N&S REDACTIONEEL
Proteolytische enzymen in de strijd tegen glutensensitiviteit AN-PEP (TOLERASE® G) SPANT DE KROON
DOOR: GEERT VERGOTE
Steeds vaker worden zorgverleners geconfronteerd met patiënten die klachten rapporteren na het consumeren van gluten. Coeliakie, tarweallergie, glutensensitiviteit? De verwarring is soms groot. Zowel bij de patiënten als bij de gezondheidswerkers. Een duidelijke diagnose, passende voedingsinterventies en efficiënte proteolytische enzymen verbeteren de levenskwaliteit van de patiënt aanzienlijk. Gluten Gluten, het Latijn voor lijm, is een complexe eiwitstructuur, die aanwezig is in bepaalde graansoorten zoals gerst, kamut, rogge, spelt en tarwe. Tijdens het bereiden van deeg zorgen gluten voor de kleverigheid en de elasticiteit (glutenskelet). Haver is van nature glutenvrij maar commerciële haverproducten kunnen restfracties van gluten bevatten. Contaminatie van haver met tarwe of andere glutenbevattende granen kan gebeuren tijdens het oogsten, malen en verwerken. Glutengevoeligheid De laatste decennia is er steeds meer aandacht voor gluten als mogelijke oorzaak van een groot spectrum aan gastro-intestinale en extra-intestinale klachten. In principe tolereert de meerderheid van de bevolking gluten, maar de vertering is nooit optimaal en sommige mensen zijn er gevoelig voor. Er bestaan drie vormen van glutengevoeligheid. Een absolute onverdraagzaamheid voor gluten (coeliakie), een allergische reactie op gluten en andere eiwitten (tarweallergie) en glutensensitiviteit. Coeliakie Coeliakie is een absolute onverdraagzaamheid voor gluten. De etiologie is multifactorieel. Een combinatie van genetische aanleg, omgevingsfactoren (bijvoorbeeld infectie) en de inname van gluten zorgt bij sommigen voor een abnormale, specifieke, inflammatoire immuunreactie. Door deze buitensporige immuunrespons ontstaat atrofie van de darmvilli en malabsorptie van nutriënten. Naast een arsenaal van gastro-intestinale symptomen kunnen ook extra-intestinale klachten voorkomen zoals vermoeidheid, dermatitis, hoofdpijn en anemie. Vaak verloopt coeliakie asymptomatisch of worden de klachten foutief geïnterpreteerd als het prikkelbaredarmsyndroom.
Het opsporen van specifieke antistoffen (antiweefseltransglutaminase IgA-tTGA, anti-endomysium IgA-EMA) en een duodenale biopsie tijdens een glutenbevattend dieet kunnen de diagnose bevestigen. Coeliakie genezen met fytotherapie, voedingssupplementen of geneesmiddelen is onmogelijk. Er bestaat slechts één behandeling. Het strikt volgen van een glutenvrij dieet. Glutenneutraliserende enzymen hebben een plaats om restfracties of verborgen gluten uit voeding af te breken. Deze interventie verbetert aanzienlijk de levenskwaliteit van de patiënt. Tarweallergie Er bestaan geen specifieke symptomen voor de diagnose ‘voedselallergie’. Maar een goede anamnese helpt tijdens de zoektocht naar de oorzaak van de klachten. Bij voorkeur wordt met de volgende factoren rekening gehouden: • klachtenpatroon • reproduceerbaarheid van de klachten • tijdsrelatie tussen de inname van het voedingsmiddel en het ontstaan van de klachten • familiale atopische constitutie, een dergelijke aanleg verhoogt de kans op een voedselallergie aanzienlijk • type allergeen (de meeste voorkomende zijn: koemelk, kippenei, pinda, noten, schaaldieren, schelpdieren, soja, tarwe en vis); met behulp van huidtesten en bloedonderzoek kan men de aanwezigheid van IgE tegen een allergeen aantonen.
Glutensensiviteit
· Geen coeliakie, geen allergische reactie · Serologie: IgE negatief, anti-D-gliadine · % populatie?
Tarwe allergie
· Allergische reactie op gluten en andere eiwitten · Serologie: IgE · ± 0,5% populatie
Coeliakie
· Specifieke immuunreactie op gluten · Serologie: anti-transglutaminase, antiD-gliadine · ± 1% populatie Figuur 1. Verschillende vormen van glutengevoeligheid.
13
