Chasing the scream

Modern meesterwerk over 'de eerste en laatste dagen van de War on Drugs'

Chasing the scream

Met 'Chasing the scream: the first and last days of the war on drugs' leverde de Britse journalist en auteur Johann Hari begin dit jaar een modern meesterwerk af, dat geen lezer onberoerd zal laten. Overtuigend laat Hari zien dat vrijwel alles dat wij denken te weten over drugs, verslaving en de drugsoorlog niet klopt.

Johann Hari (36) werkte ruim drie jaar aan Chasing the scream en bezocht negen landen om de laatste dagen van de drugsoorlog vanuit een waaier aan perspectieven te beschrijven. Veelzeggend: Nederland ontbreekt, maar Hari bezocht wel Portugal, Zwitserland, Uruguay en

natuurlijk Colorado en Washington DC. Het boek begint ruim een eeuw geleden, bij de invoering van de Harrison Narcotics Act, die bezit en gebruik van heroïne en cocaïne verbood. Een paar maanden later werd zangeres Billie Holiday geboren, een van de drie hoofdpersonen in Hari's fascinerende boek. De andere twee zijn Harry J. Anslinger en Arnold Rothstein, kingpin van de New Yorkse maffia in de jaren tien en twintig. Voor Hari zijn deze drie Amerikanen dé archetypen van de war on drugs.

Cannabis demoniseren

Billie Holiday (1915-1959) was haar hele volwassen leven verslaafd aan heroïne en Hari documenteert nauwgezet hoe zij de dood in is gedreven door Anslinger, de eerste directeur van het Federal Bureau of Narcotics, de latere DEA. Hari noemt hem 'de meest invloedrijke persoon waar nooit iemand van heeft gehoord', maar voor Highlife lezers zal deze racistische volksmenner geen onbekende zijn. Dankzij archiefonderzoek brengt Hari nieuwe feiten aan het licht over de manier waarop Anslinger cannabis met succes wist te demoniseren. Eerst alleen binnen de VS, later wereldwijd.

Harry J Anslinger

Drooglegging

Het Federal Bureau of Narcotics dat Anslinger vanaf 1930 ruim drie decennia leidde, was de opvolger van het Federal Bureau of Prohibition, dat veertien jaar lang het alcoholverbod had proberen te handhaven. Die Drooglegging was een totaal fiasco geworden en had een ongekende golf van georganiseerde criminaliteit veroorzaakt. Mannen als Arnold Rothstein verdienden miljoenen aan het verbod. Door de economische crisis stonden in de jaren twintig en dertig alle overheidsbudgetten onder druk, ook dat van Anslinger's nieuwe departement. Cannabis was in 1930 nog vrijwel overal legaal. Maar daar zou Harry J. Anslinger snel verandering in brengen.

Door: Derrick Bergman

Absurd bedrog

Hari: 'Vanaf het moment dat hij de leiding over het bureau had, was Harry zich bewust hoe zwak zijn nieuwe positie was. Een oorlog tegen narcotica alleen -cocaïne en heroïne, verboden in 1914- was niet genoeg. Die werden door een piepkleine minderheid gebruikt en je kon een heel departement niet levend houden met zulk kruimelwerk. Hij had meer nodig. Met dit in gedachten begonnen hem artikelen in de kranten op te vallen die hem intrigeerden. Ze hadden koppen als deze, in de New York Times van 6 juli 1927: MEXICAANSE FA-

MILIE WORDT WAANZINNIG. Het bericht verklaarde: “Een weduwe en haar vier kinderen zijn tot waanzin gedreven door het eten van een Marihuana plant” (…) Harry had cannabis lang afgedaan als een hindernis die hem alleen maar zou afleiden van de drugs waar hij echt tegen wilde vechten. Hij was er van overtuigd dat cannabis niet verslavend was en verklaarde dat er “waarschijnlijk geen

absurder bedrog bestaat” dan de claim dat het gewelddadige criminaliteit veroorzaakte.’ verwar me niet met de feiten.” En dus zwichtte Thailand. En Groot-Brittannië. Uiteindelijk zwichtte - onder bedreiging - iedereen. De Verenigde Staten waren nu het machtigste land in de wereld, en niemand durfde het lang te tarten. De bereidheid was in het ene land groter dan in het andere. Vrijwel elk land heeft zijn eigen minderheidsgroep, zoals AfroAmerikanen, dat het onder de duim

wil houden. Voor velen was het een goed excuus. Bovendien had vrijwel elk land het latente verlangen om verslaafden te straffen. "De wereld

behoort tot de sterken," geloofde Harry. "Dat is altijd zo geweest en zal altijd zo blijven." Het resultaat is dat we nog steeds in de loop van Harry Anslinger's pistool staren.'

Verslaving

Eén van de wetenschappers die aan bod komen is professor Bruce Alexander van de universiteit van

Vancouver. Hij leerde Hari dat de oude theorie van 'chemische afhankelijkheid' van middelen als heroïne en cocaïne, waarop de hele drugsoorlog is gebaseerd, simpelweg niet klopt. Als die theorie wel zou kloppen, dan zou iedereen die voor een operatie morfine toegediend krijgt, als heroinejunkie het ziekenhuis of de tandarts verlaten. En dat is niet zo. Hetzelfde geldt voor de grote aantallen Amerikaanse soldaten die in Vietnam heroïne gebruikten. Destijds vreesde men een golf van verslaafden als de oorlog afgelopen was. Maar niets bleek minder waar: de meeste soldaten stopten met heroïne toen ze na de hel van de Vietnam oorlog weer thuis kwamen. De oorzaak van verslaving zit niet in het middel, maar in de omgeving en omstandigheden van de verslaafde.

Door in de jaren vijftig te claimen dat 'de Communisten' de Westerse wereld in het geheim wilden overspoelen met drugs, wist Anslinger zijn drugsoorlog naar een wereldwijd niveau te tillen.

Nachtmerrie

Maar bijna van de ene dag op de andere begon hij het tegenovergestelde te verkondigen. Waarom? Hij geloofde dat de twee meest gevreesde groepen in de Verenigde Staten - Mexicaanse immigranten en Afro-Amerikanen - de drug veel meer gebruikten dan blanke mensen en hij schilderde voor het 'House Committee on Appropriations' een nachtmerrie-achtig visioen van waar dit toe zou kunnen leiden. Er was hem verteld, verklaarde hij, over “gekleurde studenten van de Universiteit van Minnesota, die feest vierden met vrouwelijke studenten (blank) en hun sympathie wonnen met verhalen over racistische vervolging. Resultaat: zwangerschap.” Dit was het eerste voorproefje van nog heel veel meer dat later zou komen.'

Dreigementen

Door in de jaren vijftig te claimen dat 'de Communisten' de Westerse wereld in het geheim wilden overspoelen met drugs, wist Anslinger zijn drugsoorlog naar een wereldwijd niveau te tillen. Landen die bezwaar hadden werden 'overtuigd' met dreigementen over het stoppen van hulpprogramma's en economische boycotmaatregelen. Hari: 'Steeds als een vertegenwoordiger van een ander land probeerde uit te leggen waarom dit beleid niet goed was voor zijn land, snauwde Anslinger: "Ik heb mijn besluit genomen,

Arnold Rothstein

Schokkende ervaring

Ook voor wie al het een en ander weet over de oorsprong van de drugsoorlog is het lezen van Chasing the Scream een schokkende ervaring. Juist ook omdat Hari de historische lijn steeds verbindt met het heden, waarin de drugsoorlog nog elke dag duizenden onnodige slachtoffers eist. Met persoonlijke verhalen van drugsgebruikers, hulpverleners, wetenschappers en politici en ervaringen uit zijn eigen leven schildert Hari een weids panorama, met één kernboodschap: criminalisering en repressie van drugs werken averechts.

Experiment

Professor Bruce Alexander toonde dit aan met een experiment met ratten in twee verschillende kooien. In beide konden de ratten kiezen tussen gewoon water en water met morfine. De ene kooi was niets dan dat: een lege, kale kooi, waarin één rat zat opgesloten. De andere noemde de onderzoekers 'Rat Park' en ze hadden er alles aan gedaan om er een echt rattenparadijs van te maken: houten wandbekleding, allerlei voedsel waar ratten van houden, gekleurde ballen, wielen om in rond te rennen en volop gezelschap, ook van het andere geslacht. Wat bleek? De ratten in de kale kooien gebruikten veel meer morfinewater, terwijl de bewoners van Rat Park er nauwelijks

naar omkeken. Kortom: ellendige omstandigheden, isolatie en gebrek aan perspectief en alternatieven veroorzaken verslaving. En dankzij de War on Drugs maken overheden de ellende, de isolatie en het gebrek aan perspectief van verslaafden juist groter in plaats van kleiner.

Sociale omstandigheden

Hari:'Bruce gelooft dus dat de kloof tussen de 90% die drugs gebruiken zonder dat het een probleem wordt

en de 10% die dat niet kunnen niet in beton gegoten is. Die kloof is het product van sociale omstandigheden – en kan veranderen als de sociale omstandigheden veranderen. De ratten in eenzame opsluiting en de soldaten in Vietnam werden niet 'gekidnapt' door de chemicaliën die voorhanden waren. Zij probeerden om te gaan met het afgesneden zijn van alles dat hun bestaan zin en plezier gaf. De wereld om hen heen was een onverdraaglijke plek geworden, dus toen ze die niet fysiek konden ontsnappen, besloten ze er geestelijk aan te ontsnappen. Later, toen ze weer terug konden keren naar een zinvol bestaan, voelden ze geen behoefte meer om drugs te gebruiken en gaven ze die met verrassend gemak op.'

Sleutel tot verandering

De sleutel tot verandering ligt bij de burger, schrijft Hari in het laatste hoofdstuk: 'Elk individu kan het gevecht beginnen, en elk land ter wereld kan de keten breken en het proces van legalisering beginnen. Als Uruguay – een piepklein landje met drie miljoen inwoners, geleid door een anarchistische dissident – moedig genoeg is, waarom is Engeland, of Australië of enig ander land dat dan niet? Dat zullen ze zijn, als wij dat afdwingen.'

Johann Hari:

Chasing the Scream – The first and last days of the war on drugs Bloomsbury, 388 pagina's, ISBN 9781620408926, €25,99 (hardcover)

Hij was er van overtuigd dat cannabis niet verslavend was en verklaarde dat er “waarschijnlijk geen absurder bedrog bestaat” dan de claim dat het gewelddadige criminaliteit veroorzaakte.’

Terechte lof

Chasing the scream is zeer positief ontvangen, met aanbevelingen van mensen als Naomi Klein, Russell Brand, Glenn Greenwald, Noam Chomsky en zelfs Elton John ('An absolutely stunning book. It will blow people away.'). Die lof is terecht. Boeken over drugs en drugsbeleid kunnen nogal eens saai zijn, maar Hari heeft een regelrechte pageturner weten te maken van zijn ontluisterende portret van een eeuw oorlog tegen drugs. Nederlandse lezers kunnen zwart op wit zien hoe ver ons land achterop is geraakt in de wereldwijde beweging om een einde te maken aan de redeloze War on Drugs. Tegelijk inspireren de succesverhalen uit de landen en regio's die hebben gekozen voor regulering of legalisering van cannabis en andere drugs.

Nieuw onderzoek legale wietteelt

Verschillende Nederlandse gemeenten, onder andere Utrecht, Eindhoven, Heerlen, Tilburg, Nijmegen en Rotterdam, laten hoogleraar Piet Hein van Kempen onderzoeken of internationale mensenrechten de gereguleerde teelt van hennep kunnen rechtvaardigen.

De legalisering van cannabis in verschillende staten van de VS heeft er toe geleid dat er steeds minder Mexicaanse wiet over de grens wordt gesmokkeld. In 2011 nam de U.S. Border Patrol nog ruim 1135 ton wiet in beslag. Vorig jaar was dat nog maar 860 ton.

Pikant, omdat dezelfde Van Kempen vorig jaar concludeerde dat gereguleerde hennepteelt vanwege internationale drugsverdragen niet mogelijk is. Toen kreeg de Nijmeegse hoogleraar van het kabinet echter de strikte opdracht om te kijken hoe een proef met legale wietteelt zich verhield met die zo beruchte internationale verdragen, die dat verbieden.

Mensenrechten

De hoogleraar moet nu uitzoeken of de mensenrechten belangrijker zijn dan die drugsverdragen. De vraag is bijvoorbeeld of cannabisgebruik een fundamentele vrijheid is. Een grote meerderheid van de gemeenten waar coffeeshops zijn gevestigd wil voor de volksgezondheid en in de strijd tegen de criminaliteit gaan experimenteren met de productie van wiet voor de achterdeur van de gedoogde verkooppunten. De regering staat dat niet toe. Uruguay gebruikt de mensenrechten al als argument voor de legalisering van hennepteelt.

Door: redactie Highlife

Mexicaanse wiet niet erg populair meer

Het Mexicaanse leger ziet ook hoe de teelt van cannabis snel terugloopt in het land. Zij confisceerde in 2014 nog slecht 664 ton cannabis, eenderde minder dan het jaar daarvoor. Vriend en vijand is het er over eens dat de legalisering van wiet in Colorado, Washington, Alaska, Oregon en Washington DC de reden is. ‘Amerikaanse growers kweken gourmetwiet, vergeleken met de Mexicaanse mota. Waarom zou je een product van discutabele kwaliteit kopen, als je ook voor een topproduct kunt gaan, dat gegarandeerd ook zonder giftige bestrijdingsmiddelen is gekweekt.’ aldus een Amerikaanse onderzoeker.

In Mexico wordt de roep om legalisering van cannabis steeds luider. Ex-president Vicente Fox heeft zich daarvoor al meerdere malen uitgesproken. Fox fantaseert al over de export van legale Mexicaanse wiet naar de VS.