maakte deze klus extra ingewikkeld en uitdagend. Om qua kennis up-to-date te blijven krijgen wij van NettStaff verschillende cursussen en trainingen. Momenteel werk ik aan een school hier vlakbij. Die afwisseling, samen met leuke collega’s, maakt dat ik dit werk erg fijn vind.’’
Van idee tot en met uitvoering
Voor grote projecten als DPG Amsterdam, het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk of de Driestar School in Gouda heeft Air Tech Systems uit Utrecht nauw samengewerkt met Van Dorp. “We kennen elkaar al heel lang” legt directeur en oprichter Floris van der Laken uit. “Ik ben mijn carrière ooit begonnen bij Van Dorp, als bedrijfsleider. De kennis van de installatietechniek zit er bij mij heel grondig in.
In 2004 begon ik voor mezelf met Air Tech Systems waarmee ik de wereld van de luchtbehandeling in ging. Precies twintig jaar nadat Van Dorp begon.” Met een knipoog: “Allebei kunnen we een feestje vieren.” De toegevoegde waarde van Air Tech Systems zit hem dan ook in een grondige kennis van de installatietechniek, legt Van der Laken uit, die als
fundament onder de luchtbehandelingssystemen wordt gelegd. “Dat is ons voordeel. Alleen dan kun je de juiste luchtbehandelingsinstallaties adviseren en installeren. We begeleiden opdrachtgevers dan ook van idee tot en met uitvoering.
Wij zijn geselecteerd als professionele partner voor de nieuwbouw van Euro -
fins in Amersfoort; ook zo’n project waarbij je grondige installatiekennis moet hebben. Wij werken met een groep van zeven mensen op kantoor en we hebben een flexibele schil van externe professionals opgebouwd waarmee we projecten tot zo’n dertig man aankunnen.”
Meer informatie: www.airtechsystems.nl
Sohail Butt
Meer informatie? Bezoek dan de website: www.nettstaff.nl
Internet of Things maakt of breekt bedrijfsprocessen
Installaties in gebouwen worden steeds complexer en bepalender door de vraag naar meer comfort, meer veiligheid en het permanent monitoren van prestaties. Deze complexiteit en afhankelijkheid zal nog verder toenemen door de ontwikkelingen van Internet of Things (IoT). Slimme apparatuur wordt via het internet aangestuurd. Wat betekent dit voor installatiebedrijven, bijvoorbeeld voor de inrichting van processen of voor de mensen die er werken? Een interview met Amad Khan, sectoranalist Technology, Media & Telecom (TMT) bij ABN AMRO.
IoT biedt de sector zowel kansen als bedreigingen voor de sector, stelt Khan. De ontwikkelingen gaan echter zo snel dat die snelheid ook bedreigingen kunnen opleveren. Een bedreiging zit hem bijvoorbeeld in verouderde software, met name bij externe apparaten. Met name apparaten die al wat langer geleden geïnstalleerd zijn, kunnen verouderde software hebben.
Hacken
Khan legt uit: “Het apparaat werkt dan prima, en de gebruiker vermoedt niet dat er een beveiligingsrisico is, maar het apparaat is wel steeds eenvoudiger te hacken. Door de opkomst van de generatieve AI software is het immers voor kwaadwillenden steeds eenvoudiger om apparaten te hacken. De installatiesector moet ook daar alert op zijn, zeker als er in bestaande gebouwen en met bestaande installaties gewerkt wordt. Opleidingen worden door deze ontwikkelingen ook steeds ingewikkelder, en ook steeds belangrijker.”
Cyber security
Het onderwerp cyber security heeft
wat Khan betreft hoge prioriteit. Dat de invoering van de Europese NIS 2 richtlijn over cyber securitywetgeving (zie kader) voor Nederland uitgesteld is, is wat hem betreft dan ook extra aanleiding voor de installatiesector om
De NIS-2 richtlijn
alert te zijn. Zowel qua (bedrijfs)processen als qua inrichting van installaties bij klanten, en in het verlengde daarmee voor de opleidingen van het personeel. IoT is voortdurend in ontwikkeling en dat vergt ook dat opleidingen van
De NIS-2-richtlijn is de opvolger van de NIS-richtlijn (Netwerk- en Informatiebeveiligingsrichtlijn), die in 2016 werd ingevoerd door de Europese Unie om een hoog gemeenschappelijk niveau van beveiliging van netwerken en informatiesystemen in de EU te waarborgen. De NIS-2-richtlijn is ontworpen om deze beveiliging verder te verbeteren en uit te breiden. De belangrijkste punten van de NIS-2-richtlijn zijn 1) een uitbreiding van de reikwijdte van de oorspronkelijke NIS-richtlijn; 2 een versterking van de veiligheidsmaatregelen van netwerk- en informatiesystemen; 3) een verplichting tot het melden van incidenten aan de bevoegde nationale autoriteiten; 4) strengere handhavingsmaatregelen en hogere boetes voor niet-naleving; 5) verbeterde samenwerking en informatie-uitwisseling tussen de lidstaten van de EU; 6) meer bevoegdheden voor nationale autoriteiten om de naleving te handhaven; en 7) een focus op risicomanagement en bedrijfscontinuïteit voor organisaties. Dit vereist het ontwikkelen van robuuste noodplannen en herstelstrategieën.
personeel voortdurend in ontwikkeling moeten blijven, stelt hij.
Cyberaanvallen
De veiligheid van installaties strekt zich ook uit naar de toeleveranciers van de installatiesector. Afspraken en protocollen moeten ook hiertussen steeds geüpdatet en verbeterd worden. Met name voor kleinere bedrijven kan een risico gelden: kleinere bedrijven, en zeker zzp’ers, blijken volgens een recent onderzoek van ABN AMRO tekort te schieten waar het gaat om voorbereid zijn op cyberaanvallen, noemt Khan. Ook daar is het belangrijk alert te zijn.
Ransomware
Maar ook grotere bedrijven en organisaties lopen risico doordat ze niet up to
date zijn. In de zorgsector komt het soms zelfs nog voor dat er met Windows XP wordt gewerkt, weet Khan uit ervaring. “De apparatuur werkt op zich prima, maar de beveiliging is steeds meer onder de maat. En je moet er niet aan denken dat een ziekenhuis of onderwijsinstelling met ransomware te maken krijgt.”
Bottleneck
Een andere bottleneck is volgens Khan de toename van dataverkeer bij al deze ontwikkelingen. IoT vergt veel dataverkeer en de uitrol van 5G loopt momenteel achter bij de vraag naar snelle verbindingen. Het risico dat daar
“De apparatuur werkt op zich prima, maar de beveiliging is steeds meer onder de maat. En je moet er niet aan denken dat een ziekenhuis of onderwijsinstelling met ransomware te maken krijgt”
mee gepaard gaat, is dat er in ieder geval langzamer datatransport plaats zal vinden, wat de tijdigheid van (beslissings)processen van klanten in de weg kan staan. Ook hier is een alerte houding van de installatiesector op zijn plaats. Veel smart apparaten die in IoT opereren, maken gebruik van zogenaamde edge software: lokale dataservers die het apparaat zelf vult met data. Ook daar kan een beveiligingsrisico zitten als daar niet de meest up to date software en beveiligingsprotocollen draaien.
Concurrentievoordeel
IoT maakt dat bedrijven die de ontwikkelingen omarmen, een concurrentievoordeel verwerven. En andersom geredeneerd: bedrijven die IoT niet volgen, zullen een achterstand oplopen vergeleken met hun concurrenten. “Ook hier is een proactieve en toekomstgerichte houding van de sector essentieel”, besluit Khan.
Amad Khan
Laat de wereld beter na dan
Duurzaam ondernemen is bij Van Dorp in het DNA verankerd. Het markeert het rentmeesterschap dat bij Van Dorp al sinds de oprichting leidend is geweest voor de visie op duurzaamheid. Van Dorp is hiermee ook het eerste grote installatiebedrijf geworden dat al in 2012 de hoogste trede op de CO2-prestatieladder heeft bereikt. Wat betekent duurzaamheid en energiezuinigheid voor de projecten van Van Dorp? Paul van Dorp, zoon van oprichter Henk Willem van Dorp en directeur Marketing bij de organisatie, aan het woord.
Het belang van duurzaamheid wordt wat Van Dorp betreft heel mooi weergegeven door het recente nieuwe beeldmerk waarbij een oude hand de aarde doorgeeft aan een jonge hand. Het idee van het rentmeesterschap – “onze opdracht om de aarde een beetje beter achter te laten aan de volgende generaties”, licht hij toe – is diep ingebed in de duurzaamheidsgedachte van het bedrijf en bij de men
sen die er werken. “Het is een verplichting die je zowel naar de vorige generaties hebt, als naar de toekomstige generaties”, verklaart Van Dorp. “Daarbij speelt de christelijke grondslag van ons bedrijf een belangrijke rol.”
Hergebruik
Het toenemende hergebruik van materialen heeft zijn oorsprong in het
boerenbedrijf waar de familie Van Dorp ooit uit is voortgekomen. “Zorg goed voor je land, verspil zo weinig mogelijk en hergebruik materialen en middelen waar mogelijk”, vat Van Dorp het samen. Dat vertaalt zich concreet naar onder meer een inzamelingsinitiatief van circulatiepompen. “We zijn op dit initiatief vanaf het begin aangehaakt omdat circulatiepompen heel goed kunnen worden gerefurbished”, zegt
Paul van Dorp
je hem hebt ontvangen
Van Dorp. “Net als cv ketels, bijvoorbeeld. Als je kritisch nadenkt over het installatievak dan kun je heel veel materialen hergebruiken in plaats van weggooien en vervangen. Wij zien dan ook steeds meer reparatiebedrijven ontstaan, die zich nadrukkelijk richten op het repareren en hergebruiken van elektrotechnische apparaten en installaties. En opdrachtgevers gaan er steeds meer om vragen, verwachten we.”
Bouwwereld
Van Dorp zet zich in om met de kennis die er is, nieuwe en innovatieve wegen in te slaan. “Techneuten zijn sowieso oplossers en denken graag na over hoe iets slimmer kan”, zegt van Dorp. “Allereerst doen we dit om de
Samenwerking met Technische Unie
Van Dorp werkt onder meer nauw samen met de Technische Unie op het gebied van een efficiënte inzet van materialen en producten, het hergebruiken of recyclen van sloopmateriaal en de manier waarop alle producten en grondstoffen worden aan- en afgevoerd. Ook het inrichten van bouwplaatsen wordt zo efficiënt mogelijk gedaan. Zo kan er met een goede afstemming tussen aannemers, installateurs, transporteurs en leveranciers een grote afname van het aantal gereden kilometers gerealiseerd worden. Een goed voorbeeld hiervan is de inzet van ‘Kitting’. Kitting betekent dat materialen gegroepeerd verpakt en aangeleverd worden. Feitelijk wordt hierbij per woning of unit een ‘bouwpakket’ aangeleverd. Hierdoor hoeft er niet onnodig heen en weer gereden te worden om ontbrekende materialen op te halen of een overschot terug te brengen. Ook zorgt het voor minder afval.
“Zorg goed voor je land, verspil zo weinig mogelijk en hergebruik materialen en middelen waar mogelijk”
Boels Goo.indd
duurzaamheidsgedachte te kunnen ondersteunen, maar natuurlijk ook om steeds slimmer en efficiënter te kunnen werken.” Daarbij wordt nadrukkelijk samengewerkt met de bouwwereld. Van Dorp is er onder meer trots op dat ze recent hebben geparticipeerd in het Innovahub in Haringvliet en in het grootste hout hybride kantoorgebouw dat in Amsterdam door DPG Media in gebruik is genomen. Van Dorp: “Daar is veel beton vervangen door hout, wat zowel minder zware verkeersbewegingen als minder CO2 uitstoot als resultaat heeft. Bovendien vangt hout CO2 juist op. Met zo’n duurzaam
gebouw sorteer je voor op de toekomst, iets wat wij van harte ondersteunen.” Ook de recente opening van het duurzame CISO concept in Den Haag is een stap voorwaarts in het duurzaamheidsstreven en het ondernemerschap van Van Dorp.
Waterstof
“We denken ook al enige tijd na over het gebruik van waterstof”, zegt van Dorp. “Zes jaar geleden hadden wij al de eerste waterstofauto in het bedrijf, en we nemen actief deel in de Waterstof Community die lijnen voor de toekomst uitzet. Op Bonaire en Aruba zijn
“Techneuten zijn sowieso oplossers en denken graag na over hoe iets slimmer kan”
we ook recent initiatieven gestart op het gebied van toepassing van waterstof.”
Fabrikanten
Van Dorp bereidt momenteel een team van energieadviseurs voor op de grotere projecten die er gaan komen, om verduurzaming fundamenteel in deze projecten te kunnen verankeren. En ook met fabrikanten en toeleveranciers wordt samengewerkt om de duurzaamheid te vergroten. Het Verpakkingsconvenant is hier een voorbeeld van, maar ook wordt aan fabrikanten nadrukkelijk gevraagd om mee te denken met duurzame oplossingen voor de installatiebranche. “Circulariteit en duurzaamheid wordt de norm”, denkt Van Dorp. “En dat is een belangrijke ontwikkeling als je naar het verleden kijkt. Toen ging het vooral om veel en goedkoop produceren, maar dat je daarmee grondstoffen uitputte werd niet echt meegenomen in beslissingen. Nu wel en dat juichen wij toe. Speciaal ook weer vanuit die rentmeestergedachte, vanuit die verantwoordelijkheid die je hebt om de wereld een beetje mooier achter te laten dan je hem hebt ontvangen.”
Slimme innovaties én samenwerking kunnen het verschil maken
Wat komt er de komende decennia op de installatiesector af, en hoe spelen innovatie en samenwerking daarbij een rol? Om daar een antwoord op te geven is het thema Innovatie een van de speerpunten van Techniek Nederland. Pijler onder het innovatiebeleid van de installateursvereniging zijn toekomstverkenningen, zoals CONNECT2030. Op het platform startmetconnect.nl bundelen Techniek Nederland en partners Wij Techniek, ISSO en TVVL alle informatie rond de toekomstverkenningen, scenariostudies en activiteiten rond innovatie.
Innovatiekracht neemt toe
Volgens Terry Heemskerk, programmamanager Innovatie bij Techniek Nederland neemt de innovatiekracht van de sector snel toe. “Techniek is onmisbaar om de grote maatschappelijke uitdagingen van deze tijd, zoals de energietransitie, een betaalbare zorg, de omslag naar een circulaire economie en versterking van de Nederlandse infrastructuur het hoofd te bieden.”
Volgens Heemskerk kan Techniek Nederland daarbij niet in de schoenen van ondernemers gaan staan. “Wat we wél
kunnen is zichtbaar maken welke trends en ontwikkelingen er op ondernemers in de installatiebranche aankomen. Vervolgens is het aan ondernemers zelf om op basis daarvan heldere keuzes te maken. We helpen ondernemers letterlijk om toekomstbehendig te worden. In deze tijd van razendsnelle veranderingen is dat cruciaal voor de continuïteit van bedrijven.”
Aanpak slaat aan De innovatie aanpak van de brancheorganisatie slaat aan. Heemskerk:
“Innovatie is al langer belangrijk in onze sector, maar onze aanpak zorgt echt voor een boost. We brengen bedrijven op nieuwe ideeën en brengen ze samen. Dat is prachtig om te zien. Een goed voorbeeld zijn de bijeenkomsten met innovatiemanagers van bedrijven die we organiseren. Dat levert deelnemers enorm veel inspiratie op. Ketensamenwerking wordt steeds belangrijker. Daarom organiseren we óók bijeenkomsten waar bouwbedrijven en andere organisaties welkom zijn.”
Samenwerking in de keten
Die ketenaanpak leidt tot verrassende initiatieven. Een voorbeeld is het Brancheplan Verpakkingen. Hierin werken installatiebedrijven, groothandels en fabrikanten samen met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat aan het verminderen en verduurzamen van verpakkingsmateriaal.
Heemskerk: “Zo leveren we een bijdrage aan de omslag naar een circulaire economie, een van de thema’s uit CONNECT2030.” Ook op andere terreinen ontstaan initiatieven die rechtstreeks voortkomen uit CONNECT2030. Als voorbeelden noemt Heemskerk de arbeidsmarkt, biobased bouwen, mobiliteit en digitalisering.
In-company training CONNECT2030 Sinds kort gaat de brancheorganisatie samen met Wij Techniek nog een stap verder om bedrijven te ondersteunen. Er zijn in company trainingen op basis van de toekomstverkenning CONNECT2030. In zes dagdelen kunnen ondernemers met deskundige begeleiding aan de slag om doordachte keuzes te maken en koers uit te zetten
Terry Heemskerk
CONNECT2030
richting de toekomst. Heemskerk: “Wat komt er de komende jaren op ons af en wat betekent dat voor het bedrijf? Met welke uitdagingen gaan we aan de slag? Welke interne onderdelen vragen aandacht? Welke keuzes moet je maken en hoe betrek je jouw medewerkers? Op zulke vragen formuleer je antwoorden tijdens de training. We krijgen veel positieve reacties op de incompanytrainingen, dus het is echt een schot in de roos.”
CONNECT2030 bevat de thema’s Overal en altijd energie; Gezond, schoon en veilig; circulaire wereld; Volwassen digitalisering; en Human capital. Het overkoepelende thema is toekomstbehendigheid . Er zijn daarnaast zeven actiethema’s. Deze actiethema’s vormen een leidraad om richting te geven aan de toekomst en om voorbereidingen te treffen voor 2030.
komstverkenning CONNECT2030 een belangrijk hulpmiddel voor de deelnemers. Tegelijkertijd laten we zien hoe inspirerend en creatief het werken in de technieksector is; zeker als mensen vanuit verschillende invalshoeken en
“Dankzij de ontwikkelagenda blijft de branche dus up-to-date”
Showcase voor de branche
Sinds 2019 organiseert Techniek Nederland als uitvloeisel van het innovatieprogramma samen met partners Wij Techniek, ISSO en TVVL jaarlijks een Techathon. Techathons zijn technische hackathons. In één dag komen high potentials van installatiebedrijven en studenten met een oplossing voor een concrete casus, bijvoorbeeld de renovatie van een pand of duurzame herontwikkeling van een bedrijventerrein. Aan het eind van de dag presenteren ze hun plannen aan een jury. Heemskerk: “Bij de Techathons draait het om innovatie en inspiratie, niet voor niets is de toe
disciplines zich samen buigen over een specifiek onderwerp. De Techathon is dus een perfect middel om innovatie in de branche op de kaart te zetten. Het is echt een inspirerende showcase voor een carrière in de techniek.”
Ontwikkelagenda
De toekomstverkenningen CONNECT2025 en CONNECT2030 en de scenariostudie SCENARIO2040 zijn ook de basis voor een kennis en ontwikkelagenda voor de sector.
Heemskerk: “De Innovatie Analyse technieksector laat onder meer zien welke technologieën er in opkomst zijn
en wat de impact is op bijvoorbeeld soft skills en het bijscholingsaanbod. Op die manier weten bedrijven op welke termijn het raadzaam is om te investeren in bijscholing. Opleiders weten wanneer ze bijscholingstrajecten beschikbaar moeten hebben. Dankzij de ontwikkelagenda blijft de branche dus up to date.”
AI, industrialisering en robotisering
De innovatieve ontwikkelingen in de techniek gaan razendsnel. AI, industrialisering en robotisering krijgen steeds meer impact in de installatiebranche. Maar hoe dan? Om daar zicht op te krijgen heeft de beleidscommissie Innovatie (met daarin leden van Techniek Nederland) opdracht gegeven om dit te onderzoeken. Heemskerk: “Centraal staat de vraag wat deze ontwikkelingen gaan betekenen tot 2030. Dit najaar verwachten we de uitkomsten van het onderzoek. Daarmee kunnen installatiebedrijven dan weer hun voordeel doen als het gaat om het maken van hun strategische keuzes.”
Houd het hoofd koel
met Andrews Sykes Klimaatverhuur
Houd het hoofd koel met Andrews Sykes Klimaatverhuur
hoofd koel
Andrews Sykes
Klimaatverhuur
of het nu gaat om een gepland
onderhoud of een noodsituatie.
met Andrews Sykes Klimaatverhuur
Nederlandse verhuur verwarming, kunt u -ontvochtiging
oplossing voor locatie
dag, 365 is onze meest oplossing uitdagingen die tegenkomen —
of het nu gaat om een gepland onderhoud of een noodsituatie. Wij bieden de veiligste en meest betrouwbare apparatuur, gemaakt door de beste producenten.
marktleider op het vlak van verhuur van airconditioning, verwarming, koeling en ventilatie. Ook kunt u bij ons terecht voor -ontvochtiging en bevochtingsapparatuur.
Andrews Sykes is de Nederlandse marktleider op het vlak van verhuur van airconditioning, verwarming, koeling en ventilatie. Ook kunt u bij ons terecht voor -ontvochtiging en bevochtingsapparatuur.
Wij bieden de beste oplossing voor zowat elk probleem, ongeacht locatie of industrie, 24 uur per dag, 365 dagen per jaar. Onze missie is onze klanten te helpen de snelste, meest
Wij bieden de beste oplossing voor zowat elk probleem, ongeacht locatie of industrie, 24 uur per dag, 365 dagen per jaar. Onze missie is onze klanten te helpen de snelste, meest gepaste en kost-efficiënte oplossing te vinden voor de uitdagingen die ze in hun industrie tegenkomen —
Wij bieden de veiligste en meest betrouwbare apparatuur, gemaakt
Wij bieden de veiligste en meest betrouwbare apparatuur, gemaakt door de beste producenten.
onderhoud of een noodsituatie. Wij bieden de veiligste en meest betrouwbare apparatuur, gemaakt door de beste producenten.
op ons rschap waarin ewaarden, ermijnvisie en aamheid centraal staan. n kijken we verder dan morgen
Rensa Goo.indd 1
23-07-2024 14:27
DUURZAAM NEDERLAND
SAMEN MOGELIJK MAKEN
of het nu gaat om een gepland onderhoud of een noodsituatie. Wij bieden de veiligste en meest betrouwbare apparatuur, gemaakt door de beste producenten.
MET MEER DAN 47.000 DUURZAME
PRODUCTEN MAKEN WIJ HET MOGELIJK
De toekomst moet je niet voorspellen maar samen mogelijk maken. Dat is waar Technische Unie zich sterk voor maakt. Elke dag zetten wij alles op alles om jouw uitdaging mogelijk te maken. Met het beste materiaal en slimme oplossingen. Wij staan klaar. Voor jou, voor iedereen die keihard werkt om Nederland mooier, slimmer en duurzamer te maken. Wij zijn trots op wat wij samen bereiken. Aan de slag!
technischeunie.nl
De Piguillet Groep:
Trots Partnerschap met Van Dorp
Al sinds 1994 staat de Piguillet Groep bekend als een laagdrempelig familiebedrijf dat dicht bij de mensen staat. Met trots mogen wij ons partner noemen van het prachtige Van Dorp.
Wat begon als een unieke samenwerking in het onderhoud en de verduurzaming van vastgoed, met een focus op luchtbehandeling en dagelijkse bedrijfsvoering, is uitgegroeid tot een fantastisch partnership. Vertrouwen en goed overleg vormen de fundering en standaard van deze samenwerking.
Gelegen tussen de vestigingen in Zoetermeer en Capelle hebben wij niet alleen de groei van ons eigen bedrijf meegemaakt, maar ook de voortvarendheid van Van Dorp op het gebied van verduurzaming.
Waar nodig ondersteunen wij de energiespecialisten van Van Dorp bij de verduurzamingsslag in luchtbehandeling, zoals de overgang van AC-gedreven V-snaarmotoren naar EC-motoren. Samen tackelen we uitdagingen zoals netcongestie, energiekostenbesparing en voldoen aan de nieuwe EML-richtlijnen.
Een mooi voorbeeld van onze samenwerking is het project bij Sir Winston Casino in Rijswijk, waar één foto meer zegt dan duizend woorden.
De Piguillet Groep en Van Dorp: samen bouwen we aan een duurzame toekomst!
Meer informatie: www.piguillet.nl
Samen werken aan projecten voor de toekomst
Sinds 2021 heeft Koninklijke Oosterberg de relatie met Van Dorp nauwer aangehaald. Daarbij is de toekomst leidend. Wij hebben ons ontwikkeld van groothandel en leverancier van installatiematerialen tot meedenkende partner.
We denken proactief mee met projecten, en dat gaat over en weer”, zegt Ariën Brak, commercieel directeur bij Oosterberg. “Het feit dat we allebei familiebedrijven zijn maakt dat we elkaars taal spreken en elkaar snel weten te
vinden”, voegt Ruben Berends, senior accountmanager bij Oosterberg, toe. “We kennen elkaar, we weten bij wie we moeten zijn, dat schakelt snel en efficiënt.” Voorbeelden van geslaagde samenwerkingsprojecten zijn het DC Susteren, waar beide bedrijven schouder aan schouder samenwerkten om dit nieuwe distributiecentrum in Limburg op te zetten, of de nieuwe vertrekhal Oranjelaan in Rotterdam, waar samen werd gebrainstormd over de inzet en installatie van zonnepanelen. “Duurzaamheid is leidend bij de samenwerking”, legt Brak uit. “Samen kunnen we de duurzaamheidsagenda invullen en onze klanten naar de toekomst begeleiden. We versterken elkaar.” Naast de bestaande E-business breiden we uit met de business units Beveiliging en Klimaat en Ventilatie. Hiermee kunnen we ons partnerschap verder verrijken”, zegt Brak.
Meer informatie: www.oosterberg.nl
Piguillet Goo.indd 1
Ariën Brak Ruben Berends
De mens is meer waard dan de euro
Van Dorp is een echte mensen-organisatie. Bij Van Dorp zijn het de mensen die ertoe doen, zoals ook in het adagium van het bedrijf is beschreven: de mens is meer waard dan de euro. De personeelsafdeling M & O heet dan ook heel bewust Mens en Organisatie – waarin het woord mensenorganisatie doorklinkt - in tegenstelling tot wat bij veel andere bedrijven vaak wat technischer HRM heet. “Bij ons geen ingewikkelde termen”, zegt Naomi van Loon, directeur M & O. “Gewoon op zijn Hollands, en gewoon waar het om gaat: de mensen.” De mensen bij Van Dorp krijgen zoveel mogelijk dat werk te doen waar ze goed in zijn. En als ze zichzelf willen verbeteren, is er een Van Dorp Academie die op allerlei vlakken ontwikkelingsmogelijkheden aanbiedt.
Bij Van Dorp staat het werkgeluk van de medewerkers centraal, en het bedrijf zoekt voortdurend naar manieren om hen betrokken te houden.“Zo hebben we aan het begin van het jaar een medewerkerstevredenheidsonderzoek gehouden en daarin in feite maar twee vragen gesteld: wat heb je nodig om gelukkig in je werk te zijn? En hoe goed doen we het op die aspecten? De uitslag is op alle niveaus in de organisatie besproken. Mensen voelen zich hierdoor gehoord, begrepen, gewaardeerd. En de leidinggevenden proberen daar zo goed mogelijk gevolg aan te geven. Wij hebben overigens voor de leidinggevenden ook speciale programma’s ontwikkeld, zodat ze het luisteren, feedback geven, coachen, begeleiden en laten ontplooien zo goed mogelijk kunnen faciliteren. Het is algemeen bekend dat de nummer één reden dat mensen weggaan bij een organisatie de leidinggevende is. Dat gegeven draaien wij bewust om: zorg dat de leidinggevende juist het argument is om te blijven, en om je verder te ontwikkelen.”
Van Loon is overtuigd van het succes van deze aanpak. “Dat er bijvoorbeeld oud personeelsleden zijn die terugkomen bij Van Dorp vind ik een gegeven dat deze insteek ondersteunt. Elke maand hebben we een aftrap met nieuwe medewerkers en het komt regelmatig voor dat daar mensen tussen zitten die al eerder bij Van Dorp hebben gewerkt. Die graag weer terug willen naar het honk. Dit is echt een familiebedrijf. Ook kinderen van medewerkers kiezen er soms voor om bij Van Dorp te komen werken.”
Van Dorp Academie
Van Dorp hecht veel waarde aan de ontwikkeling van hun medewerkers, wat duidelijk blijkt uit hun uitgebreide opleidingsprogramma’s. “We hebben daarom de Van Dorp Academie opgericht waarin we alle soorten opleidingen organiseren voor medewerkers, om onze trots, ons vakmanschap verder te ontwikkelen. Ook voor nieuwe medewerkers, zij instromers, herintreders, enzovoorts. Centraal gelegen in het land staat het Ontwikkelhuis. Daar
worden alle klassikale trainingen georganiseerd. Voor de praktische uitvoering hebben we een prachtige praktijkruimte waar technische medewerkers leren door te doen en zich nieuwe vaardigheden aan alle soorten installaties eigen kunnen maken. Via ons Train de Trainer programma leiden we medewerkers op tot docenten en geven we ervaren medewerkers de kans hun kennis en ervaring over te dragen aan jongere medewerkers. Want de vergrijzing van de samenleving
Naomi van Loon
is wel een van de uitdagingen die ook voor ons bedrijf gelden. Op deze manier proberen we die uitdaging het hoofd te bieden”, verklaart Van Loon.
Krappe arbeidsmarkt
Naast de vergrijzing staat Van Dorp voor de uitdaging van een krappe arbeidsmarkt, een probleem dat de hele technische sector treft. Hoewel er een groeiende interesse is in technische beroepen, blijft de instroom in technische opleidingen achter bij de vraag.
Van Loon: “We gaan deze uitdaging samen met het onderwijs aan, door nauwe relaties met scholen, hogescholen en universiteiten aan te gaan en samen interessante projecten op te starten. Hierdoor proberen we jonge mensen te interesseren voor een loopbaan in de techniek. Daarbij zetten we slimme marketingtechnieken in om met name deze jongeren te bereiken. Denk aan vlogs en social media. Techniek is bij ons iets van vandaag en van de toekomst. Iets dat je je eigen kunt maken, waarin je kunt groeien.”
Lokale focus
Van Dorp wordt gekenmerkt door een sterke mate van ondernemerschap en vrijheid. Het bedrijf, een echt en hecht familiebedrijf, legt de nadruk op een lokale focus, oprechte aandacht voor elkaar en authentieke mensen. “Wij werken met het team model. Samen ga je uitdagingen aan, samen kom je tot oplossingen, samen rond je een klus af.
Als je als team verantwoordelijk bent voor een opdracht versterk je elkaar. Je leert er meer van, en de output is beter. Want uiteindelijk werk je natuurlijk wel voor de klant en een goed eindproduct.
“Wij zijn rentmeesters van deze wereld”
Maar de manier waarop je dat bereikt, is met teamwork het meest effectief. Je ziet dat ook in de uitdaging ‘Van Dorp tegen MS’, die medewerkers met elkaar oppakken. Elk jaar fietsen tientallen collega’s helemaal vanuit Amsterdam naar de Mont Ventoux, wel 1200 km! Het is voor het goede doel, maar ondertussen werk je aan teamspirit, aan het elkaar dat duwtje geven, aan het leren doorzetten, aan het naar een overwinning toe werken. Het creëert een enorm sterke band tussen mede
werkers, wat je ook weer in het werk merkt. Daarnaast doen we veel voor de omgeving, voor de wereld. Niet alleen door bij te dragen aan het verduurzamen van gebouwen, maar ook door alle goede doelen die we steunen. We hebben de Van Dorp Foundation opgezet waarmee we ons inzetten voor de armste mensen in de wereld, ver weg in Afrika, maar ook dichtbij in Nederland. Wij zijn rentmeesters van deze wereld; we willen ervoor zorgen dat we hem een beetje beter achterlaten dan we hem hebben aangetroffen.” zegt Van Loon.
De mens centraal
Bij Van Dorp staat de mens centraal in alles wat ze doen. Van Loon: “We gaan met de medewerkers een dialoog aan. En op grond daarvan vormen we het personeelsbeleid. Werkprocessen moeten zo vlot mogelijk kunnen verlopen; medewerkers moeten geen overbodige tijd aan administratie moeten besteden.
Je moet kunnen doen waar je goed in bent; al het andere moet faciliterend zijn en automatisch geregeld zijn. Het personeelsbeleid maken we aantrekkelijker door vanaf dag één mensen te begeleiden, te coachen, zich te laten ontwikkelen. ‘Werk wie je bent’ is onze slogan. Dat willen we met het management zo goed mogelijk ondersteunen en mogelijk maken. We zijn een middelgroot bedrijf geworden. De uitdaging is hoe we onze medewerkers tijdig informeren over datgene dat voor hen relevant is. Het gevaar is dat je mensen te laat informeert of dat er teveel informatie op hen afkomt. Daarom kanaliseren we de communicatie gericht naar de verschillende soorten medewerkers en doen dat niet alleen schriftelijk maar experimenteren we ook met bijvoorbeeld podcasts of andere moderne media.
Mensen die veel onderweg zijn moet je niet vermoeien met talloze e mails die ze ’s avonds als ze thuis zijn nog moeten lezen om op de hoogte te blijven; die willen we de gelegenheid geven om zich onderweg al op de hoogte te stellen van ontwikkelingen en nieuws van het bedrijf. Dat soort keuzes maken we, steeds ook weer gericht op de mens waarbij die mens centraal staat. Hier kun je zijn wie je bent. Hier werken authentieke mensen. Mensen zijn hier gelijk. Want de mens is bij ons meer waard dan de euro. De mens is waar het bij ons om draait.”
Passende opleidingen zijn steeds essentiëler in de installatiebranche
Mensen zijn dé cruciale factor bij de noodzakelijke vergroting van het arbeidspotentieel in de installatiebranche. Zijn die mensen er? Worden er voldoende mensen opgeleid of begeleid bij herintreding? Zijn de opleidingen nog wel passend bij de toekomstige eisen die gesteld worden? Welke competenties moeten de technici van de toekomst hebben? Welke maatregelen zouden er genomen moeten worden om voldoende mensen op te leiden voor deze branche? We vroegen het aan Jeroen Janssen, accountmanager installatiebranche bij ROVC Technische Opleidingen.
ROVC leidt jaarlijks zo’n 20.000 technici op. Dat gebeurt op drie eigen locaties met technische mogelijkheden, en voorts op ruim veertig overige locaties, verspreid door het hele land. Janssen ziet het aantal mensen dat opleidingen krijgt toenemen, en hij ziet ook dat de opleidingen steeds korter worden. Juist korte, cyclische opleidingen zorgen er immers voor dat technici en zij instromers snel aan de slag kunnen. “Bedrijven kunnen hun mensen niet te lang missen. Het werk ligt voor het oprapen. Maar daarmee komen ze in een spagaat
terecht, want als ze op de toekomst gericht zijn dan moet er tijd genomen worden om hun mensen bij te scholen.”
Wat zijn uitdagingen voor de installatiebranche?
“Je moet goed kunnen schakelen op ontwikkelingen. Neem de hybride warmtepomp waar men drie jaar geleden van heeft gezegd: dat wordt de toekomst. Daar zijn wij vervolgens op gaan opleiden. Maar nu er een nieuw kabinet komt, is die verplichting losgelaten. Dat betekent dat wij weer
moeten omschakelen. Dat kan wel, maar dat kost tijd. Een langetermijnbeleid komt ons en de branche veel beter uit.”
En verder?
“Er is nog steeds een technicitekort. In de techniek in het algemeen, maar in de installatiebranche zeker. Uit onze jaarlijkse TechBarometer blijkt dat er een tekort aan vakbekwame technici is, én dat de mensen die er zijn, niet goed genoeg zijn opgeleid. Dat betekent dat je medewerkers anders moet gaan
Jeroen Janssen
inzetten. Je ziet nu dat technici die instromen de ervaren technici gaan ondersteunen. De specialist in warmtepompen wordt ondersteund door een beginnend technicus die de installatie bevestigt, want die tijd kan de professional beter besteden aan het inregelen
van een volgende warmtepomp. Maar dat betekent ook dat je je werk als bedrijf anders moet organiseren. Er moet meer samengewerkt worden en dat vergt op zijn beurt ook weer meer van de competenties van medewerkers.”
Wat bedoel je daarmee?
“De technicus moet over meer sociale competenties beschikken dan vroeger. Het gaat steeds meer om samenwerken en om projectmatig werken, maar ook om contact met de opdrachtgever of met de mensen thuis die met een storing zitten. Puur technisch kun je zo’n storing gewoon oplossen, maar je moet ook snappen dat de mensen met een frustratie zitten, en dat tegen jou uiten. Daar moet je tegen kunnen. Maar daar kun je ook op getraind worden, op de zogenaamde soft skills. Onze opleidingen worden steeds meer competentie gebaseerd.”
“Een andere uitdaging in de branche is dat zij instromers doorgaans weer snel de branche verlaten. Uit recent onderzoek bleek dat van de toetreders in de installatiebranche zo’n 70 procent zijinstromers is. Maar óók dat daarvan twee derde binnen een jaar weer de branche verlaat! Dat betekent dat ze veel beter begeleid moeten worden. En dus ook dat bedrijven meer prioriteit moeten geven aan het behouden van hun mensen, in plaats van alleen te focussen op het werven. De bedrijfsstrategie moet daar ook op gericht zijn.
En gelukkig heeft een steeds groter deel van de installatiebedrijven een strategie die dit in zich heeft.”
Heeft de branche nog te maken met een minder positief imago, zoals in ander technische sectoren soms ook is? “Ja, helaas wel. En volkomen onterecht. Het vak wordt steeds hoogwaardiger. De slimme techniek maakt dat je als installatiemonteur eerder op afstand, via je laptop, een storing onderzoekt en oplost. Vroeger was dat op locatie, dan moest je sleutelen en ploeteren, maar vandaag de dag werk je met slimme analyseprogramma’s om op afstand storingen op te sporen en op te lossen. Het werk wordt daardoor uitdagender en afwisselender. Je werkt bijvoorbeeld met 3d programma’s en bepaalt een flow in het systeem. Echt hoogwaardig. Heel geavanceerd, heel uitdagend.” ROVC ontwikkelt meer en meer opleidingen samen met bedrijven. Praktijkgericht, specifiek op bepaalde vakgebieden, zodat installatietechnici snel en toekomstgericht opgeleid worden. Janssen ziet dit als een positieve ontwikkeling. “We moeten opschalen, dat klopt, want de ontwikkelingen staan niet stil. Neem alleen al de laadpalen en de warmtepompen waar we nu met zijn allen om vragen. Daar zijn we nu al mensen voor aan het opleiden. En alle andere ontwikkelingen die eraan gaan komen gaan we ook zo oppakken. Ik zie de toekomst voor deze branche daarom met vertrouwen tegemoet.”
Energiezuinig en betrouwbaar koelen en verwarmen?
Met 100 jaar ervaring in warmtepompen zorgt Daikin met Van Dorp als partner voor het perfecte binnenklimaat in commerciële gebouwen.
Rexel is toegewijd aan het bevorderen van de energietransitie en duurzame innovatie in Nederland. Samen met onze klanten werken we als betrouwbare partner aan een duurzamere samenleving. Dit doen we door het leveren van innovatieve producten en diensten die zorgen voor een positieve impact op het milieu. Met onze focus op de nieuwste technologieën en ontwikkelingen in de markt kunnen we innovatieve duurzame oplossingen bieden.
Meer informatie? Kijk op www.rexel.nl of scan de QR-code.
CODU Goo.indd 1
Rhoss Goo.indd 1
Vergrijzing groot probleem
De TechBarometer die het ROVC elk jaar publiceert, geeft in de achtste editie die in 2024 gepubliceerd is het toenemende probleem van de vergrijzing in de branche duidelijk aan. Bijna de helft van de technische bedrijven (44 procent) geeft in deze achtste editie aan zich zorgen te maken over de vergrijzing van hun personeelsbestand.
Volgens ruim een derde van de bedrijven (36 procent) is vergrijzing zelfs een van de meest impactvolle ontwikkelingen in de branche, en ruim een kwart (27 procent) van de bedrijven geeft in deze TechBarometer aan dat vergrijzing de grootste personele uitdaging voor de branche is. De TechBarometer heeft input van meer dan duizend organisaties, bijna drieduizend technici en zo’n duizend zij instromers.
Te weinig jonge technici
Volgens 41 procent van de bedrijven in de techniek is de krapte op de arbeidsmarkt in de technische sector ernstiger dan in andere sectoren. Het meest last hebben technische bedrijven van het gebrek aan nieuwe aanwas. Maar liefst 32 procent noemt het een probleem dat er te weinig jonge technici afkomen op vacatures. En juist ook door het gebrek aan nieuwe aanwas duurt het lang om technische vacatures te vervullen. Dit probleem is de afgelopen drie jaar steeds meer toegenomen. In 2022 en 2023 wist een kwart van de bedrijven binnen één tot drie maanden
Consolidatieslag verwacht
In de installatiebranche nemen grotere bedrijven steeds meer kleinere bedrijven over om hun marktaandeel te vergroten en hun technologische capaciteiten te verbeteren. Het wordt verwacht dat deze trend doorzet om de huidige marktdynamiek en de uitdagingen waarmee de sector wordt geconfronteerd, het hoofd te kunnen bieden. Door schaalvergroting kunnen bedrijven efficiënter opereren, beter voldoen aan regelgeving en technologische innovaties doorvoeren, wat uiteindelijk de concurrentiepositie van de sector zal versterken.
een geschikte kandidaat voor een openstaande vacature te vinden; in 2024 is dat gedaald naar 17 procent. Een derde van de bedrijven doet gemiddeld drie tot zes maanden over het invullen van een vacature. Eén op de vijf bedrijven heeft volgens het rapport zelfs zes tot twaalf maanden hiervoor nodig.
Geen kennis, wél affiniteit
De druk op de vergrijzing zal volgens het CBS de komende jaren zelfs toe
nemen tot zo’n 50 procent, wordt verwacht. Ondernemers moeten volgens het ROVC slimmer gaan werven en meer aandacht geven aan opleiden.
Ondernemers zouden meer moeten focussen op zij instromers zonder technische kennis, maar mét affiniteit voor de branche en de wil om te leren. Er moet volgens de organisatie meer worden gekeken naar de affiniteit van mensen met techniek in plaats van naar de papieren die ze al of niet hebben.
Recycling van zonnepanelen: een voorschot op duurzaamheid
In Nederland waren er eind februari 2024 ongeveer 3 miljoen zonnepaneelinstallaties geregistreerd. Dat betreft bijna een derde van alle woningen. Nederland doet het op Europees gebied goed: het neemt met geïnstalleerde zonnepanelen de vijfde plaats binnen Europa in. In 2022 al leverden de Nederlandse zonnepanelen 17 miljard kWh stroom op.
Zonnepanelen hebben echter een beperkte economische levensduur, van 25 tot 30 jaar. In die periode behouden ze doorgaans tot zo’n 80 90% van hun oorspronkelijke vermogen, maar na deze periode kan de output sterk gaan dalen. Na de verstreken economische levensduur moeten de zonnepanelen gerecycled kunnen worden. Hoe is het daarmee geregeld?
Beperkt aantal recyclebedrijven In Nederland is er momenteel een beperkt aantal bedrijven die zich bezighouden met het recyclen van zonnepanelen. Twee belangrijke spelers zijn Stichting Zonne energie Recycling Nederland (ZRN) en PV Cycle, een Europese non profit organisatie. Deze organisaties coördineren de recycling van zonnepanelen en zorgen ervoor dat de panelen volgens de Europese richtlijnen worden verwerkt.
Uitdagingen
Eén van de uitdagingen bij de recycling van zonnepanelen in Nederland is het gebrek aan voldoende recyclingfaciliteiten in Nederland. Hierdoor worden afgedankte zonnepanelen vaak naar Duitsland en België gestuurd voor verwerking. De Nederlandse overheid en organisaties zoals Stichting OPEN (voluit: stichting Organisatie Producentenverantwoordelijkheid E waste Nederland) werken aan oplossingen om de recyclingcapaciteit uit te breiden en de industrie meer circulair te maken. Een begin is er al. Vanaf medio vorig jaar betalen kopers van zonnepanelen al een bijdrage waaruit in 2030 een Nederlandse recyclingfabriek voor zonnepanelen moet worden gebouwd. Om een toekomstbestendige, verbeterde recycling van zonnepanelen te realiseren zoekt Stichting OPEN partners. Dit in nauwe afstemming en samenwerking met Holland Solar en Stichting ZRN.
Steven van Eijck, voorzitter van stichting OPEN en recent benoemd tot speciaal Regeringsvertegenwoordiger Circulaire Economie, zegt hierover: “De circulaire economie wordt bepaald door de keuzes die wij vandaag maken. Vooruitlopend op de grote hoeveelheid zonnepanelen die over een tiental jaar het einde van hun gebruiksduur bereiken, hebben wij de verwijderingsbijdragen ingericht. Hierdoor kunnen we
deze zonnepanelen, wanneer ze ingezameld worden, hoogwaardig in Nederland verwerken. Zo realiseren we, stap voor stap, een circulaire economie.”
Kostbaar proces
Eén van de grootste uitdagingen bij de recycling van zonnepanelen is de complexiteit van het scheiden van de verschillende materialen waaruit zonnepanelen bestaan, zoals glas, aluminium,
Steven van Eijck
Ervaar de kracht van service en kwaliteit
silicium, en diverse metalen. Hoewel ongeveer 95% van de materialen van een zonnepaneel gerecycled kan worden, is het proces vaak kostbaar en technisch uitdagend.
De problemen komen door een aantal aspecten:
1. Een complexe materialensamenstelling: zonnepanelen bestaan uit verschillende materialen zoals silicium, glas, metalen (zoals zilver en aluminium), en kunststoffen. Het scheiden van deze materialen is ingewikkeld en vereist gespecialiseerde technologieën en processen.
2. De encapsulant verwijdering: de lagen die de zonnecellen beschermen, zoals de encapsulant, zijn moeilijk te verwijderen zonder de panelen te beschadigen.
3. Energie en milieu intensieve processen: het recyclen van zonnepanelen kan zeer energie intensief zijn, wat de milieuvoordelen van hergebruik teniet kan doen. Veel van de huidige methoden vereisen hoge temperaturen en chemische behandelingen
De eerste zonnepanelen werden in Nederland geïnstalleerd in 1989. Dit gebeurde bij een particuliere woning in Castricum waar met de plaatsing van 64 zonnepanelen het huis van het elektriciteitsnet afgekoppeld kon worden.
om de materialen te scheiden, wat leidt tot aanzienlijke milieu impact.
4. Kosteneffectiviteit: het recyclen van zonnepanelen is vaak duurder dan het storten ervan of het produceren van nieuwe panelen. Dit komt doordat de huidige recyclingtechnologieën nog niet op schaal en kostenefficiënt genoeg zijn om concurrerend te zijn met nieuwe productie.
5. Beperkte infrastructuur en reglementering: de infrastructuur voor de inzameling en verwerking van afgedankte zonnepanelen is nog niet overal goed ontwikkeld. Daarnaast variëren de regels en richtlijnen voor recycling sterk tussen verschillende regio’s, wat de efficiëntie van het proces kan beïnvloeden.
6. Kwaliteit van gerecycled materiaal: gerecycled materiaal kan soms van lagere kwaliteit zijn dan nieuw materiaal waardoor bijvoorbeeld silicium
vaak weer verder moet worden gezuiverd voordat het opnieuw kan worden gebruikt.
Belangrijke ontwikkeling
Onderzoeksinstituut TNO heeft inmiddels verschillende projecten en innovaties opgezet om de technologie van recycling van zonnepanelen duurzamer te maken. Een belangrijke recente ontwikkeling is de zogenaamde release
TNO is ook betrokken bij meerdere innovatieprojecten zoals PANGEA, waarin een silicium zonnepaneel met een PFAS vrije, recyclebare kunststof backsheet wordt ontwikkeld. Dit project onderzoekt tevens de vervanging van zonnecellen door beter presterende generaties gedurende de levensduur van het paneel, wat de milieu impact verder kan verminderen. Daarnaast werkt TNO binnen
“De circulaire economie wordt bepaald door de keuzes die wij vandaag maken”
encapsulant, een nieuwe verbindingslaag die eenvoudiger te verwijderen is dan de encapsulantlaag die tot nu toe gebruikt wordt. Dit maakt het mogelijk om de componenten van zonnepanelen te scheiden zonder complexe en energie intensieve processen. Deze encapsulant wordt momenteel getest en doorontwikkeld voor verschillende zonnecellen.
internationale consortia aan projecten zoals TRIUMPH en PILATUS, die zich richten op de productie van recyclebare zonnepanelen en het terugwinnen van materialen zoals silicium en zilver. Deze projecten omvatten ook analyses van de milieueffecten en het gebruik van nietfossiel geproduceerde materialen.
GROENE CLUB.
Alklima en KNVB: Samenwerking met meerwaarde
Wij zijn koplopers in het veld van klimaatoplossingen en leveren warmtepompen en airconditioners van Champions League niveau. Voor thuis, op het werk en bij jouw sportvereniging. Samen met de KNVB streven we ernaar om de volgende stap te zetten in het verder en sneller verduurzamen van alle amateurclubs in Nederland. Daarom zijn wij de duurzaamheidspartner van de KNVB Groene Club. alklima.nl/knvb
