Van betonnen speelplaats naar blauwgroene speelplek voor de buurt

Van betonnen speelplaats naar

blauwgroene speelplek voor de buurt

Na een traject van 5 jaar lanceert basisschool Sint-Paulus uit Kortrijk trots haar “Klimaatspeelplaats” van het land. Ze toverde een betonnen vlakte van 4.000 m² om in een prikkelend speel- en leerlandschap, compleet met speelheuvels en waterloopjes.

Onder de verharding zit een infiltratiebekken

“Ons verhaal startte in 2016 met een grootschalige bevraging”, vertelt meester Cedric Ryckaert, drijvende kracht achter het project. “Bij de opstart is het belangrijk iedereen te betrekken in het verhaal. Denk daarbij niet alleen aan de kinderen, leerkrachten en ouders, maar betrek ook sympathisanten en andere mogelijke partners in de buurt. De bevraging werd verder uitgediept tot een denkdag. Tijdens dat traject bezochten we via MOS (Milieuzorg Op School) enkele scholen die al een vergroeningsproject hadden ondergaan en gingen we in Berlijn speelplaatsen bezoeken. Dat gaf ons heel wat inspiratie.”

TUSSEN DROOM EN DAAD…

Zoals bij zoveel scholen in Vlaanderen was de speelplaats van Sint-Paulus bijzonder troosteloos ingericht, met de typische 30×30 cm betontegels als ondergrond.

“De leerlingen en leerkrachten droomden van speelheuvels waar speelgroen gecombineerd wordt met natuurlijke materialen. Sport en buiten leren moesten er een vaste plek hebben”, gaat Cedric verder. “Daarnaast wilden we ook inspelen op de problemen die inherent zijn aan de klimaatverstoring en moesten er oplossingen bedacht worden voor aanhoudende droogte, slechte lucht kwaliteit en hittestress”.

“Ons advies naar andere scholen toe? Laat je meteen vanaf de ontwerpfase professioneel omringen”, vertelt Cedric. “Wij dachten in het begin ook: wie weet is er wel een architect op school of kunnen we iets regelen met bv. de tuinbouwschool in de buurt, … De goesting was er zeker bij die mensen, maar al snel merk je dat het stil valt wanneer er echt tot volwaardig engagement moet worden overgegaan.”

“En zo vertraagt je projecten natuurlijk alsmaar tot je beslist om met een studiebureau of landschapsarchitect in zee te gaan. Dan lukt het ineens wel om te werken met deadlines. Ook het archeologisch onderzoek, het indienen van de omgevingsvergunning en het samenstellen van allerhande subsidiedossiers nam veel tijd in beslag. Op zulke momenten ben je heel blij dat je met je vragen terecht kan bij een professional.”

GEEN REGENDRUPPEL GAAT VERLOREN

In juli 2019 was het dan eindelijk tijd voor de aanleg. In negen maanden werd de betonnen speelplaats omgetoverd tot een speelplek waar ontharding, biodiversiteit, luchtkwaliteit en water een kans zijn om te leren én te spelen. “Dankzij de aanpassing kunnen we nu bijvoorbeeld 145.000 l regenwater opvangen en hergebruiken voor sanitaire doeleinden. Onder onze speelplaats werd een infiltratiebekken van 145m³ geplaatst.”

Elke druppel die valt, dringt ofwel de bodem in via de plantvakken of gaat via kolken naar het infiltratiebekken onder ons voetbalveld. Onze parking werd ook zodanig heraangelegd dat het water dat erop valt naar een wadi stroomt. Op die manier sturen we geen hemelwater meer naar de riolering. Tegelijk hebben we een waterspeelplek uitgebouwd waar kinderen actief met water aan de slag kunnen gaan.”

Aquafin gaf een BLESstart-traject weg aan 10 Vlaamse scholen!

Het jonge groen wordt nog beschermd tegen kindervoetjes

Niet alleen de kinderen zijn blij met hun groene speeloase, ook de leer krachten zijn enthousiast over de transformatie. “Doordat de speelplaats nu in logische zones is opgedeeld en ieder kind mag spelen waar hij op dat moment wil, is ons toezicht veel comfortabeler geworden. Er is duidelijk minder verveling en pest gedrag en dat kunnen we alleen maar toejuichen natuurlijk. Toch is het werk nog niet af. In de toekomst willen de speelplaats nog meer benutten als educatieve ruimte. We hebben onszelf opnieuw vijf jaar gegeven om de speelplaats nog verder te optimaliseren zodat we ze ook echt gaan gebruiken in onze lessen.”

PRAKTISCHE OPLOSSINGEN VOOR PRAKTISCHE UITDAGINGEN

“We merken dat dit echt werkt, zeker wanneer het zoals afgelopen weken veel regent: het water kan weg en onze klassen blijven proper. Bij ons in de klas is het een evidentie geworden om pantoffels te dragen en we vegen wat vaker, maar eigenlijk is het ook niet meer dan dat.”

Tijdens de coronacrisis stelde de school de nieuwe speelplaats regelmatig open voor gezinnen van de school. Er volgden investeringen in een badge systeem en automatisering van de poorten. Zo kunnen ook jeugdbewegingen, organisaties en buurtbewoners de speelplaats na schooltijd gebruiken. De klassieke betonnen speelplek is nu deel van de publieke ruimte. En de school is klaar voor de toekomst! l

Of er ook nadelen zijn? “Als er al wat frustratie is, gaat het vaak over praktische dingen zoals zand in de klas of een steentje tegen het raam. Voor al deze uitdagingen zoeken we heel snel praktische oplossingen. Vaak wordt het risico aangehaald dat de kinderen zich vuilmaken. In de praktijk zien we dat dit niet zo hoeft te zijn. Wij hebben ook bewust gekozen voor een symbiose tussen verharding en zachte stukken.”

OP ZOEK NAAR INSPIRATIE?

> www.blauwgroenvlaanderen.be: ideeën en oplossingen om op school plaats te maken voor water en groen > www.klimaatspeelplaats.be: ontdek hoe de Sint-Paulusschool het aanpakte > www.blesland.be: BLES is een spin-off van de Arteveldehogeschool, waarin ook meester Cedric Ryckaert actief is. Dit expertennetwerk van speeldeskundigen, leerkrachten, sociaal werkers, academici en landschapsontwerpers helpt scholen onder meer bij het opstellen van projectdossiers en subsidieaanvragen.