BURGWAL 38ZW-40
Joost Hoogendoorn vertelde op 4 mei tijdens Open Joodse Huizen | Huizen van Verzet over zijn grootvader en vader, het drukken van anti-nazidrukwerk en de ontberingen die het gezin destijds meemaakte. Hieronder wordt zijn verhaal in een verkorte versie weergegeven. Joop (Johannes) Hoogendoorn werd geboren op 21 december 1898 in een gezin met acht kinderen. Joop trad niet in de voetsporen van zijn vader, die timmerman was, maar koos voor het drukkersvak. In 1918 ging hij als drukker aan de slag en in 1923 startte hij in de Hagestraat zijn eigen bedrijf ‘Haarlemsche Handelsdrukkerij Joh. Hoogendoorn’. Het eigen bedrijf liep zo goed dat er al in 1929 verhuisd moest worden naar een ruimer pand aan de Burgwal 38. De oudste zoon Ad (Adriaan) kwam na afronding van zijn school bij zijn vader in het bedrijf. Joop werd voor het drukken van verzetskranten benaderd door Johan Hissink met de schuilnaam Koenders. Hissink maakte deel uit van een communistisch netwerk dat het illegale blad De Waarheid uitbracht. In Kennemerland heette het blad De Vonk. Dit soort verzet was noodzakelijk om de Duitse nazipropaganda-machine tegen te werken, om de leugens die zo werden verspreid te kunnen weerleggen en om bewustwording van de bevolking hiervan te kunnen bereiken. Joop was zelf geen communist, maar onderschreef de noodzaak van verzet. Hij stemde daarom in met het verzoek dit anti-nazidrukwerk te vervaardigen. Behalve De Vonk drukten vader en zoon Hoogendoorn onder meer ook aanplakbiljetten en brochures die opriepen tot verzet tegen de Duitsers.
Joop Hoogendoorn, links op de foto, in zijn drukkerij, bezig met vervaardigen van drukwerk.’ De bezetter deed er alles aan om illegale drukkerspraktijken de kop in te drukken. Op het drukken van verzetskranten en dergelijke stonden de zwaarste straffen. De arrestatie in april 1943 van de communist Piet Vosveld leidde tot het oprollen van het netwerk waar Joop en Ad deel van uitmaakten. Op 29 april 1943 werden beiden in hun drukkerij gearresteerd. Joop werd na wekenlange verhoren overgebracht naar het Oranjehotel in Scheveningen. Op 20 mei 1944 wordt Joop Hoogendoorn, samen met vijf medeverzetsstrijders, gefusilleerd op de Waalsdorpervlakte. Ad moest als straf naar een strafkamp in Duitsland. Na de bevrijding keerde hij terug in Haarlem. Zijn arrestatie en een helse tijd in Duitsland bleven hem tot het einde van zijn leven achtervolgen. Het gezin Hoogendoorn kwam gehavend uit de oorlog. Vader Joop was dood, Ad’s broer Joop wilde Ad na de oorlog uit Duitsland ophalen, maar tijdens zijn reis overleed Joop in september 1945 in Vaals als gevolg van een ernstige ziekte. Ad kreeg pas bij terugkomst in Haarlem te horen dat zijn vader was gefusilleerd. Ondanks alles zette hij in de tweede helft van de jaren veertig de drukkerij van zijn vader voort.
79 HRLM ✶ 81
