Natuurpunt Gulke Putten tu
Jonge onderzoeker aan het werk in de Gulke Putten
De sluipwesp Piogaster pilosator met een maatstaafje van 1 mm - Augustijn De Ketelaere
Malaiseval voor insectenonderzoek Christine Verscheure
Sinds begin dit jaar staan er in de Gulke putten 2 vreemde installaties, die meer dan eens werden aanzien als een tentje: het zijn malaisevallen. Het doel van deze tuigen is insecten vangen. De insecten worden niet gelokt, maar vliegen toevallig tegen het scherm van de val en volgen het gaas verder naar het hoogste punt, richting de zon. Daar belanden ze in een verzamelpot met een alcoholoplossing. Die pot wordt geregeld geleegd en alle insecten worden gesorteerd. Zo krijg je een duidelijk beeld van de insectenpopulatie in het gebied. Om een zo volledig mogelijk beeld te kunnen vormen, blijven de vallen een volledig ‘insectenjaar’ staan, van begin maart tot eind oktober, zolang de insecten vliegen. Ikzelf houd mij bezig met wespen en bijen, ik prik ze op met fijne naalden en ze worden bewaard in insectendozen. Kleine exemplaren worden opgekleefd. Alle exemplaren worden voorzien van een label, waarop de datum, soort, vangplaats, verzamelaar, unieke code, ... wordt vermeld. Voor vele soorten is een determinatie slechts mogelijk met een stereomicroscoop. Momenteel is er nog niets spectaculairs gedetermineerd, dit komt vooral omdat eerst alles per groep (vliegen, kevers, bijen, wespen, mieren, wantsen, ...) moet gesorteerd worden. Weinig mensen weten het, maar in België zijn in totaal al zo een 4.000 soorten hymenoptera of vliesvleugeligen (bijen, wespen en mieren) waargenomen, waarvan het overgrote deel evenwel sluipwespen en schildwespen zijn. Sinds vorig jaar zijn 6 verschillende soorten gevonden in de Gulke Putten, die nog niet eerder in België werden waargenomen, waaronder een soort sluipwesp die wereldwijd nog maar een 20-tal keer is gesignaleerd. Het was tevens ook één van de mooiste en spectaculairste wespen die ik ooit vond. De soort heet Piogaster pilosator en parasiteert op springspinnen, wat wil zeggen dat zij haar eitjes legt in de eizakjes van de spinnen. Bij het uitkomen leven de sluipwespenlar-
ven ectoparasitair (uitwendig) op de spin, waardoor de larven uiteindelijk de spin verorberen. Deze ontdekking, alsook de
"Vanaf mijn 5 jaar was ik present op de werkdagen in de Gulke Putten." andere 5 zeldzaamheden hebben me geïnspireerd voor het plaatsen van de malaisevallen. We merken nu al dat het onderzoek meer dan de moeite is, aangezien het aantal gevangen insecten opmerkelijk hoog is. Elke maand hebben we intussen 7 (confituur)potten vol met insecten. De keuze van de locatie van de vallen is gemaakt op basis van het gevarieerde habitat. We wilden verschillende biotopen en hebben dus gekozen voor het Disveld, een open ruimte met veel heide en naaldhout en de Predikherenbossen met schraal grasland met aan de rand gemengd loofhout. Vanaf mijn 5 jaar was ik present op de werkdagen in de Gulke Putten onder de bezielende leiding van Christine en Eckhart en ik bleef terugkomen. Niet alleen de werkdagen, maar ook de vleermuizenwandeling, de orchideeënwandeling én de paddenstoelenwandeling met Mieke Verbeken als fantastische gids waren jaar na jaar iets om naar uit te kijken. Mijn va-
der begon zich in te zetten als vrijwilliger voor vleermuizenmonitoring, waarbij ik de sonogrammen van de detectoren mocht controleren. Zo was het determineren van vleermuizen mijn dagelijkse vrijetijdsbesteding tot mijn 11 jaar. Nadien liet een gekregen vogelgids me kennismaken met de gevederden, maar ook met verschillende vogelaars, die intussen vrienden zijn geworden, zoals Lowie Lams, met wie ik nog steeds bijna elk weekend vogels ga kijken. Tussenin zette ik graag af en toe mijn vlinderbak in onze tuin om nachtvlinders te vangen. Vorig jaar leerde ik Fons Verheyde kennen op de duizendsoortendag rond het Wingense. Hij liet me de fascinerende wereld van de wespen kennen. Het is verslavend, voortdurend kennis verwerven van de voor velen onzichtbare wereld. Ik heb het geluk om omringd te zijn met gelijkgestemden zoals Fons, Lowie, Eckhart, Christine, ... Ook dank aan Wouter Dekoninck van het KBIN die me de malaisevallen in bruikleen gaf. Als 17-jarige wordt het wel steeds moeilijker om de balans tussen schoolwerk en hobby te vinden, wat soms frustrerend is voor mijn ouders. Ze vinden het echter wel fantastisch dat ik geïnteresseerd ben in natuur. De Gulke Putten blijft daarbij tot op de dag vandaag een uitdaging! Augustijn De Ketelaere
De Spille 2020-4
43
