Macronutriënten: plantaardig of niet? Een nutriënt of voedingsstof is een chemische stof, opgenomen uit de omgeving die een organisme nodig heeft om te leven en te groeien. Voedingsstoffen worden gebruikt om weefsels op te bouwen en te herstellen, lichaamsprocessen te reguleren en aangewend als brandstof voor energieproductie. Voedingsstoffen worden vaak gecategoriseerd als essentieel of niet-essentieel, daar ze grotendeels van externe bron afkomstig zijn.
Robert van Esch MSc. Psycho-neuro-immunoloog Robert werkt reeds 15 jaar als zorgverlener samen met de bedrijfsgeneeskunde, fysiotherapie, osteopathie en psychologie. Hij heeft mesologie gestudeerd en zich verder ontwikkeld in de psychoneuro-immunologie en CAM (complementary alternative medicine) met specialisatie fytotherapie. Zijn niet aflatende interesse voor de natuur, fysiologie en samenhang met omgevingsfactoren zoals leefstijl, heeft hem gevormd tot een veelzijdig denker en bevlogen docent van de stichting ReThink. www.rethinkfoundation.nl
26
Voedingsstoffen die het lichaam in aanzienlijke hoeveelheden nodig heeft, worden macronutriënten genoemd. Essentiële nutriënten zijn koolhydraten, vetten, eiwitten (en hun bouwstenen aminozuren), vitamines, mineralen en sporenelementen. De categorie essentiële nutriënten omvat tevens water en zuurstof. Beide zijn nodig voor de menselijke vitaliteit, aangezien zuurstof niet door het lichaam kan worden gesynthetiseerd en water niet in voldoende hoeveelheden wordt aangemaakt. Hoewel van levensbelang kunnen veel essentiële voedingsstoffen, waaronder water en zuurstof, in hoge doses toxisch zijn. KOOLHYDRATEN Een koolhydraat is een organische verbinding die uit koolstof, waterstof en zuurstof bestaat. Koolhydraten kunnen aldus worden beschouwd als een verbinding van water (‘hydro’) met koolstof, vandaar de naam. Koolhydraten worden onderverdeeld in vier chemische groepen, namelijk de enkelvoudige suikers ( monosachariden), tweevoudige suikers (disachariden), kortesuikerketens (oligosachariden) en de meervoudige suikers (polysachariden). Het woord sacharide komt van het Griekse woord sákkharon, dat ‘suiker’ betekent. Voorbeelden van monosachariden zijn glucose en fructose. Voor de mens zijn koolhydraten de primaire bron van het glucosemolecuul, dat essentieel is voor
de cellulaire energieproductie (ATP). Sucrose en lactose zijn veel voorkomende disachariden. Lactose, een disacharide bestaande uit één galactosemolecuul en één glucosemolecuul, komt van nature voor als melksuiker bij zoogdieren. Langere ketens van enkelvoudige suikermoleculen vormen oligo- en polysachariden. Het verschil tussen beide wordt gevormd door het aantal moleculen. Oligosachariden bevatten doorgaans drie tot tien monosachariden en polysachariden meer dan tien. De meest voorkomende polysachariden zijn zetmeel en cellulose, die respectievelijk verschijnen als brandstof en bouwsteen in planten. Voor de mens is cellulose een niet-verteerbare voedingsvezel, die in de darm door bacterieculturen wordt omgezet in korteketenvetzuren. Andere vormen van voor de mens onverteerbare polysachariden zijn onder meer xylan, arabinoxylan, mannan, galactomannan en inuline, die zich kunnen bevinden in onder andere knolgewassen, bessen, paddenstoelen en algen. Sommige polysachariden worden gerekend tot de fructanen. Fructanen zijn opgebouwd uit fructosemoleculen. Als deze suikerketens langer zijn dan tien moleculen, spreekt men van inuline. Is deze korter, dan wordt gesproken van Fractalen (FOS) en galacto-oligosachariden (GOS). De fructosemoleculen zijn met elkaar
