Und alls isch woor

Ueli Bietenhader Und alls isch woor

FormatOst Leseprobe

Alle Rechte vorbehalten.

Die Verwendung der Texte und Bilder, auch auszugsweise, ist ohne schriftliche Zustimmung des Verlags urheberrechtswidrig und strafbar.

Dies gilt insbesondere für die Vervielfältigung, Übersetzung oder die Verwendung in elektronischen Systemen. © Verlag FormatOst www.formatost.ch

Ueli Bietenhader

Und alls isch woor Gschichte i de Altstätter Mundart

FormatOst

© 2021 by Verlag FormatOst, CH-9103 Schwellbrunn Alle Rechte der Verbreitung, auch durch Film, Radio und Fernsehen, fotomechanische Wiedergabe, Tonträger, elektronische Datenträger und auszugsweisen Nachdruck, sind vorbehalten.

Herstellung Verlagshaus Schwellbrunn, Schwellbrunn ISBN 978-3-03895-036-3 formatost.ch

Inhaltsverzeichnis Vo Schuele und Schüeller D Tuur dö Swiss isch doo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Biobölle os em Schuelgaarte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 De Bietehader, dä Spinner. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 De Schuelroot im Pischama. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 De Spelterini. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 «Die Nacht ist ohne Ende». . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Altstätten, die Stadt der Sonnenblumen . . . . . . . . . . . 23 D Ginässsonnebluemme. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Em Lehrer Roth sis Velo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 En andere Elterenoobet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Entweder äär oder ii! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Fortbildigsschuel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 I hüroot emool de Herr Bietenhader. . . . . . . . . . . . . . 32 Huf- und Bauschmiide. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Kalkulation. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 D Vreni und de Heinrich von Kleist. . . . . . . . . . . . . . 35 Hönd, Chazze, Schööf, Ross und Esel D Chazzemuetter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 D Schööf vom Bündnerland. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Idyllewääg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 De Samichlaus und der Esel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Fripon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Natalie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Sü hand nömme wele. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Üseri Jolie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 D Zigüüner und e Beerdigung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Dää känn i schoo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Im Wäälsche Renault Heck . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 A la Prairie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Blonay-Altstätten afach!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

5

Vo Kunscht und Künschtler Ave verum. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Cantica sacra vom Otto Jochum . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Echo vom Sommersbärg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 Göttersaalkonzärt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 Horst Bogislaw von Smelding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 Rodolfo Alexandar Šuthey. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 Soldenhoff. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 Z Buchs obe De root Pfiil. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 As Fänschter pöpperle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 E schreegs Muul. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Wägem Farbpulver. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Im Erle, im Städtli, im Bärg und drommommi As Telifoo, as Telifoo!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Bietehaderers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 D Fine met em Rännsännvelo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 De chlii Pilgerwääg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 De elektrisch Haag. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 De Hörehött. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 De Jakob und d Bschötti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 De Noldi Signer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 De Pfarrer am Hagpfool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 De Schnupf und der ander. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 E Chrääze voll Brot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 E Hampfle Dräkk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 En Esche und e Wienerli. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 Es weert gschosse! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 Git s da no?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 De Grossvatter Zönd und de Böschelibokk. . . . . . . . . 99 Häxeschoss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 «Je suis Alçacien». . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 Niemerem gseid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 S Klärli Bidesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104 Schwarzwoorzle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104 Soppe met Spazz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

6

Starrlauf und Karbidlampe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 Stuucheblaach. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 Süsskartoffeln. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 Tursal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 Ur-Diogenes-Theater . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 Vom Väächhändler Enz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 Waa haasst dänn da?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 Wägem Grüezisäge. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .115 Wägeme n Eier. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 Wätterprognoose. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 Wo isch de Bueb?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 Wommöör hand töre schüüsse. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 Zom Näscht uus und dänn?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 Im Seminar Mariaberg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

De Profässer Klee. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124 Ezz ha di, du Siech! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125 Loftchössiboot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 P-16. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 Patentcharte 58. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 Üebigszimmer Nummere drüü. . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 Zizimüdime und Stufabifo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 Im Appezällische Bi Isehuets i de Feeri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 D Tante Eleese und de Strompf. . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 Im Chorofel obe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137 Im Guggerloch. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137 Marie, lueg emool!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 Mümmisgäuch met Hoor draa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141 No chorz vetnokkt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 No wädli of Bsuech. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .144 Zwoomool de Alpstaa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146 I de RS 1958 De Posaunist im drette Zoog. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 Jasse und Billard. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 Nachtwandler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151

7

Ardligs, Gschämmeligs, zom Stuune und Veschrekke Baur au Lac. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154 Ereli, Erika, Frau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156 De HD-Soldat Hitz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 I de Sakrischtei. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 Im Lift. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 Letzte Rose. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160 No fascht en Langläufer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 Ooni Halt bis Bärn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 Zollkontrolle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166

8

Vo Schuele und Schüeller

D Tuur dö Swiss isch doo «Häsch draa tännkt, as hüt d Tuur dö Swiss of Altstätte chonnd, of em Poschtplazz machids sogär no en Halt!», hani em Peter Mesmer, wo im Schuelzimmer näbet meer zue onderrichtet hät, gseid. Da isch im Mai ane nünzädrüesächzgi gsi, de ganz Tag hät s gschiffet und gschiffet, dromm hammöör beidi i de Pause bim Bacchetta no schnäll en rächte Scherm poschtet.«Dä Scherm söll üüs jo nie näbert stäle chöne!» Bevor möör in Poschtplazz vöri sänd, hammöör im Schuelzimmer in uf­ gspannte Scherm ini zwöschet de Stäbli üseri Adrässe gschrebe.

De Peter seid: «Ii will sicher sii, ases kamm in Sii chonnt, dä Scherm metlaufe zloo.» Zamme hammöör aagfange dichte: «Dieser Schirm bringt dir kein Glück, schon Morgen hol ich ihn zurück. – Du Dieb zurück gib! – Ist dieser Schirm wohl dein? Bring ihn zurück, du Schwein!»

Met ere wiisse Farb hammöör die Spröch of de Scherm gschrebe. Ii has met Tippex gmacht und de Peter met eme fiine Pinseli und ere wiisse Plakatfarb. Wo die Spröch troche gsi sänd, sämmöör in Räge usi und in Poschtplazz vöri. Os de Luut­sprächer of de Tächer vo Tuur-dö-Swiss-Auto hand s scho vooraakündeget: «In wenigen Minuten treffen die ersten Rennfahrer in Altstätten ein. Achtung, Achtung! Bitte Plazz mache!

Bitte Plazz mache!»

Im ströömende Räge sänd s also schoo vom Stooss obenabe dehäär gsaust. Möör zwee, de Peter und ii, sänd froo gsi, as möör en wakkere Scherm kha hand. Dänn sänd äbe die erschte dehäär choo und d Lüüt hand gklatschet und gjoolet. För d Rännfaarer isch es globi wäneger aagneem gsi i dämm suumääsege Räge, sü hand o kan Scherm ufspane chöne. D Lüüt sänd onder e paar hondert Scherm onne guet vesoreget gsi.

Woni eso zuefällig zom Peter, äär isch rächts vo meer gstande, öbere luege, sächi, wie oss de Stäbli vo simm Scherm e wiissi Flüssigkeit of sini Hoor, of de Chrage, of sini Schultere und siis tunkelblau Hämmp abitropfed. «Peter, lueg emool diis Hämmp a!»

«Duu verrekkt nomool!» Äär chlappet sin Scherm zue und springt dor de ströömend Räge is Schuelhuus Fäld usi.

10

Woni e Wiili spöter i sis Schuelzimmer chomm, sächi, wienner sin Scherm im Brönneli wäscht und fäget.

Am Nomittag isch er met eme frische Hämp dedhäär choo.

«Ueli, chomm, gimmer diis Tipex! Ii ha doch nöd gwösst, as d Plakatfarb wasserlöslech isch.»

Min Scherm isch nie gstole wore, aber bi jedere Beerdigung, wänn s ggrägnet hät, hani min Scherm änewäg tüüf abizüche möse, as ii de Chopf schier i de Stäbli inne gkhaa ha. Wie wär s gsii, wänn näbert vo der Truurlüüt het möse läse: … bring ihn zurück, du Schwein?!

Biobölle os em Schuelgaarte Ane Nüneföfzgzi hät me gad aagfange vo Bio schwafle, wie daa doch gsönder segi als die kunschttünget Waar. Also hammöör im Schuelgarte a de Heidenerstrooss Bölle gsezzt wie verrokkt.

Noch de Sommerfeeri hammöör chöne ärnte, en Harass bis zoberscht ufi gföllt met gääle Önsingerbölle, und chorz entschlosse sänd mini Schüeler of de Maart, hand e groosses Plakaat met de Ufschreft «Biozwiebeln» vors Handwägeli gstellt.

Alli Bölle hand s i Kiloporzione paraat gmacht. Sü hand nödemool möse uusrüefe, wiemmer s soscht of em Maart gmacht hett. Isch kha Stond ggange, sänd die Bölle ewäg gsi, und d Maatle und d Buebe hand meer en rächte Betrag för d Klassekasse i d Hand trokkt. Hettid d Schüeler die Bölle ooni säb Bioplakat aabüüte wele, hettids vilicht no d Hälfti fortbbroocht.

E Joor droff frööget mi d Franziska Gehr: «Hönd eer da Joor au wider so gueti Bülle wie s letscht Joor? Wääscht, die Biobülle!»

Und scho hät si e Voruusbstellig vo e paar Kilo gmacht. Im Stille hani möse e chli schmunzle wägem Bio. Möör hand nämmli all Joor vo de Lonza en Sakk Stikkstoff förs Komposchtiere und en Sakk Lonzadünger zuegschikkt öberchoo, choschteloos. Allemaa hät säb em Bio nöd gschadet, soscht hettid möör no a Chlaag of em Boggel gkha. Du meine Güte!

11

De Bietehader, dä Spinner «Der Ueli isch ezz doch en färtege huere Spinner, haut s dä doch wörkli met de Schuelklass in Selun ufi in e Alphötte för e Schiilager, und dezue häri isch sini Erika hoch schwanger.» D Lüüt hand nöd gwösst, ass si ooni schwanger z sii scho e chlii mee Omfang gkhaa hät.

Eso hät s töönt i allne Lehrerzimmer z AltUeli Bietenhader. stätte. Sü hand s nöd wele begriiffe, en gwooZeichnung: Kurt Metzler. gete Siech, isch ono gseid wore, debii hanii met minnere Frau und met annere vo mine Schwöschtere, de Line, zamme alles sorgfältig vorbereitet. Met em Alpmeischter Max Ammann hammöör abgmacht, as möör met em Alpgnosseschaftsbääli all vier und vier Schüeller mitenand vom Starchebach of d Breitenalp transportiere woorid. Mee Persoone hand nöd Plazz gkhaa i dämm Chischtli vo de konzässionierte chliine Seilbaa. Gliichzittig hammöör di ganz Vepflägig ono möse ufifuuge. Vo de Bärgstatioo bis zor Alphötte sänds no fööfhondert Meter gsii. Bis alles, d Schii, d Stökk, d Vepflägig, Broot, Gmües, Orange, Öpfel, Milch, Taagwaare und Hädöpfel, dobe gsii isch, isch es fascht Mettig wore. Ase lang hammöör ono bruucht, bis möör dor de fööf Meter tüüf Schnee dori, wo d Alphötte zuetekkt hät, änntli de Iigang gfonde hand. D Schüeller hand üüs ezz duuze tööre. Tante Erika und Vetter Ueli hand s üüs, so lang wie s Laager ggangen isch, tööre säge.

Of em Holzhärd met Holz, wo im Chuestall osse för üüs parat gsii isch, hät d Tante Erika gfüüret. Di säbe, wo üüs im Vegäss wider Sii gseid hand, hand zor Stroof amigs Holz spalte und initrääge möse. Will de Hopt-Wasserhaane fööf Meter tüüf onder em Schnee unuuffindbaar gsii isch, hät s no Wasser ggää, wämme Schnee gschmolze hät. Jede Tag hät s gkhaasse: «Schnee hole, Schnee hole!» Meischtens hät s drüü Gellte Schnee bbruucht, bis s Chääschessi zor Hälfti met Schmelzwasser gföllt gsii isch. Wasser hät me vor allem zom Choche ofem Holzhärd bbruucht, und bevor alli gi schlooffe sänd, hät jedes sini Bettfläsche met heissem Wasser osem Chääschessi gföllt.

S gliich Wasser hät me am Morge zom Zääbozze und s Gsicht

12

e chli abwäsche bbruucht. Me hät wider e mool glärnet, wa Wasser isch. Nie hät näbert möse früüre, will möör vo J und S (Jugend und Sport) omm di zwanzg Woletekkene zor Vefüegig öberchoo hand.

Di ganz Abschlussklass hett nöd onder amm Mool Plazz ­gkhaa i de Alphötte, dromm hani d Klass i zwoo Gruppe iitaalt, fööf Täg d Buebe und nocheme Wächsel fööf Tääg d Maatle.

Doo sänd amigs zwölf Müüler omm en gwöönleche Alptisch ommigkhokket, änewäg äng, as möör bim Ässe nummeriert hand: «Aas zwaa, aas zwaa!» Ii ha grueffe «aas», dänn sänd d Einer an Tisch härigglaanet zom Spaghättiässe, und di andere hand möse zroggglaane, und noch eme Wiili hät s gkhaasse: «Wächsel», dänn isch ommgkeert gloffe.

Da Schiilaager do of de Breitenalp onderem Churfürscht Selun isch wörkli ganz öppis anders gsii als e Laager met allem Komfort, met Schiilift und Restorant und Iichaufsläde. Wämme no tänkt, as üüs kan Schiilift ufizoge hät, as me hät möse ufilauffe, was me nochhäär hät wele abifaare, und wamme abigfaaren isch, hät me wider ufilauffe möse. Met eme afache Fläschezog hammöör mängmool ann Schüeler ufizüche chöne, hand aber drüü Schüeler als Zooggwicht, als Gägegwicht of de Gägesitte, möse aahänke. Ufiträppele und abifaare und ufiträppele und abifaare, hät kan Rappe gkoschtet, aber Chraft und isch e gsondi Bewegig gsii. Und nie hät ann gjoommeret.

Em erschten Oobet hammöör s choge loschtig gkhaa met däne Buebe, ka Onderhaltigsprogramm hät s bbruucht. De Toni Luzi hät alli onderhalte. I ha gäär nöd gwösst, as äär eso en gsonde Humoor hät und en därege Spassvogel isch.

Nochdämm jede sini Bettfläsche met Heisswasser gföllt ­gkhaa hät, isch die Mannschaft in obere Stokk vo de Alphötte gi schlooffe. Alli im gliiche Ruum. «Jo schiisse schloofe, wa?!»

De Toni isch gopfergässe uftröllet gsii, as me nöd as Schloofe hät chöne tänke. Woner dänn änntli o müed gsii ischt, hand of an Chlapf alli gschlooffe. No d Müüs vo de Braatenalp hand de Wääg in Alpchäller händer de Chochi gfonde, allem aa will s de Chääs, s Broot und anders geschmeckt hand, und wäret dämm as möör gschlooffe hand, hand s alle Chog ufgfrässe. Doo hammöör gwösst, wa möör z tue hand.

13

Am Morge bi de Tagwach hät s gär nömme loschtig uus­ gsäche. De Spassvogel isch wortloos gsii und hät e betrüebts Gsicht gmacht. Of e Froog hät är ka Antwort ggää. «Du, Erika, maansch nöd, dä hät doch de Bärgcholler, em Oobet no e däregi Löschtegi und ezz abgglöscht wiene uusbloosni ­ Cherze.»

A dämm Tag hammöör am gägenüberligende gääche Hang e Pischte präpariert. Di ganz Klass hät träppelet und träppelet, aber Pischte isch afach nöd rächt fescht oder bbhaab wore.

«Möör chönid erscht abifaare, wänn d Baan suuber und schöö flach traampet isch, vor allem zonderscht, wo s ebe isch!», da hani ganz bestimmt bekanntggää.

Chorz dröberabi stoot d Amsle (Fredi Freund) zoberscht obe häri, rüefft: «Obacht!», und stellt met eme Jokk d Schii grad und saust dorab, s hät gad gstobe. Of de Ebni onne hät s nomool gstobe, und wo Schneestaubwolke vefloge gsii isch, isch es ganz ruig worde. Osem tüüfe Pulverschnee usi rüeft ann zerscht ganz liislig: «Hilfe!», dänn e chlii lüüter und kläglich: «Hilfe!», und dänn ganz luut: «Hiiiilffee!»

«Oha!», hani gseid, «da tönt nöd guet», und bi abi gi luege.

«Ii cha nöd ufstoo, mis Schiibaa isch e chli gknikkt.» Ii bi met de Hand öber siis Schiibaa gfaare. Döt, wo s mösst graad sii, hät s en Bokk gkhaa. En Baabroch! «Holid i de Hötte obe de Meschtschlette!», und ii ha e paar Schwaarteliischte gfonde.

Met eme elastische Veband hani s Amslebaa fixiert, und möör hand de Fredi Fründ ofem Meschtschlette dor de tüüf Schnee dori zo de Bärgstatioo vom Alpgnosseschaftsbääli gschlaapft. Z zwoote, de Erwin Tobler und ii, sämmöör of de Felsböörter is Taal abigfaare. Di andere hand dewäret di vebroche n Amsle, de Fredi, is Seilbaachischtli iigglade.

Im Taal onne hammöör de Alpmeischter Max Amman ­gsuecht. Dehamm ischer nöd gsii, äär hegi gseid, är well met em Bääli doruuffaare zom luege, wie s üüs gäng. Du verrekt!, hanii tänkt, wänn di andere dobe ezz de iigschninet Fredi graad am iilade wärid? Möör sänd zo de Taalstatioo händeri gsekklet und hand de Max gad no vewötscht. Äär seid: «Wascht, i hett zerscht abgglüütet, da macht me all, bevoor me abfaart und wartet dänn, bis de ander dobe o ablüütet, da haasst, me trait a

14

dämm Kürbeli e paar Mool, und wänn d Antwort chonnt, erscht dänn faari abb.»

Dobe bi de n andere isch ann gsii, woo gjuuzet hät und zabblet vor Freud. Aber nöd will der ander s Baa bbroche hät, naa – will äär gwösst hät, as äär met sim Bärgcholler ezz gad o met em Bääli dorabfaare chönn. Süü hand en do schinnts zom Fredi is Chischtli inigglade, sozäge als Begleiter oder Betreuer. Met em Tokkter vo Onderwasser sänd die zwee of Altstätten usi transportiert worde.

Em Toni Luzi sini Muetter hät meer noch em Laager vezellt: «De Bueb isch hammchoo, hät d Schii vors Huus häri gworfe, d Schue abzoge und isch i d Stobe as Klavier häri gkhokket und hät gseid: Ezz bini dehamm!, und hät aagfange Klavier spile wienen Wilde.» Of de Braatenalp isch s Lager natüürli wiiter­ ggange, alles isch guet erlediget gsii.

Noch fööf Tääg hät de Wächsel stattgfonde. D Maatle sänd met em Poschtauto scho im Starchebach paraat gstande, wo d Buebe met em Alpgnosseschaftsbääli im Taal onne glandet sänd. De Max Ammann hät s Bääli bedient. Wänn e Fuer Buebe talwärts gfaare n isch, sänd gliizittig vier und vier Maatle bärgwärts beförderet worde.

D Maatle hand sich bald iiggrichtet, d Regle wägem «Dusäge», Holzhole, Schneeschmelze, föri und händerii ligge bim Ässe, hät of Aahiib gklappet. Ezz sämmöör z vierzääte, also no änger, om de Tisch ommigkhokket.

För de Oobet hani no e chliises Handörgeli zor Hand gnoo und ha, so guet s ggange isch, e paar Tänzli ufgspillt. D Maatle hand dezue im Chuestall hosse im Fletschlig, of de Brögi und of de vetröchnete Chuefläde obe e chli tanzet. Am andere Taag isch am Hang wisewii vo de Alphötte e Lawiine abitonnderet.

Da isch Aaschauigsunterricht gsi, met de aagne Auge e Lawiine abizpoldere z gsäche.

A amm vo däne Lagerööbet, wommöör alli gmüetlech omm dä Tisch ommigkhokket sänd, hani e Gschicht vezellt, e woori: «Öppe fööfhondert Meter vo üsere Alphötte ewägg hät s e Hööli, wo hondertföfzg Meter in Bärg ini goot, s Wildmannlisloch. Woromm haasst die Hööli Wildmannlisloch? Da isch esoo gsii: 1844 hand d Sänne of de Alp Selun und de Breitenalp

15

gmärkt, as d Chüe all wider lääri Uuter gkhaa hand. Daa hand s wele wösse, will s äne choge koomisch voorchoo isch. Oseme Vestekk usi hand s ufggluuret und hand e sältsamms choge Wäse beobachtet met lange Hoor am ganze Liib und blott. Süü hand chöne zueluege, wie dä Mänsch, isch also sicher änn Mänsch gsii, amigs onder d Chüe onderi gglägen isch und s Uuter vonnere Chue gad läärgsoffe hät. Dä jung Maa hand s gfange und hand en is Nesslauer Aarmehuus bbrocht. Isch aber gär nöd eso afach gsii. Wänn s änn is Bett tue hand, isch er jedi Nacht zom Bett uus und hät ofem Bode wiiterpfuuset. Är isch dänn vom Pfarrer z Nesslau tauft wore. As är bi de Taufi ruig bbleben isch, hät em de Pfarrer e Stokk Zokker ggää. Off de Namme Johannes isch er tauft wore, und de Noochnamme ­Seluner hät er öberchoo, will är äbe döt obe gfonde woren isch.

Me hät nöd gwösst, isch er taubstumm oder geischtig behinderet. Äär hät o ka Sprooch ­gkhaa, wohäär au? I de Hööli, wo dänn spööter Wildmannlisloch gkhaasse hät, isch dä wild Mänsch dehamm gsii. Im Wännter isch er tüüffer i d Hööli ini. Je wiiter, as me in eso e Hööli ini chonnt, omso wärmer weerds.

Vemuetlech hät er nie gfroore. Wohäär isch da wild Mannli choo? En Physiognomiker, da Johannes Seluner. isch ann, wo spezialisiert isch of d Gsichter und d Auge vo de Mänsche, hätt, nochdämm äär dämm Mannli lang i d Aug gglueget hät, gseid, dää heg aadütig en adelegi, italiänische Häärkumft, aber gnau hät mes nie chöne säge.»

Sowiit hani chöne vezelle, und d Maatle hand gspannt zue­ ggloset, wo di säbe, wo ofs zuegschneit Chochifänschter gsäche hand, vor Schräkk fascht erstarrt sänd: «Luegid, döt lauft näbert – obe – am Chochifänschter dori!»

Säb Fänschter isch bis fascht zoberscht met Schnee vetekkt gsii, und me hät afach e Päärli Schue gsäche dorilaufe. Niemmer hät gwiichset oder ggiipset, alli hand starr of die Schue gglueget.

I bi augeblikklech in Stall usi, ha de ober Taal vo de Stalltöre ufgmacht und bbrüllt: «Wäär isch doo?!» Do stönd zwee Kärli

16

dosse und sägid, süü hegid i d Alphötte vom Schwizzer wele und hegid sich velauffe. «Jo, also doo bi üüs hand öör nünnt veloore, da isch d Alphötte vom Max Ammann, und doo inne hammöör e Laager met zwölf Maatle, hauid öörs zom Schwizzer händeri!» Süü hand zörcheret, doo hammöör s gad scho gwösst.

Spööter hät üüs de Max gseid, da segid all di gliiche, wo i däre Hötte Joor för Joor iibrächid und no alle chog kabutt machid, äär seg sicher, as die nöd zom Schwizzer händeri hegid wele.

Möör sänd all no wie ggläämt gsi vor Schräkk, hand üüs aber wider erhollt, will möör ezz gwösst hand, as es nöd öppe s Wildmannli gsii isch.

Doozmool hät s no ka Schneeschue ggää, dromm sämmöör im hüfttüüffe Schnee is Wildmannlisloch öberi gstammpfet ooni Schii. Isch no öppe fööfhondert Meter vo üsere Alphötte ewägg gsii. Möör sänd i d Hööli ini und hand üüs all vorgstellt, as s Wildmannli do inne gläbt hät, und hand erläbt, as es, je wii­ ter möör i d Hööli inichoo sänd, omso wärmer woren isch. S Wildmannli hät also o im Wännter nöd früüre möse.

Tootmüed sammöör wider i d Alphötte zroggchoo. D Tante Erika und mini Schwöschter hand de Zmettig paraat gkhaa.

Doo hand die Maatle möge ässe, fascht hett i gseid, frässe, as die vebruuchte Kalorie wider uffgföllt wore sänd.

Am nööchschte Taag isch es Staa und Baa gfroore gsii, e hue­re Chellti. D Maatle sänd nömme of de Schi de Hang dorab. Süü hand usigfonde, as me of e Meschtschufle hokke chöönnt met em Schuflestiil voruus und änewäg doraab sause. Ii säch hütt no d Ruth Schniider vom Onderstaa, wie si ofem gfroorne Schnee imme suumäässige Schuss s Loch ab isch. Hät schammpaar gföörlech uusgsäche, aber wills zonderscht wider e chlii doruuf­ ggangen isch, hät me kan Angscht möse ha. D Schii sänd nömme gfrooget gsi. Süü hand enand die zwoo Schuflene zor Hand uusgropft und no fascht gstrette, wäär ezz met ere Schuflefaart draachämm. En Schiilift wäär gad en Saach gsi degäge. Öber di ganz Laagerzitt hammöör all s schönscht Wätter chöne gnüüsse, isch härrlech gsii. S Laager isch z Änd ggange. Ii globe nöd, as je aas vo däne, wo debii gsii isch, gseid hetti: «Isch daa en huere Saach gsii!»

Em Max sini Alphötte hammöör i tadelloosem Zuestand hän-

17

derloo, sänd wider z Taal gfaare. Händerem Schuelhuus Fäld z Altstätte, hand s üüs s letscht Mool duuze tööre. Ii cha mi no ase guet erinnere, as d Doris Enz meer und de Laagermuetter d Hand gschöttlet hät wie läzz: «Tschau, Vetter Ueli, tschau und nomool tschau, Vetter Ueli, tschau, Tanten Erika, tschau Tante Line!!!» Ii hett enard no gärn wele wösse, wa die Maatle und Buebe dehamm vezellt hand öber üsers Laager.

1965 hani s Selunlaager met ere chlinnere Abschlussklass nomool gwooget. Es sänd doo drizää Maatle und zwee Buebe gsii e ganzi Woche lang. D Buebe hand im Stall hosse gschlooffe.

Aas isch aber anderscht gsii: Möör hand e Funkvebindig gkhaa zomene Sekundarlehrer, wo im Militäär bi de Funker gsii isch.

Jede Morge hät äär im Schuelzimmer sis Funkgrät a simm Pult of Empfang gstellt. D Breitenalp isch immene Funkloch gsii, drom hani met üserem Gräät of d Krete gäge s Wildmannlisloch ufi möse und ha mimm Bruefskoleg z Onderwasser amigs chorz gmäldet: «Ofem Selun, de Breitenalp, isch alles i Oornig, ka bsonderigs Voorkommnis! I dämm Fall bis mornmorge, Gespräch beendet!»

Ii erlobe meer ezz no e Bemärkig: Hammöör doozmool e Gfell gkhaa, as es no ka Helikopter-Eltere ggä hät!!!!

De Schuelroot im Pischama Di ganz Nacht dori hammöör de Töpferofe im Schuelgarte vom Schuelhuus Fäld met mine Realschüeller gfüüret und gfüüret met schnällbrännigem Holz, Tanne- oder Fichteholz.

Möör sänd scho of achthondert Grad obe gsi. Dor e Gukkloch hät me dinne de ufgstellt Segerchegel, e Glasuurspizze, beobachte chöne. De erscht isch dää gsi, wo bi 800 Graad gschmolze isch. Di andere zwee, dä met 900 und de letscht met 1100 Grad, sänd allno ufrächt gstande. Übrigens, d Füürweer hammöör scho en Tag voruus imformiert, as möör met em sälberbbaute Brännofe en Brand mache worid. För d Maatle und Buebe vo de zwoote Realklass isch da e bsonderigs Erläbniss gsii. Di aane hand Holz zo fiine Spiss

18

spalte möse, die andere hand laufend Holz in Füürgang ini­ ggschosse, as es all e volli Flamme, da haasst en intensivs Füür, gkhaa hät, und nomool e Gruppe isch för d Vepflägig verantwortlech gsi. Ässe und Trinke hät dezue gkhöört. Eso en Brand hät 12 bis 14 Stond tuuret und isch amigs e richtigs Fäscht gsii för d Schüeller und erscht no, as me eso en Brand z Nacht gmacht hät.

Bi 900 Grad isch amigs scho s Füür zom Chämi usicho, zerscht no tunkelroot und dänn all häller. De schönscht Augeblikk isch gsii, wänn s aagfange hät tonndere wie binnere Dampflokki. Säb isch e Zaache gsi, as es guet zoge hät und as Temperatuur all no am Stiige gsii isch. Säb Tonndere hät me i de Stilli vo de Nacht zimmli wiit no gkhöört.

Da mos ann, wo i de Nööchi gwoont hät, o gkhöört ha.

«Was machid öör do Verokkts mitte i de Nacht?» Es isch en Schuelroot gsi, de Herr Müller. Im Pischama und dröberuus e Jakke isch er am Haag vom Schuelgarte zuegstande und hät gwätteret.

«Du, Hans», hani gseid, «möör hand de Schuelroot informiert, au d Füürweer und Polizei. Und eso en Brand immene Töpferofe mos mer z Nacht mache, will me d Flamme, wo zom Chämi usischloot, mos gsie und kontrolliere, da kammer am Taag nöd mache.»

De Herr Schuelroot Müller isch ofzmool ganz sanft und frünntli wore, hät sich voll för üsers verokkt Projekt interessiert, hät Frooge gstellt und isch droffabi wider a d Spitool­ strooss händeri, döt isch er dehamm gsii, und isch gi schlooffe.

S Pischama hät äär jo scho aagkhaa.

Dor s Gukkloch dori hammöör gsäche, as de Segerchegel, wo 1100 Grad aazaaget hät, veschmolzen isch. Ezz isch es rassig ggange: S Füürloch zuemache, loftdicht abschlüüsse, dänn e chli spööter s Chämi met eme schwääre Brätt, wommer vorhäär pflotschnass gmacht hät, abschlüüsse und met eme Staa beschwääre. Isch scho gäge de Morge zueggange. De Brand isch gmacht gsii. Ezz hät me aber öppe zää Stond möse waarte. Hett me z früe uffgmacht, hett s s Brännguet, di vile Figuure und Waase, wo vo veschidene Klasse modelliert wore sänd, onder Omständ chlapf chöne vejage.

19

82

Im Erle, im Städtli, im Bärg und drommommi

83

As Telifoo, as Telifoo!

Möör hand jo i de Vierzger- und Föfzgerjoore gär kha Telifoo gkhaa. Die Lüüt, wo üüs hand wele telifoniere, hand Hangartners möse aalüüte, wo im händere Gässli gad om der Egge en Kolonialwaarelade gkhaa hand, Trudi und de Hans Hangartner.

Wänn dänn näbert bi üüs as Chochifänschter pöpperlet hät, isch es meischtens d Frau Hangartner gsi: «Isch e Telifoo vom Appezällerland!» Mee hät d Frau Hangarter nöd chöne säge, will d Muetter amigs choge tifig scho zor händere Huustöör usi im Gässli hosse gsi isch. Im Lade isch de schwarz Telifoohöörer am Hoogge gkhanget.

«Jo, doo isch d Marie!», hät si amigs ase luut in Höörer ini grueffe, wie wänn si s hett möse öber d Loft in Büeler ini rüeffe.

Es sänd nie langi Gsprööch gsi, will me all gseid hät, s Telifoniere seg im Fall tüür.

Amool im Joor hammöör o of Paloalto em Vetter Hanes, am vo de fööf Brüedere vo de Muetter, aagglüüte. Da isch för üüs näbis ganz Bsonderigs gsi. Möör Goofe hand gstuunet, as da möglech segi, as me chönn öber de Ozean of Amerika öberi dor en Troot dori schwäzze met em Vetter Hanes und de Tante Berte. D Muetter isch amigs zfrede gsi, wänn s si schnäll hät chöne frooge, wie s ene gäng und öb alli gsond segid, und dänn hät si de schwarz Höörer wider ufgkhänkt.

I cha mi no erinnere, as eso e Gsprööch amigs schinnts nüü Franke gkhoscht hegi.

Wämmer minen Eltere doozmool gseid hett, as hüt jede Goof und alli Erwachsene e Telifoo ooni en Troot draa im Hosesakk met sech ommenand träge chönnid, und as d Mensche öberaal mitenand schwäzze chönid, verosse, bim Lauffe, of em Velo, im Bus, im Auto, of eren Alp, im Wald, im Chäller onne, im Gaarte oder of de Schiissi, hettid s gseid: «Chomm vezell kan Saach, da chasch meer nöd aagää, da chascht am en andere vezelle, höör mer auf, gang mer ewägg!»

84

Bietehaderers Üsere Familiename chonnt ase säälte vor, as d Lüüt all wider probierid, näbis dra z verbessere oder abzändere.

«Grüezi, Frau Pietehaser!»

«Naa, Bietehader met eme D!» «Jo dänn, ii will mer s märke, adie, Frau Dietehader.»

«Naa! Vorne hät s kha D, aber e B.» «Jo, daa bruucht no näbis, bes i daa dinne ha – also adie, Frau Bietehagel!» Ää, chomm doch, hät doch alls kan Wärt. Chonnd bald nömme drof aa. Dänn sölid halt d Lüüt säge, was s welid!! Da häd üüs drof bbroocht, as möör amene Sonntig an Stobetisch härigkhokket sänd, zum alli Nämme, wo d Lüüt üüs scho aa­ gkhänkt hand, ine Heft ini zschriibe. Doozmool sämmöör of sächsedriisg choo.

I verschiedene Ämter wännd s bes hüt allpott wider en R oder en L inipflümmle: Bieteharder und Bietehalder. Do fäält doch afach en Buechstabe, sägid s amigs. I öffentliche Ämter, hammöör tänkt, söttid möör scho richtig iitreid sii.

Isch all löschtiger wore – Dietehagger, Pittenhatter, Dettenhalder, Biltenhaber, Beetenhaber – do hät ann gmaaant, ob möör Holänder segid, und en Puur im Appezällerland obe hät gfrööget: «Sänd öör dänn Ungaare?»

Spassvögel sänd amigs no ganz näbet usi ggroote. De Peter Roth hät meer meischtens Birkeknaschter oder Breitepfladerer gseid und dänn dezue häre no asig Läch abloo.

Im Seminar hani emool im Hafebaahof z Rorsche e ZännerAbonemaa bschellt, schrefftlech i Blokkschrefft uusgföllt, Rorsche – Altstätte ond zrogg. Woni s Abonemaa gkhollt ha, stoot doch bigoscht: Ulrich Breitenbader. Do bini zää, da haasst, zwangzg Mool als Breitenbader im Zog inne gkhokket.

I de Sächzgerjoore hät de Gmaandamme Stadler mii als Onderhalter zo erem Gmaandsarbeiterässe angaschiert. I bi dänn als Cabarettischt ufträtte met em Namme Alarich Breitenvogel.

Dä Namme isch no joorelang z Altstätte ommiggaaschtet.

Im Zwoote Wältchrieg hät min Vater als HD-Soldaat z Gääs obe Wachdienst gleischtet. Do hät en Spassvogl, en andere

85

HD-Soldaat, min Vatter als Büstehalter i d Wachtlischte iitreid. Üsere Namme isch s erscht mool 1541 i de Pfarrbüecher vo Sirnach/Münchwile erwäänt. Scho doozmool isch üsere Namme veschide gschrebe wore. Im sibezääte Joorhondert hät en Gmaandschriber sogär Büetenhanter gschrebe. Vemuetlech en Analfabeet. Möör sänd ächti Thurgauer ond sett em ane­ nünzgi o no Aaltstätter Bürger.

Ond öör doo, chönid meer säge, wie n er wänd.

D Fine met em Rännsännvelo Vor üserem Huus im Erle hänne flüüsst hüt no de Luuterbach dori und dröberini isch doozmool im Vierevierzgi e Betonbrogg ggange. Vor und noch de Brogg isch d Strooss gkiiset gsi, aber of de Brogg isch en fiine Betonbelag gsii. Wämmöör met em Fuessvelo met de Vollgummirädli omenand gfaare sänd, hät s im Staub inne schöni Spuure ggää. Do chonnt doch d Fine Diethelm met erem Fuessvelo met Iserädli. Möör hand gsäche, as di säbe Rädli kha Spuure händerloo hand und erscht no en Saulärme gmacht hand. Möör hand erem Isetrottinet no s Rännsännvelo gseid, d Fine met em Rännsännvelo, und hand äre vebotte, of de Brogg z faare. «Du chascht of de kiisete ­Strooss omechare, aber nöd of de Brogg!» D Fine isch truurig wider abzottlet met erem Rännsännvelo und isch nieme choo.

De chlii Pilgerwääg Möör gängid gi pilgere, hammöör am ene Tag im Sächsevierzgi bschlosse. Da Wort «Pilgere» hammöör näbe gkhöört, hand aber gäär nöd gnau gwösst, was es enaard seg. Zom Zaafleich hammöör amigs Pilgere gseid. D Hedle oder s Hedeli, wo do i die erscht Klass ggangen isch, hät üüs erkläärt, da seg, wäm-

86

Hedeli Bietenhader.

mer wiit lauffi und no e chli mös liide. Doomzool hät s jo no niene teereti Stroosse gkhaa. Möör sänd all baare Füess of em spizzige Chees gloffe, und do hettid möör o chöne liide.

Aber im früene Früelig hammöör no Chnüüsökk ond Halbschue möse n aalegge, ond erscht wänn s of em Kamoor obe kha Schnee mee gkhaa hät, hät för üüs d Baarfuesszitt aagfange.

S hätt allno Schnee khaa im Kamor obe, also hammöör no Schue aggleid. Met de ganze Famili sämmöör am ene Tag in Forscht ufi, dänn in Händerforscht abi ond wiiter bes in Abbärg usi gloffe. Bi de Poscht im Händerforscht sämmöör gäge s Brand ufi und erscht bem Gärtner Enzler links abboge und of eme Wesewääg bis gäge d Sägerei Fenk vöri und dänn of de Ringgass no ganz in Abbärg ufi.

Of zmool hammöör gmärkt, as d Hedle nömme rächt noo mag. Präziis si, wo hät wele gi pilgere. Jono, dänn laufid möör halt alli e chli längsämmer. Womöör bald im Dorfplazz obe gsi sänd, fangt si, äbe d Hedle, sogäär no aa hinke.

«Gschpässig!», hammöör gseid. «Wa häscht dänn, tot deer näbis wee?»

«I säg s eu dänn, wämmöör of em Dorfplazz sänd.»

Und dänn sämmöör of de Dorfplazz choo. Do seid si, äbe s Hedeli: «Ezz halt is nömme länger uus!», zücht d Schue ab und läärt zu jedem Schue uus e Sääjete Törggechörnli.

«Bisch duu e tommi Baabe, hettsch es jo früener scho chöne uuslääre, und woromm häsch öberhopt die Törggechörnli i de Schue inne gkhaa?»

«Die hani extere ine tue. Daa isch ezz äbe pilgere, do mos me schinnts e chli liide!»

Möör hand nünt me gseid, und of em Hammwägg sämmöör afach gwöönlech gloffe.

De elektrisch Haag Wämmer i de Vierzgerjoore di neu Stoossstrooss doruuf gloffe isch, hät me noch em Huus vom Enk links ine Tääli abi gsäche, wo amigs Chüe gwaadet hand. Säb Tääli isch bis zo de Baa-

87

schene vom Gääserbääli ggange. Hütt sächt me nünt mee vom säbe Tääli. Da isch ufgföllt wore. S alt Roothuus, wo im achte­ föfzgi abbroche woren isch, liit döt onne und isch ezz de gross Parkplazz, de Stoossplazz.

Aber früener isch es afach e Wese gsi im ene haamelegi Tääli onne. Jeises, sänd da no Zitte gsi! I ha no öppe döt abi gglueget und gsäche, wie d Chüe gwaadet hand.

Amme Tag stoot of zmool de Albert Götti a mer zue und ­lueget o döt abi. D Wese isch met eme elektrische Haag ab­ gschlosse gsi, as d Chüe nöd abb hand chöne.

De Albert seid: «Maanscht, worischt de Troot träffe, wännt en aasaache worischt? Probier s doch emool!» Ha s probiert – und troffe. – Han em nömme tschau gseid und be hamm.

De Hörehött De Gottlieb isch ann vo Babelis gsi im Gäzziberg obe. Vier Brüedere, und gkhaasse hand s enard Fründ, aber will schinnts d Grossmuetter, d Babett, e chli e resoluti gsii seg, hät me gseid, si heg döt d Hosen aa khaa. Und ezz äbe, as es onder däne vile Fründ im Gäzzi-, Chorn- und Warmesbärg zo ka Vewächslege choo isch, hät di säb Famili de Zuenamme Babelis öberchoo.

Esoo hand alli gwösst, wäär gmaant ischt – Babelis.

Vo däne vier Babelis-Brüedere hani no zwee guet gkännt. De Ruedi, wo met meer i d Sek ggangen isch und näbet meer im gliche Schuelbank inne gkhokket isch. Äär hät noch de Schuel d Lehr gmacht als Fotograaf bim Foto Lutz.

Woni änn emool gfrööget ha, wa dänn sin Brüeder brueflech enard machi, hät är gseid: «Dää chascht för nünt bruuche, enn fuule, tomme Siech!» Da isch also de Hörehött gsi. Dä Namme hät är öberchoo, will är «huere guet» ase uutüütlech uusgsproche hät, as es töönt hät wie «hörehött».

Häsch de Hörehött of de Strooss im Städtli aatroffe, bischt fascht sicher gsi, da mos enn Studierte sii. Met sim bedächtege Gang, wo de Oberkörper bi jedem Schrett e chli noch vorne gnabbet isch, hät är alli Lüüt früntlech grüesst und met em

88

Chopf e chlii noogwippet. Meischtens hätt er d Pfiiffe im Muul gkha. Di säb hät är aber zom Grüezisäge osem Muul gnoo, hät si vor em Muul i waagrächter Stellig en Augeblikk ruig gkhebet und noch em Gruess wider inigschoppet. Suuber aagleid isch er gsi, meischtens bruuni Zwilchhose und en Tschoope.

Wonii als Föftklässler em Zischtig und em Friitig öppe vierezwanzg Zittige «Der Rheintaler» ha mösse gi ommitue, hät de Hörhött amigs o of d Zittige gwartet, will äär de Gätzi- und de Warmesbärg hät möse bediene.

Zittige sänd met em Trolibus vo Heerbrugg of Altstätte choo.

Bim alte Roothuus isch d Haltestell vom Troli gsi, und ii ha bim Schofföör vorne amigs en Pakk Rhinntaalerzittige, wo met ere Schnuer zammebbonde gsi sänd, hole und döt in Rhinntaaler abi bringe möse. Trokkerei vom Rhinntaaler isch gad gägen­ öber vom Balmerhuus gsi.

Alli, wo Zittege hand möse ommitue, hand eri Aazaal «Rhinntaaler» in Empfang gnoo. Mängmool hammöör länger möse of d Zittige waarte, wänn de Trolibus e chli Vespöötig kha hät. O de Hörehött hät gwaartet und dezue häri all Pfiiffe graucht. Äär hät aber no e huere Moode kghaa. Wäret em Pfiif­ ferauche hät äär noch jedem Zoog os sinere Pfiiffe en chlinne Speuz usiloo, hät also anenand no gspeuzt und graucht und gspeuzt und graucht. Bis d Zittige choo sänd, isch de ganz Plazz vor de Trokkerei volle chliini Speuzli gsi, wie wänn s gad e chli grägnet gkhaa hett.

Möör hand ämm vo doo aa näbschtem Hörehött o no Speuzfründ gseid. De Speuzfründ hät aber bald ufgkhöört met em Zittigeveträge, da segi ämm z sträng. Äär hät e besseri Ärbet aaträtte. För de Mezzger Dörig hät är im Bärg obe Fleisch und Wöörscht husiert. Särvele, Stömpe, Wienerli, Landeger und Puureschöblig. D Lüüt vo beede Bärg, em Gätzi- und em Warmesbärg, hand Freud gkha, as süü met Fleischwaare bedient wore sänd, will s dänn nöd extere is Städtli abi hand möse.

Do isch näbis passiert, as d Bärgler em Hörehött nünt me hand wele abchauffe. Vo de Bürg obanabi hand d Lüüt chöne zueluege, wie de Hörehött am ene Gebüsch zue d Chrääze ab­ gstellt hät ond öber d Hose hät möse zom sini Notdurft z verrichte. Met Grääs ond Laub hät er siis Gschäft hygiänisch ab­

89