16
AQUA 2021/2
Lozingen in de riool: een aanslag op mens én milieu! De nacht van vrijdag 5 op zaterdag 6 maart dit jaar. Een alarm waarschuwt dat het zuiveringsproces van onze zuiveringsinstallatie in Lanaken problemen vertoont. Wanneer de Aquafin-medewerker van wacht ter plaatse komt, stelt hij meteen een indringende geur vast. Nog geen uur later krijgt hij last van oogirritaties. Hij merkt ook dat er kleine gaatjes gebrand zijn in de plastic handschoenen die hij draagt om stalen te nemen. Allemaal het gevolg van wat een lozing in de riool blijkt te zijn. Dit keer van chemische producten, vermoedelijk chemisch afval afkomstig van een drugslabo.
H
et incident toont duidelijk de gevaren van lozingen aan. “De gevaarlijkste zijn die van producten die een risico inhouden voor de gezondheid van personen”, zegt manager Milieu Alain Vandelannoote. “Lozingen die de goede werking van de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) verhinderen of zelfs het zuiveringsproces volledig stilleggen, zijn dan weer bijzonder schadelijk voor het milieu.”
Door de jaren heen zijn er helaas al voorbeelden geweest van beide gevallen. Denk maar aan de treinramp in Wetteren waarbij een grote hoeveelheid acrylonitril in het rioleringsstelsel terecht kwam. Recenter zorgde een bedrijfslozing van propionaldehyde en acroleïne in het op de RWZI Lommel aangesloten rioleringsstelsel ervoor dat verschillende medewerkers van Aquafin, net als heel wat omwonenden van de RWZI, klaagden over stank, oogirritaties en misselijkheid.
Als het zuiveringsproces verstoord is, wordt procestechnoloog Jeroen Deurinck erbij gehaald. Soms zijn extra analyses nodig om de oorzaak te vinden.
Een citroenzuurlozing doodde in 2012 dan weer het actief slib van de RWZI Tienen, waardoor het stedelijk afvalwater niet langer gezuiverd werd. De overheid linkte dit incident zelfs aan de aanzienlijke vissterfte verderop in de Demer tijdens de Big Jump.
STIKSTOFVERWIJDERING LAM “De bacteriën die instaan voor de nitrificatie – de omzetting van ammonium naar nitraat – zijn meestal het gevoeligst voor storende lozingen”, legt Vandelannoote uit. “Als deze bacteriën afsterven, stopt de stikstofverwijdering. En dat is toch een essentieel onderdeel van het zuiveringsproces. Stikstof zal dan vooral in de vorm van ammoniumstikstof aanwezig zijn in het beluchtingsbekken en het effluent, ook al werkt de beluchting perfect. Bij lozingen van druglabo’s heb je hierbij nog een versterkend effect omdat die meestal ook gepaard gaan met lozingen van ammonium.” De ammoniumlozingen resulteren in zeer lage of net zeer hoge zuurtegraden. Vaak gaan ze samen met de lozing van solventen. In Lanaken bleek er bijvoorbeeld zo veel aceton in het afvalwater te zitten dat enkele druppels ervan zelfs gaatjes hadden gebrand in de plastic handschoenen van een Aquafin-medewerker, met lichte brandwonden op de handen als resultaat. Het is dan ook belangrijk om schadelijke lozingen zo snel mogelijk op het spoor te komen. Dat kan via een nauwkeurige opvolging van het zuiveringsproces. Op al onze RWZI’s zijn online metingen gekoppeld aan alarmen die onze mensen ’s nachts uit hun bed zetten als dat nodig is. Verder kunnen trendings, dat zijn grafische voorstellingen van de continu bemeten parameters, een aanwijzing zijn en natuurlijk zijn er ook de waarnemingen ter plaatse.
