De Spille 2021-4

Afgiftekantoor 8000 Brugge 1 – 2de afdeling - De post: P3A8171

Natuurpunt Brugs Ommeland & Middenkust

De Spille

Broedvogels tu Dag van de Natuur tu Bermbeheer Driemaandelijks verenigingsblad van Natuurpunt Brugs Ommeland & Middenkust en haar afdelingen en werkgroepen - Jaargang 18 nr 4 oktober - november - december 2021

V.U. Rudi Vantorre - Dammesteenweg 2 - 8340 Damme

De Spille 2021-4

1

Inhoudstafel

De Spille jaargang 18 - 4 oktober- november- december 2021

Verwoestende natuur

3

NP Brugge

31-34 . Vrijwilligen bij NP Brugge? . Loopkevers in de Brugse heiden en schrale graslanden . Expeditie Natuurpunt

Beleid 4 . Laat onze natuur niet stikken Algemeen nieuws . Vogels ringen in Rostune

6

NP Damme

43-44 . Het Kom op tegen Kanker-pad in Damme . Spaghetti-avond: 22 oktober

Vogelwerkgroep Middenkust 8 . Veldwerk voor de Vogelatlas aan de middenkust

NP De Haan

37-38

. De Kijkuit (deel 1): situering en historiek

Vogelwerkgroep Mergus 9-13 . IFO’s . Huiszwaluwen broeden opnieuw in de Brugse rand

NP Gulke Putten

39-41

. Educatief natuurbeheer gaat traditiegetrouw verder . Kwetterende kwartels tvv Gulke Putten

Natuur.Fotografen Brugs Ommeland . N.FBO = wandelen en fotograferen

14 NP Jabbeke

42-44

. Kleurringen aflezen: Pokémon voor vogelkijkers?

Kalender 15-27 . Excursiekalender 15-22 . Feest in ‘t Bos 17 . Dirk Draulans: Beestenboel bis 19 . Bermen en dreven ecologsisch beheren 21 . Joeri Cortens: de bloemetjes en de bijtjes 22 . Beheerdagen 23-25 . Dag van de Natuur 24-25 . Jeugdwerking 26-27

. Gezien in het Maskobos: de grote sponszwam NP Knokke-Heist

45-46 . Avifauna Zeelandica verschijnt eind 2021 NP Middenkust

47-50

. Voorstelling: tot slot NP Oostkamp

51-52

. De Bevers voor tweede keer aan start Expeditie Natuurpunt

NP Beernem . Lammetjes in de Miseriebocht NP Blankenberge

. Broedvogels in de Uitkerkse Polder

Eric Zutterman - N.FBO

28

. Vleermuizenavond in de gutsende regen . Zomerwandeling in Leiemeersen-Noord

29-30

NP Zedelgem

Steun Natuurpunt met een gift

55

Colofon

55

Dany Claeysier - N.FBO Octaaf Bleyenberg -N.FBO

Voorpagina: Werkdag 15 augustus Gulke Putten

2 De Spille 2021-4

53-54

. De Pilse: een pareltje in de hartje van Zedelgem

Marc Teerlynck- N.FBO Hugo Ketels -N.FBO

tu

Voorwoord Verwoestende natuur Ik durf bijna niet meer naar het journaal te kijken, want er gaat geen dag voorbij of we worden geconfronteerd met ontketende natuurkrachten. In eigen land waren er de verwoestende overstromingen in de Ardennen, in het zuiden van Europa werden recordtemperaturen tot 48 graden gemeld en kenden ze vele bosbranden, in Argentinië zijn grote rivieren volledig uitgedroogd, terwijl cyclonen het Amerikaanse continent teisteren. In mijn vorig voorwoord sprak ik nog over ‘een voorproefje’, als gevolg van de klimaatsverandering. Dit is wel meer dan een voorproefje, het gaat sneller dan verwacht en is nu overal voelbaar.

Dat de gevolgen van de opwarming ons aan het inhalen zijn, heeft blijkbaar veel met de straalstroom en het versneld afsmelten van de polen te maken. Dit is ook de alarmerende conclusie van een recent rapport van klimaatwetenschappers. Code rood voor de mensheid; het is nog niet te laat, maar zolang het ecorealisme de plak zwaait, zal er niet snel iets verbeteren.

Terwijl ik hier zit te schrijven, passeert hier nog

“Code rood voor de mensheid." maar eens een hevige stortbui. Ik ben er zeker van dat binnen een uurtje de filmpjes van ondergelopen straten en kelders volop zullen circuleren. In de politiek is men nog altijd niet uit de discussie of men al dan niet nog mag verkavelen in overstromingsgebied. Ons beleid lijkt er een van een rondvliegend vliegtuig, zonder piloot. In een interview met een van de getroffen personen van de zondvloed in Verviers hoorde ik volgende uitspraak: ‘Wij gaan vechten tegen de natuur’. Mij lijkt het beter dat we ons aanpassen en leren samenleven met de gevolgen van deze klimaatsverandering, want dat zal ons veel ellende en rampspoed besparen. Maar als we een positief kantje aan deze kletsnatte verzopen zomer moeten vinden, dan is het dat onze watervoorraden nu wel aangevuld zullen zijn en de grondwaterstand er ook sterk op verbeterd is.

Voor onze vereniging waren er in de zomer enkele meevallers. Natuurpunt Brugs Ommeland en Middenkust zal binnenkort 2 legaten van overleden sympathisanten ontvangen. Op dit moment weten we nog niet over welke bedragen het gaat, maar hoe dan ook zullen wij deze middelen volop kunnen besteden om meer natuur aan te kopen en onze groene boodschap nog beter te promoten. Op deze manier kunnen wij dan ook met de hulp van de vele vrijwilligers onze bijdrage tot een betere samenleving met natuur en omgeving realiseren.

Uiteraard met dank aan allen die ons willen opnemen in hun nalatenschap.

Wil jij ons ook als begunstigde bestemmen?

Neem dan contact op met onze deskundige voor schenkingen en legaten: Joost Verbeke: 015-29 72 49 of 0477-20 47 27 of joost.verbeke@natuurpunt.be.

Vanaf september mochten wij weer fysiek vergaderen, gedaan met de ‘zoom meetings’, het zal deugd doen om na bijna twee jaar opnieuw onder de mensen te komen. Het heeft lang genoeg geduurd, het is tijd om ons oude leven weer op te nemen. Onze vele activiteiten vind je in de kalender. We kijken er naar uit jullie te mogen ontvangen.

Rudi Vantorre voorzitter

De Spille 2021-4

3

tu

Beleid

Laat onze natuur niet stikken

Dit berkenbos in het Vloetemveld zou normaal een heide-achtige ondergroei moeten hebben, maar is volledig overwoekerd door een dikke laag bramen. Kris Decleer (zie De Spille 2021-3)

Met een uitstekende luchtkwaliteit zou het plaatje links er zo kunnen uitzien: een soortenrijke levensgemeenschap van heide en berken boordevol korstmossen.

- Kris Decleer (zie De Spille 2021-3)

Teveel regen zorgt voor problemen, ook in de natuur, dat werd de voorbije weken overduidelijk. Er is echter een onzichtbare, maar niet minder schadelijke neerslag die al jarenlang continu neerdaalt op onze natuur: stikstof.

Drie bronnen De schadelijke stikstofregen ontstaat als gevolg van menselijke activiteiten. In volgorde van belangrijkheid zijn de bronnen van stikstofvervuiling: • landbouw en dan vooral de intensieve veeteelt met een aandeel van 50% vooral in de vorm van ammoniak (NH³) • verkeer met 32% in de vorm van stikstofoxiden (NOx) • Industrie, huishoudens en andere samen met 18%. (NOx)

Bron VMM: infografiek stikstofuitstoot

4 De Spille 2021-4

Twee trends Het stikstofprobleem is niet nieuw. Al vele jaren wordt de hoeveelheid stikstofvervuiling in de lucht gemeten en worden maatregelen genomen. Deze brengen langzaam verbetering, maar de vervuiling blijft vele malen hoger dan de schadedrempel. Toch is er een opmerkelijk verschil: • De vervuiling door verkeer neemt gestaag af. Zuinigere motoren, elektrificatie van de voertuigen en de doorbraak van de elektrische fiets liggen hieraan ten grondslag. Bij de industrie en huishoudens zorgen de opkomst van groene energiebronnen en renovatie van gebouwen voor een daling.

• De vervuiling door intensieve veeteelt daalt al meer dan 10 jaar niet meer.

De laatste daling was het gevolg van een strengere regelgeving voor het uitrijden van mest over het land. De technologische verbeteringen waarop sindsdien werd ingezet om de uitstoot van veestallen te verminderen, misten compleet hun doel.

Import-export Vervuiling stopt niet aan de grens en stikstofverbindingen verplaatsen zich via de lucht. Er komt dus stikstof uit het buitenland aanwaaien die neerslaat op onze Vlaamse natuur. Zowat de helft van wat bij ons neerslaat, komt uit het buitenland. Niet dat we zelf vrijuit gaan, veel van de door onze regio uitgestote stikstof waait naar onze buurlanden en dat is niet weinig. Er waait wel 3,5

Bron VMM: evolutie stikstofemissie

keer zoveel stikstof naar onze buurlanden dan omgekeerd. Die stikstof veroorzaakt daar ook problemen in de natuur.

Drie effecten Te veel stikstof in het milieu leidt tot vermesting en verzuring van het milieu.

• Vermesting is de ophoping van te veel voedingsstoffen in de vorm van ammoniak in het milieu door menselijke activiteiten • Verzuring is het gevolg van de omzetting van ammoniak naar salpeterzuur.

Beide fenomenen zijn schadelijk voor plant, dier en mens.

• Effect op planten: Stikstof is noodzakelijk voor de groei van planten. Het is echter van nature schaars. De meeste planten zijn dan ook geconditioneerd om met weinig stikstof tevreden te zijn. Als er dan plots veel stikstof is, leggen ze al snel het loodje tegen de enkele snelgroeiers die graag veel stikstof hebben. Door bodemverzuring worden sommige giftige mineralen vrijgemaakt in de bodem.

Planten nemen deze dan op met negatieve gevolgen voor hun gezondheid • Effect op dieren: Dieren die planten eten, zoals rupsen van vlinders, sprinkhanen enz., krijgen als gevolg van de gewijzigde samenstelling van de planten die ze eten een onevenwichtige voeding waardoor ze sterven of verzwakken.

Bovendien zorgt de overvloedige groei van de stikstof minnende planten voor teveel beschaduwing, waardoor eieren niet uitkomen of de groei vertraagt.

• Effect op mensen: Mensen kunnen ge-

zondheidsklachten krijgen als ze verzurende componenten inademen of als gevolg van fijn stof. Ook het gebruik van verontreinigd grondwater kan voor problemen zorgen. Verzuring veroorzaakt bovendien corrosie van materialen en een versnelde verwering van gebouwen.

Eén oplossing met drie soorten maatregelen De uitstoot moet omlaag tot beneden de schadedrempel voor natuur. Zo simpel kan het zijn. Hoe je dat doet, is echter niet zo eenvoudig. In Nederland heeft het stikstofbeleid al tot een stilstand in de economie geleid, omdat de rechter oordeelde dat de regering haar huiswerk slecht had gemaakt.

“De uitstoot moet omlaag tot beneden de schadedrempel voor natuur.”

Ook in Vlaanderen werd dit voorjaar het beleid onderuitgehaald, waardoor in mei heel snel een voorlopige vergunningsregeling werd uitgewerkt en er een belofte op een doelmatig maatregelenpakket tegen het eind van dit jaar werd gemaakt. Dit maatregelenpakket bestaat uit: • Generieke maatregelen: Dit zijn maatregelen die een daling van de stikstofemissies over het hele grondgebied tot gevolg hebben. Een mooi voorbeeld is de elektrificering van de bedrijfswagens, zoals voorzien in het luchtbeleidsplan.

Ook de omschakeling naar duurzame energie vanuit een klimaatplan zal tot

een daling van de stikstofuitstoot leiden.

• Gebiedsgerichte maatregelen: Aangezien ammoniak (vooral uit landbouw) sneller neerslaat dan stikstofoxiden (van verbranding) zal afbouw van de veestapel en/of bemesting in de nabijheid van kwetsbare natuur een noodzakelijk onderdeel van het maatregelenpakket zijn.

• Specifieke maatregelen: Met de twee voorgaande categorieën van maatregelen wordt de stikstofkraan dichtgedraaid. Herstelmaatregelen zijn de dweil waarmee de reeds veroorzaakte schade wordt opgekuist om zo het doel sneller te bereiken.

Nobele principes De definitieve aanpak van het stikstofprobleem, ook wel programmatische aanpak stikstof (PAS) genoemd, zal maar slagen als een aantal principes worden gehanteerd: • De maatregelen pakken het probleem aan de bron aan.

• De vervuiler betaalt.

• Ook andere uitdagingen, zoals klimaat, waterbeleid en biodiversiteitsbeleid, worden aangepakt.

• De maatregelen zijn kosteneffectief en handhaving is mogelijk.

• De maatregelen zijn sociaal verantwoord.

De eindmeet voor 0% stikstofvervuiling op onze kwetsbare natuur is 2050, met een belangrijke tussensprint in 2030 als reeds 50% van onze kwetsbare natuur stikstofvrij moet zijn. Dit is een behoorlijke uitdaging, aangezien vandaag 80% van de natuurgebieden kreunt onder teveel stikstof.

De Spille 2021-4

5

tu

Algemeen nieuws

Vogels ringen in Rostune

In de historische hoeve Rostune in Sijsele vond bij de familie Billiet op 7 juli een actie vogelringen plaats.

In een uitgeholde populierenstam, niet ver van de openbare beek, was een torenvalkkoppel een paar weken eerder neergestreken. Eerder had een bijennest voor die uitholling vijf meter hoog gezorgd. De vier torenvalkkuikens werden succesvol uitge-

“Vier torenvalkkuikens werden succesvol uitgebroed.” broed en waren kloek en bijna klaar voor de vrije vlucht. Ze werden één voor één door Natuurpuntmedewerker Emmanuel Crul en een collega-vogelringer voorzien van een gesloten voetring en teruggeplaatst. Dezelfde week, na een zestal dagen, was de nestholte al verlaten. Wegens de lamentabele toestand van de dode populier zal in het najaar in de naburige gezonde boom een torenvalknestkast geïnstalleerd worden. We

hopen dat hetzelfde koppel daar opnieuw nestruimte vindt voor een nieuwe generatie, maar dan in veiligere omstandigheden.

In de paardenstal van Rostune werden diezelfde dag ook vijf jonge boerenzwaluwen geringd. Na vier jaar afwezigheid was er namelijk opnieuw een koppel boerenzwaluwen op een eerder gebruikte nestkom met een nieuw nest gestart. De paardenzadelkamer was de locatie waar de schreeuwige jongen nog vier dagen verbleven om dan te vertrekken, het luchtruim en de vliegende insecten tegemoet.

Via terugmelding van de aangetroffen vogelringen, zal de studie van de vogeltrek via deze ringactie hopelijk nog interessanter worden.

Willem Billiet

Vakantiewoning van Belgen voor liefhebbers van vogels en natuur in Spanje Tussen Sevilla en de Atlantische Oceaan ligt de vakantiewoning van Belgische natuur- en vogelliefhebbers. Met een tuin die grenst aan het Nationaal Park Coto Doñana spot je er de meest fotogenieke vogels, bomen en beestjes. info: Nicholas Endriatis (Mergus)

www.casadellince.be 6 De Spille 2021-4

8

6

2

2

TV

Exclusief Voordeel voor lezers van De Spille Proefpakket Ray & Jules koffie: traag geroosterd op zonne-energie

€15

korting

& gratis levering

Jouw ‘De Spille’ proefpakket Ray & Jules koffie

4 heerlijke arabica koffies uit Brazilië, Honduras, Colombia en Guatemala 100% geroosterd op zonne-energie, Fair Trade en/of biologisch Nu met ruim € 15 korting, voor slechts € 21,95 ipv € 37,30. Gratis aan huis geleverd.

Je proefpakket bestaat uit 2x 500gr + 2x 250gr koffie. Bonen of gemalen naar keuze. Aanbod geldig tot 15 november 2021.

Meer info en bestellen: www.ray-jules.com/spille

“Ik ben Gert en lid van Natuurpunt. Het doet me plezier dat ook jij -als lezer van De Spille- vandaag Ray & Jules mag ontdekken! Afgelopen jaar startte ik samen met een Leuvense vriend ’s werelds meest duurzame koffiebranderij op. We ontwikkelden een nieuw type brander waardoor we de lekkerste koffiebonen traag kunnen roosteren, 100% op zonne-energie.

Met (h)eerlijke single-origin koffies als resultaat. Onze missie?

De koffiesector CO2-vrij en eerlijk te maken, samen met jou.

Geniet ervan!”

Bestel online: www.ray-jules.com/spille

De Spille 2021-4

7

tu

Vogelwerkgroep Middenkust

Het veldwerk voor de Vogelatlas aan de middenkust

Geert Jonckheere

Geert Jonckheere

Als actieve vogelwerkgroep sprongen we natuurlijk direct op de kar om mee te werken aan het veldwerk voor de nieuwe vogelatlas. Ook bij de totstandkoming van de vorige in 2000-2002 was de Vogelwerkgroep Middenkust nauw betrokken.

Vanaf 1 maart 2020 tot en met 28 februari 2023 zullen 15 blokken in de regio Middenkust (zie kaartje hierboven) van 5 op 5 km intensief geteld worden. In tegenstelling tot vorige keer worden nu niet alleen broedvogels, maar ook wintervogels geteld.

Elk blok is toegewezen aan één of meerdere ervaren tellers, die dit volgens een gestandaardiseerde methodiek onderzoeken. Vanzelfsprekend wordt dit alles statistisch verwerkt door het INBO en Natuurpunt Studie. Hiervoor werd beroep gedaan op een gebruiksvriendelijke website www. vogelatlas.be, ontwikkeld met hulp van het Nederlandse SOVON (die onlangs een schitterende vogelatlas publiceerden).

8 De Spille 2021-4

Ondertussen hebben de tellers van VWG Middenkust al 9 blokken afgewerkt qua pleisterende wintervogels en ook nog eens 12 voor broedvogels. Na elk seizoen maakt de teller voor zijn atlasblok een schatting in verschillende aantalklasses.

Enkele mooie resultaten tot nu toe zijn: toename van blauwborst, Cetti’s zanger en buizerd, een flinke kolonie visdief, solide populatie van kleine mantel- en zilvermeeuw, bruine kiekendief, kluut. Maar er is een keerzijde aan de medaille: de verdere achteruitgang van broedende akker- en weidevogels als kievit en veldleeuwerik.

Meer voorlopige resultaten kan je mooi bekijken op www.vogelatlas.be\resultaten.

Serge Allein

Geert Jonckheere

tu

Vogelwerkgroep Mergus

IFO’s: maart, april en mei 2021

Zwarte wouw - Marc De Ceuninck

De maand juni begon met verschillende meldingen van enkele zeer zeldzame vogels.

Een influx van roze spreeuw van 1 tot 8 juni deed het hart van veel vogelaars sneller slaan. Zelden trekken deze vogels over Nederland en België op weg naar hun broedgebied in Zuid-Oost Europa. De nachtegaal was deze week op vele plaatsen te horen en te zien. Lachstern, kleurrijke bijeneters, zwarte en rode wouw, draaihals en vele andere soorten waren onderweg. De bontbekplevier was massaal aanwezig (311 ex) aan de Nieuwe Internationale Dijk in Knokke. Een roodpootvalk werd gezien, overvliegend in noordoostelijke richting aan de Zwinvlakte.

De week daarop werd opnieuw een zeer zeldzame vogel gemeld, nl. een vale gier die op 8 juni over het centrum van Brugge vloog. We telden zowat 180 soorten, waaronder veel gierzwaluwen en ook dwergsterns aan het Zwin. De purperreiger was nog eens van de partij, de koekoek liet

“Een influx van roze spreeuw deed het hart van vele vogelaars sneller slaan.” zich regelmatig horen. De eerste pulli van de talrijke kluten en kievieten trippelden rond aan de Schorreweiden en de adulte vogels alarmeerden heel luid zodra ze een gevaar opmerkten. Bij de kleinere vogels werden op sommige plaatsen snor, Engelse kwikstaart, graszanger, roodmus en nog heel veel andere soorten gezien.

Midden juni kregen we een hitteweek en werden er geen uiterst zeldzame vogels gespot. Wel werd er een Noordse stormvogel gezien in de voorhaven van Zeebrugge. Een jagende boomvalk werd regelmatig genoteerd en lepelaars waren nog steeds talrijk aanwezig. In de “Blikvangers” van die week werden de zangvogels in het daglicht geplaatst. De zang liep zo zachtjes aan op zijn eind, maar tot ongeveer half juni loont het steeds de moeite om de wekker te zetten en naar de vroege ochtendzang te luisteren. Na de zonnewende op 21 juni neemt de zang dan snel af. Dit jaar deden deze zangvogels het nog uitstekend. Bij het geslacht Acrocephalus hoorde men bosrietzanger, kleine karekiet en rietzanger. Bij de Sylvia’s waren dit zwartkop, braamsluiper en tuinfluiter.

Verder werden ook spotvogel, nachtegaal, fluiter en natuurlijk de merel gehoord.

Ook de week daarop hadden we geen bui-

De Spille 2021-4

9

Roerdomp - Marnix Vyncke

tenbeentjes, behalve dan de nachtzwaluw in het Drongengoedbos die gehoord en gezien werd tijdens een uitstap van onze vogelwerkgroep Mergus naar Oost-Vlaanderen. Ook het vermelden waard waren het aantal bergeenden in het Zwin. Op 25 juni telde men er 11 juveniele, 26 pulli en 154 adulte vogels ter plaatse. Op 27 juni werden bosuil, steenuil, kerkuil en ransuil genoteerd. Het is jammer dat de velduil ontbreekt in dit rijtje. Heeft er geen enkel exemplaar van deze soort in ons gebied de zomer hier doorgebracht? De jongen van de bos- en steenuil waren reeds uitgevlogen, de laatste uitvliegers waren de jonge ransuiltjes.

Op 4 juli werd een porseleinhoen gezien in Oudenburg aan de Weiden Pompje.

Voor de rest was de aandacht vooral toegespitst op enkele aanwezige steltlopers.

Bij het geslacht Tringa waren dit meerdere zwarte ruiters en bosruiters. Bij het geslacht Calidris waren dit kemphaan en bonte strandloper. Bij de plevieren werden vooral kleine plevier, bontbekplevier, strandplevier, goudplevier en zilverplevier gezien. De zeldzaamste vogel van de 2de week was van juli was zeker de Dougalls stern die gezien werd aan onze Noordzeekust. Hoewel het weer het niet liet uitschijnen, was het de zomer en werden zomertaling en zomertortel gespot. De IJslandse grutto was ook van de partij. Grote groepen wulpen, tot wel 359 exemplaren, werden vooral in het Zwin gezien. Regenwulpen waren er ook, maar dan alleen of met twee. De grote stern werd eveneens gemeld in flinke groepen. Een kuifaalscholver, tweede kalenderjaar, werd genoteerd in Zeebrugge. De blikvanger van midden

10 De Spille 2021-4

juli was ontegensprekelijk een Aziatische goudplevier. Deze vogel zat eerst samen in de begroeiing met gewone goudplevier.

Hij was nog volledig in zomerkleed waarbij de grijze oksel en ondervleugel goed zichtbaar waren. De vogel vloog vanuit de uitbreiding richting Zwinreservaat, waar hij in de plasjes achter de ‘Klutenplas’ uit het zicht verdween. Verder zagen onze waarnemers heel wat gierzwaluwen, maar ook nu bijna wekelijks wespendief en de meer zeldzame grauwe kiekendief.

Een roerdomp was weer van de partij. Bij de kleinere vogels kregen we meldingen binnen van strandloper, krombekstrandloper, graszanger en Cetti’s zanger. Een Orpheusspotvogel werd gevangen en geringd in Wingene.

Op 25 juli werd er een grauwe klauwier gespot in Knokke op de Willem Leopoldpolder. Deze vogel is uiterst zelden bij ons.

In 2020 werd er met zekerheid één gezien aan Roksem Put. In 2019 zat er één van

“De blikvanger van midden juli was ontegensprekelijk een Aziatische goudplevier.”

29 september tot en met 4 oktober aan de Put van Vlissegem. Nog dezelfde week werd er een visarend gezien in het Zwin.

Drie zwarte ooievaars vlogen over Beernem en een purperreiger werd gespot in Damme. Heel veel visdieven, zo’n 1200, zaten in de voorhaven van Zeebrugge en één Noordse Stern zat aan de Eendekooi

van Wenduine. Beide vogelsoorten gelijken heel goed op elkaar. De Noordse stern heeft zowat de langste trekroute van alle vogels, ieder jaar vliegt hij zo’n 70.000 km! Het vermelden waard waren nog de 16 overvliegende kruisbekken aan de Put van Vlissegem en de 14 exemplaren die over het centrum van Jabbeke vlogen.

Eind juli leek het er op dat we eerder in de herfst zaten dan in de zomer. Toch waren de vogelaars regelmatig op stap maar zeer uitzonderlijke exemplaren werden niet gezien of gemeld. Wel werd ook nu terug de bruine kiekendief gespot, een van de grootste kiekendieven, iets groter dan een buizerd. De rode wouw was er ook met zijn mooie kleuren. Lepelaars en steltkluten lieten zich vrij gemakkelijk bewonderen. De visarend, die ook vorige week al van de partij was, werd terug gemeld evenals een hop.

Begin augustus kregen we nog steeds geen zomerweer, maar toch kwamen heel wat waarnemingen binnen. Er werden een vijftal nieuwe soorten gezien. De najaarstrek kwam stilaan op gang. Woudaap en kwak werden opnieuw gespot, maar ook een grauwe kiekendief, waterrietzanger en grote karekiet waren van de partij.

Kwartel werd nu bijna wekelijks gehoord of gezien, maar deze is zeer schuw en dus niet gemakkelijk te spotten. De zomertaling was eindelijk ook nog eens in ons midden, maar zomer konden we dit weertje nog steeds niet noemen. Steltlopers van het geslacht Tringa werden talrijk gezien: oa. witgat, tureluur, zwarte ruiter en groenpootruiter. Half augustus hadden we in feite nog steeds geen echt zomerweer. Velen noemen dit een “zomer op

Baardmannetje - Marnix Vyncke

zijn Belgisch”. Toch waren er enkele nieuwe soorten bijgekomen op de lijst van waarnemingen zoals de grijze wouw en de zwarte wouw. Af en toe hoorde men nog een nachtegaal en dit zowel in het Zwin als in Heist. De wespendieven zagen we nu bijna dagelijks. Enkele geoorde futen waren van de partij aan Roksem Put en aan de Put van Vlissegem. Heel wat kluten, zelfs tot 350 exemplaren samen, zaten aan de Zwinuitbreiding. Visdieven konden ons nog steeds opvrolijken en we zagen opnieuw een velduil en een zeer mooie bosuil. De twee vermelde wouwen waren wel de zeldzame uitblinkers. Bij de kleine

vogels viel het aantal putters en kruisbekken op.

Blijf via onze Mergus-website naar de waarnemingen in ons gebied kijken, want binnenkort keren immers een paar soorten terug en nemen die hier of daar een rust- of fourageerpauze.

Gebaseerd op de wekelijkse “Blikvangers” van Machteld Kaesemans, te vinden op www.mergus.be en samengeraapt door Marc Nollet

Welkom in onze coöperatieve biowinkel

Open op di 15u-18u, vr 14u-19u & za 9u-13u Lokaal: voor

Ecologische

Eerlijke prijzen

Participatief

Ontmoeting van

en door mensen

en biologische

voor boeren en

project: klant is

buren, bioboeren

uit de buurt

producten

klanten

mede-eigenaar

en bewoners

Bezoek onze winkel in de Reigerlostraat 10 | 8730 Beernem, op domein PC St-Amandus

www.biobes.be BES Beernem De Spille 2021-4

11

Huiszwaluwen broeden opnieuw in Brugse rand

Jan Swimberghe

De huiszwaluw is naast de oever-, boeren- en gierzwaluw één van de vier zwaluwen die in onze regio voorkomen. Ze zijn gemakkelijk te herkennen aan hun blauwe bovenzijde met witte stuit en een licht gevorkte staart. Ze leven in de onmiddellijke omgeving van de mens en bouwen hun nest vaak onder dakgoten aan de buitenzijde van rijwoningen. Ze overwinteren in zuidelijk Afrika. Dit betekent dat ze er steeds een tocht van minstens 5.000 km hebben opzitten vooraleer ze opnieuw in onze contreien aankomen. Ze zijn zeer plaats- en partnertrouw en bouwen hun komvormige nest in enkele dagen (opnieuw) op. Ze hebben vaak twee of drie legsels en houden de directe omgeving vrij van muggen en insecten voor de omwoners.

Vroeger was de huiszwaluw een algemene broedvogel in de Brugse binnenstad en directe randgemeenten, maar hij is daar sinds een 15-tal jaar verdwenen. Groot was dan ook onze vreugde toen we opnieuw nestbouw opmerkten bij bakkerij De Vreese in de Geralaan in Sint-Kruis. We vonden een enthousiaste Astrid bereid tot een kort interview. Zij en haar klanten leven dag en nacht mee met haar huiszwaluwen.

Stel jezelf es kort voor?

Ik ben Astrid Baete en baat al vele jaren bakkerij De Vreese uit.

Als vogelwerkgroep Mergus zijn we sinds jaren bezig met het monitoren van de huiszwaluwen in onze regio. We zien aan jullie buitengevel drie nestjes van huiszwaluw. We zijn dan ook superbenieuwd naar jouw verhaal. In welk jaar mocht je de eerste huiszwaluwen verwelkomen?

Het is nu drie jaar geleden dat ik de eerste huiszwaluwen mocht verwelkomen. De jaren ervoor zijn er nooit huiszwaluwen geweest. Bij mijn buren huist wel al lang een kolonie huismussen.

Frank vult aan dat dit de enige nestplaatsen van huiszwaluw zijn in Sint Kruis, de dichtsbijzijnde andere nestplaatsen zijn in Koolkerke en in Damme.

12 De Spille 2021-4

Hoe loopt het sindsdien? Heb je elk jaar huiszwaluwen?

Het jaar erop zijn er twee nestplaatsen bijgekomen, vorig jaar is het bij drie gebleven.

Hebben ze de nesten moeten bijwerken of zijn ze afgevallen?

Nee, de nestplaatsen zijn quasi intact gebleven. Ze zijn goed beschut en hangen mooi onder de dakgoot. ik heb in april wel gezien dat de huismussen pogingen deden om in de nesten binnen te geraken.

Frank vult aan dat de huiszwaluwen bij hun aankomst meteen de nesten herstellen en zeker de vliegopening terug herstellen. Hun mortelspecie halen ze waarschijnlijk uit het nabijgelegen Zuidervaartje.

Wanneer zijn ze dit jaar toegekomen?

Op 3 mei, dit is quasi dag op dag hetzelfde moment als de voorbije drie jaar.

Frank vult nog aan dat de huiszwaluwen dit jaar door het koude weer later toekomen dan de voorbije jaren.

Hoe loopt het, volg je hun bewegingen van nabij op?

Jazeker, ik hoor en zie ze voortdurend open aanvliegen. Vooral in de middag als het zonnig is, lijkt het alsof het kermis is, het is

een voortdurend gekwetter. Het broeden loopt uitstekend dit jaar.

Was je vroeger met vogels/huiszwaluwen bezig?

Niet speciaal met vogels, maar ik ben wel altijd een dierenliefhebster geweest. Thuis heb ik drie poezen en veel klanten komen met hun hondje. De huiszwaluwen zijn zo’n positieve lieve gedreven diertjes. Ik heb al regelmatig één en ander opgezocht op internet.

Hoelang blijven ze?

Vorig jaar zijn ze op woensdag 16 september vertrokken. Plotseling was het stil. In het begin miste ik mijn huiszwaluwen en was ik verdrietig om hun vertrek.

Frank vermoedt dat er vorig jaar twee legsels geweest zijn bij vertrek half september.

Heb je nog een anekdote?

Welja, en helaas een niet zo’n leuke; het eerste jaar vond ik plots drie jongen dood op mijn stoep. Soms is er concurrentie in het nest en gooien de sterke de zwakkere eruit. Het gebeurt soms zelfs dat een nestplaats kapot gemaakt wordt door een concurrerend koppel.

Frank vertelt over de concurrentie tussen twee vrouwtjes slechtvalk op de OLV-toren

in Brugge, een triestig en pijnlijk verhaal dat te volgen was op de webcam op onze Merguswebsite.

Een ideetje voor jou Astrid om ook een cameraatje te hangen?

Doe gerust op jullie kosten, grapt Astrid terug.

In Brugge hangen een paar camera’s bij de nestplaats van gierzwaluw.

Hoe reageren de klanten op je tijdelijke kostgangers? Wordt er veel over gepraat?

Absoluut, de klanten volgen hun bewegingen van nabij op. Sommige klanten brengen ook informatie mee over de huiszwaluwen. Sinds corona staan de klanten buiten te wachten en kunnen ze nog meer hun bewegingen volgen.

Wat mogen we je nog wensen?

Ik heb nog drie vrije nestplaatsen en dus mogen er nog bijkomen.

Specialiteit Minibussen 8 + 1 Onbeperkt aantal km

0478/326797

piet.kindt@telenet.be

Wel, Astrid, uit erkentelijk voor je enthousiasme en zorg voor onze huiszwaluw bieden we je graag onze prachtige mergussweater aan.

Huiszwaluwen doen het momenteel niet echt goed in Vlaanderen. Vele nesten worden uitgestoken of verdwijnen bij de renovatie van woningen. Vogels geraken de Sahel woestijn niet meer over of ze worden in mistnetten gevangen na hun oversteek van de Middellandse Zee. Daarom hebben we bij het Brugse stadsbestuur aangeklopt.

Iedere inwoner die zorg draagt voor zijn zwaluwen en die de zwaluwen ongestoord laat broeden, kan beroep doen op een leuke subsidie. Je kunt hiervoor je aanvraag richten naar Lieselot Boone van de Brugse Groendienst via Lieselot.Boone@brugge.be. Zij zal je dan een digitaal aanvraag formulier toesturen.

vorige Spille opgenomen worden. Ondertussen zit het broedseizoen voor onze zwaluwen erop en kijken we er met gemengde gevoelens op terug. In het totaal noteerden we immers voor de Brugse regio slechts 184 bewoonde nesten t.o.v.

238 in 2020. Toen kenden we echter een warm en droog voorjaar, t.o.v. een koud en nat dit jaar. Ervaring leert dat dat geen ramp hoeft te zijn en dat er weer vlug herstel kan optreden.

Johan Van Heulebrouck johan.vanheulebrouck@telenet.be en Frank De Scheemaeker fds4022@gmail.com

Nawoord Door plaatsgebrek kon dit interview jammer genoeg niet, zoals voorzien, in de

VAKANTIEWONING 14 personen

in een natuurpark van 12.000 hectare

Viroinval

chantemerle.be

0478 21 03 45

De Spille 2021-4

13

tu

Natuur.Fotografen Brugs Ommeland

N.FBO = wandelen en fotograferen

Gevlekte orchis - Brigitte Keirsebilck - N.FBO

Grasmus - Bruno Verhulst - N.FBO

De zomermaanden zijn voorbij. Het wordt zo stilaan tijd dat we terug ons fototoestel afstoffen en de natuur in trekken om er te wandelen, te genieten en er mooie foto’s te maken.

We kunnen dit niet beter doen dan op stap te gaan met de vrienden van N.FBO. We hebben het sociale contact al veel te lang moeten missen. Spijtig genoeg kunnen we nog niet samen komen in ons te kleine lokaal in het kasteel Beisbroek in Brugge voor een ledenvergadering, maar we kunnen wel al samen op stap gaan in de prachtige natuur van de ons omringende gebieden.

Zo trokken we er midden september samen al op uit in de Uitkerkse Polder. Het deed deugd elkaar terug te zien en honderduit te vertellen, niet alleen over de fotografie, maar vooral over alle wereldse onderwerpen met in het bijzonder onze gezondheid.

We genoten van de “weidse wereld vol vogels” en een flinke wandeling waarbij we veel foto’s namen. Binnenkort zien jullie die wel verschijnen op onze website of in de volgende editie van deze publicatie.

Volgende maand doen we dat opnieuw: op 17 oktober trekken we naar Torhout waar we gaan wandelen en fotograferen in en om het Diocesaan Dienstenhuis Groenhove. Het wandelbos doen we zeker aan, we hopen immers op een weelde aan paddenstoelen.

14 De Spille 2021-4

De maand nadien blijven we dicht bij huis:.

Op 14 november staat Tillegembos in onze agenda. Het is een voor de leden van onze werkgroep een must om bij de eerste zonnestralen de statige dreven van dit oudste provinciedomein te fotograferen, maar ook een wandeling rond het prachtige kasteel en de ruime omgeving is niet te versmaden.

Op 19 december besluiten we het jaar met een bezoek aan de duinen en het strand van Bredene. Landschapsfotografie zal hier het onderwerp van de dag zijn. Misschien ligt er wel een laagje rijm zo vroeg op de winterse morgen of beter nog: sneeuwt het! Het mag van ons.

Is jouw interesse gewekt? Je bent meer dan welkom in deze werkgroep op voorwaarde dat je een fototoestel mee brengt (een GSM is al voldoende) en dat je natuurlijk lid bent van Natuurpunt. Ben je dat nog niet? Ook dat kunnen we regelen: ga naar onze website en vul het contactformulier in, wij doen het nodige! Tot gauw.

Marc Nollet Voorzitter

KALENDER

Excursies voor het grote publiek

Thema-excursie

Wetenschappelijke excursie

Langere wandeltocht

Werkdag

Film- of dia-avond, lezing

Daguitstap

Fietstocht

Foto-excursie Inschrijven verplicht

Paddenstoelenwandeling

Schemer- of avondwandeling

Activiteit

van

Vogelwerkgroep

Mergus Algemene Vergadering

ONVERWACHTE WIJZIGINGEN in het programma worden op onze website gemeld. Ga daarom geregeld een kijkje nemen op de activiteitenpagina van Natuurpunt Brugs Ommeland & Middenkust: www.natuurpuntbrugsommeland.be.

Deelname: Enkele van onze activiteiten zijn gratis voor Natuurpuntleden, maar betalend voor niet-leden. Vraag dit even aan de gids om zeker te zijn.

Coronamaatregelen We volgen de actuele coronamaatregelen.

Inschrijven: Inschrijven is verplicht. We vragen geïnteresseerden om in te schrijven via de activiteitenkalender: www.natuurpunt.be/activiteiten/zoeken of contact op te nemen met de contactpersoon vermeld bij de activiteit.

tu

Activiteiten

oktober Zaterdag 2 oktober: wandeling op zoek naar sporen van het Zwin in Damme Afspraak van 14 tot 16.30 uur aan bezoekerscentrum De Pulse, Dammesteenweg 2, Damme.

Deelname: gratis voor Natuurpuntleden, niet-leden betalen 3 euro (of 6 euro per gezin).

Info en inschrijven: NP Damme: stadswallenvandamme@natuurpunt.be.

Zaterdag 9 oktober: Nacht van de Duisternis in Damme Afspraak om 20 uur aan de kerk van Oostkerke, tot 22.15 uur.

Meebrengen: mondmasker, eventueel zaklamp, verrekijker en een app om sterrenbeelden te herkennen.

Info en inschrijven: NP Damme: stadswallenvandamme@natuurpunt.be en milieudienst@damme.be.

We gaan op zoek naar sporen in de stad van de vroegere Zwinhaven. We staan stil bij het leven en werken in die tijd en bij de stille getuigen van toen. De unieke geschiedenis van Damme heeft ook een impact gehad op het landschap en op hoe de natuur die er zich ontwikkelde. De natte zilte polders zijn er van cruciaal belang voor mens en dier.

Naar jaarlijkse gewoonte doet stad Damme beroep op de gidsen en medewerkers van Natuurpunt Damme om de Nacht van de Duisternis te organiseren. Dit keer loopt de wandeling deels langs de Krinkeldijk en de Damse Vaart en door de verdwenen havenstad Monnikerede. Andere thema’s zullen zijn: dag/nacht, sterrenhemel, lichtpollutie en nachtelijke geluiden. Er is een kleine versnapering voorzien onderweg.

Meer info: www.natuurpuntdamme.be of toerisme@damme.be.

Zondag 3 oktober: paddenstoelenwandeling in Ryckevelde

Weekend 9 en 10 oktober: Feest in ’t Bos

Afspraak om 14 uur op de parking links van de dreef naar het kasteel van Ryckevelde, op de grens van Sijsele en Brugge, tot 16.30 uur.

Deelname: gratis voor Natuurpuntleden, niet-leden betalen 3 euro (of 6 euro per gezin).

Info en inschrijven: NP Damme: stadswallenvandamme@natuurpunt.be.

Het hangt van de tijd van het jaar en de weersomstandigheden af of er veel paddenstoelen te vinden zullen zijn. In ieder geval is het de moeite waard om ze nader te bekijken. Ze etaleren een ongelooflijke rijkdom aan soorten, kleuren, geuren en vormen. Hun rol is cruciaal voor een gezond ecosysteem.

Zondag 3 oktober: vroeg najaar in de Sint-Donaaspolder Afspraak om 14 uur oude grenspost SintAnna-ter Muiden.

Deelname: gratis voor Natuurpuntleden, niet-leden betalen 2.5 euro (of 5 euro per gezin).

Info en inschrijven: NP Knokke-Heist: Stefaan Brinckman en Dirk Vantorre: 0473/59. 96.04.

Zie pg. 21.

Zondag 10 oktober: paddenstoelenwandeling in Beisbroek Afspraak om 14 uur aan het natuurcentrum van Beisbroek, Zeeweg 96, Sint-Michiels, tot 16 uur. Belangrijk: gebruik de randparkings en kom te voet naar het natuurcentrum of kom met de fiets.

Meebrengen: stevig schoeisel, vergrootglas.

Info: NP Brugge en natuurcentrum Beisbroek en NPBOM: Wim Jans 0498/29.61.26.

Oktober is de paddenstoelenmaand en Beisbroek met zijn verschillende biotopen heeft veel te bieden.

Zondag 10 oktober: de Sashul als tankstation voor trekvogels Afspraak om 14 uur Kleine Vuurtorentje einde Zeedijk-Heist (huisnr 64).

Deelname: gratis voor Natuurpuntleden, niet-leden betalen 2.5 euro (of 5 euro per gezin).

Info en inschrijven: NP Knokke-Heist: Norbert Pauwaert: 0473/59.96.04.

De Spille 2021-4

15

Zondag 10 oktober: culinaire herfstwandeling door het Nieuwenhovebos in Oostkamp Afspraak om 10 uur op de parking aan het einde van de Nieuwenhovelaan, tot 12 uur.

Info en inschrijven: NP Oostkamp: Hugo Boden: boden.h@skynet.be of 0478/56.46.86. Inschrijven door overmaken van 5 euro per persoon op rekening BE65 1460 5732 3196 van NP Oostkamp.

Heerlijk proeven van wat het bos ons te bieden heeft in de herfst.

Zondag 17 oktober: historische wandeling in de Uitkerkse Polder Afspraak om 14 uur aan het bezoekerscentrum Uitkerkse Polder, Kuiperscheeweg 20, Blankenberge, tot 17 uur. Honden niet toegelaten.

Meebrengen: laarzen, verrekijker.

Info en inschrijven: NP Blankenberge: uitkerksepolder@natuurpunt.be.

Zondag 17 oktober: foto-excursie naar Groenhove, Torhout Afspraak om 8 uur aan de ingang van het Diocesaan Dienstenhuis Groenhove, Bosdreef 5, Torhout.

Info en inschrijven: via “contact” op www.nfbo.be.

We bezoeken ’s morgens vroeg het wandelbos van het Diocesaan Dienstenhuis Groenhove waar we op zoek gaan naar paddenstoelen. Aan de overzijde van de Bosdreef wandelen we dan later langs de nieuw aangelegde waterplassen.

Zondag 17 oktober: watervogeltelling in de achterhaven van Zeebrugge Afspraak om 8.45 uur aan de randparking, Havenstraat, L. Coiseaukaai (net voorbij Overstock), Brugge, tot 12.15 uur.

Meebrengen: verrekijker, telescoop, vogelgids.

Info en inschrijven: NP Brugge en Mergus: Frank De Scheemaeker: 0473/91.84.36.

We beginnen weer aan een volgend seizoen, het zoveelste in een lange reeks.

Ook niet-tellers zijn van harte welkom voor deze boeiende waarnemingen.

16 De Spille 2021-4

Zondag 24 oktober: open kijkhutnamiddag in Damme Afspraak tussen 14 en 16.30 uur aan bezoekerscentrum De Pulse, Dammesteenweg 2, Damme. Je kunt je fiets stallen aan het bezoekerscentrum of de auto parkeren aan de Damse Vaart. Wandel naar de kijkhut in het anders niet toegankelijk reservaat. Gidsen geven de nodige toelichtingen.

Deelname: gratis voor natuurpuntleden, niet-leden betalen 3 euro (of 6 euro per gezin).

Info en inschrijven: NP Damme: stadswallenvandamme@natuurpunt.be.

Sinds de ingrijpende herinrichtingswerken van VLM in het kader van een Life-project, zijn meer plas-drastoestanden gecreëerd, waardoor de vogelrijkdom indrukwekkend is toegenomen.

Zondag 17 oktober: paddenstoelen zoeken in het Blinckaertduinbos Afspraak om 14 uur aan het Oosthoekplein, Knokke-Zoute.

Deelname: gratis voor Natuurpuntleden, niet-leden betalen 2.5 euro (of 5 euro per gezin).

Info en inschrijven: NP Knokke-Heist: Dirk Vantorre: 050/51.95.04.

Zondag 17 oktober: door de knieën voor de schoonheid van paddenstoelen Afspraak om 10 uur op de parking van Vloethemveld, Diksmuidse Heirweg, Zedelgem, tot ongeveer 12 uur.

Meebrengen: stevige wandelschoenen .

Info en inschrijven: NP Jabbeke: Paul Jacobs: 0468/16.83.29 of jacobs.p@hotmail.com.

In de herfst steken ze weer de kop op, in alle kleuren, geuren en formaten. Laat je onderdompelen in het rijk der zwammen in het Vloethemveld. We sluiten af met een culinair champignonsoepje.

Vrijdag 22 oktober: spaghetti-avond tvv NP Damme Zie pg. 36.

Zondag 24 oktober: paddenstoelenwandeling in de Gulke Putten Afspraak om 9.30 uur in Centrale B, Predikherenstraat 35A, Wingene, tot 12.30 uur. Gratis voor leden van Natuurpunt.

Info en inschrijven: NP Gulke Putten: christine.verscheure@gmail.com of 477/99.39.11. Inschrijven via www.natuurpunt.be/activiteiten/zoeken.

Het natuurgebied Gulke Putten is zeer rijk aan soorten paddenstoelen en voor bepaalde groepen zelfs een absolute top in Vlaanderen. Tijdens deze wandeling met Mieke Verbeken en andere specialisten als gids raak je in de ban van een geheimzinnige wereld en ben je getuige van de grote biodiversiteit van het gebied. Gezinnen met kinderen zijn zeer welkom.

Zondag 24 oktober: boekenverkoop in de Gulke Putten Afspraak om 12.30 uur, in Centrale B, Predikherenstraat 35A, Wingene, tot 15 uur.

Na de paddenstoelenwandeling (zie hierboven) is er tijd voor een aperitiefje en wie wil picknicken kan dat ook. Dan ben je zeker op tijd voor onze boekenverkoop, die start om 12.30 uur, met een nieuw aanbod van zowel tijdschriften en vulgariserend en speciale natuurboeken, ten voordele van ons project (tot 15 uur). Alles moet weg.

Zondag 24 oktober: herfst in De Kijkuit Afspraak om 10 uur aan het Zeepreventorium, Koninklijke baan 5, De Haan. Honden niet toegelaten.

Info en inschrijven: NP De Haan: www.natuurpunt.be/activiteiten/zoeken.

Zondag 31 oktober: herfstwandeling in Hoogveld Afspraak om 14 uur tot 17 uur aan de carpoolparking nabij afrit E403, Veldegem.

Info: en inschrijven: NP Zedelgem: Paul Verplancke: 0476/63.62.74. Inschrijven via www.natuurpuntzedelgem.be.

Zondag 31 oktober: wandeling in de Zwinduinen en Polders Afspraak om 14 uur aan het Oosthoekplein, Knokke-Zoute.

Deelname: gratis voor Natuurpuntleden,

Dit jaar vieren we ons tweejaarlijks Feest in ‘t Bos in Doeveren samen met de 20ste verjaardag van Natuurpunt. Dat gebeurt op spectaculaire wijze met een speciaal ingerichte container waar heel wat te beleven is: je maakt er kennis met onze natuurgebieden en hun bewoners, je leert de natuur beter kennen, je bekijkt de omgeving door een professionele telescoop, je prikkelt je zintuigen op het blote voetenpad ... tu

doorlopend zoektocht voor kinderen tu themawandelingen tu tu vertelmomenten tu volksspelen tu demo pottenbakken tu tu infostand dierensporen tu infostand Vogelwerkgroep tu tu doorlopend hapjes en drankjes te koop tu PROGRAMMA

Zaterdag 9 oktober 2021

Zondag 10 oktober 2021

10 uur 11 uur 12 uur 14 uur

14.30 uur 15 uur 15.30 uur 16 uur 17 uur 19 uur

7 uur 9 uur

10 uur 11 uur

12 uur 14 uur

14.30 uur 15 uur

15.30 uur

laatste bloemen en eerste vruchten in Doeveren kennismaking met ObsIdentify aperitief met een streepje muziek doorlopend kindergrime infowandeling Doeveren nestkastjes maken met Patrick en co tot 17 u. bomenwandeling kennismaking met bosbaden paddenstoelenwandeling voor jong en oud kennismaking met ObsIdentify klein optreden in de tent avondwandeling over nachtleven in Doeveren

vroege ochtendwandeling op zoek naar de ree ontbijt in het bos (10 euro, 6 euro voor kinderen van 4-12 jaar): inschrijven via de website paddenstoelen voor jong en oud kennismaking met ObsIdentify kennismaking met bushcraft (kinderen) tot 16 u. aperitief in de feestweide vertelmoment met Kris Kowlier nestkastjes maken met Patrick en co tot 17 u. sporentocht voor jong en oud infowandeling Doeveren vertelmoment met Kris Kowlier kennismaking met ObsIdentify

Meer info en inschrijving voor het ontbijt: www.natuurpuntzedelgem.be

De Spille 2021-4

17

niet-leden betalen 2.5 euro (of 5 euro per gezin).

Info en inschrijven: NP Knokke-Heist: Stefaan Brinckman: 0473/59.96.04.

Zondag 31 oktober: klimaatwandeling op het strand Afspraak om 10 uur op de hoek van de Gadeynehelling met de Zeedijk, Blankenberge, tot 12.30 uur.

Meebrengen: laarzen, loepje, verrekijker.

Info en inschrijven: NP Blankenberge: uitkerksepolder@natuurpunt.be.

We rekenen op mooi licht om de prachtige dreven te fotograferen in Tillegembos. Samen met het kasteel zelf en de ruime omgeving ervan zullen we veel impulsen krijgen om zeker daar schitterende foto’s te maken.

Kom gerust meewandelen, tot slot hebben de meeste onder ons nu allen een fototoestel in de zak in de vorm van een GSM! Zondag 14 november: op zoek naar overwinterende roofvogels

november

Afspraak om 14 uur aan het bezoekerscentrum Uitkerkse Polder, Kuiperscheeweg 20, Blankenberge, tot 17 uur.

Meebrengen: stevige stapschoenen, verrekijker.

Info en inschrijven: NP Blankenberge: uitkerksepolder@natuurpunt.be.

Donderdag 11 november: late herfst of vroege winter in de Zwinduinen en Polder

Zondag 14 november: watervogeltelling in de achterhaven van Zeebrugge

Afspraak om 14 uur aan het Oosthoekplein, Knokke-Zoute.

Deelname: gratis voor Natuurpuntleden, niet-leden betalen 2.5 euro (of 5 euro per gezin).

Meebrengen: laarzen, warme kledij.

Info en inschrijven: NP Knokke-Heist: Stefaan Brinckman: 0473/59.96.04.

Afspraak om 8.45 uur randparking, Havenstraat, L. Coiseaukaai (net voorbij Overstock), Brugge, tot 12.15 uur.

Meebrengen: verrekijker, telescoop, vogelgids.

Info en inschrijven: NP Brugge en Mergus: Frank De Scheemaeker: 0473/91.84.36.

Zondag 14 november: excursie rond dijken en kanalen Afspraak om 14 uur aan bezoekerscentrum De Pulse, Dammesteenweg, Damme, tot 16.30 uur.

Meebrengen: verrekijker en stevige schoenen.

Deelname: gratis voor Natuurpuntleden, niet-leden betalen 3 euro (of 6 euro per gezin).

Info en inschrijven: NP Damme: stadswallenvandamme@natuurpunt.be.

De schoonheid van het Damse landschap wordt mede bepaald door de dijken en de kanalen met de soms imposante bomenrijen. Wandel mee langs het Napoleonkanaal naar de Stinker en de Blinker en kom onder meer te weten waaraan deze kanalen hun naam hebben te danken.

Zondag 14 november: foto-excursie naar Tillegembos Afspraak om 8 uur op de parking van Tillegembos, Tillegemstraat, Brugge.

Info en inschrijven: via “Contact” op www.nfbo.be.

18 De Spille 2021-4

Het seizoen komt nu goed op gang, de eerste wintergasten zijn toegekomen. Ook niet-tellers kunnen dus heel wat beleven.

Zondag 14 november: de Sashul als tankstation voor trekvogels Afspraak om 14 uur aan het Kleine Vuurtorentje einde Zeedijk-Heist (huisnr 64).

Deelname: gratis voor Natuurpuntleden, niet-leden betalen 2.5 euro (of 5 euro per gezin).

Info en inschrijven: NP Knokke-Heist: Norbert Pauwaert: 0473/59.96.04.

Vrijdag 19 november: beestenboel bis (Dirk Draulans) Zie pg. 25.

Zaterdag 20 november: vernatting en watermonitoring in de stadswallen van Damme Afspraak om 14 uur aan bezoekerscentrum De Pulse, Dammesteenweg 2, Damme, tot 16.30 uur.

Deelname: gratis voor Naturpuntleden, niet-leden betalen 3 euro (of 6 euro per gezin).

Info en inschrijven: NP Damme: stadswallenvandamme@natuurpunt.be.

Wat leert de jarenlange opvolging van de waterpeilen over het te voeren waterbeheer in de stadswallen en de Romboutswervepolder?

Zaterdag 20 november: excursie in de Assebroekse Meersen Afspraak om 14 uur aan de picknickzone achter Het Leenhof (kruising Kerkdreef en Kerklaan), Assebroek, tot 16.30 uur.

Meebrengen: laarzen, verrekijker.

Info en inschrijven: NP Brugge: Eric Hermy: 0476/27.72.69 of eric.hermy@proximus.be.

In elk seizoen zijn de Assebroekse Meersen boeiend.

Zondag 21 november: strandwandeling naar de Zwingeul Afspraak om 14 uur aan Surfers Paradise Knokke-Zoute.

Meebrengen: stevige stapschoenen, warme kledij.

Deelname: gratis voor Natuurpuntleden, niet-leden betalen 2.5 euro (of 5 euro per gezin).

Info en inschrijven: NP Knokke-Heist: Omer Rappé: 050/51.24.17.

Zondag 28 november: open kijkhutnamiddag in Damme Zie zondag 24 oktober.

Zondag 28 november: winterwandeling in de Zwinduinen en Polders Afspraak om 14 uur aan het Oosthoekplein, Knokke-Zoute.

Meebrengen: laarzen, warme kledij.

Deelname: gratis voor Natuurpuntleden, niet-leden betalen 2.5 euro (of 5 euro per gezin).

Info en inschrijven: NP Knokke-Heist: Stefaan Brinckman: 0473/59.96.04.

Zondag 28 november: wintergasten op de Keignaert Afspraak van 14 tot 16 uur op de parking Egellaan, Oostende.

Meebrengen: verrekijker, wandelschoenen.

Info en inschrijven: NP Middenkust: Stéphane Venmans: np.middenkust@gmail.com.

Dirk Draulans: beestenboel bis Elke week beschrijft Dirk Draulans in zijn rubriek ‘Beestenboel’ in Knack een dier uit onze Vlaamse leefomgeving. Hij probeert er telkens een verhaaltje van te maken, met wat relevantie om het functioneren van de mens beter te begrijpen. Hij toont aan dat de evolutie van het leven veel verschillende patronen uitgedokterd heeft, onder meer voor voortplanting en migratie, en dat ons systeem niet noodzakelijk het meest efficiënte is, hoewel we tot dusver geweldig goed geboerd hebben. Maar bepaalde diersoorten zijn beter gewapend om het naar evolutionaire normen veel langer uit te zingen dan de mens.

19 november

Na het afgelasten van de voorstelling in 2020 is het gelukt om ‘Beestenboel’ opnieuw te programmeren.

‘Beestenboel’ presenteert op humoristische wijze beesten variërend van onzichtbare mijten die in je wenkbrauwen leven tot een eenzame Groenlandse walvis uit het hoge noorden die aan onze kust terechtkwam.

De voordracht passeert langs soorten waarvan het mannetje als een speldenkop in het lichaam van een vrouwtje leeft of waarvan de jongen als ze bijna groot zijn hun moeder opeten. Ook als je wilt weten wie de slimste vogel ter wereld is of wat het lelijkste dier op aarde is, moet je ‘Beestenboel’ zien.

Op vrijdag 19 november 2021 komt Dirk Draulans naar het Cultureel Centrum De Valkaart in Oostkamp (20 uur) met de humorvolle voorstelling ‘Beestenboel ‘ omtrent de verwonderende levenswijze en fratsen van dieren uit onze nabije leefomgeving.

Kaarten: ADD: 12 euro / VVK: 10 euro.

Kaarten in VVK te bekomen na betaling op BE65 1460 5732 3196 van NP Oostkamp met vermelding Beestenboel en aantal.

De kaarten liggen op de avond zelf ter beschikking bij de ingang van de theaterzaal.

-kalender -agenda Koop nu de Natuurpunt en 2022.

Koopnu nude deNatuurpunt Natuurpuntkalender kalenderen enagenda agenda2022.

2022.

Koop

2022 2022 2022

Natuurpunt Natuurpunt Natuurpunt agenda 2022 agenda 2022 agenda 2022

10 10 €€€10

Kalender 2022 Kalender2022 2022 Kalender Lepelaars Lepelaars Lepelaars foto: Wim Dirckx foto: Wim Dirckx foto: Wim Dirckx

RI 02 RI 02 RI 02 FEBRUA FEBRUA FEBRUA 5

ZONDAGZONDAGZONDAG ZATERDAG ZATERDAG ZATERDAG VRIJDAGVRIJDAGVRIJDAG DONDERDAG DONDERDAG DONDERDAG 6 WOENSDAG WOENSDAG WOENSDAG 5 5 6 DINSDAGDINSDAG 5 DINSDAG 4 4 MAANDAG 4 MAANDAG MAANDAG 3 3 3 2 2 2 1 1 1 31 31 5 5 31

6

6

6

7

7

8

9

7

8

10

10

7

8

8

8

9

9

15

15

16

16

17

14

15

17

14

16

14

23

24

24

8 21

28

21

28

Krokusvakantie 9 Krokusvakantie 9 Krokusvakantie

21

28

22

1

22

1

22

1

23

2

23

2

2

3

6 Struikheide Struikheide Struikheide foto: Wim Dirckx foto: Wim Dirckx foto: Wim Dirckx

08 08 08US USUS AUGUST AUGUST AUGUST 11

11

10

7

9

7

12 13

12

12

11

13

13

ZONDAGZONDAGZONDAG ZATERDAG ZATERDAG ZATERDAG VRIJDAGVRIJDAGVRIJDAG DONDERDAG DONDERDAG DONDERDAG 7 WOENSDAG WOENSDAG WOENSDAG 6 6 7 DINSDAGDINSDAG 6 DINSDAG 5 5 MAANDAG 5 MAANDAG MAANDAG 4 4 4 3 3 2 2 20 3 20 1 192 19 20 31 19 1 31181 31 18 18 17

3

32

24

33

3

34

35

32

25

32 8

25

15 4

8 25

15 4

26 8

515

Lieve Vrouw 33Lieve Vrouw Onze33 Onze Lieve Vrouw Onze Hemelvaart Hemelvaart Hemelvaart

4

34

35

3422

3529

22

29

22

29

269

16 5

9 26 27

16 6 5

9 27 10

27

16 6 17

23

23

23

30

30

30

10

6

24

31

17

31

24

31

25

1

12

12

11

18

18

17

24

11

11

10

19

19

18

12

19

13

13

13 14

20

20

20 21

27

27

van de Vleermuis Vleermuis Nacht van de Vleermuis Nacht van deNacht van de Vleermuis Vleermuis Nacht van de Vleermuis Nacht van deNacht

25

1

25

1

26

2

26

2

26

2

3

3

27 28

3 4

7

14

VOORDEEL VOORDEEL VOORDEEL Agenda +Agenda + +Agenda Kalender Kalender Kalender

14

21

21

28

28

4

4

19,99 19,99 €€€19,99

nn nde de de Le LeLe

999 ,4,4,4 13 13 13 €€€

KA22525 BE Natuurpunt cover 2022.indd KA22525 BE Natuurpunt cover 2022.indd 1 KA22525 BE Natuurpunt cover 2022.indd 1 1

enen en led led led etetet(ni (ni (ni ))) ,99 ,99 ,99 14 €14 €€14

16-07-2021 09:1409:14 16-07-2021 16-07-2021 09:14

Agenda 2022 Agenda2022 2022 Agenda

Informeer bij je lokale afdeling, je vindt de contactgegevens pg. 55

ad agenda kalender 2021.indd ad agenda en kalender 2021.indd A4A4 adA4 agenda enen kalender 2021.indd 1 1 1

20/08/2021 9:20:53 20/08/2021 9:20:53 20/08/2021 9:20:53

De Spille 2021-4

19

december Donderdag 2 december: lezing en debatavond over bermbeheer Zie pg. 23.

Zaterdag 4 december: aanplant geboortebos in Hoogveld Afspraak in de voormiddag op de carpoolparking nabij afrit E403, Veldegem.

Info en inschrijven: NP Zedelgem: info@natuurpuntzedelgem.be.

Zondag 5 december: fietstocht: op zoek naar vriezeganzen Afspraak om 14 uur aan het bezoekerscentrum Uitkerkse Polder, Kuiperscheeweg 20, Blankenberge, tot 16.30 uur. Honden niet toegelaten.

Meebrengen: fiets, verrekijker of telescoop.

Info en inschrijven: NP Blankenberge: uitkerksepolder@natuurpunt.be.

Zondag 5 december: zonnen of rillen in de Baai van Heist Afspraak om 14 uur aan het Kleine Vuurtorentje einde Zeedijk-Heist (huisnr 64).

Deelname: gratis voor Natuurpuntleden, niet-leden betalen 2.5 euro (of 5 euro per gezin).

Info en inschrijven: NP Knokke-Heist: Omer Rappé: 050/51.24.17.

Dinsdag 7 december: lezing over bloemetjes en bijtjes

Zondag 12 december: maak kennis met de gasten uit het Hoge Noorden

Zondag 19 december: maak kennis met vriezeganzen en andere wintergasten

Afspraak aan bezoekerscentrum De Pulse, Dammesteenweg 2, Damme.

Deelname: gratis voor Natuurpuntleden, niet-leden betalen 3 euro (of 6 euro per gezin).

Info en inschrijven: NP Damme: stadswallenvandamme@natuurpunt.be.

Afspraak om 9 uur aan het bezoekerscentrum Uitkerkse Polder, Kuiperscheeweg 20, Blankenberge, tot 12 uur. Honden niet toegelaten.

Meebrengen: verrekijker.

Info en inschrijven: NP Blankenberge: uitkerksepolder@natuurpunt.be.

Om 14 uur en om 15.30 uur geven we een presentatie over de vriezeganzen die in de winter de poldergraslanden rond Damme opzoeken. Maak kennis met de kleine rietgans, de kolgans en de grauwe gans, die met hun V-formaties de lucht sieren en de stilte breken met hun gehak. Verder verneem je alles over hun veldkenmerken, trekroutes, gedrag, bedreigingen, evoluties, … Met deze wijsheid kun je daarna op eigen houtje naar enkele observatieplaatsen in de buurt.

Zondag 19 december: watervogeltelling in de achterhaven van Zeebrugge

Zaterdag 18 december: vriezeganzenwandeling in Vlissegem Afspraak om 14 uur aan de parking aan de kerk van Vlissegem, Dorpstraat, Vlissegem.

Info en inschrijven: NP De Haan: www.natuurpunt.be/activiteiten/zoeken.

Op stap door de polder, op zoek naar wintergasten, onder begeleiding van een ervaren gids.

Zondag 19 december: foto-excursie naar de duinen en het strand van Bredene

Zondag 12 december: vroege winter in de Sashul

Afspraak om 8 uur aan het begin van de toegangsweg naar strandpost 6, rechtover de Koerslaan in Bredene. Parkeren kan langs de Koninklijke baan.

Info en inschrijven: via “Contact” op www. nfbo.be.

Afspraak om 14 uur aan het Kleine vuurtorentje einde Zeedijk-Heist (huisnr 64).

Meebrengen: laarzen, warme kledij.

Deelname: gratis voor Natuurpuntleden, niet-leden betalen 2.5 euro (of 5 euro per gezin).

Info en inschrijven: NP Knokke-Heist: Norbert Pauwaert: 0473/59.96.04.

We weten allen dat Bredene de enige kustgemeente is waar geen hoogbouw uitkijkt over onze Noordzee. De duinenrij is zeker een bezoek waard in de laatste maand van het jaar. Het mag al wat sneeuwen van ons, maar ook zonder kunnen we mooie landschapsfoto’s maken, zowel in de duinen als op het strand. Een uitdaging?

Zie pg. 22.

20 De Spille 2021-4

Afspraak om 8.45 uur randparking, Havenstraat, L. Coiseaukaai (net voorbij Overstock), Brugge, tot 12.15 uur.

Meebrengen: verrekijker, telescoop, vogelgids .

Info en inschrijven: NP Brugge en Mergus: Frank De Scheemaeker: 0473/91.84.36.

Het zou nu volop moeten winteren en wellicht krijgen we leuke soorten voor de telescoop.

Zondag 19 december: wandeling in de Zwinduinen en Polders Afspraak om 14 uur aan het Oosthoekplein, Knokke-Zoute.

Deelname: gratis voor Natuurpuntleden, niet-leden betalen 2.5 euro (of 5 euro per gezin).

Meebrengen: laarzen, warme kledij.

Info en inschrijven: NP Knokke-Heis:: Stefaan Brinckman: 0473/59.96.04.

Zondag 26 december: open kijkhutnamiddag in Damme Zie zondag 24 oktober.

januari

Zondag 9 januari: maak kennis met de gasten uit het Hoge Noorden Zie 12 december.

2 er b m e dec 1 202

Lezing en debat: bermen en dreven ecologisch beheren Een (succes)verhaal voor ons allemaal.

Een bron van inspiratie voor iedereen die begaan en/of betrokken is bij de inrichting en het beheer van onze bermen en dreven. Een goed bermbeleid geeft biodiversiteit!

Voor deze lezing en debatavond geven we de teugels aan moderator Hans De Vliegher (voormalig directeur van ‘t Laar -jeugdhulp). We laten drie experten aan het woord: Arnout Zwaenepoel

Ruben De Coninck

Johan Broidioi

Expert natuur, bos, landschap en groen bij de West-Vlaamse Intercommunale. Auteur van ondermeer ‘Werk aan de berm’.

Drevenmanager bij Regionaal Landschap Houtland & Polders

Bestuurslid Natuurpunt Middenkust Sinds jaar en dag is Johan actief bij Natuurpunt Middenkust.

Dat bermen een belangrijke schakel zijn voor onze biodiversiteit weten we al lang.

Maar zijn onze bermen bloemrijk en gezond? Hoe krijgen fauna en flora een kans?

Wat zijn de spelregels? Waar loopt het mis? Hoe ziet de ideale berm eruit? Wat is een bermbeheerplan? Arnout inventariseert al meer dan 20 jaar bermen en heeft een klare kijk op de huidige toestand.

Dreven beheren en onderhouden, het is een hele uitdaging. Op welke haalbare en veilige manier kunnen we onze dreven in stand houden? Hoe beheren we met aandacht voor biodiversiteit en klimaatverandering? Hoe ontwerpen we nieuwe dreven? Welke boomsoorten kiezen we?

Ruben is een gedreven specialist die ons een antwoord geeft op al deze vragen.

Naast vlinderteller, vogelteller, plantenspecialist, natuurgids en conservator is Johan een onderhandelaar bij het aankopen van natuurgebieden aan de kust en laat hij zijn stem horen in elk beleidsdossier, ook wat betreft bermbeheer. Johan laat ons voorbeelden zien van goed bermbeheer, maar confronteert ons ook met problemen en knelpunten bij het Bermbesluit.

Cultuurzaal in SPC Hof ter Straeten

Info en inschrijven voor 30 november:

Hof van Straeten 2

natuurpuntjabbeke@gmail.com

8490 Varsenare

GRATIS!

2 december 2021 - 20 tot 22 uur Bjienwerkgroep Jabbeke De Spille 2021-4

21

Joeri Cortens: van de bloemetjes en de bijtjes 7 december

Waarom hebben hortensia's zo weinig bijen op bezoek en zijn klokjesbloemen wel populair bij het zoemende volkje? Om te weten te komen welke (tuin-)planten interessant zijn voor bijen en hommels, moeten we in hun liefdesleven duiken. De romance tussen bloemen en bijen is er één die al miljoenen jaren teruggaat. Het is een vruchtbare affaire met vele nakomelingen, van schuchtere muurbloempjes tot pronkerige stokrozen, elk met hun eigen specifieke minnaars.

Het verhaal van de bloemetjes en de bijtjes is ongemeen spannend en tijdens deze lezing zal Joeri Cortens het meteen ook vertalen naar bruikbare tips voor een bijvriendelijke tuin.

Datum: 7 december van 19.30 tot 22 uur.

Plaats: Ontmoetingscentrum De Boeie,

Katelijnestraat 140 8000 Brugge Tel. 050 33 23 40 www.huyzeparrent.be

Natuurvlees van boer tot bord Elkedag dag open van 8u tot tot 13u00 13u Elke open van 7u30 en 14u00 14u tottot18u. en van 18u30.

Maandag tot18u00.

18u30.

Zaterdag open open tot Gesloten op en Gesloten op zondag woensdag en zondag. woensdagmiddag

22 De Spille 2021-4

Kerkstraat 35, Oostende.

Deelname: 5 euro voor Natuurpuntleden en 8 euro voor niet-leden.

Info: christine.petras@telenet.be.

Inschrijven: https://www.natuurpunt.be/ agenda/lezing-van-de-bloemetjes-en-debijtjes-oostende-46940

tu

Beheerdagen

Zaterdag 2 oktober: werkdag in Damme Afspraak aan bezoekerscentrum De Pulse, Dammesteenweg 2, Damme. Er wordt gewerkt van 9 tot 16.30 uur.

Meebrengen: werkhandschoenen, stevig schoeisel of laarzen, lunchpakket.

Info en inschrijven: NP Damme: www.natuurpuntdamme.be en stadswallenvandamme@natuurpunt.be.

Natuurpunt Damme beheert bijna 300 ha natuurgebied. Het overgrote deel daarvan zijn weiden die weinig onderhoud vragen. De reservaatpercelen die op de Stadswallen van Damme liggen eisen toch wat meer aandacht op.

Rasters herstellen, wandelpaden maaien, wilgen knotten en opslag verwijderen, zijn maar enkele van de vele zaken die in het reservaat op geregelde tijdstippen moeten gebeuren.

Zondag 3 oktober: heidebeheer in de Gulke Putten Afspraak om 9 uur, in Centrale B, Predikherenstraat 35A, Wingene, tot 12.30 uur.

Meebrengen: eigen werkhandschoenen en drinkbeker zo lang corona heerst.

Info en inschrijven: 0477/99.39.11 of christine.verscheure@gmail.com.

Er zijn vele handen nodig om de laatste zomermaaiwerken op te ruimen en exoten te bestrijden. Wij zorgen voor alle materiaal, sfeer, warme drank, een pittige borrel en veel zinvol werk. Gezinnen met kinderen welkom.

Zaterdag 9 oktober: hooidag in Leiemeersen-Noord Afspraak om 9.30 tot 17 uur langs de verkeersvrije kanaalberm Moerbrugge richting Beernem (noordoever) vanaf de monding van de Geuzenbeek in kanaal.

Meebrengen: werkhandschoenen en lunch.

Natuurpunt zorgt voor werkmateriaal, drank, warme soep en versnaperingen.

Info en inschrijven: NP Oostkamp: 0476/50.50.11 of www.valleivandezuidleie.be De zeer waardevolle kanaalberm krijgt een maaibeurt om de bloemenrijkdom te behouden en ontwikkelen. De voorbije jaren zien we, dankzij het beheer van Natuurpunt, een geleidelijke toename van zeldzame soorten, zoals rapunzelklokje, knautia, glad walstro en welriekende agrimonie.Samen harken we het maaisel bijeen, zodat het kan worden afgevoerd. Kom mee genieten van prachtige herfstmomenten in een uniek landschap.

Zaterdag 16 oktober: werkdag in de Paelsteenpanne maaien voor meer orchideeën Afspraak van 13.30 tot 17 uur aan tramhalte Bredene renbaan, Koninklijke baan, Bredene.

Meebrengen: stevige wandelschoenen, werkhandschoenen.

Info en inschrijven: NP Middenkust: Serge Allein: np.middenkust@gmail.com.

Zaterdag 16 oktober: werknamiddag in de Uitkerkse Polder

Zaterdag 6 november: werkdag in de Zwaanhoek Afspraak van 13.30 tot 17 uur aan het rietveldje t.h.v. de autostradebrug te Oudenburg Meebrengen: rubber laarzen, werkhandschoenen.

Info en inschrijven: NP Middenkust: np.middenkust@gmail.com.

Weekend 6 en 7 november: beheerwerken in de Sint-Donaaspolder

Afspraak om 14 uur aan het bezoekerscentrum Uitkerkse Polder, Kuiperscheeweg 20, Blankenberge, tot 17 uur.

Meebrengen: laarzen, werkkledij. We sluiten af met een gratis drankje en versnapering in de cafetaria.

Info en inschrijven: NP Blankenberge: uitkerksepolder@natuurpunt.be.

Afspraak om 10 uur aan de ingang van het reservaat, Rode Ossenstraat, Westkapelle.

Meebrengen: werkhandschoenen en eventueel lunchpakket. Natuurpunt zorgt voor een drankje.

Info en inschrijven: NP Knokke-Heist: Luc Van Rillaer: 050/62.35.69.

Zaterdag 23 oktober: werkdag in Zevenkerken

Maaien, maaisel afvoeren en haagjes aanplanten

Afspraak om 9 uur aan het kruispunt Diksmuide Heerweg, Kezelbergstraat, tot 17 uur, er is middagpauze van 12 tot 13 uur.

Meebrengen: picknick, werk- (+ regen) kledij en handschoenen.

Info en inschrijven: NP Brugge: Stefaan Verplancke: 050/38.21.50 of verplancke-de.neve@skynet.be, of Karim Neirynck: 050/67.59.29 of karim.neirynck@gmail.com.

Zaterdag 13 november: werkdag in de Paelsteenpanne: maaien voor meer orchideeën

Zaterdag 30 oktober: hooien en zaag- en kapwerk in Gevaerts – Noord in Beernem Afspraak om 9.30 tot 17 uur aan de ingang van het reservaat Gevaerts-Noord - noordoever van het kanaal Gent-Brugge vanaf de keersluis richting Beernem.

Meebrengen: laarzen, werkhandschoenen en lunch. Natuurpunt zorgt voor werkmateriaal, drank, warme soep en versnaperingen.

Info en inschrijven: NP Oostkamp 0476/50.50.11 of www.valleivandezuidleie.be Op de werkdag doen we voorbereidend werk voor de recreatieve herinrichting van het gebied. Het gekapte hout wordt verdeeld onder de noeste werkers.

Zaterdag 6 november: beheerwerkdag in Damme

Zie 16 oktober.

Weekend 27 en 28 november: Dag van de Natuur Zie pg. 24-25.

Zaterdag 4 december: werkdag in Damme Zie zaterdag 2 oktober.

Zaterdag 4 december: werkdag in de Schuddebeurze Afspraak van 13.30 tot 17 uur aan het kruispunt Schuddebeurzeweg met Bamburgstraat, Middelkerke.

Meebrengen: stevige wandelschoenen, werkhandschoenen.

Info en inschrijven: NP Middenkust : Johan Broidioi: np.middenkust@gmail.com.

Zaterdag 18 december: kappen en snoeien Leiemeersen-Noord Zie 9 oktober.

Zie zaterdag 2 oktober.

De Spille 2021-4

23

27&28 NOV

DAG van de NATUUR

V.U.: Natuurpunt vzw, Walter Rycquart, Coxiestraat 11, 2800 Mechelen, ON 0434.364.713, RPR Ondernemingsrechtbank Antwerpen, afdeling Mechelen, info@natuurpunt.be, www.natuurpunt.be © shutterstock.com

Kleine daad, groot resultaat.

Kom planten, snoeien, en maaien voor de natuur in jouw buurt.

Samen krijgen we de natuur - en onszelf - terug in vorm. #natuurisgezond • www.dagvandenatuur.be

24 De Spille 2020-4

A3 affiche Dag van de natuur 2021.indd 1

23/08/2021 13:17:24

Blankenberge - Uitkerkse Polder Afspraak om 14 uur aan het bezoekerscentrum Uitkerkse Polder, Kuiperscheeweg 20, Blankenberge, tot 17 uur, voor een knot-, knip-, snoei- en maaibeurt rond het bezoekerscentrum.

Meebrengen: laarzen, werkkledij. Gratis pannenkoek en drankje voor wie deelneemt.

Info en inschrijven: Natuurpunt Blankenberge: uitkerksepolder@natuurpunt.be

Zaterdag 27 november

Brugge - Rode Dopheide Afspraak om 9 uur aan de ingang van het reservaat, Diksmuidse Heerweg, Sint-Andries. Er wordt gewerkt van 9.15 uur tot 12 uur en van 13 uur tot 17 uur. Iedereen krijgt tussendoor ook een drankje en iets te eten.

Als je met de auto komt, parkeer je het best aan de parking van Beisbroek langs de Diksmuidse Heerweg en ga je

te voet door de tunnel onder de autoweg.

Meebrengen: picknick, werk- (+ regen) kledij en handschoenen.

Info en inschrijven: NP Brugge: Stefaan Verplancke: 050/38.21.50 of verplancke-de.neve@skynet.be, of Karim Neirynck: 050/67.59.29 of karim.neirynck@gmail.com.

Damme - Stadswallen Afspraak aan bezoekerscentrum ‘De Pulse’, Dammesteenweg 2 in Damme. Er wordt gewerkt van 9 tot 16.30 uur.

Meebrengen: werkhandschoenen en stevig schoeisel of laarzen.

Info en inschrijven: NP Damme: stadswallenvandamme@natuurpunt.be.

De wilgen die ons landschap sieren vragen een vijfjaarlijkse knotbeurt om scheuren te vermijden. Op de Dag van

de Natuur wordt in Damme traditioneel het knotseizoen ingezet. Vele handen maken dit werk lichter. Welkom om hulp te bieden bij het knotten van knotbomen en/of kortzetten van doorgeschoten wilgen en elzen in het reservaat.

Wij zorgen voor het nodige alaam en voor een drankje en een toetje tussendoor. Wie de hele dag door komt meehelpen, kan genieten van een barbecue op de middag.

De Haan - De Zandpanne Afspraak om 13.30 uur ter hoogte van Camping Ter Duinen, Wenduinesteenweg 143, De Haan.

Meebrengen: stevig schoeisel en een blije snoet. Wij zorgen voor werkhandschoenen.

Info en inschrijven: NP De Haan: natuur.dehaan@gmail.com.

Middenkust - Warandeduinen Afspraak om 13.30 uur aan de Drakentoren, Louis Logierlaan 51, Middelkerke.

Meebrengen: graafwerktuig (schopje, spade, …) en werkhandschoenen.

Info en inschrijven: NP Middenkust:np.middenkust@gmail.com.

In 2019 werden rimpelroos grootschalig verwijderd. Toch duiken er nog her en der overgebleven uitlopers op. En soms verstopt zich nog een oude plant in het struweel.

Eruit met die invasieve exoot!. Drank en knabbeltje voorzien.

Oostkamp - De Leiemeersen Afspraak om 9.30 uur tot 17 uur aan de eerste bunker langs het kanaal Gent - Brugge te Moerbrugge ( zuidoever richting Beernem) Meebrengen: werkhandschoenen, laarzen (en/of stevig schoeisel) en lunch. Natuurpunt zorgt voor werkmateriaal,

drank, warme soep en versnaperingen.

Info en inschrijven: NP Oostkamp: 0476.505011 of www.valleivandezuidleie.be.

We doen aan achterstallige snoei- en kapwerken.

Zedelgem - Doeveren

Zondag 28 november

Info en inschrijven: NP Zedelgem: Kris Lesage: doeveren@natuurpuntzedelgem.be

Zie ook www.natuurpuntzedelgem.be

Gulke Putten Afspraak om 9 uur, in Centrale B, Predikherenstraat 35A, Wingene, tot 12.30 uur.

Meebrengen: eigen werkhandschoenen en drinkbeker zolang corona heerst.

Info en inschrijven: NP Gulke Putten: christine.verscheure@gmail.com of 477/99.39.11.

Samen maken we de Gulke Putten klaar voor de winter. Je ontmoet hier medemensen die net als jij van natuur houden en zich willen inzetten voor het beheer. Wij zorgen voor alle materiaal, sfeer, warme drank, een pittige borrel en veel zinvol werk. Gezinnen met kinderen zeer welkom.

De Spille 2021-4

25

tu

Jeugdwerking

JNM? je beestige jeugdbeweging De Jeugdbond voor Natuur en Milieu is de ideale jeugdbeweging voor iedereen van 7 tot 26 jaar die zich goed voelt in de natuur en het milieu belangrijk vindt.

Doorheen het schooljaar organiseren we elk weekend een heleboel knotsgekke activiteiten. Ook in de zomervakantie leven we ons volledig uit tijdens onze kampen in binnen- en buitenland. Natuur en milieu maken ons als jeugdbeweging uniek.

Onze jeugdbeweging kent drie leeftijdsgroepen: • Piepers: van het tweede leerjaar tot het zesde leerjaar • Ini’s: van het eerste middelbaar tot het derde middelbaar • Gewone leden: van het vierde middelbaar tot 26 jaar Neem snel ook eens een kijkje op onze website voor alle super toffe activiteiten en hopelijk zien we jullie eens bij één van deze activiteiten! https://www.jnm.be/afdeling/brugge

DE NATUURVERFWINKEL Je interieur of gevel opfrissen? Bij Tintelijn zetten we in op gezonde verf en duurzame producten. Je vindt alles wat je nodig hebt in onze winkel in Gent of online via de webshop!

Bestel je producten online via www.tintelijn.com Wij leveren bij je thuis!

NOOD AAN ADVIES OF INSPIRATIE? Onze experten zijn van alle markten thuis.

Neem contact op via info@tintelijn.be of 09 219 09 60

www.tintelijn.com

26 De Spille 2021-4

Damme: kinderactiviteiten Zondag 17 oktober: popjes en touw maken van lisdoddebladen en bogen van wilgentakken Maak kennis met de lisdodde, een heel veelzijdige plant. Maak er daarna je eigen popje of touw mee. Wie wil, kan ook een pijl en boog leren maken uit een simpele wilgentak. We nemen je mee op wandel om alles te verzamelen en gaan nadien aan de slag bij het kampvuur.

Zondag 19 december: je eigen wandelstok snijden en vuur leren maken Nu het écht koud is buiten, wordt het tijd om alles te leren over vuur maken. Klein en groot, maar ook mama of papa kan zich nadien warmen aan een zelfgestookt vuurtje, terwijl we je leren hoe je veilig met een mes werkt. Je mag zelf je wandelstok versieren. Wij hebben een mes voor je, maar je eigen favoriete zakmes mag zeker ook mee.

Afspraak aan bezoekerscentrum De Pulse, Dammesteenweg 2 in Damme van 14 tot 16.30 uur. Gratis voor Natuurpunters, niet-leden betalen 3 euro per persoon of 6 euro per gezin. Deze activiteit is bedoeld voor kinderen maar de ouders zijn ook welkom.

Info en inschrijven: NP Damme: www.natuurpuntdamme.be en stadswallenvandamme@natuurpunt.be.

BLANKENBERGE: Nature for kids / Kids for nature Zondag 10 oktober: schattenjacht op het strand en (indien mogelijk) kruien

Zaterdag 27 november: Nature for Kids/ knutselen met natuurvondsten

Afspraak om 14 uur aan de hoek van de Gadeynehelling met de Zeedijk, Blankenberge, tot 16 uur.

Meebrengen: laarzen, loepje.

Afspraak om 14 uur aan het bezoekerscentrum Uitkerkse Polder, Kuiperscheeweg 20, Blankenberge, tot 16 uur.

Meebrengen: laarzen, ravotkledij.

Vanaf 8 jaar, begeleidende (groot)ouders welkom!

Info: Natuurpunt Blankenberge: uitkerksepolder@natuurpunt.be

De Spille 2021-4

27

tu

Natuurpunt Beernem

Lammetjes in de Miseriebocht Nog nooit stond het gras zo hoog in de Miseriebocht, waardoor de dienstweg nauwelijks nog bewandeld kon worden. Dit was een gevolg van de dagelijkse regenval.

Onze schapen zagen in dat er extra krachten nodig waren om het dicht groeien van de wandelweg te beletten. Zo zetten ze niet minder dan10 lammetjes op de wereld!

Omdat onze schapen niet alles lusten, zochten we nog extra mankracht om de al te weelderige groei aan te pakken. Ook voor volgend jaar kunnen we nog mensen gebruiken. Dit is meteen een buitenkans om alles eens met eigen ogen te bewonderen.

Naast hoog gras en bramen waren er geluk-

kig ook veel bloemen dit jaar en die trokken in elk geval heel veel vlinders aan.

Heb jij interesse om Natuurpunt Beernem te helpen? Neem contact op met het secretariaat via ans.dewolf@natuurpunt.be.

Filip Jonckheere

28 De Spille 2021-4

tu

Natuurpunt Blankenberge

Broedvogels in de Uitkerkse Polder 2021

Kluut - Geert Declercq

Het gaat al een hele tijd niet goed met de weidevogels: al enkele tientallen jaren dalen de aantallen in heel West-Europa. De oorzaken zijn bekend: het verloren gaan van graslanden en het intensiveren van de landbouw. De laatste 5 à 6 jaar komen daar ook nog eens de gevolgen van de klimaatswijziging bij, vooral dan de langdurige droogteperiodes in het voorjaar en de zomer. Dat zien we ook in de weidevogelreservaten, waarvan de Uitkerkse Polder, wat aantallen betreft, het belangrijkste is in Vlaanderen. In Uitkerke steeg het aantal weidevogels jarenlang in een gelijke trend met de aangroei van het reservaat, maar vanaf 2015 begon er ook daar een continue daling. Extra maatregelen, zoals het plaatsen van zonnepaneelpompen waarmee we het waterpeil konden opstuwen, gaven wel enig effect: een deel van de weidevogels konden naar die plaatsen uitwijken, maar veel te weinig om de achteruitgang te stoppen. In 2020 bleek tot overmaat van ramp dat meer dan de helft van de pompen niet werkte, waardoor we vorig jaar een nieuw dieptepunt bereikten.

Afgelopen winter zijn we dan ook gestart met ingrijpende maatregelen. Meerdere grote sloten waaruit de pompen water trekken, werden uitgediept. Nadat minister Démir in december een vernattingsproject goedkeurde, konden we nog voor het

“Afgelopen winter zijn we gestart met ingrijpende maatregelen.” broedseizoen versnelde onderhoudswerken uitvoeren. Alle 17 zonnepaneelpompen werden grondig nagezien en op punt gesteld.

Ook de natuur stak een handje toe, door voor het eerst in jaren te zorgen voor wat meer neerslag. Een negatief element was

dan weer dat de maand mei zeer koud bleef, waardoor veel vogels wachtten met broeden en er wellicht veel jongen omkwamen bij diegene die er wel vroeg aan begonnen.

Het eindresultaat was niettemin positief, althans voor de waadvogels. Alle soorten stegen in aantal: grutto van 127 naar 130, kievit van 189 naar 220, tureluur van 89 naar 93, scholekster van 33 naar 49, kluut van 38 naar 66. Bovendien broedden er ook weer 2 steltkluten. Die aantallen zijn nog klein in vergelijking met vroegere topjaren, maar in elk geval werd de achteruitgang gestopt en omgebogen naar winst. Het was ook positief dat er, ondanks het verlate broedseizoen, uiteindelijk ook veel jongen opgroeiden.

Tot daar het goede nieuws. Bij de eenden namen de aantallen wél verder af en zelfs in sterke mate: wilde eend van 217 naar 202,

De Spille 2021-4

29

Snor - Geert Declercq

bergeend van 70 naar 48, slobeend van 20 naar 14, kuifeend van 16 naar 10. De enige uitzonderingen zijn de krakeend die steeg 43 naar 48, en de zomer- en wintertaling met respectievelijke aantallen van 3 naar 5 en van 11 naar 16. Die twee laatste zijn kleine soorten die in kleinere slootjes en plassen nestelen. Alle zomertalingen zaten in opgestuwde percelen. Waarom de grotere eenden het absoluut niet goed deden, is vooralsnog onduidelijk, al vermoeden we dat de slechte waterkwaliteit in de sloten er iets mee te maken heeft. Die waterkwaliteit is al vele jaren een probleem, omdat meststoffen en andere uit de landbouw afkomstige chemicaliën uit hogere gebieden via de Blankenbergse vaart in de Uitkerkse Polder terecht komen. Zowat alle sloten zijn biologisch dood: er zit nauwelijks nog dierlijk leven in en ook waterplanten zijn er verdwenen. Opvallend is dat andere watervogels, die vooral op plassen nestelen die niet in verbinding staan met het slotensysteem, het wél goed deden: meerkoeten stegen van 83

naar 104 koppels en er is ook een nieuw maximum van 8 koppeltjes dodaars.

Bij de zangvogels is er eveneens een algemene daling. Bij de rietbewonende soorten als rietzanger, karekiet, rietgors en blauwborst, is dit echter minstens voor een deel te wijten aan een onderschatting van de aantallen, omdat we, om verstoring van broedende weidevogels te vermijden, niet alle vogels in de rietkragen van de sloten nauwkeurig telden. Bij de echte weidevogels onder de zangvogels vertoont de veldleeuwerik (die al enkele jaren een geleidelijke toename kent) voor het eerst een daling van 131 naar 122.

Ook de gele kwik toont een lichte daling, het aantal graspiepers daarentegen bleef stabiel.

Zoals elk jaar waren er ook enkele speciale soorten aanwezig, helaas niet altijd met goed resultaat: bij de kleiputten nestelden voor de tweede keer een koppel lepelaars en een kleine kolonie geoorde futen. De lepelaars hadden twee jongen die om een ons

Ruit gebroken?

Geen probleem...

Wij leveren:

-

GEWApEnd GlAs MAt GlAs GEWoon GlAs GElAAGd GlAs GlAs in lood duBBElE BEGlAZinG

Algemene Glasonderneming

E. Blomme en Zonen Ontmijnerstraat 7 8370 Blankenberge Tel. 050 41 40 31

Alle glaswerk aan uurlonen

30 De Spille 2021-4

Marktverkoop:

woe en za: Knokke

vrij: Biomarkt Gent

zon: Veemarkt Brugge Thuisverkoop:

woe en za: 14u-18u

Cetti’s zanger - Geert Declercq

onbekende reden echter niet uitvlogen. Hetzelfde gebeurde met de geoorde futen die tijdens het broedseizoen plotseling verdwenen. We vermoedden dat ze verstoord werden, maar door wat of wie was onduidelijk.

Later bleek dat bij het nest van het koppel slechtvalken op de grote kerk in Blankenberge een geoorde fuut als prooi was aangevoerd en mogelijk waren die slechtvalken de oorzaak. Op de vaart nestelden 2 koppels futen, waarvan er een maar één jong grootbracht. Op de oever was de zeldzame snor aanwezig. Van de zuidelijke cetti’szanger en graszanger waren er respectievelijk 23 en 2 territoria. Tenslotte was één paartje bruine kiekendief aanwezig, ze brachten drie jongen groot.

De broedvogeltellers: Franky Beidts, Dirk Content, Geert Declerq, John Van Gompel, Filip Vanhee

Natuurpunt Brugge tu er 13 oktob ! n

inschrijve

Vrijwilligen

bij Natuurpunt Brugge?

Informatieavond voor toekomstige vrijwilligers

Regelmatig bereikt ons de vraag: wat kan ik als lid van Natuurpunt meer doen voor de natuur in en om Brugge ?

Daarom hebben we besloten hierover informatieavonden te organiseren, waarin je kennis maakt met 2 vrijwilligers die al een tijdje meedraaien in de actieve groepen van Natuurpunt Brugge. Zij brengen niet alleen hun eigen verhaal, maar bieden je vooral een kijk op het werk achter de schermen. En ze leggen uit dat het vooral de toffe vriendengroep is, die bindt.

De tijd die ze investeren in Natuurpunt is dus niet alleen nuttig, maar vooral heel plezierig! Nieuwsgierig geworden?

Kom eens langs: • Woensdagavond 13 oktober om 20 uur (onder voorbehoud van de coronamaatregelen op dat moment) • Plaats: POC St Willibrord, KK Theodoorstraat 4/6, St Andries.

• Graag even inschrijven op voorhand: natuurpuntbrugge.secr@gmail.com of 050/31.51.85 (Helly).

De Spille 2021-4

31

Loopkevers in de Brugse heiden en schrale graslanden De keverfamilie van de loopkevers (Coleoptera, Carabidae; met inbegrip van de zandloopkevers) behoort tot de meest soortenrijke en best bestudeerde ongewervelden, ook in Vlaanderen. We vinden loopkevers in zowat alle terrestrische habitats en zelfs microhabitats. Veel soorten stellen speciale eisen aan hun habitat. Morfologisch sterk verwante soorten worden bovendien niet zelden in zeer sterk verschillende habitatten of microhabitatten aangetroffen. Microklimatologische factoren - bepaald door reliëf, bodem en vegetatiestructuur, eerder dan door de exacte soortensamenstelling van het plantendek - zouden in hoofdzaak als signalen dienen bij de habitatkeuze.

Figuur 1. Overzicht van de bemonsterde heidegebieden en graslanden ten zuidwesten van Brugge.

NP= beheerd door Natuurpunt, getal na de naam van het gebied is het aantal loopkeversoorten en het getal tussen haakjes het aantal Rode-Lijstsoorten per gebied.

Loopkevers zijn dan ook vaak geschikte ecologische indicatoren, omdat ze tevens op een gestandaardiseerde manier kunnen bemonsterd worden door middel van bodemvallen. Sinds april 2014 worden loopkevers, spinnen, kortschildkevers en mieren in een groot aantal heidepercelen en heischrale graslanden in de Brugse rand geïnventariseerd. Hiervoor worden tweewekelijks bodemvalvangsten bekeken en geanalyseerd door medewerkers van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen en de Insectenwerkgroep Beisbroek. De nadruk ligt op het evalueren van het herstel van heide en droog schraal grasland. Hierbij wordt gekeken welke diversiteit en Rode-Lijstsoorten er in die gebieden aanwezig zijn.

In deze bijdrage bekijken we de diversiteit en Rode-Lijstsoorten van loopkevers van enkele natuurgebieden ten zuidwesten van Brugge (die beheerd worden door Natuurpunt Brugge) of daar in de buurt en in privé-eigendom. Tijdens de periode van 2014 tot

32 De Spille 2021-4

2020 werden deze gebieden één of meerdere jaren bemonsterd met drie bodemvallen (= een station) per gebied. De gebieden die hier aan bod komen, bevinden zich in 1. Sint-Andries: • Rode Dopheidereservaat Waterwinning (één station bemonsterd 20142015, beheer NP) • Heidereservaat Zevenkerken (twee stations op deel eigendom Abdij en beheer NP, drie jaar bemonsterd 20142017) • Ter Heyde (eigendom Haspenslagh vier stations bemonsterd 2016-2017) 2. Snellegem: • drie droge schrale graslanden ter hoogte van de Boekhoutestraat (bemonsterd 2019-2021, beheer en eigendom NP) • één grasland in de Waterwinning Boekhoutestraat (2018-2019 beheer NP).

Algemene resultaten In totaal werden in deze 11 stations (en vijf gebieden) maar liefst 83 soorten loop-

kevers gevonden. Dat is 20 % van alle tot op heden in ons land gevonden soorten.

Bovendien werden er 22 soorten aangetroffen die op de Rode Lijst van loopkevers voor Vlaanderen staan (DESENDER et al., 2008). De herfstkruiper (Harpalus autumnalis) is de enige “kwetsbare” soort van deze lijst. Verder werden er 19 “zeldzame” soorten en twee soorten aangetroffen die als “achteruitgaand” op de lijst staan: de groene zandloopkever en de basterdzandloopkever (Cicindela campestris en Cicindela hybrida).

Droge schrale graslanden Boekhoute straat in Snellegem In Snellegem werden drie droge schrale graslanden bemonsterd. Er werden in totaal 52 soorten loopkevers gevonden waarvan 17 Rode-Lijstsoorten. De meest bijzondere soort daar is de herfstkruiper die een gezondere/meer gezonde populatie heeft op het meest oostelijke grasland. Deze soort is voor de regio enkel gekend van de Schobbejakshoogte in Assebroek, waar de soort voor-

Heyde en het Rode Dopheidereservaat Waterwinning in Sint-Andries. Deze soort is gebonden aan droge, warme open vegetaties.

In tegenstelling tot de herfstkruiper is deze soort mobieler en komt ze wel in gevleugelde exemplaren voor. Daar we ze toch niet overal in hoge aantallen vinden, blijkt dat ze toch eerder kritisch is in de keuze van haar omgeving en kunnen we deze soort als een goede indicator voor droge (hei)schrale vegetaties in het Brugse beschouwen.

Waterwinning in Snellegem In dit gebied werden in totaal 37 loopkeversoorten gevonden waarvan er acht op de Rode Lijst in een of andere categorie van bedreigde soorten staan. De roodtasterkruiper, Harpalus rufipalpis (categorie “zeldzaam” op Rode Lijst) werd in dit gebied in hoge aantallen gevonden. De soort komt ook voor in het schraalste grasland in Snellegem, Ter

Ter Heyde, privédomein familie Haspenslagh Op de smalle strook rode dopheide, ven en percelen met recent gekapte Corsicaanse den werden in de vier bemonsterde stations in totaal 48 soorten loopkevers gevonden waarvan negen Rode-Lijstsoorten. In station A, het voorste smal deel met pijpenstrootje, werden 24 soorten en zes Rode-Lijstsoorten

bruine bontloper (HN) bruingele glimmer (DH S) rechte glimmer (DG) borstelglimmer (DG) gele glimmer (DH S) dwergglimmer (DS) heiderondbuik (HD) mostandklauw (DS) groene zandloopkever (DH E) basterdzandloopkever (DH S) grote viervlekschorsloper (BO E) glansgravertje (DH S) sobere kustkruiper (DH S) herfstkruiper (DG) groene kruiper (SW E) kleine roodpoothalmkruiper (DG) geelsprietkruiper (DH E) roodtasterkruiper (DH S) kleine dwergloper (DH S) vierpuntspiegelloopkever (BO S) gewone halmklimmer (DH E) kalkgroefkop (VG)

Z Z Z Z Z Z Z Z A A Z Z Z K Z Z Z Z Z Z Z Z

xxx x

xxx xxx xx xxx

xxx xxx xxx xxx

x

xx

xx x xx

x

xx

xx x x

x

x

x x

xx x x x x x x x

x

x

x

x x

xx

x x x x

x x x x

x

xx x

privédomein met poel ZP

afgegraven stuk ZK

Heidereservaat Zevenkerken Rode dopheide reservaat Waterwinning WW

x

Waterwinning Snellegem WP

x

voorste grasland SNC

x

deel 2 groot grasland SNB

x

deel 1 groot grasland SNA

Ter Heyde Snellegem Boekhoutestraat

Station D

Acupalpus brunnipes Amara bifrons Amara convexior Amara equestris Amara fulva Amara tibiali Bradycellus ruficollis Calathus cinctus Cicindela campestris Cicindela hybrida Dromius quadrimaculatus Dyschirius politus Harpalus attenuatus Harpalus autumnalis Harpalus distinguendus Harpalus griseus Harpalus luteicornis Harpalus rufipalpis Microlestes minutulus Notiophilus quadripunctatus Ophonus rufibarbis Parophonus maculicornis

Rode Lijst

Station C

Soort NL naam

Station B

Heidegebied in Zevenkerken Zowel in het stukje heide dat nu in privéhanden is en in het stuk dat afgegraven werd in de winter van 2013-2014 en nu nog steeds in beheer is bij Natuurpunt, werden over de drie jaar bemonstering in totaal 56 soorten loopkevers gevonden waarvan 10 Rode-Lijstsoorten. De borstelglimmer, Amara equestris (categorie “zeldzaam” op de Rode Lijst) werd er in hoge aantallen gevonden.

De soort werd ook gevonden in de drie graslanden en de waterwinning in Snellegem. Deze soort komt vooral voor op zandgronden en heeft een voorkeur voor (hei) schrale graslanden. Zoals de meeste Amara soorten is dit een soort die leeft van zaden en komt ze dus voor in kruidenrijke graslanden. Het is een soort die het verder goed zal doen naarmate de graslanden waar ze voorkomt verder onder maaibeheer blijven verschralen en kruiden blijven toenemen.

Station A

komt in de schrale struikheide/droog schraal grasland vegetatie. Deze soort is een brachyptere soort; een soort met heel zelden tot nooit gevleugelde exemplaren. Hierdoor is de soort in haar uitbreiding, verspreiding en (her)kolonisatie van nieuwe gebieden zeer beperkt. We mogen hier dus van een relictsoort voor droge schrale graslanden en droge heide spreken, een zeer waardevolle soort voor de regio.

x

x

x xx

x xx

x

x x

xxx xxx x

xxx x

x

x

x xxx x x

x

Tabel 1. Overzicht van de aangetroffen Rode-Lijstloopkeversoorten met Rode Lijst (RL) categorie: K = kwetsbaar / Z = zeldzaam / A = achteruitgaand Habitatvoorkeur tussen haakjes: HD = Droge heide / DG = Droge schrale graslanden / DH = Droge habitatten / DS = Duinen en stranden / BO = bos / SW = Oevers van stilstaand water / VG = Vochtige graslanden en E=eurytope soort / S=stenotope soort.

De Spille 2021-4

33

Figuur 2. Verspreiding van de herfstkruiper Harpalus autumnalis in Vlaanderen (UTM 5 km hokken)

Figuur 3. Verspreiding van de borstelglimmer Amara equestris in Vlaanderen (UTM 5 km hokken)

Figuur 4. Verspreiding van de roodtasterkruiper Harpalus rufipalpis in Vlaanderen (UTM 5 km hokken)

gevonden. In station B, ter hoogte van het uitgediepte ven, werden 23 soorten en drie Rode-Lijstsoorten, in station C, eerste perceel gekapte Corsicaanse den, werden 30 soorten en zes Rode-Lijstsoorten gevonden en in station D 26 soorten en vier Rode-Lijstsoorten. De beide zandloopkeversoorten kwamen er in grote aantallen voor. De bruine bontloper (Acupalpus brunnipes) is een soort van natte heide en staat op de Rode Lijst als “zeldzaam” genoteerd. We vonden de soort in drie van de vier stations en in het Heidereservaat in Zevenkerken.

Rode Dopheidereservaat waterwinning Sint-Andries In het Rode Dopheidereservaat ter hoogte van de waterwinning langs de E40 in Sint-Andries werden slechts 25 en vier Rode-Lijstsoorten gevonden. Dit is relatief weinig en enkel vergelijkbaar met de vier stations (afzonderlijk dan) in Ter Heyde. Een belangrijke verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat er in het jaar waarin bemonsterd werd (20142015) relatief hoge, oude en met pijpenstrootje vergraste heide aanwezig was op de plaats waar de vallen stonden. Het is moge-

lijk dat dit ook de afwezigheid van een aantal soorten, typisch voor open en jonge heide en droge heischrale graslanden, verklaart.

De laatste jaren werden aanzienlijke inspanningen gedaan om het gebied verder te verschralen en verbossing tegen te gaan. Dit zal er ongetwijfeld voor zorgen dat de in 2014 verwachte maar ontbrekende soorten voor open heide en droge heischrale graslanden daar weer kansen krijgen.

Wouter Dekoninck

De Vlaamse Primitieven in Expeditie Natuurpunt

Na de oefenritten voor Expeditie Natuurpunt stonden de Primitieven eind juni voor diverse uitdagingen. Met nieuwe coach Roger Hogie verzamelde het team 3205 euro in, dat intergraal naar de natuurgebieden gaat.

Het is bijna traditie dat de Primitieven als laatsten vertrokken, zo ook dit jaar. Zonder koersfietsen of elektrisch aangedreven fietsen beten ze zich vast in het parcours vol kasseien of onverharde paden, regen of geen regen. Ook de Muur van Geraardsbergen werd beklommen, nat, bemost en vol overhangende takken; een grote uitdaging dus. Tijdens de stopplaatsen kregen ze een lekker drankje en hapje van de coach.

Na 165 km bereikte het team Erps Kwerps

34 De Spille 2021-4

waar de coach de tenten reeds had opgezet. ’s Zondags konden ze heel vroeg vertrekken.

Het werd een warme en donderachtige dag met nog meer onverharde paden en gravelpaden. Jammer genoeg was het moeilijk om onderweg van de natuur te genieten. Rond 16 uur bereikten we na 105 km eindelijk de eindmeet in Diepenbeek. Na een warme ontvangst van de organisatie begon het plotseling heftig te regenen, met de nodige donderslagen er bij.

Het team, de Vlaamse primitieven, van Natuurpunt Brugge wil graag alle sponsors bedanken om hen te steunen. In het totaal bracht Expeditie Natuurpunt voor Vlaanderen 410.756 euro op, integraal voor de natuur. De natuurgebieden van Brugge en de rest van Vlaanderen zullen er wel bij varen.

Stefaan Verplancke

tu

Natuurpunt Damme

Het Kom op tegen Kanker-wandelpad in Damme

Het is al heel lang geweten dat bewegen erg goed is voor de gezondheid. Recent onderzoek toont bovendien ook steeds overtuigender aan wat jij en ik ervaren: vooral bewegen in de natuur brengt de geest tot rust. Een uur wandelen in de natuur heeft een helend effect. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Kom op Tegen Kanker en Natuurpunt de handen in elkaar geslagen hebben en in elke provincie een Kom op tegen Kanker-wandelpad hebben gerealiseerd. Naast een pad in de Liereman (Antwerpen), het Vinne (Vlaams Brabant), de Zwarte Beek (Limburg) en de Zwalmvallei (Oost-Vlaanderen) viel de keuze in West-Vlaanderen op de Stadswallen van Damme.

De wandeling hier overlapt in grote mate met het bestaande AS Adventure-wandelpad langs de Romboutswervedijk en de Damse vaart. Het start aan ons nieuw bezoekerscentrum, De Pulse.

Langs elk wandelpad werd een boomstam geplaatst waarin een gedicht gegra-

“Je begint best niet onvoorbereid aan zo’n expeditie.” veerd werd door een dichter uit de streek (zie foto volgende pagina). Voor Damme werd het gedicht geschreven door Peter Verhelst, een bekend Vlaams dichter uit Brugge. De boomstam werd dicht tegen de kijkhut aan de Romboutswerve geplaatst samen met een zitbank. Hier kan je even verpozen en uitkijken over de polders onder de prachtige populieren langs de weg.

Met deze actie willen Kom op Tegen Kanker en Natuurpunt mensen met kanker, of

mensen die hersteld zijn en hun familie en vrienden stimuleren om te gaan wandelen in de natuur en dat uit de overtuiging dat dit een helend effect heeft. Meer informatie kan je vinden op https://www. komoptegenkanker.be/komopenwandel/ stadswallen-van-damme-west-vlaanderen.

Naar aanleiding van de inhuldiging van de wandelpaden had journalist Bart Vanmoerkerke een gesprek met Prof. Hans Van Dyck, gedragsecoloog en gedreven en geëngageerd wetenschapper en Prof.

Patrick Meire, voorzitter van Natuurpunt Damme. Er werd ingegaan op het belang van de natuur voor de menselijke gezondheid, maar ook op het belang van de ervaringen die je kan opdoen in de natuur. Daarnaast werd ook besproken hoe belangrijk het is om die ervaringen reeds

De Spille 2021-4

35

vanop zeer jonge leeftijd op te doen. Het is duidelijk dat het behoud van de biodiversiteit van wezenlijk belang is, maar Hans Van Dyck wees er ook op dat die biodiversiteit ook op ons aanwezig is. Recent onderzoek toont inderdaad aan dat zowel op onze huid als in ons lichaam een enorme diversiteit aan bacteriën aanwezig is, organismen die van wezenlijk belang zijn voor onze gezondheid. Maar ook hier zien we helaas dat die biodiversiteit aan het verschralen is, door wat we onze dettolmaatschappij zouden kunnen noemen. Het is daarom cruciaal om buiten te zijn in onze natuur en ook eens onze handen en voeten vuil te maken, want zo laten we ons koloniseren door veel bacteriën.

Wanneer meer en meer mensen wandelen langs onze wandelpaden kan dat natuurlijk ook een negatief effect hebben, vele afdelingen hebben dat in de corona maanden goed gemerkt. Sommige gebieden werden onder de voet gelopen, met veel verstoring tot gevolg. Is dat een reden om mensen minder te stimuleren om in de natuur te gaan wandelen? Nee, zeker niet, het moet alleen een stimulans zijn om veel meer natuur te voorzien, zodat we de druk over vele gebieden kunnen spreiden, want natuur is essentieel voor onze gezondheid.

Het volledige interview kan je nalezen op https://www.komoptegenkanker.be/wandelen-in-het-groen-is-goed-voor-de-gezondheid

Spaghetti-avond voor bezoekerscentrum De Pulse

In het kader van Expeditie 2022 nodigt fietsploeg de Damse Zevenster je uit op de spaghetti-avond ten voordele van de opbouw van het Bezoekerscentrum De Pulse, Damme.

Afspraak op 22 oktober 2021 om 19 uur in het Broederklooster, Bradericplein 22, Vivenkapelle Deelname: 18 euro/pp. Er is één aperitief inbegrepen.

Info en inschrijven: ten laatste op 11 oktober 2021 via mail naar

36 De Spille 2021-4

rudy.deplae@telenet.be met vermelding van naam – aantal deelnemers – keuze tussen vegetarische of niet vegetarische maaltijd en met betaling van het juiste bedrag op rekening van Rudy Deplae: BE50 4789 0179 6118.

tu

Natuurpunt De Haan

De Kijkuit: deel 1: situering en historiek

Landschap van de Kijkuit – Stijn Borny

Natuurreservaat De Kijkuit is het oudste duingebied in beheer van Natuurpunt.

Reeds in de jaren zeventig werd het gebied tegen overbetreding beschermd en kreeg de natuur er de kans om zich ongestoord te ontwikkelen. Deze duinen ontstonden uit door de wind meegevoerd zand, dat vastgehouden wordt door helmgras. Ondanks de kleine oppervlakte biedt het duingebied een verrassende rijkdom aan fauna en flora.

Situering De Kijkuit ligt ten westen van het Zeepreventorium en vormt een rechthoekig complex van 7,5 ha dat aan de noordwestelijke zijde voor 300 meter grenst het aan het strand.

Dit deel bestaat uit een klein deel wandelende duinen. Aan de oostelijke zijde grenst het aan voor recreatieve doeleinden bestemd duingebied van het Zeepreventorium. Ten zuiden wordt het gebied begrensd door de Koninklijke Baan, waar een kleine hectare

"Ernstige aantastingen en bedreigingen konden de duinen degraderen tot een berg zand.” duinbos ligt. Aan de westelijke rand gaat het gebied geleidelijk aan over in de resterende partij duinen van de Koninklijke Schenking in beheer van het Agentschap Maritieme Dienstverlening en Kust (MDK). Wat habitats betreft, bestaat de Kijkuit uit vastgelegde duinen, duingrasland, duinstruweel en sinds 2020 een vochtige duinvallei.

Historiek Tijdens een internationaal wetenschappelijk studiekamp was Theo De Brandt in 1964 als laatstejaarsstudent en medebegeleider van de werkgroep kwartaire geologie en ecologie betrokken bij de studie van de duinen ten westen van het Zeepreventorium. In het rapport dat destijds werd opgesteld kwam duidelijk de preventie en conservatie van die vrij ongeschonden duinengordel aan bod. Ernstige aantastingen en bedreigingen zoals overbetreding door de mens en de daar bijhorende erosie konden de duinen degraderen tot een berg zand.

Op 17 oktober 1966 gaf de Koninklijke Schenking een strook van 4 ha van haar gronden in pacht aan de Belgische Nationale Vereniging tegen de tuberculose, waar het Zeepreventorium deel van uitmaakt. De voorwaarde was dat deze zone zou worden aangewend als speelterrein en dat het verboden was om gebouwen van welke aard op te trekken. Nog voor er sprake was van een reservaat hebben de kinderen en het personeel van het

De Spille 2021-4

37

Kijkuit rond 1966; aanplant van rijshout en helm, om verstuiving van het zand tegen te gaan. Linksboven zie je nog een ondergestoven duingrasland – archief Zeepreventorium

Kijkuit in 1976; rijshout maakte plaats voor helm, duindoorn en duingrasland – archief Theo De Brandt

Kijkuit in 1980; duindoorn rukt op over het perceel – archief Theo De Brandt

Zeepreventorium zich ingespannen om dit duinlandschap te behoeden voor verdere aftakeling.

flora opgestart. Ook werd er onderzoek uitgevoerd naar pollen.

duingrasland bedreigde en elk jaar met kapwerk moest teruggedrongen worden.

In december 1974 ondertekenden het Zeepreventorium en de toenmalige Belgische Natuur- en Vogelreservaten een contract om het gebied als duinreservaat te laten beheren. Het conservatorschap werd toevertrouwd aan Theo De Brandt.

Natuurbeheer stond toen nog in de kinderschoenen en daarom startte men in De Kijkuit met proefwaarnemingen. Jaarlijks werd er door de Belgische Natuur- en Vogelreservaten een beheerplan opgemaakt, dat als leidraad diende voor de organisatie. Een aantal percelen werden voor experimenten uitgekozen. Meestal maaide men bestaande vegetatie volledig weg en wachtte men gewoon af wat er spontaan in de plaats groeide. Toen al was er een sterke uitbreiding van duindoorn, die het

In 1981 deed de Belgische Nationale Vereniging tegen de tuberculose afstand van het perceel en werd deze in volledig beheer genomen door Belgische Natuur- en Vogelreservaten. In hetzelfde jaar gaf de Koninklijke Schenking het beheer van hun percelen in de duinen over aan het Agentschap Maritieme Dienstverlening en Kust (MDK).

MDK gaf in 1981 het westelijk gelegen perceel van 3,5 ha in beheer aan De Kijkuit en daarmee werd De Kijkuit uitgebreid tot een oppervlakte van 7,5 ha.

In hetzelfde jaar gaf de toenmalige hoofdgeneesheer-directeur van het Zeepreventorium de opdracht aan leraar biologie Theo De Brandt om van het duingebied een natuureducatief gebied te maken, rekening houdende met het toenmalig rapport. De naam De Kijkuit werd gekozen door de kinderen en het personeel. In De Kijkuit werd een natuurpad aangelegd en werden natuureducatieve programma’s uitgewerkt.

Via folders en begeleide wandelingen werden toeristen ervan bewust gemaakt dat de duinen meer zijn dan enkel een berg zand.

De kinderen en het personeel beplantten De Kijkuit met rijshout en helm om het zand te fixeren en vast te houden. Er werd een maaibeheer en kartering van fauna en

38 De Spille 2021-4

In 2002 werd toestemming gevraagd aan MDK en de Koninklijke Schenking om De Kijkuit de laten erkennen als erkend natuurreservaat.

Stijn Borny

tu

Natuurpunt Gulke Putten

Educatief natuurbeheer gaat traditiegetrouw verder

Werkdag 8 augustus - Eckhart Kuijken

Zomer 2021

Generaties jongeren hebben in de Gulke Putten een vaak prille verwondering over de natuur ervaren. Mee op geleide wandeling met de ouders, gewapend met vlinderof schepnetjes, later tijdens werkkampen en weekends met de jeugdbonden of als praktijkmoment in opleidingen van diverse richtingen en niveaus. Sommigen komen al vele jaren naar onze werkdagen en kunnen getuigen van het belang en succes van hun inspanningen.

Mooi is het wanneer ook hun (klein)kinderen meekomen en zo soms als vijf- of zesjarige de microbe te pakken krijgen. Zo krijgen we weer een cyclus van opgroeiende jongeren, die tijdelijk kunnen verdwijnen voor een periode van liefdes, studies en eigen huis, maar toch weer fideel terugkeren. Zo sterk kan de lokroep van natuurbeleving en educatief natuurbeheer zijn, zowel geestelijk als lichamelijk.

Als treffende illustratie mogen we verwijzen naar de jaarlijkse deelname van zovele groepen aan Expeditie Natuurpunt. Ook vanuit NBO en heel West-Vlaanderen was er dit jaar veel belangstelling om naar het verre Limburg te trekken. Voor de Gulke Putten liepen de Hottentrotters van LTI Oedelem voor de derde keer en mochten we de Kwetterende Kwartels als tweede team verwelkomen.

Veel dank en respect voor de prestatie! (zie sfeerverslag van Laurie pg. 41).

Deze zomer werd er ook terug geplagd door enkele ‘zware mannen’, die hierin als hechte groep een jaarlijkse uitdaging zien.

Plaggen is het weghalen van de ruige bulten pijpstrootjes tot op het zand. Intensief en zwaar werk dat na ee npaar jaar beloond wordt met zonnedauw en dopheide. Dat deze klus reeds meer dan 50 jaar uitgevoerd wordt in de zomer is zo’n mooi voorbeeld van een traditie die verder gezet wordt over generaties heen.

Zoals in tal van natuurgebieden worden wij als beheerteam bijgestaan door een schare enthousiaste vrijwilligers. Zij zijn onvervangbaar om de noden voor de instandhouding van de biodiversiteit met man en macht aan te pakken. Ze verdienen uiteraard de grootste waardering, méér dan de kleine verwenning na zo’n werkdag, een knabbeltje bij fruitsap of een borrel, maar dit symbool zegt vaak meer dan

De Spille 2021-4

39

Verwondering om een gouden sprinkhaan Eckhart Kuijken

Een hagedis in de hand is altijd super voor het publiek - Eckhart Kuijken

Een hooilandbeheer 8 augustus - Eckhart Kuijken

vele woorden. Met deelnemers uit andere afdelingen wordt ook de uitwisseling van beheerervaringen een echte meerwaarde.

Gelukkig kunnen we voor de vele grote werken terugvallen op de professionele terreinploeg van Natuurpunt, die met grote zorg en speciaal materiaal de vele kwetsbare stukken behartigt. Deze mannen en hun ploegbazen verdienen ook een dikke pluim en een stuk taart als symbool voor hun inzet. Vooral in de week van 9 tot 13 augustus voerden twee arbeidersploegen de maaiwerken van de gazons, het hakhout en het bijzondere perceel 157 uit.

Onze foto’s spreken voor zich. Dit werk werd vroeger uitgevoerd door de kampen van JNM, maar het natuurgebied was toen nog maar 14 ha groot.

Komende winter 2021 – 2022 intens verder met natuurbeheer Nu we terug op dreef zijn na de coronatijden hopen we de komende winter verder intens te werken aan hakhoutbeheer. Ook exoten als krentenboompje en vogelkers moeten aangepakt worden. Het Zendstation mag niet dichtgroeien, want de vele antennes zouden door verdere verbossing gehinderd worden in hun werking. In de stukken buiten het zendstation zullen ook de plagplekken met fraai herstel van heidehabitats moeten open gehouden wor-

40 De Spille 2021-4

Nog veel te groeien - Eckhart Kuijken

Jong geleerd... - Eckhart Kuijken

den. En niet te vergeten de watercrassula, die na enkele jaren onderdrukking door intensief beheer en grote droogte dit seizoen een explosieve toename kende langs de oevers van enkele plassen.

Hopelijk kunnen ook de scholen met leerlingen en studenten hun praktijkdagen natuurbeheer hier opnieuw organiseren, al dan niet met mondmasker. We rekenen ook weer op het Werkhanenweekend van JNM en andere natuurjongeren: al veertien jaar helpende handen en frisse geesten met passie voor natuur. Veel werk op de plank, en iedereen die wil, kan ons contacteren om te komen helpen. Zie ook de aankondiging winterwerkdagen.

Hout te koop Er is nog altijd gemakkelijk bereikbaar brandhout beschikbaar, afkomstig uit stormschade en beheerwerken. Verkoop aan ledenprijs ten voordele van het reservaat. Contacteer Christine Verscheure christine.verscheure@gmail.com 0477/99.39.11.

Christine Verscheure en Eckhart Kuijken

Kwetterende kwartels voor de Gulke Putten

Kwetterende kwartels in de Gulke Putten - Christine Verscheure

We begonnen er zaterdag 26 juni vroeg aan. Om 8.15 uur stonden we met een schitterende zon aan de start van Expeditie Natuurpunt en dankzij de vrijwilligers van het Stappersven waren we een half uurtje later al onderweg met de 5 Kwartels. We volgden de Dommel over het plateau en het was leuk om zien hoe iedereen dingen herkende vanop onze tocht in de Gulke Putten vorige week. We zagen overal plagwerken, waarbij enkele heel mooie depressies gecreëerd werden en heide en margrieten fleurden alles op. We ontdekten bosland en na 17.2 km en 3 uur en 37 minuten kwamen we terug aan de Dommel, de Wedelse molen, waar ik overstapte in onze auto.

De andere vier Kwartels hielden er een stevig tempo op na en tegen 14 uur passeerden ze al het officiële rustpunt aan het natuurgebied Ortolaan. Een beetje vers sap en rond een uur of 5 hadden ze er de 33,5 km van dag 1 op zitten en werden we verwelkomd in Hechtel op de camping. Na het isolement van de afgelopen periode waren we bijna in festivalstemming door zoveel sfeer en gezelligheid. Op dag 2 waren de 4 stappende Kwartels in goede doen. De zon scheen,

de sfeer zat goed en om 8.30 uur waren ze al weer op weg van Hechtel naar Molenheide en verder naar Hengelhoef. Daar waren we op kilometer 54 welkom in de oude boerderij van Limburgs Landschap, een broodnodige stop met verse wafels, koffie en veel sfeer. De fysieke inspanning liet zich voelen en helaas moest Kwartel Lara verstek geven, omdat haar voeten haar niet meer konden dragen. De spirit zat nochtans nog steeds héél erg goed. De drie overgebleven kwartels roken de finish

en galoppeerden naar het Wik en door de Maten. Het moest een keer tegenzitten: aan Bokrijk pakten de wolken zich samen en de laatste 10 km probeerden alle elementen een finish te voorkomen. De groepssfeer van de andere teams en een rijsttaartje uit de volgwagen hielden hen op de been. Na minstens 72 km kwamen Kwartels Charlotte, Tracey en Katrien moe en doorweekt, maar voldaan over de finish in het Patersbos in Diepenbeek.

Wat waren we trots!

VERTOMMEN

BVBA

VERWARMinG & sAnitAiR

tEl 0486 67 45 71 EMAil inFo@BVBAVERtoMMEn.BE

BVBAVERtoMMEn.BE

De Spille 2021-4

41

Natuurpunt Jabbeke tu

Kleurringen aflezen: pokémon voor vogelkijkers?

Eric Ingelbrecht

Jan Talloen Bovenstaande foto toont de combinatie van kleurringen vanaf 2016 tot 2018. Van 2007 tot 2015 waren er een paar andere kleuren in gebruik ( lime en blauw i.p.v. lichtblauw en zwart ) en een gele vlagring. Vanaf 2019 worden witte ringen met zwarte inscripties gebruikt , steeds beginnend met N.

Vele lezers van dit artikel zullen Pokémon (her)kennen, zelf nog gespeeld hebben of (klein)kinderen er mee bezig gezien hebben. Het was wat! Vaak kon je ze zelfs bezig zien in de natuur, mensen die fictieve wezens, genaamd Pokémon, zoeken, vangen en trainen. Dat laatste is bij vogels niet aan de orde, maar het zoeken en noteren van gekleurringde vogels heeft er toch wel wat van weg. Bij mij begon het met een lepelaar, een dier dat ik in 2019 kon observeren vanuit de kijkhut in het Zwin Natuur Park.

Wouter Faveyts, wetenschappelijk medewerker van het Zwin en geroutineerd aflezer, zette me op weg. Het virus was overgeslagen, ik was besmet en het was niet meer te stoppen. Tussen half 2019 en half 2021 zijn reeds een kleine 7.000 kleurringen door de lens van mijn telescoop gepasseerd.

Jonge lepelaars worden in de Nederlandse broedkolonies al meer dan 30 jaar gekleurringd. De eerste kleurringen waren witte

42 De Spille 2021-4

PVC-ringen met zwarte bandjes erop. Daarna werden het gekleurde PVC-ringen met 1 letter of 1 cijfer en nog later werden het

Zilvermeeuw met MJA.X wit op donker blauw aan rechter poot up. Metaalring : H152632 - Larus argentatusLeeftijd bij aanbrengen kleurring: pullus.

- Jan Talloen op 27/08/2020 in Zeebrugge

Een Noorse tureluur met kleurringen, geringd in Slettingen, Mandal, Noorwegen op 15 augustus 2020 en op 18-20 en 28 augustus 2020 in het Zwin. Eric Ingelbrecht

Zwartkopmeeuw in Noorwegen, een van de weinigen die waar te nemen zijn (geringd met kokmeeuwringen) - Jan Talloen

ringen met 2 letters en/of cijfers. In 2007 is de Werkgroep Lepelaar overgegaan op het systeem met 4 gekleurde ringen, een metalen ring en een vlag. Sinds 2019 gebruikt men een witte ring met 4 zwarte inscripties. De kleurringen zitten altijd op de tibia (het deel boven de knie) en de metalen ring maakt altijd onderdeel uit van de combinatie.

spelen uiteraard mee. Veel wind en vooral warmtetrilling bij zeer zonnig weer maken het aflezen soms heel moeilijk.

history’, de verblijfplaatsen van de vogels.

Soms zijn die indrukwekkend en hebben vogels al een paar tienduizend kilometers op hun teller staan. Een voorbeeldje van zo’n ervaren reiziger is een kleine mantelmeeuw met ring A.KOL wit op donker blauw aan rechter poot up. Hij werd geringd in Zeebrugge op 09 juli 2008, en is volgens zijn lifehistory een vaste overwinteraar in Marokko.

Anderen zijn dan weer trouwe blijvers aan onze Belgische kust: zoals de zilvermeeuw hierboven, met ring MJA.X wit op donker blauw aan rechterpoot up, al ruim 11 jaar langs de Vlaamse kust, met een paar uitstapjes naar Zeeland. Merk ook op dat sommige ringen slijtageverschijnselen vertonen, wat het aflezen soms bijzonder moeilijk maakt. Ze passeren allemaal de revue: meeuwen, steltlopers, roofvogels,

De nieuwe ringen laten zich op grotere afstand iets moeilijker aflezen dan de kleurringen, maar die hebben het nadeel dat sommige kleuren na verloop van tijd vervagen. Hoe dan ook heb je voor het aflezen van om het even welke kleurcombinaties of kleurringen met inscripties een goede telescoop nodig, liefst met een extender om nog wat dichterbij te komen. Geduld, ervaring en goede weersomstandigheden

Oorspronkelijk dacht ik dat het ringleesvirus zich zou beperken tot lepelaars, maar al gauw kwamen andere geringde vogels in beeld en ik was helemaal verkocht! Er zijn immers honderden projecten rond het kleurringen van vogels. De meeste van deze projecten zijn te vinden op file:///C:/Users/ Gebruiker/Desktop/cr-birding.html.

Het voordeel van kleurringen is dat je heel wat wetenschappelijke informatie in de databases kunt ingeven zonder vogels te vangen of een dode geringde vogel te moeten melden. Voor jezelf is het ook bijzonder spannend, want als je de gegevens hebt doorgestuurd ontvang je nadien de ‘life-

Deze Hongaarse zwartkopmeeuw met rode kleurring [H2J8] kan blijkbaar een potje vliegen! Life history: 2014.06.23.;8;20;Bugyi (Kavics Union);Hungary;HG48;47.2038;19.135;Benei Béla; 2015.05.26.;7;81;Lasné (Marsh of Lasné);France;FR38;47.5669;-2.7247;David Lédan; 2015.05.28.;7;81;Saint Armel (Lasné);France;FR38;47.5669;-2.7247;David Lédan; 2015.11.11.;7;81;Saint Nic (Pentrez-Plage);France;FR33;48.1875;-4.3;Gilles Coulomb; 2015.12.03.;7;81;Le Conquet (La Ria);France;FR33;48.3625;-4.7625;Alain Le Dreff; 2015.12.22.;7;81;Le Conquet (La Ria);France;FR33;48.3625;-4.7625;Alain Le Dreff; 2016.07.30.;7;81;Ver-sur-Mer (plage);France;FR01;49.3444;-0.5055;Emmanuel Chabot; 2017.01.06.;7;81;Montfarville;France;FR03;49.65;-1.25;Laurent Legrand; 2019.12.16.;7;81;Le Conquet (La Ria);France;FR33;48.3625;-4.7625;Alain Le Dreff; 2019.12.29.;7;81;Plonévez-Porzay (Saint Anne la Palud);France;FR33;48.1352;-4.275;Yannig Coulomb; 2020.03.14.;7;81;Montreuil-sur-Loir (graviéres des Bretonniéres);France;FR48;47.5844;-0.3758;Fabrice Rayer; 2020.10.17.;7;81;Wissant (Hameau de Strouanne);France;FR07;50.9;1.6833;Jan Talloen;

De Spille 2021-4

43

ganzen en zelfs soms zangvogels. En dan zijn er nog de zwartkopmeeuwen, mijn grote favorieten. Ik begon ermee halfweg 2019 en ondertussen, bij het schrijven van dit artikeltje, staat mijn teller op een dikke 4.000 afgelezen ringen, waarvan gemiddeld 65 % unieke dieren. Ik lees ze af op de belangrijke broedplaatsen, zoals op sommige plaatsen in de Antwerpse haven, maar ook op de gekende “after breeding area’s” zoals de Franse Opaalkust. Van deze rakkers is het gekend dat ze opduiken op de meest onverwachte momenten en plaatsen. Het blijft een kick geven als je weer eens “mèlano’s” uit Hongarije, Polen, Tsjechië, Italië, Servië, Duitsland of Engeland in de kijker

opmerkt, zoals de de Zwartkopmeeuwen van de vorige pagina.

Het blijft hoe dan ook een bijzonder boeiende bezigheid om kleurringen af te lezen en hiermee deel te nemen aan burgerwetenschap. Ik kan het iedereen aanbevelen.

Succes! Uiteraard ben ik steeds bereid om (beginnende) ringenaflezers met raad en daad bij staan.

Een aantal interessante links : Melden scholeksters met kleurringen : http://www.wadertrack.nl/ Melden Noorse ringen : http://www.ringmerking.no/cr

Gezien in het Maskobos: de grote sponszwam

Grote sponszwam - Boudewijn De Graeve

In de hoofddreef van het Maskobos werden de Douglassparren vervangen door beuken. Dit is een goede ingreep voor de omvorming van een productiebos naar een natuurbos. Beuken herbergen immers veel meer soorten insecten dan de uitheemse naaldbomen.

Aan de basis van een Douglasstomp trof ik vorig jaar de grote sponszwam aan. De grote sponszwam is geen klassieke paddenstoel met steel en hoed, maar een bolvormige verschijning met gelobde koraalachtige vertakkingen. Jong is de zwam wit en lijkt ze op een bloemkool. Enkele weken later wordt ze okergeel, zoals een natuurspons. Zo’n sponszwam kan een doorsnede hebben van 50 cm en wel 5 kg wegen! De paddenstoel zit met een dikvezelige steel vast aan de boomstronk.

Aan beide zijden van de gekroesde lobben worden er bleekgele sporen gevormd.

44 De Spille 2021-4

De grote sponszwam is een parasiet op naaldbomen. De eetbare zwam ruikt zoet en zou naar nootjes smaken. Maar natuurlijk plukken we niet in een natuurgebied.

Ik hoop dat we ook dit najaar, in september en oktober, kunnen genieten van deze vrij zeldzame zwam. Die kans zit er dik in, aangezien de zwamvlokken al jaren in de boomstobbe woekeren.

Boudewijn De Graeve

Melden Poolse ringen : http://ring.stornit. gda.pl/ Melden Franse kluten met kleurringen : http://www.bretagne-vivante-dev.org/avocette/index.php Melden Franse steltlopers : https://www. bargeaqueuenoire.org/base-limicoles/index.php Jan Talloen 0498/88.40.14 jan.talloen@belgacom.net

tu

Avifaune Zeelandica verschijnt eind 2021 1

en grafieken

rijs van € 44,50

1).

ee & Ed C. Stikvoort

2

De ‘telposten’ bij Breskens (in het voorjaar) en Westkapelle (in het najaar) Na de alom geprezen (enfaam. inmiddels uitverkochte) Flora Zeelandica (2018), eveneens onder genieten niet voor niks nationale en internationale

Vogels, vogelaars en vogelonderzoek in Zeeland redactie van Peter Meininger, is er nu de Avifauna Zeelandica het standaardwerk over de

De Avifauna Zeelandica isZeeuwse het standaardwerk de Zeeuwse vogelwereld. vogelwereld.

Het verschijnen en verdwijnen van vogels zijn goede indicatoren redactie Peter L.over Meininger Deel 1 van Van alle in Zeeland waargenomen vogelsoorten wordt gedetailleerde hoe het er met landschap eneen milieu voorstaat. Van alle in Zeeland waargenomen vogelsoorten en informatieve beschrijving gegeven van het voorkomen in verleden en wordt een gedetailleerde en informatieve beschrijving gegeven van het voorkomen in heden, rijk geïllustreerd met kaartjes en grafieken.

verleden en heden, rijk geïllustreerd met kaartjes en grafieken. Ook de vele in Zeeland zeldzaamheden krijgen aandacht in woord en beeld.

Het boek biedt veel meer waargenomen dan een traditionele ‘streekavifauna’ .

AVIFAUNA ZEELANDICA Vogels, vogelaars en vogelonderzoek in Zeeland redactie Peter L. Meininger

Deel 2

boekenkast van eenieder die geïnteresseerd is in de vogels, de natuur, het landschap en de geschiedenis van Zeeland.

Be

iale

ec

sp

t to ijs

15

er

b to

ok

3. Exploitatie van vogels in Zeeland, 1850-2000 4. Studie en bescherming van vogels in Zeeland, 1900-2020 5. Belgen en de Zeeuwse avifauna 6. Verzamelaars van vogels in Zeeland en hun collecties, 1650-2020 7. Zeeland: een door natuur en mens gevormd landschap 8. Kustbroedvogels in het Deltagebied

12. Watervogels van het Zoommeer 13. Vogels van het Markiezaat 14. Het Veerse Meer: de teloorgang van een vogelrijk gebied 15. De Westerschelde: zeldzame getijdennatuur ten top 16. Vogels van de Voordelta 17. Zeevogels van de ‘Zeeuwse Noordzee’ 18. Vogeltrek over Zeeland 19. Vogels van het landelijke gebied van Zeeland 20. Vogels van het stedelijke gebied van Zeeland 21. Synthese: ontwikkelingen en toekomstperspectief 22. Bespreking per soort van alle in Zeeland waargenomen vogels 23. Varia exotica

u!

ln e t s

Streepjescode

2. Vogels in Zeeland voor 1900

11. De Oosterschelde: hét steltlopergebied van de Delta

en vogelcollecties, de landschappelijke ontwikkeling van Zeeland, vogels van het stedelijke gebied, vogels van het landelijke gebied, hoofdstukken over de diverse grote wateren, kustbroedvogels, vogeltrek en ‘varia exotica’. Ook zijn de streeknamen vermeld en zijn biografieën van (meestal overleden) vooraanstaande, in Zeeland actieve vogeldeskundigen, een personenregister en een zeer uitvoerige literatuurlijst opgenomen. Talloze, vaak Ook zijn de streeknamen vermeld en zijn biografieën van vooraanstaande bijzondere foto’s van topfotografen, verfraaien de tekst.

eenieder die geïnteresseerd is in de vogels, de natuur, het landschap en de geschiedenis van Zeeland.

Dit monumentale, tweedelige standaardwerk mag niet ontbreken in de

1. Inleiding

10. Het Krammer-Volkerak: vogelgebied in ontwikkeling

Het boek biedt veel meer danaantal een traditionele De soortbeschrijvingen worden voorafgegaan door een inleidende ‘streekavifauna’. De soortbeschrijvingen worden hoofdstukken over vogelsvoorafgegaan in Zeeland voor 1900, deaantal exploitatie van vogels door een boeiende, inleidende hoofdstukken. Deze zijn niet alleen (eendenkooien, jacht op watervogels rapen van maar eieren), geschrevenmet doorkanongeweren, deskundige ‘vogelaars’, ook door historici en landschapsdeskundigen. vogelstudie en vogelbescherming in 1900-2020, de rol van Belgische Zo zijn er hoofdstukken over vogels in Zeeland voor 1900, de exploitatie van vogels vogelaars in Zeeland, verzamelaars en vogelcollecties, de landschappelijke (eendenkooien, jacht op watervogels met kanongeweren, rapen van eieren), vogelstudie en ontwikkeling, vogels van het stedelijke en landelijke gebied, vogelbescherming in 1900-2020, de rol van Belgische vogelaars in Zeeland, verzamelaars kustbroedvogels, de diverse grote wateren, vogeltrek en ‘varia exotica’.

(meestal overleden) in Zeeland actieve vogeldeskundigen, een personenregister en een zeer uitvoerige literatuurlijst opgenomen. Talloze, Dit monumentale, tweedelige standaardwerk mag niet ontbreken in de boekenkast van vaak bijzondere foto’s van topfotografen, verfraaien de tekst.

Beknopte inhoud Avifauna Zeelandica

9. Watervogels van de Grevelingen, het grootste zoutwatermeer van Noordwest-Europa

Peter L. Meininger (redactie)

Peter L. Meininger (redactie)

bergen, Huub Bun, Adri Clements, Co Hannewijk, Anton Janssens, Dick J. e Maat, Eric C.L. rard L. Ouweneel, ex de Smet, Arie L. L. Tombeur, Gerard ik van Winden, Pim

Zeeland is een bijzonder vogelrijke provincie. Dit ‘land in zee’ heeft behalve de Ooster- en Westerschelde, met uitgestrekte slikken, platen en schorren, ook grote zoete en zoute Zeeland is een bijzonder vogelrijke ‘land in zee’ heeft de meren, deprovincie.

VoordeltaDitmet stranden, zandbanken en ondiep kustwater, fraaie duingebieden, Ooster- en Westerscheldetalloze met uitgestrekte slikken, platen en schorren, binnendijkse natuurgebieden, kreken en dijken, akkers en zelfs bossen. Daar komt grote zoete en zoute meren, metbelangrijke stranden, zandbanken bij de datVoordelta Zeeland op vogeltrekroutes langs de Noordzeekust ligt. De ‘telposten’ bij en ondiep kustwater, fraaie duingebieden, talloze binnendijkse Breskens (in het voorjaar) en Westkapelle (in het najaar) genieten niet voor niks nationale en natuurgebieden, kreken en dijken, akkers en zelfs bossen. Daar komt bij internationale faam. dat Zeeland op belangrijke vogeltrekroutes langs de Noordzeekust ligt.

AVIFAUNA ZEELANDICA

n uitgebreid

AVIFAUNA ZEELANDICA

gen

AVIFAUNA ZEELANDICA Avifauna Zeelandica

en fraaie cassette

n&

Natuurpunt Knokke-Heist

Literatuur en geraadpleegde archieven Personenregister

pr

en ek int

r

o vo

Avifauna Zeelandica Zeeland is een bijzonder vogelrijke provincie. Dit ‘land in zee’ heeft behalve de Ooster- en Westerschelde, met uitgestrekte slikken, platen en schorren, ook grote zoete en zoute meren, de Voordelta met stranden, zandbanken en ondiep kustwater, fraaie duingebieden, talloze binnendijkse natuurgebieden, kreken en dijken, akkers en zelfs bossen. Daar komt bij dat Zeeland op belangrijke vogeltrekroutes langs de Noordzeekust ligt. De ‘telposten’ bij Breskens (in het voorjaar) en Westkapelle (in het najaar) genieten niet voor niks nationale en internationale faam.

Na de alom geprezen (en inmiddels uitverkochte) Flora Zeelandica (2018), eveneens onder redactie van Peter Meininger, is er nu de Avifauna Zeelandica het standaardwerk over de Zeeuwse vogelwereld. Het verschijnen en verdwijnen van vogels zijn goede indicatoren van hoe het er met landschap en milieu voorstaat. Van alle in Zeeland waargenomen vogelsoorten wordt een gedetailleerde en informatieve beschrijving gegeven van het voorkomen in verleden en heden, rijk geïllustreerd met kaartjes en grafieken.

Ook de vele in Zeeland waargenomen zeldzaamheden krijgen aandacht in woord en beeld. Het boek biedt veel meer dan een traditionele ‘streekavifauna’. De soortbeschrijvingen worden voorafgegaan door een aantal boeiende, inleidende hoofdstukken. Deze zijn niet alleen geschreven door deskundige ‘vogelaars’, maar ook door historici en landschapsdeskundigen. Zo zijn er hoofdstukken over vogels in Zeeland voor 1900, de exploitatie van vogels (eendenkooien, jacht op watervogels met kanongeweren, rapen van eieren), vogelstudie en vogelbescherming in 1900-2020, de rol van Belgische vogelaars in Zeeland, verzamelaars en vogelcollecties, de landschappelijke ontwikkeling van Zeeland,

vogels van het stedelijke gebied, vogels van het landelijke gebied, hoofdstukken over de diverse grote wateren, kustbroedvogels, vogeltrek en ‘varia exotica’. Ook zijn de

“Het boek biedt veel meer dan een traditionele ‘streekavifauna’.” streeknamen vermeld en zijn biografieën van (meestal overleden) vooraanstaande, in Zeeland actieve vogeldeskundigen, een personenregister en een zeer uitvoerige literatuurlijst opgenomen. Talloze, vaak bijzondere foto’s van topfotografen, verfraaien de tekst. Dit monumentale, tweedelige standaardwerk mag niet ontbreken in de boekenkast van eenieder die geïnteresseerd is in de vogels, de natuur, het landschap en de geschiedenis van Zeeland Dit monumentale, tweedelige standaardwerk (totaal circa 1400 pagina’s) mag niet ontbreken in de boekenkast van eenieder die geïnteresseerd is in de vogels, de natuur, het landschap en de geschiedenis van

Zeeland. Van alle in Zeeland waargenomen vogelsoorten wordt een gedetailleerde en informatieve beschrijving gegeven van het voorkomen in verleden en heden, rijk geïllustreerd met kaartjes en grafieken. Ook de vele in Zeeland waargenomen zeldzaamheden krijgen aandacht in woord en beeld.

Het boek biedt veel meer dan een traditionele ‘streekavifauna’. De soortbeschrijvingen worden voorafgegaan door een aantal boeiende, inleidende hoofdstukken. Deze zijn niet alleen geschreven door deskundige ‘vogelaars’, maar ook door historici en landschapsdeskundigen. Zo zijn er hoofdstukken over vogels in Zeeland voor 1900, de exploitatie van vogels (eendenkooien, jacht op watervogels met kanongeweren, rapen van eieren), vogelstudie en vogelbescherming in 1900-2020, de rol van Belgische vogelaars in Zeeland, verzamelaars en vogelcollecties, de landschappelijke ontwikkeling van Zeeland, vogels van het stedelijke gebied, vogels van het landelijke gebied, hoofdstukken over de diverse grote wateren, kustbroedvogels, vogeltrek en ‘varia exotica’. Ook zijn de streeknamen vermeld en zijn biografieën van (meestal overleden) vooraanstaande, in

De Spille 2021-4

45

Zeeland actieve vogeldeskundigen, een personenregister en een zeer uitvoerige literatuurlijst opgenomen. Talloze, vaak bijzondere foto’s van topfotografen, verfraaien de tekst.

Beknopte inhoud Avifauna Zeelandica 1. Inleiding 2. Vogels in Zeeland voor 1900 3. Exploitatie van vogels in Zeeland, 18502000 4. Studie en bescherming van vogels in Zeeland, 1900-2020 5. Belgen en de Zeeuwse avifauna 6. Verzamelaars van vogels in Zeeland en hun collecties, 1650-2020 7. Zeeland: een door natuur en mens gevormd landschap 8. Kustbroedvogels in het Deltagebied 9. Watervogels van de Grevelingen, het grootste zoutwatermeer van Noordwest-Europa 10. Het Krammer-Volkerak: vogelgebied in ontwikkeling 11. De Oosterschelde: hét steltlopergebied van de Delta 12. Watervogels van het Zoommeer 13. Vogels van het Markiezaat 14. Het Veerse Meer: de teloorgang van een vogelrijk gebied 15. De Westerschelde: zeldzame getijdennatuur ten top 16. Vogels van de Voordelta 17. Zeevogels van de ‘Zeeuwse Noordzee’ 18.

Vogeltrek over Zeeland

46 De Spille 2021-4

19. Vogels van het landelijke gebied van Zeeland 20. Vogels van het stedelijke gebied van Zeeland 21. Synthese: ontwikkelingen en toekomstperspectief 22. Bespreking per soort van alle in Zeeland waargenomen vogels 23. Varia exotica Literatuur en geraadpleegde archieven Prijzen: • Voorintekenprijs geldig van 15 juli tot 15 oktober 2021: 44,50 euro.

• Winkelprijs na 15 oktober:59,50 euro (voor leden van Sovon 49,50 euro).

• Prijzen zijn exclusief 10,00 euro (eventuele) verzendkosten voor de cassette met beide delen.

Bespaar de verzendkosten door uw exemplaar af te halen bij een afhaalpunt bij u in de buurt. Er zijn onder andere afhaalpunten in alle Zeeuwse regio’s, in West-Brabant, Nijmegen en 5 verschillende plaatsen in Vlaanderen. U kunt uw afhaalpunt aangeven tijdens de bestelling waardoor de verzendkosten komen te vervallen. Er zijn ook folders gedrukt voor presentatie in de winkel of informatie stands dus laat horen wanneer je die wil.

tu

Natuurpunt Middenkust

Natuurpunt Middenkust: tot slot

Kievit met kuikentjes - Jocha Vandermeersch

In deze slotbijdrage van onze driedelige voorstelling van Natuurpunt Middenkust aan de lezers van De Spille nemen we de draad op in Middelkerke, het zuidelijkste deel van onze afdeling. De nummering volgt de vorige twee edities. En helemaal op het einde sluiten we zingend af ...

7. Sluysputduinen De Sluysputduinen zijn een gebied van 25 ha ten oosten van het centrum van Middelkerke, in eigendom van het Vlaams Gewest, Maritieme Dienst der Kust (MDK).

Hier beheerden we lange tijd slechts de zgn. Schapenweide (ongeveer 3 ha) maar enkele jaren geleden kreeg onze afdeling het beheer over zowat alle duinen tussen Middelkerke en het Provinciaal Domein Raversijde (“domein Prins Karel”). Deze kalkrijke duinengordel is eerder smal en grenst aan zijn zuidoostelijke rand aan de Duinenweg, de oude Graaf Jansdijk. Deze kleidijk dateert van het begin van de 15de eeuw toen eerst gravin Margaretha van Male en aansluitend haar zoon Jan zonder Vrees (Graaf van Vlaanderen en hertog van Bourgondië) opdracht gaven een dijk aan te leggen van de Westerschelde tot Duinkerke. De duidelijke knik in de dijk ter hoogte van de Schapenweide kan

er op wijzen dat er in het verleden, net ten westen van de Schapenweide, een inham van een grotere kreek is geweest.

De dijk houdt hier de kwel van de duinen op in een vijver met een mooie rietkraag.

Het zoete water is van prima kwaliteit (ooit onttrok een limonadefabriekje hier zijn water) en biedt leefruimte aan o.a. de onechte paardenbloedzuiger. Diverse blauwe juffertjes, keizerslibel en gewone oeverlibel beoefenen er de weidelijke jacht. Wat planten betreft, moet zeker het laksteeltje worden vermeld, een zeldzame grassoort voor Vlaanderen, slechts bekend van 6 plaatsen aan onze kust. Tot verbazing van menig toerist grazen hier een drietal koeien.

De rest van de Sluysputduinen hebben het zwaar te verduren gehad door ongebreideld gebruik van o.a. mountainbikers en mobilhometoeristen, zeker toen de

De Spille 2021-4

47

Kamsalamander

afsluiting enige jaren ontbrak. Desondanks (en dankzij het lastige zandreliëf en duindoornstruwelen) groeien er nog pareltjes als blauwe zeedistel, bokkenorchis, en duinviooltje. Ook blauwvleugelsprinkhaan, kleine parelmoervlinder en in zonniger jaren al eens hilltoppende koninginnepages komen en/of kwamen er recent nog voor.

Ondertussen is de afsluiting langs de kustweg vernieuwd, is er een mountainbiketraject afgebakend en kregen wij er het beheer. Laat ons hopen dat voor deze dappere duinen de zeven magere jaren worden gevolgd door zeven vette jaren.

8. Warandeduinen De Warandeduinen omvatten 35 ha ten westen van het centrum van Middelkerke tot aan Westende. Het visuele herkenningspunt, de witte watertoren aan de Louis Logierlaan, is recent uit veiligheidsoverwegingen afgebroken en in 2018 vervangen door een stalen uitkijktoren met vrije toegang. De Warandeduinen vormen een vrij smalle duinengordel, aan weerszijden van de wijk en tramhalte Krokodiel. Over zowat de helft van hun lengte worden deze duinen van de rechtstreekse zee-invloed afgeschermd door de appartementengordel van Middelkerke. Er zijn heel wat afgebakende wandelpaden en sinds een drietal jaar is er ook een doorgang voor een mountainbikeparcours.

Bovendien ondernemen invasieve exoten als tamarisk, hele velden rimpelroos en abelenopslag persistente aanvallen op de inheemse flora. Dat lijkt allemaal niet zo’n

48 De Spille 2021-4

goed nieuws, maar dat valt goed mee. Het centrale deel wordt namelijk sinds 1986 door Natuurpunt beheerd. Het beheer bestaat uit het jaarlijks maaien in september en afvoer van het maaisel. De combinatie van de aanwezige natuurrijkdom met dit lang volgehouden beheer geeft een wonderlijk resultaat! We vinden er diverse orchideeënsoorten (riet-, moeraswespen-, bokken-, grote kever-, bijenorchis, gevlekte of vleeskleurige orchis ...), grote tijm, blauwe zeedistel, duinviooltje, bonte paardenstaart, liggend bergvlas, klein warkruid, rondbladig wintergroen, blauwe bremraap en walstrobremraap, gewone vleugeltjesbloem, kalkbedstro, duizendguldenkruid, kegel- en nachtsilene, wond- en sikkelklaver tot zelfs de uiterst zeldzame liggende asperge.

In 2017 vond conservator Hugo er voor het eerst de iconische parnassia, wat een weelde! In de buitenste delen die recenter onder ons beheer kwamen (2001, 2004, 2013), grazen in de wintermaanden een aantal ezeltjes. Qua flora valt er nog niet onmiddellijk resultaat waar te nemen in de overheersende duindoornstruwelen. We blijven hopen op bijkomende hulp van de heel belangrijke medebeheerder Piet Konijn. Zelf gaven we de aanzet door het rooien van een aantal struiken en bomen, maar bij rimpelroos en abeel lijkt het vechten tegen de bierkaai.

De verschijning van heivlinder vorige eeuw lijkt zich niet te herhalen (te weinig open zand en te ver af van belangrijke kerngebieden), maar het andere insectenleven is er vrij goed, met soorten als

bruin blauwtje, koevinkje, kustsprinkhaan, knopsprietje en viervlek(libel). Ook de europees beschermde kamsalamander kruipt heen en weer tussen de diverse poelen. We vinden er ook sprinkhaanzanger, nachtegaal, eikelmuis … Genoeg met al die lijstjes, kom volgende zomer gerust zelf eens kijken tijdens een van onze zomerwandelingen elke zondagvoormiddag in juli en augustus.

9. Puidebroeken De Puidebroeken is een gebied van 14 ha vooral laaggelegen polderweides in Slijpe.

Toen we eind 1996 al bij al onverwacht de eerste 11 ha van deze uitgebrikte kleigronden konden kopen, waren het samen met enkele snippers in Schuddebeurze de eerste nieuwgekochte eigendommen voor onze kersverse afdeling. Bij een verkenning van de Puidebroeken was het overduidelijk, dit moésten we hebben:

“Bij een verkenning van de Puidebroeken was het duidelijk, dit moesten we hebben.” een complex van 3 grote vierkanten nat weiland, telkens iets verschoven t.o.v. de andere 2 die tot ver in het voorjaar grote waterpartijen bevatte. Prachtig voor waterwild: dat hadden tot dan toe ook de jagers gevonden, tot wij de Puidebroeken konden kopen en een andere betekenis gaven aan dat wild. En even prachtig voor

Voor de sloop - Johan Broidioi

natte flora: zompige weides met volop dichte pollen zeegroene rus doorspekt met de witte schittering van pijptorkruid.

Het pijptorkruid is er nog, wees gerust, maar toch niet meer zo overvloedig. Maar er is heel wat ander moois ontdekt; een ongelooflijk veld lidsteng bv, moerasrolklaver, rode waterereprijs. Ook pinksterbloem, kattedoorn, mannagras en moeraskers, aardbeiklaver, zilte rus en heen zijn aanwezig en dit laatste trio is indicator van enigszins zilte invloeden. Die invloeden worden gemilderd door het zoete hemelwater dat van bovenaf de Puidebroeken besprenkelt en de zoutinvloeden verdunt. Toch zorgt dat zoute potentieel er wellicht voor dat het amfibieënaanbod eerder matig is … Op de overvloedig aanwezige heelblaadjes daarentegen vliegen heel wat dagvlinders, zoals bruin blauwtje en hooibeestje en heel soms nog een argusvlinder. Bij de sprinkhanen zijn grote groene sabelsprinkhaan, ratelaar en krasser duidelijk waarneembaar, net als de greppelsprinkhaan en gouden sprinkhaan, twee minder algemene soorten. In de winter profiteren watersnippen van de vele pollen en diverse eendensoorten (slobeend, wintertaling …) van de wijdse wateren. Broedende bruine kiekendief is verdwenen maar we zagen dan wel weer een broedgeval van graszanger.

Tijdens de sloop - Johan Broidioi

met stal konden gesloopt worden. Maar we vinden er ook beschermde bebouwing, als een bunkersite met een 5-tal goed bewaarde bunkers en tobruks en met loopgraven uit WOII. Er zijn ook sporen van een loopgraaf uit WOI. De loopgraven zigzaggen en om ze te behoeden voor instortend zand zijn ze afgewerkt met bakstenen wanden; een echte zeldzaamheid. Tot nu toe overwinteren er geen vleermuizen in de bunkers, maar eentje werd ingericht om het overwinteren er voortaan mogelijk en aantrekkelijk te maken. Vlinders als dagpauwoog en roesje gebruiken ze wel als winterverblijf. Tot in de winter van 2017/2018 overwinterden er ook kleine vossen. Helaas is deze toen zo algemene soort op vandaag nagenoeg uitgestorven in Vlaanderen, zo snel kan het gaan.

In 2009 kochten we nog 3,5 ha aan, maar we verloren ook een halve ha door de aanleg van een fietspad. Deze aankoop biedt ons een tweede toegang en een afgedekt stort.

In het zomerseizoen vliegen er in Schuddebeurze juweeltjes als koevinkje, bruin blauwtje, kleine vuurvlinder en, nog steeds, een enkele argusvlinder. Ook kikkers, salamanders en padden voelen er zich thuis. Paradepaardje (euh -salamandertje) van dienst is de kamsalamander, waarvoor binnenkort nog een aantal poelen zullen gesaneerd of gegraven worden.

De kamsalamander is een soort die een europese topprioriteit geniet. Maar we moesten met leed vaststellen dat de aantallen overgezette amfibieën, waaronder deze topsoort, in de jaarlijkse amfibieën-overzetactie steeds verder achteruit liepen Deze trend moét en zal gekeerd raken, zie verder over het Natuurinrichtingsproject.

10. Schuddebeurze De Schuddebeurze met 45 ha deels in Westende deels in Lombardsijde, is in meerdere opzichten het tweelinggebied van d’ Heye in Bredene: ontkalkte zandgronden die zuur reageren waardoor er heischraal grasland gedijt. Schuddebeurze is doorsneden door wegen en heeft ook wel wat recentere bebouwing waarvan er toch al een dubbelwoning en een oude boerderij

Er leeft in Schuddebeurze overigens nóg zo’n topsoort, ditmaal een plant: kruipend moerasscherm. Deze laatste moet het hebben van korte vegetaties die ’s winters liefst onder water staan. Er wordt geprobeerd om de groeiplaatsen voor dit plantje duurzaam te bestendigen en door het afgraven van een opgevoerde laag kleiige grond er bijkomend een natte duinvallei te realiseren. Een duinvallei die door wa-

Na de sloop - Johan Broidioi

terbouwkundige technologie water moet kunnen afvoeren naar de Schuddebeurzebeek en tegelijk moet verhinderen dat de sporadisch verontreinigde beek (door overstort rioolstelsel) zijn vuillast zou kunnen verspreiden over de duinvallei. We zijn benieuwd. Vanzelfsprekend moeten we ook inzetten op het maximaal beschermen en kansen bieden voor belangrijke planten als struikheide, zandblauwtje, hazen- en drienervige zegge, kruisdistel, tengere distel, wegdistel, waternavel en klein bronkruid, tormentil en kruipganzerik, klein tasjeskruid, lathyruswikke en nog wat kleine klavertjes als onderaardse klaver, draadklaver, ruwe klaver en gestreepte klaver.

We leggen graag nog even de focus op het lopende Natuurinrichtingsproject (NIP) Schuddebeurze. Een NIP is een instrument van de overheid om de natuurwaarden van een bepaald gebied te verbeteren.

Zo’n beetje de natuurtegenhanger van wat ruilverkavelingen voor de landbouw doen. In Schuddebeurze werd met het NIP op een van de bunkers een uitkijkplatform geplaatst, een leegstaand gebouw van Natuurpunt werd gesloopt. De bunkers werden beter beschermd (hekkens, verhinderen van insijpelend water …) en momenteel wordt de duinvallei ontwikkeld. Komen later nog aan bod: saneren van enkele vervuilde plekken (voormalige stortplaatsen), aanleggen van poelen, verarmen van voormalige landbouwgrond (“uitmijnen”), plaggen van heischrale gronden, natuurvriendelijke aanpak van wegen en luchtleidingen, terreinaankopen …

Natuurstudie en beleidswerking.

Bij de mens is het net als bij de fiets. Om in evenwicht te blijven moet je de vaart erin houden (Albert Einstein, 1930) Met een relatief (?) kleine aanpassing zeggen wij: “Om bij te blijven, moet je studeren”.

Of in een andere variant: “als de politiek beweegt, moeten wij alert blijven”. Waar-

De Spille 2021-4

49

Liggend bergvla - Johan Broidioi

Koninginnepage op top terril - Johan Broidioi

mee wij deze voorstelling willen afsluiten met de resterende werkvelden: natuurstudie en de beleidswerking.

voering van het bermdecreet. Het is echt te belangrijk om over te laten aan alleen maar politici.

Qua natuurstudie houden wij er met onze Vogelwerkgroep (die echt wel meer dan vogels in de gaten houdt) inderdaad de vaart in. Even een opsomming: halfmaandelijkse tellingen van watervogels in de 6 winter(se) maanden, telling wulpenslaapplaatsen, telling slaapplaatsen aalscholvers en zilverreigers, meetnet argusvlinder, heivlinder en oranje zandoogje, meeuwentelling hoogwatervluchtplaatsen, algemene broedvogeltelling, bijzondere broedvogeltelling, monitoringroutes dagvlinders, monitoring broedvogels van (oa) ’t Pompje en de Zwaanhoek, nachtvlinderwaarnemingen, peilbuis-meetcampagnes grondwater, streeplijsten km-hokken flora …

Zonder nog te spreken over de vele inventarisaties en deelnames aan tijdelijke meetcampagnes (zwammen, spinnen en mieren, kevers …), project steenuilenkasten, zwaluwnesten ….

Tot slot Tenslotte over onze leden en de afdeling op zich: ook bij onze leden proberen we er de vaart in te houden. Wandelingen en gidsbeurten, cursussen en meerdaagse reizen, tijdschriften (van de Schuddepanne, over Zandkorrels en Natuur.Middenkust naar de momenteel onder uw neus liggende De Spille) en folders, recepties en werkdagen …

Voor de tak beleidswerking werken we aan verslagen en rapporten, nemen we deel aan websites en denktanks. We doen nog veel meer. We doen aan atletiek in de politiek, we nemen deel aan Milieuraden, Gecoro’s, commissies en studiedagen, overleggroepen, werkvergaderingen, adviezen, manifesten of een politiek café, vele gesprekken met gemeenteraadsleden, schepenen en/of burgemeesters, beleidsstandpunten, bezwaren, praten voor en achter de schermen … Politiek is immers het niveau dat belangrijke beslissingen kan nemen voor onze natuur, zoals subsidies, bestemmingsplannen of uit-

50 De Spille 2021-4

Als afdeling maken we sinds eind 2020 deel uit van wat intussen de regionale koepelvereniging Natuurpunt Brugs Ommeland en Middenkust heet. Daarnaast leveren we zoals voorheen ons deel aan de centrale vereniging met zetel in Mechelen door vertegenwoordiging in enkele organen van de centrale vzw.

Over 25 jaar … (The Ramblers / Wim Poppink) De aanzet van deze artikelreeks was ons 25-jarig bestaan in 2018. Voor De Spille bewerkten we deze reeks en herpubliceerden hier een en ander. En we kunnen het herhalen: warempel, als je dik 25 jaar later terugkijkt, zijn we best trots! Een tiental reservaten met meer dan 300 ha oppervlakte, aankoopsubsidie in Middelkerke en Oostende, erfpachten in Oostende. Ons ledenaantal aangegroeid van 400 tot zowat 1400 leden. Corona kreeg ons niet klein. Er is nog ambitie en goesting voor de komende 25 jaren …

Johan Broidioi mmv Stéphane Venmans

tu

Natuurpunt Oostkamp

De Bevers voor de tweede keer aan de startlijn van Expeditie Natuurpunt

Twee jaar duurde het vooraleer een volgende editie van Expeditie Natuurpunt van start ging. Aan de Bevers heeft het niet gelegen, maar dat weten jullie uiteraard. Dit jaar kozen De Bevers voor de “grote” wandeltocht. De Grote Neteroute, in de naam zit alles, was op de juiste maat gesneden. Twee maal meer dan 30km wandelen tussen Meerhout en Diepenbeek, een kolfje om de bevertanden in te zetten.

Dit jaar waren ze met zes: Geert, Hilde, Marleen, 2 x Luc en Werner. De trainingen waren een makkie, de sponsors vinden een hele klus. Van wilde plannen droomden ze in de winter om zelfbereide producten te verkopen. Zo werd de boomgaard van Geert leeggeplukt om appelsap te persen, Werner’s bijen zorgden voor lekkere honing en Hilde slaagde er in om meer dan 100 potjes appelsienconfituur te maken. Maar toen... Tijdens de coronalockdown werd alles verboden:

geen verkoopstandjes aan de ingang van warenhuizen dus, geen opendeurdag met een leuk standje, slechts eenmaal op de wekelijkse markt kunnen staan in Oostkamp. Ondanks alles boekten De Bevers toch een mooi verkoopresultaat: ze haalden 1.900 euro op!

De tocht startte onder een stralende zon, de aankomst tijdens een plensbui. In de laatste rechte lijn flipte nog een tak in Geert’s voet langs zijn open sandaal. Wat

een schrammetje leek evolueerde tot een pijnlijke wonde tijdens de autorit van Diepenbeek naar Oostkamp. Geert belandde uiteindelijk op de spoedafdeling in het AZ Delta in Torhout en op maandag werd een resterend stukje tak onder narcose uit zijn voet gehaald. Dankzij de goede zorgen van Veerle verliep het herstel verder voorspoedig.

Luc Debuyst

Vleermuizenavond in de gutsende regen Met zestig waren ze die eind augustus ondanks de dreigende weersvoorspelling naar het Gemeentelijk Domein Zorgvliet in Ruddervoorde waren afgezakt voor de vleermuizenwandeling van Natuurpunt Oostkamp. Het zag er aanvankelijk nochtans goed uit: tijdens de dag was de zon er regelmatig doorgekomen en bleef het droog.

De activiteit bestond uit twee wandelingen. In de vooravond namen Hugo, Frank en Annelies elk een groep mee om de biotopen van de vleermuizen en de natuurwaarden van het domein te verkennen en de prachtige ijskelder te bezoeken. Maar het werd dus wel een kletsnatte verto-

ning. De regen viel met bakken uit de lucht. Toch bleven de wandelaars bleven op post en doorstonden ze de beproeving.

Terug op de startplaats was het opgehouden met regenen. Daar stonden hen een cononaproof drankje en hapje te wachten

De Spille 2021-4

51

Net terug van de wandeling in de regen konden de deelnemers aan het standje van Natuurpunt genieten van een drankje en een hapje.

Annelies nam de (families met) kinderen onder haar hoede voor een interactieve wandeling door het domein.

en deelden de wandelaars hun vochtige ervaringen met elkaar. Toen de duisternis viel, konden twee nieuwbakken vleermuisgidsen Frank en Veerle, bijgestaan door Bob - de onbetwistbare expert ter zake - iedereen die dat wilde voor een tweede keer meenemen, deze keer het bos in, om met behulp van batdetectors en een nachtkijker vleermuizen te spotten. Ondanks de ver van ideale omstandigheden waren er toch een paar diertjes die het aandurfden om zich te laten zien: enkele gewone dwergvleermuizen en een paar watervleermuizen: een beetje schaars als je weet dat er in Zorgvliet minstens een vijftal soorten huizen.

Toch bleken achteraf de deelnemers unaniem tevreden over hun ervaring en spraken velen de hoop uit om volgend jaar diezelfde wandeling in betere omstandigheden over te kunnen doen. Onder hen bevond zich een klein kereltje met grote blonde krullen die zich voorstelde als mierenkenner. En hij wist er waarlijk zinvolle dingen over te vertellen.

De toekomst voor de natuurgidsen lijkt verzekerd!

Zorgvliet is een gemeentelijk domein waar Oostkamp trots op mag zijn…

Frank Schaffler

Zomerwandeling in Leiemeersen-Noord

Natuurpunt Oostkamp beheert een aantal prachtige gebieden aan de oevers van het kanaal. Iedereen kent wel de Warandeputten met zijn ijsvogels en de Leiemeersen met zijn overvloed aan orchideeën. Maar ook op de rechteroever van het kanaal zijn er enkele plaatsen met bijzondere natuurwaarden.

Op zondagmorgen 15 augustus was een grote groep natuurliefhebbers (jong en oud) op de afspraak om samen met natuurgids Marleen de bloemenpracht van de Leiemeersen-Noord te verkennen.

Naast de vele ‘gewone’ soorten konden vooral de rode ogentroost, de welriekende agrimonie, het rapunzelklokje en de knautia de wandelaars bekoren: een waardig alternatief voor de al uitgebloei-

52 De Spille 2021-4

de orchideeën. Daarnaast kleurden talloze vlinders, waaronder atalanta, dagpauwoog, oranje zandoogje en distelvlinder, de soortenrijke bermen. En dan waren er nog de verrassende ontmoetingen met enkele tijgerspinnen, een hyperactieve gaai en een blauwe reiger.

De deelnemers voelden zich rijkelijk beloond. En nu al werden afspraken gemaakt

om in het voorjaar van 2022 het gebied opnieuw te bezoeken om er o.m. de oranjetipjes en de orchideeën te kunnen bewonderen.

NP oostkamp

tu

Natuurpunt Zedelgem

De Pilse: een pareltje in het hartje van Zedelgem

Echte koekoeksbloem - Rony Jacobs

Gestreepte witbol - Rony Jacobs

Waterviolier- Rony Jacobs

Een mooie natuurbeleving nabij de deur

Het is begin juni. Na de vele afgelaste wandelingen zal het bezoek aan De Pilse deugd doen. De zon aan de staalblauwe hemel zorgt voor een aangename temperatuur. Wanneer de groep voltallig is, neemt Chris ons mee in het natuurgebiedje van amper 0,5 ha op 5 minuten fietsen vanaf onze woning.

We zijn nog maar net over het knuppelpad als de groep stil staat. Links en rechts van het pad maken we kennis met scherpe en blaartrekkende boterbloemen, fluitenkruid, zevenblad en echte koekoeksbloem.

Iedereen probeert zo dicht mogelijk te geraken met de smartphone. Blijkbaar is ObsIdentify reeds goed ingeburgerd bij de bezoekers.

Watertorkruid- Rony Jacobs

kers. Een paar waterhoenen verschuilen zich vlug tussen de lisdodde en de irisstengels. Enkele groene kikkers liggen beschut te kwaken tussen de fragiele steeltjes van de waterviolier.

Sommigen proberen de glasheldere poel van dichterbij te bekijken, maar ze worden nogal verhinderd door de vele gestreepte witbollen op de oever. Op de terugweg merken we nog wat watertorkruid op tussen waterweegbree en wolfspoot. Enkele azuurjuffers bezoeken een echte valeriaan. De Pilse is dan wel een klein natuurgebiedje, maar zeker het bezoeken waard (www.natuurpuntzedelgem.be/gebieden/ de-pilse).

Rony Jacobs

Een eindje verderop hebben we een mooi overzicht over de poel. De smartphones moeten plaats maken voor de verrekij-

De Spille 2021-4

53

De Zin van de Natuur Ik had de zorg over mijn schoonmoeder tijdens de activiteit in de Pilse, waar mijn partner Geertrui aan deelnam. Ik besloot met mijn schoonmoeder en mijn moeder naar deze happening te gaan. Zo konden ze eens beleven waar hun (schoon-)dochter bij betrokken is: de power girls.

Aangekomen aan de Pilse, met druilerig weer, vond Geertrui het niet aangewezen om met haar moeder het reservaat in te gaan. Ikzelf drong bij mijn moeder aan om toch eens te gaan piepen. Met mijn 89-jarige moeder aan de arm betrad ik via het knuppelpad, slipvrij door middel van een bekleding met kippengaas het reservaat.

“Je doet me toch ‘t één en t’ ander on-

dernemen op mijn leeftijd”, wist ze me te melden.

Het knuppelpad voorbij, aangekomen aan de poelen, werd ze overmand door bekoring van het idylisch plaatsje. In het verste hoekje ontwaarde ik volk. De conservator observeerde er samen met enkele geïnteresseerden een stukje natuur. Erwin nam met de smartphone foto’s van slijmzwammen en kleine paddestoelen om ze via ObsIdentify te determineren. De kleine paddestoelen, het glibberige terrein, de poelen, de vrijwilligers en geïnteresseerden van Natuurpunt waren een revelatie voor mijn moeder. Het was een echte kennismaking met de wereld van Natuurpunt, vol bewondering voor de vrijwilligers die

zich inzetten voor dit reservaatje. Natuur geeft zin aan het bestaan. Ook aan het bestaan van oudere mensen, die soms vinden dat ze het allemaal hebben gehad, en die het gehad hebben met de ophokplichten in tijden dat er een virus pandemisch gaat.

Dat ik mijn stokoude fitte moeder meegezeuld heb in een moeras over een glibberig knuppelpad bij druilerig weer bleek best een zinvol initiatief te zijn geweest. Het heeft haar zin gegeven in haar bestaan.

Mission acomplie.

Mathias Vanden Bulcke

Rony Jacobs

Stilstaan bij een moerasgebiedje nabij de kerk van Zedelgem Op zondag 6 juni 2021 verzamelden 13 natuurliefhebbers aan de ingang van de Pilse, een klein moerasgebiedje gelegen aan het einde van de Berkenhagenstraat in Zedelgem. Amper op een boogscheut van het centrum, maar het is een stiltegebied zoals er nog maar weinig zijn in Vlaanderen.

De Pilse ligt 1 m lager dan de bebouwde kom. Om de wateroverlast te voorkomen heeft men bufferbekkens aangelegd. Zeker in de wijk dichtbij Dienstencentrum De Braambeier ondervinden de bewoners daar het positieve effect van.

Gids Chris begon zijn uitleg met de geografisch situering van het gebied. Gelegen naast het plateau van Wijnendale (Torhout ) en ten zuiden van Aartrijke ligt de Pilse in een natuurlijk overstromingsgebied. Dicht bij de Groene Meersen, een lager gelegen gebied, is er vaak over-

De Pilse is ontstaan door kleiwinning tijdens de bouw van de Sint-Laurentiuskerk.

‘Pilse’ is een algemene naam voor moerasgebied. In dit vochtige gebied vinden we kwelwater (grondwater) waardoor er zeldzame planten kunnen groeien. De omringende gronden bevatten veel stik-

54 De Spille 2021-4

stromingsgevaar, wat soms voor overlast zorgt.

stof (door bemeste akkers). Daardoor groeien brandnetels en bramen er weelderig.

Het beheer bestaat erin dat er gemaaid en afgevoerd wordt zodat er een verarming van de bodem gebeurt. Dat geeft de kans aan zeldzame planten om te groeien.

Na een leerrijke wandeling onder een stralende zon mochten de bezoekers genieten van een hapje en een drankje.

Bedankt Chris, voor je inzet. Het was een mooie belevenis.

Ann Van Poucke

Oproep

Natuurpunt Brugs Ommeland & Middenkust

Doe jij ook een gift?

Voorzitter

Rudi Vantorre rudi.vantorre@telenet.be

Coördinator

Ans Dewolf: 0492/72 30 40 ans.dewolf@natuurpunt.be www.natuurpuntbrugsommeland.be

Wil je Natuurpunt financieel steunen? Doe een gift via overschrijving Stort je gift op rekening BE56 2930 2120 7588. Vermeld ook ‘Gift en het projectnummer en de naam van het natuurgebied’. De projectnummers van ons werkingsgebied vind je hieronder: Natuurpunt Brugs Ommeland Natuurpunt Beernem: De Miseriebocht De Vaanders Heideveld-bornebeek Koningsbossen

4007 5508 5579 5559 5581

5550 5518

natuurpuntbeernem@gmail.com

Natuurpunt Knokke-Heist: Park 58 Sint-Donaaspolder

5549 5538

Natuurpunt Brugge

Natuurpunt Middenkust Schuddebeurze Puidebroeken Warandeduinen en schapenweiden Oostendse kreken (Zwaenhoek -Keignaert) Paelsteelpanne d'Heye 't Pompje Snipgate Oosteroever

3593 5532 5541 5515 3535 5525 5543 5551 5562 5573

Natuurpunt Damme

5502 5519

Natuurpunt Brugge: Schobbejakshoogte Ter Doest De Wulgenbroeken Zevenkerken Rode Dopheidereservaat polders van Koolkerke-Dudzele

5528 5533 5574 5542 5513 5589

Natuurpunt Damme: De Stadswallen van Damme

5510

Natuurpunt De Haan: De Kijkuit De Zandpanne

Natuurpunt Oostkamp: Vallei van de Zuidleie

5505 5516

Natuurpunt Zedelgem: Doeveren Hoogveld De Pilse ’t Plaisiersbos

5540

Afdelingen en werkgroepen

Natuurpunt Jabbeke: De Maskobossen Het Paddengat

Natuurpunt Blankenberge: De Fonteintjes De Uitkerkse Polder

Natuurpunt Gulke Putten: Gulke Putten

Maatschappelijke zetel: Dammesteenweg - 8340 Damme Correspondentieadres: Korendragersstraat 4 - 8000 Brugge

Natuurpunt Beernem

Natuurpunt Blankenberge Kristien Popelier: kristienpopelier@telenet.be Wim Jans: wjans566@gmail.com

Patrick Meire: patrick.meire.np@gmail.com

Natuurpunt De Haan

Antoon Ovaere: natuur.dehaan@gmail.com

Natuurpunt Gulke Putten

Christine Verscheure: christine.verscheure@scarlet.be

Natuurpunt Jabbeke

Joeri Van Bijlen: joeri.van.bijlen@gmail.com

Natuurpunt Knokke-Heist Stefaan Brinckman: stefaanbrinckman@gmail.com

5506

Natuurpunt Middenkust np.middenkust@gmail.com

5553 5534 5530 5552

Natuurpunt Oostkamp Hugo Boden: boden.h@skynet.be

Natuurpunt Zedelgem Leen Herrewyn: leenherrewyn@gmail.com

Wil je een grotere gift doen of een campagne opstarten voor een geboorte, jubileium, verjaardag ... Wil je Natuurpunt opnemen in je testament of een stuk grond schenken?

Op de website https://www.natuurpunt.be/pagina/steun-de-natuur vind je hier alle informatie over. Of Wil je vrijwilliger worden?

Neem dan contact op met ans.dewolf@natuurpunt.be!

Vogelwerkgroep Mergus Frank De Scheemaeker: fds4022@gmail.com

Vleermuizenwerkgroep Bob Vandendriessche: bobvdd@hotmail.com

Natuur.Fotografen Brugs Ommeland Marc Nollet: marc.nollet4@telenet.be

Regionaal tijdschrift De Spille

Natuur voor iedereen

Kernredactie: Ans Dewolf, Wim Jans en Bart Denys Vormgeving en lay-out: Ans Dewolf Druk: Graphius

Oplage: 7425 exemplaren Deadline voor het aanleveren artikels 15 november 2021 aan despille@natuurpuntbrugsommeland.be

Bezoekerscentrum Uitkerkse Polder

We danken alle redacteurs, auteurs, fotografen en allen die op een of andere manier meewerkten.

Overname van teksten, illustraties of foto’s mag uitsluitend met expliciete bronvermelding.

Foto’s werden genomen volgens de coronamaatregelen geldig bij het fotografiemoment.

Dammesteenweg 2, Damme In volle opbouw!

Kuiperscheeweg 20, Uitkerke - 050/42.90.40 uitkerksepolder@natuurpunt.be Open: di - za: 13u30-17u30 - zo: 10u-17u30 Tijdens schoolvakanties ook open op ma: 13u30-17u30

Bezoekerscentrum De Pulse

Natuurpunt is dé vereniging voor natuur en landschap in Vlaanderen.

Lid worden? www.natuurpunt.be/word-lid

De Spille 2021-4

55

Natuurpunt Optiekshop Sights Of Nature Vlamingveld 89 8490 Jabbeke T 050 31 50 01 F 050 31 68 47 www.sightsofnature.be

56 De Spille 2021-4