Opwarming aarde is funest
De ijsbeer tikt een eitje Door: Marian Henderson
Het gaat niet goed met de ijsbeer. Ondanks het feit dat hij geen natuurlijke vijanden heeft, wordt hij ernstig bedreigd in zijn voortbestaan. Dat heeft de mens op zijn geweten, en in feite zijn wij dus zijn enige natuurlijke vijand. Maar het is ook de mensheid (althans een deel daarvan) die zich weer inzet om het dier te redden. Ook de ijsberen zelf doen er van alles aan om te overleven. Een korte stand van zaken...
Er leven ijsberen in Noorwegen, de VS, Canada (het overgrote deel), Denemarken, Groenland en Rusland. Het zijn de grootste roofdieren die we kennen. Ze leven vooral van zeehonden, maar eten ook andere dieren, zoals walrussen, kleine walvissen, narwallen, vis, sneeuwhazen, rendieren, lemmingen, zeevogels en nog zo wat arctische dieren. Ook eten ijsberen eieren en soms planten, zoals bessen en grassen. Een gevarieerd menu, maar voor het meeste van zijn voedingsmiddelen is het ijs nodig. Een ijsbeer kan bijvoorbeeld uren liggen wachten bij een ademgat op de zeehond die hij straks gaat vangen. In de jaren zeventig kende de ijsberenstand
een dieptepunt. Door de fanatieke jacht was hun aantal gedecimeerd tot zo'n 10.000 stuks. In 1973 werden er tijdens een internationaal ijsberenverdrag afspraken gemaakt over het beperken van die excessieve jacht en dat heeft geholpen. Inmiddels zijn er zo'n 20.000 tot 25.000 ijsberen, wereldwijd. Maar opnieuw loopt hun populatie groot gevaar. En weer zijn wij mensen daar debet aan. Ik zet de bedreigingen op een rij.
Industriële vervuiling De ijsbeer staat aan de top van zijn voedselketen, hij eet direct of indirect de dieren uit die keten en krijgt dus de vervuiling binnen van de in zijn prooien aanwezige chemicaliën, zoals dioxines, furanen en pesticiden. Die stoffen tasten de voortplanting aan en schaden het immuunsysteem. Ze geven een vitamine A tekort, hebben invloed op de schildklierhormonen en op het aantal antilichamen. De ijsbeer wordt dus kwetsbaarder voor infecties en groeit minder goed. Via de moedermelk worden de gifstoffen doorgegeven aan de jongen.
Gas en olieboringen Op de Noordpool worden boringen gedaan naar fossiele brandstoffen. Het boren naar olie (Shell) is schadelijk voor de ijsbeer. De installaties
76
verstoren zijn rustige leefgebied. Er kunnen olielekken en olierampen voorkomen. Daardoor raken zijn prooien vervuild, hij krijgt de olie dan binnen via lever en nieren. Ook kan zijn vacht besmeurd worden, waardoor die minder goed isoleert. De ijsbeer moet dan kostbare energie ''verstoken'' om toch warm te kunnen blijven, dus almaar meer prooien vangen. Er zijn nog geen effectieve methoden om een eventuele olievervuiling in dit gebied op te ruimen.
Opwarming van de aarde Door massale houtkap en verbranding van fossiele brandstoffen komt er veel CO2 in de lucht. Die houdt de warmte vast en zorgt er voor dat de temperatuur wereldwijd stijgt. Ook de polen hebben hiermee te maken. Het landijs op de Noordpool smelt eerder weg en het duurt langer voordat het gebied weer is dichtgevroren. De ijsberen missen hierdoor een groot gedeelte van hun jachtgebied en zijn een groter deel van het jaar aangewezen op het leven op het land. Ze dienen dus ook een ander menu te kiezen. Ze moeten langere stukken zwemmen om ijs te kunnen bereiken, en dit kost ook weer energie. Het is geen wonder dat ijsberen tussen 1970 en 2006 65 kilo minder zijn gaan wegen en ook minder groeien, ze blijven zo'n 25 centimeter kleiner. Het is niet ongewoon om een uitgemergelde ijsbeer aan te treffen. Alleen de dikste beren overleven (de survival of the fattest). De verwachting is dat binnen tientallen jaren de hele Noordpool zomers ijsvrij zal zijn.
