Hippocampus nr. 304 (mei/juni 2025)

hippocampus hippocampus

Mechelen P004152 –Tweemaandelijks duikmagazine (niet in juli/augustus) van de Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport

Verslag AV NELOS

Sudan or not Sudan

De man achter de lens

duikmagazine hippocampus

informatieblad van NELOS vzw

Het duikmagazine Hippocampus (kortweg Hippo genoemd) draagt de wetenschappelijke naam van het zeepaardje en is het bondsblad van NELOS vzw, de Vlaamse duiksportfederatie. We informeren over zaken die van belang kunnen zijn voor onze jeugdduikers, sportduikers, instructeurs, technische duikers, duikers met een handicap, vrijduikers, vinzwemmers en onderwaterhockeyers. Ook artikels over het onderwaterleven, onderwaterfotografie en -videografie, duikbestemmingen en allerlei technische en wetenschappelijke info met betrekking tot de duiksport komen aan bod.

Na de federalisering van België in 1978 ontstonden onder de koepel van de Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport (BEFOS/FEBRAS), die stichtend lid is van de wereldfederatie CMAS (World Confederation of Underwater Activities), de Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport (NELOS) en de Ligue Francophone Belge de Recherches et d'Activités Subaquatiques (LIFRAS). Sindsdien zijn 'Hippocampus' en 'Hippocampe' de officiële bondsbladen van respectievelijk NELOS en LIFRAS. Beide bladen staan al meer dan 50 jaar op de bres voor nuttige informatie aan de Belgische duiker. In Vlaanderen wordt NELOS vertegenwoordigd door 154 duikscholen en -clubs. Met meer dan 10.000 leden is NELOS zonder meer de grootste duikfederatie in Vlaanderen.

NELOS-structuur

Raadpleeg de NELOSstructuurbrochure voor meer info over wie wat doet binnen NELOS. Je kan deze brochure downloaden via onze website: www.nelos.be/documentencentrum

Woordje van de redactie

LAIG-ASSISTANCE

Via je duikschool kan je het persoonlijk verzekeringskaartje bekomen, met daarop volgende info:

Policy number: ARENA 2.009.718/010

In geval van repatriëring/hos pitalisatie ten gevolge van een duikongeval in het buitenland 'Call Center': +32 3 253 69 16

Coverfoto: Duikbuddy Thisbe Vanrysselberghe tijdens de WEVOS-kerstduik 2024 in Barges (Doornik). Camera: Nikon D7100, ISO 200, 1/25 sec. bij f/3.2. Lens: Nikon AF 10.5 mm f/2.8 G ED DX Fisheye. Foto: Peter Ryngaert.

ang leve internet en een goede wifiverbinding! Jullie hoofdredacteur woonde de voorbije maand in Thailand en was net op tijd terug in België om deze Hippocampus naar de drukker te sturen. Er werd zowel daar als hier hard gewerkt en het resultaat van de vele uren noeste arbeid, dat weer een mooi voorbeeld is van een sterk staaltje teamwerk, ligt voor je. Zonder reportage over Thailand weliswaar – daar werd niet gedoken dit jaar – maar vol boeiende artikels en heel wat bondsnieuws. We hebben immers de Academische Zitting achter de rug (waarin 40 nieuwe 1*I's werden geproclameerd), er was de Algemene Vergadering NELOS, er vond een Collegevergadering plaats, er was het voorjaarsexamen Duiker-Hulpverlener en er werden nieuwe Assistent-Instructeurs gevormd. DIVES blijft in volle ontwikkeling en er wordt gewerkt aan een nieuw documentencentrum.

We zetten niet enkel enkele markante AVOS& WEVOS-persoonlijkheden in de kijker, maar richten onze schijnwerpers ook op Marc Sebrechts, die na een ongeval een waar hindernissenparcours doorliep en weer helemaal terug is, en op Luc Rooman, die ondertussen ook ver buiten onze landgrenzen hoge ogen gooit met zijn onderwaterfoto's.

We tonen dat onderwaterhockey leeft in ons land. Niet enkel de Belgische competitie OWH was een groot succes, ook maken de Red Mermaids – onze nationale vrouwenploeg onderwaterhockey – zich op om op internationaal niveau mee te dingen voor de prijzen. Wist je dat op maat gemaakte droogpakken van Bare niet in China, maar wel in Malta worden gemaakt? Wist je dat walvissen de tuiniers van de oceanen zijn? Of wist je dat er nagedacht wordt over het kweken van octopussen? Je komt er meer over te weten in deze Hippocampus, waarin we je ook meenemen naar Soedan en we onze weg doorheen de geschiedenis van het duiken vervolgen.

Lees voor je kopje onder gaat zeker nog eens de tips van het Veiligheidscomité en sla het nieuwe telefoonnummer van de Commissie Mental Coaching op.

Veel lees- en duikplezier! Ivo Madder

Bondsnieuws

Voor een gedetailleerd overzicht van het bondsnieuws in deze uitgave, zie blz.: 4

Regionieuws

Verdienstelijke AVOS-ers in de kijker 28 WEVOS-huldecommissie 30-31

Reportages

Duikgeschiedenis deel 5 6-12

Bathydevius caudactylus, een diepzeenaaktslak 16-17

Voorlopig geen octopuskwekerij in Las Palmas 18-21

Fabrieksbezoek BARE 22-26

Sudan or not Sudan? 34-38

Grote Schelpenteldag 2025 39

Leuk om er weer bij te zijn (interview met Mark Sebrechts) 40-44

Nieuw duikmateriaal 46-49

Luc Rooman, de man achter de lens 50-57

Vaste rubrieken

Duikspinsels: Wat staat er op jouw wensenlijstje? 5

Wist je dat walvissen de tuiniers van de oceanen zijn? 13

Persbericht: project Pristine Seas 14

Hippoëzie: Ik-Jij (Theo Franssen) 15

Skubba &Fred: Een emmer vol verwachtingen 29

Jeugdduikhoekje - Duiken tussen de kwallen in de Oosterschelde (Deel 1) 32-33

Close-up (Joachim Blomme) 58-59

Retro-Hippo 60-61

CMAS-Belgium (BEFOS-FEBRAS) / Lifras 95

NELOS-boetiek / webshop 96

NELOS-katern / Hippo-colofon 97 Lopende agenda 98

Regionale info

Antwerpse Verstandhouding voor Onderwateronderzoek en - Sport www.avos.be

Brabantse Vereniging voor Onderwateronderzoek en -Sport www.bravos-vzw.be

Vereniging der Limburgse en Kempische Duikscholen www.limos-vzw.be

Oost-Vlaamse Vereniging voor Onderwateronderzoek en -Sport www.ovos.be

West-Vlaamse Vereniging voor Onderwatersport www.wevos.be

Correcties, tips en/of opmerkingen i.v.m. de cursusboeken, dossiers of documenten van NELOS stuur je naar: cursus@nelos.be. De andere e-mailadressen waarin PPT, documenten of instructormanual staat, zijn niet meer in gebruik.

Collegevergadering voorjaar 2025

Verslag, viering jubilarissen en eerbetoon aan Guy Segers en Walter Geebelen.

Belgische competitie OWH

Verslag over de Belgische competitie onderwaterhockey 2025.

Opleiding AI

De motivatie om de stap richting Assistent-Instructeur te zetten, is voor iedereen verschillend.

Tips van het Veiligheidscomité

Aandacht voor de slangen van onze ademautomaten, manometers of compressoren die middendruk of hogedruk bevatten.

62 78 82 90 95 66 80 84 92

Hoe contacteer je het MC-team?

We vermelden nog eens het nieuwe telefoonnummer van het Mental Coaching Team.

Verslag AV NELOS

Ingekort verslag van de Algemene Vergadering NELOS vzw.

Spelen met licht

Een nieuwe formule: Spelen met licht in open water in steengroeve de Barges.

Voorjaarsexamen DHV 2025

De AED doet zijn intrede op het praktijkexamen Duiker-Hulpverlener. Vooraf was er het examen theorie.

DIVES-nieuws

Er zijn weer enkele aanpassingen aan DIVES gebeurd.

72

Academische Zitting

Verslag van de AV Commissie Sportduiken, de nieuwe 1*Instructeurs en de instructeurs die een medaille kregen..

Championship Onderwaterhockey

Voorbereiding deelname Intercontinental Championship Onderwaterhockey door de Red Mermaids.

Vragenset A – DHV

Kan jij de vragen van het examen DHV van 10 mei 2025 foutloos oplossen?

81 86 94

Nieuw documentencentrum

Binnenkort wordt de website vervangen door een nieuwe. Daarom komt er een alternatief voor het beheer van het documentencentrum.

Duikspinsels

Wat staat er op jouw wensenlijstje?

Ken je het gevoel dat je altijd op het verkeerde moment op de verkeerde plaats bent? Ik wel! En zeker onder water was het lot me niet altijd even gunstig gezind. Ik zeg gelukkig ‘was’, want de voorbije jaren mocht ik af en toe al juichend bovenkomen. Toch is dat vaak anders geweest.

k was mee op die reis naar de Malediven waar we op de poetsstations voor manta’s echt alleen maar zand hebben gezien en de walvishaaien ons straal negeerden. Ik was mee naar The Brothers toen de haaien verstoppertje met ons speelden en we in de verte nog net de staart van de voshaai zagen verdwijnen (of dat dachten we toch). Ik was NIET mee naar Egypte (en mijn partner wel) toen de dolfijnen de duikers enthousiast kwamen begroeten. Ik had er bovendien zowat 200 duiken opzitten vooraleer ik mijn eerste sepia kon spotten ...

Misschien zochten we het dan wel niet op de verkeerde plek, maar we waren er zeker en vast niet op het juiste moment. Ik weet het wel. De natuur laat zich niet leiden. We duiken niet in een aquarium, waarin we gegarandeerd van alles tegenkomen en het zijn net de onverwachte ontmoetingen die een duik dat beetje extra glans geven.

Gelukkig is het tij tijdens de laatste duikreizen wat gekeerd. Ondertussen heeft menig haai mijn pad gekruist, soms zelfs dichterbij dan me lief was, en zwom er in Egypte plots een walvishaai voorbij. Na

een duik op Daedalus Reef een drietal jaar geleden, kon ik eindelijk ook een ontmoeting met een manta van mijn wensenlijstje schrappen.

Bovenaan dat lijstje blijven de dolfijnen echter staan. Ik zag ze al vaak zwemmen, maar had nog nooit het voorrecht om ze ook

Advertentie

effectief onder water tegen te komen. Maar de Rode Zee lonkt en dan heb ik alvast iets om naar uit te kijken. Wie weet ... 

Meer informatie: www.nelos.be/initiatie

Deze gratis duikinitiatie is speciaal voor:

Naam en voornaam

Zoek via de clubzoeker een duikschool die initiaties aanbiedt en informeer bij hen wanneer je er terechtkan voor een initiatie.

NATALIE DECROCK

Foto: Tom van Hout.

Duikgeschiedenis deel 5

De geschiedenis van het duiken verloopt helemaal niet logisch. Het is een kluwen van interacties tussen de maatschappij, de wetenschap en enkele avonturiers. Deze laatsten zijn in het begin gemotiveerd door de schatten op de zeebodem of het bereiken van een militaire overwinning. Hoe langer je daarbij onder water kan blijven, hoe groter de opportuniteit en de beloning. Dat het vooruitkomen onder water daarbij van secundair belang is, blijkt uit het feit dat de Amerikaanse uitvinder van de moderne zwemvinnen, Benjamin Franklin, bijna een kwart millennium moest wachten op een plaatsje in de 'International Swimming Hall of Fame'. Ongeveer even lang als we zouden moeten wachten op de opkomst van de moderne, praktische vin. In aflevering 5 proberen we dit historisch kluwen verder te ontrafelen.

Op 18 juli 1703 vaardigde Koning Lodewijk XIV in Versailles een bevel uit dat eiste dat jonge timmerlieden geselecteerd werden om te leren duiken en onder water te werken. De Franse edelman Sieur (is een titel gelijkaardig aan 'sir') de Mainville ging aan het werk en bouwde in 1719 een luchtregeneratiesysteem gebaseerd op de ontwerpen van Borelli en ontdekte dat het systeem de lucht niet zuiverde.

Deze mislukking toont aan dat in de zak van Borelli geen chemicaliën zaten die koolstofdioxide uit de lucht haalden. Die kennis was er nog niet, maar men wist wel dat de hete,

uitgeademde lucht 'verjongd' moest worden door afkoeling en condensatie.

Sieur de Mainville gaf toe dat het experiment mislukt was, maar hij liet zich daardoor niet ontmoedigen. Hij maakte van de constructie een duikuitrusting door een slang aan de helm te bevestigen en lucht vanaf het oppervlak naar beneden te pompen met behulp van een blaasbalg. Helaas leverde zijn doorzettingsvermogen hem geen uitvinding op, want zoals we weten waren de Britten hem vele jaren voor. Maar ook dat hield hem niet tegen. In een brief, gedateerd op 16 februari 1719 en gericht aan maarschalk Destré, presenteerde de

Mainville een 'Mémoire et autres dessains de plongeurs' (een assertie en andere duikontwerpen) en vroeg om zijn bescherming van de voorgestelde apparatuur. Het document bevatte tekeningen van wat de Mainville zag als twee verschillende duikmethoden, namelijk "l'homme libre" (de vrije man) en "l'homme non libre" (de onvrije man).

Met het systeem "l'homme non libre" lag de duiker met zijn gezicht naar beneden in de box en keek hij uit het raam, met zijn handen boven zijn hoofd en twee dunne signaaltouwen. Deze kist leek veel op een doodskist met een enkele patrijspoort en werd omhoog en omlaag gebracht met behulp van touwen, katrollen en een systeem met twee boortorens; de aanbeveling was dat er drie mannen in de boot moesten zitten. Twee van hen moesten roeiers zijn, terwijl de derde de duikersignalen verzorgde, een bel die het signaal gaf om de duiker omhoog te halen, terwijl het tweede signaaltouw werd gebruikt om lucht te vragen. Dit werd vermoedelijk vanaf de oppervlakte naar beneden gepompt en in de box verdeeld door zes gebogen buizen met uiteinden die veel op douchekoppen leken.

Een patrijspoort in de houten kist bedekte het hoofd van "l'homme libre" – de duiker – terwijl de rest van zijn lichaam vrij was. Vier loden ballastgewichten, die aan zijn benen waren bevestigd, konden worden verwijderd en vervolgens omhoog of omlaag worden gebracht met behulp van vier spoelen die aan zijn riem waren bevestigd

Het systeem "l'homme non libre" (de onvrije man) van Sieur de Mainville.

Het ontwerp "l'homme libre" (de vrije man) van Sieur de Mainville.

om het juiste gewicht te leveren tijdens de afdaling. Het ademhalingssysteem leek bedoeld te zijn geweest om onafhankelijk van het oppervlak te werken en bestond uit vier koperen pompen, twee op de borst voor het uitademen en twee op de rug voor het inademen, met een reservoir (zakje) tussen de twee sets met daarin de luchtvoorraad. De Mainville beweerde dat de duiker maar kon afdalen tot een diepte van 6 meter vanwege de problemen met de zichtbaarheid.

Operationeel vulden de twee systemen elkaar aan, de 'onvrije man' had een puur observerende rol door de situatie op de bodem te beoordelen en werd gevolgd door de 'vrije man' die zich kon bewegen en elk gewenst werk kon uitvoeren, omdat zijn armen en benen vrij waren; veel vrijer dan andere duikers in de toen gangbare pakken. Als zodanig vertegenwoordigden de voorstellen een snel reactiesysteem dat aan boord van een schip kon worden meegevoerd om goederen te bergen na een schipbreuk of, zo beweerde de Mainville, om een onderwateraanval op een vijand uit te voeren en zijn vloot tot zinken te brengen. De brief van de Mainville ging vergezeld van tekeningen en een lijst van wat hij nodig achtte om het duiksysteem te bouwen, samen met de geschatte kosten.

Het verzoek om bescherming van zijn uitvinding bevatte nog een paragraaf: "Mocht mij de toestemming worden verleend om terug te halen wat verloren is gegaan in de zee door schipbreuken en andere ongelukken, dan zou ik mijzelf als zeer ondankbaar beschouwen als ik mij niet zou aanbieden aan mijn Heer dat u mij de eer gunt mij te beschermen. De onderneming die ik voorstel is tot nu toe onbekend geweest, maar ik smeek Monseigneur dat als een dergelijke ontdekking niet moet worden gedaan, de schuld ligt bij mensen die het altijd hebben gezien als een onmogelijkheid die ver verwijderd is van de waarheid, want ik kan verzekeren dat het de eenvoudigste zaak is die te zien is".

Hij vroeg ook toestemming om zijn uitrusting te mogen testen in de rivier de Seine bij 'la Samaritain' (het huidige warenhuis), omdat dit volgens hem het diepste deel van de rivier was. Daarvoor moesten twee matrozen betaald worden om vier boten in een vierkant te plaatsen, zodat de plaats van de testduik omgeven kon worden door canvas en voor niemand zichtbaar was. Industriële spionage is van alle tijden. Helaas vermeldt

de geschiedenis niet of deze proeven ooit hebben plaatsgevonden.

eerste stof geschikt voor het maken van duikpakken

Behoudens in zwemmen en wetenschap was Benjamin Franklin ook geïnteresseerd in opvoeding en het verbeteren van het schoolsysteem. Deze interesses brachten hem in contact met de Franse opvoeder, fysicus en uitvinder Charles C.-J. Le Roux (1724 - ?). Deze laatste nodigde Franklin regelmatig uit om zijn experimenten bij te wonen. Het is dus duidelijk dat de twee elkaar kenden. Misschien dat Franklin ooit kloeg over de kou tijdens het zwemmen en dat dit Le Roux aanzette tot het uitvinden van een water- en winddichte stof die gebruikt kon worden voor de fabricatie van duikpakken.

De Zweedse uitvinder Mårten Triewald nam het initiatief tot de oprichting van de Noordelijke Bergingsmaatschappij, die in 1734 een koninklijk monopolie kreeg op het bergen van schepen in Zweedse wateren. Het is niet onwaarschijnlijk dat Triewald Halley ontmoette tijdens zijn verblijf in Engeland, waar hij onder andere Newcomen stoommachines bouwde voor de mijnen in Newcastle. Triewald bouwde in 1726 de eerste stoommachine van Zweden, deels met onderdelen die hij uit Engeland meebracht. Hij bouwde ook de eerste airconditioning van Zweden, een soort 'weerwisselmachine' die de lucht onder het scheepsdek zou verbeteren. Hij publiceerde in 1741 het boek 'De kunst van het leven onder water'. Het boek beschreef onder andere duikklokken, die Triewald ontwierp en bouwde, wat werd beschouwd als baanbrekend voor zijn tijd. eerste voorstel van een kleefmijn

Een man die de militaire mogelijkheden van duikers al vroeg begreep, was de Engelsman Marquis of Worcester (1601-1667), die zijn koning in 1748 informeerde dat hij een zeer compact en draagbaar apparaat met een tijdmechanisme had uitgevonden. Het ding was klein genoeg om in iemands zak te passen en kon elk schip, ongeacht de grootte, tot zinken brengen. Nadat een duiker zijn apparaat aan de onderkant van een schip had bevestigd, kon het op elk gewenst moment, een dag of een week later, overdag of 's nachts, tot ontploffing worden gebracht en het schip volledig vernietigen. Uit de beschrijving kunnen we opmaken dat de uitvinding van de markies een voorloper

was van de kleefmijnen uit de Tweede Wereldoorlog, die met groot succes werden gebruikt door de Italianen en de Britten. In zijn tijd werd het idee echter genegeerd, deels omdat de Britse marineadviseurs volhielden dat de beweringen overdreven waren en deels omdat de markies een exorbitant hoog bedrag eiste voordat hij het aan de koning zou overhandigen.

Marquis of Worcester.

Afbeelding: Depositphotos.

Schilder: Georg Engelhard Schroder.

Mårten Triewald.

Het boek 'De kunst van het leven onder water'.

koolstofdioxide

De Schotse fysicus en chemicus Joseph Black (1728 - 1799) experimenteerde met een gas geproduceerd bij verschillende chemische reacties en probeerde de eigenschappen ervan te bepalen. In 1750 ontdekte hij dat het opwarmen van leisteen (calciumcarbonaat) of het behandelen met zuren ervan resulteerde in een gas dat hij 'fixed air' noemde. Hij stelde vast dat dit gas zwaarder dan lucht was en dat niet geschikt voor het laten branden van een kaars of om een dier te laten ademen. Op basis van deze observaties toonde hij eveneens aan dat het gas dat door dieren werd uitgeademd een product was van microbiologische fermentatie.

uitademing en de noodzaak aan ventilatie

Experimenten met dieren in het teken van de wetenschappelijke vooruitgang was honderden jaren geleden de gewone gang van zaken. De Nederlandse wetenschapper Pieter Van Musschenbroeck (1692 - 1761) onderwierp, zoals Boyle hem voordeed,

dieren in gesloten kamers aan verhoogde druk. Daarbij viel hem op dat deze dieren na een tijdje stierven. Hij besloot hieruit dat de deeltjes die we uitademen dodelijk zijn voor de mens, als een soort gif. Daarom moet de lucht in een duikklok regelmatig ververst worden.

Richard Pococke (1704 - 1765) was een bisschop in de Kerk van Ierland. Hij is echter het meest bekend om zijn reisverslagen en dagboeken. Hij schreef over een systeem van oppervlaktebevoorrading bij duikers tijdens een bezoek aan het Isle of Wight, Engeland. "Ik ging erheen om naar de Needles te gaan om de merkwaardige manier van duiken te zien waarmee ze onlangs begonnen waren. De duikers worden naar beneden gelaten in een uitrusting gemaakt van leer, verstevigd bij de knieën en schouders, en als ik me niet vergis, bij het hoofd met messing. Er zitten twee leren buizen aan vast: één voor de

lucht die naar beneden gaat en om te praten en de andere om de lucht eruit te pompen. Ze blijven vijf minuten beneden ...". Zijn beschrijving leest alsof het om duikers in een Beckeruitrusting gaat die bergingswerk uitvoeren. De lucht werd hierbij door een pomp ververst en niet door een blaasbalg, zoals dit bij het origineel ontwerp voorzien was. "Soms", gaat hij verder, "zoals men zich kan voorstellen, als ze te ver naar beneden zijn gegaan, komen ze boven met bloed bij neus en ogen". Deze zin komt neer op de eerste beschrijving van een barotrauma.

eerste reddingsvest

In 1772 was het Franse woord 'scaphandre' nog niet populair en Fréminet had hierdoor zijn uitvinding 'machine hydrostatergatique' (hydrostatische machine) genoemd. Toch was het woord 'scaphandre' zeven jaar eerder bedacht, maar dan voor een uitvinding die niet bedoeld was om onder water te gaan, maar om op het oppervlak te drijven. Het woord 'scaphandre' werd voor het eerst gebruikt in 1765 door Jean-Baptiste de La Chapelle, bekend als de Abbé de la Chapelle (1710 - 1792), toen hij zijn eigen uitvinding presenteerde aan de Koninklijke Academie van Wetenschappen. Tien jaar later, in 1775, publiceerde hij zijn werk 'Traité de la construction théorique et pratique du scaphandre ou du bateau de l'homme'. De uitvinding was een korset van kurk, waarmee soldaten konden drijven en rivieren oversteken. Wie zijn uitvinding aantrok, dreef op het water en werd een 'bootman' of 'scaphandre' van het Grieks 'skaphe' (boot) en 'andros' (man). Zo werd het reddingsvest geboren. Er kwam geen vervolg op zijn uitvinding, maar de term bleef in het geheugen gegrift en werd later toegepast op duikuitrusting.

Joseph Black.

Afbeelding: Depositphotos.

Pieter Van Musschenbroeck.

Richard Pococke.

Schilder: Jean-Etienne Liotard.

De 'scaphandre' van Jean-Baptiste de La Chapelle.

Sommige historici noemen dokter Freminet de vader van SCUBA vanwege zijn uitvinding 'Machine Hydrostatergatique' in 1771. In 1772 daalde dokter Freminet in de Franse stad Le Havre af tot 15 meter diepte in een leren pak en een koperen helm. Op zijn rug droeg hij een vat met perslucht. De lucht kwam de helm binnen via twee pijpen. Er werden later nog een aantal duiken gemaakt en er gebeurden geen dodelijke ongevallen. Freminet verklaarde dat uitgeademde lucht geregenereerd werd, omdat de lucht door watergekoelde pijpen van en naar de helm liep (we zijn niet onbekend met dit idee). De container was voorzien van een ventilator die op een veer werkte. Freminet zei dat dit het regeneratieproces positief beïnvloedde, maar nu weten we beter. Bij elke duik kon hij enkele minuten onder water blijven.

Mogelijk maakte hij een tweede systeem. In ieder geval dook hij in tien jaar tijd verschillende keren met succes, waaronder één

keer waarbij hij bij de 'Pont-Marie' in Parijs 32 minuten onder water bleef. Hij had geluk dat hij niet stierf, omdat er geen effectief systeem was om de CO2 af te voeren.

stikstof

De 18e eeuw kan gerust bestempeld worden als de eeuw van de 'lucht'. Immers, tijdens die jaren gaat de wetenschap over de samenstelling van het gas, dat we allemaal dagelijks inademen, met rasse schreden vooruit. In 1772 beschreef de Schotse fysicus, chemicus en plantkundige Daniel Rutherford (1749 - 1819) een experiment waarbij een gas geproduceerd werd dat hij 'noxious air' (giftige lucht) or 'phlogisticated air' noemde. We weten nu dat dit gas voornamelijk uit stikstof moet bestaan hebben.

In 1790 noemde de Franse chemicus Jean-Antoine-Claude Chaptal dat gas 'nitrogen' nadat hij had vastgesteld dat het aanwezig is in nitraatzuren (nitric acid) en nitraten.

Antoine-Laurent Lavoisier, een andere Franse chemicus, suggereerde de naam 'azote', uit het Oud Grieks 'ἀζωτικός' (stikstofhoudend), dat 'geen leven' betekent. Hij stelde deze naam voor vanwege de verstikkende eigenschap van stikstof.

zuurstof en eerste beschrijving van de effecten ervan

We weten als duiker dat er naast stikstof en koolstofdioxide nog een derde gas in onze lucht zit en dat is zuurstof. In 1774 komt de wetenschap tot deze ontdekking. De Engelse multidisciplinaire wetenschapper, we noteren onder andere chemicus, natuurfilosoof, theoloog, grammaticus, opvoeder en politicoloog, Joseph Priestley (1733 - 1804) isoleerde een gas dat hij 'dephlogisticated air' noemde. Hij besefte echter niet dat het om een nieuw chemisch element ging. Hij was de eerste die over dit gas publiceerde en daarom wordt deze ontdekking aan hem

Freminet Machine Hydrostatergatique (1772).

Daniel Rutherford.

Jean-Antoine-Claude Chaptal.

Schilder: Louis-André-Gabriel Bouchet.

Antoine-Laurent Lavoisier.

Joseph Priestley.

Schilder: Ellen Sharples (1795).

toegeschreven. Michael Sendivogius isoleerde in 1604 als eerste zuurstof en Carl Wilhelm Scheele herontdekte het in 1773, onafhankelijk en onwetend van Priestleys experimenten.

De naam zuurstof werd in 1777, of was het 1781, bedacht door Antoine Laurent Lavoisier die als eerste het gas als een zuiver chemisch element voorstelde. De naam zuurstof (oxygen), of producent van zuren, verwijst naar de rol van het element bij de verbranding.

Een aantal jaren later, in 1789, beschreven Lavoisier en Sequin voor het eerst het schadelijke effect op de longen wanneer het gas voor lange tijd normobaar wordt ingeademd. Hierdoor raadden ze het gebruik ervan af.

eerste dodelijke slachtoffer van een duikboot

De Brit John Day (? - 1774) is één van de voorbeelden van roekeloze amateurs wiens helaas gebrekkige theorieën hem het leven zouden kosten. Hij was timmerman en wagenmaker in Norfolk en beschouwde zichzelf als een geniaal man en droomde ervan een onderwaterkamer te bouwen om fortuin te maken en roem te vergaren. Het is niet duidelijk hoe hij bij succes zijn fortuin zou maken, want het vaartuig zou gewoon zinken en even later weer naar boven komen. Blijkbaar was hij een beetje een zonderling die werd beschreven als analfabeet, arm en eigenzinnig in zijn opvattingen met een sombere, gemene inborst. Hij moest echter aan geld zien te komen en investeringen voor zijn plan zien te bekomen. Day maakte bekend dat hij een marktboot uit Norwich had gekocht en er een klein waterdicht compartiment aan toegevoegd

had. Hij had de boot naar de 'The Broads' in Norfolk meegenomen en het vaartuig met hem erin door het getij onder water laten lopen. Terwijl het getij op en af ging, bleef hij erin opgesloten. Andere berichten deden de ronde dat Day beweerde dat hij een waterdicht compartiment had gebouwd in het binnenste van een afgedankte vissersboot, de rest vulde met grote stenen en een hele dag onder water ging tot een diepte van 100 meter. Hij beweerde ook dat hij veel stenen via een ingenieus touwsysteem van zijn eigen ontwerp had losgelaten, waardoor het drijfvermogen werd hersteld en hij naar de oppervlakte dreef. Het zal niemand verbazen dat er geen getuigen zijn van beide versies van het verhaal.

Maar de reclame deed zijn werk, want desondanks vond Day een sponsor in de in Plymouth bekende gokker, Christopher Blake. Samen bedachten ze het idee om de onderneming te financieren en een aanzienlijke winst te maken door weddingsschappen op het succes (of niet) van Day. Blake betaalde £350 (tegenwoordig ongeveer 100.000 euro) en beloofde Day 10% van de winst van de weddenschappen die hij op het evenement zou afsluiten. Na zijn investering verhuisde Day naar Plymouth om verder aan zijn duikboot te bouwen.

Days idee was om een waterdichte kamer in de 50 ton zware sloep Maria te bouwen. De Maria had 20 ton ballast en aan de buitenkant van het schip waren twee gewichten van 10 ton bevestigd die vanuit de duikkamer konden worden losgelaten. Binnenin

de duikkamer werd nog eens 20 ton ballast toegevoegd, in totaal 60 ton dus, waardoor de Maria zou zinken. Na 12 uur zou Day de twee gewichten van 10 ton loslaten en de Maria zou dan naar de oppervlakte stijgen, omdat de sloep nu nog maar 40 ton ballast zou bevatten en kon drijven met 50 ton. Hij zou op bepaalde momenten tijdens zijn onderdompeling verschillende gekleurde markeerders loslaten om te laten zien dat hij in orde was.

Hij hield echter geen rekening met het gewicht van zeewater, de atmosferische druk op diepte (ruwweg 5 keer hoger dan aan de oppervlakte op de door hem voorspelde diepte), het effect van getijden en de werking van de zee en dat hij de zuurstof in de lucht zou verbruiken. De meeste van deze factoren waren op dat moment bekend, maar het lijkt erop dat Days geloof in zijn eigen vernuft zwaarder doorwoog dan de toenmalige wetenschap. In sommige verslagen staat echter dat hij de poging uitstelde en de kamer sterker maakte voor het geval er enige waarheid zat achter de wetenschap die hem ter ore was gekomen door lokale scheepstimmermannen. Uiteindelijk waren de Maria en de kamer klaar. Blake had erop gewed dat Day 12 uur onder water zou overleven op 40 meter diepte, ondanks het feit dat Day opschepte dat hij zijn eerdere prestatie zou herhalen en 24 uur op 100 m diepte zou blijven.

De weddingschap startte met grote belangstelling. Niet lang nadat de 12 uur voorbij waren, werd het noodsignaal afgevuurd en

Carl Wilhelm Scheele.

De Maria van John Day.

gaf Lord Sandwich, First Lord of the Admiralty, die op dat moment in Plymouth was, het bevel tot een reddingsactie. Er werden pogingen ondernomen om de Maria te vinden door te baggeren en haar dan op te tillen, maar dit bleek vruchteloos. Er werd geen teken van het schip gevonden. Blake maakte ondertussen gebruik van de verwarring om te verdwijnen, samen met al het inzetgeld. Ik heb geen idee of hij ooit werd opgespoord, gevonden en gedwongen werd om iedereen uit te betalen. Hoewel een arts ter plaatse onmiddellijk verklaarde dat Day zou zijn doodgevroren, hoorde een Londense arts, dokter Falcke, van het incident en haastte zich naar Plymouth. Hij was ervan overtuigd dat als Day zich nog in de met lucht gevulde kamer bevond, de koude van het water 'zijn bloed in goede conditie' zou houden en dat een late reanimatie nog succesvol kon zijn. Als het lichaam teruggevonden kon worden voordat de ontbinding begon, geloofde Falcke dat hij het lichaam kon reanimeren. Met dit in gedachten financierde hij het zoeken naar het wrak voor de volgende weken, maar er werd niets gevonden.

De speculaties over de reden van het falen lopen uiteen, maar de meest waarschijnlijke verklaring is dat de Maria en de duikkamer bezweken onder de druk van het water toen het zonk, vandaar het borrelen van het water toen de Maria snel uit elkaar brak en dat verklaart onmiddellijk ook waarom er geen grotendeels intacte romp werd gevonden tijdens de pogingen om het wrak te lokaliseren. John Day mag dan geen geniale uitvinder zijn, hij gaat wel de geschiedenis in als de eerste geregistreerde dode ter wereld in een onderzeeër.

eerste dieptemeter

In zijn boek 'Recueil de diverses Pièces touchant quelques nouvelles Machines' gepubliceerd in 1695 stelde de Franse fysicus, wiskundige en uitvinder Denis Papin (1647 - 1713) het gebruik van een dieptemeter in onderzeeërs voor. In de 1747 editie van de Philosophia Britannica, een vroege encyclopedie, wordt de 'sea-gage' (zeemeter), beschreven voor het meten van de diepte van de oceanen.

We moeten echter tot 1775 wachten op de ontwikkeling van de eerste praktische dieptemeter door de Amerikaanse horlogemaker, bouwer van wetenschappelijke instrumenten en uitvinder Isaac Doolittle. Deze dieptemeter werd ontworpen en gemaakt

voor David Bushnells onderzeeër de 'Turtle'. In het begin van de 19e eeuw maakte de dieptemeter deel uit van de standaarduitrusting van een duikklok, maar daar zijn we nog niet aan toe.

eerste scheepsschroef

Het verhaal van de 'Turtle' gaat natuurlijk verder. De Amerikaanse uitvinder, gevechtsgenie, leraar en dokter, David Bushnell (1740 – 1824/26) demonstreerde tijdens zijn verblijf in de Yale universiteit dat buskruit onder water kon ontploffen. Deze kennis gebruikte hij later in de bouw van een onderwatermijn en van drijvende torpedo's, de toen gangbare naam voor antischipmijnen, die bij contact ontploften. Samen met de rijke Isaac Doolittle, ontwikkelde hij de eerste mechanische tijdbom en de eerste scheepsschroef. Gewapend met deze ideeën begon hij aan de bouw van de 'Turtle'. Het vaar-

tuig leek helemaal niet op een schildpad, maar eerder op een groot ei. Tenzij je het tegenkwam aan het wateroppervlak, want dan leek het klein stukje dat boven stak wel degelijk op een zwemmende schildpad. De duikboot was ontworpen om schepen aan te vallen en tot zinken te brengen door, met behulp van een met de hand aangedreven boor, een tijdbom aan de scheepsromp te bevestigen.

Op 7 september 1776 vertrok de 'Turtle' met Sergeant Ezra Lee van het Continentaal Leger als enig bemanningslid in de aanval. Zijn doelwit was het Brits oorlogsschip, bewapend met 64 kanonnen, de HMS Eagle dat voor anker lag in de haven van New York. Hoewel de aanval initieel een verrassing was – de Britse zeelui hadden geen idee wat hen aanviel – herkenden ze wel een lading explosieven en konden ze die neutraliseren. Deze mislukte duikbootaanval wordt door sommigen beschouwd als de eerste in de geschiedenis. We weten echter dat dit een foute interpretatie is, want de eerste duikbootaanval werd genoteerd rond 1505 door de Zweedse historicus Olaf Magnus.

ademhaling en massa

De Franse edelman en chemicus Antoine-Laurent Lavoisier (1743 - 1794) werd hierboven al vermeld als de naamgever aan het element zuurstof vanwege de rol dat dit gas speelt bij de verbranding. In 1780 toonde hij de rol van zuurstof en koolstofdioxide in de ademhaling aan. Naast zuurstof ontdekte hij ook het element waterstof in 1783. Daarnaast hielp hij bij de constructie van

Denis Papin.

De 'Turtle'.

Foto:

Musée Océanographique de Monaco.

het metrisch stelsel en ontdekte hij dat materie van vorm mag veranderen, de massa ervan zal steeds hetzelfde blijven.

eerste idee van een duiklamp

In 1783 diende de Franse ingenieur, hydrograaf en politicus Pierre-Alexandre-Laurent Forfait (1752 - 1807) op de Franse Academie voor Wetenschap in Rouen een voorstel in voor een nieuw duikpak dat de duiker het uiterlijk van een sandwichman gaf. Het pak was opmerkelijk, omdat het de duiker van hoofd tot voeten omsloot. Het was een volledig lederen pak met uitzondering van een deel van de rug waar twee planken waren aangepast om op dezelfde manier te werken als blaasbalgen. Ze waren afneembaar en werden verplaatst, zodat de duiker in de leren overall kon stappen. De harde achteren voorkant scharnierden bij het middel van de duiker en hadden twee veren die bij de schouders van de duiker bevestigd waren. Aan de rechtervoet van de duiker was een touw bevestigd. Door met de voet te bewegen, kon de duiker deze planken bewegen en

lucht naar binnen of naar buiten laten en zo het drijfvermogen veranderen. De helm was een apart onderdeel van de uitrusting en kwam niet lager dan de mond van de duiker. Dit apparaat werd niet gebruikt. Sommigen beschouwen het onterecht als het eerste pak dat de duiker van top tot teen omsloot. Wat wel nieuw was, was het idee van een

duiklamp. De helm bevatte een kaars als lichtbron.

In de geschiedenis zijn er af en toe katalyserende gebeurtenissen die het verloop ervan versnellen. Het is meestal pas later dat duidelijk wordt dat een bepaald event zo'n grote invloed op de geschiedenis heeft. Het zinken van het slagschip de Royal George speelt voor het duiken zo'n rol.

De HMS Royal George was een driedeks slagschip dat op 29 augustus 1782 in Spithead onder bevel van schout-bij-nacht Kempenfeldt kapseisde. Er waren op dat moment 1.000 mensen aan boord, waaronder vrouwen en kinderen. Slechts 200 werden er gered. Kempenfeldt en een groot deel van de bemanning verdronken. Het gerucht ging destijds dat de Royal Navy het schip niet geborgen wilde hebben, omdat het zou onthullen dat het fregat op dat moment niet in dienst had mogen zijn. Het gerucht ging dat de romp opengespleten was, waardoor het schip snel zonk.

Tussen 1782 en 1783 gebruikte William Tracey een duikklok bij verschillende mislukte bergingspogingen. Er werden kabels rond de romp bevestigd in een poging het schip vlot te trekken. Tracey ging failliet door deze mislukte bergingspogingen, werd opgepakt en in de gevangenis gezet. Later werd hij vrijgelaten en met pensioen gestuurd. Deze mislukte bergingsacties vormen echter maar de proloog van het verhaal van de Royal George. Als je wil weten welke belangrijke rol dit ongeluk gespeeld heeft, zal je moeten wachten op de zesde editie van de duikgeschiedenis.

PATRICK VAN HOESERLANDE

Pierre-Alexandre-Laurent Forfait, lid van de 'Académie de Marine'.

Wist je dat walvissen de tuiniers van de oceanen zijn?

Diegenen onder ons met groene vingers weten het wel: met een goede bemesting groeit alles uitbundiger. Ook onze oceanen hebben hier deugd van en nu denken wetenschappers de verantwoordelijken daarvoor gevonden te hebben, met name onze walvisvrienden.

Er was in het verleden al veel aandacht voor de zogenaamde walvispomp. De dieren voeden zich in de diepzee en brengen vervolgens een massa voedingsstoffen naar de ondiepere wateren door zich daar te ontlasten. Echter zag men al die jaren één feit over het hoofd, walvisurine speelt zo mogelijk nog een belangrijkere rol in het bemestingsverhaal. Een recente publicatie in het vakblad 'Nature Communications' geeft meer tekst en uitleg.

Baleinwalvissen migreren van productieve voedselgebieden op hoge breedtegraden naar (sub)tropische voortplantingsgebieden. Ze leggen hierbij aanzienlijke afstanden af. Grijze walvissen (Eschrichtius robustus) migreren wel 11.000 kilometer tussen Rusland en Baja California. In de korte zomerperiode eten de dieren hun buikje rond op hun voedingsgronden. Tijdens hun migratie en in de winterperiode vasten de meeste soorten.

Antarctische krill (Euphausia superba) met een buik vol fytoplankton, gemakkelijk te herkennen aan de groenkleurige maag.

Het ijzerconcentraat in walvispoep werkt als een stimulans voor de kleine algen (fytoplankton) en veroorzaakt onder invloed van fotosynthese een planktonbloei die op haar beurt de groei en voortplanting van krill ondersteunt.

Gezien hun grote lichaamsomvang kunnen ze grote hoeveelheden energie opslaan onder de vorm van vet, de befaamde blubber. Eens aangekomen in hun voedselarme voortplantingsgebieden op lage breedtegraden, gaan ze hun opgeslagen energie gebruiken om zich voort te planten en hun kalveren te zogen.

Bultruggen winnen in de zomer dagelijks 14 kilogram aan gewicht door haring en krill te eten, maar verbranden bijna 100 kilo per dag in de zomer tijdens het lacteren. De stikstof die daarbij vrijkomt wordt hoofdzakelijk via de urine in het water geloosd en levert de broodnodige voeding voor het fytoplankton dat onontbeerlijk is voor het mariene leven.

Een walvis produceert zo'n 950 liter urine per dag, wat maakt dat bultruggen, grijze walvissen en noordkapers elk jaar meer dan 4.000 ton aan nutriënten zoals stikstof transporteren naar kustgebieden in de (sub) tropen, waar dan ook nog eens vaak een koraalrifecosysteem aanwezig is. Dat is een hoeveelheid die overeenkomt met twee miljoen zakken kunstmest.

Overigens is dat niet alles. Ze vervoeren ook nog eens 45.000 ton aan biomassa onder de vorm van uitwerpselen, karkassen, placenta's en afgestoten – met organismen begroeide – huid.

Omwille van de historische walvisjacht zijn de hedendaagse walvispopulaties nog maar een fractie van voorheen. Men schat dan ook dat de capaciteit van deze 'transportband' vóór de commerciële vangst tot wel driemaal hoger lag, een argument temeer om deze opvallende diersoort te beschermen. Ze dragen meer dan een klein steentje bij aan het gezond houden van onze oceanen.

STEF VAN UFFEL

Foto: Uwe KilsWikipedia.

Grijze walvis (Eschrichtius robustus).

Foto: aidanm23iNaturalist.

Een nieuwe tentoonstelling van

Het project Pristine Seas, dat in 2008 van start is gegaan, bevordert de oprichting van zeereservaten, waar visvangst volledig verboden is.

Door specifieke delen van de oceaan te beschermen, wordt de veerkracht tegen klimaatverandering vergroot, de voedselvoorziening veiliggesteld en de biodiversiteit ondersteund. Het Pristine Seas-team werkt hierin samen met inheemse volkeren en lokale gemeenschappen, regeringen, non-profitpartners en bedrijven om ervoor te zorgen dat die gebieden ook de komende jaren effectief worden beheerd.

Sinds 2008 heeft het team maar liefst 44 expedities uitgevoerd – van tropische koraalriffen naar het Arctische schiereiland – en geholpen bij het opzetten van 27 beschermde maritieme gebieden die meer dan 6,5 miljoen vierkante kilometer oceaan beslaan. Het streven is om tot 2030 in totaal 40 nieuwe zeereservaten te realiseren en minstens 30% van de oceanen te beschermen.

Met prachtige foto's neemt de tentoonstelling 'Pristine Seas, bringing the Ocean Back' ons mee naar de expedities van het Pristine Seas-team en toont ons de ongelooflijke schoonheid van de onderwaterwereld.

"Deze tentoonstelling is een bewijs van de niet aflatende inzet van het Pristine Seasteam om het blauwe hart van onze planeet te beschermen", zegt Emily Dunham, directeur van campus en ervaringen bij de National Geographic Society. "Het doel is om bezoekers onder te dompelen in de schoonheid van de zeeën en oceanen en tegelijkertijd te laten zien waarom we deze moeten behouden".

Foto's (2): Enric SalaNational Geographic.

Samen met 'Pristine Seas' loopt 'The greatest wildlife photographs' een tentoonstelling met foto's van de meest iconische fotografen van National Geographic.

Tickets

De tentoonstellingen hebben plaats in de het NMBS-station van Liège Guillemins TGV van 19 april tot 28 september 2025. 

PATRICK SWINNEN

Door het kopen van een ticket ben je verzekerd van toegang tot de tentoonstelling: www.europaexpo.be/expo/index.php/tickets-fr

IK-JIJ

ik ben je boot jij bent de oever

ik ben je zeil jij bent de wind

ik ben je roer jij bent mijn richting

ik ben je vlag jij bent mijn mast

ik ben de boeg jij bent het water

Theo Franssen

Afbeelding: MidjourneyIvo Madder.

Advertentie

Bathydevius caudactylus, een naaktslak die in de waterkolom van de diepzee leeft

In 2000, 25 jaar geleden, kwamen wetenschappers een mysterieus, lichtgevend weekdier tegen in de diepte van de Stille Oceaan, zonder te weten wat het exact was. Nu krijgt het dier eindelijk een naam.

Je J e zal dit dier niet zo direct tegenkomen tijdens één van je duiken. Om het te ontdekken moet je naar de bathyale zone van de Stille Oceaan, tussen de 1.000 en 4.000 meter diep. Dat is allesbehalve een gastvrije plek. Op die diepte is de druk verpletterend, heerst er complete duisternis en is het ijskoud. Dat heeft een teer, wonderbaarlijk 'mysterieus weekdier' echter niet tegengehouden om zich in die onherbergzame omgeving te vestigen onderwaterplanetarium

Al meer dan twintig jaar lang komen wetenschappers van het Monterey Bay Aquarium Research Institute (MBARI) in Californië af en toe een vijf tot vijftien centimeter lang,

doorzichtige wezen tegen dat een bizarre mix van eigenschappen heeft. Zijn gezicht wordt omringd door een soort grote kap, die hij gebruikt om prooien te omhullen. Met die

kap kan het dier zich als een kwal voortstuwen. Zijn staart is omzoomd met tentakels en bij gevaar kan hij zelfs een tentakel afwerpen. Wanneer hij wordt aangeraakt, lichten zijn kap en staart op en verschijnt er een 'sterrenhemel' aan blauwgroene stippen –als een soort onderwaterplanetarium.

diepzeenaaktslak

Wetenschappers hebben nu vastgesteld dat dit raadsel uit de diepzee een zeenaaktslak (nudibranchia) is, maar wel één die zo vreemd is dat er een volledig nieuwe groep binnen de nudibranchia opgesteld is, melden de onderzoekers Bruce H. Robison en Steven H.D. Haddock in het wetenschappelijk magazine ScienceDirect.

Dit wezen, Bathydevius caudactylus genoemd, is de eerste bekende zeenaaktslak die in de waterkolom van de diepzee leeft. Zeenaaktslakken schuilen normaal op de zeebodem of zweven aan het wateroppervlak.

"Het dier heeft een unieke mix van eigenschappen van andere

zegt

zeenaaktslakken",

Foto: 2021 MBARI.

Een mysterieus weekdier, waargenomen door MBARI's op afstand bestuurbare Tiburon in de buitenste Monterey Canyon op een diepte van ongeveer 1.900 meter.

Wanneer het dier wordt aangeraakt, lichten zijn kap en staart op en verschijnt er een sterrenhemel aan blauwgroene stippen.

Foto: MBARI.

Steven Haddock, medeauteur van het onderzoek en MBARI marien bioloog. Haddock was erbij toen de wetenschappers het weekdier voor het eerst zagen in 2000, tijdens een verkenningstocht met een voertuig dat op afstand werd bediend. "We probeerden allemaal te raden wat het was", vertelt hij.

In de twee decennia na die eerste waarneming hebben de onderzoekers meer dan honderd exemplaren van de Bathydevius caudactylus gezien en enkele ervan ook in hun laboratoria bestudeerd. Genetische analyses laten zien dat dit wezen waarschijnlijk tot een familie behoort die zich lang geleden heeft afgesplitst van de andere zeenaaktslakken. Hoewel het dier dus enkele kenmerken deelt met andere soorten heeft het zijn eclectische mix van eigenschappen zelfstandig ontwikkeld. "Vergelijkbare kenmerken kunnen meerdere keren evolueren, maar om dat te zien gebeuren bij zo’n uniek organisme onder totaal verschillende omstandigheden dan bij andere zeenaaktslakken, is best fascinerend", zegt Jessica Goodheart, weekdieronderzoeker aan het American Museum of Natural History in New York. "Misschien kunnen zulke eigenschappen zich veel makkelijker ontwikkelen dan we oorspronkelijk dachten?", stelt ze zich als vraag. 

ontvouwd; (b) de kap is gesloten rond een open sluitspier; (c) de kap is tweelobbig, gesloten langs de verticale as; (d) instulping in de bovenrand met een geknepen uitsteeksel in de onderrand; (e) de perifere lip van de kap is teruggerold tegen het buitenoppervlak van de klok; (f) in een voortstuwende puls.

Het mysterieuze weekdier Bathydevius caudactylus, waargenomen op een diepte van ongeveer 1.550 meter. Het heeft een brede, peddelachtige staart met verschillende vingerachtige uitsteeksels, dactylen genaamd, die mogelijk helpen bij de verdediging.

Extra info

Het origineel Engelstalig artikel over Bathydevius caudactylus, waar dit artikel op gebaseerd werd, verscheen in Scientific American van 23 januari 2025. Je kan het lezen via deze QR-code:

De wetenschappelijke studie: Discovery and description of a remarkable bathypelagic nudibranch, Bathydevius caudactylus, gen. et. sp. nov.

Monterey Bay Aquarium Research Institute (MBARI) / info en video over Bathydevius caudactylus:

IVO MADDER

Kapconfiguratiemodi voor Bathydevius caudactylus: (a) volledig

Voorlopig geen octopuskwekerij in Las Palmas

Je hebt er waarschijnlijk nog nooit over horen spreken, maar de multinational Grupo Nueva Pescanova in het Spaanse Redondela is actief in 17 landen en telt ongeveer 12.400 medewerkers. Als visbedrijf kan dat tellen.

Nueva Pescanova kweekt vis en garnalen en niet zo'n klein beetje. In Zuid-Amerika 'produceert' de onderneming jaarlijks 60.000 ton vannameigarnalen (Litopaeus vannamei), in Spanje jaarlijks 2.800 ton tarbot (Scophthalmus maximus).

In hun R&D-afdeling, het Biomarine Center in O Grove (Galicië), richten wetenschappers zich sinds enkele jaren op de ontwikkeling van nieuwe kweeksoorten, waaronder de gewone octopus (Octopus vulgaris).

In landen rond de Middellandse Zee, Mexico, Japan en China, behoren cephalopoda of koppotigen (octopus, pijlinktvis, zeekat en nautilus) tot de fijnere voedingswaren.

Ook in de Verenigde Staten is de consumptie van octopussen de laatste vier jaren exponentieel gestegen. De geregistreerde vangsten van cephalopoda zijn dan ook drastisch toegenomen sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw. In 2014 bedroeg de jaarlijkse aanvoer bijna vijf miljoen ton, meer dan acht keer de aanvoer in 1950. Octopus wordt

vooral gevangen in China, Marokko, Mauritanië, Japan en de EU. Deze vijf regio's zijn goed voor 76% van de vangsten wereldwijd.

Het zal je niet verwonderen dat in Europa de meeste inktvissen in de landen aan de Middellanse Zee worden gevist. Daar stellen we echter sinds enkele jaren een vermindering van de aanvoer vast. Dat is het resultaat van een ongebreidelde overbevissing van de

populatie wilde octopussen. De vraag naar deze dieren is echter dezelfde gebleven, wat een aanzienlijke stijging van de prijzen heeft betekend. En ja, die inflatie van de prijzen heeft ervoor gezorgd dat de industrie aandacht kreeg voor het op grote schaal kweken van octopus.

In de jaren '90 werden in de noordelijke mediterrane landen verschillende proefculturen gestart met de gewone octopus (Octopus vulgaris), ook Europese achtarm of kraak genoemd. Deze soort komt zowat overal ter wereld voor, zowel in tropische en subtropische zeeën als in wateren met gematigde temperaturen.

Foto: Nueva Pescanova.

Paralarve van de octopus, 55 dagen oud.

Foto: publiek domein.

Octopussenvangst in Griekenland.

Het leefgebied van de gewone octopus gaat van de kustlijn tot op diepten van 200 meter in diverse mariene milieu's.

Hij blijkt in gevangenschap gemakkelijk te acclimatiseren en kan per dag 5% in massa groeien.

Ook zijn vruchtbaarheidscijfer is bijzonder hoog, want het vrouwtje kan tussen de 100.000 en 500.000 eieren leggen. Deze kenmerken maken van de gewone octopus op het eerste gezicht de meest geschikte kandidaat voor de aquacultuur.

Maar de onderzoekers kwamen ook snel tot de vaststelling dat er ook problemen zijn met deze soort, zoals kannibalisme, een afkeer van opsluiting, afhankelijkheid van levend voedsel en één enkele voortplantingsepisode tijdens hun leven. Toch bleef men verder investeren in de ontwikkeling van octopuskweeksystemen.

Hoe kweek je octopussen (als je dat al zou willen)?

Twee methoden worden onderzocht:

1. Het vetmesten op zee.

In viskwekerijen worden jonge octopussen in het wild gevangen en gedurende 3 tot 4 maanden in zeekooien vetgemest. Dit systeem heeft het nadeel dat de omgevingsparameters niet onder controle zijn en dat de natuurlijke levenswijze van het dier niet kan nagebootst worden. Het gevolg is een hoog sterftecijfer en een duur productieproces. Actueel wordt deze methode nergens meer op grote schaal onderzocht.

2. Het kweken in tanks op het land. In de octopusboerderij wordt de ganse levenscyclus gecontroleerd. De bedoeling is de dieren in tanks te fokken en vet te mesten. Ook hier is nog heel wat onderzoek nodig, want de ontwikkeling van grootschalige

kweek wordt beperkt door moeilijkheden bij het beheersen van de voortplanting van de dieren en het ontwikkelen van een duurzaam dieet.

Octopussen zijn semelparous, dit wil zeggen dat ze zich slechts eenmaal voortplanten in hun leven en dan sterven. Het kweekmateriaal moet dus steeds hernieuwd worden. De mannetjes sterven enkele maanden na de copulatie. Het vrouwtje legt de eitjes één voor één op de bodem of laat ze in trossen hangen aan het plafond van het hol. Ze bewaakt de eieren tegen roofdieren en blaast er regelmatig water overheen om ze van zuurstof te voorzien. Zij eet gedurende deze periode (ongeveer een maand) niet. Als de eieren uitkomen, sterft het vrouwtje en de baby-octopussen drijven dan enige tijd in wolken plankton. Tijdens deze levensperiode, die paralarvale fase heet, hebben ze voer nodig met een hoge voedingswaarde. In het wild zijn dat larven van krabben, zeesterren en kleine visjes. In kwekerijen worden levende prooien als artemia en spinkrabben gebruikt.

En in Las Palmas?

Las Palmas is de hoofdstad van het Spaanse eiland Gran Canaria. Het is gelegen in de Atlantische Oceaan, op zo'n vierenhalf uur vliegen van Zaventem.

Het bedrijf Nueva Pescanova wilde er in een haven een octopuskwekerij openen en had daar een investering van 65 miljoen euro voor over. Het was de bedoeling om tegen 2027 niet minder dan 1 miljoen octopussen per jaar uit aquacultuur op de markt te brengen. Wereldwijd zetten milieuvereni-

Paralarve van de octopus, 10 dagen oud.

Foto: Nueva Pescanova.

Rudimentaire installatie om het ontsnappen van de octopus te voorkomen. Aquarium van de universiteit van Luik.

Foto: Patrick Swinnen.

Foto: Nueva Pescanova.

Vestiging van Nueva Pescanova in Porriño (Spanje).

gingen en belangengroepen zich in tegen het project. Met succes, want de plannen voor de kwekerij werden in oktober 2024 in de schuif gelegd.

Hiernaast bleken de proefprojecten voor de kweek niet succesvol te zijn. We haalden hierboven al enkele redenen aan waarom aquacultuur van octopussen zo moeilijk is, maar er zijn zeker nog meer overwegingen.

De voedselconversieverhouding van de octopus bedraagt 3:1, wat aangeeft dat het dier drie keer zijn eigen gewicht aan voedsel eet. Dat voedsel bestaat uit wilde zeedieren (vooral garnalen en kleine vissoorten) en betekent dus een bedreiging voor wilde bestanden. Een alternatief met duurzaam kunstmatig voer is niet gevonden.

Naast het gebrek aan duurzame voeding zou de kweek van octopussen op industriele schaal in zee ook grote waterverontreiniging veroorzaken en een ernstige bedreiging vormen voor de natuurlijke flora en fauna in de omgeving.

Daarenboven is bewezen dat octopussen uiterst complexe dieren zijn. Is het etisch verantwoord om intelligente dieren, die bijvoorbeeld een ruimtelijke taak in één dag leren en de informatie zeven dagen lang onthouden, bloot te stellen aan extreem pijnlijke of stressvolle procedures die de kunstmatige kweek (en slachting) inhoudt? wettelijk bekeken

Octopussen worden omzeggens door geen enkele wet of richtlijn beschermd. De WOAH (World Organisation for Animal Health) heeft richtlijnen uitgevaardigd voor gekweekte vissen, maar niet voor koppotigen, de klasse waar de octopussen toe behoren.

In de VS vallen ze buiten de federale wetgevingen, de 'Animal Welfare Act' en de 'Humane Methods of Slaughter Act', omdat ze niet eens als 'dieren' worden beschouwd. De staten Californië en Washington verbieden wél de aquacultuur van octopussen sinds 2024.

De EU heeft richtlijnen uitgevaardigd voor de bescherming van landbouwhuisdieren tijdens de kweek, het transport en het doden, maar ongewervelden vallen buiten het toepassingsgebied. Daarom is er momenteel geen Europese wetgeving die octopussen beschermt als ze com-

Foto: Patrick Swinnen.

Zuignappen van de reuzenkraak (Enteroctopus dofleini) in het zeeaquarium van Seward (Alaska).

Foto: Anima naturalis.

Foto: Patrick Swinnen.

Ook in onze supermarkten wordt octopus verkocht.

Protest tegen aquacultuur van octopussen in Spanje.

mercieel zouden worden geproduceerd voor menselijke consumptie.

Enkele landen in Europa hebben de koppotigen wel in hun nationale wetgeving opgenomen. Dat is bijvoorbeeld het geval voor het Verenigd Koninkrijk en Denemarken.

Advertentie

Merapi Tour & Travel

Dé Indonesië duik- en reisspecialist, van Pulau Weh tot Triton Bay

Merapi Tour & Travel organiseert individuele rondreizen én duikreizen over de gehele archipel. Van de makkelijk bereikbare bestemmingen als Bali, Komodo en Bunaken, tot de pareltjes als Wakatobi, Raja Ampat, de Molukken en Alor.

Check al onze DuikVaker-aanbiedingen op www.merapi.nl

Verschillende reizen naar de hamerhaaien in de Zuid-Molukken!

Kijk op onze Duiken pagina op www.merapi.nl voor het volledige aanbod. Staat jouw droombestemming er niet bij, dan gaan we daar direct naar op zoek!

Op duikreis met jouw vereniging? Vraag ons naar de mogelijkheden!

Merapi Tour & Travel Prinses Irenestraat 58, 6611 BK Overasselt www.merapi.nl, Tel.: +31-888 111 999, info@merapi.nl

PATRICK SWINNEN

Foto: Nueva Pescanova.

In het 'Museo del Nueva Pescanova Biomarine Center' in het Spaanse O Grave is de octopus prominent aanwezig.

Fabrieksbezoek BARE

Vorig jaar werd in Malta 'DIVErsion 2024' georganiseerd, een groot duikevent voor duikretailers, distributeurs en duiksportgerelateerde pers uit Europa en Azië. Daar konden we kennismaken met de nieuwe producten van premiummerken onder de koepel 'Huish Outdoors'. Uiteraard mocht een bezoek aan de fabriek van BARE, waar droogpakken gemaakt worden, niet ontbreken.

Op uitnodiging van Amilco Benelux, de distributeur van de merken van 'Huish Outdoors', werden de Belgische en Nederlandse winkeliers en media uitgenodigd op het vierdaags event 'DIVErsion 2024'. 'Huish Outdoors' zegt de meesten onder ons niets, maar de merken die ze vertegenwoordigen kennen we beslist wel: Aquatics Atomic, BARE, Hollis,

Oceanic, Stahlsac en Zeagle. Tijdens het event kregen we de kans ons te verdiepen in de nieuwste producten van deze merken, werd de focus gelegd op innovaties, kregen we allerlei nuttige wetenswaardigheden mee en konden we zelfs het materiaal uittesten tijdens een duikje in de Maltese zee of het zwembad van het hotel.

Amilco

Benelux

Voor Amilco Benelux is 'DIVErsion' een onderdeel van alles wat ze aanbieden voor hun dealers. "We blijven onze dealers voorzien van kennis over onze producten, zodat elke verkoper de juiste informatie aan zijn klanten kan overbrengen", zegt Jeroen Saris, medewerker bij Amilco Benelux. "Het hele verhaal van een product is belangrijk en moet je aan de duikers kunnen overbrengen. Daarom hebben we ook de duikgerelateerde pers uitgenodigd. Naast 'DIVErsion' organiseren we trainingen in het onderhoud van materiaal en 'aftersales' geven we het ganse jaar door".

Foto's (3): Ivo M a d der

droogpakkenfabrikant

Op het eiland Malta is de fabriek van BARE gevestigd, daar waar de droogpakken van BARE met de hand gemaakt worden. De genodigden van 'DIVErsion 2024' kregen een geleid bezoek en de pers was het eerst aan de beurt, zodat we voldoende tijd hadden om de nodige info te verzamelen.

Toen we op het industrieterrein van Valleta, de hoofdstad van het eiland, bij BARE stopten, was de eerste indruk: "Worden die kwalitatieve duikpakken in dit gedateerde gebouw – dat net zoals de andere gebouwen te lijden heeft onder de zeelucht en de zon –geproduceerd?". Maar die indruk kreeg vrij snel een meer dan positieve wending tijdens de rondleiding. In de inkomhal werden we ontvangen door Steve, de fabrieksmanager,

Foto's (6): Ivo Madder.

Het magazijn met een voorraad hoogwaardige neopreen en trilaminaat.

Bij BARE gebruiken ze milieuvriendelijk limestoneneopreen.

De snijmachine in volle actie. De gekleurde onderdelen zijn al ingesneden in de lap neopeen.

De volautomatische snijmachine voor neopreen of trilaminaat.

De snijkop van de snijmachine.

De onderdelen voor maatwerk worden gemarkeerd.

die ons heel enthousiast alles over de productie vertelde. Bij Bare werken 15 personen in het kantoor en 45 mensen in de productiehal. Steve liet ons het proces van begin tot einde zien. In de fabriek horen we de hele tijd het ratelen van de naaimachines en het ruikt er naar lijm en neopreen. Het personeel werkt geconcentreerd. Met de grootste precisie en zorgvuldigheid worden er droogpakken gemaakt, zowel confectiepakken als het maatwerk dat via de BARE-dealer besteld wordt. Ook natpakken op maat worden er gemaakt, de andere worden in het verre oosten geproduceerd. De productie van onderpakken gebeurt ook in Valleta.

milieuvriendelijk limestoneneopreen

We liepen door tot achteraan de fabriekshal, tot in het magazijn, waar de grondstoffen voor de productie opgeslagen zijn. Het hoogwaardige neopreen komt vanuit het verre oosten, het trilaminaat van Engeland. Het materiaal wordt regelmatig getest op duurzaamheid. Dit doen ze door het gedurende 100 uur te laten draaien in een wasmachine met zout water.

Achterin de fabriekshal staat de volautomatische snijmachine voor neopreen of trilaminaat – eigenlijk het begin van het productiepro-

De opdruk via een handmatig zeefdrukproces. Vastkleven van verstevigingen.

Nekseals en polsseals bevestigen.

Duiklaarzen bevestigen. Testen op eventuele lekken.

Na de lektest worden de droogpakken gedroogd.

Lijmen van de ritssluitingen.

ces. Via een computerprogramma worden de gewenste maten ingegeven, waarna de snijrobot de materialen netjes uitsnijdt. Het uitgesneden materiaal wordt daarna samengebonden. We zagen diverse onderdelen van een duikpak in hoog tempo, maar zorgvuldig en nauwkeurig, door de naaimachines gaan. Iets verderop zorgt iemand voor de opdruk via een handmatig zeefdrukproces. De volgende persoon naait de ritssluitingen in. Tot slot worden de zakken erop gelijmd en de laarzen en seals bevestigd. Er worden telkens drie lijmlagen aangebracht vooraleer de materialen tegen elkaar te drukken.

Bij BARE hebben ze aandacht voor de ecologische voetprint die ze achterlaten. Ze proberen die zo klein mogelijk te houden. Steve vertelde ons trots dat ze tijdens de coronapandemie de efficiëntie van de

Foto's (13):

Ivo Madder.

Klaar om geassembleerd en verpakt te worden.

Lijmlagen worden telkens driemaal aangebracht. Bevestigen van de opbergzakken.

De productie van onderpakken gebeurt ook in Valleta.

Mocht een pak toch lekken, dan wordt het hier hersteld.

productiehal bekeken en de werking geherstructureerd hebben. Ook naar het verbruik en gebruik van materialen werd gekeken. Ze sturen daar nog steeds in bij en gebruiken ondertussen limestoneneopreen. Dat is neopreen op basis van kalksteen in plaats van op basis van aardolie. Tijdens de productie van de droogpakken wordt er enkel lijm op waterbasis gebruikt, wat beter is voor het milieu én voor het personeel dat ermee werkt. De keuring van het materiaal op duurzaamheid en de lektest van de droogpakken werd geoptimaliseerd, zodat er heel weinig water voor nodig is. Het plastic dat wordt gebruikt voor de producten is PFAS-vrij. Er gaat omzeggens niets in de vuilbak. De kleine stukken neopreen die overblijven, gebruiken ze als labels op de pakken of ze maken er drankblikkoelers van. Als verpakkingsmateriaal wordt enkel gebruikgemaakt van materiaal dat biologisch afbreekbaar is.

testen op lekkage

Als laatste controle wordt elk droogpak binnenstebuiten getest op lekken. De eerste keer zonder de seals of ventielen, de tweede keer als het pak volledig afgewerkt is. Wordt er een eventueel twijfelachtige kleine

lekkage vastgesteld, dan gaat het pak terug naar de lijm- of stikafdeling. BARE geeft 7 jaar garantie op de gelijmde naden, zo zeker zijn ze van hun kwaliteit en vakmanschap. Nadat de pakken droog zijn, zijn ze klaar om verpakt te worden ter verzending.

Wat tijdens de rondleiding opviel, is dat de personeelsleden enorm trots zijn op hun werk. Het lijkt zelf op een familiebedrijf, zo begaan zijn ze met hun afgeleverd werk. We hebben ook heel wat bewondering voor al die handenarbeid en het zorgvuldige productieproces. Opmerkelijk is dat het personeel fier gekleed is en dat de vrouwen lange gelakte nagels hebben en ze daarmee kunnen werken zonder dat er een seal scheurt of er een haak in het materiaal komt.

De drukste periode loopt van september tot april, hoogseizoen voor de droogpakken. Dagelijks zijn er dan ongeveer 20 droogpakken klaar voor verzending. Een droogpak aankopen is redelijk duur, maar als je ziet wat voor werk erin zit en welke stappen genomen worden in het productieproces is het dan duur? 

IVO MADDER

Foto's (5): Ivo Madder.

Niet enkel confectiepakken, maar ook maatwerk. Lange gelakte nagels vormen geen probleem bij het werk.

Lijmresten verwijderen.

Tijdens 'DIVErsion 2024' werden de merken onder Huish Outdoors voorgesteld.

DE DUIKWINKEL VAN NEDERLAND EN BELGIË

Complete duikset

Open Water

• Compleet! Je kan zo het water in

• Gemonteerd en duikklaar geleverd

• Delen van de set aanpassen? Neem contact op

vanaf € 1.499

Scubapro MK17 C370 automatenset

• Gebalanceerde membraan automaat

• Met ijskit op de eerste trap Gemonteerd en duikklaar geleverd Console naar keuze

vanaf € 549

Garmin Descent G2 duikcomputer

• Nieuwe vette klok! Touchscreen Amoled kleurenscherm

Check alle extra functies

Bare 7mm Revel

Elate Duikpakset

• 7 mm full met 7 mm vest

Met botjes en handschoenen 15 mannen- en 12 vrouwenmaten Perfect voor duiken in NL/BE

€ 699,99 € 649

SubLub Rotterdam

Admiraal de Ruyterweg 40a 3031 AD Rotterdam

T +31 (0)10-2440111 | rotterdam@sublub.nl

Open di-vr 12-18 u & za 10-17 u

SubLub Zuidlaren

Verlengde stationsweg 12 9471 PL Zuidlaren

T +31 (0)50-8200479 | zuidlaren@sublub.nl

Open di-vr 11-18 u & za 10-17 u za 10-17 u

SubLub Nieuwegein

Merweplein 1 3432 GN Nieuwegein

T +31 (0)30-2074062 | nieuwegein@sublub.nl

Open wo 16-21 u do & vr 12-18 u, za & zo 10-17 u

SubLub Amstelveen

Uilenstede 314 1183 DB Amstelveen

T +31 (0)20-6407806 | amstelveen@sublub.nl

Open di-vr 13-19 u & za 10-17 u

SubLub Limburg

Valkenburgerweg 12 6367 GV Voerendaal

T +31 (0)45-2033013 | voerendaal@sublub.nl

Open ma, di, do & vr 14-19 u & za 10-16 u

Verdienstelijke AVOS-ers in de kijker

Tijdens de Algemene Vergadering van AVOS werden door Koen

Van Dyck, de voorzitter, drie personen in de kijker gezet die zich binnen AVOS verdienstelijk gemaakt hebben.

Koen kondigde het aan als een raadsel. Wie kon raden om wie het ging, kreeg een prijs. De personen wisten zelf ook niet dat ze in de kijker gezet zouden worden, maar als ze dus zelf doorhadden dat het om hen ging, moesten ze hun mond houden. De gegevens over deze personen komen uit de database en het archief van NELOS of werd verkregen via bepaalde gunstige winden uit familiale omgevingen en clubkringen. Hier volgen de raadsels van Koen: persoonlijkheid nr. 1

Deze persoon is verzot op zwarte chocolade. Hij gaat nogal chaotisch en onhandig door het leven. Alles wat je kan vergeten, zal hij vergeten en als je iets kapot kan krijgen, zal hij het kapot krijgen.

Zijn familienaam gebruikt men in zijn club als een kwaliteitslabel voor onverslijtbaar. Als iets XYZ-proof is, (XYZ als zijn familienaam), dan krijgt niemand het stuk.

Hij startte met duiken in 1993, een uitstekend jaar volgens de AVOS-voorzitter. Hij werd 1*I in 1998, 2*I in 2001 en 3*I in 2004 – als de allerlaatste geproclameerde van Bendor. Door een pittig duikongeval verdween hij een tijdje van het toneel, duiken kon hij vergeten, wandelen ook … maar hij vocht tegen die gedachten en met een zeer

positieve mindset is hij als wet wheeler terug op de wielen en actief in het duikwereldje.

persoonlijkheid nr. 2

Deze persoon begon eveneens in 1993 te duiken. Voor die tijd dronk hij nooit of te nimmer alcohol. Deze achterstand heeft hij ondertussen ruimschoots ingehaald. Een beruchte anekdote is dat hij op een sinksenweekend één van zijn vele kinderen naar de frituur stuurde met 50 euro. De kleine kwam terug met een kruiwagen vol frieten, genoeg voor heel de camping.

Om zijn droogpak te drogen, stak zijn vrouw het eens in de droogkast. Blijkbaar geen topidee. Na een lange aprèsduik in L'Estartit belde hij om 4 uur 's nachts in paniek naar het thuisfront, omdat zijn auto niet meer op de parking stond. Ze konden hem gelukkig vlug geruststellen, omdat hij met de bus was opgereden.

Hij reeg de brevetten aaneen in 1993, 1995 en 1999. In 2001 werd hij 1*I, ook een uitstekend jaar volgens de voorzitter, en al in 2002 werd hij 2*I. Murphy kwam langs en hij kreeg een duikongeval, waardoor hij definitief duikverbod kreeg. Dat belette hem niet om zich jarenlang als duikschoolleider te blijven inzetten voor zijn jeugdduikers bij AJD.

persoonlijkheid nr. 3

Deze persoon begon als 16-jarige snotneus te duiken. Maar vandaag is hij de nestor van de genomineerden. Hij start zijn duikcarrière in 1972, dus een respectabele 53 jaar geleden. Hij is zeker geen brevettenjager, zoals de vorige twee personen. Men vermoedt enige beroepsmisvorming. De man is jarenlang sluiswachter geweest. Die hebben dus tijd genoeg tot de volgende boot komt. Dat verklaart tevens de lengte van zijn toespraken.

Zijn traject van 2*D in 1973 naar 3*D in 1980 duurde zeven jaar. "Bwah, we gaan ons niet overhaasten, hé". Dan pakken we 14 jaar voor 4*D in 2004. Maar de volle 53 jaar is hij een clubman in hart en nieren. Hij geniet zelfs het voorrecht om in zijn prachtige clubhuis aan de 'vuilen hoek' (een plek gereserveerd voor clubiconen) zijn Hoegaarden te mogen drinken.

AVOS heeft een sterke band met de club waar hij ondertussen al jaren voorzitter van is. Onze legendarische secretaris zat tevens aan de 'vuilen hoek' en jaarlijks zijn we te gast in het mooiste clubhuis van Antwerpen (en dus Vlaanderen) voor de AVOS-receptie, waar de kwaliteit van de hapjes en de ontvangst door de Aquanetten enkel maar concurrentie verdraagt van de Jane of het Hof Van Cleve.

Toen NELOS een nieuw brevet in het leven riep, Compressoroperator, was het clubhuis mét compressor van de Aquanauten direct beschikbaar voor de AVOS-opleiding. Onze nestor heeft zelfs nog even dit brevet meegeritst. Het werd tijd. Het was al 21 jaar geleden sinds zijn laatste brevet. 

IVO MADDER, MET DANK AAN KOEN VAN DYCK VOOR DE RAADSELS

Foto: Ivo Madder.

V.l.n.r.: Mark Sebrechts (persoonlijkheid nr. 1), Walter Vingerhoet (persoonlijkheid nr. 3) en Walter Vervloesem (persoonlijkheid nr. 2).

Skubba & Fred

Een emmer vol verwachtingen

Zij aan zij keken ze naar het water, met de emmer in de hand. Het grote gat dat Fred in de emmer had gesneden, was bedekt met een doorzichtig plastic en moest dienen als een kijkvenster. Zou Skubba met deze emmer kunnen duiken en onder water zien? Er was maar één manier om dat te ontdekken. Skubba moest het water in en hem kennend was dat geen enkel probleem.

Met het water tot aan de schouder deed Skubba de emmer over zijn hoofd. Terwijl hij door het venster keek, legde Fred uit hoe hij de emmer moest gebruiken. "Hou de emmer recht, want anders ontsnapt de lucht en komt er water in", zei Fred.

Langzaam zakten Skubba en de emmer naar beneden, terwijl Fred toekeek. Het water kwam al aan de onderste rand van het venster. Een gevoel van blijdschap en nieuwsgierigheid naar wat hij zou zien, borrelde bij Skubba op. Dit gevoel verdween op het moment dat de emmer halsstarrig weigerde verder te zakken. Eerst probeerde Skubba het zachtjesaan, maar toen dat niet lukte, probeerde hij het met meer kracht. Ondanks het feit dat hij bijna met zijn volle gewicht aan de emmer hing, kreeg hij hem niet verder onder. En zolang het venster niet onder water kwam, zou hij niets zien. "Duiken!", moedigde Fred hem aan. "Duiken!".

Maar hoe hard Skubba ook zijn best deed, de emmer wilde niet onder. Ten einde raad besloot hij er volledig aan te hangen. Hij

greep de emmer met beide handen goed vast en boog zijn knieën, zodat zijn voeten van de bodem loskwamen. Door die beweging trok hij de emmer scheef. Met een droog 'klokgeluid' verliet de luchtbel de emmer en stroomde het water binnen. De holte van de emmer vulde zich onmiddellijk en door het extra gewicht van het water zonk hij met Skubba naar de bodem. Luttele tellen later dook Skubba weer op. "Ik zie niets! Die emmer werkt niet", klaagde hij tegen Fred. "Ik krijg hem niet onder water, zelfs al hang ik eraan. Met die boterhammendoos zag ik ten minste iets", zei Skubba teleurgesteld.

Fred had het allemaal gezien en was al een oplossing aan het bedenken. "Je weegt niet zwaar genoeg. Je moet meer wegen, wil je de emmer onder water krijgen. Weet je nog hoeveel kracht je moest gebruiken om je glas onder te duwen? Wel, voor die emmer hebben we nog meer kracht nodig", zei Fred overtuigend.

Nog voor Skubba kon reageren, verdween Fred uit het zicht. Hij wist niet dat Fred op zoek ging naar alles wat hij kon dragen en

toch zwaar was: een grote steen, een stuk metalen buis en zelfs een heus stuk treinrail. Fred laadde alles, samen met een beetje gereedschap en een rol koord in een kruiwagen en keerde terug naar het water. Daar was Skubba nog altijd aan het proberen de emmer onder te dompelen. Alleen door erop te gaan zitten, slaagde hij daarin. Maar dan kon hij niets zien, want zijn hoofd zat niet in de emmer. Hij snapte er niets van.

"Geef de emmer maar aan mij", riep Fred hem toe.

Toen hij het ding kreeg, maakte hij drie gaten in de onderkant. In feite de bovenkant, want hij hield de emmer ondersteboven. Door die gaten stak hij koord waaraan het extra gewicht bengelde. Dit alles sleurde hij naar de kant en wierp het in het water. "OK!", riep Fred, "de emmer is klaar".

"OK?", antwoordde Skubba, terwijl hij vol verwachting naar de dobberende emmer keek.

PATRICK VAN HOESERLANDE

WEVOS-huldecommissie

WEVOS zet elk jaar enkele verdienstelijke West-Vlaamse vrijwilligers, geselecteerd door de WEVOS-huldecommissie, in de bloemetjes.

Het nomineren en verkiezen van verdienstelijke West-Vlaamse vrijwilligers werd in 2012 gestart. Het bestuur van WEVOS nam vanaf dan het initiatief om elk jaar één of meerdere personen extra te bedanken voor verwezenlijkingen die ze voor hun club, voor WEVOS, voor NELOS of voor de hele duikgemeenschap gedaan hebben.

Iedereen kan iemand nomineren en een selecte groep, de huldecommissie genaamd, maakt dan haar keuze en verzorgt op de Algemene Vergadering van WEVOS een presentatie over het werk van de genomineerden en de winnaars van de award.

Tegenwoordig is de WEVOS-huldecommissie samengesteld uit de twee erevoorzitters van de vereniging en de oudste 3*Instructeur van West-Vlaanderen. De genomineerden zijn West-Vlamingen die het grootste deel van hun leven gewijd hebben aan de duiksport of die in het jaar van hun nominatie een uitzonderlijke prestatie geleverd hebben.

In 2012 werden drie personen genomineerd: Alla Antonova en Sander Waeterloos voor hun inzet bij een ernstig duikongeval met geslaagde reanimatie. Sven Vandekerckhove kreeg toen de award voor zijn inzet bij het herstructureren van WEVOS.

huldecommissie

In 2013 kreeg Danny Vanparys de award voor zijn onvoorwaardelijke inzet bij de organisatie van de opleidingen Duiker-Hulpverlener en Duiker-Redder.

Marc Corthals werd gehuldigd in 2014 voor zijn inzet in het bestuur van WEVOS en zijn betrokkenheid bij het hervormen van het WEVOS-duikonderricht.

In 2015 werd 2*Instructeur Jean-Marie Reynaert van RDK postuum gehuldigd voor het vele werk dat hij verrichtte voor zijn club en voor zijn bijdrage aan de biologische commissie WEVOS en NELOS.

Sven Vandekerckhove

Danny Vanparys

Corthals

Jean-Marie Reynaert

In 2016 werd Ronny Margodt gehuldigd, omdat hij de eerste stappen zette om een West-Vlaamse regionale vergadering op te starten in 1986 met de oprichting van de 'Vereniging van sportduikclubs van de Kust en omstreken' en hij later aan de wieg stond van de huidige WEVOS.

In 2017 werden drie nominaties uitgereikt aan Karel Logghe voor zijn inzet om NELOS en RedFed samen te laten werken, aan Franky Cardoen voor zijn inzet om de duikschool Duiktank Zwevegem succesvol te laten functioneren en aan het SAR-team van Koksijde voor hun voortdurende inzet bij duikongevallen op de Noordzee.

In 2018 werd Claude Jacobus (Duikernikkers) genomineerd voor zijn jarenlange inzet bij de organisatie van D-Dive-Day, Luc Verbruggen (KDK) voor zijn 40 jaren inzet voor zijn club en WEVOS, Jan Decrock voor zijn inzet bij de ondersteuning van Duikers met een Handicap en José Vandekerckhove kreeg de WEVOS-award als lifetime achievement award.

2019 was een coronajaar waarin niemand gehuldigd werd, maar in 2020 werden volgende personen genomineerd: Bruno Vanderbeken voor zijn permanente inzet binnen het WEVOS-duikonderricht, Marc Verstraete en Eric Bolle voor hun blijvende inzet bij het aanbod duikinitiaties in zowel hun eigen club als in Transfo en Mario Verhaeghe voor het vele werk dat hij verzette binnen het WEVOS-bestuur. Katie Vandenbroucke kreeg de award voor de vele jaren dienst als secretaris van WEVOS en haar inzet om de WEVOS-evenementen succesvol te maken.

In 2021 werden Frank Verschaeve voor zijn inzet bij de organisatie van de pre-Zeestages en Evelyn Vanderbrugghe voor haar inzet als WEVOS-penningmeester en haar bijdrage bij het feestcomité genomineerd. Gustaaf Vanhevel (MDK) kreeg de award als lifetime achievement.

Begin 2022 werd in de Barges een geslaagde reddingsactie uitgevoerd door Michael Demaeght en Hans Platteau van PDK. Dit redde het leven van een mededuiker en zij kregen hiervoor een nominatie. Een tweede reddingsactie in april 2022 werd uitgevoerd door Liesbeth Vander Plancken (Nereus) en Patrick Dujardin (West-Vlaamse Duikers). Zij kregen hiervoor een vermelding in BE-HEROES en een nominatie bij WEVOS. Patrick Horre (RDK) werd eveneens genomineerd voor zijn voortdurende inzet bij RDK en zijn werk als instructeur doopduiken in de Duiktank voor WEVOS. Luc Verbrugge (KDK) kreeg de award als lifetime achievement.

Tijdens de huldigingen voor de prestaties geleverd in 2023 werd Lorenzo D'Andrea genomineerd voor zijn assistentie bij een duikongeval, Natalie Decrock voor haar bijdrage aan het redactiewerk voor WEVOS en NELOS, Johan Knockaert voor zijn niet aflatende inzet als clubvoorzitter en zijn werk binnen WEVOS. Franklin Forrez kreeg de award voor zijn inzet bij het jeugdduiken en zijn bijdrage voor zijn club de Stingrays, WEVOS en NELOS.

Op 29 maart 2025 werden de nominaties bekendgemaakt voor het werkjaar 2024. Kregen een nominatie: Freddy Bluekens (Actinia) voor zijn jarenlange inzet voor zijn club en zijn werk als commissaris der rekeningen van WEVOS. John De Block (Coral) voor zijn inzet op WEVOS- en NELOS-niveau met betrekking tot de Wetenschappelijke Commissie. De WEVOS-award werd toegekend aan Herman

Van Bogaert en Filip Gallant voor hun inzet op WEVOS- en NELOS-niveau met betrekking tot de opleidingen Duiker-Hulpverlener en de daarbij horende bijscholingen. 

RONNY MARGODT

Herman Van Bogaert kreeg de WEVOS-award 2024.

Ook Filip Gallant kreeg de WEVOS-award 2024.

Jeugdduikhoekje

Onderwaterbiologie

Duiken tussen de kwallen in de Oosterschelde (Deel 1)

Klaar om misschien wel de sierlijkste bewoners van de Oosterschelde te bekijken? Welkom in de dromerige wereld der kwallen.

In onze Oosterschelde leven een paar best opmerkelijke kwallen. De meest voorkomende is de oorkwal . Hem ontmoet je meestal in de lente en de vroege zomer. In zijn hoed, die tot een veertigtal centimeter groot kan worden, zie je vier duidelijke ringen. Het lijken inderdaad wel vier grote oren die naar elkaar gericht zijn. En ga nu maar eens van heel dichtbij kijken. Je hoeft helemaal niet bang te zijn om geneteld te worden, de oorkwal doet dit niet of ten minste is het nauwelijks voelbaar op onze huid. Kijk naar de ringen. De ringen kunnen verschillende kleuren hebben, afhankelijk of je kijkt naar een vrouwtjes- of mannetjeskwal. Bij een vrouwtje zijn deze ringen mooi paars, bij een mannetje zijn ze wit. Deze 'oren' zijn eigenlijk geslachtsorganen: hierin zitten bij de vrouwtjes de eicellen en bij de mannetjes de zaadcellen. De meeste soorten kwallen gaan hun ei- of zaadcellen bij elkaar in de buurt in het water lozen. Wanneer een zaadcel een eicel ontmoet, versmelten ze en kan er een larve (of planula) groeien. Met andere woorden: pa en ma kwal trekken zich niets aan van hun kinderen, die moeten zichzelf maar zien te redden. Ma oorkwal is iets zorgzamer. Zij houdt de bevruchte eicellen bij zich in haar lichaam, zo hebben ze minder kans om opgepeuzeld te worden door andere Oosterscheldebewoners. Ze 'broedt' ze eerst uit tot larfjes die haar lichaam dan verlaten om verder te ontwikkelen.

Het larfje zwemt vrij rond in het water en is echt heel erg klein, tot maximaal één millimeter groot. De kans is dus eigenlijk onbestaande dat jij als duiker een planula ziet zwemmen. Tenzij… je een microscoop meeneemt onder water (knipoog).

Op een gegeven moment gaat het larfje zich vastzetten op een steen, zeewier, een schelp, … en gaat dan – hou je vast voor het ingewikkelde woord – strobuleren. Dit wil zeggen dat het larfje zich gaat delen in heel veel larfjes op elkaar om zo een poliep te vormen. Die poliepen kan je als duiker wel zien. De oorkwal maakt prachtige poliepjes met lange tentakels die wiegen in het water. Na een poosje laten de larfjes zich één voor één los als babykwalletje om verder te groeien tot de volwassen kwal of meduse. Wat een gedoe toch om nieuwe kwallen te krijgen!

Goed. Een andere mooie kwal is de kompaskwal. Die kom je vooral in de zomer tegen. Zijn hoed wordt zowat vijfendertig centimeter groot en is versierd met opvallende V-vormige bruinrode strepen. Blijf wel een beetje uit de buurt van de tentakels, want deze kwal kan best pijnlijk netelen. We zijn als duiker gelukkig wel goed beschermd tegen het netelen dankzij ons duikpak, maar delen van onze snoet en soms onze handen zijn niet bedekt en dus wel gevoelig voor het netelen. Ook na het duiken zijn we niet veilig voor het netelen. Vaak breken stukjes van de tentakels af die door het water zweven en blijven kleven aan je duikpak. Wanneer je dan je duikpak uittrekt, kunnen die tentakels tegen je huid aankomen en gek genoeg blijven de netelcellen die zich in de tentakels bevinden ook in afgebroken toestand actief. In die netelcellen zitten kleine harpoentjes met gif. Als je een netelcel aanraakt, springt het

Anatomie van een kwal (Scyphozoa, Aurelia).

Tekening: commons.wikimedia.org

Foto: Jef Driesen.

Foto: Ad Aleman.

Foto: Ron Offermans.

Bij de oorkwal zijn er vier ringen aanwezig die lijken op grote oren.

Kwalpoliepen (ook wel 'scyphopoliepen') zoeken een plekje in de schaduw.

Ingesnoerde oorkwalpoliepen, of hoe nieuwe oorkwalletjes worden 'geboren'.

celletje open en wordt het harpoentje in je huid geschoten. Afhankelijk van welke kwallensoort je netelt, kan je meer of minder symptomen krijgen. Op de plek waar je geneteld bent, zal je huid rood worden, zwellen, pijnlijk worden of soms blaren vormen.

Je hebt echt best gemeen kwallengif, zoals bijvoorbeeld het gif van de Japanse kruiskwal, ook wel giftige kruiskwal genoemd. Dat gif kan je duizelig of misselijk maken en zelfs problemen geven met je ademhaling. Deze kwalletjes zijn wondermooi, maar blijf toch maar uit hun buurt. Ze zijn niet eens zo groot: hun hoedje is maximaal vier centimeter groot. Ze leven vrij ondiep tussen het wier.

Voor de kwallen zijn de netelcellen natuurlijk erg belangrijk. Daarmee kunnen ze hun prooien verlammen. Wat de klauwen zijn voor een leeuw, zijn de netelcellen voor de kwal. Daarenboven is het ook een goed verdedigingsmiddel tegen dieren die hen willen opeten. Een kwal kan niet echt zwemmen, dus is het van belang dat hij een prooi meteen kan verlammen als hij hem te pakken krijgt. De kwal kan er immers niet achteraan sjezen, maar over zwemmen en eten later meer.

Ik wil je nog wel een paar tips meegeven over wat je moet doen als je geneteld bent. Je moet heel grondig je aangetaste huid spoelen met zeewater. Geen zoet water, want dat gaat de netelcellen nog meer prikkelen om hun harpoentjes af te schieten. Wrijf de stukjes tentakels weg met een handschoen en probeer je huid met een hotpack te verwarmen tot zo’n veertig graden Celcius: de warmte gaat de gifstoffen namelijk neutraliseren.

Oh jee, ik heb al veel te veel geschreven! Ik heb eigenlijk maar één bladzijde per keer in Hippocampus om jou, jeugdduiker, wegwijs te maken in de onderwaterbiologie. Er komt dus een kwallenvervolg in de volgende Hippocampus. Tot dan! 

KIKI VLEESCHOUWERS

Foto: Danielle De Wolf.

Foto: Tony Coone.

Foto: Tony Coone.

Foto: Jac Bastiaanssen.

De kompaskwal dank haar naam aan de V-vormige tekening op haar hoed.

Het giftige kruiskwalletje leeft vrij ondiep tussen het wier.

Aan het kruis op de parapluvormige zwemklok heeft dit schijfkwalletje haar naam te danken.

De Japanse kruiskwal is wondermooi, maar giftig.

Reisverhaal

Sudan or not Sudan?

In de lente van 1996, toen het land Soedan relatief stabiel was, vlogen mijn vrouw Greetje en ik naar Port Sudan voor een onvergetelijke liveaboard op de beste duiksites van de Rode Zee: Sanganeb, de Umbria, Précontinent II, ... Sindsdien bleven de beelden van tientallen grijze haaien en ongerepte riffen ons achtervolgen. Tot twee jaar geleden het Nederlandse magazine 'Duiken' een lezersreis aankondigde naar Elba Reef in Soedan …

De beschrijving van Diving World, die de reis verzorgde, liet niets aan de verbeelding over: "Tijdens deze onvergetelijke ervaring duik je in het gezelschap van scholen barracuda's, meerdere hamerhaaien en beleef je jouw eigen 'finding Dory' moment met prachtig gekleurde doktersvissen zwevend over adembenemende zachte koralen en schitterende waaiers. Laat je verrassen door […] grote pelagische soorten als Alopias (Thresher Sharks), makohaaien, zijdehaaien, oceanische witpunthaaien en grijze rifhaaien en wonderschone gestippelde adelaarsroggen […]. En alsof dat allemaal niet genoeg is, spot je mogelijk onderweg ook dolfijnen, mantaroggen en zeekoeien, ..." Stop! Waar moeten we tekenen? Ik denk dat we de eersten waren om te boeken.

Twee jaar is lang wachten en ondertussen was de situatie in Soedan dramatisch verergerd, met een bloedige burgeroorlog in het zuiden, massa's vluchtelingen en hongersnood. Bovendien begonnen door Iran gesteunde rebellen uit Jemen de scheepvaart in de Rode Zee aan te vallen. Misschien was deze reis dan toch geen goed idee, ondanks de zeekoeien en manta's? We verwachtten elke dag dat Diving World de reis zou annuleren. Een week voor het vertrek hadden we trouwens de 'reisbescheiden' nog niet ontvangen. Volgens de touroperator was er echter niets aan de hand en kon de reis naar Egypte veilig doorgaan. Ah, ineens was Elba

reef niet meer in Soedan? We kregen de laatste tickets de avond voor vertrek. Alea iacta est …

Hala'ib Triangle

Elba reef ligt wel degelijk in Soedan, op bijna 200 km van de Egyptische grens. Maar in 1994 nam het Egyptisch leger controle over het noorden van Soedan en werd de regio tot aan de 22e parallel onder 'protectoraat' van Egypte geplaatst. Op Egyptische kaarten staat de regio nog altijd als Soedanees grondgebied aangeduid. Soedan, of tenminste het Soedanees leger dat de noordelijke helft van het land in handen heeft, blijft de zogenaamd 'Hala'ib Triangle' opeisen, maar is niet bereid om tot actie te komen, onder andere omdat Egypte hen steunt tegen de Janjaweedrebellen die het zuiden controle-

ren. Om in Soedan te duiken volstaat dus de Belgische identiteitskaart. Gezien de situatie zouden we sowieso geen visum van de Soedanese autoriteiten (welke trouwens?) krijgen. Eens we de grens met Egypte ter hoogte van Shalateen passeren, varen we dus Soedan binnen. Helemaal zo op Elba Reef – dat eigenlijk een dikke mijl ten zuiden van de 22e parallel ligt – en dus buiten de administratieve jurisdictie van het Egyptisch leger valt.

We dachten dat het schip een expliciete toestemming van de Soedanese overheden zou hebben, maar officieel zijn we daar dus niet. Wat als er nu iets gebeurt? Soedan is een land in oorlog waar we 'stoemelings' binnenvaren. Zijn we wel door de verzekering gedekt?

Afdalen naar prachtige riffen en wrakken.

Foto: Laurent Schmitz.

Royal Evolution

Volgens Diving World is de Royal Evolution de enige liveaboard die over een officiële toestemming beschikt om naar Elba reef te varen. Lees: "toestemming van de Egyptische marine heeft". De week vóór onze reis was er nochtans een tweede liveaboard actief aan de Soedanese grens, de MY Seaduction, maar die is op 24 oktober 2024 in de buurt van Elba reef gezonken. Een korte zoekopdracht op Google leerde ons dat nog andere schepen naar Elba varen, onder andere de Golden Dolphin, Blue Seas, Independance II, Altaïr, ...

Op 31 oktober 2024 stapten we dus aan boord van de Royal Evolution in de haven van Port Ghalib. Waauw! Wat een luxe! De hutten hebben meer weg van hotelkamers dan van kajuiten. Er is een 'en suite' badkamer, een bureau, een tv en zelfs een safe. Interessanter voor ons was de zware brandblusser waarmee we desnoods de grote ramen, die helaas niet opengaan, konden

inslaan. Ook het evacuatieluik in de gang viel ons op. Het was meteen duidelijk dat het schip niet alleen luxueus is, maar ook veilig. Overal zagen we sprinklers, de machinekamer is uitgerust met een CO2-blussysteem en elke duiker krijgt een 'Nautilus Lifeline'-radiobaken mee.

Royal Evolution is een sterke boot met een stalen romp, voorzien van de meest moderne apparatuur en geschikt verklaard voor passagiersvervoer op volle zee. Het eten aan boord is heerlijk en gevarieerd. Op zee vaart het schip uiterst stabiel en het is ook verrassend stil. De bemanning kan trots zijn op een vaartuig in onberispelijke staat met een topservice voor de 24 opvarende duikers. We konden niet wachten om in Elba te duiken!

longimanus

Onze trip begon in het zuiden van Egypte. St-John's en omgeving beloven altijd mooie duiken met een overvloed aan 'the usual suspects' van de Rode Zee, met kans

op bijzondere ontmoetingen. In Gotta Kebir was het al prijs. Na een leuke duik in onder andere een grottensysteem, zagen we onder de boot de schaduw van een haai.. Een 'longimanus' (Carcharhinus longimanus –oceanische witpunthaai of ook wel kortweg witpunthaai)!

Ik haalde mijn camera boven terwijl de 'oceanic white tip' recht op ons afzwom. Meestal draaien ze plots een paar meter voor de duikers af, maar deze klant was van de brutale soort. Hij botste met zijn snuit op mijn domepoort en gleed tussen ons in. Murphy wilde dat die beelden op de gecrashte SDkaart stonden, maar geen nood; het oog en de vlijmscherpe glimlach van die haai staan voor altijd in mijn persoonlijk RAM-geheugen opgeslagen! Wat een geweldige ontmoeting!

De volgende dag kwamen we aan in Elba Reef. Er was geen andere boot te bespeuren, in tegenstelling tot de drukbezochte duiksites in Elphinstone en St-John's. We startten met een vierkante duik op de 'Levanzo', een Italiaanse cargo van 113 m, gezonken in 1923. Het wrak ligt in twee stukken ondersteboven op het rif, tussen 25 m en 65 m diepte. Het is niet mogelijk om ver in het schip binnen te dringen, maar ter hoogte van de breuk op 40 m konden we een deel van het ruim bewonderen. Het schip was geladen met wijnflessen, die hier en daar nog liggen.

Zelfs met nitrox duurt de verkenning slechts een dik half uur, maar het was opnieuw een goede duik. Alleen jammer dat we niet meer vissen hebben gezien en dat bleek geen

Deze longimanus ontmoetten we in Gotta Kebir, in de zone van St-Johns in Egypte. Oceanic whitetips houden ervan om onder de boten te cirkelen.

De Levanzo, een 113 m lange cargo, zonk in 1923. Het wrak ligt ondersteboven op Elba Reef, tussen 25 m en 65 m diep.

Foto: Laurent Schmitz.

Foto: Laurent Schmitz.

Foto: Sven Kahlbrock.

De Royal Evolution is een luxueuze liveaboard, maar ook een bijzonder veilig schip.

uitzondering … Bij de zes volgende duiken staat in mijn logboek 'NSTR', voor 'Nothing Significant To Report' …

Waar zijn de hamerhaaien, voshaaien, makohaaien en "adembenemende zachte koralen"? Het water was gewoon te warm: 30°C i.p.v. de normale 25°C voor november. Vuurkoraal is er zo goed als uitgestorven en op vele plaatsen is een significant deel van

Coral Bleaching

Als het water te warm is of als andere stressfactoren een rol spelen, zoals een verhoogde zuurtegraad, meer uv-stralingen of onvoldoende nutriënten, verbleekt het koraal.

'Coral Bleaching' treedt op wanneer ko-

het rif stervende. Overal zagen we fluoroze, gele of blauwe vlekken op het koraal. Of wit, de kleur van de dood.

De ontgoocheling was groot, want het onderwaterlandschap is anders prachtig met, zoals in het zuiden van Egypte, een groot aantal 'pinnacles', 'swim-throughs', 'caves' en 'overhangs'.

Het zou er moeten bruisen van het zeeleven, maar de verwachte vedetten gaven niet thuis. Zelfs koraalduivels hebben de riffen verlaten. Ook zeekomkommers zagen we niet, wat altijd een slecht teken is.

Volgens Sven, de cruise director, is het veel beter in mei. Maar kan verbleekt koraal op slechts enkele maanden weer opleven?

raalpoliepen de symbiotische zoöxanthellenalgen uit hun weefsel verdrijven. De zoöxanthellen zijn fotosynthetisch en als de watertemperatuur stijgt, beginnen ze reactieve zuurstof te produceren. Dit is giftig voor het koraal, dat de zoöxanthellen dan afstoot.

De meeste gebleekte koralen zien er helder wit uit, maar sommige zijn blauw, geel of roze door de pigmenteiwitten in hun skelet of een restant aan zoöxanthellen.

Zoöxanthellen leveren tot 90 procent van de energie van het koraal. Koralen krijgen dus geen voedingsstoffen wanneer zoöxanthellen verdwijnen. Sommige koralen herstellen als de omstandigheden weer normaliseren, maar zonder zoöxanthellen verhongert het gros van het koraal.

Foto's

(2): Laurent Schmitz.

Koraalverbleeking.

30°C is veel te warm voor het koraal.

Het is niet mogelijk om ver binnen in het wrak te dringen, maar rond 40 m konden we een deel van het ruim bewonderen.

Speciale ontmoeting op Gotta Elba.

Foto's

(2): Laurent Schmitz.

MANTA MADNESS IN DE MALEDIVEN BOEK NU VOOR 2026!

Stap aan boord van de Emperor Virgo!

Kies voor een 7-nachten compleet verzorgde liveaboard duikvakantie naar de Malediven inclusief vlucht vanaf €2295,- p.p. of pak uit met een 10nachten liveaboard inclusief vlucht vanaf €2695,- p p

Wat kun je verwachten?

cruise only v.a. €1495,- p.p. (incl vlucht v a €2295,- p p )

Retourvluchten inclusief 25 kg ruimbagage en handbagage

Verblijf o.b.v. volpension met een heerlijk glas wijn, bier, of frisdrank bij het diner.

Alle belastingen en toeslagen inbegrepen

Drie fantastische duiken per dag met gratis Nitrox voor gecertificeerde duikers!

Exclusief te boeken via Diving World

Het volledige pakket valt onder de garanties van de ANVR, SGR(z) én calimiteitenfonds

Met Diving World ga je zeker op reis!

Telefoonnummer: +31 (0)314-653180

E-mailadres: info@divingworld nl

Website:

divingworld.be

Advertentie

Nachtduik op Shalalat.

Een doopvontschelp (Tridacna gigas) of 'Giant Clam'.

Foto's (3): Laurent Schmitz.

Prachtige 'pinnacle' bedekt met zacht koraal.

In Gotta Elba beleefden we dan toch een speciale ontmoeting. Na een ondiep parcours in een brede gang kwamen we een 'kathedraal' binnen. In het midden van de driehoekige grot schenen zonnestralen door spleten in het plafond, recht op een grote murene. Die poseerde als een cobra op zijn staart, wat een spectaculair beeld!

labyrint

We eindigden de trip met enkele wondermooie duiken op de terugweg, in Egyptische wateren. De watertemperatuur bedroeg daar ongeveer 27°C en bijgevolg waren de riffen gezonder, met minder koraalverbleking.

In Gotta Soraya zwommen we na de veiligheidstrap op het rifdak terug naar onze boot. We hadden bijna geen lucht meer en moesten dus uit het water, maar waarom hingen al die duikers 50 m verder, onder de boot die naast de onze gemeerd lag? Bleek dat er vier longimanushaaien om hen heen zwommen!

In het noorden van St-John's doken we op Umm Chararim. Dit is een betoverende plek, met een uitgestrekt grottenstelsel dat een onderwaterlabyrint vormt. De navigatie in de soms nauwe gangen is nochtans vrij eenvoudig, want alle gangen richting zuiden leiden naar de open zee. Gangen naar het noorden komen uit op een diepe lagune, waar het witte zand bezaaid is met prachtige pinnacles bedekt met zacht koraal. We lurkten de 11-literflessen nagenoeg leeg tijdens de 68 minuten van onze laatste duik, de mooiste van de reis! 

SCHMITZ

LAURENT

& GREETJE BUYSSE

De diepe lagune van Umm Chararim

een betoverende duikplaats.

Advertentie

Foto's

(2): Laurent Schmitz.

Prachtig steile muren, grotten, tunnels en talloze 'pinnacles' die uit het zand rijzen: het zuiden van Egypte biedt een bijzondere onderwaterlandschap.

is

Grote Schelpenteldag 2025

We schrijven zaterdag 22 maart 2025 en het is ondertussen de achtste editie van dit evenement. Net zoals vorig jaar waren stranden in België, Nederland en Frankrijk het toneel van schelpenrapende burgerwetenschappers.

Met 3.500 waren ze en ze verzamelden maar liefst 148.343 schelpen over 400 kilometer kustlijn. Een record, want vorig jaar ging het nog over 115.000 exemplaren. Er werden 72 verschillende soorten verzameld, 5 minder dan in 2024.

In de top drie op de Belgische stranden prijkten dezelfde trouwe gezichten van vorig jaar: op nummer één de halfgeknotte strandschelp (Spisula subtruncata), gevolgd door het nonnetje (Limecola balthica) op de tweede plaats en tenslotte op drie de kokkel (Cerastoderma edule), waarbij de positie van de laatste twee omgewisseld werd ten opzichte van 2024. In Nederland bestaat de top drie uit de halfgeknotte strandschelp, de kokkel en de Amerikaanse zwaardschede (Ensis leei).

Over de drie landen samen zijn de halfgeknotte strandschelp en de kokkel de meest voorkomende soorten. De Amerikaanse zaagschede en het (gewone) zaagje (Donax vittatus) staan ook overal in de top vijf. Aan de andere kant zijn er ook duidelijke regionale verschillen. De ovale strandschelp (Spisula elliptica) is opvallend talrijker in Nederland dan onder het Schelde-estuarium en de (gewone) venusschelp (Chamelea

striatula) werd bijna uitsluitend bij onze noorderburen aangetroffen, veelal boven Zeeland.

De aanwezigheid van exotische soorten (13% in totaal en 8% van de verschillende soorten) bleef nagenoeg status quo in vergelijking met vorige edities. Er werden ook geen nieuwkomers gevonden.

In België lag de focus dit jaar op de kokkel. Bijna 11.000 verzamelde schelpen – zo'n 21% – waren dus kokkels. Een duizendtal exemplaren werd meer in detail bekeken. Aan de hand van de kleur kon men vaststellen dat minimum 92% van hen subfossiel was. Deze schelpdieren waren tientallen tot duizenden jaren geleden in leven en hun schelp rustte sindsdien in of op de bodem van de zee. Als ze bedekt werden met klei of organisch materiaal, dan creëerde dat een zuurstofarme omgeving waardoor de schelp blauw-grijs-zwart kleurde (56%). Vertoefde de schelp al die tijd in zuurstofrijke gebieden, zoals in geulen of op het strand, dan bleef die wit of rossig (44%).

Een recent gestorven kokkel kan je herkennen aan het feit dat beide schelphelften nog aan elkaar vastzitten met een ligament. Na de dood vergaat dit snel en vallen de helften

uit elkaar. Soms zijn die schelpen toch nog als recent te identificeren door de bruine of purperen verkleuring aan de achterzijde. Met wat voorbehoud wil dat zeggen dat ongeveer 8% van de kokkels op onze kusten van recente origine zijn, wat erop wijst dat de kokkelpopulatie hier vrij schaars is. De groeilijnen op de schelpen van deze recente exemplaren levert ook nuttige informatie op. Kokkels kunnen meer dan vijf jaar oud worden. Twee derde van de gevonden individuen bleek drie tot vier jaar oud te zijn.

Dat kokkels schaars zijn, kan mogelijk te maken hebben met klimaatverstoring. Ze kunnen namelijk slecht tegen te grote hitte en dat heeft te maken met de plaats waar ze gedijen. Ze leven hoog op de platen in de bovenste zeven centimeter van de bodem. Ze krijgen verkoeling door het opkomende water, maar als dat in hete zomers te warm is, lopen ze vaak onherstelbare weefselschade op en sterven ze af. Hun rottingsproces zorgt voor zuurstoftekort in het water en dat kan dan weer een kettingreactie aan sterfte veroorzaken.

Voorts zorgt diezelfde klimaatverandering dan ook nog eens voor pieken van massale regenval of extreme droogte, wat in een estuarium aanleiding geeft tot afwisselend veel zoetwater of juist extra zout.

Onderzoeksprojecten, zoals de Grote Schelpenteldag, dragen dus ook hun steentje bij om dit proces beter te monitoren. 

Leuk om er weer bij te zijn!

We hebben afspraak in brasserie Rooftop, Zandhoven. Een vriendelijke kelnerin wijst me een tafeltje, weg van de drukte van de bar en keuken. Prima, denk ik, een rustig hoekje is de basis voor een fijn gesprek. Ik bestel een drankje en ga nog eens snel door mijn vragen. Even later komt er een man binnen. Ondanks zijn wandelstok, beweegt hij zich fluks naar de bar. Dat moet mijn gesprekspartner zijn, denk ik, ik veer recht en wandel hem tegemoet.

Op jongere leeftijd is Mark Sebrechts een verdienstelijk basketter. Vrouwlief Dora deelt zijn passie voor 'driepunters' echter niet en het gezin gaat op zoek naar een nieuwe, gezamenlijke hobby. Door de jaren heen proberen ze tal van vrijetijdsbestedingen, waaronder ook

badminton. Na een jaar pluimpjes kloppen, beseffen ze echter dat ook dit hen niet de voldoening geeft naar waar ze op zoek zijn. Ze houden het sporthalgebeuren dan ook voor bekeken. Bij het zien van een reclamespot over de Malediven zijn ze helemaal verkocht, daar willen ze naartoe. Eerst wil-

len ze echter nog leren duiken, want naar de Malediven, toch ‘the place to be’ voor duikers, ga je pas als je ervoor opgeleid bent. Met heel hun gezin beginnen ze aan een duikopleiding. Duikschool Moby Dick Diving Team krijgt er in één klap zes leden bij. Vandaag, 33 jaar later, is het echtpaar

Foto: Ivo

Madder.

Mark Sebrechts.

nog even enthousiast als tijdens hun doopduiken. Bij Moby Dick leren ze de stiel en engageren ze zich voor de club, met verschillende bestuursmandaten als gevolg.

Vanaf 1992, bij de start van hun duikcarrières, zijn beide partners super gemotiveerd en ze behalen brevet na brevet. Het stel heeft ondertussen al een duizendtal duiken samen. Duiken is genieten, maar ook ontdekken. Zo trokken ze ooit naar Corsica met de mobilhome. Daar volgden ze de plaatselijke duikscholen met hun eigen rubberbootje, net groot genoeg voor twee duikers en twee uitrustingen. Op de toeristische duikspots aangekomen gingen ze zelf op ontdekking en vonden er onbedoken rotsen waar het wemelde van de langoesten. Dora behaalde als eerste vrouwelijke duikster bij Moby Dick de titel van 1*Instructeur en in 2004 is Mark de laatste NELOS 3*Instructeur die het mythische Bendor zal voortbrengen. In de jaren die volgen is hij bijzonder actief binnen de federatie en ook op de Zeestages in Boulouris zetelt hij in de jury. Het is moeilijk te beschrijven hoe gedreven en begeesterd hij babbelt over de duiksport tijdens ons gesprek. Wanneer hij me, vol passie, vertelt over de fauna en flora van een doordeweeks duikje in Katshaven, heb ik zin om alles te laten vallen en richting Zeeland te vertrekken.

wrak van de boer

13 augustus 2017, Dora en Mark gaan naar een clubduik op het 'wrak van de boer'. Het wrak is een heel mooie duikplaats, maar het is niet de makkelijkste. Je moet er de dijk over en dan is het nog een flink stuk wandelen naar het einde van de tweede

strekdam. Had hij vooraf meer moeten drinken? Speelde de vermoeidheid een rol? Misschien… Wat zeker is, is dat hij de duikuitrusting van Dora, die herstellend was van een knie-operatie, vooraf tot aan de waterlijn had gebracht en dus al een inspanning had gedaan. Tijdens de duik bereiken ze met enige vertraging hun doel en genieten ze van de schoonheid van het wrak. Halverwege de duik werd er opnieuw naar diepte gezakt, zodat de decompressietijd langer was dan voorzien. Achteraf bekeken waren dat toch wel enkele rode vlagjes. Op het einde van de duik stijgen ze correct en het stel voert nauwgezet de decompressieverplichtingen uit. Weer bovengekomen voelt Mark zich echter niet oké. Het lukt hem amper om zich van zijn vinnen te ontdoen. Duikers, die in hun buurt aan de oppervlakte komen, vragen het stel of ze een leuke duik hebben gehad. Mark, die voelt dat er iets mis is, vraagt hen om hulp. De buddy's, waaronder beste maat Ralf Balduck, ondernemen onmiddellijk actie en hij krijgt 100% zuurstof aangeboden. De oppervlakteveiligheid belt het noodnummer. Een ziekenwagen, die 'standby' staat aan 'de punt' in Gorishoek, brengt hem minuten later naar het hyperbaar centrum te Goes.

decompressie ongeval

Op eigen benen staan lukt niet meer, hij wordt meteen 4 uur in de herdrukkamer geplaatst. De volgende dag volgt een tweede sessie, maar ook nu is er geen beterschap. Hij besluit de overstap naar het UZA te maken. In Antwerpen wordt het herdrukken hervat. Beterschap blijft echter uit en de neuroloog brengt slecht nieuws. Hij heeft paraplegie (verlamming van de onderste ledematen)

en zal nooit meer kunnen stappen. Mark zal zich voortaan moeten verplaatsen in, zoals hij het zelf omschrijft, een 'karretje'. Terwijl hij alles een beetje probeert te vatten, wordt hij uitgenodigd bij de kinesist van het hospitaal. Zijn benen worden gestrekt en geplooid, hij wordt gemasseerd en halverwege de sessie vraagt de kinesist hem plots of hij aan de loopbrug wat stapjes wil proberen te zetten. Is dit misschien kinesistenhumor? De artsen hebben hem net bevestigd dat hij nooit meer zal kunnen stappen.

De man houdt echter voet bij stuk en helpt hem overeind. Het kost bloed, zweet en tranen, maar daar hangt hij dan tussen de leggers om even later enkele stapjes te zetten. De behandelende arts komt hem vol ongeloof op de kamer opzoeken, volgens de man was dit onmogelijk. De scans van Mark zijn rug worden opnieuw onderzocht. Een eerder opgelopen trauma aan de ruggengraat – hij is ooit uit een boom gevallen – heeft de artsen voorbarige conclusies doen trekken. Op die plaats had er zich rond de zenuwbanen een oedeem gevormd, maar de zenuwen zelf waren niet volledig beschadigd. De volgende maanden staan voor Mark in het teken van revalidatie. Hij leert opnieuw zelfstandig wandelen en na zes weken kan hij zelfs weer lopen. Hij herneemt daarop zijn beroepsactiviteiten in de industriële wasserij die hij runt. Helemaal de oude wordt hij echter nooit meer. De spieren in zijn onderste ledematen aansturen lukt nog wel, maar hij heeft geen gevoel meer in zijn benen. Wanneer een mug hem steekt, voelt hij noch de prik noch de jeuk achteraf. Hij krijgt een algemeen duikverbod opgelegd.

In september 2000 trokken Mark en ik naar Fréjus om ons voor te bereiden op de Zeestage voor 2*Instructeur. In die periode was er in Frankrijk een tekort aan brandstof door een wilde staking bij onder andere Total. We zijn toen vertrokken met zes jerrycans van twintig liter diesel in de koffer om onderweg niet in problemen te komen. Ter plaatse bleek onze accommodatie uit een klein kamertje met één dubbel bed te bestaan. We hebben dan maar ieder een zijde van het bed ingepikt. Later zijn we nog een paar keer samen op pad geweest en we kwamen zo goed overeen, dat onze vrouwen op de duur zeiden: "ga toch samenwonen".

RALF BALDUCK, NELOS 2*I

Foto: Ivo Madder.

De juryleden Mark Sebrechts en Naomi Stabel geven opmerkingen door over hun kandidaat 1*Instructeur.

samen reizen

Nooit meer duiken… Wanneer duiken je passie is en je samen met je partner en je duikschoolbuddy's de hele wereld bedoken hebt, dan moet het idee om nooit meer te mogen duiken hard aankomen. Neen, vond Mark, nooit meer duiken, dat kon hij plaatsen, maar duikers met potentieel niet meer mee kunnen opleiden, daar had hij het veel moeilijker mee. Voor Dora, solidair met haar man, hoeft duiken ook niet meer. Voortaan gaat de focus op beleving boven water. Het stel gaat op groepsreis naar Cambodja en dat wordt een meevaller, dus gaan ze het jaar erop met dezelfde groep naar Ethiopië. In de hoorn van Afrika nemen ze deel aan een excursie. Er worden die dag heel wat ki-

lometers gewandeld en na afloop blijkt dat Mark een flinke wonde aan zijn voet heeft opgelopen. Door het ontbreken van elk gevoel in de onderste ledematen merkt hij het pas op als het gezelschap weer op de bus stapt en het bloed uit zijn schoen sijpelt. Hij krijgt ter plaatse medische verzorging, maar haalt enkele dagen later ternauwernood zijn retourvlucht. Hij heeft in de wonde een bacteriële infectie opgelopen met een opgezwollen been en wondroos tot gevolg.

Drie maanden later lijken de problemen achter de rug en kan Mark weer stappen. De bacterie, 'made in Afrika', is echter een hardnekkig beestje en ze blijft woekeren in zijn lichaam. Ze nestelt zich zelfs rond de zenuwbanen in zijn ruggengraat. Hij

moet dan ook nog een tweede, een derde en een vierde keer onder het mes. Tussenin volgen lange maanden van revalidatie. Tot op vandaag is hij vaste klant bij de kine met als doel in de toekomst weer zo mobiel mogelijk door het leven te kunnen gaan. Sinds de laatste operatie lukt hem dit enkel nog met een wandelstok. Gelukkig kan hij nog autorijden, handbiken (fietsen met een elektrisch ondersteund voorzetwiel aan een rolstoel) lukt hem ook prima. Mark is een doorbijter. Hij blijft niet bij de pakken zitten en probeert zijn limieten steeds weer te verleggen.

Eindelijk verlost van een Ethiopische bacterie, krijgt hij weer, en hoe langer hoe meer, last van een microbe: de duikmicrobe. Hij

Mark Sebrechts met zijn 'handbike'.

Foto:

Dora Verhoeven.

neemt opnieuw contact op met de duikersartsen van het UZA en onder bepaalde voorwaarden kan hij voor hen weer het water in. Het gemis aan controle over zijn benen is natuurlijk een bezwarende factor, maar zijn ervaring speelt dan weer in het voordeel.

In zijn zoektocht naar een duikschool voor duikers met een handicap komt hij bij duikschool Antwerp Wet Wheels (ANWW) terecht. Hij wordt ingeschaald als DmH-C (duiker met een handicap, niveau C). Dat betekent dat hij zichzelf kan behelpen onder water, maar boven water en met zijn uitrusting heeft hij wel hulp nodig.

Sinds januari 2025 spreken we niet meer van duikers met een handicap, maar van duikers met speciale noden (SND). Vandaag is Mark NELOS 3*I met beperkingen. Als

instructeur kan hij het nog wel uitleggen, maar het niet altijd meer zelf doen. Een fles dragen boven water lukt niet meer en onder water is de voorstuwing beperkt. Bij ANWW leert hij opnieuw wat te zwemmen met vinnen en ook hoe hij zichzelf kan beredderen in een noodsituatie. Duiken gebeurt voortaan steeds met twee begeleiders. Zoals elke SND-2-duiker, duikt hij met een dieptebeperking van 20 m, binnen de nultijd en liefst met nitrox. Ondiep duiken vindt hij niet zo erg, want deze zone is meestal toch de mooiste. Duikers met speciale noden maken ook geen bijzondere duiken, maar voor Mark werd één uitzondering toegestaan. Hij mag ook nachtduiken. Droogduiken zit er voor hem niet meer in wegens teveel weerstand onder water. Op het droge is een droogpak ook minder flexibel en te zwaar, daardoor begint het duikseizoen voor Mark dan ook pas als de watertemperatuur 12°C

of meer bedraagt. Partner Dora duikt ondertussen ook weer, maar alleen in ideale omstandigheden.

Om ons voor te bereiden op onze eerste Zeestage sloten we aan bij een lokale duikschool om al eens te proeven van het 'echte' werk. Toen we de eigenaar van onze plannen op de hoogte brachten: het oefenen van duikers droppen, misverstanden oplossen, op juryleden jagen, duikers redden, buddy's slepen en ze reanimeren, kregen we er prompt een heuse VIP-behandeling. We hadden de boot voor ons alleen en kregen er dan nog eens een niet onaardige Monitrice Fédérale mee. We hebben daarbij veel lol gehad en bergen geleerd! Mark liep er echter een longontsteking op en heeft daarom de Zeestage moeten skippen. Ikzelf ben tijdens de week van de waarheid uitgevallen met een blessure, dat was natuurlijk balen als een stekker!

RALF BALDUCK, NELOS 2*I

ANWW

Veel opleidingscentra voor SND zijn er nog niet binnen NELOS, maar als Antwerpenaar heb je het geluk dat er de ANWW in Borgerhout is. De Antwerp Whet Wheels mochten vorig jaar nog 30 kaarsjes uitblazen en deze duikschool voor mensen met- of zonder beperking beschikt dan ook over bakken ervaring. ANWW is een toffe bende enthousiastelingen met het hart op de juiste plaats. Ze keken natuurlijk raar op toen er plots een 3*Instructeur kwam binnenwandelen.

Ondertussen is Mark voorzitter van de club en wordt er gretig gebruikgemaakt van zijn kennis, al moet hij toegeven dat hij van hen ook nog veel leert. In de club zijn er momenteel maar enkele duikers met speciale noden actief, daartegenover beschikt de club over meerdere begeleiders die graag de handen uit de mouwen steken. SND'ers, wie de duikvin past, trekke ze aan! Tijdens een herstelperiode wordt vaak aangeraden om naar een zwemclub te gaan, maar bij ANWW kunnen ze als duikschool zeker ook ons steentje bijdragen. Ze hebben de kinesisten van het AZ Monica dan ook overtuigd om revaliderende personen naar hen te sturen, hoe meer zielen hoe meer vreugde

Mark Sebrechts tijdens de evaluatie van het examen.

Foto: Ivo Madder.

in zwembad Plantin Moretus. Het SND-duiken is volop in beweging, Mark en de hele Subcommissie Duikers met een Handicap ijveren voor een nog betere integratie binnen de NELOS-duikscholen.

Waarom zou jouw duikschool ook niet kunnen helpen om SND meer te integreren? Een inspanning met als return het geluk van andere personen. Geen gemakkelijke opgave, want niet iedereen ervoor gemaakt. Je SND-buddy moet je blindelings kunnen vertrouwen. Je moet bereid zijn mensen te helpen en dat start natuurlijk al boven water. Materiaal configureren, een handje helpen met je buddy's duikpak, enz. 'Last but not least', je past de duik steeds aan je buddy en de omstandigheden aan, opdat het steeds aangenaam en veilig blijft voor iedereen. mooie momenten

Met meer als 2.600 duiken heeft Mark al wel wat leuke zaken gezien onder water. Samen met Dora of met de buddy's van de duikschool bezocht hij een aardig lijstje aan duikbestemmingen: Galapagos, Belize, Curaçao, Bonaire, Cocos Islands, Truk lagoon, Filipijnen, Thailand, Myanmar, Raja Ampat, Malediven, Middellandse Zee,

Egypte, … zijn reeds afgevinkt. De mooiste duikbestemming eruit pikken kan hij niet, hij koestert vooral bepaalde duiken. Zoals de beleving op de poetsplaatsen met de hamerhaaien op Cocos Islands, de aanblik van de Japanse wrakken op Truk lagoon of de rog die voor hem opsteeg in de Oosterschelde. Als hij erover vertelt, neemt hij je als het ware mee onder water.

zoektocht

In zijn zoektocht om vandaag zo comfortabel mogelijk te kunnen duiken, experimenteert Mark met zijn materiaal. Hij probeerde een reeks trimvesten en 'semi wings', maar duikt vandaag met een trimvest van Dora, makkelijk aan en uit te doen en niet te zwaar.

Om zijn rug niet teveel te belasten, heeft hij ook al proberen te duiken met een sidemountconfiguratie. Samen met Mike Melis, 3*I, wil hij deze manier van duiken verder onder de knie krijgen. Ik opper of een scooter geen soelaas kan bieden, maar Mark twijfelt en schudt het hoofd. Scootert je buddy niet mee, dan heb je er niets aan en als je scooter stilvalt, om eender welke reden, dan moet je weer meer gewicht meesleuren. Dat zal dan

ook uitgerekend voorvallen, als je ver van je instapplaats verwijderd bent.

Bedankt voor je tijd Mark, laat de moed nooit zakken! Fijn dat je er weer bij bent.

In 2001 waren we opnieuw van de partij op de Zeestage. De jury had ons samen ingedeeld. Ik was duikleider en Mark hekkensluiter en we werden tijdens die duik danig op de proef gesteld. Bij een volgende 'heel reële situatie' (sic) hadden we beiden niet door dat we hetzelfde 'slachtoffer' wilden redden: het tunnelzicht van onze zwarte brillen maakte dat Mark en ik vrijwel gelijktijdig ons 'slachtoffer' beet pakten. We botsten als het ware op mekaar met een korte aarzeling tussen ons beiden als gevolg, wie gaat hem nu redden? Groot jolijt bij de jury onder water (en later ook boven water vernamen we …).

RALF BALDUCK, NELOS 2*I

Mark Sebrechts met zijn medejuryleden tijdens de delibiratie van een kandidaat 1*I.

Foto: Ivo Madder. Advertentie

JAN DIEU

Transformeer je Smartphone in een échte onderwatercamera

Als je smartphone hét apparaat is waar jij al je belevenissen mee vastlegt. Dan is de SeaLife SportDiver Ultra dé behuizing die jij nodig hebt voor al je onderwateravonturen! Met de (gratis) SportDiver App wordt je Smartphone een échte onderwatercamera met een breed scala aan instellingen. De SportDiver Ultra is gegarandeerd waterdicht tot -40 meter en dubbel gezekerd middels een vacuümsysteem en een lekalarm. Geen zorgen om waterschade. Uit te breiden met lenzen, lensadapter & lampen. Geschikt voor alle recente Apple en bijna alle Android smartphones. Kijk op de website of jouw smartphone in de behuizing past.

Werkt met IPhone & Android

Vacuüm alarm en lek-alarm

Inclusief kleurcorrectiefilter

Automatische draadloze verbinding via Bluetooth

Waterdicht tot -40 meter

Ook beschikbaar als set met Sea Dragon lampen

Onderwater Smartphone behuizing

SportDiver

(SL405), ook als set met de 2500 Lumen Sea Dragon Photo-Video Light (SL406)

Nieuw!

SportDiver Ultra, voor iPhone & Android telefoons.

Duikmateriaal

verzameld door Ivo Madder

Nieuwigheden op gebied van duikmateriaal

Een kleine greep uit het beschikbaar duikmateriaal dat nu te koop aangeboden wordt.

Scubapro

De nieuwe 'Navigator Lite' trim jacket van Scubapro is licht van gewicht, opvouwbaar en gemakkelijk op te bergen. Het is het perfecte trim vest voor de reizende, recreatieve duiker die de voorkeur geeft aan een luchtkamer op de rug, maar wel in de vorm van een eenvoudige en duur zame trimvest.

De 'Navigator Lite' heeft een vervang bare hoes over de luchtkamer, die verkrijgbaar is in zes kleurencombinaties, zodat je kunt mixen en matchen met je andere duikmate rialen.

Cinch'-sluiting zorgt ervoor dat de fles niet kan gaan schuiven, wat de omstandig heden ook zijn.

Afneembare zakken kunnen met de opening naar boven worden geplaatst, zo dat je er accessoires in kunt meenemen. Plaats je de opening naar beneden, dan kan je er lood in opbergen, zodat het snel kan worden afgeworpen.

Verkoopprijs: 469,00 euro voor het trimvest en 49,00 euro voor de optionele hoes.

Meer info op www.scubapro.com

Mares

stroomlijnd, vlak profiel dat zorgt voor een breed, onbelemmerd gezichtsveld. De belangrijkste kenmerken zijn:

• LiquidSkin-technologie: de bi-siliconen maskerrok combineert stabiliteit en flexibiliteit voor een ongeëvenaarde pasvorm en comfort.

• Panoramisch zicht: het roestvrijstalen geïntegreerd frame met een vlak profiel levert superieure duurzaamheid en een groot gezichtsveld.

• Snel los te maken metalen clips: vereenvoudigen het verwisselen van lenzen voor moeiteloze aanpassing met visuele hulpmiddelen met negatieve en positieve dioptrie.

• FORCE-X Fit System: de 'Y'-vormige gesp en LiquidSkin gezichtsrand verdelen de druk van de band gelijkmatig voor een perfecte pasvorm.

• Compacte verstelbare gespen: eenvoudige en precieze bandaanpassingen voor maximaal comfort.

• Anatomisch silicone bandje: verkrijgbaar in stijlvolle kleuren die comfort combineren met modern design.

De 'FORCE-X LiquidSkin' presteert niet alleen op het hoogste niveau, maar geeft ook prioriteit aan duurzaamheid met zijn

exclusieve, herbruikbare EVA-opbergdoos die je uitrusting beschermt en tegelijkertijd plastic afval vermindert.

Onderwaterfotografen zullen ook tevreden zijn, want de ogen van hun onderwatermodellen komen mooi in beeld dankzij het groot gezichtsveld. Eindelijk is er een hedendaags masker waarmee dit lukt, waardoor je model niet langer een ouderwetse 'visbokaalduikbril' moet dragen. De 'FORCE-X LiquidSkin' is verkrijgbaar in zes trendy kleurencombinaties. De adviesverkoopprijs is 179,00 euro.

Meer info op

Foto: Noam Kortler.

Foto: Janez Kranjc.

Feelfree

Tijdens boot Düsseldorf kwa men we mooie bedrukte Feelfree droogzakken – de 'Dry Tank Tropi cal' – tegen, met een volume van 12 of 20 liter, verkrijgbaar in vijf verschil lende kleurrijke bedrukkingen.

Deze stijlvolle ecologisch verantwoor de 'dry bags', gemaakt van hoogwaardig, krasvrij materiaal, gecombineerd met een PET-stof gemaakt van gerecycleerde PET-flessen, zijn dankzij de unieke slui tingswijze 100% waterdicht, zelfs als ze volledig ondergedompeld worden.

Om de waterdichtheid te garanderen, moet je de bovenkant minstens drie keer heel strak naar achteren rollen. Daarna klem je de bovenkant en de zijkanten vast met de clips, terwijl je de bovenkant vasthoudt. Trek de banden strak om ze gesloten te houden. De tas is nu volledig waterdicht!

De binnenvoering is van nylon en naast een ruimte voor een 15" laptop is er ook een opbergvak. Vooraan is een voorvak dat je kan afsluiten door middel van een waterdichte rits. De droogtas is voorzien

Edge

De compacte, lichte (7,8 kg) 'Edge Smart Drive K5' onderwaterscooter is operati oneel tot een diepte van 40 m en water dicht tot 50 m. De maximum snelheid is 2 m/s. Het ontwerp is modulair, ideaal om

De 12-liter 'Dry Tank Tropical' komt op 69,00 euro, de 20-literversie op 79,00 euro.

Feelfree werd in 1998 opgericht en groeide al snel uit tot dé we reldspecialist op het gebied van hoogwaardi ge waterdichte bagage. Het merk heeft ook een hele reeks eenvoudige, egaalkleurige droogzakken. Ze hebben vier iconische col lecties en meer dan 25 modellen, verkrijgbaar in een veelvoud aan kleuren. Als je grote aantallen bestelt, kan je ze ook laten

bedrukken met bijv. de naam van je club. Gratis levering vanaf 100 euro.

Meer info op www.feelfree.fr

mee op vakantie te nemen. Leuk voor snorkelaars, onderwaterfotografen, duikers die minder mobiel zijn of gewoon leuk om je in het zwembad te amuseren. Autonomie van de batterij: 18 tot 60 min. Hij heeft minimale veiligheidsopeningen van een 0,6 cm tot minder dan 1,3 cm bij de inlaten van de propeller. De 'K5' beschikt over anticorrosietechnologie, waardoor complex onderhoud overbodig is. De accu fungeert ook als powerbank en is uitgerust met een Type-C-interface. De batterij van de 'K5' is een integraal onderdeel van de neus van de scooter en is voorzien van een houder voor een actioncam, een rail voor extra accessoires en fungeert zelfs als drijflichaam. Met de extra, grotere accu's – die binnenkort beschikbaar zijn – wordt het verlengen van je tochten net zo eenvoudig als het bevestigen van een nieuwe K5-neus. Met de snellader laad je batterijpack op in slechts 90 min. van 0 naar 100%. Verkrijgbaar in de kleuren volledig mat zwart, of zilverkleurig met gele, rode of blauwe kleuraccenten. Richtprijs: 541,95 euro.

Meer info op www.edgesmartdrive.com

BARE

Het 'high-perfor mance' droog pak 'Aqua-Trek Evo Tech Dry' van BARE is speciaal ont worpen voor veeleisen de duikomstandigheden en dit dankzij de ' Cordu ra Nylon Oxford' 4-laagse stof met uitstekende duur zaamheid, sterkte en slijt vastheid. Daarbij is het een lichtgewicht droogpak dat gemaakt is van heel soepel ademend materiaal. Hier door is dit pak het meest reisvriendelijke trila minaatpak van BARE. Als je ruimte in je reistas wilt besparen, kan je dit droogpak plat neerleggen of oprollen.

De 'Aqua-Trek EVO Tech Dry' heeft dezelfde pasvorm als de 'X-mission Evolution' en de 'HD2-Expedition'. De meeste droogpakken zijn helemaal zwart van kleur. Bij dit ontwerp werd echter het grootste deel van de torso in een aangename grijstint gemaakt. Je kan dus stijlvol het water in.

Meer info op www.baresports.com

Scubapro promo

Er is goed nieuws voor wie een Scubaproademautomaat koopt. Tot en met 30/06/2025 of zolang de voorraad strekt, krijg je een gratis octopus of Sport Bag 125 bij aankoop van één van volgende Scubapro-ademautomaten:

• Een gratis S270 octopus bij aankoop van een MK25 EVO/ A700 of MK19 EVO /A700 of MK25 EVO/S620Ti of MK17 EVO 2/S620Ti (INT of DIN).

• Een gratis R105 octopus bij aankoop van een MK25 EVO/S600 of MK17 EVO 2/S600, MK25 EVO/G260 of MK19 EVO/G260 (INT of DIN).

• Of een gratis Sport Bag 125.

Meer informatie vind je op de bon die je kan downloaden via https://nmd.sk/AqKg045W. Ga met deze bon naar een deelnemende Scubapro-dealer. Deze aanbieding is geldig bij erkende Scubapro-dealers in verschillende landen.

Advertentie

Zonder Extra Kosten

Luc Rooman

de man achter de lens

In de wereld van de natuurfotografen is hij al jaren een vaste waarde en vooral zijn onderwaterfoto's worden wereldwijd geprezen. Hippo vond het de hoogste tijd om eens een uitgebreid portret van Luc Rooman te brengen.

We hebben met hem afgesproken in Sint-Annaland. Luc heeft daar een charmant buitenverblijf dat een uitstekende uitvalsbasis vormt voor zijn duiken in de Oosterschelde.

Hippo: Dag Luc! Wanneer ben je beginnen duiken?

Ik was al lang gefascineerd door de onderwaterwereld. Mijn eerste fototoestel stak ik in een plastic zak en al snorkelend maakte ik zo mijn eerste onderwaterfoto's. Dat toestel hield het niet echt lang vol en was na enkele maanden onbruikbaar. In die tijd was ik ook een gedreven visser. Ik ging vaak naar Frankrijk om te vissen in de glasheldere meren. Het idee kwam bij me op om te leren duiken, zodat ik het gedrag van vissen kon observeren en zo mijn vangkansen kon verhogen. Al snel maakte het vissen echter plaats voor het duiken, mede dankzij enkele bevriende duikers die regelmatig mijn frituur bezochten en altijd boei-

ende verhalen bij zich hadden. In 1998 sloot ik me aan bij duikclub Amphora in Deurne.

Hippo: Je doorliep alle basisbrevetten en werd 1*Instructeur. Wanneer begon je je toe te leggen op fotografie?

Dat was vrij snel. Een jaar of twee nadat ik was gestart met duiken kocht ik mijn eerste echte onderwaterfototoestel, een kleine compacte Reefmaster, waarmee ik in Egypte tijdens een familievakantie aan de slag ging. Het toestel zat in een geel plastic onderwaterhuis. Dit analoge fototoestel werkte nog met filmrolletjes. Je moest toen goed nadenken alvorens een foto te maken, want met zo'n filmrolletje kon je amper 36 foto's maken.

Ook scherpstellen was geen sinecure en ik had dan ook meer slechte dan goede foto's. Bovendien zat het vizier bovenop de camera en zag je dus een ander beeld dan wat de lens registreerde. Een jaar later kocht ik er een eenvoudige flitser bij.

Om mijn technische kennis te vergroten, volgde ik de NELOS-cursus onderwaterfotografie en doorliep daar drie niveaus. Ook volgde ik avondschool fotografie en verscheidene workshops.

Mijn eerste analoge spiegelreflexcamera, een Nikon F5, kocht ik over van Peter Ryngaert. Ik kende nauwelijks iets van diafragma's en sluitertijden en al wat men me toen vertelde klonk voor mij als Chinees. Al doende leer je echter en in 2006 viel ik voor de eerste keer in de prijzen tijdens een fotowedstrijd van het Nederlandse reisbureau 'Eigenwijze Duikreizen' en won een reis naar Egypte. Ik had een foto ingestuurd van een sepiola in de Oosterschelde en werd derde.`

Nu gebruik ik een Nikon D500 en een Nikon Z7II. De D500 gebruik ik voor macro-opnames, omdat dit een cropcamera is waarmee je zeer kleine onderwerpen kan fotograferen. Een full frame camera, zoals de Z7II, kan dat niet.

Hippo: Gebruik je Photoshop voor de nabewerking van je foto's?

Ja, altijd. Sinds kort is er ook de nieuwe Photoshopplug-in, 'Backscatter Xtermi-

Foto's (13): Luc Rooman.

Snotolf.

Sepia's.

De term full frame of cropsensor zegt iets over de grootte van de beeldsensor waar de camera mee uitgerust is. Een full frame sensor heeft de afmetingen van een 'ouderwets' filmnegatief van 24 x 36 mm. Een camera met een cropsensor, ook wel 'cropcamera' genoemd, beschikt over een kleinere sensor. Dit resulteert in een uitsnede van het beeld, omdat de sensor te klein is om het volledige beeld vast te leggen. Het beeld wordt ingezoomd door de kleinere sensor, wat handig is voor telefoto's en om onderwerpen dichterbij te brengen. Met een full frame camera wordt wel de volledige beeldhoek van een objectief benut, wat een wijder beeld oplevert.

Cameramerken hanteren verschillende sensorgroottes, met andere cropfactors als gevolg. Een veel voorkomende cropfactor, onder meer bij de APS-C sensors van Fujifilm, Sony en Nikon, is een cropfactor van 1,5. Dit betekent dat de sensor 1,5 keer kleiner is dan de full frame variant, ruwweg 16 x 24 mm.

nator', die storende stofdeeltjes die in het water zweven met één muisklik verwijdert. De software is afkomstig uit de astrofotografie, waar bij foto's van planeten de storende sterren onzichtbaar gemaakt werden. Eigenlijk is dit een vorm van AI.

Persoonlijk vind ik dat een grote vooruitgang. Een bedreiging voor de authenticiteit is het zeker niet. Tijdens wedstrijden moet je immers ook je originele foto aanleveren. Als de jury vindt dat je bewerkte foto te veel afwijkt van het origineel kan je alsnog gediskwalificeerd worden. Dit wordt uitvoerig

beschreven in het wedstrijdreglement.

Hippo: Wanneer begon je deel te nemen aan wedstrijden?

Ik begon ermee rond de eeuwwisseling. Ik nam deel aan Zeelandflitsen en Zoetwaterflitsen. De toppers van toen waren Harry Klerks, Luc Eeckhout, Hedwig Dieraert en Peter Ryngaert. Daar kon ik toen helemaal niet aan tippen. Alle foto's waren toen nog analoog. Bij een wedstrijd moest je je filmrolletje voor de wedstrijd bij de jury inleveren. Die rolletjes kregen een merkteken,

zodat ze achteraf niet konden verwisseld worden. Met het gemerkte rolletje kon je dan 36 foto's maken. Ik was al blij als er af en toe eens een goede tussen zat.

Ik krijg tijdens wedstrijden van andere fotografen soms te horen dat ze het lastig vinden om tegen me te concurreren. Ze vergeten dan wel dat ik zelf ook jarenlang in zo'n positie heb gezeten en moest opboksen tegen de meer ervaren fotografen. Het heeft uiteindelijk zeker zes jaar geduurd vooraleer ik een bescheiden prijsje won. Doorbijten is de boodschap! Niet te snel tevreden zijn met het resultaat en desnoods meermaals terug het water ingaan om de perfecte foto te maken, is de juiste ingesteldheid.

Hippo: Wat is je favoriete duikstek?

Ik ga heel graag op reis naar tropische bestemmingen, maar uiteindelijk ligt mijn hart in de Oosterschelde. De voldoening is daar veel groter. Je moet zelf op zoek gaan naar je onderwerpen. Vaak moet je meerdere dagen duiken om het beoogde onderwerp te vinden en om er de perfecte foto van te maken.

Kikker.

Kikker.

Half-half.

Gehoornde slijmvis.

Harige hengelaarsvis. Snoek.

Sepiola. Parende padden.

Salamander.

Hippo: Hoe bereid je je voor op een wedstrijd?

Als het een 'shoot-out' is, zoals het OBK (Open Belgisch Kampioenschap onderwaterfotografie en -videografie), zit ik meestal al weken op voorhand in het water te oefenen op mijn onderwerp. Het gebeurt soms dat het onderwerp van een wedstrijd heel moeilijk te vinden is. Dat was vorig jaar in het najaar het geval. Het thema was toen 'naaktslakken', maar de meeste slakken waren tijdens de wedstrijdperiode zo goed als onvindbaar. Enkel de ruwe wratslak liet zich nog even zien, maar die is dan weer weinig fotogeniek.

In de Put van Ekeren dook ik ook weken op dezelfde plek om te weten welke vissen waar zaten. Zo wist ik perfect waar de grote meerval zat, want die was altijd in dezelfde zone te vinden. Behalve dan tijdens de wedstrijdweek! Na een storm was zijn nest ingestort en hij had andere oorden opgezocht. Ik vond ook op ondiepte verscheidene grote zoetwaterslakken. Ik was dus zeer goed voorbereid op de wedstrijd.

Hippo: Wie zijn je grootste concurrenten bij wedstrijden?

Dat is vooral Filip Staes, maar ook Thomas Van Puymbroeck en Tim Steenssens.

Bij de buitenlanders zijn vooral de Italianen de uitblinkers, evenals enkele Spanjaarden. Ook Australië heeft enkele topfotografen. Ik leerde een aantal van hen persoonlijk kennen tijdens een 'shoot-out' in Jordanië, waarop enkel gerenommeerde fotografen waren uitgenodigd.

Hippo: Op welke bekroning ben je het meest trots?

Dat is zonder twijfel de prijs van de 'World shoot-out' van 2023. Ik maakte toen een reeks van vijf foto's van salamanders en won daarmee de eerste prijs. Ik had dit totaal niet verwacht. Ik was zelf aanwezig op de prijsuitreiking in Düsseldorf en kon mijn oren bijna niet geloven toen ik mijn naam hoorde afroepen. De prijs bestond uit een reis van vier weken naar Papoea-Nieuw-Guinea. Dit was werkelijk een onwaarschijnlijke bekroning van mijn fotografisch werk.

Aan dat soort wedstrijden nemen vaak ook profesionele fotografen deel en het doet des te meer deugd om die ook eens te verslaan als passionele hobbyist.

Hippo: Bedankt Luc voor deze fijne babbel. Wij kijken uit naar nog meer

prachtige foto's van jouw hand die onze onderwaterwereld zo schitterend in beeld brengen.

MARIJKE VAN CAUWENBERGHE

Meer foto's van Luc Rooman ...

3 www.facebook.com/luc.rooman.5

3 www.instagram.com/lucrooman

Walvishaai (

Soepschildpad of groene zeeschildpad (Chelonia mydas).

Duiker tussen een school vissen.

Joachim Blomme

CCR Trimix Diver / NTI

Fotografiebrevet

Aantal duiken

Nee

Aantal fotoduiken

Duikplaatsen

Wereldwijd

Canon R5 / Sony RX 100 V

Behuizing Hugyfot / Nauticam

Canon:16-35 / 24-70 / 100macro

Nauticam wetlenzen: UWL 09 / CMC 01

INON Z330

Flitsen

Licht op het einde

ook wel kraak

gewone octopus genoemd.

Verzameld door Wim Van Doeselaer

55 jaar geleden

uit Hippocampe nr. 30

juni 1970

Bendor

Voor de eerste maal in de geschiedenis van onze federatie werden 7 nationale monitors (nu 3*I) benoemd te Bendor: Yves Bolen (Alhoa), Paul Darmont (CVD), Georges Frans (CLAS), Walter Geebelen (Koraal), Jean Hanon (CLAS), Robert Henry (CAS), Tony Oudermans (Amphora).

Scholing met verschillende soorten ontspanners

gesprekken en dit is steeds door de Nederlandstaligen vergemakkelijkt daar zij altijd de moed hebben gehad onze twee nationale talen te leren.

Nieuwe benaming

De titel 'Hulpmonitor' wordt gewijzigd in 'Clubmonitor' (nu 1*I).

Redding hoofd omlaag

De Brevettencommissie stelt voor de proef 'redding van een onbewuste drenkeling, hoofd omlaag' volledig af te schaffen.

Bendor

8 nieuwe 'nationals' (nu 3*I)! Rudy Baert (CVD), Willy Behets (EPSM), Guy Bosmans (Neptunus), Frans Geeraerts (Neptunus), Christian Henricy (Calypso), Jo Lacroix (Palanquée), John Remue (Poseidon), Louis Vleminckx ('t Zeepaardje).

35 jaar geleden

brevet 'Redder-Duiker' in het leven te roepen dat zou erkend worden door Bloso. Deze Redders-Duikers zouden ook de taak van veiligheid in het zwembad kunnen waarnemen.

Guy Segers

Aspirine

Bij de Hyperbare Centra te Oostende en te Lille is men afgestapt van het nog langer toedienen van aspirine (acetylsalicylzuur) bij decompressieongevallen. Daarom is er ook niets meer over vermeld in de cursus.

Dr. Willy Wellens

25 jaar geleden

uit Hippocampus nr. 179

juni 2000

Het is onontbeerlijk het duikonderricht, gericht op het gebruik van de rugontspanner, bij te werken door bijzonder onderricht over de mondontspanner.

45 jaar geleden

uit Hippocampus nr. 79

juni 1980

Taalgebruik

tijdens de stages

Bloso heeft opmerkingen gemaakt dat de Franse taal opgedrongen werd aan Nederlandstalige kandidaten. Dit is onjuist.

René Crepin herinnert eraan dat alle kandidaten sinds vele jaren in de stages in hun eigen taal ondervraagd worden.

Natuurlijk is te Bendor (Frankrijk) de Franse taal dominerend gedurende de algemene

uit Hippocampus nr. 129

juni 1990

Commissie Hippocampus

Op de laatste algemene vergadering verkregen we het statuut van 'Commissie', daardoor een betere structurering. Alleszins zetten wij de traditie van hecht teamwork verder. Met de inbreng van de computer behoort een meer professionele lay-out alleszins tot de mogelijkheden. Wij hopen de kleurinbreng het ganse jaar door te kunnen aanbieden.

Jacques Bernaerts

Redder-Duiker

NELOS in samenwerking met de Vlaamse Redderscentrale en de Landelijke Commissie voor Kadervorming is bezig om een

Autonomie van de instructeur

Door de autonomie van de NELOS-Instructeur in de verf te zetten, komt het NELOS-Duikonderricht niet alleen tegemoet aan een probleem dat gevormd werd door een veranderend maatschappijbeeld, maar benadrukt zij tevens het vertrouwen dat zij in haar instructeurs stelt.

Commissie Duiken met gehandicapten

De commissie is niet alleen trots op haar 7 jaar ongevalvrij functioneren, maar vooral op haar prestatie: haar gehandicapte leden opnieuw een vriendenkring en een sociaal leven te geven.

Dr. Els Huybregts

In de bres voor tropische haaien

Het Marine Rescue Centre te Blankenberge zal behalve zeehonden nu ook tropische

haaien opvangen. Het gaat om dieren, die wegens hun grootte, weg moeten uit particuliere aquaria en zoo's.

15 jaar geleden

uit Hippocampus nr. 229

mei-juni 2010

Kwalificatie Diep Duiken

De eerste kwalificatie die het NELOS-Duikonderricht heeft uitgewerkt is de 'Kwalificatie Diep Duiken' (KDD). Het is dus geen brevet. De houder van een KDD mag tot 60 m duiken op plaatsen waar dat toegelaten is.

NELOS Public Relations: fakkel werd overgedragen

François Desmet heeft na tientallen jaren PR-activiteit beslist het iets kalmer te doen. Hij was de drijvende kracht die altijd te zien was op de watersportbeurzen en grote NELOS-manifestaties, de man die een aantal BV's binnen het NELOS-kader loodste en een onmiskenbare stempel heeft gedrukt op de uitstraling van NELOS. Hij draagt de fakkel over aan Ronny Margodt, de voorzitter van de werkgroep NELOS 2010, de organisator van de D-Dive Days en projectverantwoordelijke voor NELOS in diverse initiatieven zoals 'Duiktank Zwevegem'.

Advertentie

Commissie

Collegevergadering voorjaar 2025

Zaterdag 15 maart stond in de agenda van de 3*Instructeurs NELOS genoteerd als de datum van de 74e Collegevergadering van de Commissie Sportduiken NELOS.

De nieuwe 3*Instructeurs Jan Lynen, Nicolas De Smyter en Franky Cardoen werden verwelkomd op hun eerste Collegevergadering. Ook voor Thomas Coremans, naast Lifras-lid nu ook NELOS-lid, was het de eerste Collegevergadering.

Er werd ook even stilgestaan bij het heengaan van twee NELOS-coryfeeën, namelijk Guy Segers en Water Geebelen.

verslagen

Traditioneel werd een update gegeven vanuit alle gelederen van de Commissie

Wat Guy Segers heeft betekend voor de duiksport in het algemeen en voor Yel-

Sportduiken. Hiervoor werd verslag uitgebracht door respectievelijk de Verantwoordelijke der Brevetten, de DSKO – afgevaardigde VTS/Sport Vlaanderen en door de voorzitters van de Subcommissie Jeugdduiken, de Subcommissie Duikers met een Handicap, de Subcommissie Technisch Duiken, de Subcommissie Hulpverlening, het Comité Didactiek, het Comité Duikinnovatie, het Brevettencomité, het Veiligheidscomité en last but not least, de Ereraad. Een hele opsomming, maar geen grote nieuwe punten, behalve dan de integratie van de AED in de opleiding DHV.

low Diving School (YDS) in het bijzonder is enorm. Bijna een halve eeuw geleden stond hij mee aan de doopvont van YDS en hij maakte 'de Yellow' groot. Bij talloze andere duikclubs heeft hij een belangrijke rol gespeeld bij de opleiding van hun leden. Hoeveel duikers onder ons hebben van hem opleiding gekregen, waarbij ze tijdens die trainingen en theorielessen dachten "Pff, 't is toch moeilijk", maar dan achteraf met voldoening een nieuw brevet in ontvangst mochten nemen …

Guy heeft geleefd, dat mag je wel zeggen. Hij heeft op verschillende vlakken geweldige ups en enorme downs gekend,

nieuwigheden voor 2025

Tevens werd ook nog even stilgestaan bij enkele nieuwigheden voor 2025:

) Een rode OSB is steeds verplicht; een gele OSB is aanbevolen voor de duikleider bij het uitvoeren van decompressieduiken.

) Wie drie maanden niet meer gedoken heeft in open water dient, alvorens proeven af te leggen, opnieuw drie duiken in open water te doen.

maar de sterke beer die hij was kwam er altijd weer bovenop.

Toen hij opnieuw ziek werd, probeerde hij ook weer opnieuw 'de oude' te worden, maar blijkbaar heeft iedereen zijn limieten. Zelfs tijdens zijn ziekte heeft Guy met volle overgave de duikstage voor YDS in zijn geliefde Agay op poten gezet, al kon hij er zelf niet meer bij zijn (zie Hippocampus nr. 302 voor het verslg van die duikstage).

We gaan je missen Guy.

AANGEPASTE CITATEN UIT DE AFSCHEIDSREDE VAN MARC BEULEN

Guy Segers

Foto's

(12): Ivo Madder.

Walter Geebelen

"La vita e bella. Peccato que morire sideve …" (Het leven is prachtig! Het is zonde dat we moeten sterven …), één van de vele onvergetelijke lijfspreuken van Walter. En het leven, dat heeft hij geleefd! Walter was tot op het einde nog steeds zeer opgewekt, met zijn kenmerkend enthousiasme – steeds goedlachs, zingend en grappend. Hij laat door zijn plotse afscheid een ganse duikgeneratie in verstomming achter. Iedere rechtgeaarde Vlaamse duiker kent Walter. De duikpionier, de avonturier, zo snel als een vis, de bootkapitein die iedereen wilde meenemen op zijn zodiac, ook als die dan toch te klein bleek voor die 12 duikers.

Hij dook rustig richting oost, ook als de instructeur op de Malediven zei dat hij richting west moest duiken. Hij zwom in zijn camouflagepak op de Galapagos een school hamerhaaien in, ook al mocht dat niet van die instructeur daar. Briefings waren niet echt zijn ding … Hetzelfde moet gezegd worden van zijn navigatiesystemen aan boord. Hij had er altijd ruzie mee als het erop aankwam

) Tijdens alle duiken, die kaderen in de opleiding van nitroxduikers en/of instructeurs moeten de kandidaten steeds met nitrox als bodemmengsel duiken. activiteitsgraad van de NELOS-kaderleden

Tevens werd er even stilgestaan bij de activiteitsgraad van de NELOS-kaderleden. Een titel verwerven is immers belangrijk, maar het actief blijven als kaderlid is minstens even belangrijk en hier zien we een trend: dit blijft stijgen.

Vooral het aantal instructeurs dat bijgeschoold is als Duiker-Hulpverlener is ge-

een duikplaats in te geven, vooral dan in de buurt van Agay. Hoe vaak heeft hij die duikplaatsen in zijn GPS-tracker niet gewist of van naam verwisseld? Gelukkig hadden de meeste schippers een kopie voor hem!

Midden jaren ’60 was duiken enkel weggelegd voor echte sportmannen. Als voormalig keurturner, lid van de nationale ploeg, was het dus niet echt verwonderlijk dat de duikmicrobe Walter snel te pakken had. Eerst lid van COWOL Hasselt stichtte hij al snel zijn eigen club, Koraal Genk, waarvan hij 40 jaar onafgebroken de bezielende voorzitter bleef en nadien erevoorzitter werd.

In 1970 werd hij benoemd tot nationaal monitor en kreeg daarmee de status van 'halfgod'. In die tijd was dat zo. Hij was één van de grondleggers van LIMOS, waarvan hij ook jaren voorzitter was en nadien erevoorzitter. Walter kreeg tijdens zijn leven een onderwaterstandbeeld in het Zilvermeer.

Walter staat gelijk aan avontuur: salto's van de brug boven het kanaal, meedoen aan een Vlaamse film met een auto in het water, interviews op de VRT, kopstanden doen op een varende zodiac op het einde van de Stages, … Een inspiratie voor ons allemaal! Walter staat gelijk aan duiken pur sang: ontelbare duiken, … en vanaf 'zijn' onafscheidelijke zodiacs, ... De roep naar de diepte – en vooral amforen – was zo sterk dat er zelfs advocaten nodig waren om Walter opnieuw in vrijheid te stellen. Ook later was geen kreeft, tong of Noordzeebaars veilig als Walter in de buurt dook. Lang voor NELOS ooit een dossier 'solodui-

ken' presenteerde, probeerde hij dat soloduiken meer dan eens uit in de praktijk.

Walter bekleedde belangrijke functies binnen BEFOS en nadien ook binnen NELOS. Hij is één van de zeer weinige collega's die ooit de titel voerde van 4*instructeur CMAS, iets wat hij je de laatste jaren nog bijzonder goed wist te herinneren. Verder was hij bijna 20 jaar onafgebroken lid van het Bureau Duikonderricht NELOS, meestal in de functie van ondervoorzitter. Walter was steeds pragmatisch in zijn oplossingen en steeds zoekende naar het compromis en vond hij dat ook altijd. Vaak gingen daar dan wel hevige discussies aan vooraf.

Walter was ook niet weg te denken van de Zeestages in Bendor en Boulouris, waar hij jarenlang onafgebroken fungeerde in de 3*Stage, eerst als jurylid en nadien als oppervlakteveiligheid. Hij leerde ons dat een instructeur een autoriteit moet zijn, zonder autoritair te zijn. Een hele generatie kandidaten 3*Instructeur zullen zich herinneren hoe snel hij naar beneden kon 'piqueren'. Als wij hem dan eindelijk te pakken meenden te hebben, bleken wij enkel zijn duikfles in onze handen te hebben… Hijzelf was dan alweer foetsie – in apneu en zonder duikfles, en meestal dieper dan 50 meter

Walter zal in onze herinnering blijven voortleven als een bijzonder mens en duiker die is heengegaan, maar toch steeds onder ons zal blijven!

AANGEPASTE CITATEN UIT DE INGEKORTE AFSCHEIDSREDE VAN RENÉ VAN LEEUWEN

stegen. De verplichting voor zowel kandidaten als juryleden van de Zeestages om bijgeschoold te zijn, zal hier ongetwijfeld voor iets tussenzitten.

jubilarissen

De collegevergadering werd afgesloten met de traditionele huldiging van de jubilarissen.

Dit is steeds een feestelijk moment, waarbij de 3*I's bedankt worden voor hun jarenlange dienst en waarbij ook even hun palmares wordt overlopen.

Volgende instructeurs werden in de bloemetjes gezet:

10 jaar 3*I

3 Hans Engels

3 Bruno Vanderbeken

15 jaar 3*I

3 Nancy Deloz

20 jaar 3*I

3 Ivo Madder

3 Koen Van Dyck

25 jaar 3*I

3 Roel Paesens

3 Sven Vandekerckhove

40 jaar 3*I

3 Thierry Soumagne

45 jaar 3*I

3 Rudi Baert

3 Guy Bosmans

3 John Remue

De Smedt en Franklin Forrez werden eveneens bedankt omwille van 25 jaar jeugdduikwerking (10 jaar geleid door Ginette en 15 jaar door Franklin).

Dirk Damen stak zijn schouder onder de uitwerking van 'duikers met speciale noden' en werd daar ook voor bedankt. 

Ginette

Hans Engels 10 jaar 3*Instructeur.

Bruno Vanderbeken 10 jaar 3*Instructeur.

Nancy Deloz 15 jaar 3*Instructeur.

Ivo Madder 20 jaar 3*Instructeur.

Roel Paesens 25 jaar 3*Instructeur.

Sven Vandekerckhove 25 jaar 3*Instructeur.

John Remue 45 jaar 3*Instructeur.

Franklin Forrez en Ginette De Smedt, goed voor 25 jaar jeugdduikwerking.

Dirk Damen werkte 'duikers met speciale noden' uit.

NELOS-Bestuur

Verslag Algemene Vergadering NELOS vzw

Op zondag 2 maart 2025 vond de Algemene vergadering NELOS plaats in Maaseik. Een uitgebreid verslag van deze vergadering vind je terug in het documentencentrum. Wij brengen hier een kort overzicht van wat de verschillende commissies brachten.

Verslag door de voorzitter

Ronny Margodt

De voorzitter verwees in de eerste plaats naar de verschillende regionale vergaderingen waar reeds uitvoerig verslag gegeven werd over het beleidsplan en de administratieve audit die Sport Vlaanderen uitvoerde. NELOS scoorde uitstekend met betrekking tot haar goede bestuur en behaalde een gemiddelde score van 80,83% dit is 8% beter dan vorig jaar. NELOS zal zich inzetten om volgend jaar nog beter te scoren, vandaar een wijzigingen van de statuten.

De voorzitter gaf mee dat er geen enkel geval van belangenconflict te melden is en dat het beleidsplan 2025-2028 beschikbaar is in het documentencentrum. De pijlers van dit beleidsplan zijn Doen – Informeren – Vormen – Evolueren en Samenbrengen. De verschillende onderdelen werden toegelicht.

Het project 'Op weg naar goud' was opnieuw een succes, dit alles werd in een afzonder-

lijk artikel in de Hippo toegelicht. Amfibie Turnhout en Lagoondivers waren de koplopers en ontvingen materiaalbonnen. Dit project wordt nu mee gesponsord door de NELOS-Service Club.

Het interne reglement werd geüpdatet en is beschikbaar in het documentencentrum.

De voorzitter eindigde zijn toespraak met alle vrijwilligers die zich blijven inzetten voor de werking van NELOS, de regio's en de clubs te bedanken. Een speciaal woordje van dank voor de medebestuursleden en het personeel!

Verslag missie en visie NELOS vzw door de ondervoorzitter

Dirk Callaert

Nvdr: de missie en visie publiceerden we al in Hippocampus nr. 303.

Verslag beheerder clubadministratie

Ivo Hubert

Aan de hand van enkele statistieken werd aangetoond dat het ledenaantal van NELOS zich traag herstelt. De tijdelijke problemen met Twizzit, het nieuw platform voor de ledenadministratie, werd besproken en de nog uit te werken zaken kwamen aan bod. De gegevensuitwisseling tussen DIVES en Twizzit moet nog verder gerealiseerd worden, maar de meest noodzakelijke gegevens kunnen nog altijd in DIVES gelezen worden (brevetten, opleidingen, …).

Graag bijzondere aandacht voor IBAN en het Nationaal nummer voor personen die vanuit NELOS betalingen kunnen ontvangen, anders kunnen de vergoedingen niet uitgevoerd worden.

Clubfuncties moeten de clubs zelf onderhouden, veel clubs hebben nog geen clubfuncties clubfuncties, zoals ledenadministrator en duikschoolverantwoordelijke, ingevoerd. Die functies zijn echter van bijzonder belang voor de werking van DIVES. Signaleren van problemen kan enkel via twizzit@nelos.be

Veel dank aan het NELOS-secretariaat voor de extra inspanningen die de Twizzit-overstap heeft meegebracht en aan alle clubsecretarissen, … voor wat ze allemaal hebben gedaan om die overstap voor hun club in goed banen te leiden.

Verslag ombudsman en federale API

Eric Sels

Eric Sels combineert de functies van ombudsman en federale API. Hij gaf een overzicht van zijn taken als ombudsman. In essentie is de Ombudsman beschikbaar voor alle NELOS-leden die een probleem hebben met of een klacht hebben over de algemene werking van NELOS of de gang van zaken in hun club.

In het kalenderjaar 2024 werd Eric als ombudsman 12 x geïnterpelleerd en 8 x als federale API. De behandeling van elke klacht is zeer verschillend. Soms volstaan enkele e-mails of telefoontjes, soms worden er meetings gepland voor persoonlijke gesprekken.

Op 3 jaar tijd is NELOS erin geslaagd om 378 club-API's aan te stellen, waarvan er 197 volledig zijn bijgeschoold. Volgens de laatste statistieken hebben slecht 8 NELOS-clubs geen API. NELOS is een voorbeeld van een sportfederatie die gezond en ethisch sporten hoog in het vaandel draagt!

Verslag patrimonium

Franklin Forrez

Franklin gaf een overzicht van de herstellingen, werken en aanpassingen die in 2024 uitgevoerd zijn. Hij gaf ook een overzicht van de bouw van de nieuwe vergaderzaal annex leslokaal en de aanpassing aan de ruimte voor het secretariaat. Hij overliep de

tijdelijke impact van deze werken op de beschikbare lokalen.

Enkele van de herstellingswerken waren: ledverlichting werd geplaatst in het sas en toilet op het eerste verdiep, een nieuwe boiler en oven werden in keuken geplaatst. Wat is er voorzien voor het werkingsjaar 2025? Door het veelvuldig gebruik van het Duikershuis de laatste jaren en het nodig herstellen van het terrasdak op de eerste verdieping is er besloten om onze ruimte in het Duikershuis te vergroten en tevens de ventilatie in onze grote zalen beneden onder handen te nemen. Concreet zal er op het eerste verdiep een ruimte worden bij gecreëerd, zodat we een extra vergaderzaal/ leslokaal erbij krijgen, ons secretariaat wat groter wordt en over een energiezuinig koel en ventilatiesysteem zal beschikken dat ook uitgebreid wordt naar de grote zalen beneden. Tevens worden er twee extra burelen voorzien als flexiburelen voor de vele vrijwilligers die werken in het Duikershuis. Deze investering komt de werking van onze federatie te goede, omdat we aan de toenemende vraag naar leslokalen, examenlokalen, overleglokalen en vergaderzalen kunnen voldoen. Tevens zullen we de technische uitrusting van deze lokalen upgraden zodat deze voldoen aan huidige eisen. Daarbij komt ook het verder lopen van het reguliere onderhoud en herstellingswerken.

Verslag boetiek

Rik Olievier

In 2024 heeft de boetiek een omzet gedraaid van 75377,45 euro. Dit is een stijging tegenover vorig jaar met ongeveer 5%. Er zijn 948 actieve webshopaccounts, waarvan 114 clubaccounts en 726 accounts van NELOS-clubleden. Er zijn twee vrijwilligers die af en toe voor de boetiek werken in Mechelen. We zijn nog op zoek naar bijkomende vrijwilligers. Kandidaten kunnen contact opnemen met Rik Olivier. Er werd nog eens op gewezen dat het belangrijk is dat je je registreert indien je wil genieten van bepaalde kortingen en/of promoties.

De planning voor 2025: bpost-applicatie integreren in de webshop en de facturatie via Peppol voorbereiden. Dat laatste is een wet-

telijke verplichting voor B2B-verrichtingen vanaf 1 januari 2026. Ook op de planning staat het verdelen van een fleecetrui voor alle actieve instructeurs. Dat zal gebeuren over een periode van 3 jaar, te beginnen met de 3*I's.

Verslag ICT – DIVES Lutgart Stals

Realisaties 2024:

• Ontwikkeling van noodzakelijke functionaliteiten om DIVES naar alle brevetten uit te rollen.

• Uitwerking van rapportagetools voor clubs, regio's en specifieke doelgroepen.

• Creatie van een module om instructeurs te vinden voor specifieke brevetten.

• Invoering van een beheer- en rollensysteem voor nieuwe brevetten.

• Verbetering van de functionaliteit voor het inbrengen van locaties.

• Implementatie van een nieuwe km-tool, met een verdere uitrol in 2026 voor alle commissies.

Planning 2025:

• Uniforme administratie door inschalingen en opleidingen via DIVES.

• Hervorming van het documentencentrum naar een SharePoint-omgeving

• Lancering van een alternatief voor het Eventbritesysteem.

• Dit is allemaal afhankelijk van de capaciteit van de IT-ondersteuning.

Verslag nationale en internationale vertegenwoordiging

CMAS Belgium organiseerde haar Algemene Vergadering op 01/04/2025. Daar werden de nieuwe statuten en het intern reglement ter goedkeuring voorgelegd. NELOS wordt hier paritair met 18 verkozen leden vertegenwoordigd. CMAS Belgium wordt binnen CMAS International vertegenwoordigd door Ronny Margodt (voorzitter NELOS) en Marc Lycops (voorzitter Lifras). Sven Vandekerckhove is onze vertegenwoordiger in het technisch comité, Free Duerinckx in de commissie 'Finswimming', Gery Beeckmans voor 'Visual', Johan

Vandersmissen voor 'Freediving', Thibault Hayt (Lifras) voor 'Sport Diving', Gilles Heinemann (Lifras) voor Target Shooting en Niels Balens voor 'UW Hockey'.

CMAS Europe voert evaluaties van de opleidingen door, doet een poging om onze hulpverlenerbrevetten te laten erkennen door de European Resuscitation Council en onderhandelt in naam van de Europese federaties met CMAS International met betrekking tot het opzetten van een CMAS Portal waar alle CMAS brevet- en/of licentiehouders in opgenomen kunnen worden. CMAS Belgium wordt hier vertegenwoordigd door Ronny Margodt (voorzitter CMAS EU) en Marc Allemeersh (technisch directeur CMAS EU).

CMAS International houdt haar Algemene Vergadering op 8 mei 2025. Hier worden statutenwijzigingen aangekondigd die momenteel geamendeerd zijn door CMAS Europe en dit namens de Europese federaties. EUF hield haar Algemene Vergadering in Wenen. Daar werd Ronny Margodt als voorzitter verkozen. Een herstructurering werd doorgevoerd en naast EUF-ISO en EUF-ECO werd nu een werkgroep 'Safety' toegevoegd. NBN-ISO houdt zich bezig met het afwerken van de nieuwe ISI Standard 'Citizen Scientific Diver', CMAS Belgium wordt in de ISO-WG228 vertegenwoordigd door Ronny Margodt.

Financieel verslag: balans en rekeningen

Lutgart Stals

De jaarrekening van 2024 werden besproken. De activa en passiva zijn in evenwicht. Alle details over zowel de jaarrekening 2024 als de begroting 2025 zijn terug te vinden op de NELOS-website.

Goedkeuring budgetten 2025 Lutgart Stals

De budgetten voor 2025 werden overlopen en toegelicht. Er waren geen vragen of opmerkingen.

Verslag financiële auditeurs

De auditeurs (Ronny De Meersman, Mark Bulté en Faby Michiels) hebben de boekhouding gecontroleerd en de uitgevoerde verrichtingen vergeleken met de daarop betrekking hebbende bewijsstukken. Op basis van dit nazicht konden ze bevestigen dat journaal en grootboek overeenstemmen met de werkelijkheid en dat de balans een waarheidsgetrouwe weerspiegeling is van het bezit van NELOS vzw. Bij nazicht van de financiële verrichtingen is duidelijk gebleken dat de uitgaven overeenstemmen met de nodige documenten. Niet tegenstaande

dit, hebben zij volgende opmerkingen:

• Wij hebben vastgesteld dat de balans in evenwicht gebracht werd en bij controle is gebleken dat dit te wijten is aan de opname van provisies.

• Wij hebben vastgesteld dat de stockwaarde verminderd is, doordat er minder aankopen geweest zijn door de afbouw van drukwerk.

Zij hebben de facturen en onkostennota's nagekeken en we hebben geen NELOS-vreemde betalingen vastgesteld. De auditeurs stellen voor de voorgelegde balans en resultatenrekening goed te keuren en hiervoor ontheffing te verlenen aan het Bestuur.

Ontheffing van het Bestuur

De goedkeuring werd bevestigd met handgeklap.

Verslag verkiezing Bestuur NELOS

Waren uittredend en zijn herverkozen voor een mandaat lopend tot maart 2027: Lutgart Stals, Rik Olievier en Ivo Madder.

Verslag statutenwijziging

Vastgesteld werd dat de noodzakelijke aanwezigheid van 2/3 van de leden niet voldaan was, de voorgelegde statutenwijziging kon bijgevolg niet gestemd worden. Een Buitengewone Algemene Vergadering werd vastgelegd op 27/03/2025 – Duikershuis Mechelen.

Verslag Buitengewone AV

Deze vergadering vond plaats te Mechelen op 27/03/2025, 16 clubs waren aanwezig of vertegenwoordigd, de voorgestelde wijzingen van de statuten werden unaniem goedgekeurd.

Verslagen van de kerncommissies

Commissie Sportduiken

Sven Vandekerckhove

Hoewel de werking van de Commissie Sportduiken reeds werd toegelicht tijdens

de meeste recente bijscholing over de 'Infomap 2025' kan het verslag van de grootste commissie van NELOS niet ontbreken op de Algemene Vergadering van NELOS. Net zoals de voorbije jaren werd ook in 2024 ingezet op de vorming en bijscholing van de NELOS-kaders. Dit leidde ertoe dat we vorig jaar 27 nieuw 1*I mochten proclameren tijdens de Academische Zitting, ook in Boulouris kregen we er maar liefst 15 nieuwe 2*I’s en 3 nieuwe 3*I’s bij. We mogen dus opnieuw van een succesvol jaar spreken.

Voor 2025 werd de Infomap tijdig bezorgd aan alle leden die een papieren versie hadden besteld en wijzigingen werden intussen ook toegelicht in de vijf regio's. De belangrijkste wijzigingen zijn het nieuwe examen voor de kandidaten 1*Instructeur en het examen zwembad AI dat op dezelfde manier zal worden beoordeeld als het examen zwembad voor de 1*I.

Nvdr: de belangrijkste wijzigingen publiceerden we al in de vorige Hippocampus (Hippo nr. 303).

Ook de mogelijkheid voor de kandidaten 4*D/AI om te herkansen voor theorie is opnieuw een significante wijziging. Daarnaast is het ook belangrijk om te weten dat je na 3 maanden niet duiken in open water, eerst weer 3 duiken in open water moet uitvoeren alvorens opnieuw proeven te mogen afleggen. Een andere belangrijke wijziging is dat het steeds verplicht is om een rode OSB mee te hebben (met uitzondering van kandidaten 1*D), terwijl een gele OSB aangeraden is voor duikleiders bij het uitvoeren van decompressieduiken.

Dit zijn ongetwijfeld de belangrijkste wijzigingen in de Commissie Sportduiken, samen met de invoering van de AED. Het gebruik van de AED wordt toegelicht aan de kandidaten DHV, alsook aan de reeds gevormde DHV's tijdens de twee bijscholingen die in elke regio plaatsvinden in 2025. We blijven dus evolueren binnen de Commissie Sportduiken, maar we zijn er nog niet, want ook in 2025 blijft er nog heel wat werk op de planken liggen, denk maar aan het up-to-date houden van formulieren en presentaties alsook het verder uitwerken van Blended Learning.

Commissie Vrijduiken

Francesco Bruyland

In 2024 werden 5 nieuwe vrijduikkaders gevormd en 234 vrijduikbrevetten uitgereikt. 241 diepe sessies werden in DIVES gelogd,

iets meer dan de helft ondieper dan 20 meter. Daar namen 166 verschillende NELOS-vrijduikers aan deel.

De NELOS-Vrijduikstage in Dahab werd voor het eerst opgesplitst in een instructeurs- en een algemeen gedeelte en dat werd goed onthaald. De Vrijduikstage van 2025 zal volgens hetzelfde principe plaatsvinden.

Bij twee NELOS-duikclubs hebben we de POOL-opleiding opgestart, dat brengt het totaal nu op 13 clubs waar wekelijks een vrijduikactiviteit in het zwembad plaatsvindt. Clubs met interesse (en zwembadruimte) sturen een mailtje naar: vrijduiken@nelos.be

Infomap en DIVES kregen kleine aanpassingen. Het platform SportEasy werd uitgerold voor betalende activiteiten. In 2024 co-organiseerde de CBFC de tweede Open Nationale Kampioenschappen en ondersteunde daarnaast een zestal regionale of clubkampioenschappen. De Belgische atleten haalden mooie resultaten op de Wereldkampioenschappen Indoor in Belgrado (Servie) en de Wereldkampioenschappen Diepte in Kalamata (Griekenland).

Commissie Vinzwemmen Free Duerinckx

2024 is een jaar geweest van consolidatie van onze competitie. In 2024 behaalde verscheidene vinzwemmers bewonderenswaardige resultaten. Topprestaties, denk dan aan de prestaties van Elise met twee bronzen medailles op het FISU WK of een vierde selectie op rij voor een wereld of Europees kampioenschap.

Ook in de breedte werd gescoord, de eerste

plaats van Karolien op Défi de Monte-Cristo, de grootste openwaterwedstrijd in Europa en twee medailles voor Free op het WK open water voor masters.

Doorheen 2024 werd met heel wat partijen samengewerkt. Met als resultaat fotoshoots, videoverslagen en een promofilm i.s.m. met de Subcommissie Video. Er was een eerste gesprek met ZwemFed om op het vlak van openwaterwedstrijden samen te werken.

In 2025 willen we verder gaan op de ingeslagen weg met betrekking tot de organisatie van onze competities en de prestaties, maar we hopen ook dat de diverse contacten en projecten het vinzwemmen verder doen groeien.

Commissie Onderwaterhockey

Geert Stevens

Niels Balens is verkouden, daarom brengt Geert Stevens zijn verslag. De Commissie OWH blikt terug op een jaar vol groei en innovatie. De drie kernpijlers blijven behouden: spelers motiveren, groei in de Belgische competitie en toenemende internationale betrokkenheid.

De competitie kende twee speeldagen met een sterk stijgend niveau en elf teams namen deel. Het Mixed Tournament bleek een succes, waarbij spelers konden leren van elkaar en de teamgeest werd versterkt. Daarnaast organiseerden clubs hun eigen toernooien, zoals het 3x3-toernooi van de Zuunse Karpers en het 'HoHoHockey'-evenement van Orca.

Open trainingen blijven een belangrijke pijler om de algemene spelkwaliteit te verhogen. De nationale teams bereiden zich intussen voor op het EuropeAfrica 2025-toernooi, een kwalificatie voor het WK.

Op clubniveau blijft jeugdwerking een aandachtspunt. Het blijft moeilijk om initiatieven zoals snorkellessen voor de jongsten of een echte jeugdwerking op te starten. Verder zet de federatie in op betere commu-

nicatie via een nationale WhatsApp-community en blijft de aanhangwagen beschikbaar voor clubs.

De internationale aanwezigheid groeit, met Belgische spelers in buitenlandse competities en vertegenwoordigers op hoog niveau binnen de internationale onderwaterhockeygemeenschap. Kortom, onderwaterhockey in Vlaanderen is volop in beweging en kijkt met ambitie naar de toekomst!

Verslagen van de ondersteunende commissies

Wetenschappelijke Commissie

Tiny Heremans

In 2024 organiseerde de Wetenschappelijke Commissie de voordrachten 'Zeezoogdieren aan onze kust' door Jan Haelters en een voordracht over vooroeverversterking: project Coastbusters gegeven door Alexia Semeraro.

De themaduik handelde over platwormen in de Oosterschelde een onderzoeksproject van Jan-Pieter Ploem.

Een jeugdduikdag in Scharendijke mocht ook niet ontbreken op het programma met een duik en verschillende bovenwateractiviteiten, waaronder EHBO en reanimatie en het maken van je eigen buddylijn.

De jaarlijkse specialisatiecursus onderwaterbiologie had plaats in Oost-/West-Vlaanderen en Limburg met in totaal 41 deelnemers.

Commissie

Redactieteam Hippocampus

Ivo Madder

Het redactieteam van Hippocampus beschikt over uitgebreide expertise, variërend van de geschiedenis van de duiksport tot onderwaterbiologie. De samenwerking met NELOS-commissies verloopt vlot, hoewel het op tijd aanleveren van artikels beter kan. Lien heeft adverteerders effectief gesti-

muleerd om hun advertenties tijdig aan te leveren. De redactieleden hebben de lay-out van het magazine verzorgd en artikelen grondig nagelezen, alhoewel er af en toe nog kleine fouten zijn. Voor het eerst kon Hippocampus al in januari bij de leden worden bezorgd. In 2024 zijn er vijf goedgevulde magazines van elk 100 pagina's verschenen.

Het jubileumnummer 300 introduceerde een nieuwe lay-out. De redactie is terughoudend in de overstap naar biosiel (flinterdunne 'paperwrap') vanwege hogere kosten en milieu-impact.

In september 2024 stegen de portkosten bij bpost, maar dankzij drukkerij Moderna kon er een kostenbesparing van gemiddeld 1.000 euro per periodiek worden gerealiseerd. De kostprijs per exemplaar, inclusief portkosten, bedraagt 1,449 euro, wat goedkoper is dan een brief verzenden. Heb je magazines over? Geef ze aan vrienden, familieleden, … of leg ze bij de kapper, de dokter, in de frituur, …

Adreswijzigingen stuur je naar het secretariaat van je duikschool, niet naar NELOS. We krijgen maandelijks een 40-tal magazines terug met een fout adres. Controleer in DIVES of je adresgegevens correct zijn.

Geneeskundige Commissie

Paul Vander Eecken

Herman Van Bogaert is verkouden, daarom brengt ondervoorzitter Paul Vander Eecken zijn verslag. De lessen Duiker-Hulpverlener (DHV) werden georganiseerd in de verschillende provincies. De PowerPointpresentaties voor DHV werden opgefrist. Uiteraard waren we aanwezig op de DHV-examens en de bijscholingen DHV. We zijn bezig met

het uitwerken van nieuwe onderwerpen en het verder updaten van de presentaties. Tijdens de Zeestage te Boulouris gaven we medische bijstand. Het herschrijven van medische items in het NELOS-handboek is lopende. We verstrekken medische adviezen en beantwoorden de medische vragen die onder andere via de website binnenkomen. Lessen aan de VUB voor de opleiding duikarts, onder de auspiciën van NELOS, worden door ons georganiseerd. Met dit alles doen we verder in 2025. Enkele erkentelijkheden: Chantal om de dagelijkse leiding van de GENCOM op te nemen. Dirk Saman en Dirk Calleart voor hun frisse blik en inzichten. Sofie, Filip en de vele anderen die achter de schermen veel energie steken in het herschrijven van de medisch topics en het opstellen van het examen DHV.

Onze eminente Paul Vander Eecken, NKOarts, heeft zijn activiteiten in het ziekenhuis stopgezet, maar als raadgever in de GENCOM blijft hij onmisbaar. Hij zal Michael Henrotte als nieuwe NKO-arts begeleiden in de duikgeneeskunde.

Audiovisuele Commissie Ivo Madder

Gery Beeckmans is verontschuldigd, daarom brengt Ivo Madder het verslag. Ons team is eigenlijk te klein voor het vele werk. In 2024 produceerden we dankzij de goede samenwerking met andere commissies meerdere videoproducties, waaronder promofilms en reportages van diverse evenementen, wat bijdraagt aan de ledengroei. We organiseerden het Open Belgisch Kampioenschap 'shoot-out' & Freestyle 2024 met 31 deelnemers.

De Subcommissie Foto certificeerde 5 onderwaterfotografen niveau 1. Er is weinig of geen interesse voor de hogere niveaus. In de regio LIMOS en AVOS werd een opleiding DF1 georganiseerd, goed voor respectievelijk 8 en 11 deelnemers. In de regio WEVOS stond Watercolors op het programma, een reeks prachtige fotoshows op muziek, ondersteund door dansers.

De Subcommissie Video organiseerde twee workshops Assistent-Onderwatervideograaf (vintechnieken), goed voor 36 deelnemers. Door de 'workload' hierdoor stond de opleiding onderwatervideograaf nog niet op het programma. Een samenwerking met de Commissie Sportduiken voor de opleiding vintechnieken zou wenselijk zijn. Naast de eerdere certificeringen – begin 2024 – van zeven instructeurs video, kregen we er eind 2024 een instructeur video bij.

Op vraag van EUF maakte Jo De Smedt twee promofilms voor de EUF ECO award.

Tijdens het WK CMAS 2024 in Albanië behaalde Danny Van Belle (Lifras) een bronzen medaille met zijn visportret.

Verslagen over het OBK en het WK werden in Hippocampus gepubliceerd.

Voor het OBK ‘shoot-out’ & Freestyle 2025 zal men tijdens 4 wedstrijdperioden beelden kunnen maken, in Zeeland (Oosterschelde, Grevelingen, Veerse Meer) en alle openbare Belgische zoetwaterplassen. We hopen zodoende meer Lifras-deelnemers te krijgen.

Tot slot nog iets over het CMAS WK 2025 dat plaatsvindt in L'Estartit (Spanje) van 6 tot 12 oktober 2025. Voor video sturen we de Rudy De Witte met zijn onderwatermodel/assistente Florence Van Gaever. Voor foto sturen we Tim Steenssens met assistent Andy Lambert. Lifras stuurt enkel iemand voor foto en dat is Pierre-Bernard. Gery Beeckmans gaat mee als kapitein om het CMAS Belgium team te ondersteunen.

Commissie Mental Coaching

André Vanhecke

Namens het Mental Coaching Team (MCT) deelt André Vanhecke zijn ervaringen over de begeleiding van duikers in moeilijke situaties. Het MCT staat klaar voor duikers die mentale ondersteuning nodig hebben na een dodelijk ongeval, een duikongeval of -incident. Dit kan zowel individuele begeleiding zijn als ondersteuning van een groep. Het voorbije jaar was relatief rustig met vijf interventies. Twee van deze cases vroegen om diepgaande begeleiding, terwijl de andere drie betrekking hadden op onder andere angstbegeleiding, zoals de vrees om opnieuw te duiken na blootstelling aan een stofwolk onder water.

Een belangrijke verandering binnen het MCT is de overstap naar een efficiënter bereikbaarheidsmodel. Waar André Vanhecke jarenlang als vast aanspreekpunt fungeerde – als een rots in de branding – heeft het

team nu de overstap gemaakt naar een modernere en meer gedeelde aanpak. Er is een coach van wacht aangesteld.

Vanaf nu kunnen duikers 24/7 contact opnemen via het nieuwe telefoonnummer: +32 15 79 34 34. Zet het nummer in je gsm!

Blik op de toekomst: het team, bestaande uit tien toegewijde coaches, blijft zich inzetten om duikers en clubs te ondersteunen. Dit jaar ligt de focus op drie belangrijke pijlers:

1. Sensibilisering: de naamsbekendheid vergroten en de drempel verlagen om hulp in te schakelen.

2. Ondersteuning: de afronding van een praktisch draaiboek om duikclubs bij te staan in het omgaan met de mentale gevolgen van een duikongeval.

3. Jubileum: het MCT viert deze zomer haar 20-jarig bestaan, een mijlpaal die de jarenlange inzet van het team onderstreept.

Juridische dienst

Joost Goossens

René van Leeuwen is met vakantie, daarom brengt Joost Goossens zijn verslag. In 2024 werd er één vergadering georganiseerd. Dit impliceert uiteraard niet dat er minder gewerkt werd, in tegendeel. Er werden heel wat adviezen geformuleerd, wat nog steeds de corebusiness is van de Juridische Commissie (JC).

De volgende agendapunten werden afgeklopt: enkele publicaties in de Hippocampus en een nieuwe infobrochure van de Juridische Commissie: 'De Sportrechtbank'.

De Sportrechtbank NELOS had afgelopen jaar geen enkel dossier te behandelen. Dat is goed nieuws! Dit is vooral te danken aan voorafgaande bemiddeling door Eric Sels, de NELOS-ombudsman/federale API. We hadden een bespreking over het nieuw RIO Juridische Commissie en deden een update van de GDPR. Daarnaast nog het opvolgen van een recente rechtspraak inzake aansprakelijkheid omtrent duikongevallen. Kandidaten nieuwe leden JC? Contacteer ons!

Commissie Marketing & Communicatie

Ivo Madder

Natalie Decrock is verontschuldigd, daarom brengt Ivo Madder het verslag. 2024 was voor de Commissie een overgangsjaar dat een nieuwe manier van werken bracht. Voor elke actie die we nu uitrollen wordt een overzichtelijke fiche gemaakt die duidelijk weergeeft wat de planning en de doelstelling voor elke actie is, maar ook aangeeft welke mensen en middelen nodig zijn om de actie te kunnen opstarten. De fiches laten ons toe keuzes te maken en prioriteiten te stellen. Dat laatste is zeker nodig als je kijkt naar het kleine team waarop we momenteel kunnen rekenen.

Terwijl we een aantal lopende acties continueren, worden in 2025 ook een aantal nieuwe acties opgestart, waarbij de eerste al is uitgerold. We kochten NELOS-promotiemateriaal aan dat via de (V)OSSEN ter beschikking wordt gesteld van de clubs. Op de planning staan verder nog de ontwikkeling van een vacaturedatabank, waarbij een taak een vrijwilliger kan vinden en vice versa en het leveren van een bijdrage aan de ontwikkeling van een nieuwe ledenwebsite voor NELOS. We starten in Hippocampus , in de loop van 2025, een nieuwe ru-

briek op waarin we de vele vrijwilligers die onze federatie rijk is in de bloemetjes willen zetten. Eind 2025 zullen we aanwezig zijn op Dive-Expo, waar ook de prijsuitreiking van het OBK zal plaatsvinden.

Wil je aan één of meerdere van deze acties je steentje bijdragen, geef ons dan zeker een seintje. Vele handen maken immers licht werk!

In de loop van 2025 brengen we meer info over het project 'Op weg naar diamant', dat vanaf 2026 van start gaat.

Mandaten 14 individuele leden CMAS

Belgium

De 14 individuele NELOS-leden die NELOS vertegenwoordigen bij CMAS Belgium werden werden voorgesteld en aanvaard.

Vragen?

Er zijn geen vragen of bemerkingen. 

INGEKORT VERSLAG DOOR IVO MADDER EN MELANIE GEVAERT, MET DANK AAN DE COMMISSIES DIE ONS AL EEN VERKORT VERSLAG BEZORGDEN

Ronny Margodt geeft het bedankbeeldje aan Martijn Bomans, voorzitter van duikclub Samantha Maaseik, de gastclub van de AV NELOS 2025.

Foto: Ivo

Madder.

De Algemene Vergadering van de NELOS-instructeurs en de Academische Zitting

Zoals elk jaar troffen de NELOS-instructeurs elkaar tijdens de jaarlijkes Algemene Vergadering van de Commissie Sportduiken. Dit jaar was het na 2 jaar Retie terug in Geel. Vanuit gans Vlaanderen stroomden een dikke 400 instructeurs toe voor deze hoogdag van de duiksport. Als je weet dat NELOS circa 950 instructeurs telt, betekent dit dat bijna de helft van het NELOS-kader aanwezig was. Van alle aanwezigen werd ook dit jaar weer hun titel hernieuwd, maar de meesten waren voor de vriendschap die binnen het NELOS-kader heerst naar Geel gekomen.

De vergadering werd voorgezeten door de voorzitter van de Commissie Sportduiken, Sven Vandekerckhove en hij werd geflankeerd door zijn Bureauleden: René Van Leeuwen, Glenn Tessens, Shinji Bauters, Kris Vanderdonck en Joris Stevens. Nancy Deloz was verontschuldigd. De nieuwe reglementen werden toegelicht en de recente verwezenlijking van de Commissie Sportduiken werden uit de doeken gedaan door de respectievelijke verantwoordelijken.

Ook tijdens deze Algemene Vergadering werd een in 2022 opgestarte traditie verdergezet, namelijk het huldigen van de NELOS-instructeurs en dit volgens deze principes:

D De instructeurs krijgen een medaille na 10 jaar anciënniteit en vervolgens om de 5 jaar, m.a.w. een instructeur krijgt een medaille na 10, 15, 20, … jaar instructeurschap.

D De instructeurs dienen nog steeds lid te zijn van NELOS.

D De instructeurs dienen aanwezig te zijn op de AV van de Commissie Sportduiken NELOS.

Maar liefst 181 NELOS-instructeurs mochten langskomen voor een medaille als teken van respect voor hun werk en hun inzet als NELOS-instructeur. 138 instructeurs kwamen effectief langs om hun medaille in ontvangst te nemen. De absolute toppers hierbij waren Lode De Groote en Monique Demoustier, die al 55 jaar NELOS-instructeur zijn. Monique was persoonlijk aanwezig om haar medaille in ontvangst te nemen.

De Academische Zitting ging van start met de speech over de ethiek van de instructeur en daarna werden de 40 nieuwe 1*Instructeurs (zie apart kadertje) door Inge Dekort één voor één naar voor geroepen om hun titel, stempel en CMAS-kaartje in ontvangst

te nemen, maar dit niet zonder eerst de deontologische code van NELOS formeel te ondertekenen.

Ireneusz (Erik) Bejnarowicz was één van de 138 instructeurs die langs kwam om zijn medaille in ontvangst te nemen.

Foto's (12): Ivo Madder.

Wie op tijd kwam, kon vooraf zijn titelhernieuwing laten registreren in zijn duikboekje. Ook kon de clubvertegenwoordiger de CMAS-kaartjes afhalen.

Van de nieuwe 1*Instructeurs zijn er 5 die tevens de titel van Jeugdduikinstructeur behaalden: Dirk Devyver (APHRODITE), Gert Jacobs (DUKLO), Ellen Lambrechts (DUKLO), Ron Ronckers (SAMANTHA) en Chris Schepers (AQUA DIVING).

De Algemene Vergadering eindigde rond 16.30 uur. Dat was het tijdstip waarop het glas der vriendschap kon worden gedronken en de netwerking met de collega's kon beginnen.

"Nu is het niet meer: wat kan NELOS voor jou doen, maar wel wat kan jij voor NELOS doen", zei Sven tijdens zijn speech.

Inge riep elke kandidaat één voor één naar voor, waarna ze eerst de deontologische code van NELOS mochten ondertekenen.

Traditioneel rondde een schitterende receptie, verzorgd door Yellow Diving School, het feest helemaal af! 

SVEN VANDEKERCKHOVE, VOORZITTER BUREAU SPORTDUIKEN

Het YDS-team volop bezig om de hapjes voor de receptie klaar te maken.

De NELOS-boetiek was aanwezig.

Sven deelde het CMAS-kaartje 1*Instructeur uit aan de kersverse 1*Instructeurs.

Sommigen onder hen kregen van Shinji gelijk ook het CMAS-kaartje van Jeugdduikinstructeur.

René deelde de instructeursstempels uit.

Vanaf 16.30 uur kon de receptie van start gaan.

De catering werd verzorgd door Yellow Diving School (YDS).

• Kris Amourette (NEPTUNUS)

• Bart Bloemmen (WILRIJKSE DUIKSCHOOL)

• Nicholas Bosteels ('t ZEEPAARDJE)

• Cindy Braspenning (AMFIBIE)

• Filip Deckers (POSEIDON)

• Sigrid De Ridder (ZELZAATSE DUIKSCHOOL)

• Dries De Vlaemynck (POSEIDON)

• Dirk Devyver (APHRODITE)

• Nele De Wolf (HYDRA)

• Patrick Elzakkers (AMFIBIE)

• Kjell Hamelink (GENTSE DOLFIJNEN)

• Axel Houben (SAMANTHA)

• Gert Jacobs (DUKLO)

• Gert Laeremans (CALYPSO TEAM)

• Ellen Lambrechts (DUKLO)

• Tom Lemmens (DISCOVERY DIVING)

• Bart Limpens (HYDRA)

• Jurgen Loones (DE ZEEROOS)

• Patrick Lucas (COUDY'S)

• Stephane Maerten (OKEANOS)

• Pieter Meuwissen (GENTSE DOLFIJNEN)

• Donaat Mortelmans (KGCS MANTA)

• Jens Mortier (DE ZEESTER)

• Dries Noelanders (KGCS MANTA)

• Yuri Ocket (BARRACUDA)

• Gerdi Ravets (HYDRA)

• Laure Robesyn (KDK)

• Ron Ronckers (SAMANTHA)

• Sven Ronsse (STINGRAYS)

• Chris Schepers (AQUA DIVING)

• Marian Sizoo (JAWS - MAASMECHELEN)

• Bruno Van Bastelaere (DE ZEEROOS)

• Joke Van Den Bosch (DE OTTERS)

• Stijn Van Den Broeck (AMYKOS)

• Simon Vanderhaegen (ATLANTIS - LIER)

• Mathieu Van Der Sluis (DIEPZEEDUIVELS)

• Stefan Van Keer (NEPTUNUS)

• Tom Verholle (SILVER SHARKS)

• Nele Vermeulen (C.V.D.)

• Shana Wullaert (KGCS MANTA)

Foto: Ivo Madder.

De jubilarissen van 2025

10

jaar instructeur (sinds 2015)

1. Joeri Auwerx

2. Shinji Bauters

3. Kenneth Beerens

4. Frederik Carels

5. Ann Cockx

6. Kris Couvreur

7. Rafael De Backer

8. Jan Dieu

9. Els Lambrechts

10. Leentje Loncke

11. Vincent Molenbroeck

12. Robrecht Nollet

13. Luc Schelkens

14. Ivo Simons

15. Joris Stevens

16. Daniel Van Dijck

17. Stefan Vangoidtsenhoven

18. Elfrie Van Poppelen

19. Mario Van Turtelboom

20. Luc Vasseur

21. Domien Vermaut

15

jaar instructeur (sinds 2010)

1. Eddy Aelbrecht

2. Anja Aerts

3. Amar Ayad

4. Ronny Bartholomeeusen

5. Ireneusz (Erik) Bejnarowicz

6. Idriss Bouazzaoui

7. Chris Bruyninckx

8. Franky Cardoen

9. Wim Cattrysse

10. Henrik Collin

11. Alain De Graeve

12. Guy Deno

13. Hendrik De Soete

14. Pieter De Vos

15. Hans Engels

16. Jos Frenssen

17. Melanie Gevaert

18. Robin Govaerts

19. Wim Hendrix

20. Robert Henkens

21. Gunther Hofman

22. David Jonkmans

23. Balty Jorissen

24. Francis Joseph

25. Ignace Lecompte

26. Carl Maerevoet

27. Monique Mentzy

28. Jack Montforts

29. Willem Peeters

30. Ann Philippe

31. Hans Platteau

32. Dirk Provoost

33. Dirk Reyntiens

34. Peter Ryngaert

35. Christel Serneels

36. Jean-Paul Servranckx

37. Peter Spooren

38. Andy Vancoillie

39. Mike Vandekerckhove

40. Stijn Vandenberghe

41. Karl Van Der Auwera

42. Steven Van Der Ouderaa

43. Liesbeth Vander Plancken

44. Kobe Van Herwegen

45. Thomas Van Hooydonk

46. Matthew Van Kuyk

47. Jan Van Moerbeke

48. Ingrid Van Overloop

49. Tascha Verhoeven

50. Stefaan Vosters

51. Alain Willems

52. Harold Zee

20 jaar instructeur (sinds 2005)

1. Noël Bel

2. Patrick Berger

3. Marc Biesemans

4. Mieke Blancke

5. Dominique Boudt

6. Paul Broeckx

7. Mark Bulte

8. Gunther Buys

9. Anne-Marie Claessens

10. Stefan Cuyvers

11. Jan David

12. Willem De Bruyn

13. Paul Elewaut

14. Manuel Geerts

15. Bart Gilis

16. Marc Goovaerts

17. Jacques Hansoul

18. Ronny Houck

19. Hilde Ketelslegers

20. Walter Leus

21. Sylvia Malfait

22. Gunther Meirseone

23. Jozef Mertens

24. Eric Peeters

25. Lars Putteneers

26. Albert Ramaekers

27. Luk Schaeken

28. Lucien Schoenowsky

29. Hilde Stallaert

30. Lutgart Stals

31. Jean-Luc Stockman

32. Tony Termont

33. Paul Thielemans

34. Jos Tops

35. Leo Van Den Broeck

36. Geert Vandenbussche

37. Koen Van Laere

38. Marc Willems

39. Steven Wouters

40. Marcel Zaman

25 jaar instructeur (sinds 2000)

1. Eddy De Block

2. Filip Dedobbeleer

3. Marnix De Lille

4. Eddy Dewachter

5. Frederic Duquesnes

6. Marc Gentier

7. Marc Geunes

8. Stephen Gombert

9. Miriam Hagendorens

10. Patrick Horre

11. Vincent Leroy

12. Tijl Ooms

13. Didier Pinsart

14. Ronald Struyf

15. Alain Vandenberghe

16. Geert Van Den Berghe

17. Stien Van Hevele

18. Patrick Van Hoeserlande

19. Edwin Vansina

30 jaar instructeur (sinds 1995)

1. Ralf Balduck

2. Marleen Bekaert

3. Alain Blomme

4. Robert De Beukelaer

5. Jan De Boever

6. Eric De Maertelaere

7. Rudi De Pooter

8. Dirk Deraedt

9. Dany Dewaelhens

10. Thomas De Weerdt

11. Christian D'Halluin

12. Jean Dubois

13. Lieve Fournier

14. Dirk Houben

15. Alain Jacobs

16. Herman Limpens

17. Nieko Loman

18. Freddy Minnekeer

19. Jean-Pierre Philippe

20. Patrick Pieters

21. Ronald Ricour

22. Brigitte Thierens

23. Marc Timmerman

24. Patrick Van Damme

25. Johan Van Den Driessche

26. Willy Vanheulenberghe

35 jaar instructeur (sinds 1990)

1. Patrick Costens

2. Eric De Baeremaeker

3. Ronny Houben

4. Herman Stabel

5. Luc Trips

6. Daniel Van Acker

7. Jean-Pierre Van Bellingen

8. Peter Van Den Eynde

9. Freddy Van Stichel

10. Jean-Paul Velaers

11. Carlos Wallays

40 jaar instructeur (sinds 1985)

1. Alfons Daems

2. Harry Engelen

3. Jan Van Goidsenhoven

4. Ies Van Haneghem

5. Philippe Van Loocke

45 jaar instructeur (sinds 1980)

1. Rudy Baeyens

2. John Maes

3. Reimond Peeters

4. Marie-Christine Van Oudenhove

5. Andre Van Severen

55 jaar instructeur (sinds 1970)

1. Lode De Groote

2. Monique Demoustier

Monique Demoustier 55 jaar NELOS-instructeur.

Foto's (3): Ivo Madder.

Commissie Onderwaterhockey

Belgische competitie onderwaterhockey 2025

De Belgische competitie OWH van dit jaar was wederom een groot succes. Deze open competitie, waarop ook buitenlandse teams welkom zijn, zorgde voor een mix van nationale trots en internationale uitdaging.

Het strijdtoneel werd gedomineerd door intensieve wedstrijden en spannende ontknopingen, met uiteindelijk Orca Bilzen die zich tot Belgisch kampioen kroonde.

competitieformat zorgt voor spannende strijd

De Belgische competitie bestaat uit twee speeldagen, waarbij het format garant staat voor zowel spanning als eerlijke kansen. Tijdens de eerste speeldag speelt iedereen tegen elkaar in korte wedstrijden. Op basis van de resultaten daarvan wordt een ranking opgesteld die bepaalt welke teams in de top- en subtoppoule terechtkomen tijdens de tweede speeldag.

Op die tweede speeldag komen de niveaus echt naar voren. De wedstrijden zijn langer en intensiever, waardoor tactiek, conditie en teamspel doorslaggevend worden. Dit zorgt ervoor dat de sterkste teams uiteindelijk ook echt aan de top eindigen.

Orca Bilzen grijpt de titel

Orca Bilzen liet dit jaar zien dat ze het team zijn om rekening mee te houden. Met een sterke eerste speeldag wisten ze zich te plaatsen voor de toppoule, waarna ze tijdens de tweede speeldag hun klasse volledig tentoonstelden. De hele dag wisten ze zich ongeslagen te houden, de overwinning binnen te slepen en zich zo tot Belgisch kampioen te kronen.

OWH-team Orca Bree.

OWH-team Njastacus.

OWH-team Antwerp Sharks.

een competitie met toekomst

De Belgische competitie blijft zich verder ontwikkelen en het open karakter ervan zorgt ervoor dat het niveau ieder jaar stijgt. De deelname van buitenlandse teams verhoogt de intensiteit en uitdaging, wat leidt tot spectaculairdere wedstrijden en een hogere sportieve waarde. Met Orca Bilzen als nieuwe kampioen en Njasatacus als geduchte uitdager belooft de volgende editie opnieuw vuurwerk in het water! 

KATRIEN VERBAKEL

De wedstrijdresultaten vind je op: www.belgiumuwh.be/results

Advertentie

OWH-team Gooise Onderwatersport Vereniging (GOV).

OWH-team Mantis.

OWH-team Zwarte Zwanen.

Audiovisuele Commissie

Spelen met licht in de Barges

Na vijf opeenvolgende jaren 'Spelen met licht' in de duiktank Transfo in Zwevegem én na een zeer geslaagde hernieuwde editie van 'Watercolors' in 2024, besluit de WEVOS Cel Foto & Film om dit jaar met 'Spelen met licht' naar open water te trekken.

Alle NELOS-openwaterfotografen en -videografen worden daarom uitgenodigd op 20 september 2025 in de 'Barges' te Doornik (Rue de Saint-Maur 22, 7500 Tournai, België) voor een goedgevulde namiddag:

3 Poort open om 13.00 uur.

3 13.15 uur: 'Onderwaterfotografie in steengroeves', door gastspreker Ruth Teerlynck, medewerker van de WEVOS Cel Foto & Film. Ruth zal tips & tricks geven voor opnames met weinig licht, donkere achtergrond en flitslicht, ...

3 14.15 uur: 'Waar rots, water en leven samenkomen', door gastspreker Katia Callewaert, medewerker van de Wetenschappelijke Commissie van WEVOS en NELOS. Ze zal een bespreking houden over de fauna en flora in zoet water en de meest voorkomende soorten in steengroeves.

3 15.00 uur: Duik om beide theoretische benaderingen in de praktijk om te zetten, gratis voor de fotografen en videografen en hun (eventuele) buddy.

3 17.00 uur: Debriefing.

Zaterdag 20 september 2025, een datum om onmiddellijk vast te leggen je de agenda! Vergeet niet om je in te schrijven via: peter. ryngaert@wevos.be 

JAN DECROCK

Advertentie

Commissie Onderwaterhockey

Voorbereiding deelname Intercontinental Championship Onderwaterhockey

De Red Mermaids maken zich op voor een historische deelname aan het eerste Intercontinental Championship Onderwaterhockey.

De campagne van de Red Mermaids, de nationale vrouwenploeg onderwaterhockey, is officieel van start gegaan. Deze zomer nemen zij voor het eerst deel aan een gloednieuw internationaal toernooi: het '2025 CMAS 1st Intercontinental Championship Europe/ Africa Underwater Hockey', dat van 17 tot en met 23 augustus plaatsvindt in de Nederlandse 'Optisport Sportboulevard Dordrecht'.

Het toernooi is een selectie voor de wereldkampioenschappen over twee jaar. De eerste zes ploegen mogen daar dan aan deelnemen. De locatie daarvan is nog niet gekend, in de wandelgangen wordt Frankrijk gefluisterd.

voorbereidingen in volle gang

De Red Mermaids zijn momenteel volop aan het trainen. De definitieve selectie van 12 speelsters wordt later bekendgemaakt, maar tot die tijd traint een bredere groep dames intensief samen. Onder leiding van een gemotiveerde coach Gaëtan Van Dijck, werken ze aan techniek, tactiek en teamdynamiek. Gaëtan is geen onbekende voor de oudere dames, hij was in het verleden ook al coach van de nationale ploeg.

Om zich optimaal voor te bereiden, zijn er meerdere trainingskampen ingepland, evenals strategische sessies waarin het spelsysteem wordt verfijnd. Bovendien namen de Red Mermaids onlangs met twee

teams deel aan het 'Open Dutch Women Tournament', waar ze waardevolle ervaring opdeden in competitieve omstandigheden. Op 11 en 12 mei staat nog een belangrijk oefenweekend op het programma. In Dordrecht spelen de Red Mermaids oefenwedstrijden tegen de teams van Nederland, Spanje en Turkije – stuk voor stuk sterke tegenstanders die hen een realistische voorbereiding bieden op het kampioenschap in augustus.

volg de Red Mermaids

De komende maanden zijn cruciaal voor het team, zowel op als naast het veld. De campagne draait niet alleen om sportieve prestaties, maar ook om de promotie van vrouwen in de onderwaterhockeysport. Volg de Red Mermaids via NELOS, Facebook CMAS Belgium en onze sociale kanalen Belgiumuwh.be om op de hoogte te blijven van hun weg naar Dordrecht! 

KATRIEN VERBAKEL

Foto:

Foto: Katrien Verbakel.

Opleiding Assistent-Instructeur

De motivatie om de stap richting Assistent-Instructeur te zetten, is voor iedereen verschillend. Als we aan het begin van de lessenreeks spontaan een kleine bevraging doen, dan valt op dat de meeste deelnemers deze keuze maken omdat ze hun eigen kennis aan anderen willen overbrengen.

Tegelijkertijd is het ook voor elke deelnemer een leertraject, waarbij je bouwt aan je eigen ontwikkeling als mens, duiker, sporter en trainer. Het is voor velen een eerste kennismaking met het lesgeven en de verschillende aspecten waar je als toekomstig coach allemaal rekening mee dient te houden. Het lijkt vanzelfsprekend dat een trainer of lesgever bij het geven van een zwembadles alles zomaar vlot uit de hoed tovert, maar niets is minder waar. Ook zij hebben deze ervaring opgebouwd door vele jaren les te geven en steeds hun kennis up-to-date te houden. Met de opleiding Assistent-Instructeur willen we onze jongste generatie lesgevers maximaal ondersteunen om zich verder te ontplooien tot sterke coaches.

NELOS organiseert de opleiding Assistent-Instructeur (AI) in samenwerking met de Vlaamse Trainersschool (VTS) van Sport Vlaanderen. Hierdoor kunnen we terugvallen op de didactische bouwstenen die vanuit Sport Vlaanderen als basis genomen worden voor elke opleiding tot Assistent-Instructeur of je dit nu in het boogschieten, karate, zeilen of duiken wil worden. Er is een standaard basistraject dat vanuit Sport Vlaanderen uitgezet wordt en garant staat voor de kwaliteitsvolle opleiding die je als kandidaat doorloopt. Als je deze opleiding succesvol afrondt, dan behaal je het VTS-diploma Initiator Duiken. Dit diploma is een door de overheid erkend diploma dat je ook op je professionele CV kan vermelden.

De opleiding tot Assistent-Instructeur is een boeiend groeitraject, omdat je je eerste stappen zet als lesgever met de bedoeling om dit in jouw eigen sportclub of duikschool in de praktijk om te zetten. Naast de kennis van het duiken zelf, vereist deze opleiding ook dat je jezelf ontwikkelt in het lesgeven en het coachen van medesporters.

Voor sommigen is de beslissing om het traject te volgen ingegeven vanuit een persoonlijke motivatie om te groeien en bij te

leren, voor anderen dan weer omdat ze hun duikclub willen ondersteunen. Wat het argument op zich ook is, het mooie is dat we vanuit het docentenkorps merken dat we steeds een enthousiaste en gemotiveerde groep van leergierige kandidaten in de lessen hebben.

In 2019 werd vanuit de Commissie Sportduiken de beslissing genomen om deze opleiding toegankelijker te maken en los te koppelen van het brevet 4*Duik. De beoogde doelstelling voor het traject Assitent-Instructeur ligt echter op de pedagogische insteek. De toelatingsvoorwaarden voor de AI-opleiding werden vanaf 2019 aangepast en vanaf dan was het ook mogelijk om je als 3*D in te schrijven als kandidaat AI.

In de periode daarvoor bleek immers dat de voorwaarden om in het AI-traject in te stappen streng en waren en de eisen toch vrij hoog lagen, omdat als voorwaarde het brevet van 4*D gehanteerd werd. De proeven daarvoor zijn niet van de minste en leggen vooral het accent op zowel fysieke kracht als doorgedreven duiktechnische competenties. Denk aan een aantal vrij zware proeven, zoals de proef D6 – een krachtredding van zone 40 tot 15 m, waarbij je op eigen kracht en techniek een bewusteloze duiker naar boven dient te brengen – of de vinzwemproef D1, waarbij je 900 m binnen de 45 minuten dient af te leggen. Door als toegangscriterium ook het brevet 3*D te aanvaarden, werd het Assistent-Instructeurstraject een minder fysiek traject terwijl het voor de pedagogische competenties geen verschil uitmaakt. NELOS stelt vast dat door die aanpassing ook meer vrouwelijke kandidaten aangetrokken worden, die zich graag willen engageren om hun ervaring in te zetten richting hun club.

Eén van de kandidaten tijdens de opleiding AI in het voorjaar was Nathalie De Weerdt. We vroegen haar naar haar motivatie en polsten waarom ze de stap zette richting Assistent-Instructeur. Ze deelde met ons onderstaand verhaal:

"Ik ben al van jongs af aan een waterrat en zwom liever onder dan boven water. Daardoor haalde ik mijn zwembrevet pas op mijn achtste, want je moest boven water kunnen zwemmen ... Ik was ook gefascineerd door het duiken, maar kreeg thuis toch vooral te horen dat dit een sport was voor waaghalzen. Je moest wel een halve gek zijn om in de Oosterschelde te springen.

Toen ik 30 was, kriebelde het bij mij om me aan te sluiten bij een sportclub. Ik zocht het aanbod van sportclubs in Eeklo op en zag dat daar niet één maar twee duikclubs zijn. Na een zeer geslaagde initiatie ben ik blijven plakken; in de club en natuurlijk na de training ook in de bar. Je mag het sociale aspect van een toffe club niet onderschatten. Door de zwembadtrainingen en later ook de openwaterduiken zag ik in dat je geen waaghals of een macho hoeft te zijn om te duiken. Duiken is voor mij een veilige, maar ook een avontuurlijke en bijzondere sport. En dus zeker ook een sport voor iedereen en ook voor vrouwen (hoewel ikzelf niet zo geloof in hokjesdenken man-vrouw).

Ongeveer één derde van onze leden is een vrouw. Dat is een behoorlijk aantal, waarbij het hoogste brevet dat van 3*D is. Voorlopig dus nog geen AI's of instructeurs. Ook qua lesgeven zijn het vooral de mannen die dit doen. Twee vrouwen, waaronder ikzelf, geven regelmatig training of theorieles. Dit mag wat mij betreft gerust een groter aantal worden. Zo zien (potentieel) nieuwe leden ook dat vrouwen kunnen doorstromen naar de hogere brevetten. Voor mezelf wil ik ook graag AI worden, omdat ik als leerkracht natuurlijk graag lesgeef en ik het heel fijn vind om mijn passie te kunnen overbrengen aan anderen."

NATHALIE DE WEERDT

Het verhaal van Nathalie (zie kadertekst) is een mooi voorbeeld van de wil om kennis te delen en het engagement naar je eigen duikclub toe. NELOS kan het als duiksportliga alleen maar toejuichen dat er meer vrouwelijke kandidaten de stap zetten richting het instructeurschap, zodat we op termijn een nog beter evenwicht krijgen tussen mannelijke en vrouwelijke instructeurs.

In het najaar start de laatste opleiding voor Assistent-Instructeur in 2025. Op dinsdag 2 september 2025 is de eerste info-avond waarbij we het traject online uit de doeken doen, we je als kandidaat meenemen doorheen het verhaal en vertellen wat er van je verwacht wordt. Op zondag 12 oktober vindt de eerste opleidingsdag plaats van het gedeelte 'Start 2 Coach', waarbij je de bouwstenen ziet die deel uitmaken van je aanpak als trainer en coach. Op zondag 26 oktober is er dan de 'Module 3', waarbij je de theoretische elementen aangereikt krijgt die de basis vormen voor het uitwerken van een theorie- en zwembadles en waarbij je dat in

de namiddag toetst aan de praktijk door zelf een zwembadles vorm te geven samen met je medekandidaten. Dit is steeds een zeer leerrijk traject dat door iedereen als zinvol en boeiend ervaren wordt.

deelnemen

Neem je graag deel aan de opleiding? Lees dan in de NELOS-Infomap 2025 op blz. 127 de voorwaarden tot deelname.

3 De opleiding bestaat uit twee grote blokken, waarbij 'Start 2 Coach' en 'Module 3' vanuit Sport Vlaanderen aangestuurd worden en je hier op 2,5 lesdagen moet rekenen, inclusief je examentijd. Aansluitend volgt een gedeelte dat we vanuit NELOS zelf vormgeven. Dit zijn 'Module 2' en 'Module 4'.

3 'Module 2' bestaat uit de openwaterproeven en duikleidingen die je aflegt en ook uit de theorielessen die gegeven worden in de (V)OSSEN.

3 'Module 4' focust op je eigen stagelessen die je geeft zowel op theoretisch vlak als praktijkgerichte lessen en waarbij je je eerste ervaringen in het lesgeven opdoet.

Heb je alles afgewerkt, dan kan je je klaarmaken voor het finale examen theorie en zwembad dat vanuit NELOS georganiseerd wordt en waarvoor je club een aanvraag doet aan het NELOS-secretariaat.

Er wacht jou een boeiend leertraject, waarbij je samen met gelijkgestelden de stap zet richting een nieuwe wending in je duikcarrière. NELOS kijkt ernaar uit om je alvast te verwelkomen bij deze mooie stap die tevens het begin kan zijn van je inzet als duikinstructeur.

DIRK CALLAERT, DIRECTEUR SPORTKADEROPLEIDINGEN (DSKO)

Advertentie

Foto: Dirk Callaert.

Zwembadopleiding Assistent-Instructeur.

Bondsnieuws

Subcommissie Hulpverlening en Geneeskundige Commissie

De AED doet zijn intrede op het examen Duiker-Hulpverlener

Tijdens het voorjaarsexamen Duiker-Hulpverlener, dat op zaterdag 10 mei 2025 plaatsvond, namen 58 kandidaten hun brevetkaartje in ontvangst.

Het examen Duiker-Hulpverlener bestaat traditioneel uit twee onderdelen, een theorie-examen en een praktijkexamen. Het is twee keer per jaar het sluitstuk van de lessenreeksen die door de (V)OSSEN worden georganiseerd, in het voorjaar in Oost- en West-Vlaanderen en in het najaar in de andere provincies. Vermits 65 kandidaten aan het examen deelnamen (al dan niet aan beide onderdelen), kunnen we spreken van een heel succesvol examen dat we in het najaar minstens willen evenaren.

Ook nu bleek nog maar eens dat deelname aan de lessen en vooral komen oefenen tijdens de praktijklessen, de slaagkansen significant verhoogt.

Nieuw, en vanaf nu van toepassing op alle DHV-examens, is dat de AED niet alleen moet worden gevraagd, maar ook effectief wordt gebruikt. Dat maakt dus integraal deel uit van het scenario dat je tijdens het praktijkgedeelte krijgt. Uiteraard komt CPR daarin ook nog steeds aan bod.

Aanmelden en registratie.

Beademen. Borstcompressies.

Plaatsen van de elektrodes.

De AED maakt integraal deel uit van het CPR-protocol.

Het slachtoffer in stabiele zijlig leggen. Zuurstoftoediening.

Paul Thielemans pakt de reanimatiepoppen uit.

Foto's (13):

Ivo

Madder.

Bij de CPR was de meest voorkomende fout dat kandidaten het slachtoffer loslaten bij het geven van de instructies over het verwittigen van de hulpdiensten. Het hoofd van het slachtoffer moet op dat moment echter achterwaarts gekanteld zijn en ook de kinlift moet worden toegepast.

Bij het gebruik van de AED was het opvallend dat er op instructies van de AED wordt gewacht vooraleer de reanimatie opnieuw op te starten na het toedienen van de shock. Dat is niet de bedoeling. Na het toedienen van de shock moet de reanimatie onmiddellijk hervat worden.

Wil je graag oefenen voor één van de komende examens of het gebruik van de AED onder de knie krijgen, schrijf je dan in voor de regionale bijscholingen die in alle (V)OSSEN worden georganiseerd. Ook hier weer vindt er telkens zowel in het voorjaar als in het najaar een bijscholing plaats. Daar kan je gebruikmaken van de oefen-AED's die elke (V)OS kreeg van NELOS.

Hartelijk dank aan iedereen die een bijdrage leverde om dit examen Duiker-Hulpverlener succesvol te laten verlopen. Een speciale dank gaat uit naar duikschool

Barracuda die de bar openhield en de catering verzorgde.

PAUL THIELEMANS, NAMENS DE SUBCOMMISSIE HULPVERLENING

De 48 nieuwe Duiker-Hulpverleners

• Pascalle Aerts (Thalassa Diving)

• Wim Bogaert (Orka Lokeren)

• Yves Bouchez (De Nereïden)

• Yannick Bracke (Gentse Dolfijnen)

• Steven Daems (Nieuwpoortse duikclub)

• Dimi De Belder (Aronnax)

• Jules De Boever (Gentse Dolfijnen)

• Mark De Buck (Actieve Duikschool Eeklo)

• Elke De Cock ('t Zeepaardje)

• Vinnie De Craim (Koraalduivels)

• Ken De Feu (Actinia diving)

• Johannes De Roo (Sepia)

• Martin De Vos (Gentse Dolfijnen)

• Nathalie De Weerdt (Actieve Duikschool Eeklo)

• Sam Debeuf (De Nereïden)

• Koen Dejaegher (CVD)

• Arne Devolder (Bleu Lagoon)

• Lien Ervijn (Koraalduivels)

• Leander Fonteyn (BCD Ganshoren)

• Eva Geerardyn (RDK)

• Jolien Ghyselinck (Gentse Dolfijnen)

• Luna Goethals (Gentse Dolfijnen)

• Filip Hautekeete (Sepia)

• Matteo Hautekeete (Sepia)

• Frederic Joseph (Manta)

• Jan Jourquin (Gentse Dolfijnen)

• Curd Lecluyse (Stingrays)

• Filiep Lotthior (Nereus)

• Karolien Maes ('t Zeepaardje)

• Peter Meerts (Gentse Dolfijnen)

• Anaïs Meerts (Gentse Dolfijnen)

• Tim Miserez (Thalassa Diving)

• Ben Pintelon (Profunda Diving)

• Andy Raes (Stingrays)

• Bert Segers (CVD)

• Artur Slokotowicz (Manta)

• Samantha Steelandt (De Nereïden)

• Thibo Van Cleven (De Nereïden)

• Bart Van den Brande (Aronnax)

• Hilde Van Hecke (Gentse Dolfijnen)

• Nick Vandenberghe (RDK)

• Stefaan Vanderbeeken (Orka Lokeren)

• Robby Velghe (Blue Lagoon)

• Toni Vercammen (geen NELOS-lid)

• Devlin Verslype (Blue Lagoon)

• Stefaan Verstraete (Medusa)

• Sara Vertongen (Gentse Dolfijnen)

• Tom Welvaert (Fun Divers)

Over het slachtoffer hangen om de AED te bedienen doe je niet.

Zij die slaagden kregen hun brevetkaartje en een badge.

Kleef de elektrode zodat die niet over de tepel of het sleutelbeen kleeft.

Subcommissie Hulpverlening en Geneeskundige Commissie

Vragenset A – Duiker-Hulpverlener 10 mei 2025

Lees aandachtig de vragen en antwoorden. Geef aan welke beweringen juist zijn. Er is steeds minstens één antwoord correct.

1 Gehoorvermindering na een duik kan het gevolg zijn van:

a. een barotrauma van het binnenoor;

b. een barotrauma van het middenoor;

c. een barotrauma van de voorhoofdssinus;

d. een prop oorsmeer die de gehoorgang verstopt.

2 Bij het te water gaan glijdt een duiker van de dijk en heeft hevige pijn aan de rechter enkel. Wat moet je doen?

a. De enkel lokaal afkoelen.

b. De enkel lokaal opwarmen.

c. Een licht compressief verband aanbrengen rond de enkel.

d. Hoogstand van de enkel.

3 Een duiker klaagt van een hese stem na een duik. Welke bewering(en) is (zijn) juist?

a. Dit is het gevolg van te droge ademlucht en vergt geen verdere behandeling.

b. Dit kan wijzen op een longoverdruk.

c. Dit kan wijzen op een barotrauma van een sinus.

d. De hulpdiensten moeten gebeld worden.

4 Duikers die voor het eerst naar een diepte van 40 m gaan met lucht moeten gewaarschuwd worden voor: (1 antwoord)

a. een CO2-narcose;

b. een stikstofnarcose;

c. hypocapnie;

d. een zuurstofvergiftiging.

5 Een slachtoffer dat gered wordt na een verdrinking in een zwembad, terug goed bewust is en goed ademt moet toch steeds naar een ziekenhuis gebracht worden om volgende reden(en):

a. het slachtoffer kan onverwacht opnieuw het bewustzijn verliezen;

b. de longen kunnen aangetast zijn door het water;

c. na een verdrinking is het hart tijdelijk verzwakt;

d. het bloed moet onderzocht worden op chloorvergiftiging.

6 Welke symptomen kunnen duiden op een sinusbarotrauma?

a. Hoofdpijn en bloed in het neusslijm.

b. Misselijkheid en braken.

c. Pijn in de borst en kortademigheid.

d. Gevoelloosheid in de vingers.

7 Duiken in koud water. Welke beweringen zijn juist?

a. Het eerste symptoom van onderkoeling zijn hartritmestoornissen.

b. Men verliest vooral warmte door het inademen van het koude ademgas.

c. Een nat duikpak verliest zijn isolerende waarde bij toenemende diepte.

d. Het verhoogt het risico op decompressieziekte.

8 Vrijwillig hyperventileren voor een apneu:

a. verhoogt het zuurstofniveau in bloed en longen;

b. verlaagt het CO2-niveau in bloed en longen;

c. wordt veel toegepast maar is niet zonder gevaar;

d. kan je duizelig maken.

9 Welke bewering(en) is/zijn correct met betrekking tot de uitwendige gehoorgang?

a. Een ontsteking van de uitwendige gehoorgang kan pijnlijk zijn.

b. Een ontsteking van de uitwendige gehoorgang treedt meestal op na meerdere dagen duiken.

c. Zure druppels (azijnzuur) helpen preventief bij een uitwendige gehoorgangontsteking.

d. De oren na het duiken extra spoelen met zout water werkt preventief.

10 Op een duikcruise in tropisch water was er gisterenavond een feestje. Je buddy staat deze morgen op met hoofdpijn. De eerste duik is een wrakduik naar 35 m. Welke raad geef je?

a. Water drinken en de duik niet uitvoeren.

b. Een pijnstiller nemen en de duik uitvoeren.

Controleren van de juiste antwoorden.

Foto's (8): Ivo Madder.

c. Water drinken en de duik uitvoeren.

d. Koffie drinken en de duik uitvoeren.

11 Tijdens het duiken neemt de ademarbeid toe. Waaraan is dit toe te schrijven?

a. De verhoogde partiële zuurstofdruk.

b. De bloodshift.

c. De verhoogde dichtheid van het ademmengsel.

d. De afname van de dode ruimte.

12 Welke factoren verhogen het risico op een decompressieziekte?

a. Leeftijd.

b. Duiken dieper dan 30 m.

c. Meerdaagse duikreizen.

d. Duiken vanaf een boot.

13 Een duiker met een paraplegie als gevolg van een duikongeval:

a. kan beide benen niet meer bewegen;

b. kan linkerarm en linkerbeen of rechterarm en rechterbeen niet meer bewegen;

c. is meestal nog goed bewust;

d. kan problemen hebben om te plassen.

14 Voorafgaand aan een duikuitstap met de club moet je als Duiker-Hulpverlener volgende zaken controleren:

a. de EHBO-kit is mee;

b. er is een zuurstoffles mee (2 l op 200 bar is genoeg);

c. er is een zuurstoffles mee (minstens 6 l op 200 bar);

d. er is water mee.

15 Welke bewering(en) in verband met een PFO (Patent Foramen Ovale) van het hart is/zijn juist?

a. Een PFO verhoogt de kans op decompressieziekte.

b. Huidsymptomen (marmerhuid – cutis marmorata) ten gevolge van decompressieziekte komen vaker voor bij duikers met een PFO.

c. Een PFO dient steeds operatief gesloten te worden na een decompressieziekte.

d. Meer dan een kwart van de bevolking (dus ook duikers) heeft een PFO.

16 Welke bewering(en) is/zijn juist met betrekking tot verwondingen door mariene dieren?

a. Een verwonding door mariene dieren is altijd te beschouwen als besmet.

b. Een verwonding door mariene dieren vereist altijd doorverwijzing naar een arts of ziekenhuis.

c. Pas de juiste wondbehandeling toe binnen de 2 uur.

d. Gebruik ether om aanwezige bacteriën te doden.

17 Decompressieziekte kan veroorzaakt worden door:

a. stikstofbellen;

b. luchtbellen;

c. CO2-bellen;

d. heliumbellen.

18 Een duiker komt boven en vermeldt duizelig geweest te zijn tijdens het stijgen. Na de duik zijn er geen problemen meer.

a. Het gaat waarschijnlijk om een alternobaar vertigo.

b. Het gaat waarschijnlijk om een binnenoorbarotrauma.

c. Het gaat waarschijnlijk om een sinusbarotrauma.

d. De duiker onmiddellijk naar een spoedgevallendienst sturen.

19 Bij het gebruik van nitrox moet de duiker opletten voor:

a. chronische zuurstofvergiftiging als hij/ zij te lang duikt;

b. snellere afkoeling;

c. acute zuurstofvergiftiging als hij/zij te diep gaat;

d. verhoogd gevaar op decompressieziekte als de duikcomputer op lucht blijft staan.

20 Longoverdruk. Wanneer moet je eraan denken?

a. Bij een duiker bij wie één kant van de borstkas niet opgaat bij het ademen.

b. Bij een duiker die bewusteloos uit het water wordt gehaald.

c. Bij een duiker met onderhuidse bloedingen rond de ogen.

d. Bij een duiker die na een stijgproef kortademig bovenkomt.

21 Een decompressieziekte:

a. kan het gevolg zijn van het verkeerd gebruik van de duikcomputer;

b. kan optreden bij correct gebruik van de duikcomputer;

c. begint steeds onmiddellijk na de duik;

d. bij lichte symptomen mag gewacht worden met behandelen.

22 Normobare zuurstof:

a. is een brandbaar gas;

b. is niet brandbaar maar wel brand bevorderend;

c. mag niet langer dan 2 uur ononderbroken toegediend worden;

d. mag bij ieder duikongeval toegediend worden.

23 Welke bewering(en) is/zijn juist?

a. Longoverdruk kan al optreden tijdens stijgoefeningen in het zwembad.

b. Duikers met onvoldoende gecontroleerd astma lopen een hoger risico op longoverdruk.

c. Vrijduikers kunnen evengoed een longoverdruk oplopen als ze te snel stijgen.

d. Longoverdruk en longsqueeze zijn hetzelfde.

24 Welke beweringen over immersielongoedeem zijn correct?

a. Een slecht onderhouden ademautomaat kan bijdragen tot het ontstaan van immersielongoedeem.

b. Eens de symptomen verdwenen zijn mag men opnieuw duiken.

c. Niet alleen duikers, maar ook zwemmers kunnen het slachtoffer zijn van immersielongoedeem.

d. Immersielongoedeem en hijgtoestand (CO2-vergiftiging) zijn hetzelfde.

25 Beweringen met betrekking tot de longblaasjes … Wat is juist?

a. Er zijn ongeveer 1.000 longblaasjes per long.

b. De longblaasjes dienen voor uitwisseling van CO2 en O2 .

c. n de longblaasjes mengt de lucht zich met het bloed.

d. De surfactant zorgt ervoor dat de longblaasjes niet dichtklappen.

26 Welke tekenen kunnen wijzen op decompressieziekte?

a. Tintelingen in een been.

b. Plots optredende rugpijn.

c. Doofheid aan één oor.

d. Bloedneus.

27 Wat is nuttig om reizigersdiarree te vermijden tijdens een verblijf in exotische landen?

a. Enkel verse groenten en fruit eten.

b. Enkel water uit flessen drinken.

c. Toepassen van goede handhygiëne.

d. De website van het Instituut voor Tropische Geneeskunde aandachtig lezen.

28 Een duiker heeft na een val een groot stuk glas in zijn been. Welke handeling(en) moet(en) er worden gesteld?

a. Verwijs de duiker onmiddellijk door naar gespecialiseerde hulp, zoals (huis) arts of spoedgevallendienst;

b. Laat het glas ter plaatse zitten, controleer de bloeding en breng een correct verband aan.

c. Verwijder het glas, controleer de bloeding en breng een correct verband aan.

d. Kijk na of er geen andere letsels zijn.

29 Een zwemmer wordt onderkoeld uit het water gehaald. Als DHV kan je hulp bieden. Wat doe je?

a. Je warmt eerst de handen en de voeten op want niets is zo vervelend als ijskoude handen en voeten.

b. Je wikkelt hem/haar helemaal in een isolatiedeken met de gouden zijde aan de buitenkant.

c. Je mag hem/haar een warme drank geven indien er geen verslikkingsgevaar is.

d. Zolang hij/zij bij bewustzijn is moet je niets bijzonders ondernemen.

30 Eerste hulp bij decompressieziekte. Welke bewering(en) is (zijn) juist?

a. Duikers die met nitrox gedoken hebben, geef je best geen normobare zuurstof om zuurstofvergiftiging te vermijden.

b. Duikers die decompressiestops gemist hebben stuur je terug in het water om de stops alsnog verdubbeld uit te voeren.

c. Wanneer de klachten van decompressieziekte binnen de 10 minuten verdwenen zijn door het inademen van normo-

bare zuurstof, is een alarmering van de hulpdiensten niet nodig.

d. Wanneer je over een beperkte zuurstofvoorraad beschikt, is het beter om een korte periode een hoge dosis zuurstof te geven, dan een langere periode een lagere dosis.

31 Een duiker wordt aan de kant gebracht en kan niet meer op zijn benen staan. Wat zijn je taken als Duiker-Hulpverlener?

a. De hulpdiensten activeren.

b. De vitale functies controleren.

c. Zuurstof toedienen.

d. Even op adem laten komen.

32 Een duiker komt kortademig en hoestend uit het water. Je weet niet wat er onder water gebeurd is. Wat moet je doen?

a. Zuurstof geven.

b. Laten drinken.

c. De hulpdiensten activeren.

d. Blijven observeren en geruststellen.

Advertentie

Opendeurdag The Big Blue

3 tal van promo-acties

3 presentaties duikmateriaal

3 presentaties reisbestemmingen

3 spectaculaire tombola

3 gezellige sfeer

info@thebigblue.be www.thebigblue.be

Tips

Veiligheidscomit Slangen het

De slangen waar we als duiker het meest mee in contact komen, zijn geen tropische zeeslangen. Het zijn de slangen die we bij elke duik in onze handen nemen, namelijk de slangen van onze ademautomaten, manometers of compressoren die middendruk of hogedruk bevatten.

Ik hoorde onlangs de stelling dat "de aandacht voor het duikmateriaal vaak omgekeerd evenredig is met de loopbaan van de duiker", waarbij m.a.w. iemand die reeds langer duikt vaak minder aandacht heeft voor zijn duikmateriaal. Het is zeker niet de bedoeling te veralgemenen, maar omdat de uitspraak kwam van een specialist die dagelijks in contact komt met duikers en hun materiaal, zal er zeker ergens een vorm van waarheid

zijn mooie opbergtas, gaan we de eerste maanden nog goed opbergen, maar na enkele jaren durft hij wel al eens in onze duikbak rondslingeren. We onderhouden allemaal wel ons duikmateriaal door het te spoelen na een duik, maar dat is eerder reinigen, wat op zich natuurlijk ook onderhoud is. Goed onderhoud wil ook zeggen dat we het veilig en zorgzaam opbergen. Maar als we het woord onderhoud

op het laten uitvoeren van een periodieke servicebeurt van het duikmateriaal.

Duikflessen worden om de 2,5 jaar gekeurd en bij ademautomaten laten we ook regelmatig wel een onderhoudsbeurt uitvoeren om bijv. de O-ringen te vervangen. Een duikshop zal bij een onderhoudsbeurt zelf ook een visuele inspectie doen van de slangen. Tussen de onderhoudsbeurten door besteden we echter vaak te weinig aandacht aan het regelmatig inspecteren van de midden- en hogedrukslangen, die respectievelijk naar de tweede trap of naar de manometer leiden. Vooral voor deze laatste willen we aandacht vragen, want het zijn immers – zoals de naam zegt – slangen die bestand dienen te zijn tegen hoge drukken. Een hogedrukslang heeft bij een gevulde fles een druk tussen de 200 en 300 bar en als ze plots zou springen, dan kan dit kwalijke gevolgen hebben. Vorig jaar noteerden we twee ongevallen als gevolg van een incidenten met hogedrukslangen, waarbij het plots springen van een hogedrukslang in beide gevallen resulteerde in tinnitus doordat het vlakbij het hoofd gebeurde.

Duik afgebroken door een kapotte hogedrukslang.

We informeerden bij enkele specialisten (duikwinkels en fabrikanten) en ontvingen volgend advies:

) Er is een Europese verordening 2016/425 die aanhaalt dat fabrikanten ofwel een periode moeten definiëren voordat bepaalde componenten verouderd raken ofwel de gebruikers voldoende moeten informeren, zodat de consument zelf kan beoordelen of een component al dan niet verouderd is.

) Scubapro geeft als advies om de slang 5 jaar na het eerste gebruik te vervangen of na 500 duiken afhankelijk welke van de twee zich eerst voordoet.

) Mares heeft bijv. onderstaande richtlijn in al haar handleidingen staan: "De flexiblele slang van uw ademautomaat moet uiterlijk na 5 jaar gebruik worden vervangen. Dit is geldig voor alle middendrukslangen van ademautomaten, trimvesten en droogpakken".

) Alle merken raden aan om slangen elke 5 jaar te vervangen.

Daarnaast wijzen we ook op een mogelijk gevaar van 'after market' slangen die in omloop gebracht worden via minder betrouwbare websites, waarbij de slangen er op het eerste zicht uitzien als betrouwbare kwaliteitsslangen. Er worden echter geen garanties geboden op vlak van kwaliteit of er is niet voldaan aan de Europese normen. Zorg er steeds voor dat je, als je toch een online aankoop doet, kiest voor een website van een betrouwbare duikwinkel, zodat je de garantie hebt dat je materiaal aankoopt dat voldoet aan de Europese kwaliteitsnormen en -eisen. Het allerbeste is uiteraard eens langsgaan bij je duikwinkel waar men jou van het geschikte materiaal samen met het nodige advies kan voorzien en producten aanbiedt van erkende merken.

Naast de aandacht voor het aankopen van kwalitatief materiaal, is het zelf regelmatig inspecteren van je eigen slangen zeker aan te raden. Maar hoe pak je dat aan?

D Doe regelmatig een visuele inspectie van je slangen.

D Kijk grondig na of er geen fijne haarscheurtjes zijn aan de slang of aan het inzetstuk van de slang met de manometer.

D Vermijd om de slang sterk te plooien. Soms zie je duikers een slang voor de tweede ademautomaat zo plooien dat ze de slang met een lus tussen een houder

van een jacket kunnen steken maar dit is geen goed idee en kan tot beschadigingen van de slang leiden.

D Laat de slangen NIET in de zon drogen, want de invloed van uv-straling op het materiaal van de slangen kan een impact hebben op de levensduur.

D Zorg ervoor dat de slangen NIET in contact komen met andere stoffen, zoals lijm, bijtende producten of petroleumderivaten, want ze kunnen net zoals scherpe voorwerpen tot beschadigingen leiden.

D Berg je ademautomaten en de bijhorende slangen steeds op in een beschermende hoes voor het transport, zodat ze niet beschadigd kunnen raken door ander materiaal in je duikbak of zodat ze tijdens het vervoer niet tegen andere voorwerpen aanschuren.

Stel je vast dat een slang kleine scheurtjes begint te vertonen, een lichte beschadiging heeft of je het ontstaan van kleine blaartjes waarneemt op de slang zelf, neem dan geen risico. Dit zijn zwakke punten, waardoor het risico op verdere beschadiging alleen maar kan toenemen. Het plots springen of knappen van de slang kan ernstige verwondingen veroorzaken. Door de hoge druk van de slang is dit zoals een zweepslag, waarbij ernstige huidwonden kunnen ontstaan. Ook de forse drukverplaatsing kan leiden tot verwondingen aan het gehoor. Onnodig om te zeggen dat, als dit onder water gebeurt, dit een hoog risico inhoudt voor de duiker en de duikploeg.

Als we hogedrukslangen vermelden, dan betreft dit niet alleen de hogedrukslangen

van je eigen materiaal. Denk er ook aan in je duikschool of -club de slangen die verbonden zijn met een vulpaneel regelmatig te controleren. Het onderhoud aan een compressor wordt meestal door ervaren professionals uitgevoerd, maar het is zeker raadzaam om dit zelf ook regelmatig op te volgen en de slangen te inspecteren op visueel zichtbare signalen van beschadiging. De stelregel blijft dan ook: zorg ervoor dat beschadigde slangen steeds onmiddellijk vervangen worden.

Net zoals we voor het te water gaan een buddycheck uitvoeren om te zien of alles behoorlijk functioneert en om te checken of we al het materiaal bij hebben, is het eigenlijk ook evident dat we op geregelde tijdstippen ons materiaal eens kritisch bekijken om na te gaan of er geen beschadigingen zijn. Goed onderhoud en het op de juiste manier opbergen, dragen eveneens bij tot het beschermen en in goede conditie houden van het materiaal. Daarnaast is een regelmatige onderhoudsbeurt bij een erkende dealer zeker een goede investering om je materiaal van een optimale werking te verzekeren. Stel je toch vast dat er beschadigingen zijn, zorg dan voor een snelle herstelling. Ook als je materiaal al een zekere ouderdom heeft, is het aangeraden om de richtlijnen van de fabrikanten te volgen en te oude slangen te vervangen.

Geniet van het zomerseizoen en een fijne (duik)vakantie! 

DIRK CALLAERT, VEILIGHEIDSCOMITÉ NELOS

Dit type lek aan de hogedrukslang is met opzet ontworpen via speldengaatjes in de buitenmantel om een knal te voorkomen.

Foto: Nathan The Zoologist.

DIVES

Zij die recent een opleiding afwerkten, en uiteraard ook de regelmatige gebruikers van het systeem, hebben vastgesteld dat er weer enkele aanpassingen aan DIVES zijn gebeurd.

Sinds januari is er in DIVES – voor wat betreft de Commissie Sportduiken – een tool 'onkostenvergoeding' geïntegreerd om de kilometervergoeding voor deelname aan een vergadering of examen (als jurylid) digitaal aan te vragen. Deze tool kon al rekenen op heel veel positieve reacties. De knop 'onkostenvergoeding’ is zichtbaar als je rechten hebt

om een onkostenvergoeding aan te maken of indien er een onkostenvergoedingen voor jou beschikbaar is. Je moet wel nog steeds aangeven of je fysiek of digitaal deelnam en of je al dan niet carpoolde. Als je de onkostenvergoedingpagina opent, krijg je een melding dat je nog onkosten af te tekenen hebt.

waarschuwingen

Nieuw sinds het voorjaar: er komt een waarschuwing indien je duikdiepte niet conform je ploegsamenstelling is. Dit is enkel bedoeld om te sensibiliseren en de melding is enkel zichtbaar voor de mededuikers. Hierbij wordt ook rekening gehouden met de brevetten en met de duikomstandigheden. Zo mag iemand met een ERD-brevet onder ERD-duikomstandigheden dieper duiken. De duik moet

dan wel op die manier in het DIVES-systeem ingebracht worden. Er wordt geen

rekening gehouden met niet NELOS-brevetten.

Advertentie

proficiat

Wanneer je een brevet of titel behaalt, zal het systeem je feliciteren door confetti op je scherm te laten verschijnen. Je krijgt ook de mogelijkheid om dit te delen op Facebook.

Nog een verbetering waar toch dikwijls vragen over kwamen, zijn de vrijstellingen. Vanaf nu worden vrijstellingen ook afgetekend als ze nog niet gewoon af te tekenen zijn. Als je dus als 4*D inschrijft voor

Advertentie vrijstellingen

Europlongée Boulouris

de opleiding AI wordt je theorie-examen al direct afgevinkt en niet pas als het theorie-examen open komt te staan, wat tot op heden het geval was.

Welke grote projecten staan nog op stapel?

In eerste instantie werken we aan het integreren van de inschalingen in het systeem. Naast een inschrijvingsmodule voor de reguliere opleidingen zal er een gelijkaardig module komen om de inschalingen op te starten. De aanpak hiervan wordt verder toegelicht van zodra deze module is afgewerkt.

Verder is het de bedoeling om tegen het jaareinde alle andere opleidingen, zoals biologie, foto- en videografie via DIVES te laten lopen. Mogelijk zullen er hierdoor voor de lopende opleidingen overgangsmaatregelen worden getroffen. De betrokken kandidaten zullen door de respectievelijke commissies gecontacteerd worden met de nodige informatie over de te volgen procedure.

Alles inbegrepen van maandag tot vrijdag: 5 nachten, volpension

Diep duiken: 6 duiken aan € 336 per persoon. (vullen met zuurstof mogelijk) 6 personen minimum 10 duiken aan € 539 per persoon.

www.europlongee.fr FAX: 04 94 19 03 26 GSM: 06 09 18 53 74 • contact@europlongee.fr

Uiteraard trachten we ook zaken die niet correct functioneren zoals het zou moeten op te lossen en dit zo snel als mogelijk. Het systeem draait echter vrij goed en het aantal problemen blijft daardoor beperkt. Dat geeft ons meer tijd om het platform verder uit te breiden.

Wij hebben nog veel ideeën en plannen om de komende jaren het pad van verdere automatisatie en optimalisatie in te slaan. 

LUTGART STALS & NICOLAS DE SMYTER, NAMENS HET DIVES-TEAM

Commissie Sportduiken

Nieuw documentencentrum

Het documentencentrum dat je via het DIVES-platform gebruikt, wordt nog altijd beheerd via de NELOS-website. Vermits deze website verouderd is en binnenkort vervangen wordt door een nieuwe zochten we een alternatief voor het beheer van het documentencentrum.

Binnen het Comité Didactiek, in samenwerking met de werkgroep ICT, werd gekozen voor een SharePointomgeving. Dit laat op termijn ook toe om het beheer van documenten te stroomlijnen en een beter archief van documenten op te zetten.

In eerste instantie worden de documenten overgezet met beperkte aanpassingen. Het gaat er wel helemaal anders uitzien. Er is immers gekozen om niet meer met vaste categorieën te werken waarbinnen je een document kan raadplegen, maar met een documentenlijst waar je in kan zoeken op naam van het document. Die lijst bestaat uit een categorie en de datum waarop het document werd aangepast op SharePoint. In de beginfase zullen alle documenten een datum hebben tussen maart en juni 2025.

Zo zal je kunnen selecteren op een opleiding en alle relevante documenten die daartoe behoren, kunnen zien. Die functionaliteit, die er vroeger op de website was, maar niet volledig kon overgenomen worden in DIVES, gaan we nu terug invoeren.

Het vergt tijd om elk document te labelen en van een titel te voorzien. We maken ook van de gelegenheid gebruik om een opkuis te doen en niet meer relevante documenten te verwijderen en verouderde documenten te labelen, zodat die later systematisch kunnen aangepakt worden.

Maar zoals altijd met een nieuw platform zullen er zeker wat hiaten zijn. We vragen dan ook om ons hierover te informeren. Mis je een document in een bepaalde categorie of heb je andere opmerkingen over de wer-

king van het nieuwe platform, dan kan je dit melden via een nieuw e-mailadres: documentencentrum@nelos.be

Voor inhoudelijke opmerkingen op documenten van de Commissie Sportduiken blijft het adres cursus@nelos.be van kracht.

We verwachten dit nieuwe platform begin juli te lanceren. 

Advertentie

Bekende duikmerken

Eigen hersteldienst

Vulstation tot 300 bar

Openingsuren: wo. – do. & vr. 16.30 – 19.00 u za. 10.00 – 12.00 u & 13.00 – 16.00 u van 1 november tot 1 maart gesloten op do.

Antwerpsestraat 258 – 2850 Boom 03 888 43 34 – zevenzeeen@telenet.be

LUTGART STALS, NAMENS HET COMITÉ DIDACTIEK

Hoe contacteer je het Mental Coaching Team?

Eind vorig jaar meldden we in Hippocampus al dat het Mental Coaching Team een nieuw telefoonnummer heeft. In oude documenten staat echter vaak het oude nummer nog vermeld en spijtig genoeg duikt dat nummer ook nog op in nieuwe documenten.

Mocht je na een stressvolle duiksituatie behoefte hebben aan een luisterend oor, aarzel dan niet om contact op te nemen met het Mental Coaching Team.

coach van wacht

Sinds 1 januari 2025 is het Mental Coaching Team alleen nog te bereiken via volgend nummer: 0032 15 79 34 34. Dit nummer vind je ook achteraan in Hippocampus in het NELOS-katern.

Dankzij de huidige telecommogelijkheden kunnen we het nieuwe vaste telefoonnummer doorschakelen naar de 'coach van wacht'. Zo blijft de ondertussen gekende dienstverlening bestaan, maar kan de verantwoordelijkheid worden gedeeld binnen het team.

Zet dit nieuwe nummer maar onmiddellijk in je gsm en/of duikboekje, zodat je het altijd bij de hand hebt. Wij krijgen liever een telefoontje te veel dan te weinig.

We zijn niet enkel telefonisch bereikbaar, maar ook via mental.coaching@nelos.be

Wil je echter snel geholpen worden, dan heeft telefonisch contact de voorkeur.

Doe zeker beroep op ons, want we zijn er om jullie bij te staan waar nodig! 

ELFRIE VAN POPPELEN, VOORZITTER NELOS MENTAL COACHING TEAM

Ter info

) In de NELOS-Infomap 2025 staat het oude telefoonnummer nog vermeld.

) Op www.nelos.be/MC staat het het nieuwe telefoonummer van de coach van wacht vermeld. In de folders die je er kan downloaden staat echter het oude nummer.

) In het documentencentrum zijn er eveneens nog brochures en PowerPointpresentaties die het oude nummer vermelden.

) In de loop van 2025 zullen de nodige stappen ondernomen worden om overal het nieuwe telefoonnummer te vermelden.

CMAS Belgium

Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

Voorzitter: Ronny Margodt

Gistelsteenweg 385 F 011 – 8490 Jabbeke

Gsm 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be

Medevoorzitter: Marc Lycops

Avenue de la Liberté 158 boite 7 – 1080 Bruxelles Gsm 0473 81 68 62 – president@lifras.be

Penningmeester: Margaux Montrieux Tel. 015 29 04 86 – secretariaat@nelos.be

Bestuursleden:

Michel Declercq Pladijsstraat 8, 8370 Blankenberge Gsm 0475 56 56 18 – michel.declercq@nelos.be

Frédéric De Deyn Gsm 0476 63 06 13 – frederic.dedeyn@lifras.be

Philippe De Wilde Gsm 0477 57 24 23 – philippe.dewilde@lifras.be

Yvan Barthélemy Gsm 0496 55 30 99 – yvan.barthelemy@lifras.be

Sven Vandekerckhove

Acaciastraat 76 – 9890 Asper Gsm 0476 34 00 64 – duikonderricht@nelos.be

Secretariaat CMAS Belgium:

Margaux Montrieux

Jules Broerenstraat 38 – 1070 Anderlecht Tel. 015 29 04 86 – secretariaat@nelos.be

Lifras

Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Subaquatiques asbl

Président: Marc Lycops

Avenue de la Liberté 158 boite 7 – 1080 Bruxelles Gsm 0473 81 68 62 – president@lifras.be

Vice-Président: Frédéric De Deyn Gsm 0476 63 06 13 – frederic.dedeyn@lifras.be

Secrétaire Général: Laurie Brodkom Gsm 0472 74 20 37 – secretaire.general@lifras.be

Trésorier: Philippe De wilde Gsm 0477 57 24 23 – philippe.dewilde@lifras.be

Administrateurs:

Yvan Barthélemy

Gsm 0496 55 30 99 – yvan.barthelemy@lifras.be

Patrick Bogaert

Gsm 0494 73 96 82 – patrick.bogaert@lifras.be

Laurence Sénéchal Gsm 0497 31 53 20 – laurence.senechal@lifras.be

Thibaut Vandermeulen Gsm 0479 45 69 69 – thibaut.vandermeulen@lifras.be

Secrétariat: Katia Van De Veegaete – katia@lifras.be

Muriel Van Blommen – muriel@lifras.be

Comptabilité: comptabilite@lifras.be

Jules Broerenstraat 38 – 1070 Anderlecht

Tel. 02 521 70 21

Het Mental Coachin Team, van links naar rechts: Elfrie van Poppelen, Katherine Tetaert, Dries Devoght, Els Debreyne, Jan Mutsaars, Astrid Herman, Laurent Libeert, Sophie Broos en André Vanhecke.

Foto: Commissie Mental Coaching.

Nieuws vanuit de NELOS-webshop

Inloggen op de NELOS-webshop

Er zijn relatief weinig problemen met de webshop en de meeste gebruikers kunnen vlot aankopen doen.

Veruit de meeste problemen komen voor als er moet ingelogd worden op de webshop om te genieten van één of ander specifiek voordeel dat uitsluitend bedoeld is voor NELOS-leden of een subcategorie ervan, zoals bijv. enkel voor NELOS-instructeurs.

Daarom nog even wat informatie over het inloggen op de webshop.

Waarom inloggen?

Als NELOS-lid of NELOS-club zie je meer producten en kun je genieten van ledenprijzen of speciale NELOS-acties op voorwaarde dat je geregistreerd bent.

Om te kunnen genieten van ledenprijzen, (club)kortingen, kortingacties, enz. moet je je registreren en herkenbaar zijn als NELOS-club of als individueel NELOS-clublid. Dit kan op de volgende manieren:

Accounts voor individuele NELOS-leden:

• e-mailadres: bij voorkeur zoals gekend in de NELOS-ledenadministratie of het eventuele persoonlijke NELOS-e-mailadres (voornaam. naam@nelos.be);

• je NELOS-ID (het NELOS-id bestaat enkel uit cijfers);

• clubnaam.

Accounts voor clubs:

• clubnaam@nelos.be

• clubnummer

• clubnaam

• het eventuele BTW-nummer

Indien de aangemaakte accounts niet aan de bovenstaande vereisten voldoen, zal je wel aankopen kunnen doen, maar niet genieten van kortingen of voordelige acties.

Wanneer ben je ingelogd?

3 Je bent ingelogd wanneer er rechtsboven een kopje (hoofd) naast de winkelwagen staat.

De laatste exemplaren van het boek 'Duiksites van de Var' en het naslagwerk 'Onderwaterleven van de Var' zijn nu te koop in duoverkoop voor de prijs van € 50,00.

Duoverkoop

€ 50,00 (voor 2 boeken)

3 Uitloggen doe je door op het kopje te klikken en 'Uitloggen' te selecteren.

3 Je bent niet ingelogd wanneer er een hangslotje staat.

3 Door met de cursor op het hangslotje te klikken, kan er ingelogd worden met je gebruikersnaam en paswoord. gebruikersnaam en/of paswoord vergeten

Als je de gebruikersnaam en/of het paswoord niet meer weet, kun je bij het inloggen klikken op 'Wachtwoord vergeten?'.

Dan krijg je een e-mail met je gebruikersnaam dat verbonden is aan het opgegeven e-mailadres en kun je je paswoord terug instellen. 

Zoals eerder al eens vermeld werd in Hippocampus heeft Ronny Margodt zijn boek 'Duiksites van de Var' en het naslagwerk 'Onderwaterleven van de Var' laten vertalen naar het Frans.

De Franstalige boeken 'La vie marine du Var' en 'Sites de plongée du Var' kunnen door Lifras-leden besteld via de ' boutique Lifras'. Niet-Lifras-leden kunnen terecht op het Franstalige gedeelte van Ronny's website www.divingservices.be.

RIK OLIEVIER

De Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw (NELOS) is lid van de Koninklijke Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw (CMAS Belgium), stichtend lid van de Wereldbond voor Onderwateractiviteiten (CMAS), erkend door Sport Vlaanderen en EUF-gecertificeerd.

NELOS-Bestuur

Voorzitter & Public Relations: Ronny Margodt 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be

Vicevoorzitter: Dirk Callaert 0477 88 14 68 – dirk.callaert@nelos.be

Penningmeester: Lutgart Stals 0492 23 07 06 – lutgart.stals@nelos.be

Boetiekverantwoordelijke: Rik Olievier 0475 64 31 71 – boetiek@nelos.be

Bestuurslid: Michel Declercq 0475 56 56 18 – michel.declercq@nelos.be

Bestuurslid: Franklin Forrez 0492 25 12 33 – franklin.forrez@nelos.be

Bestuurslid: Ivo Hubert 0475 49 87 24 – ivo.hubert@nelos.be

Bestuurslid: Ivo Madder 0475 73 32 01 – ivo.madder@nelos.be

Bestuurslid: Sven Vandekerckhove 0476 34 00 64 – sven.vandekerckhove@nelos.be

Secretariaat, ombudsman & API

Duikershuis – Margaux Montrieux Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 – secretariaat@nelos.be www.nelos.be/secretariaat

Ombudsman: Eric Sels 0475 36 88 23 – ombudsman@nelos.be

Aanspreekpunt integriteit: Eric Sels 0475 36 88 23 – api@nelos.be

Solidariteitsfonds

Beheerder solidariteitsfonds: Lutgart Stals solidariteitsfonds@nelos.be

Ongevalsaangiften-administratie

Arena NV: tel. 02 512 03 04 – www.arena-nv.be arena@arena-nv.be (contactpersoon Inge Ghijsels) Dodelijk ongeval: binnen de 2 dagen ongevalsaangifte (maak een kopie voor jezelf) naar het NELOS-secretariaat verzenden. Zo snel mogelijk erna een verslag over de omstandigheden van het ongeval, vergezeld van een medisch attest over de doodsoorzaak. Arena NV mag ook op de hoogte gebracht worden.

Andere ongevallen: binnen de 15 dagen ongevalsaangifte naar het NELOS-secretariaat verzenden, vergezeld van de geneeskundige getuigschriften (maak een kopie voor jezelf). Attesten moeten door de dokter worden afgeleverd binnen de 3 dagen na het ongeval!

Hulpdiensten

Universitair ziekenhuis Antwerpen Tel. 03 821 30 55 (24/24 uur)

Militair Hospitaal Koningin Astrid

Centrum voor hyperbare zuurstoftherapie Bruynstraat 1, 1120 Neder-over-Heembeek (afrit 6 op de ring rond Brussel), Tel. 0800 12382

ALGEMEEN ALARMNUMMER Tel. 112

Medisch Centrum Hyperbare Zuurstoftherapie 's-Gravenpolderseweg 114, Goes, Nederland Tel. 0031 113 23 42 90 (24/24 uur)

NELOS-noodnummer: +32 15 20 61 58

Erevoorzitters

Jozef Van den Berghe Willy van der Plas willy.vanderplas@nelos.be

Commisies

Commissie Sportduiken

Voorzitter: Sven Vandekerckhove 0476 34 00 64 – voorzitter.sportduiken@nelos.be

Verantwoordelijke der brevetten: René Van Leeuwen 0475 65 53 55 – rene.vanleeuwen@nelos.be

Ereraad: Tony Devolder 0478 45 51 42 – voorzitter.ereraad@nelos.be

Subcommissie Jeugdduiken: Franklin Forrez 0492 25 12 33 – voorzitter.jeugdduiken@nelos.be

Subcommissie Technisch Duiken (STD): Rik Olievier 0475 64 31 71 – voorzitter.std@nelos.be

Subcommissie Duikers met een Handicap: Dirk Damen 0475 44 83 14 – voorzitter.dmh@nelos.be

Subcommissie Hulpverlening: Dirk Saman 0475 26 79 20 – voorzitter.hulpverlening@nelos.be

Brevettencomité: Bruno Vanderbeken 0476 32 32 08 – voorzitter.brevettencomite@nelos.be

Comité Duikinnovatie: Lars Putteneers 0474 09 37 86 – voorzitter.duikinnovatie@nelos.be

Comité Didactiek: Lutgart Stals 0492 23 07 06 – voorzitter.edit@nelos.be

Veiligheidscomité: Dirk Callaert 0477 88 14 68 –voorzitter.veiligheidscomite@nelos.be Commissie Vrijduiken

Voorzitter: (ad-interim) Francesco Bruyland 0476 55 06 23 – voorzitter.vrijduiken@nelos.be

Commissie Vinzwemmen

Voorzitter: Free Duerinckx 0486 12 89 63 – free.duerinckx@nelos.be

Commissie Onderwaterhockey

Voorzitter: Niels Balens niels.balens@nelos.be

Geneeskundige Commissie

Voorzitter, dopingpreventieverantwoordelijke en contactpersoon medisch verantwoord sporten: Herman Van Bogaert – 0475 48 23 35 voorzitter.duikgeneeskunde@nelos.be Commissie Mental Coaching

Voorzitter: Elfrie van Poppelen 0497 44 60 03 – mental.coaching@nelos.be Mental coach van wacht: 0032 15 79 34 34

Audiovisuele Commissie (NELOSAC)

Voorzitter NELOSAC: Gery Beeckmans 0472 27 96 67 – voorzitter.audiovisueel@nelos.be

Voorzitter Subcommissie Foto: Erik De Groef 0478 25 09 21 – owf@nelos.be

Voorzitter Subcommissie Video: Erik De Groef 0478 25 09 21 – owv@nelos.be

Wetenschappelijke Commissie

Voorzitter Subcommissie Biologie: Tiny Heremans Tel. 016 22 56 98 – voorzitter.biologie@nelos.be Commissie Marketing & Communicatie

Voorzitter: Natalie Decrock 0485 17 86 79 – MarCom@nelos.be

Commissie Redactieteam Hippocampus

Voorzitter/hoofdredacteur: Ivo Madder 0475 73 32 01 – voorzitter.redactieteam@nelos.be

Juridische Commissie

Voorzitter: René Van Leeuwen 0475 65 53 55 – rene.vanleeuwen@nelos.be

informatieblad van NELOS vzw

Hoofdredacteur: Ivo Madder

De Bisthovenlei 46 – 2100 Deurne (Antwerpen) Tel. 03 290 54 06 – gsm 0475 73 32 01 redactie@nelos.be

Verantwoordelijke uitgever: Ronny Margodt Gistelsteenweg 385 F 011 – 8490 Jabeke ronny.margodt@nelos.be

Redactieteam: Luc Beets, Wim Bollein, Natalie Decrock , Jan Dieu, Melanie Gevaert , Ivo Madder, Patrick Swinnen , Marijke Van Cauwenberghe , Wim Van Doeselaer , Patrick Van Hoeserlande, Stef Van Uffel

Vormgeving: Jan Dieu, Ivo Madder, Marijke Van Cauwenberghe

Publiciteit: Lien Aerts Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 – publiciteit@nelos.be

Drukkerij: Moderna Printing Schoebroekstraat 50 – 3583 Paal-Beringen www.moderna.be

Hippocampus verschijnt 5 maal per jaar: februari, april, juni, september en december. Oplage: meer dan 10.000 exemplaren. ISSN-nummer: 1782-8414.

Gedrukt op:

Deadlines artikels Hippocampus

Editie januari/februari: vóór 5 december

Editie maart/april: vóór 5 februari

Editie mei/juni: vóór 5 april

Editie september/oktober vóór 15 juni

Editie november/december: vóór 5 oktober

Advertentietarieven

Zie 'MediaPack' op: www.nelos.be/mediapack

Hippocampus kan je downloaden in pdf-formaat via de NELOS-website, meer bepaald op pagina: www.nelos.be/Hippo-archief

Hippocampus doorbladeren op Issuu via: https://issuu.com/ivomadder

De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd toegestuurde redactionele teksten en/of foto's worden niet teruggestuurd. De artikels ter publicatie in de Hippocampus moeten binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen vóór de maand van verschijning.

Overeenkomstig de Europese privacywetgeving (GDPR – General Data Protection Regulation – of ook genoemd Algemene Verordening Gegevensbescherming – AVG), die op 25 mei 2018 volledig van kracht werd in iedere lidstaat van de EU, melden wij dat je persoonsgegevens worden bijgehouden in een bestand. Wij verbinden ons ertoe deze gegevens enkel te gebruiken voor de verzending van ons tijdschrift en de administratie van de liga overeenkomstig het doel van onze organisatie. Je hebt inzageen correctierecht.

Niets van deze uitgave mag overgenomen worden zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

Adresveranderingen enkel via het secretariaat van je duikclub waar je als 1e lid ingeschreven bent. Lid van:

www.facebook.com/NELOSvzw www.facebook.com/hippocampusredactie

Juni 2025

07-15 OBK 2025 shoot-out (NELOSAC)

Open Belgisch Kampioenschap voor onderwaterfotografie en -videografie – 1e wedstrijdperiode

Info: www.nelos.be/OBK_2025

22 Scuba Service testdag

Duikmateriaal van verschillende bekende merken testen – Put van Ekeren – 10.00 - 16.00 u

Juli 2025

12-20 OBK 2025 shoot-out (NELOSAC)

Open Belgisch Kampioenschap voor onderwaterfotografie en -videografie – 2e wedstrijdperiode

Info: www.nelos.be/OBK_2025

Augustus 2025

09-17 OBK 2025 shoot-out (NELOSAC)

Open Belgisch Kampioenschap voor onderwaterfotografie en -videografie – 3e wedstrijdperiode

Info: www.nelos.be/OBK_2025

24 Nationale Jeugdduikdag NELOS 2025

Zeeland – ’t koepeltje – 09.00 - 18.00 u 29 Examen 1*I – limiet inschrijvingen

September 2025

04

Bijscholing: Evalueren van theorie volgens NELOS – regio WEVOS Clubhuis DNBO, Polderstraat / Vicognedijk, Bredene – 20.00 - 22.00 u

06 College der 3*I (+ workshop)

Duikershuis, Brusselsesteenweg 313-315, Mechelen – 09.00 - 13.00 u

06 Zeestage 2*I en 3*I – pre-Boulouris

Duikershuis, Brusselsesteenweg 313-315, Mechelen – 14.30 - 19.00 u

12 Bijscholing: Evalueren van theorie volgens

NELOS – regio BRAVOS

Park van Relst, Aarschotsebaan 128, Kampenhout 20.00 - 22.00 u

13-21 OBK 2025 shoot-out (NELOSAC)

Open Belgisch Kampioenschap voor onderwaterfotografie en -videografie – 4e wedstrijdperiode

Info: www.nelos.be/OBK_2025

14 Themaduik: onderwerp nog te bepalen Dorpshuis De Stove, Voorstraat 42, Stavenisse, Nederland – 10.00 - 14.00 u

16 Bijscholing: Evalueren van theorie volgens

NELOS – regio OVOS

Huis van de Sport, Zuiderlaan 13, Gent

20.00 - 22.00 u

28-02 Zeestage 2*I en 3*I

Boulouris (Zuid-Frankrijk)

Oktober 2025

06

Bijscholing: Evalueren van theorie volgens

NELOS – regio AVOS

Sportcentrum Mariënborgh, Edegem

20.00 - 22.00 u

11 Voordracht 'Masters van de oceanen'

Lokaal van WSKLuM, Havendoklaan 2, Vilvoorde

19.30 - 22.30 u

Inschrijven via de Wetenschappelijke Commissie

12 Opleiding AI/Initiator - S2C

Duikershuis, Brusselsesteenweg 313-315, Mechelen – 09.00 - 17.00 u

15 Bijscholing: Evalueren van theorie volgens

NELOS – regio LIMOS

GCOC Oosterhof,

Dr. Vanderhoeydonckstraat 56, Lummen

20.00 - 22.00 u

23 Ronde Tafel regio OVOS

De locatie is nog te bepalen – 19.30 u - 22.00 u

26 Opleiding AI/Initiator - M3

Duikershuis, Brusselsesteenweg 313-315, Mechelen – 09.00 - 17.00 u

November 2025

03 Examen 3*I – limiet inschrijvingen

04-07 Instructeursstage vrijduiken

Dahab (Egypte)

05 Ronde Tafel regio AVOS

Sportcentrum Mariënborgh, Edegem 19.30 u - 22.00 u

07 Bijscholing: Trainen van jeugdige duikers – regio BRAVOS

Park van Relst, Aarschotsebaan 128, Kampenhout – 20.00 - 22.00 u

08-15 Groepsstage vrijduiken

Dahab (Egypte)

09 Examen 1*I – Theorie

’t Verloren Hofke, H. Theresialaan 79, Dilbeek

09.00 - 12.30 u

09 Zeestage 2*I en 3*I - Post-Boulouris

’t Verloren Hofke, H. Theresialaan 79, Dilbeek 13.00 - 15.00 u

13 Ronde Tafel regio LIMOS

VITA Den Uyt, Rode-Kruislaan 18, Mol 9.30 u - 22.00 u

15 Duiker-Hulpverlener - Examensessie 2 Park van Relst, Aarschotsebaan 128, Kampenhout 08.30 - 13.00 u

15 Specialisatieopleiding Jeugdduiken

Theorie deel 1

Duikershuis, Brusselsesteenweg 313-315, Mechelen – 09.00 - 17.00 u

15 Examen AI/Initiator - S2C + M3 Duikershuis, Brusselsesteenweg 313-315, Mechelen – 09.00 - 13.00 u

17 Ronde Tafel regio BRAVOS

Park van Relst, Aarschotsebaan 128, Kampenhout – 19.30 u - 22.00 u

19 Examen 1*I – Theorie – Herkansing

Duikershuis, Brusselsesteenweg 313-315, Mechelen – 19.00 - 22.00 u

20 Bijscholing: Trainen van jeugdige duikers – regio OVOS

Huis van de Sport, Zuiderlaan 13, Gent 20.00 - 22 .00 u

22 Specialisatieopleiding Jeugdduiken

Theorie deel 1

Duikershuis, Brusselsesteenweg 313-315, Mechelen – 09.00 - 17.00 u

23 Examen 1*I - Fysieke Fitheid + Vergadering afspraken Eindexamen Didactiek

Zwembad Strop, Stropstraat 31, Gent

13.00 - 18.00 u

24 Examen AI/Initiator - S2C + M3

Herkansing

Duikershuis, Brusselsesteenweg 313-315, Mechelen – 19.00 - 22.00 u

27 Ronde Tafel regio WEVOS

Locatie nog te bepalen – 19.30 - 22.00 u

29 Specialisatieopleiding Jeugdduiken

Theorie deel 2

Duikershuis, Brusselsesteenweg 313-315, Mechelen – 09.00 - 17.00 u

December 2025

01 Bijscholing: Trainen van jeugdige duikers – regio LIMOS

GCOC Oosterhof, Dr. Vanderhoeydonckstraat 56, Lummen – 20.00 - 22.00 u 06-07 Dive-Expo 2025

Antwerp Expo, Jan van Rijswijcklaan 191, Antwerpen – 09.30 - 18.00 u www.facebook.com/DiveExpo 13-14 Lowland Photo Festival

Cultuurcentrum Ter Dilft, Sint-Amandsesteenweg 41, Bornem – 09.00 - 18.00 u www.landschapvzw.com

15 Bijscholing: Trainen van jeugdige duikers – regio AVOS

Sportcentrum Mariënborgh, Edegem 20.00 - 22.00 u

18 Bijscholing: Trainen van jeugdige duikers – regio WEVOS

Clubhuis Stingrays, Beukenhofstraat 44, Vichte – 20.00 - 22.00 u

Januari 2026

08-11 Salon de la plongée sous-marine

Exhibition Park - Hall 4, 1 place de la Porte de Versailles 75015, Parijs – 09.00 - 18.00 u www.salon-de-la-plongee.com

17-25 boot Düsseldorf

Düsseldorf Exhibition Centre - D-40474 Düsseldorf, Am Staad (Stockumer Höfe) – 09.00 - 18.00 u www.boot.com

Raadpleeg de uitgebreide lopende agenda op www.nelos.be voor meer info.

Opgelet! Inschrijven voor activiteiten, bijscholingen en examens georganiseerd door NELOS, gebeurt via Eventbrite tot uiterlijk 4 dagen voor de activiteit. De inschrijvingslink is terug te vinden in de lopende agenda op de NELOS-website of in één van de respectievelijke NELOS-info's.

Controleer even of het evenement inderdaad plaatsvindt. Items voor de onze lopende agenda kan je melden aan: Ivo Madder – redactie@nelos.be