Serieus bouwen met legoblokken van stro / Petra Platschorre

BIOBASED BOUWEN

Serieus bouwen met legoblokken van stro

Energieneutrale strowoningen van Strotec op het voormalige Philips-terrein Strijp-R in Eindhoven. Foto: Architecten|En|En / BASE Photography

Het klinkt primitief en ouderwets, maar het heeft moderne voordelen: strobouw. Bij Strotec zweren ze bij het materiaal, dat steeds meer interesse wekt in de bouw. De eerste grote opdracht van 25 huizen is binnen.

“Op het moment dat je met biobased materialen werkt, heb je de mogelijkheid om dampopen te bouwen”

DOOR PETRA PLATSCHORRE

Bouwen met stro klinkt nogal ambachtelijk, maar de prefab stropanelen die Strotec aan de man probeert te brengen zijn toch echt van deze tijd. Het stro zit geperst in houten kratten, die prefab worden geproduceerd. “Het is eigenlijk een houtskeletbouwsysteem, gevuld met stro”, legt Jan Walrecht van Strotec uit. Op de bouwplaats komen de panelen genummerd aan en worden ze als een soort legoblokken aan elkaar geschroefd. “Je kunt er in één dag een hele woonlaag van bouwen”, zegt Walrecht.

Dampopen bouwen Het idee om met stro te gaan bouwen, begon uit de behoefte om de woningbouw te verbeteren, zegt Walrecht. “De woningen worden steeds dampdichter. Alles wordt dicht geseald en wordt met mechanische installaties van verse lucht voorzien. Op het moment dat je met biobased materialen werkt, heb je de mogelijkheid om dampopen te bouwen.” Daarnaast was hij op zoek naar een bouwmateriaal dat duurzamer was dan materialen die veelal nog gebruikt worden.

Energiezuinig Het oog viel op stro. De voordelen van stro zijn groot, zegt hij. Zo zorgt stro voor een prettig dampopen binnenklimaat. Door de hoge isolatiewaarde van de panelen blijft er een constante temperatuur en maakt het de woning heel energiezuinig. Waar een RC-waarde van 4,5 de eis is, ligt dat bij de panelen zel fs op 8,3. Daarnaast kunnen de muren gestuct worden met leem, om het zo dampopen mogeli jk te houden.

Ook de voordelen op het gebied van CO2-uitstoot is groot. “Stro neemt CO2 op. Het is nu eigenlijk een restproduct. Stro wordt of door de grond geploegd, of het gaat de verbrandingsovens in voor groene stroom. Maar dat is zonde, dan komt er ook juist weer CO2 vrij. En het idee met biobased bouwen is dat je juist CO2 opslaat in het materiaal en het zo vasthoudt. We kunnen dus per woning heel veel CO2 opslaan.”

Brandveiligheid is ook geen probleem, stelt Walrecht gerust. Doordat het stro wordt geperst, bevatten de panelen geen zuurstof en heeft het materiaal een brandwerendheid van twee uur.

Grotere projecten Maar de ouderwetse strobouw is nogal bewerkelijk. Een modern stroproduct moest dit probleem verhelpen, zodat er wel serieus mee gebouwd kon worden. De zoektocht naar het juiste product eindigde in Litouwen bij het bedrijf EcoCocon. De eerste stap voor bou

Sneller en hoger bouwen op een onmogelijke locatie?

Dan moet je bij Ursem zijn!

Ontwerp: Studioninedots Fotografie: Laura Miezite

‘Modulair bouwen is hét antwoord op actuele uitdagingen in de bouw’

Modulair bouwen wint snel terrein in Nederland. Het zorgt ervoor dat er duurzamer, slimmer én sneller gebouwd kan worden, tegen een realistische prijs en met een hogere kwaliteit. Met modulair bouwen geven wij een antwoord op actuele uitdagingen in de traditionele bouw, zoals personeelstekorten, lange wachttijden en te hoge (faal) kosten. Maar ook voor de stikstofproblematiek, omdat aanzienlijk minder werkzaamheden én machines op de bouwplaats nodig zijn en transportbewegingen tot een minimum worden beperkt.

Modulair bouwen is prefab bouwen in optima forma, waarbij naar wens complete woningen, woningdelen of badkamers kant-en-klaar op de bouwplaats worden aangeleverd. Als organisatie maken we de prefabricagegraad graag zo hoog mogelijk, zodat de modules op de bouwplaats eenvoudig als legoblokjes gestapeld kunnen worden en een hoogwaardig gebouw ontstaat. Omdat modulaire bouw plaatsvindt in een fabriek en niet op de bouwplaats zelf, kan de productie van de modules gelijklopen met het grondwerk en de fundering. De bouw vindt bovendien onder de beste omstandigheden plaats. Het weer heeft geen enkele invloed op het bouwproces en de monteurs hebben alle gereedschappen bij de hand. Ook is de doorlooptijd op locatie aanzienlijk korter, waardoor overlast voor de omgeving tot een minimum wordt beperkt.

Tot 70 meter en hoger Aan de basis van de modulaire bouwsystemen ligt een betonvloer. Voor de wanden hebben opdrachtgevers keuze uit houtskeletbouw of een houtskeletbouw-staal-combinatie. Voor binnenstedelijke hoogbouwprojecten hebben wij bovendien een hoogbouwsysteem ontwikkeld met een betonnen vloer, houtskeletbouw wanden en geïntegreerde betonnen kolommen, die tot 70 meter of zelfs hoger gestapeld kunnen worden. Als organisatie ontwikkelen we onze producten continu. Zo hebben we voor Hotel Jakarta Amsterdam modules met beton en kruislaaghout (Cross Laminated Timber) gemaakt. Onze volgende stap is een volledig houten module, waarmee we nog beter tegemoetkomen aan de ambities voor een duurzame toekomst.

“Om maximaal voordeel te behalen is het belangrijk om zo vroeg mogelijk in het proces modulair te ontwerpen en te denken”

Corporaties Over de kwaliteit zijn corporaties tevreden. Ze zien dat de conceptwoningen goed in elkaar zitten. Bouwoplossingen zijn al doordacht in het concept, die hoeven dus niet meer per project bedacht te worden. Alles is netjes afgewerkt en dat is fijn voor de bewoners. Ze hebben de ambitie om in de toekomst een forse bouwstroom te realiseren. Wij onderstrepen het belang van omvang en continuïteit van de productie van de modulaire woonmodules. We hebben een fantastische productielocatie met innovatieve en vooruitstrevende mogelijkheden die nog meer aan kan. Om die reden voeren we gesprekken met corporatiebestuurders om de productievraag te bundelen over projecten heen. Het initiatief van corporaties om hun vraag te combineren is echt een grote stap de goede richting in. Maak ook het verschil en bouw samen met ons modulair.

Een woonlaag wordt in elkaar gezet met EcoCocon-panelen. Foto: Strotec

wen op grotere schaal is gezet met het project in Kaatsheuvel, waar 25 woningen worden gerealiseerd door Bouwfonds BPD. De bouw is net gestart.

Daarnaast heeft Strotec betaalbare woningen ontworpen die interessant kunnen zijn voor woningcorporaties. “Prefab is snelbouw. Dan kun je heel serieus bouwen, daarom gaan wij nu woningcorporaties benaderen.” Vooral de energiezuinigheid van de woningen kan interessant zijn voor woningcorporaties, denkt Walrecht, zeker in combinatie met bijvoorbeeld zonnepanelen. Ook heeft Strotec een project voor een school lopen. Zodra de afzet groot genoeg is, wordt ook een productiefaciliteit voor de stropanelen in Nederland gebouwd.

Kwestie van geduld Bij Strotec noemen ze hun woningen Columbuswoningen, verwijzend naar het ei van Columbus; de woningbouw kan anders. Maar verandering in de bouw gaat traag. Dat is Walrecht wel gewend. “Het is een kwestie van geduld. Het is een gegeven dat de bouw traditioneel is. De bouw is zo ingericht dat het heel moeilijk is om partijen zover te krijgen dat ze hiermee aan de slag willen. Dat is nog de grootse hobbel, anders waren we al veel verder.”

Verandering in de bouw wordt vooral afgedwongen, stelt Walrecht. Hij ziet dus graag extra eisen van de Rijksoverheid om bijvoorbeeld de ecologische footprint van nieuwe woningen te verlagen. “We moeten naar een CO2-vrije productie van alles. En bij de woningbouw kan het al, alleen doet nog bijna niemand het. En wij kunnen het al, dus het is een kwestie van geduld en flink stimuleren. Het wordt steeds bekender.”

Iedereen aan het stro dus, als het aan Walrecht ligt.

Het ontwerp voor de nieuwbouwwoningen in Kaatsheuvel, waar op grote schaal wordt gebouwd met stro. Foto: BPD

Zelf is hij ook een ervaringsdeskundige, want hij woont in een huis met de EcoCocon-panelen. Er staat zelfs een bordje in de tuin: ‘Je zou het zo niet zeggen, maar deze woning is gebouwd met stro’.

Alleen maar hout en stro In de toekomst zien ze bij Strotec graag huizen van alleen maar hout en stro, voor een optimale ecologische footprint. Het huis waar Walrecht zelf in woont en de huizen die gebouwd worden in Kaatsheuvel zijn nog ‘hybride’. Ze zijn nog niet volledig gebouwd met hout en de EcoCocon-panelen. Bij de hybride woningen worden nog wel breedplaatvloeren gebruikt die op de woningscheidende wanden liggen. “De voor en achtergevels worden dan met de stro-elementen gemaakt”, zegt Walrecht. “Daarmee heb je dus wel die damopenheid van voor naar achter. Zo krijg je toch een veel beter binnenklimaat.”