Reportage
Geboorte van een oorkwal
Kwalpoliepen (ook wel 'scyphopoliepen') zoeken een plekje in de schaduw.
Oorkwallen hebben een even ingewikkelde als wonderlijke levenscyclus. Ad Aleman legde de geboorte vast.
A
l een aantal jaren snorkel ik in de Grevelingen en in de Noordzee. Daar zie en fotografeer ik veel mooie dingen, maar de elegant zwemmende kwallen fascineren mij het meest. De oorkwal (Aurelia aurita) heeft een wonderlijke levenscyclus, met geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting. Er zijn mannelijke en vrouwelijke oorkwallen. Het vrouwtje doet aan broedzorg, doordat zij de bevruchte eitjes zich in groeven in Een duiker aanschouwt de pulserende zwembewegingen van een oorkwal.
Poliepen van de oorkwal lijken een voorkeur te hebben voor mondingen van rivieren en kunnen verder op alle plaatsen langs onze kust, waar weinig stroming is, worden waargenomen. Het is opvallend dat poliepen van de oorkwal in de Grevelingen zeer veel worden waargenomen in tegenstelling tot de volwassen dieren. In de Oosterschelde is dat beeld net andersom. Daar zijn oorkwallen in de periode april tot juni in de meeste jaren zeer talrijk, terwijl de poliepen relatief weinig worden opgemerkt.
Foto: Daan Delbare.
8
haar klok laat ontwikkelen tot volgroeide gewimperde larven (planula). Nadat deze larven de moeder hebben verlaten, zoeken zij een geschikte ondergrond op. De larven bewegen zich voort met behulp van trilharen en vestigen zich bij voorkeur op steen of schelpen. Ook hout, plastic en andere materialen zijn geschikt, vooral als er schaduw is. De larven hebben de neiging zich te vestigen in de buurt van al eerder aangehechte larven.
Hippocampus sept./okt. 2021
generatiewissel van de oorkwal Uit elke larve groeit een zogeheten 'scyphopoliep'. Deze poliep wordt ongeveer een centimeter groot, met lange tentakels waarmee hij kleine kreeftachtigen vangt. Bij voldoende voedselaanbod vindt er een snelle ongeslachtelijke vermeerdering plaats in de vorm van knopvorming. Hieruit groeien weer zelfstandige scyphopoliepen. Wanneer de watertemperatuur in de winter beneden een bepaalde waarde komt, doet zich een interessant verschijnsel voor dat 'strobilisatie' wordt genoemd. Binnen enkele weken wordt door middel van een herhaald afsnoeringsproces het lichaam van de poliep opgedeeld in een stapel kleine schijfjes die zich stuk voor stuk ontwikkelen tot kleine kwalletjes. Deze kwallarven hebben een diameter van ongeveer anderhalve millimeter en worden 'ephyra' larven genoemd. Strobilatie: vorm van ongeslachtelijke voortplanting, waarbij nieuwe individuen aan het eind van het lichaam worden afgesnoerd.
Foto: Ad Aleman.
Biologie