Overleven op de Nederlandse Serengeti Het Oostvaardersplassengebied in de Flevopolder is de meest woeste natuur die we in Nederland kennen. Zelfs in Europa is dit gebied uniek. Het doet aan de immense savannes van de Serengeti denken. In 30 jaar tijd breidden de kuddes grote grazers zich hier van enkele honderden dieren uit tot een populatie van duizenden exemplaren. Daarvan sterft jaarlijks in de winter omstreeks 25 procent. Hoe natuurlijk zijn de Oostvaardersplassen? En is het wel diervriendelijk wat daar gebeurt? Er is veel discussie over en iedereen lijkt een uitgesproken mening te hebben. In gesprek met Hans Breeveld, boswachter van Natuurmonumenten in dit bijzondere gebied...
Wie in de trein stapt in Zwolle, kan dwars door de polders naar het Westen rijden. Tussen Almere en Lelystad word je verrast met een blik op het Oostvaardersplassenge-
een moeras- en bosgebied begon af te tekenen, heeft men de natuur een klein handje geholpen met het waterbeheer. Maar daarna mocht ze haar gang gaan en werd het
Tekst: Marian Henderson Foto’s: Staatsbosbeheer / Thijmen van Heerde
gegroeid. Vorig jaar telden we 3100 edelherten, 1100 paarden en 300 runderen.”
Voedselschaarste Wanneer de winters koud en ongenaakbaar zijn, ontstaat er voedselschaarste in het gebied. Ook zijn er dan weinig schuilplaatsen. Ieder jaar sterft een groot deel van de kudde. Dat gaf de nodige beroering. Mocht je deze dieren aan hun lot overlaten? Was dat geen
Overal liggen dode bomen en ook kadavers worden meestal niet weggehaald. Nergens is een mens of auto te zien. Wat een verademing. bied. Uitgestrekte graslanden, hier en daar wat bos en water, en een keur aan grote hoefachtigen. Hele kuddes edelherten, grote groepen van die kleine Konikpaardjes en hier en daar de Heckrunderen, die zich als roestbruine kolossen ophouden in het weidse landschap. Overal liggen dode bomen en ook kadavers worden meestal niet weggehaald. Nergens is een mens of auto te zien. Wat een verademing.
Oernatuur Ooit werd dit gebied ingepolderd. Een tijdlang mocht het braak liggen. Toen zich daar
78
besluit genomen het natuurgebied intact te laten. Zo ontstond de afgelopen dertig jaar een soort oernatuur, die opengehouden wordt door de daar geïntroduceerde hoefdieren. Het natte gedeelte bedraagt 3600 hectare, het droge deel 2000. Hans Breeveld, boswachter in de Oostvaardersplassen, vertelt: “We begonnen in de jaren '83, '84 met 27 konikpaarden, 35 heckrunderen en 54 edelherten, die uit verschillende gebieden in Europa kwamen. Zo importeerden we de edelherten bijvoorbeeld uit wildparken in Schotland en Hongarije, en de paarden uit weer andere Europese landen. Het is een gemêleerd gezelschap. De kuddes zijn flink
dierenmishandeling in een gebied met hekken erom heen? Was dit nog wel natuur? Of waren het gehouden dieren? In 2010 werd een motie aangenomen die opdracht gaf om de beesten bij te voeden. Ze kregen schraal hooi, waar overigens maar een gedeelte van de grazers gebruik van maakte. Veel deskundigen zeggen dat bijvoeren geen goede zaak is. De stofwisseling van de dieren krijgt dan een verkeerd signaal. Vervolgens zullen er meer kalveren geboren worden en dat is juist niet de bedoeling. Breeveld: “Meer voeren geeft meer vetreserves en dus meer geboorten. De groep wordt dan groter en zal de jaren daarna zeker ook moeten worden
