VMT 12 (2013)

Technical Product Manager

Expert role within the fast growing infant nutrition business

Zaandijk

AAK is one of the world’s leading manufacturers of high value-added speciality vegetable oils and fats. AAK is specialised in specific customer applications for fat compositions with a high level of technological support. In its final applications the speciality oils and fats are used in various food segments (like bakery, confectionery, dairy and infant food) and also in cosmetics. The company, with HQ in Malmö (Sweden), has 2,500 employees worldwide, manufacturing facilities in seven different countries and a global sales and distribution network. One of the factories and sales offices is located in Zaandijk (The Netherlands). For the global AAK Infant Nutrition Business Unit, we are currently searching for an ambitious Technical Product Manager, responsible for supporting the Customer Innovation Team and its customers by (proactively) providing technical information on recipes and processing conditions.

Consultant: Imke Maas, telephone +31 (0)317-468686 or +31 (0)6-23573775

Hoofd Product Development

Overtuigende manager met ambitie en visie

Wapenveld

Koninklijke Euroma B.V. is met ruim 200 medewerkers één van de toonaangevende leveranciers van kruiden, specerijen, seasonings, sauzen en andere smaakmakers. Als partner van bedrijven in de levensmiddelenindustrie en retail is Euroma sterk in het uitdenken, aanbieden en produceren van tailor made oplossingen. In alles klinkt het kernwoord ‘kwaliteit’ door; van selectie en import van grondstoffen, tot productie, levering en after sales. Het zijn de mensen die dat keer op keer waarmaken. Kennis, ervaring, passie en gedrevenheid vormen de onderscheidende kracht van Euroma. Voor het hoofdkantoor en de productielocatie in Wapenveld zijn wij op zoek naar een Hoofd Product Development, die verantwoordelijk is voor het managen van de afdeling Product Development (in totaal 14 mensen) met als doel het klantgericht ontwikkelen van nieuwe producten en het optimaliseren van bestaande producten.

Consultant: Dirk-Jan van Veldhuizen, telefoon 0317-468686 of 06-53137885

Vendor Assurance Manager Seasonings/Oils

Exciting new role at successful leading European company

The Netherlands or Germany

The Intersnack Group is the major European producer and marketer of savoury snacks (potato crips, nuts and seeds etc.), with strong brands like Chio, FunnyFrisch, Ültje and Jack Klijn. Intersnack is serving more than 12 million consumers every day and is present in more than 15 European countries. Intersnack has more than 25 production locations throughout Europe. To strengthen the Vendor Assurance team, we are looking for a highly motivated Vendor Assurance Manager Seasonings/Oils. Attractive role for a candidate with a MSc degree in Food Technology or similar and relevant professional work experience in Vendor Assurance, R&D, Application Technology or alike. This manager will be responsible for maintaining and further development of supplier relationships to ensure full compliance with material specifications of supplied materials and to build strategic partnerships.

Consultant: Jakob Jan Verbraak, telephone +31 (0)317-468686 or +31 (0)6-51820349

Manager R&D

Amsterdam Met focus op veelbelovende vernieuwingen

Wessanen Benelux BV, binnenkort gevestigd in Amsterdam, is onderdeel van het voedingsmiddelenconcern Royal Wessanen NV. Het concern is marktleider op het gebied van biologische voedingsproducten met een mix van nationale en internationale merken. Royal Wessanen produceert en distribueert haar producten in een groot deel van Europa en is beursgenoteerd. Wessanen Benelux BV is actief met haar producten in de gezondheids- en biologische voeding met onder meer de merken Zonnatura, Whole Earth, De Rit en Molenaartje. Zij streeft naar toegevoegde waarde op verschillende gebieden. Voor deze ambitieuze en doelgerichte onderneming zijn wij op zoek naar een daadkrachtige Manager R&D, die verantwoordelijk is voor het consumentgericht ontwikkelen van nieuwe en optimaliseren van bestaande producten & het aansturen van twee medewerkers op de afdeling.

Consultant: Dirk-Jan van Veldhuizen, telefoon 0317-468686 of 06-53 13 78 85

QA SPECIALIST

Leading role in quality awareness

Amsterdam

Starbucks was founded in 1971 in Seattle, USA. Nowadays, Starbucks has more than 17,000 stores in 57 countries. Since 2002 the EMEA regional support center is located in Amsterdam where they opened the EMEA coffee roasting plant in 2003. Within Starbucks EMEA approximately 200 people are working in Marketing, Operations, Supply Chain and staff divisions like IT, Finance and HR. Starbucks is characterized by a highly dynamic and international business culture. The atmosphere is informal and all individual contributions to Starbucks’ success are valued and recognized. To expand the current QA Team we are searching for a QA specialist, who is responsible for executing and ensuring the quality policy in the Starbucks roasting plant in Amsterdam and their contract manufacturers at different locations in Europe.

Consultant: Janneke van der Logt, telephone +31 (0)317-468686 or +31 (0)6-23637490

Voor meer informatie zie onze website: www.dupp.nl of mail uw reactie naar: info@dupp.nl

Hoe om te gaan met buitenlandse uitzendkrachten?

Kwaliteitsborging belangrijk thema op vleesbeurs IFFA

18-19. Operators Hero en Perfetti-Van Melle aan het

16. Inspelen op toekomstig tekort aan technisch personeel in de zuivelsector

22.

25.

Nieuws

6 Nieuws

6 Column: Kees Houtman

35 Technisch nieuws

38 Ingrediënten

39 Agenda

Thema: Opleiding & arbeidsmarkt

10 Baangarantie als magneet

14 Jongeren in de lead

16 Arbeidsmarktprogramma zuivelindustrie

succesvol

18 Operator Plonie Braam-Van Westen, Perfetti-Van Melle

19 Operator Eduard Leidner, Hero

21 Op MVO-expeditie

22 Uitzendkrachten uit Oost-Europa

Technologie & Techniek

25 Kwaliteitsborging hot op IFFA

28 Energie besparen zonder te investeren

32 Accent op hygiënisch werken

Voedselveiligheid & Kwaliteit

37 Vier nominaties Kwaliteitsmanager 2013

Pretpakket

Een eindexamenpakket met talen, aardrijkskunde, biologie en geschiedenis kan worden gezien als een ‘pretpakket’. j e hoeft over het algemeen minder hard te blokken om met deze vakken je felbegeerde middelbare schooldiploma te halen. i k kan me herinneren uit mijn schooltijd dat veel medeleerlingen zo’n pakket kozen. Alleen echte nerds kozen vakken als wis- en natuurkunde in hun eindexamenpakket.

d eze nerds zijn anno nu de grote winnaars op de arbeidsmarkt. h et bedrijfsleven zit niet meer te wachten op afgestudeerden in communicatie of geschiedenis. Er is juist behoefte aan technisch geschoolde mensen. m et het kiezen van een pretpakket teken je tegenwoordig je doodvonnis op de arbeidsmarkt. o nderwijsinstellingen zouden een positieve rol kunnen spelen door hun studieaanbod beter af te stemmen op de vraag uit het bedrijfsleven. d it betekent een gelimiteerd aantal plaatsen voor bepaalde studies, terwijl andere zelfs helemaal kunnen verdwijnen.

o uders stampen het er hard in bij hun kroost: kies een studie die je echt leuk vindt en dan komt het altijd goed. m aar dit fenomeen is achterhaald. We moeten toe naar een nieuwe situatie. Een studie alleen heel erg leuk vinden is niet genoeg. d e potentiële student dient uit te blinken om een plaatsje op de opleiding te veroveren. h et afgeven van een baangarantie kan potentiële studenten warm maken voor een tot nu toe niet-populaire studie. d at dit mogelijk werkt, toonde de forse stijging van het aantal Pabo-studenten in 2010. Een grote kans op een baan in het basisonderwijs trok destijds erg veel studenten aan. o ok de voedingsindustrie kan de troefkaart van baangarantie uitspelen, zie het verhaal over het foodoperator-project van FrieslandCampina dmv en m ars (pag. 10-13).

m aurice de j ong | m.jong@mybusinessmedia.nl

Bier steeds vaker in blik

De productie van bier- en frisdrankblikjes in Europa is in 2012 gestegen met 3,7% naar 59 miljard drankenblikjes. Dit blijkt uit de jaarcijfers van de Beverage Can Makers of Europe (BCME). Ondanks het feit dat de bierconsumptie in Europa met bijna 1% daalde, steeg het aantal leveringen van bierblikjes met 4%. De voornaamste oorzaak is de economische crisis. Consumenten bezoeken minder vaak een café, maar drinken thuis hun in de supermarkt gekochte blikjes. De stijging van het aantal drankenblikjes in 2012 is voornamelijk toe te schrijven aan de groeiende frisdrankconsumptie in Oost-Europa, waar er 5,7% meer blikjes werden geproduceerd. Zo steeg in Hongarije de afzet dankzij een sterke binnenlandse groei van de frisdrankconsumptie met bijna 28%. In West-Europa werd er 3,2% meer afgezet.

Website streekproducten

Staatssecretaris Sharon Dijksma van Economische Zaken lanceerde onlangs een website waarmee producenten van streekproducten hun weg kunnen vinden in de hele keten van product tot winkel. Dijksma heeft de site laten maken naar aanleiding van diverse moties in de Tweede Kamer. Het loket heeft een informatie-, netwerk- en ontwikkelfunctie. Makers van streekproducten vinden er bijvoorbeeld informatie over de bescherming van hun producten en over keurmerken voor streekproducten. Daarnaast kunnen zij via het loket kennis en ervaringen delen met andere producenten en (sociale) media. De staatssecretaris lanceerde het streekproductenloket namens vier partijen: stichting Streekeigen Producten Nederland, de Land- en Tuinbouworganisatie, het Hoofdproductschap Akkerbouwproducten en het ministerie van Economische Zaken.

Vraag naar verantwoorde soja blijft achter

Te weinig grootverbruikers van soja kopen duurzaam in, terwijl er genoeg verantwoorde soja beschikbaar is. Om dit te verbeteren wil het WNF de prestaties van grote soja-afnemers in kaart brengen en publiceren. Verantwoorde RTRSsoja is sinds 2011 verkrijgbaar. Vorig jaar werd 1,4 miljoen ton verantwoorde soja geproduceerd. Daarvan werd slechts 40% verkocht. “Wanneer de vraag naar verantwoorde soja achterblijft, ontbreekt voor sojaproducenten de stimulans hun productie te verbeteren”, zegt WNF-directeur Johan van de Gronden. Nederlandse bedrijven zoals Ahold, FrieslandCampina, Nevedi, Vion, Gebr. Van Beek Group en 2Sisters Storteboom behoren tot de koplopers in het gebruik van verantwoorde RTRS-soja.

Risico-inschatting

iedere levensmiddelenproducent moet een goed werkend traceerbaarheidssysteem hebben en dit minimaal eens per jaar testen. Binnen vier uur moet daarbij een fabrikant zijn productstroom hebben achterhaald, van binnenkomende grondstof tot en met eindproduct, inclusief de primaire verpakkingsmaterialen.

Bedrijven zijn meestal goed tot deze actie in staat, is mijn ervaring bij de jaarlijkse controle-audits. althans voor de grotere productstromen. Juist bij de kleinere grondstoffen, zeker bij de hulpstoffen, gaat het nog te vaak mis. Denk aan marinades, zout en kruiden, maar ook producten als inkten en kiezelgoer. ook treffen wij vaak (te) grote hiaten aan in hun massabalans.

het betreft hier vaak middelgrote en kleinere bedrijven. waar grote bedrijven dit via automatisering regelen, stellen mkb-bedrijven deze investering uit, vaak omdat zij de kans op een terugroepactie en de gevolgen daarvan onvoldoende serieus nemen of op zijn minst onderschatten. hun test verloopt immers toch goed? Daarbij gaan zij voorbij aan de ‘omstandigheden’. Bij een test zijn deze niet te vergelijken met die ten tijde van een echte recall. snelheid, detailniveau en omvang zijn dan vaak van een geheel andere grootte.

Bij recalls, willen retailers meer en meer garanties dat zij ook dan niet nee hoeven te verkopen aan hun klanten. maak ook daarover goede afspraken, intern en extern. De nieuwe iso guideline 22301 voor bedrijfscontinuïteitsmanagement biedt daarvoor prima handvatten. en uiteraard geldt ook dan: test afspraken en procedures onder ‘worst case’ omstandigheden; de werkelijkheid is helaas voor u vaak nog (veel) erger.

Reageren op deze column? Ga naar www.vmt.nl

kees houtman, lead auditor & Business leader Food and Feed, D nV Business assurance

Jaarprijs Goede Voeding maakt doorstart

De Jaarprijs Goede Voeding wordt in 2013 weer uitgereikt. Vanaf 21 mei tot 2 september is de inschrijving voor bedrijven geopend. De prijs is bedoeld voor voedingsbedrijven die hun producten vanuit een gezondheidsperspectief hebben verbeterd, bijvoorbeeld door minder zout, verzadigd vet of suiker te gebruiken.

Het achterliggende doel van de Jaarprijs is het prikkelen van industrie en handel om gezondheidsaspecten mee te nemen bij productontwikkeling en productinnovaties. Ook basisvoedingsmiddelen komen in aanmerking voor deelname. De communicatie rond een product en de aanzet

tot gezonder gedrag tellen mee bij de beoordeling. Voor de Jaarprijs Goede Voeding worden dezelfde criteria gehanteerd zoals die voor de Jaarprijs Voedingscentrum zijn ontwikkeld. Daarbij wordt uitgegaan van de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad en de vertaling daarvan in de richtlijnen Voedselkeuze van het Voedingscentrum. Deze zijn te vinden op de website van de Jaarprijs Goede Voeding 2013. De jury van de Jaarprijs Goede Voeding 2013 bestaat uit vertegenwoordigers van verschillende geledingen die in Nederland betrokken zijn bij voeding, voedselproductie en communicatie daarover. Daarnaast krijgt het publiek de mogelijkheid zijn stem uit te brengen via de website van de Jaarprijs. De uitrei-

Goede Voeding Goede

king van de Jaarprijs vindt plaats op 12 november tijdens een middagsymposium over herformulering van voedingsmiddelen.

Meer technici door Nationaal Techniekpact

a andacht voor techniek op alle basisscholen in 2020. een investeringsfonds om techniek in het onderwijs te stimuleren en 1000 beurzen per jaar voor techniekstudenten om ze te binden aan het bedrijfsleven. €100 miljoen om de technische kennis van docenten te vergroten en €300 miljoen voor bij- en omscholing van mensen met interesse in techniek. Dit zijn enkele afspraken uit het n ationaal techniekpact 2020.

Het pact richt zich op implementatie in de regio, samenwerking tussen onderwijs, bedrijfsleven en werknemers en op techniekonderwijs van basisonderwijs tot hoger onderwijs. Een van de maatregelen die wordt genomen is de oprichting van een investeringsfonds waar het Rijk, werkgevers en regio’s ieder €100 miljoen in stoppen om meer te investeren in publiek-private samenwerking in onderwijs in de regio. Het zwaartepunt van de uitvoering van het Techniekpact ligt in de

aDVertentie

www.tebodin.nl/food

regio’s. Daarom wordt die uitvoeringsstructuur primair vanuit de regio’s opgebouwd, aangevuld met afspraken over de uitvoering van maatregelen op landelijk niveau. Verder stellen bedrijven uit de topsectoren jaarlijks 1000 topbeurzen ter beschikking voor hbo-opleidingen en universitaire technische opleidingen, gericht op een grotere en betere instroom van techniektalenten.

www rijksoverheid nl

Tebodin always close

Oplossingen in de sproeitechniek: Sproeiers, Tankreinigers, Blowers, Luchtmessen, Sproeibuizen, Turn-Key Vloeistofregelsystemen en meer

Superior Spray. Serious Results.

Afspraken zoutverlaging vleeswaren

De meest populaire vleeswaren moeten eind 2015 10% minder zout bevatten. De vleeswarensector en de supermarkten hebben dit afgesproken. De hoeveelheid verzadigd vet in vleeswaren wordt met 5% verlaagd.

De gedane, harde toezeggingen zijn in lijn met eerder gemaakte afspraken tussen supermarkten en industrie. Zo werd al eerder een zoutreductie van 30% in groenteconserven, 15% in jonge Goudse kaas en 15% in brood overeengekomen. De Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) zet er op in om de komende jaren meer van dergelijke afspraken tussen producenten en supermarkten te maken. Philip den Ouden, directeur FNLI,

spreekt van een uitdaging als het gaat om zoutverlaging in vleeswaren: “Het gaat niet alleen om smaak. Zout vervult in vleeswaren belangrijke functies, zoals de textuur van het product en de microbiologische veiligheid.” De Consumentenbond, de Hartstichting en de Nierstichting vinden de zoutreductie door de vleeswarensector een goed begin, maar waar de industrie inzet op publiek-private samenwerking, pleiten zij voor wettelijke regelingen om meer effect te bereiken. “Alleen op die manier kunnen consumenten erop vertrouwen dat het zoutgehalte in levensmiddelen structureel omlaag gaat. Zelfregulering werkt niet.” De instellingen vinden dat er concrete plannen moeten komen.

Korting op gezonde producten zorgt voor meer gezonde aankopen

h ogere aanbiedingen zorgen ervoor dat consumenten meer gezonde voeding kopen, maar ook meer calorieën. Dit blijkt uit een onderzoek van de Vrije u niversiteit a msterdam gepubliceerd in de i nternational Journal of Behavioral n utrition and p hysical activity.

Er zijn twee methoden, labelen van voedsel en het invoeren van kortingen, die algemeen geadviseerd worden bij het verbeteren van de voeding van de bevolking. Het doel van deze studie was om de effecten van beide strategieën afzonderlijk en in combinatie te onderzoeken. De onderzoekers ontwikkelden voor het onderzoek een Virtuele Supermarkt. Deelnemers aan het onderzoek kunnen thuis op hun computer met een winkelwagentje door

Akkoord over duurzaam varkensvlees

deze supermarkt ‘rijden’ en boodschappen doen. In totaal deden 109 deelnemers mee aan het onderzoek. De onderzoekers bestudeerden de effecten van verschillende kortingsniveaus (10, 25 en 50%) op gezonde voeding in combinatie met drie verschillende soorten labels (‘gezonde keus’, ‘reclame’ en ‘reclame & gezonde keus’). De deelnemers kochten 8,7 meer gezonde producten als ze 50% korting kregen vergeleken met een korting van 10%. De aankopen van ongezonde voeding daalden echter niet. De deelnemers kochten in totaal meer, dat betekent meer calorieën. De labels ‘gezonde keus’, ‘reclame’ en ‘reclame & gezonde keus’ hadden geen effect op aankopen en werden overschreden door de effecten van de korting.

h et CB l heeft een akkoord gesloten met lto n ederland en de Centrale o rganisatie voor de Vleessector (CoV) over de verduurzaming van al het verse varkensvlees. De partijen hebben afgesproken dat varkens uiterlijk in 2015 meer ruimte en afleidingsmaterialen krijgen. Vleesvarkens krijgen 25% meer ruimte en biggen tot 50%. o ok worden er eisen gesteld aan het couperen van de staarten en het slijpen van de tanden. h et antibioticagebruik dient in 2015 70% lager te liggen dan in 2009.

Het vervoer van varkens mag maximaal zes uur duren en de biggen mogen langer bij hun moeder drinken (gemiddeld 28 dagen). Met castratie wordt vervroegd helemaal gestopt (2014 in plaats van 2015) en ook wordt de drinkwatervoorziening strenger gecontroleerd. Frank Dales, directeur van de Dierenbescherming, is blij met dit akkoord. “Het is geweldig om te horen dat al over twee jaar het varkensvlees in de supermarkten op het niveau zit van ons Beter Leven-kenmerk met een ster.” Ten aanzien van het milieu is er onder andere afgesproken dat het varkensvoer uiterlijk in 2015 100% verantwoorde soja bevat. Ook zijn er samen met Natuur & Milieu normen gedefinieerd voor het verminderen van ammoniakemissie, broeikasgassen en fijnstofuitstoot en over het gebruik van groene stroom.

Efficiëntere distributie van streekproducten

Foodservice groothandel Deli X l , ondernemersvereniging Z lto en wageningen ur werken samen om de logistiek van streekproducten vanaf het boerenerf tot aan de keuken in kaart te brengen. De partijen willen de versnipperde keten verder professionaliseren om de groeimarkt van streekproducten beter te bedienen.

Suzanne Stienen, projectmanager Deli XL: “Wij merken bij onze klanten een groeiende behoefte aan streekproducten. Als producenten van streekproducten hun afzet en klantenkring vergroten, wordt de logistiek voor deze bedrijven complexer. We gaan daarom met ZLTO en Food & Biobased Research Wageningen UR uitzoeken welke verbeterslagen we kunnen maken in de huidige businessmodellen en distributiesystemen.” Gelijktijdig wordt door Deli XL en ZLTO en RIKILT gezocht naar een oplossing om de voedselveiligheid van streekproducten beter te borgen. Producenten van streekproducten zijn veelal niet HACCP gecertificeerd, wat bij grotere afnemers vaak een inkoopeis is. Stienen: “Voor kleine producenten is het lastig om aan die eis te voldoen. Wij kijken of we op een eenvoudige manier toch tot garanties en borging kunnen komen.”

www delixl nl

€5 miljoen voor mkb

Mkb’ers in de agrifoodsector kunnen hun projectvoorstellen voor haalbaarheidsprojecten en innovatieprojecten in orde gaan maken. Vanaf 3 juni stelt de Topsector Agri&Food €5 miljoen beschikbaar. De haalbaarheidsprojecten worden behandeld op volgorde van binnenkomst en de mkb-innovatieprojecten via een tender gerangschikt op kwaliteit. Er is €4,4 miljoen beschikbaar voor mkb-innovatieprojecten. In deze projecten kunnen samenwerkingsverbanden van twee of meer mkb’ers een industrieel onderzoek of experimentele ontwikkeling

voor 40% gefinancierd krijgen. Voor haalbaarheidsprojecten, waarin de technische en economische potentie van innovatieve ideeën kunnen worden getest, is €600.000 beschikbaar. De topsector draagt hierbij 50% van de projectkosten. De call sluit op 23 september om 17.00 uur en staat onder auspiciën van het TKI Agri&Food. Het aanvragen van een subsidie kan via Agentschap NL, waar projectvoorstellen desgewenst ook getoetst kunnen worden.

wwwtki-agrifoodnl

Iglo

e lio l eoni s ceti (47) volgt interim Ceo erhard s choewel op als topman van i glo. per 23 mei is s ceti in dienst getreden van diepvriesvoedingproducent i glo. tot 2010 vervulde de i taliaan de functie van Ceo bij emi m usic. Voor zijn tijd bij emi vervulde s ceti leidinggevende functies bij reckitt Benckiser en p rocter & Gamble.

www.iglo.com

Wageningen University

Dr. Joost van n eerven, senioronderzoeker bij FrieslandCampina research, is per 1 mei 2013 benoemd tot buitengewoon hoogleraar m ucosale immuniteit aan wageningen u niversity. De nieuwe leerstoel is ondergebracht bij de leerstoelgroep Celbiologie en immunologie en wordt gefinancierd door FrieslandCampina. Bij mucosale immuniteit gaat het om de functie van het afweersysteem in weefsels die bedekt zijn met een slijmvlies, zoals in de luchtwegen en het maag-darmkanaal.

www.wur.nl

FrieslandCampina

atze s chaap, directeur coöperatiezaken bij FrieslandCampina wordt directeur zuivelontwikkeling China bij hetzelfde bedrijf. n a 13 jaar vond s chaap het tijd om iets anders te doen binnen de zuivelorganisatie.

www.frieslandcampina.nl

aDVertentie

de economische crisis is een geluk bij een ongeluk voor de voedingsmiddelenindustrie. hierdoor is er geen acuut tekort aan operators. maar de komende jaren ligt het vergrijzingsspook op de loer. Wat doen bedrijven hiertegen? het project van mars en FrieslandCampinadmv uitgelicht.

Vergrijzing is niet het probleem, maar de ontgroening. De aanwas van jongeren ontbreekt. Er is wel degelijk vergrijzing, maar bedrijven ondervangen dit probleem grotendeels door reorganisaties.

“Daardoor krijg je geen jongeren meer naar binnen.” Hans Sliepenbeek, relatiemanager van opleidingsinstituut en adviesbureau

Vapro, geeft treffend de huidige tijdsgeest weer.

Ook voedingsbedrijven lijden onder de crisis. Ze zijn soms gedwongen te saneren en mensen te ontslaan. Van een tekort aan operators is daarom nog niet al te veel te merken. Maar wat als de economie mogelijk over een paar jaar weer aantrekt? De gemiddelde leeftijd van operators ligt boven de veertig. Binnen een jaar of vijftien zijn de meesten met pensioen. Tegen die tijd moet er voldoende nieuwe aanwas zijn. Een bedrijf als Mars maakt zich hier zorgen over.

Vergrijzing

“De komende jaren gaan veel operators met pensioen, mensen met veel kennis. En dat gat moeten we opvullen”, verduidelijkt Mars’ personeelsadviseur Maryam Benarbiya. Net als bij veel andere voedingsbedrijven ligt de gemiddelde leeftijd van een operator met 46 jaar, vrij hoog. “De laatste jaren hebben we jongeren aangenomen. Hier zijn we nog steeds mee bezig”, zegt projectmanager Bert-Jan van den Heuvel. Vooral mbo’ ers op niveau-3 zijn nodig. Afgelopen jaar nam het bedrijf 50 nieuwelingen aan, zowel proces- als verpakkingsoperators.

In Veghel werken vijfhonderd operators (twee derde verpakkingsen een derde procesoperators). Momenteel heeft Mars voldoende operators, maar de komende drie jaar zijn er zo’n 150 nodig. “Maar dat hangt ook af van ontwikkelingen in de politiek. Het moment van met pensioen gaan kan namelijk nog wijzigen.”

Om in zijn toekomstige personeelsbehoefte te kunnen voorzien, zet de zoetwarenfabrikant in op meerdere sporen. Het bedrijf rekruteert niet alleen via de geijkte kanalen, maar haalt tevens de banden met het regionale onderwijs steviger aan. In september starten Mars en FrieslandCampinaDMV samen met ROC De Leijgraaf uit Veghel een eigen fulltime opleiding tot foodoperator.

Baangarantie

De leerlingen krijgen een baangarantie en de les- en leermiddelen worden vergoed. Food & Feed Noordoost-Brabant, een project van

De Stichting Foodregio Uden-Veghel-Schijndel en omgeving, nam het initiatief tot het project. De opleiding gaat met 100% zekerheid van start. De klas is met twintig leerlingen helemaal gevuld. En dan te bedenken dat voor de reguliere opleiding tot operator bij ROC De Leijgraaf zich de afgelopen drie jaar geen enkele nieuwe leerling aanmeldde. De economische crisis en de baangarantie spelen vast en zeker een rol, denkt Jos van Asten, programmamanager Food & Feed Noordoost-Brabant.

Mars en FrieslandCampinaDMV gaven vrij snel aan mee te willen werken aan het project. Andere benaderde bedrijven waren terughoudender. Van Asten: “Je zag aarzelingen bij bedrijven vanwege reorganisaties en omdat ze niet zo ver vooruit hun personeelsbehoefte konden bepalen.”

De belangstelling voor de opleiding is overweldigend: ruim 35 aanmeldingen voor 20 plaatsen. Gelukkig hebben inmiddels ook andere bedrijven toegezegd te willen participeren binnen het project. Ook zij gaan leerlingen waarschijnlijk een baangarantie geven. Van Asten: “Afgesproken is dat alle leerlingen die zich inschrijven worden opgeleid. Zo zullen er aankomend schooljaar niet één, maar twee klassen starten met de opleiding. Het is de intentie alle leerlingen die beginnen ook te laten uitstromen met een baangarantie. Daar gaan we ons de komende periode voor inzetten.”

Affiniteit met techniek

Om in aanmerking te komen voor een baangarantie selecteren FrieslandCampinaDMV en Mars alleen de beste en meest gemotiveerde leerlingen van wie zij denken dat ze bij het bedrijf passen. De gegadigden die zich bij Mars melden hebben een heel diverse achtergrond, variërend van een afgebroken hbo-studie of havo tot mbo-niveau 2. “Natuurlijk is het denken werkniveau (minimaal mbo-niveau 2 of overgangsbewijs havo 3 naar 4, red.) een belangrijke overweging bij de selectie. Maar de klik, de twinkeling in de ogen, ook daar letten we op”, vertelt Benarbiya. “We kijken of de jongeren echt affiniteit hebben met techniek. Sleutelen ze bijvoorbeeld graag aan brommers.” Een ander aspect dat Mars aanstipt is dat de opleiding fulltime is en niet deels werken en deels studeren. De jongeren lopen tijdens hun studie wel stage bij Mars en FrieslandCampinaDMV. De bedrijven zullen ook gastcolleges geven. “We willen ze wel dicht bij ons houden”, lacht P&O-adviseur Benarbiya.

‘Funopleidingen verdwijnen op termijn’

Thema: Opleiding & arbeidsmarkT

M&M poppen

Een groot voordeel van het project samen met Food & Feed Noordoost-Brabant en FrieslandCampinaDMV vindt Van den Heuvel dat je de ‘brede populatie’ kunt bereiken. Hij kijkt met veel plezier terug naar de voorlichtingsdagen op ROC De Leijgraaf op 1 februari en 3 april. “Ongelofelijk hoeveel mensen er waren. Tijdens eerdere open dagen waren er soms helemaal geen mensen op de afdeling procestechniek.”

Het ROC communiceerde op de website over de open dagen, maar belangrijker was dat er in de pers en via sociale media aandacht aan werd besteed. Beide bedrijven waren tijdens de open dag aanwezig met een stand vol gadgets. Een M&M-pop en een wandelend promotiebord die rondliepen tijdens de voorlichtingsdagen, wisten veel jongeren richting de afdeling procestechniek te manoeuvreren.

Zowel Mars als FrieslandCampinaDMV verzorgden presentaties. Ze regelden rondleidingen voor leerlingen en hun ouders in de fabrieken. Van den Heuvel: “We hebben kunnen laten zien dat we hoogwaardig productiewerk doen. Het negatieve beeld dat er bestond van werken in de fabriek, hebben we zo kunnen bijstellen.”

‘Ever change a winning team’

De vitaliteit van bedrijven neemt af als werknemers ouder worden.

Dan gaat het niet zozeer over leeftijd, maar wel over hoe lang iemand dezelfde functie bekleedt, stelt Hans Sliepenbeek van Vapro, die hier onderzoek naar doet. Het gevolg kan zijn een gebrek aan vernieuwing binnen een bedrijf, omdat werknemers

‘vastgeroest’ zitten in een functie en dus moeilijk hun werkwijze kunnen veranderen als dat wordt vereist om innoverend te zijn. Dit is een probleem dat speelt in de procesindustrie en zeker ook in de voedingsindustrie dat onderdeel uitmaakt van deze industrietak, signaleert Sliepenbeek, die veel bedrijven bezoekt.

“De foodindustrie is meer crisisbestendig en er wordt vaker een stabiel en constant beleid gevoerd met aandacht voor de lange termijn. Daardoor is de noodzaak tot dynamisch bewegen ten opzichte van andere bedrijfstakken vaak minder”, zegt Sliepenbeek. “Daarmee zijn de eisen die in een korte tijd aan operators worden gesteld niet hoog genoeg om te veranderen.” Bij een bedrijf als KPN, met veel reorganisaties, is de druk om te veranderen en te innoveren veel groter, meent Sliepenbeek. Zijn advies: verander iedere drie jaar van functie. Dat kan ook binnen het bedrijf. “Ever change a winning team”, is de boodschap die hij de voedingsindustrie wil meegeven.

Brug onderwijs

en bedrijfsleven

De samenwerking tussen ROC De Leijgraaf aan de ene kant en FrieslandCampinaDMV en Mars aan de andere, laat zien dat het slaan van een brug tussen onderwijs en bedrijfsleven wel degelijk mogelijk is. Ervaring leert dat daar dan wel een goede intermediair voor nodig is, omdat tussen de partijen het vertrouwen en het gebrek aan urgentie ontbreekt. Food & Feed Noordoost-Brabant vervult de rol van tussenpersoon. “Wat wij doen is eigenlijk helemaal niet zo vernieuwend. Het bijeenbrengen van meerdere bedrijven met een gezamenlijk doel en de contacten tussen bedrijven en het onderwijs tot stand brengen en het daadwerke-

lijk vormgeven van afspraken, is blijkbaar niet iets wat normaliter eenvoudig van de grond komt. Dat er aspecten als een baangarantie in het traject zijn meegenomen is een kans en zeker geen belemmering”, zegt Van Asten. “Nu komen alle partijen wel bij elkaar om de opleiding in te vullen. Er ontstaat een positief contact tussen bedrijven onderling en het onderwijs.”

Van den Heuvel bevestigt dat Food&Feed Noordoost-Brabant Mars goed heeft geholpen om het contact met het onderwijs tot stand te brengen. De timing van het samenwerkingsverband was precies goed. “Het is nu actueel. Mensen gaan straks met pensi-

projectleider bert-jan van den heuvel: “het negatieve beeld dat er bestond van werken in de fabriek hebben we kunnen bijstellen.”

oen. Hiervoor voelden we nooit de behoefte voor zo’n project. Vergrijzing was eerder nog niet zo aan de orde.”

Gevoel van urgentie

Onlangs sloot de overheid samen met werkgevers en onderwijsinstellingen een Techniekpact met als doel de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt in de technieksector te verbeteren en het tekort aan technisch personeel terug te dringen. Het gevoel van urgentie dat het tekort aan technische mensen echt serieus is, neemt toe, signaleert Van Asten. “De onderwijsinstellingen stellen hun prioriteiten bij. Ze kiezen meer voor beroepsopleidingen waarin ook werk te vinden is in de regio. Begin je een balletopleiding in Zuid-Limburg, dan moeten daar ook banen te vinden zijn.” Hij ziet de discussie over de zogeheten ‘funopleiding’ verder oplaaien: moeten we nog wel opleidingen aanbieden waar geen werk in te vinden is? “Het kan zijn dat deze opleidingen op termijn verdwijnen.”

Benarbiya: “Intussen werden veel opleidingen aantrekkelijk gemaakt zonder dat er perspectief is op werk. Als techniekopleiding moet je laten zien wat je in huis hebt en dat er goede baanperspectieven zijn op de arbeidsmarkt.”

• Maurice de Jong •

Duizenden operators nodig

De komende drie jaar (2013-2015) zijn 3.000 operators en 1.000 operationeel technici nodig in de procesindustrie, waartoe ook de voedingsindustrie behoort. Op de lange termijn (tot 2020) zijn minder mensen nodig: 1.650 operators en 560 operationeel technici, de helft minder dan in 2013-2015.

Dit blijkt uit onderzoek in opdracht van Kenniscentrum PMLF. Mogelijk vinden respondenten het lastig een inschatting te maken op de lange termijn, aldus de onderzoekers. De vraag naar operators is grotendeels vanwege vervanging of uitstroom en in veel mindere mate door bedrijfsuitbreiding.

Het onderzoek werd uitgevoerd van begin december 2012 tot eind januari 2013. Er werkten 172 bedrijven aan mee. De resultaten zijn geëxtrapoleerd naar het landelijk aantal bedrijven, dat wordt geschat op 1.341.

Jongeren in de lead

de human Capital agenda (h Ca) van de topsector agrifood ontplooit vele initiatieven om de sector als een aantrekkelijke werkgever te presenteren voor jongeren. een serie regiobijeenkomsten tussen jongeren en bedrijven bood inzicht in de wensen van de zo gewenste doelgroep. “jongeren willen continu online zijn.”

Het aantrekkelijk maken van een loopbaan in de agrifood voor jongeren is een van de belangrijkste doelen van de Human Capital Agenda (HCA). Daar zijn het afgelopen jaar de belangrijkste activiteiten op ontplooid, vertelt Ger Vos, programmaleider van de Human Capital Agenda van de topsectoren Agrifood en Tuinbouw. “De regiobijeenkomsten ‘Werk en loopbaan’ waren een succes”, vertelt Vos. Tijdens deze bijeenkomsten kwamen bedrijven en jongeren van de middelbare school bijeen. Uit deze gesprekken bleek dat jongeren van bedrijven verwachten dat ze ook tijdens het werk continu online kunnen zijn. Bovendien willen ze in een platte organisatie werken. “Ze willen al in een vroeg stadium meepraten en makkelijk met de directeur om tafel kunnen zitten”, verklaart Vos. Bovendien bereik je de huidige jongeren niet meer met een standaard advertentie. Dat beamen de deelnemende bedrijven. Een zegt: “Op een advertentie in de krant krijgen we geen reacties meer van jongeren. Terwijl we natuurlijk ook graag jongeren op sollicitatiegesprek laten komen. Sinds een paar maanden plaatsen we onze vacatures ook op Facebook en Twitter.” De regiobijeenkomsten zijn gehouden in Zeeland en Helmond. Dit jaar volgen nog vijf van deze bijeenkomsten in andere regio’s. Voor bedrijven die hebben deelgenomen aan zo’n

workshop en hun personeelsbeleid daadwerkelijk willen aanpassen, volgt nog een follow-up. Op de Agrifoodtop op 11 juni zal Ger Vos een workshop leiden over dit onderwerp: Wat beweegt de jongeren van tegenwoordig?

Nationaal Techniekpact

Waar de HCA jongeren enthousiast wil maken voor een loopbaan binnen de agrifood en de tuinbouw, richt het recent geslo-

werkgever. “Jongeren kiezen vaker voor een groot bedrijf omdat ze makkelijk kunnen doorstromen naar een andere functie. Dat is bij het mkb niet zo makkelijk.” Vos pleit ervoor dat het mkb gaat samenwerken als collectief werkgever. “Een nieuwe werknemer begint bij het ene bedrijf en stroomt door naar een ander bedrijf.” De bedrijven moeten hiervoor wel een drempel over om iemand te laten gaan die ze zelf hebben opgeleid, realiseert Vos zich. “Maar als ze niet iets doen, verliezen ze de aanwas van nieuwe werknemers vooral in de categorie hbo en wo. Maar ook mbo, niveau drie en vier willen zich graag ontwikkelen.”

ten Nationaal TechniekPact (zie kader) zich op jongeren te interesseren voor een baan in de techniek. De HCA was nauw betrokken bij dit Techniekpact. Het pact richt zich op drie pijlers: jongeren interesseren voor techniek, jongeren die voor techniek hebben gekozen behouden voor het vak en ouderen langer behouden voor het vak.

Daar haakt de HCA volgens Vos prima bij aan. “Vijftig procent van de jongeren die een technische opleiding volgt, kiest niet voor een technische baan. Daarom is aantrekkelijk werkgeverschap zo belangrijk.”

Vos maakt ook een ond erscheid tussen het mkb en de multinationals/overheid als

Wat Vos goed vindt aan het Techniekpact is dat het meer overzicht biedt aan het bedrijfsleven. “De veelheid aan initiatieven gericht op jongeren hebben meer structuur gekregen.”

Leven lang leren

Waar de HCA ook aandacht aan besteedt, is het opleiden van werknemers. “Dat moet niet incidenteel gebeuren, maar structureel.” De tuinbouw is twee jaar geleden gestart met het Agro Opleidingshuis, mede gebaseerd op de inzet van scholingsconsulenten. Dat wordt nu verbreed naar de agrifood. De urgentie wordt volgens Vos voor HCA-gerelateerde activiteiten nog niet gevoeld door alle bedrijven in de agrifood.

‘Jongeren willen al in een vroeg stadium meepraten’

Andere bedrijven zoals de Nederlandse Spoorwegen zijn hun eigen bedrijfsschool gestart op mensen op te leiden met baangarantie. Een initiatief van Mars en Friesland-

Campina om nauw samen te werken met een opleiding juicht hij van harte toe. “We moeten volgen hoe het zich de komende periode ontwikkelt en uitbreiden waar

Nationaal Techniekpact

Uit analyses van het Researchcentrum voor onderwijs en arbeidsmarkt (ROA) blijkt dat de komende jaren flinke spanning op de arbeidsmarkt voor technici ontstaat. Schatting is dat op termijn jaarlijks 30.000 extra technici nodig zijn om aan de groeiende behoefte aan technisch personeel te voldoen. Om dat te bereiken zet het Techniekpact in op drie actielijnen naar 2020:

• Kiezen voor techniek: meer leerlingen kiezen voor een techniekopleiding.

• Leren in de techniek: meer leerlingen en studenten met een technisch diploma gaan ook aan de slag in een technische baan.

• Werken in de techniek: mensen die werken in de techniek behouden voor de techniek en mensen met een technische achtergrond die langs de kant staan worden elders in de techniek ingezet.

Het Techniekpact heeft drie uitgangspunten:

• Implementatie binnen regio’s en sectoren is doorslaggevend voor succes. Het Techniekpact bevat (landelijke) afspraken die regio’s en sectoren ondersteunen bij het realiseren van de eigen doelen.

• Samenwerking tussen onderwijs, bedrijfsleven en werknemers is de sleutel voor aantrekkelijk techniekonderwijs dat naadloos aansluit op de arbeidsmarkt. Het bedrijfsleven, de sociale partners, het onderwijs (publiek en privaat), werknemers, scholieren en studenten, regio en Rijk leveren ieder hun eigen bijdrage aan het Techniekpact.

• Techniekonderwijs over de volle breedte vormt het fundament voor een gezonde arbeidsmarkt voor technici. Het pact richt zich op basisonderwijs, voortgezet onderwijs, beroepsonderwijs, hoger onderwijs en scholing van werkenden.

mogelijk.” Daarnaast moet het beroepsonderwijs een kwaliteitsimpuls krijgen. Dat gebeurt via het Centrum voor Innovatief Vakmanschap voor het mbo en Centres of Expertise voor het hbo. Bij beide initiatieven is de koppeling met het bedrijfsleven sterk. Op de vraag welke initiatieven Vos het meest interessant vindt, kan hij moeilijk kiezen. Food Connection Point in Zuidoost-Nederland vindt hij goed, omdat het een ‘stevige body’ heeft en de ondernemers er achter staan. Dat is volgens de programmaleider essentieel voor het slagen van dit soort initiatieven. “Collectieve projecten gesteund door de overheid overleven het niet. Ze bloeden dood zodra de subsidie stopt.” Ook in de zuivelindustrie ziet Vos een aantal interessante initiatieven. Lees hiervoor het artikel op pagina 16 dat ingaat op deze sector.

De komende jaren wil Vos met de HCA nog strakker in kaart brengen wat aantrekkelijk werkgeverschap echt betekent. In de regio’s wil de HCA samen met bedrijven de strategie hiervoor bepalen: hoe gaat hun bedrijf zich in de toekomst ontwikkelen en hoe sluit hun werkgeverschap daarbij aan? En hoe brengen we jongeren meer in de lead, zowel voor wat betreft topwerkgeverschap als voor toponderwijs?

• Dionne i rving

jongeren verwachten tijdens het werk ook continu online te kunnen zijn.

Arbeidsmarktprogramma zuivelindustrie succesvol

drie jaar geleden startte het programma arbeidsmarkt & opleiding Zuivelindustrie om in te spelen op de toekomstige tekorten aan technisch personeel in de zuivelindustrie. het is nu bijna afgerond en de resultaten stemmen tevreden.

Het online informatie- en leersysteem Zuivelacademie.nl, de website Zuivel Werkt! en het uitzetten van een personeelsontwikkelingstool (EDO-scan) zijn de belangrijkste resultaten van drie jaar Programma Arbeidsmarkt & Opleiding Zuivelindustrie. “Daarnaast zijn meer inzicht en bewustwording belangrijke winstpunten van het project”, analyseert Jurgen Jansen, die als medewerker arbeidsaangelegenheden vanuit het Productschap Zuivel bij het programma is betrokken. Hij doelt op het inzicht dat zuivelbedrijven krijgen in hun personeelssituatie met behulp van de zogeheten EDO-scan, die in 2011 voor het eerst bij zuivelbedrijven in Nederland werd uitgevoerd. Zo’n scan levert een beeld op van de toekomstige personeelssituatie van bedrijven. In 2011 werd deze voor het eerst uitgezet. Dit gaf op bedrijfsniveau inzicht in de personeelsontwikkeling, maar leverde ook een landelijk beeld op. Eerder dit jaar werd de EDO-scan 2.0 gepresenteerd, waarmee het meten van de personeels-

ontwikkeling regelmatig kan worden herhaald. Door de als-dan-scenario’s die het instrument bevat, kunnen bedrijven verschillende scenario’s en veronderstellingen invullen en doorberekenen voor hun specifieke situatie.

Zuivelacademie

Het belangrijkste tastbare resultaat van het programma is de Zuivelacademie (www.zuivelacademie.nl). Die komt voort uit het project ‘continuïteit mbo-vakkennis’ en is bedoeld als ondersteuning voor (bij)scholingstrajecten van werknemers in de Nederlandse zuivelindustrie en van leerlingen in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo). Zuivelacademie biedt leermodules van zuivelvakkennis op mbo 2, 3-4 niveau. De modules ondersteunen scholingstrajecten van zuivelwerknemers en leerlingen van het mbo. Zuivelbedrijven en deelnemende onderwijsinstellingen kunnen de kennis gratis gebruiken, derden betalen hiervoor. De inhoud van Zuivelacademie.nl kwam tot stand via de Zuivelkenniscoöperatie, een samenwerkingsverband van zeven opleiders en elf zuivelbedrijven. “Het kostte in het begin veel tijd, want iedereen gaat op zijn kennis zitten. Uiteindelijk waren alle partijen overtuigd van de meerwaarde en de noodzaak van kennisdeling en ook bereid om in dit project te investeren. Afspraken hierover zijn vastgelegd in een convenant. ”

Zij-instromersproject

Een derde project was ‘zij-instroom’. Mede door de economische crisis kwam dit nooit echt van de grond. De insteek was om voor zij-instromers pilotprojecten te organiseren bij drie tot vier bedrijven samen met een arbeidsmarktorganisatie. Het realiseren van een pilot bleek in de praktijk lastig. Het aanbod van werkzoekenden voldeed. Omdat de acute belangstelling op dit punt tegenviel, is het project bijgesteld. Het heeft zich daarom vervolgens gericht op het onderwerp ‘duurzame inzetbaarheid’, waarvoor twee pilots zijn gestart, over vitaliteit (van de oudere werknemers) en over flexibele arbeidstijden.

• Maurice de Jong •

Programma & Opleiding

Zuivelindustrie 2010-2013

Project 1: Personeels- en opleidingsplan Loopt nog. Belangrijkste resultaat: inzicht en bewustwording in personeelsbestand.

Ontwikkeling EDO-scan 2.0.

Project 2: Continuïteit mbo-zuivelvakkennis

Afgerond. Resultaat: Zuivelacademie.nl

Project 3: Zij-instroom

Afgerond. Resultaat: pilot-idee zij-instroom, aanzet tot activiteiten/pilots rond ‘duurzame inzetbaarheid (vitaliteit, arbeidstijdenmanagement). Laatstgenoemde activiteiten lopen door.

Programma-spin-off: website www.Zuivelwerkt.nl, gericht op verbinding tussen school en bedrijf.

wij hebben kwaliteits managers!

al vanaf 8 uur per week inzetbaar

werkt kostenbesparend

Professionals in Food heeft een groot aantal kwaliteitsmanagers en productontwikkelaars op HBO- en WO-niveau beschikbaar. Hiermee voorzien wij in flexibele inzet en bemiddeling voor onze opdrachtgevers.

Vacature: Ervaren kwaliteitsmanagers (24-40 uur), voor zowel de regio Oost Nederland als West Nederland.

Verpakkingsoperator Plonie Braam-Van Westen:

‘Vroeger wilden jongeren ook niet in een fabriek werken’

ze ook woont. Zelfs na zo’n lange tijd verveelt haar baan nog steeds niet. Integendeel: die wordt steeds leuker. Ze werkt op de verpakkingsafdeling van Mentos waar zo’n tien lijnen staan. Braam staat vaak aan de ‘Japan-lijn’. “Er wordt hier geproduceerd voor Japan. Door de strenge producteisen staan er twee operators in plaats van één in verband met de extra controles die Japan eist”, zegt Braam die parttime werkt. Ze ziet toe of de lijn soepel loopt en of de kwaliteit van de verpakkingen in orde is.

Kleine storingen

jaartje te blijven, maar is nooit meer weggegaan. De ervaren operator had alleen lagere school achter de rug toen ze begon bij de snoepfabrikant. Inmiddels is ze dat niveau al lang en breed ontgroeid. “Ik heb aan de lijn zoveel geleerd. Ik wist in het begin nauwelijks wat een computer was. Het bedieningspaneel moet je ook leren bedienen. Je moet weten waar alles voor staat. Mensen denken, dat is allemaal lopende bandwerk. Maar dat is het allang niet meer: er komt veel technische- en computerkennis bij kijken.”

het beroep van operator staat nu niet bepaald bovenaan het verlanglijstje van de jongere generatie. door de vergrijzing in de voedingsindustrie zijn over een aantal jaar veel banen beschikbaar in dit veld. plonie braam-van Westen vertelt aan vMt wat haar werk bij perfetti-van Melle in breda zo leuk maakt.

Plonie Braam-Van Westen (59), getrouwd en één dochter van 39, werkt al 34 jaar als verpakkingsoperator bij Perfetti-Van Melle. Eerst op de locatie in Rotterdam en sinds drie decennia in Breda-Prinsenbeek waar

“Als er een storing is, dan leg je de lijn stil en haal je de technische dienst (TD) erbij. Kleine storingen lossen we zelf op.” Dat laatste gebeurt steeds meer. “We krijgen zelf steeds meer verantwoordelijkheid voor het oplossen van storingen. We volgen hier ook een opleiding voor. Vroeger dacht je, dat doet de technische dienst wel, dat zijn mijn taken niet. Maar als je hierop moet wachten, gaat veel kostbare tijd verloren.” Braam vervangt zelf de koppen van de rollen als ze gebogen zijn of als de sealcap niet goed meer is. “Als de belijning van rollen los zit, waardoor het snoep eruit kan vallen, lossen we dat op.”

Geen lopende bandwerk

34 jaar geleden begon Braam-Van Westen in de avonddienst. “Zo kon mijn man bij mijn dochter zijn.” Ze plande om een half

Vergrijzing

De gemiddelde leeftijd op Braams afdeling is ca. 45 jaar. “Ik merk dat we vergrijzen bij Perfetti-Van Melle.” Maar dat jongeren niet als operator aan de slag willen, is van alle tijden. “Dat was vroeger al zo. Toen werd gezegd: ‘Je gaat toch niet in een fabriek werken.’” Voor jongeren zijn er volop kansen om zichzelf te plooien en opleidingen te volgen. Zelf zal ze altijd blijven leren, maar extra diploma’s halen, laat ze aan de jongere generatie over.

Braam-Van Westen heeft geen ambities meer binnen Perfetti-Van Melle. Ze merkt aan haar lichaam dat ze wat ouder wordt. “Je reactievermogen wordt minder. Maar iedere dag weer heb ik het naar mijn zin.”

• Maurice de jong •

Eduard Leidner, teamleider operators:

het beroep van operator staat nu niet bepaald bovenaan het verlanglijstje van de jongere generatie. door de vergrijzing in de voedingsindustrie zijn over een aantal jaar veel banen beschikbaar in dit veld. eduard Leidner vertelt aan vMt wat zijn werk bij hero benelux in breda zo leuk maakt.

Hij praat met de snelheid en het enthousiasme van iemand die pas is aangenomen bij Hero Benelux en nog bezig is de nieuwe indrukken van de job op zich te laten inwerken. Maar niets is zoals het lijkt. Eduard Leidner (57) werkt al veertig jaar bij Hero, tegenwoordig in de functie van teamleider.

Controleren

Hij omschrijft zijn werk in drie woorden: controleren, controleren, controleren. Het systeem moet steriel blijven en binnen de gestelde normen van de in-proces controlevoorschriften, de THT-code op de flessen moet kloppen en ook de refractie moet binnen de norm blijven.

Leidner is een echte Hero-man. Hij zat op de vakschool van het bedrijf, die in 1980 ophield te bestaan. Met deze studie behaalde hij zijn

Vapro-A en B. Binnen Hero klom hij op.

“Van huis uit ben ik procesoperator en sinds 1983 teamleider.” Anno 2013 geeft hij leiding aan een team van vijf operators (drie verpakkings- en twee procesoperators). Per shift zijn

zo’n tien operators, op een totaal van dertig, aan de slag. De procesoperators werken vrij zelfstandig in de keuken, Leidner bemoeit zich voornamelijk met de rest van het proces.

Niet saai

Na vier decennia vindt hij zijn werk nog steeds niet saai. “Nee, er gebeurt vanalles. Je moet ervoor zorgen dat alles automatisch blijft draaien, dus alle toebehoren zoals etiketten, caps, dozen en flessen blijven aanvullen. In de keuken is het zaak de receptuur 100% na te maken, waaruit uiteindelijk een gereed product ontstaat. Zuurtegraad, refractie, smaak: alles moet kloppen.”

Het onverwachte spreekt Leidner aan. “Gisteren hoorden we een knal bij de dozenvouwmachine. We konden dit eerst niet thuisbrengen. Het bleek dat de standskoppen bij de machine scheef stonden.” Een getande riem aan de zijkant, waar de standskoppen aan vastzitten, was over een tandwiel heen geslagen. Een toegesnelde monteur loste het probleem op.

Vergrijzing

De meeste operators bij Hero zijn de veertig gepasseerd. “We hebben wel jonge jongens gehad, maar ze waren zo weer weg. Kortlopende contracten konden niet verlengd worden in verband met de economische situatie. Misschien moet de bedrijfsvakschool terug. Dan zal de instroom van mbo’ ers met kennis van zaken verbeteren.”

“Het aantrekkelijk maken van het vak is een moeilijk fenomeen”, zegt Leidner. Zelf is hij nog tot op het bot gemotiveerd. “Het belangrijkste is dat je moet meegaan met verandering. Die ging eerst in kleine stappen en de laatste jaren met sprongen. Je moet leergierig blijven.” Een continue stroom van nieuwe producten, flessen, flessensoorten, het blijft Leidner boeien en dan is er nog die state-ofthe-art fabriek van Hero in Breda. “Wat ik de komende tijd als uitdaging zie? Ik moet nog tien jaar. Gezond blijven en van niets iets maken, dat blijft fantastisch.”

• Maurice de jong •

‘Breng de bedrijfsvakschool terug’

Foto: Arie Kieviet

Nieuw bij Rentokil Connect

Uw alarminstallatie gaat af als iemand ongewenst uw pand betreedt. Maar hoe merkt u dat een muis uw bedrijf binnendringt?

De voedingsmiddelenindustrie kan zich geen muizen in de productieruimten en voorraden veroorloven. Kies voor Connect van Rentokil om muizen binnen uw organisatie aan te pakken.

Connect, de nieuwe innovatieve dienst van Rentokil, beschermt de kwetsbare kern van uw organisatie tegen muizen 24/7, 365 dagen per jaar. De gifvrije muizenval Radar vangt en doodt de muis op humane wijze. Tegelijkertijd gaat er een melding naar de servicemedewerker van Rentokil, die de muis verwijdert en uitzoekt hoe de muis kon binnendringen. Zelf kunt u het hele proces real-time volgen via PestNetOnline en myRentokil.

Wilt u verzekerd zijn van een constante bescherming tegen muizen? Kies voor Connect van Rentokil. Dat geeft een veilig gevoel!

Kijk op www.rentokil.nl/connect, mail naar info@rentokil.nl of bel gratis 0800-7368654

Op MVO-expeditie

samen met andere bedrijven in een traject van een aantal maanden actief aan de slag met maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvO). dat is wat de mvO-expeditie Food & agribusiness bedrijven in Zuid-nederland biedt om te komen tot beleid en implementatie van mvO in de organisatie.

“Een praktische kapstok bieden voor MVO en helpen de juiste prioriteiten te stellen”, omschrijft Maarten Luijf de MVO-expeditie Food & Agribusiness voor bedrijven in Zuid-Nederland. Luijf is adviseur Opleidingen bij HAS Kennistransfer en Bedrijfsopleidingen. Samen met de MVO Nederland Academie, een activiteit van MVO Nederland, organiseert de HAS deze opleiding. De internationaal erkende standaard voor MVO, richtlijn ISO 26000, is de basis voor de expeditie. Deelnemers leren stap voor stap met de richtlijn te werken en ontdekken wat MVO nog meer voor de organisatie kan betekenen. Zo wordt toegewerkt naar de ontwikkeling van een stevig MVO-beleid en de verdere inbedding en implementatie van MVO in het bedrijf.

Bijeenkomsten op locatie

De MVO-expeditie bestaat uit vijf bijeenkomsten, die plaatsvinden bij de deelnemen-

de bedrijven en veelal worden gecombineerd met een bedrijfsbezoek en -presentatie. “Een mooie manier om te zien hoe MVO bij andere bedrijven wordt aangepakt én om een MVO-netwerk op te bouwen”, aldus Luijf. Hij vertelt vervolgens dat het mogelijk is om een collega mee te nemen naar de bijeenkomsten. “Zo kunnen ook anderen binnen het bedrijf kennis maken met de richtlijn en op die manier is er een breder draagvlak te creëren voor MVO binnen de organisatie.”

Al gestart met MVO

De expeditie richt zich op bedrijven in ZuidNederland die op zoek zijn naar meer structuur, verdieping en samenhang in de MVOactiviteiten waar al een start mee is gemaakt. Naast de bijeenkomsten omvat de expeditie

thema: Opleiding & arbeidsmarkt

de mvO-expeditie Food & agribusiness is een traject van een aantal maanden waarin met andere bedrijven actief aan de slag wordt gegaan met maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvO).

maarten luijf: “de expeditie is een mooie manier om te zien hoe mvO bij andere bedrijven wordt aangepakt.”

ook individueel bedrijfsadvies of -training en individuele begeleiding bij het opstellen van de Zelfverklaring ISO 26000. Informatie over de MVO-expeditie: Maarten Luijf, adviseur Opleidingen HAS Kennistransfer en Bedrijfsopleidingen, 073-6923637, m.luijf@has.nl.

• Carina Grijspaardt-Vink •

Nieuwe post-hbo foodopleidingen

Dit najaar start HAS Kennistransfer en bedrijfsopleidingen (HAS) drie nieuwe post-hbo opleidingen voor de foodsector. In samenwerking met gerenommeerde bedrijven en instanties zijn opleidingen ontwikkeld in antwoord op de groeiende vraag vanuit de markt naar verdere professionalisering en een leven lang leren. HAS heeft naast haar samenwerking met MVO Nederland de handen ineen geslagen met N&S Quality Consultants, waarmee de leergang Quality and Business Improve-

ment in Food is ontwikkeld. Een leergang omvat tien dagen verspreid over negen maanden en is gericht op kwaliteitsmanagers in de food. Met NIZO food research heeft HAS de cursus ‘Van productconcept naar technologisch goed eindproduct’ ontwikkeld, een vierdaagse cursus voor onder andere productontwikkelaars.

Informatie over de post-hbo cursussen: www.haskennistransfer.nl

Uitzendkrachten uit Oost-Europa

Goede werkmentaliteit, maar lastige communicatie

bedrijven die snel moeten opschalen, maken vaak gebruik van uitzendkrachten uit oost-europa. deze medewerkers zijn flexibel en bereid om hard te werken. Maar het vraagt ook aanpassingen, zoals poolse werkinstructies of een kantine met een aanbod in halal.

Het inzetten van medewerkers uit het buitenland is voor veel bedrijven een noodgreep.

“Wij focussen ons in de eerste plaats op de lokale markt”, zegt Jacco Duivenvoorden, manager operations bij vleeswarenfabrikant Henri van de Bilt. “Het is lastig om met buitenlanders te communiceren en ze vormen al snel een subcultuur binnen ons bedrijf.”

Duivenvoorden vertelt dat het op dit moment

relatief gemakkelijk is om Nederlandse uitzendkrachten te vinden. Daarom maakt hij nu voor minder dan 10% van de flexibele functies gebruik van uitzendkrachten uit het buitenland. In economische hoogtijdagen was hij genoodzaakt om ongeveer 50% van deze functies in te vullen met uitzendkrachten uit het buitenland. Toch zijn er ook bedrijven die liever uitzendkrachten uit het buitenland inschakelen dan Nederlanders. “Wij moeten regelmatig behoorlijk op- en afschalen”, vertelt Jacco Bakker, operations manager bij zoetwarenfabrikant Lonka.

“Mensen die naar Nederland komen om hier te werken zijn gemotiveerd en flexibel. Zij vinden het geen probleem om een keer om vijf uur te beginnen en als dat nodig is over te werken, ook in het weekend. Ze spreken vaak goed Engels en ze zijn leergierig.”

Begeleiding

Bedrijven zetten de uitzendkrachten uit het buitenland vooral in voor eenvoudig productiewerk waarbij zij weinig hoeven te commu-

niceren met andere (Nederlandse) collega’s. Zij werken hiervoor meestal samen met gespecialiseerde uitzendbureaus die de medewerkers in Oost-Europa werven en ervoor zorgen dat zij naar Nederland komen. De meeste bedrijven vinden het in de eerste plaats belangrijk dat deze uitzendbureaus sociaal en netjes met de medewerkers omgaan en volgens de regels werken. “Ik wil ook niet met een bureau samenwerken dat de randjes opzoekt”, zegt Duivenvoorden. “Het salaris en de huisvestiging van de medewerkers moeten gewoon goed geregeld zijn. Ik krijg soms zeer scherpe aanbiedingen van uitzendbureaus. Daar krijg ik een naar gevoel bij en daar ga ik ook niet op in.” Bakker is het daar helemaal mee eens. “De huizen moeten in goede staat zijn en bijvoorbeeld een internetverbinding hebben. Medewerkers zijn gemotiveerder als we op een goede manier met hen omgaan.”

De uitzendbureaus zorgen voor het werven van de medewerkers, bijvoorbeeld in Polen of Litouwen. Ze regelen praktische zaken, zoals huisvestiging, een bsn-nummer, een Nederlandse bankrekening en bijvoorbeeld een ziektekostenverzekering. Daarnaast begeleiden ze de medewerkers. “Iemand die vanuit het buitenland in Nederland komt werken, is vaak zenuwachtig”, vertelt Frank van Gool, directeur van uitzendbureau OTTO Work

Foto: Landerd Fotografie

Force. “Daarom zorgen wij voor een intensieve begeleiding op de eerste dag en in de eerste week. Vervolgens hebben we elke drie maanden een evaluatie met de medewerkers.”

Ook Han van Horen, directeur van uitzendbureau HOBIJ, vindt de begeleiding belangrijk. “De mensen krijgen in hun thuisland een introductiepakket over Nederland”, vertelt hij. “We vertellen hen alles over het werk, de werktijden en wat ze netto gaan verdienen. Ook krijgen ze informatie over de Nederlandse gebruiken. Nederlanders zijn bijvoorbeeld erg open. Als medewerkers dat niet van tevoren weten, dan komt de ‘normale’ feedback hard over. We hebben bovendien native speakers in dienst die bij de medewerkers langs gaan of hen even bellen. Een keer per week zijn zij op het bedrijf aanwezig voor een open spreekuur. Medewerkers vinden het prettig dat zij in hun eigen taal vragen kunnen stellen.”

Cultuurverschillen

De managers van de bedrijven merken dat ze weinig obstakels tegenkomen bij het inzetten van buitenlandse medewerkers. “Natuurlijk zijn er wel cultuurverschillen”, vertelt Bakker. “Buitenlandse flexkrachten zijn in het begin nog niet erg mondig. Dus als je vraagt of ze willen overwerken, dan zeggen ze vrijwel altijd ja. Soms moet je goed doorvragen om

erachter te komen of je misschien niet te veel van hen vraagt.”

Bakker vindt het bovendien belangrijk dat buitenlandse medewerkers in de gelegenheid zijn om vakantie op te nemen, zodat ze hun familie kunnen bezoeken. “We kunnen het hele jaar op al onze medewerkers rekenen, dus ook zij hebben recht op een langere periode verlof.” Bij het bedrijf Heemskerk is 95% van de uitzendkrachten van buitenlandse afkomst. “We zijn eraan gewend geraakt. Dus onze instructies zijn al vertaald en we hebben nu ook een journaal in het Pools. We doen nu nog kleine aanpassingen, zoals halalmaaltijden in de kantine”, zegt financieel directeur Rogier Landwer Johan.

Een uitzendbureau moet extra kosten maken om mensen naar Nederland te halen, zoals het regelen van de huisvestiging en de begeleiding. Toch geven zowel HOBIJ als OTTO Work Force aan dat de prijzen voor arbeidsmigranten zeker concurrerend zijn. “In Polen en Litouwen is de werkloosheid zo hoog dat het ons nauwelijks moeite kost om goede mensen te vinden. We zijn dus veel minder geld kwijt aan de werving.” Van Gool is het daarmee eens.

Vernederlandsen

Een aantal medewerkers blijft voor korte tijd in Nederland en keert vervolgens terug. Er

Tips keuze uitzendbureau

Er zijn nog altijd veel gespecialiseerde uitzendbureaus die de mazen in de wet opzoeken of de regels overtreden bij het uitzenden van buitenlandse medewerkers. Frank van Gool (OTTO Work Force) geeft tips om dit te herkennen.

- Ga nooit akkoord met verlonen in het buitenland. “Verlonen in het buitenland is goedkoper, maar het is semilegaal. De overheid is bezig om deze maas in de wet te dichten.”

- Controleer of het uitzendbureau lid is van de ABU of NBBU en of de uitzendkrachten daadwerkelijk voor deze bv werken. “Sommige uitzendbureaus zijn wel aangesloten bij een brancheorganisatie, maar ze verlonen de medewerkers in een andere bv.”

- Vraag een salarisstrookje op en vergelijk dat met het salarisstrookje van de eigen medewerkers. Hier mogen geen grote verschillen in zitten.

zijn ook mensen die besluiten in Nederland te blijven. Zowel bij OTTO Work Force als HOBIJ krijgen zij de kans om opleidingen te volgen en zich te ontwikkelen. Duivenvoorden merkt dat de mensen dan veranderen. “Ze proberen zich te settelen, ze leren beter Nederlands en krijgen betere banden met hun Nederlandse collega’s. Opeens merk je dat ze een keer niet op zaterdag willen overwerken, omdat ze liever naar een feestje gaan.” Na een uitzendperiode kunnen bedrijven medewerkers een contract aanbieden. Lonka heeft dit gedaan. “Dit heeft goed uitgepakt. Medewerkers vernederlandsen, maar het blijven mensen met een goede werkmentaliteit waar we op kunnen bouwen.”

Foto: Landerd Fotografie

• Maaike TindeM ans • M. tindemans is freelance journalist

Kwaliteitsborging hot op IFFA

Qualitätssicherung, zorgen dat de klant daadwerkelijk krijgt wat hij verwacht, bleek een belangrijk thema te zijn op de vleestechnologiebeurs i FFa in Frankfurt. sterk in opkomst zijn lekdetectiesystemen die inline alle verpakkingen controleren. De systemen verschillen aanzienlijk met elk zijn specifieke voor- en nadelen.

“Supermarkten sturen gerust een hele vrachtwagen retour als zij in een partij enkele verpakkingen ontdekken waarvan de seal lek is. Daarnaast brengen zij dan ook nog eens de gederfde opbrengsten bij de fabrikant in rekening.” Dergelijke verhalen waren veelvuldig op te tekenen bij standhouders in de hallen 11 en 9. Met name Britse retailers gaan daarbij (erg) ver,

maar ook Nederlandse supers blijken zich – met de laatste versies van BRC en IFS in de hand – steeds strenger op te stellen. Het was dan ook niet vreemd dat het aanbod aan lekdetectiesystemen op de beurs groot was, niet atline systemen, maar vooral inline systemen. Steekproeven volstaan niet meer bij lekdetectie. Net als bij de detectie van vreemde voorwerpen

moet, met het oog op de grote financiële risico’s, iedere verpakking worden gecontroleerd. Een systeem vergt echter al gauw een investering richting de ton of meer. Via besparing op personeel (kwaliteitscontrole) moeten deze kosten vooral worden terugverdiend. Belangrijk nevenvoordeel van de apparaten is ook dat deze de scangegevens bijhouden en dat de fabrikant daarmee richting zijn klant kan aantonen, soms met beeld, dat zijn product volgens specs werd geproduceerd.

Twee soorten systemen

De manieren waarmee de luchtdichtheid van verpakkingen kan worden gecontroleerd zijn ruwweg in twee soorten te splitsen: het meten van drukverschillen in de verpakking en het ontdekken van uit de verpakking ontsnapte gasmoleculen. De laatste variant heeft als nadeel dat hiervoor vaak extra gas en technologie (sensoren, opslagtanks, enz.) nodig zijn. Het duidelijkste komt dit naar voren bij het door Linde getoonde prototype van het ‘Dichtigkeitsprüfsystem’ Mapax®LD. Bij deze gepatenteerde technologie wordt circa 3% waterstofgas toegevoegd aan het gasmengsel voor de MAP-verpakking. Gevaar voor explosies (bij meer dan 7% zuivere waterstof in de lucht) is er niet omdat het gas wordt gemengd met koolzuur en stikstof.

“Wij hebben voor waterstof gekozen omdat de moleculen klein zijn; een naaldenprik is voor deze moleculen te vergelijken met een openstaande deur. Daardoor is de detectie erg nauwkeurig, een paar ppm volstaat”, aldus

De mapax®lD detecteert aan de verpakking toegevoegde waterstofmoleculen.

projectmanager Daniëlle Traa. In de machine wordt via een lopende bovenband druk uitgeoefend op de verpakking waardoor het gasmengsel nog sneller via een lek zal ontsnappen. Traa: “Met dit prototype zijn met 100% betrouwbaarheid tot 60 verpakkingen per minuut te controleren, afhankelijk van de grootte van de verpakking.” De komende maanden gaat Linde het apparaat testen bij enkele klanten. Deze kunnen de detector kopen, maar ook huren.

CO2-detectie

Onder andere het Deense Dansensor en Duitse bedrijf Witt Gastechnik toonden (inline) lekdetectiesystemen die CO2 meten, een gas dat vaak al aan MAP-verpakkingen wordt toegevoegd en van nature in enkele honderdste procenten in lucht aanwezig is. Met beide machines kunnen zowel individuele verpakkingen als complete omdozen worden gemeten.

Dansensor brengt hun LeakMatic al diverse jaren op de markt, maar deze werd recent geüpdatete en daarbij voorzien van een optische sensor. “Deze heeft een langere levensduur dan de daarvoor gebruikte NIR-sensor”, vertelde verkoopmanager Karsten Keijlhof van Dansensor, dat in Nederland wordt ver-

tegenwoordigd door Gullimex. De LeakMatic maakt ‘slechts’ 4 tot 5 slagen per minuut voor (om)verpakkingen van maximaal 600x400x 350 mm.

Zowel bij Witt als Dansensor komt de verpakking in een kamer waarin onderdruk wordt gecreëerd. Gas dat via een lek uit de verpakking ontsnapt, wordt door een sensor (bij Witt type NIR) gemeten, waarna de lekke verpakking wordt uitgeselecteerd. “Het definiëren van een lekke verpakking is moeilijk’, zegt Geert Elie van Handelsonderneming PD die Witt in Nederland vertegenwoordigt. “In overleg met klanten bepalen we de instellingen van de machine en indirect daarmee wat onder een lek wordt verstaan en wat niet. Uiteindelijk moet de machine een waarborg zijn voor de latere THT.” Verpakkingen tot 23x65x61 cm kan de Leak-Master MapMax controleren met onderdrukken van 200-800 mbar. De hoeveelheid CO2 waarbij de klant bepaalt dat de verpakking lek is, varieert van 5-30 ppm bij volgens de brochure maximaal 15 slagen/minuut.

Drukverschillen

Voor het ontdekken van lekke verpakkingen via het meten van drukverschillen presenteerden onder andere Espera, Sealpac en Infi-

con-Polman hun online systemen. Espera toonde een relatief eenvoudig systeem waarbij een verpakking maar liefst via drie aandrukbanden wordt getest. De eerste en laatste oefenen dezelfde druk op een verpakking uit waarbij de hoogte van de verpakking wordt gemeten. De middelste drukrol oefent een traploos instelbare (hogere) druk van 1-200 Newton uit, die zo wordt gekozen dat de verpakking nog in tact blijft. Gas dat door de hogere druk ontsnapt zorgt er indirect voor dat de verpakking bij de tweede meting verder kan worden ingedrukt. Het grootste type, de ESLI-3, kan verpakkingen tot 420x250x80 mm verwerken. Bij een snelheid van 80 stuks per minuut worden lekken vanaf 1 mm ontdekt.

Na de ESLI oogt de Contura CCI2000 van Inficon, in Nederland vertegenwoordigd door Eurovacuum, ronduit spectaculair. Getoond werd een inline ronddraaiend prototype met acht schotelvormige vacuümkamers. Elke kamer bestaat uit een vaste bodem en op-en-neer gaande bovenste helft. Beide helften zijn voorzien van een membraan. Tussen het membraan en dekselhelft wordt in gesloten toestand onderdruk gecreëerd. Door in elke gesloten schotel met een zekere tussentijd (minimaal 5 sec.)

De esli-3 van espera meet drie keer de druk in de verpakking. inficon toonde het prototype van contura cci2000 met acht ronddraaiende vacuümkamers.

de gecreëerde onderdruk te meten, en de twee waarden met elkaar te vergelijken, worden lekken in de verpakking ontdekt. De doorlooptijd bedraag circa 15 seconden, wat neerkomt op 40 producten per minuut. De maximum capaciteit zou, afhankelijk van het product, aantal vacuümkamers, 120 verpakkingen per minuut bedragen. “Inficon heeft al veel ervaring met stand alone lekdetectie”, licht productmanager ‘Dichtheitsprüftechnik’ Alfred Bolz toe. “Door onze kennis met die van Polman, specialist in transportsystemen, te combineren, hebben we voor het eerst een online detectiesysteem ontwikkeld. Na de beurs gaan we kijken waar we dit protype in de praktijk kunnen testen.”

Volgens Bolz is zowel de omvang van de drukkamers en het aantal – als er een uitvalt blijven de andere functioneren – en daarmee de capaciteit, aan de wensen van de klant aan te passen. “Als optie kan er een unit voor het controleren van etiketten worden aangebracht.”

Sealpac verenigde in hun verbeterde PacInspect een combinatie van druk- en visiondetectie voor het ontdekken van lekke verpakkingen, maar de camera’s kunnen ook worden ingezet voor de correcte positie van het etiket en om na te gaan of de barcode of tht-datum correct is. De camera ziet zowel productresten als luchtbellen in de seal, ook bij bedrukte folie, vanaf 1 mm2 De mechanische lekdetectie werkt met drukrollen waarbij wordt nagegaan of een vooraf ingegeven tegendruk (binnen bepaalde marges) wordt gehaald. Met behulp van de PacWizard kan de operator nieuwe verpakkingen snel en eenvoudig inregelen. Ook bij dit systeem kunnen de inspectieresultaten worden opgeslagen zodat richting de klant de productkwaliteit kan worden (aan)getoond.

Röntgenapparaten, metaaldetectoren en visionsystemen

Was het aanbod aan lekdetectieapparatuur al groot, dat van detectoren van vreemde voor-

werpen was nog vele malen groter. Iedere fabrikant had wel iets nieuws te melden, van afdichtingen die beter tegen grote temperatuurwisselingen kunnen (Apex 500 serie Heavy Duty van ThermoFisher), een geheel geïntegreerde kalibratiemodule (Eage FA720), tot korte(re) systemen die gemakkelijk in bestaande lijnen zijn te integreren (Loma X4 Space Saver X-ray) en zelfs een in een traysealer geïntegreerd röntgensysteem zonder loodgordijnen (Multivac). Zeker bij vervanging van systemen lijkt volgens Ruud Gruijters van Loma röntgenapparatuur vaker te worden aangeschaft dan metaaldetectoren, maar veel hangt af van de specifieke eigenschappen van het te inspecteren product en de verpakking. Röntgensystemen kosten al gauw twee tot drie maal meer dan metaaldetectoren, maar daartegen staat dat deze veel breder inzetbaar zijn. Behalve dat ze niet alleen metaal, glas, bot, keramiek, steen, (natuurlijk) rubber en PVC/TFE kunststof detecteren, worden deze ook ingezet voor het meten van het aantal stuks, de vorm van het product en zelfs het ontbreken van stokjes in ijslolly’s. De sky lijkt ‘the limit’ zolang er maar genoeg verschil in dichtheid is tussen het gezochte contaminant en zijn directe omge-

ving (levensmiddel). Bovendien bewijzen röntgensystemen en visionsystemen hun waarde bij het zekerstellen van dat het juiste etiket, tht-datum, enz. op de juiste plaats op de verpakking staat en dat bijvoorbeeld een barcode (in de winkel) is te lezen. Qualitätssicherung in optima forma. Door de voortschrijdende techniek hebben de röntgenbuizen aanzienlijk lagere volumes. “De meeste bronnen zijn nu 100 watt; vier, vijf jaar geleden was dat nog eerder 900 W tot 1000 W”, aldus salesmanager Robert Berghammer van ThermoFisher. “Dergelijk hoge vermogens gebruiken we vrijwel alleen nog maar bij in blik verpakte voedingsmiddelen.” Natuurlijk zullen de metaaldetectoren, röntgenapparatuur en visionsystemen zich als afzonderlijke systemen verder door blijven ontwikkelen, maar gezien de uitbreiding van mogelijkheden, zullen ook steeds meer combinaties van deze systemen in één inspectieapparaat worden geïntegreerd. Op IFFA 2016, die van zaterdag 7 mei tot en met donderdag 12 mei zal plaatsvinden, zullen daar ongetwijfeld meer voorbeelden van zijn te bewonderen.

• Hans Damman •

De Pacinspect van sealpac herbergt een combinatie van druk- en visiondetectie.

Energie besparen zonder te investeren

rijstwafelproducent Sanorice bespaart €20.000 per jaar aan energiekosten door nieuwe verlichting in de productieomgeving. het bedrijf investeerde niet zelf. Dat deed energieleverancier eneco. na vijf jaar is de installatie van Sanorice.

Jaarlijks rolt er 16.000 ton product van de band van Sanorice. Dit is ongeveer gelijk aan 5 miljard rijstwafels van het standaardformaat. De wafels gemaakt van rijst of mais zijn bestemd voor de 210 klanten van het bedrijf in Veenendaal. “We produceren uitsluitend voor private labelfabrikanten”, vertelt plantmanager Richard Slijkhuis. Het bedrijf onwikkelde het hart van het productieproces, de pofmachine, zelf. Sterker nog, de machinefabrikant die het proces ontwikkelde is de eigenaar van Sanorice. Het is een proces waar veel perslucht en energie voor nodig is (zie kader).

Risico’s inschatten

Het bedrijf was zelf al bezig om het proces zo efficiënt mogelijk te maken. De verlichting viel daar buiten, totdat Eneco met het product GroenLicht langskwam. Eneco schakelt over van een traditionele energieleverancier naar een energieadviseur waarbij ze vooral adviseren over duurzame energie. Het energiebedrijf merkte bij de bezoeken aan fabrieken dat er nog veel energie te besparen was op de verlichting. Volgens Eneco-besparingsadviseur

Paul Geenen loont het om naar de verlichting

in een fabriek te kijken als die met twee shifts draait en minstens 4.000 branduren per jaar heeft. Geenen rekende uit dat er op jaarbasis €26.000 was te besparen door een aangepast lichtplan en energiezuinigere lampen. Eneco heeft vervolgens zelf geïnvesteerd in de nieuwe verlichting. “We spelen voor bank”, legt

Hoogfrequente lampen

Eneco heeft de investeringen in de installaties gedaan en de rijstwafelfabrikant betaalt via de energiebesparing de investering terug gedurende vijf jaar. Na die vijf jaar is de lichtinstallatie en de gehele besparing van Sanorice. Volgens Eneco is verlichting een van de gemakkelijkste manieren om in bestaande gebouwinstallaties energie te besparen. Ongeveer 40% van alle elektriciteit die wordt gebruikt, komt voor rekening van de verlichtingsinstallatie, schat de energieleverancier.

Barth de Klerk, directeur zakelijke markt, uit. “We kunnen de risico’s voor deze investeringen beter inschatten dan banken.”

Zelf zou plantmanager Slijkhuis niet zo snel investeren in nieuwe lampen. “De oude hangen er toch al, ik zou eerder investeren in een snellere verpakkingsmachine. Dan is zo’n constructie met Eneco handig.” Het product dat Eneco aanbiedt, is een ESCO: een Energie Service Contract. Dit kan beperkt zijn tot de vervanging van de verlichting zoals bij Sanorice of heel complex, zoals bij de Van Nellefabriek waarbij Eneco de verwarming van het hele gebouw heeft overgenomen.

De tl-buizen in de fabriek van de rijstwafelproducent werden vervangen door hoogfrequente lampen met een reflector. Deze lampen zijn meer dan 50% zuiniger vergeleken met tl. Een van deze lampen vervangt twee tl-buizen. Het lichtplan is ook aangepast. Bij de inpaklijn waar veel mensen werken is meer licht aangebracht, bij de koeltunnel waar het rustiger is, minder licht. Totaal zijn er 15% minder armaturen geplaatst, maar de totale lichtopbrengst is ongeveer 10% hoger. Daarnaast is Sanorice in de kantoren en de kantine overgestapt op LED-verlichting. In het

Be D rijven D ie zich afvragen of g roenlicht ook voor hen ge S chikt i S kunnen D e Be S paringSS canner invullen. Deze iS te vin D en op www.eneco.nl/grootzakelijk.

‘Er is nog veel energie te besparen op verlichting in fabrieken’

nieuw geopende magazijn zijn 19 speciale metaalhalide lampen met een prismalens geplaatst. Deze zijn speciaal bedoeld voor hoge ruimtes. Door deze vervanging nam per lamp het energieverbruik af van 460 naar 160 watt. Behalve op de energierekening heeft de nieuwe verlichting ook een positief effect op het welzijn van de medewerkers. “Het is niet meetbaar, maar uit gesprekken met mensen op de vloer blijkt dat ze de nieuwe verlichting veel fijner vinden.”

Energie besparen in het proces

De nieuwe lampen hangen al twee en een half jaar bij Sanorice. Eneco had de tijd nodig om na te gaan of de voorspelde energiebesparing werd gehaald, hoe de lichtopbrengst was over de tijd. Nu het project naar tevredenheid loopt, worden andere bedrijven benaderd.

Omdat de verlichting niet de core-business is van Sanorice, maar juist wel van Eneco, werkt deze constructie goed. Procesgerelateerde energiebesparingsmogelijkheden zoekt Sanorice zelf uit of samen met een partner. “Met TNO kijken we of we het pofproces nog efficiënter kunnen uitvoeren. We kijken niet alleen naar het proces, maar ook naar het type rijst of een vochtiger omgeving.” Met compressorleverancier AtlasCopco onderzoekt Slijkhuis de mogelijkheden van een frequentiegestuurde compressor. “We gebruiken veel perslucht. Het loont daarom om naar de compressoren te kijken. De insteek is om twee compressoren vol te laten draaien en eentje frequentiegestuurd. Het zou een besparing van €50.000 moeten opleveren.” Adviseur Geenen heeft nog een tip voor bedrijven zoals Sanorice die compressoren hebben. “Controleer zeker twee keer per jaar op lekken.” Slijkhuis volgt dat advies al. “We controleren bij de pofmachine twee keer per jaar en bij de inpakmachine een keer.”

Van rijst tot rijstwafel

De grondstof rijst (uit Italië, India en Spanje) wordt eerst geweekt en vervolgens gemengd met zout en sesamzaad, of andere graansoorten. Dit mengsel gaat via een dagvoorraadbunker naar de pofstraat, het hart van de fabriek. In de ‘pofferij’ staan zo’n 500 individuele machines die constant gepofte rijstwafels produceren. Een machine bestaat uit twee bakplaten van bijna 300°C en een huls met de diameter van een rijstwafel. De rijst valt op de onderste bakplaat. Onder hoge druk en hoge temperatuur schuiven de twee platen naar elkaar. In de huls ontstaat een kamer met een hoge druk waardoor de rijst expandeert. Na het poffen krijgt de wafel indien gewenst een smaakje. Op het moment van het bezoek kregen de wafels een salt&vinegar smaak voor de Engelse markt. Wafels met ‘natte smaken’ gaan nog de oven in. Voor ‘droge smaken’ zoals kaaspoeder hoeft dat niet.

Chocoladerijstwafels hebben hun eigen lijnen. Voordat de rijstwafels een laagje chocolade krijgen worden ze eerst gekoeld omdat anders de chocolade in de verpakking wit uitslaat (detempereren). Chocoladerijstwafels zijn een snel groeiend product, daarom zijn er drie lijnen die de zoete laag kunnen toevoegen. Alle chocolade is UTZ-gecertificeerd. Slechts een klein percentage is fairtrade.

Als producent voor private label moet Sanorice flexibel zijn. “We hebben veel machines om alle formaten, smaken en verpakkingen te produceren.” De 250 verschillende producten zijn bestemd voor 210 klanten in 40 landen. Behalve de fabriek in Veenendaal, staan er nog twee fabrieken in Italië en België.

Bij de verpakkingslijn zijn meer lampen geplaatst omdat de medewerkers daar vaker staan.

Nieuw: Online inspecties

Exclusief ontwikkeld voor kwaliteitsmanagers

Met deze applicatie voert u uw inspecties via elke laptop, tablet of smartphone geheel online uit. Met deze slimme oplossing bespaart u tot wel 50% van uw tijd.

De voordelen op een rij:

• gemaakt door kwaliteitskundigen op basis van BRC, IFS en FSSC22000;

• foto’s tijdens de inspectie worden automatisch ingelezen en geplaatst;

• gebruiksvriendelijk met een overzichtelijke opbouw;

• prestatiedashboard voor de kwaliteitsmanager;

• centrale actielijst;

• altijd en overal beschikbaar;

• geautomatiseerde toewijzing van corrigerende acties;

• uw inspecties altijd ‘up-to-date’;

• automatische agendabeheer;

• bevindingen direct inzichtelijk;

• kosteloze updates.

Vraag nu de gratis demo aan Bent u geïnteresseerd en wilt u zelf uitproberen hoe de digitale inspectie werkt? Wij komen vrijblijvend bij u langs om een demo te geven.

Onze geautomatiseerde QA-oplossingen

Bel ons gratis 0800 - 2522737 (0800 - BKCARES)

www.carenetfoodsolutions.nl

Carenet is onderdeel van BK Kwaliteitszorg www.bk-kwaliteitszorg.nl

TOP CONGRES

Nieuw kennisevent over verpakken in de voedingsmiddelenindustrie

Op 9 en 10 oktober 2013 opent Jaarbeurs Utrecht haar deuren voor het nieuwe Foodpacking Event. Dit nieuwe 2 daagse event biedt u een sterke combinatie van netwerken, kennisoverdracht en een beursvloer met de laatste trends en ontwikkelingen.

REGISTREER NU GRATIS OP WWW.FOODPACKINGEVENT.NL

Het Foodpacking Event gaat over de thema’s die dagelijks uw aandacht vragen:

• voedselveiligheid

• gebruiksgemak

• ontwerp & design

• duurzaamheid

• minimalisering van “waste”

• intelligente voedselverpakkingen

Maak kennis met speciaal voor u geselecteerde producten en diensten. Bezoek presentaties over diverse expertises en innovaties.

Online inspecties van CareNet: exclusief ontwikkeld voor kwaliteitsmanagers

Online inspecties:

“Het kwaliteitslandschap in de levensmiddelenindustrie verandert continu. Nieuwe normen, wetten en eisen vanuit o.a. de overheid, standaarden en afnemers zijn aan de orde van de dag in ons vakgebied. Speciaal hiervoor heeft CareNet een slimme ‘webbased’ online inspectietool ontwikkeld dat op elk besturingssysteem en op alle soorten tablets en smartphones werkt. U heeft bij CareNet geen last van software installaties, verschillende versies en updates. Met andere woorden, u bent dus automatisch up-to-date. Wel zo makkelijk.

Wij kennen het probleem van vele tijdrovende inspecties en een wildgroei van meerdere actielijsten als geen ander. Daarom bieden wij u een slimme inspectietool aan om uw kwaliteitsafdeling op het gebied van inspecties te ontlasten en meer structuur te geven. Met behulp hiervan kunt u op een makkelijke, efficiënte en gestandaardiseerde manier uw inspecties plannen, uitvoeren en opvolgen. Foto’s en actiepunten zijn na uitvoering op de tablet direct online beschikbaar in een centrale actielijst. Met de geautomatiseerde statistieken en grafieken kunt u eenvoudig doelstellingen definiëren (KPI’s), verificaties uitvoeren en uw bedrijfsprestaties ‘real-time’ monitoren. Het doel is om data direct om te zetten naar bruikbare informatie. Gemiddeld bespaart u wel 50% van uw spaarzame tijd door inspecties te digitaliseren ten opzichte van uitvoering op papier. Het tijdperk van schrijven en overtypen is voorbij.”

Voor alle soorten inspecties

Procesbeheerssystemen zoals IFS, ISO, FSSC 22000 en HACCP verwachten dat u verschillende soorten inspectierondes uitvoert. Naast de hygiëne-inspecties worden bijvoorbeeld ook glas/hardplastic controles, schoonmaak en onderhoudsinspecties geëist. Al deze en vele andere inspectierondes kunt u op een makkelijke manier managen in de online inspectietool.

Ook offline mogelijkheden

Het is ook mogelijk om de inspecties offline te lopen via onze ‘cloud’ synchronisatie functie. De uiteindelijke rapportages worden automatisch in uw eigen ontworpen lay-out gegenereerd.

Hoe werkt het?

De CareNet applicatie werkt volgens de plando-check-act structuur. Het managen van uw inspecties is eenvoudig en werkt als volgt:

1. Ontwerp een inspectielijst;

2. Plan de inspectielijst(en) in via de online planner op afdeling- of medewerkersniveau;

3. Voer de inspectielijst uit op de tablet;

4. Beoordeel de geconstateerde afwijkingen en zet acties uit naar de juiste actiehouders;

5. Verifieer de acties indien akkoord;

6. Bekijk wanneer u maar wilt de status van planning, acties, statistieken en rapportages.

Uniek rechten en rollensysteem

Alle gebruikers van de inspectietool zijn uniek op basis van hun toegewezen rechten en rollen. Op deze manier kunt u op gebruikersniveau bepalen wat er wel en niet gezien, aangepast of uitgevoerd mag worden. Dit resulteert in een persoonlijk ‘dashboard’ waarop alle taken van een medewerker automatisch naar voren komen. Zo kunnen alle taken en de planning van een medewerker in één applicatie worden beheerd. Op de tablet ziet de medewerker dus enkel zijn inspectielijsten en planning.

Enthousiast ontvangen

Ons initiatief voor het ontwikkelen en aanbieden van een inspectietool is door de levensmiddelenindustrie erg enthousiast en positief ontvangen. Laat u ook verrassen en groei met ons mee naar slimme oplossingen voor de toekomst.

Voordelen

De voordelen van de online inspecties op een rij:

- Gemaakt door kwaliteitskundigen op basis van BRC, IFS en FSSC 22000;

- Foto’s tijdens de inspectie worden automatisch ingelezen en geplaatst;

- Gebruiksvriendelijk met een overzichtelijke opbouw;

- Prestatiedashboard voor de kwaliteitsmanager;

- Centrale actielijst;

- Altijd en overal beschikbaar;

- Geautomatiseerde toewijzing van corrigerende acties;

- Uw inspecties altijd ‘up-to-date’;

-

Automatisch agendabeheer;

- Bevindingen direct inzichtelijk;

- Kosteloze updates.

Bent u nieuwsgierig geworden of heeft u vragen?

Neem dan gerust contact met ons op. Wij komen graag bij u langs voor een vrijblijvende demonstratie. Wilt u meer informatie?

Kijk dan op www.carenetfoodsolutions.nl

Max van Leeuwen | (073) 5530675

carenet@bureauvoorkwaliteitszorg.nl

Carenet is onderdeel van BK Kwaliteitszorg

www.bk-kwaliteitszorg.nl

Accent op hygiënisch werken

Breed aanbod op vakbeurs FoodTech in Rosmalen

FoodTech, de vakbeurs die op 15 en 16 mei plaatsvond in autotron rosmalen, bracht oplossingen voor efficiënt en veilig produceren in de voedingsmiddelenindustrie. aansluitend bij de eisen van de foodsector was er ruime aandacht voor hygiënisch werken.

Het aanbod op FoodTech was breed. Diensten en producten voor borging van de (microbiologische) veiligheid en kwaliteit, componenten en pompen (beide ook in hygiënische uitvoeringen), verpakkingen, apparatuur en gassen voor verpakken, analyse- en inspectie-apparatuur, procesinstallaties of onderdelen daarvan en meer. Het compacte beursconcept, met gelijksoortige aanbieders samengebracht op bijvoorbeeld het LAB plein en technologieinnovaties geconcentreerd op het Kennisplein, maakte dat de beursbezoeker snel een overzicht had.

Standhouders gaven aan dat zij in de foodindustrie ook in deze tijd goede zaken doen. Voor de beurs hadden zij meer belangstelling verwacht, maar de meesten toonden zich tevreden over de kwaliteit van de bezoeker.

EHEDG-gecertificeerde pompen

“Deze ZP3 pomp heeft het EHEDG-certificaat zonder dat er concessies zijn gedaan aan de pompeigenschappen”, vertelde Dirk Jan Elmendorp, directeur van Delta-P

(www.info-delta-p.nl) over de nieuwe draai/ zuigerpomp die hij toonde. Kenmerk van de hygiënische pomp is dat de seals aan de voorzijde zijn geplaatst. Dit voorkomt dode ruimte. Daarnaast is er een reinigingsnozzle ingebracht. “En belangrijk is dat de pomp ‘drainable’ is”, voegde Elmendorp toe. De pomp is te gebruiken voor visceuze vloeistoffen als sauzen, yoghurt en sappen, en is ook geschikt voor dunne vloeistoffen met

‘front loaded’ en uitgevoerd met een dubbel mechanisch seal van over de gehele pompenrange slechts één maat.

Efficiënt en hygiënisch snijden

Diacarb (www.diacarb.nl) heeft de New Wave en Hyper Wave-slijptechniek ontwikkeld en voert daarmee messen uit die worden geleverd voor een scala aan snijtoepassingen in productie. “Het mes is op het snijvlak hol geslepen. Het snijdt met minder wrijving en een lagere zijwaartse druk is voldoende”, legde René Wouders uit. Hierdoor treedt er minder ‘uitbrokkeling’ en stofvorming op. “Bovendien is het drie keer langer te gebruiken alvorens slijpen nodig is.” De Hyper Wave-technologie is voor cirkelmessen.

deeltjes erin. Voorbeeld is rijstepap, waarbij door de werking van de pomp de rijstdeeltjes niet beschadigen.

Ook nieuw en eveneens EHEDG-gecertificeerd was de centrifugaalpomp die Delta-P tentoonstelde. “Een robuuste pomp”, omschreef Elmendorp, “die een hoge efficiency geeft. Een pomp moet een vacuüminstallatie aankunnen”, gaf hij als voorbeeld van een toepassing. De nieuwe pomp is

Naast het leveren van de messen verzorgt Diacarb het slijpwerk via een haal- en brengservice. “Kenmerkend voor de messen die in de food worden gebruikt, is dat naast efficiency hygiëne en voedselveiligheid steeds punt van aandacht zijn”, aldus Wouders.

Antimicrobiële coating titaniumoxide

Een al langer bekende stof met E-nummer (E 171) die als ‘witmaker’ in tal van voedingsmiddelen wordt gebruikt, is de werkzame stof in de nieuwe antimicrobiële coating Environ-X van ProduSafe (www.produsafe. com). Het gaat om titaniumdioxide, waar-

‘De toepassing van titaniumdioxide (E 171) als desinfectant is nieuw’

ilvo heeft in melle apparatuur op pilotschaal voor alle sectoren van de voedingsmiddelenindustrie.

lets toonde op de stand onder meer een krattenwasser, een robuuste unit met een lange levensduur.

De messen van Diacarb zijn er in alle soorten, maar ook in uitvoeringen, zoals roestvaststaal voor de groentenverwerking en getefloneerde snijmessen voor de productie van snoepgoed.

ook vmT was met een stand aanwezig op FoodTech. het kennisplein bracht informatie over innovatieve technologieën.

De nieuwe centrifugaalpomp die Delta-P op de stand liet zien, is ‘frontloaded’.

van de toepassing als desinfectant nieuw is, vertelde directeur Erik Wesselink. Het antimicrobiële effect van titaniumoxide ontstaat onder invloed van UV-straling. Licht is dus nodig voor de werking en wel minimaal elke vier weken. Dan namelijk start de fotokatalytische reactie. De celwand van micro-organismen wordt afgebroken en het co-enzym

A wordt geïnactiveerd. Een aanvullend indirect effect is er doordat titaniumdioxide water splitst en er onder meer actieve radicalen en waterstofperoxide ontstaan. “De organische resten van micro-organismen worden geoxideerd, waardoor er geen voedingsbodem achterblijft”, voegt Wesselink toe.

“Daardoor is er minder desinfectant nodig.”

Environ-X bevat nanodeeltjes titaniumdioxide met een grootte van 6 µm. Opgelost in water kunnen deze eenvoudig als een coating worden aangebracht op tegels, staal en hout. De coating bindt zich dermate sterk aan het oppervlak dat reinigen onder hoge druk en met schoonmaakmiddelen gewoon mogelijk is. “Het is zelfs bestand tegen temperaturen tot 400°C”, aldus Wesselink. “En de coating blijft minimaal drie tot zelfs zes jaar effectief als het oppervlak niet te zwaar wordt belast.” Environ-X is geregistreerd door het RIVM. De eerste toepassers zijn er al. Wesselink vertelde dat foodbedrijven het gebruiken in kleedkamers en op liftdeuren om kruisbesmetting te voorkomen. Ook is het op airconditioningsystemen aangebracht tegen schimmelgroei. “Het biedt aanvullende bescherming in kritische ruimten op hygiënemaatregelen, maar komt er niet voor in de plaats”, plaatste hij de werking nadrukkelijk in perspectief.

Innovatieve technologieën

Op het Kennisplein, georganiseerd in nauwe samenwerking met Top BV, waren technologische innovaties van de afgelopen jaren te zien. Het aanbod liep uiteen

van Phytonext voor de extractie van fytochemicaliën en de Sobatech continue deegkneder tot de contactdroger voor groente en kruiden LikeFresh. Bodec (www.bodec. eu) presenteerde de dunne filmdroger (ATFD). Het bedrijf heeft recent zijn intrek genomen op Food Tech Park Brainport Helmond. Daar zijn verschillende – nieuwe en bestaande – droog- en scheidingstechnologieën naast elkaar te testen en vergelijken. Dit kan op pilot plant-schaal en in de proeffabriek met producties tot zo’n 50 kg/h, vertelde Toine Hultermans, business development manager. “We helpen bedrijven mee om producten te ontwikkelen en op de markt te zetten. De investering kan de klant uitstellen tot duidelijk is of de markt klaar is voor het nieuwe product.”

Ook ILVO (www.foodpilot.be) kan nieuwe concepten in de praktijk toetsen voordat ze op industriële schaal worden geproduceerd. Het Belgische instituut uit Melle beschikt over een range procesapparatuur op pilotschaal. Innovatief noemde Karin Verstraete de Refractance Window Dryer (van MCD Technologies) voor het drogen van uiteenlopende voedingsmiddelen. Het is een combinatie van een warmwaterbad en een band, waarbij het product als dun laagje op de band wordt gedroogd bij slechts 70°C. Van het merk Vaculiq beschikt ILVO over een fruitpers voor de

Condensaat hergebruiken

extractie van sappen uit groenten en fruit. De M4E is een testunit om stabiele emulsies te bereiden. “Er wordt gebruik gemaakt van magnetisme om bijvoorbeeld mayonaise te bereiden”, aldus Verstraete.

• Carina Grijspaardt-Vink •

veolia heeft een nieuw anaeroob systeem voor afvalwaterstromen met een hoge vuillast.

“Condensaat wordt weinig hergebruikt. Jammer. Het heeft een lage geleidbaarheid en hardheid en een hoge temperatuur.” Pereboom van Veolia (www.veoliawaterst. nl) vestigde de aandacht op de mogelijkheden van condensaatbehandeling. De beperking in het gebruik, die ligt in het feit dat condensaat organische stof bevat, heeft Veolia ondervangen met een combinatie van technologieën. De eerste stap is de BiopROtector, een biologisch proces waarbij organisch materiaal wordt verwijderd. Vervolgens wordt het water behandeld in een ultrafiltratie- en omgekeerde osmoseinstallatie. Het condensaat is vervolgens zelfs te gebruiken voor CIP en als ketelvoedingwater.

Voor afvalwaterstromen met een hoge vuillast, presenteerde Veolia Memthane. Deze anaerobe membraanbioreactor verwijdert COD voor 98%, waar ‘reguliere’ anaerobe installaties tot 85 of 90% komen. “Toepassingen liggen bijvoorbeeld bij distilleerderijen of het afvalwater van zuivelbedrijven die zure wei produceren”, vertelde de Veoliaman van business development.

De volgende editie van FoodTech vindt plaats in Zwolle op 13 en 14 november 2013.

‘De testunit maakt gebruik van magnetisme om stabiele emulsies te bereiden’

PLA

Purac, een dochteronderneming van CSM, heeft een langlopend contract getekend voor de jaarlijkse levering tot 10.000 ton Puralact-lactiden aan een afnemer in Azië. Deze high-performance lactiden worden gepolymeriseerd met als resultaat een hittebestendig PLA (polylactic acid), een bioplastic gemaakt van jaarlijks hernieuwbare bronnen. De fabriek van de nieuwe partner start naar verwachting in de tweede helft van 2014 met de commerciële productie, maar monsters en testmaterialen zijn binnenkort beschikbaar. Met de lactiden van hoge optische zuiverheid kan Puracs partner een reeks high-performance PLA-homopolymeren produceren. De doelmarkt is Azië, met de focus op hittebestendig PLA voor duurzame en veeleisende toepassingen zoals automobiel- en elektronicaonderdelen.

Cacaofabriek bouwen

Tebodin is geselecteerd door Cargill Cocoa & Chocolate voor het leveren van diverse engineering en consulting services bij de bouw van een nieuwe cacaofabriek in Surabaya, Indonesië. Met de nieuwe fabriek wil Cargill tegemoetkomen aan de groeiende vraag naar cacao. Tebodin, onderdeel van Bilfinger Industrial Technologies, verzorgt het volledige conceptuele ontwerp en de detail engineering, inclusief inkoopondersteuning. Ook verzorgt Tebodin het bouw- en veiligheidsmanagement. Het project bestaat uit diverse gebouwen – waaronder de fabriek en gebouwen voor ondersteunende faciliteiten – waarvan het totale vloeroppervlak 17.500 m2 bedraagt. Ook overige faciliteiten, zoals wegen en omheining, behoren tot het project. De fabriek zal een capaciteit krijgen voor de verwerking van 70.000 ton cacaobonen per jaar.

www tebodin com

Samenwerking Etipack en BRB Globus

Etipack distribueert ook roterende etiketteermachines van BRB Globus. Beide bedrijven werken in Italië al jaren samen. Deze samenwerking is nu ook uitgebreid naar de Benelux, waarmee Etipack de exclusieve vertegenwoordiging krijgt van BRB machines in deze regio. Etipack produceert hoogwaardige lineaire systemen voor het aanbrengen van zelfklevende etiketten. Door de samenwerking met BRB Globus wordt het bedrijf ook een belangrijke speler op de markt van roterende systemen voor zowel zelfklevende als hotmelt en koudlijm etiketten.

www etipack nl

Van kleur veranderende drankblikken

Drankblikkenproducent Rexam introduceert drankblikken met twee inktsoorten die van kleur kunnen veranderen. De thermochromische inkt is een printinkt die van kleur verandert als het blik wordt gekoeld. Fotochromisch inkt is een transparant wit inkt die van kleur verandert wanneer het wordt blootgesteld aan natuurlijk daglicht. Het reageert niet op licht van D65-lampen of binnen bij een raam. Deze afwerking is beschikbaar voor de hele range van Rexam blikken. De inkt is geschikt voor drankproducenten die willen inspelen op het festivalseizoen en andere activiteiten buitenshuis. De inkt kan op gepasteuriseerde en niet-gepasteuriseerde drankblikken tot 82°C.

Verkiezing Kwaliteits-vanmanager het Jaar

VMT en NNK (Nederlands Netwerk voor Kwaliteitsmanagement) organiseren:

Bij deelname ontvangt u gratis het boek

• Waar sta ik bij de invulling van mijn functie ten opzichten van collega kwaliteitsmanagers?

• Wat kan ik als kwaliteitsmanager nog meer betekenen voor mijn organisatie?

• Op welke manier kan ik meer waarde voor mij en mijn organisatie creëren?

Programma:

14.00 Opening door de dagvoorzitter

Suzan Horst, director Quality Affairs, Issue and Crises Management, Friesland Campina, tevens lid Food Commissie van het Nederlands Netwerk voor Kwaliteitsmanagement (NNK)

14.10 Kwaliteitsmanagement voorbij systeem-niveau

Wat kunnen kwaliteitsmanagement en de kwaliteitsmanager betekenen voor het bedrijf? Cees Beek, bestuurslid NNK en voorzitter NNK Food Commissie

14.30 De rol van de moderne kwaliteitsmanager

Wat is de positie van de kwaliteitsmanager en waar liggen de knelpunten?

Gertjan Koudijs, Vice President Quality, Morpho e-Documents Division (wereldwijde producent van SIM kaarten, bankpassen en paspoorten)

15.15 Pauze

Inschrijven?

Dit kan eenvoudig op 3 manieren:

Website: www.vmt.nl

E-mail: congressen@mybusinessmedia.nl

15.45 Discussie in groepen: Wat kunnen we van elkaar leren?

16.45 Plenaire terugkoppeling en discussie onder leiding van de dagvoorzitter

17.15 Buffet

18.00 Drie baanbrekende presentaties van door de jury gekozen drie beste kwaliteitsmanagers

19.30 Pauze

20.00 Ga kathedralen bouwen! In deze metafoor gaat Daan Quakernaat gepassioneerd in op welke competenties iemand nodig heeft om voorbij het ‘controle- of systeemdenken’ te komen en met passie te werken aan innovatie, gelukkige klanten en gemotiveerde medewerkers.

Daan Quakernaat, Firma Quakernaat

20.45 Bekendmaking van de Kwaliteitsmanager van het Jaar

Kees Ahaus, juryvoorzitter, tevens voorzitter NNK

Korting

Prijzen* VMT-abonnees en

leden € 295,Niet-abonnees € 395, -

Kijk voor meer informatie, de kandidaten en inschrijven op www.vmt.nl/kwaliteitsmanagement

Vier nominaties Kwaliteitsmanager 2013

de jury heeft vier kandidaten voor de verkiezing Kwaliteitsmanager van het jaar genomineerd. 25 juni presenteren zij hun visie en praktijkervaringen op de bijeenkomst ‘de waarde van kwaliteitsmanagement’. tijdens deze congresdag staat het vak kwaliteitsmanagement centraal, hoe dit zich ontwikkelt en hoe voorlopers onder kwaliteitsmanagers dit vak in de praktijk invullen.

steeds kwaliteitscontroles uitvoert in het kader van de vleeskeuringswetgeving naar eigen verantwoordelijkheid van het bedrijf zelf en toezicht door de NVWA. VION heeft aantoonbaar zijn eigen verantwoordelijkheid genomen ten aanzien van voedselveiligheid, productintegriteit en het dagelijks via internet aantoonbaar maken daarvan aan de toezichthouder. Gewerkt wordt om ook over de prestaties van de slachterijen op het gebied van dierenwelzijn en diergezondheid dagelijks naar de NVWA te communiceren. Daardoor ontstaat er een veel betere interactie tussen bedrijf en overheid, gericht op continue kwaliteitsverbetering.

Vijf kandidaten van vier verschillende bedrijven hadden zich aangemeld voor de eerste VMT/NNK verkiezing van Kwaliteitsmanager van het Jaar 2013 (KMvhJ). Het niveau van de kandidaten was dermate hoog dat de jury besloot niet drie, maar vier kandidaten te nomineren voor de titel Kwaliteitsmanager 2013. Kandidaten werden getoetst aan vijf hoofdcriteria: 1. invloed op verbeteren kwaliteitsniveau; 2. bevorderen van het verschuiven van QA naar QM; 3. grensverleggend bezig zijn binnen kwaliteit; 4. initiëren en stimuleren van kwaliteit in de organisatie en 5. inzet voor het vakgebied. De jury liet de criteria 2 en 5 relatief zwaar meewegen in het eindoordeel omdat dit taken zijn die passen bij de moderne kwaliteitsmanager.

FrieslandCampina

Yvonne van der Vorst is op het hoofdkantoor van FrieslandCampina in Amersfoort QAmanager Coöperatieve Zaken. Ontwikkelen van nieuw kwaliteitsbeleid en het beheren en continu doorontwikkelen van dat beleid vor-

men haar belangrijkste taken. Zij heeft Foqus Planet ontwikkeld (zie VMT 6, 2013 pag. 14-17), een integraal systeem waarin zowel kwaliteit, voedselveiligheid als duurzaamheid wordt geborgd. De jury noemt haar de ‘linking pin’ in de communicatie tussen overheden, maatschappij, leden melkveehouders en de onderneming FrieslandCampina. Tweede genomineerde van FrieslandCampina is Geke Naaktgeboren-Stoffels. Als director Quality Assurance & Safety bij de Business Group Cheese, Butter & Milkpowder is zij er na de fusie tussen Friesland Foods en Campina in geslaagd een cultuuromslag te realiseren, van intern gedreven en reactief naar meer focus op de klant en meer eigen initiatieven. Daarbij heeft zij een duurzame gedragsverandering in gang gezet. Zij heeft Sales nadrukkelijk bij dit gehele proces betrokken.

Vion Food NL

Grea Wolters-Beernink vervulde als director QA een wezenlijke rol in het gehele transitieproces van slachterijen waar de overheid nog

Cargill

Het vervullen van een voortrekkersrol op het vakgebied van kwaliteitsmanagement voor plantaardige oliën, ook buiten de eigen organisatie, was o.a. reden voor de jury om Wilma Taverne-Veldhuizen, Food Safety & Quality manager bij Cargills granen en oliezaden business, te nomineren. Daarbij wil Cargill internationaal kennis uitwisselen over risico’s en CCP’s, wat tot uiting komt in deelname in diverse werkgroepen en betrokkenheid bij het ontwikkelen van Convenanten Horizontaal Toezicht (VMT 21/22, 2012 pag. 10-13).

• Hans Damman •

VMT/NNK congres

Het VMT/NNK congres ‘De waarde van kwaliteitsmanagement’ kent een zeer praktische opzet en vindt 25 juni plaats in De Glazen Ruimte in Maarssen; voor meer info: www.vmt.nl/kwaliteitsmanagement

geke naaktgeboren, FrieslandCampina

Yvonne van der Vorst, FrieslandCampina

wilma taverne, Cargill

grea wolters, Vion Food

Minder snacken en snoepen

Koetjesreep

Het chocoladereepje Koetjesreep wordt UTZ gecertificeerd, zo meldt de producent The Belgian Chocolate Group. “We zijn zeer verheugd over het UTZ-label voor Koetjesreep en hopen zo mee te werken aan duurzame landbouw en cacao”, vertelt directeur Marc Pauwels.

UTZ Certified is een keurmerk voor duurzaam geproduceerde koffie, cacao en thee. De vraag naar UTZ-gecertificeerde cacao steeg met 150% in 2011.

Groentefriet

n ederlanders kopen minder ongezonde snacks en snoep. Ze zijn daarmee niet ongezonder gaan eten ondanks de recessie. Ook gooien n ederlanders minder eten weg. d it blijkt uit onderzoek van het onderzoeksbureau g row for Knowledge in opdracht van het voedingscentrum. d e steekproef bestond uit 1.364 personen boven de achttien jaar. Zij kregen vragen over veranderingen in hun aankoop- en voedingspatroon als gevolg van de economische crisis.

Zeven op de tien Nederlanders geven buitenshuis minder geld uit aan eten en drinken dan voor de crisis. 63 procent van de Nederlanders bespaart geld tijdens de boodschappen.

Op snoep, hartige snacks en frisdrank wordt tijdens de boodschappen het meest bespaard. 37 procent van alle Nederlandse inwoners koopt minder of geen snoep; 34 procent koopt minder snacks. Op basisvoeding, zoals brood, groente en fruit wordt het minst bespaard. Het Voedingscentrum is blij met deze bezuinigingen.

www voedingscentrum nl

Sprite met stevia voor het eerst in Nederland

Coca-Cola brengt Sprite met de natuurlijke zoetstof stevia op de Nederlandse markt. Dit is de eerste met stevia gezoete drank van het bedrijf in Nederland. De Sprite-variant bevat 30% minder calorieën. De smaak is vergelijkbaar met de huidige 100% suiker-variant. Daarom wordt de laatste vervangen door de stevia-variant. De strategie van Coca-Cola is om waar het kan de reguliere variant te vervangen door de stevia-variant.

“In België zijn enkele Nestea-varianten vervangen door de stevia-variant”, vertelt Guido van Alphen, woordvoerder van Coca-Cola.

De PLUS supermarkten verkopen Groentefriet, friet gemaakt van gepureerde wortel, mais, witte bonen en kruiden en specerijen. De friet is een uitvinding van voedingstechnoloog Marc van Hulst. Hij ondervond dat kinderen graag friet eten en groente laten staan. Eén portie bereide Groentefriet van honderd gram bevat gemiddeld 8,1 gram vezels. Aan Groentefriet is geen zout of suiker toegevoegd en de frieten bevatten geen kunstmatige stoffen. Het nieuwe product is voorgefrituurd en is zowel in de friteuse als in de oven, airfryer en koekenpan te bereiden.

EKO-keurmerk

Madaga heeft van SKAL het EU-logo en het EKO-keurmerk in ontvangst mogen nemen voor de verse baby- en peutermaaltijden die het bedrijf produceert. De koks van Madaga maken gebruik van de faciliteiten van de instellingskeuken Langerhuize in Amstelveen. Ouders kunnen de maaltijden bestellen via internet of kopen bij de duurzame supermarkt Marqt. Het bedrijf bezorgt vrijwel in heel Nederland aan huis. Madaga bezorgt de menu’s vanaf €10 per week en rekent geen bezorgkosten. Losse gerechten zijn er vanaf €1,90 voor een babyhapje tot €4,90 voor een peutermaaltijd. De maaltijden worden op woensdag bezorgd en zijn acht dagen houdbaar.

Food Law Academy

De cursus Food Law Academy biedt een visie op voedingsmiddelenwetgeving en -regulering vanuit zowel een wettelijk als wetenschappelijk perspectief. De focus binnen deze cursus is gericht op het systeem en de inhoud van voedingswetgeving in de Europese Unie.

Datum: 17-20 september 2013, Locatie: Wageningen

Laboratoriumtechnologie voor dummies

De receptioniste, de boekhouder, de HRMmedewerker, maar ook de verkoper en de verkoopsupport, zij kunnen binnen de laboratoriumbedrijven zomaar ‘dummies’ zijn die zelf nog nooit hebben ervaren wat het werken in een lab inhoudt. De workshop die de FHI-branche Laboratorium Technologie samen met ROC Midden Nederland heeft ontwikkeld is voor mensen die werken bij bedrijven in de laboratoriumbranche en heeft niveau en inhoud.

Datum: 9 juli 2013, Locatie: Utrecht www fhi nl/lt

De waarde van kwaliteitsmanagement

De kwaliteitsmanager houdt zich vanouds bezig met de beheersing en certificering (QC en QA) van de productkwaliteit en -veiligheid. Inmiddels zet hij zich meer en meer in voor de verbetering van productieprocessen. Vanuit een kwaliteitskundige visie zou hij zich verder moeten ontwikkelen door (veel) meer betrokken te zijn bij het verbeteren van andere processen c.q. de organisatie zelf (QM). In een in 2011 gehouden online enquête van VMT, NNK en Landbouw Universiteit onder kwaliteitsmanagers en leidinggevenden gaf 70% van de kwaliteitsmanagers aan dat zij al betrokken zijn bij organisatieverbetering/-verandering en 50% bij strategie/beleid. Koplopers, zowel binnen als buiten de levensmiddelensector, vertellen over hun visie en ervaring met het invullen van hun positie en rollen als ‘moderne’ kwaliteitsmanager.

Datum: 25 juni 2013, Locatie: Maarssen

7 mei-2 juli Cursus voedselveiligheid, den Bosch

7 mei-2 juli Cursus productontwikkeling, den Bosch

11-jun agrifoodtop, groenekan

11-jun tenBa inspiratietour, wageningen

13-jun allergenen managementsysteem, geldrop

13-jun 3de kennismiddag Food defense, Bunnik

7-14 juni 2-daagse cursus Hygiënisch ontwerpen, utrecht

18-jun online inspectietechnieken voor kwaliteitscontrole, melle (Be)

20-jun training microbiologie Basis, doorn

21-jun training etikettering, doorn

25-jun de waarde van kwaliteitsmanagement/ verkiezing kwaliteitsmanager van het jaar, maarssen

27-jun principes en achtergronden HaCC p, Bunnik

9-jul laboratorium technologie voor dummies, midden-nederland

29-aug introductiecursus voedingsmiddelenindustrie, amersfoort

3 september12 november Cursus Basis microbiologie, den Bosch

3-sep Cursus productkunde, den Bosch

5-sep Basis proceskunde, den Bosch

5 september14 november kwaliteit in Bedrijf, den Bosch

10-sep theorie en praktijk van HaCC p voor HaCC p-teamleden, Bunnik

11-sep doelgericht projecten leiden

16-20 september drinktec 2013, münchen

17-20 september Food law academy, wageningen

18-20 september oils+Fats 2013, münchen

Cursussen Beurzen Congressen

voedingsmiddelen, management en technologie is hét mediaplatform voor de voedings-, genotmiddelen- en drankenindustrie in nederland en België. vmt is opgenomen in food Science and technology Abstracts (fStA) en is een voortzetting van conserva en voeding + techniek, waarin opgenomen het internationaal tijdschrift voor Brouwerij & mouterij. vmt verschijnt tweewekelijks en is een uitgave van:

mYbusinessmedia

Essebaan 63 c

2908 lj capelle a/d ijssel

Postbus 8632

3009 AP rotterdam

T 010 - 2894078

F 010 - 2894076

E redactie.vmt@mybusinessmedia.nl

I www.vmt.nl

Uitgever Suzanne Wanders

T 010 - 2894017

E s.wanders@mybusinessmedia.nl

Hoofdredactie carina Grijspaardt-vink

T 010 - 2894065

E c.grijspaardt@mybusinessmedia.nl

Eindredactie marjolein Spek

T 010 - 2894007

E m.spek@mybusinessmedia.nl

Redactie

Hans Damman

T 010 - 2894070

E h.damman@mybusinessmedia.nl

Dionne irving

T 010 - 2894071

E d.irving@mybusinessmedia.nl

maurice de jong

T 010 - 2894041

E m.jong@mybusinessmedia.nl

nathan Strik (webredactie)

T 0570-504380

E n.strik@mybusinessmedia.nl

Redactie-adviesraad

Prof. dr. ir. m .A. j.S. van Boekel; prof. dr. ir. f. Devlieghere; f. Egberts, dr. ir. c .D. de Gooijer; t. Hegeman; dr. P. m . Klapwijk; ir. n . de Kruijf; prof. dr. ir. A. van l andschoot; ir. f l anting; ir. j maagd; ir. m nijhof; dr. ir. K. oosterhaven; ir. j. van de Put; drs. j. Stark (voorzitter); dr. W. visser; ir. E. j c . Paardekooper (erelid)

Met medewerking van institute of food technologists (ift ), tno Kwaliteit van leven, niZo food research, Wageningen universiteit en researchcentrum, universiteit Gent, universiteit utrecht, nederlandsch octrooibureau, codex Alimentarius.

Media-adviseur monique van neutegem

T 010 - 2894072

E m.neutegem@mybusinessmedia.nl

Marketing

Kathelijne Koster

T 010 - 2894013

E k.koster@mybusinessmedia.nl

Vormgeving De opmaakredactie, Wehl

Druk

Drukkerij tesink, Zutphen

Abonnementen voor vragen over abonnementen, bezorging en of adreswijzigingen: Bellen met: 010-2894008

mailen naar: vmt@mybusinessmedia.nl

Schrijven naar: mYbusinessmedia bv, vmt, Postbus 8632, 3009 AP rotterdam

jaarabonnement nederland: € 209,95

jaarabonnement België en luxemburg: € 232,50

jaarabonnement Buitenland: € 319,95

Digitaal abonnement: € 157,46

Proefabonnement (2 maanden): slechts € 29,-

Studentenabonnement nederland: € 83,98

De volgende edities

VMT 18/19

Thema: Concepten en processen

- met aandacht voor vakbeurs Drinktec

Verschijnt 6 september

Sluitingsdatum advertenties: 20 augustus

Sluitingsdatum redactie: 13 augustus

VMT 20

Thema: Kant-en-klaar on the go

- met aandacht voor vakbeurs Anuga

Verschijnt 20 september

Sluitingsdatum advertenties: 3 september

Sluitingsdatum redactie: 27 augustus

VMT 23

Thema: Meten & analyseren

- inclusief beurscatalogus Foodtech Zwolle (13-14 nov.)

- met aandacht voor vakbeurs Aquatech

Verschijnt 25 oktober

Sluitingsdatum advertenties: 8 oktober

Sluitingsdatum redactie: 1 oktober

VMT 24

Thema: Ingrediënten: smaken maken

- met aandacht voor vakbeurs Fi Europe

Verschijnt 8 november

Sluitingsdatum advertenties: 22 oktober

Sluitingsdatum redactie: 15 oktober

Studentenproefabonnement (2 maanden): € 15,00

Kennismakings exemplaar (eenmalig): € 13,50

*prijzen zijn excl. 6% Bt W en € 3,75 administratiekosten

jaarabonnement geldt tot wederopzegging. Beëindiging van het abonnement kan uitsluitend schriftelijk geschieden, uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode; nadien vindt automatisch verlenging plaats.

ISSN 0042-7934

niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever openbaar worden gemaakt of verveelvoudigd, waaronder begrepen het reproduceren door middel van druk, offset, fotokopie of microfilm of in enige digitale, elektronische, optische of andere vorm.

Publicaties geschieden uitsluitend onder verantwoording van de auteurs. Alle daarin vervatte informatie is zorgvuldig gecontroleerd. De auteurs aanvaarden echter geen aansprakelijkheid voor de gevolgen van eventuele onjuistheden.

VMT 25

Thema: Voedselveiligheid

Verschijnt 22 november

Sluitingsdatum advertenties: 5 november

Sluitingsdatum redactie: 29 oktober

VMT 26

Thema: Trends in de toekomst

Verschijnt 13 december

Sluitingsdatum advertenties: 26 november

Sluitingsdatum redactie: 19 november

Précon Food Management B.V.

Regulierenring 16A

3981 LB Bunnik

tel. +31 (0) 30 656 60 10

fax +31 (0) 30 656 60 11

info@precon-food.nl

www.precon-food.nl

Kwaliteit, veiligheid, wet- en regelgeving, continuïteit en ondersteuning in de volledige voedingsmiddelenketen voor ‘tomorrow’s best’. Voor klanten die het beste willen voor hun klanten. Dat is waar Précon voor staat.

Gullimex Oostermaat 7

7623 CS Borne

tel. +31 (0) 74 265 77 88

fax +31 (0) 74 267 02 37

info@gullimex.com

www.gullimex.com

marktleider in voedselveiligheid

Sinds 1981 zijn wij actief in de voedingsmiddelen-, farmaceutische, medische en industriële sector. Temperatuur meten en (draadloos) registreren, hygiënebepaling, verpakken onder beschermende atmosfeer en het meten van kleur & glans zijn voor ons kernbegrippen. met onze producten leveren wij een bijdrage aan de (voedsel) veiligheid, kwaliteit, presentatie en verschijningsvorm van uw product.

Caldic Ingredients B.V. Elzenweg 5 3421 TT Oudewater tel. +31 (0) 10 413 64 20 fax +31 (0) 10 404 74 58 info.ingredients@caldic.nl www.caldic.com

Caldic Ingredients B.V. is uw distributeur in grondstoffen voor de complete levensmiddelenindustrie. Samen met onze klanten brengen wij producten, markten en service tot een hoger niveau en kunnen we voldoen aan zowel klant– als marktgerichte wensen.

Werving & selectiebureaus

DUPP – Food Recruitment

Generaal Foulkesweg 66 6703 BW Wageningen

tel. +31 (0) 317 46 86 86

fax +31 (0) 317 46 86 80

info@dupp.nl

www.dupp.nl

DUPP - Food Recruitment is dé werving- en selectiepartner in de food branche, ook voor interim managers. DUPP bemiddelt bij vacatures op HBO/WO niveau in de vakgebieden marketing & Sales, Operations, R&D, QA en Algemeen management.

Veld Koeltechniek BV

Den Sliem 3

7141 JE Groenlo

Postbus 38

7140 AA Groenlo

tel. +31 (0) 544 476 476

fax +31 (0) 544 476 477

info@veld.nl

www.veld.nl

Veld Koeltechniek in Groenlo is sinds 1960 een toonaangevend bedrijf in koudetechniek. Vakkundige en gemotiveerde mensen installeren en leveren innovatieve koel- en vriesoplossingen waarbij aandacht voor energie, milieu, duurzaam ondernemen (mVO) en veiligheid centraal staat.

Bent u ook geïnteresseerd om met uw bedrijfsnaam in deze rubriek te staan?

Neem dan contact op met: Arzu Erguc, tel. 010 289 40 06, a.erguc@mybusinessmedia.nl

Speciale introductieaanbieding: U betaalt nu slechts € 625,- (i.p.v. € 1.250,-) tot het einde van het jaar bent u zichtbaar in de printuitgave van VmT en online in het leveranciersregister.

Als het goed is, is het goed.

Maar verbetering zit in een klein hoekje.

Certificeren? Dan moet u voldoen aan de norm. DNV Business Assurance toetst u snel en goed. Maar iedereen houdt van opstekers, niet van standjes. Daarom kijken we bij certificering ook naar wat goed gaat en zelfs nog beter kan. Op die gebieden die voor uw bedrijf of organisatie belangrijk zijn. Aandachtspunten waarop u zélf beoordeeld wilt worden. Certificering die net even verder voert. Want verbetering zit in een klein hoekje. U kunt ons bereiken via 010 2922 700.

DNV certificering en training. www.dnvba.nl