4
Prefab
INDUSTRIALISERING
Duits huzarenstukje met prefab gevels in Harlingen In Harlingen bouwt Spaansen een nieuwe fabriek voor het fabriceren van prefab gevels. Duitse robots gaan het meeste werk doen. Ze produceren veertig typen steenstrips in drie verschillende diktes waardoor uitkragend metselwerk en vrijwel alle metselverbanden mogelijk zijn. Met voeg, maar ook zonder. DOOR ALEX J. DE HAAN
D
e nieuwe Gevelklaar-fabriek op het terrein van de Spaansen Groep in Harlingen luidt voor het product prefab gevel een nieuw tijdperk in. In twee jaar tijd ontwikkelde het bedrijf een compleet nieuw concept voor het verlijmen van steenstrips op isolatie die op betonnen prefab gevels is aangebracht. “We hadden het net voor elkaar dat we isolatiepanelen op de nog natte gevel monteerden, maar we wilden meer innovatief aan de slag’’, aldus groepsdirecteur Ab Knook van Spaansen Groep en eerste aanspreekpunt voor de divisie Bouwsystemen. Het verlijmen van steenstrips op industriële wijze was
een stap, die met hulp van William van Rijn werd gezet. Hij is voormalig aannemer en tijdelijk in dienst van de fabrikant.
Authentieke uitstraling Voordat de plannen voor de nieuwe fabriek werden ontwikkeld, vond onderzoek naar de behoefte onder vaste klanten plaats. “De Nederlander wil een stenen gevel met een authentieke uitstraling’’, luidde de conclusie. Daarmee kwam Spaansen, dat het hoofdkantoor in het Noord-Hollandse Winkel heeft, uit op een keramisch gebakken steenstrip. Een van de grootste steenfabrieken in de Benelux, Vandersanden, levert de strips als onderdeel van het speciaal ontwikkelde concept Robo-
brick. Het bedrijf levert ook de lijm en zelfs garantie op de verlijming van de strips. De robots in Harlingen werken zo nauwkeurig dat twintig jaar garantie op de verlijming van de steenstrips wordt gegeven. Met keuringsinstituut Kiwa is het Noord-Hollandse bedrijf druk om het nieuwe product te testen. “We zijn er momenteel volop mee bezig en de eerste resultaten zien er positief uit. Als we slagen, dan willen we voor ons product een referentieperiode van vijftig jaar kunnen afgeven, net als voor regulier metselwerk’’. De prefab gevels met steenstrips worden op tal van zaken getest, zoals vorst, dooi, veroudering, brandveiligheid, de invloed van hemelwater en windbelasting.
Een Duitse robotbouwer aan het werk in de nieuwe Gevelklaar-fabriek van Spaansen in Harlingen. Foto’s: Alex J. de Haan
Het hoge tempo waarmee de robots steenstrips kunnen plakken, zo’n 2.000 per uur, is een huzarenstukje van machinebouwer Lingl uit het Duitse Krumbach. Niet alleen het recht-toerecht-aan-werk, maar ook de verschillende metselverbanden en de hoekstrips kunnen ze aan. Het op maat zagen gaat in een zucht door. De operators hoeven alleen te zorgen dat de pallets met steenstrips op tijd worden geladen. Acht robots en twee zaagmachines zijn in de nieuwe fabriek in Harlingen actief voor het sorteren, zagen en lijmen.
Voegstraat In het hele productieproces heeft Spaansen alleen het voegen nog niet geautomatiseerd. Een voegstraat met zo’n tien voegers voor twee shifts completeert de productielijn. “We zoeken wel naar een oplossing, maar hebben nog niets gezien waarmee we uit de voeten kunnen. Als er iemand is, die ons daarin kan helpen, dan is ie welkom. We willen dat onderdeel heel graag automatiseren’’, vertelt Knook. De fabriek moet eind oktober zijn eerste productie draaien. De onderdelen van de eerste robots zijn net aangevoerd en worden gemonteerd op de 3.200 vierkante meter grote vloer van de nieuwe fabriek in Harlingen. Zes robotstations krijgen elk hun eigen taak. De prefab gevels, voorzien van speciale isolatie van Kingspan-Unidek, worden in een carrousel ingevoerd. De zware betonelementen worden verticaal op een tafel neergezet en daarna horizontaal gekanteld. Een volgend station bewerkt de isolatie om een geringe tolerantie te bereiken. Dat is nodig om de kwaliteit van het lijmwerk en de uiteindelijke gevel te waarborgen. Veel afval is er niet. De isolatieplaten worden op maat gemaakt en geleverd als een legpuzzel. Bij de bewerking van het EPS wordt hooguit een centimeter van de platen afgegloeid. Het overschot aan isolatiemateriaal wordt geshredderd en daarna hergebruikt, onder andere als spouwmuurisolatie.Het productieproces in Harlingen wordt continu gemonitord. Op de robotlijn worden tientallen parameters gecontroleerd.
