Natuurpunt Zedelgem tu
De opmars van biggenkruid in tijden van klimaatverandering
Het over de lengte gevouwen behaarde blad van het gewoon biggenkruid heeft aardig wat weg van de onderbuik van een zogende zeug. Voor de tegenwoordige mens die niet (meer) vertrouwd zou zijn met het leven op de boerderij illustreert de foto van zogende biggen (speenvarkens) goed de gelijkenissen tussen het groen behaard blad van het gewoon biggenkruid en de roze behaarde onderbuik met spenen van de zeug. Het biggenkruid openbaarde zich drie zomers terug Het was me opgevallen dat in quasi alle grasperken in de omgeving de laatste jaren een gele bloem was verschenen die aardig wat weg had van de paardenbloem: een composiet die tot voor kort niet echt mijn aandacht had getrokken. Met aan zijn basis een krans van bladeren die zich uitspreidt over het gazon. Rozetbladeren in een gazon zijn iets wat de modale tuinliefhebber doorgaans niet weet te appreciëren. Sommigen hebben er zelf een hekel aan. Het leek me dat deze gele composiet in opmars was. Zou er een verband zijn met opeenvolgende 4 droge jaren vanaf 2017 tot heden en de snelle algemene verspreiding en toename van de plant? What’s in a name ? Gele composieten zijn er in overvloed en ze zijn niet altijd gemakkelijk te herkennen. Dankzij beeldherkenning is het identifice-
52 De Spille 2020-4
ren van een plant vandaag een fluitje van een cent. Aan de hand van een foto van een bloemhoofd van het (on)kruid dat dit jaar voor de eerste maal was verschenen in ons gazon liet een plantenapp op mijn mobieltje me weten dat ik (hoogst waarschijnlijk) met gewoon biggenkruid te doen had. Een smartphone die een naam kan geven aan een plant is leuk. Maar heb ik wel goed gekeken naar de bloem, de stengel, het blad? Mogelijks zijn er details die kunnen verbazen, of iets openbaren, die verwondering oproepen. Of zelfs bekoren. En zal ik me de naam van de plant achteraf nog herinneren als ik niet goed heb gekeken welk kenmerk, welk detail juist mijn aandacht verdient. De naam van de plant zal me feitelijk ook wel worst wezen. Met de leeftijd gaat mijn korte termijngeheugen er immers op achteruit.
Het terug grijpen naar de klassieke flora’s van weleer met tal van uitsluitsels bij het determineren kan soelaas bieden bij het leren kijken naar details. Het roept tevens nostalgie op naar de studententijd waar ik een flora moest maken. Efficiënt is anders. De online Heukels flora (van Nederland) weet ik best te appreciëren, toch wanneer ik de tijd neem om stil te staan bij wat me intrigeert of bekoort bij het zien van één of ander (on)kruid dat (on)aangekondigd verschijnt in onze zogenaamde ecologische sier- en moestuin. Arm, zuur en droog Wat verspreiding betreft, vermeldt De Heukels flora van Nederland dat gewoon biggenkruid een heel algemene soort is. Deze composiet komt in tal van plantengemeenschappen voor. De klasse der droge graslanden op zandgronden wordt hierbij als eerste vermeld. De grafiek met ecologische parameters trekt mijn aandacht. Ik
