Les 30 Gedichten lezen en bespreken

30 Gedichten lezen en bespreken

1

Je beschrijft hoe je verschillende gedichten ervaart 2

Je bespreekt en interpreteert gedichten

Je vergelijkt je eigen mening met opinies van anderen 3

1

SITUEREN

1 Hieronder vind je verschillende uitspraken over poëzie van bekende nationale en internationale dichters en denkers. a Duid aan in welke quotes jij je kunt vinden. b Vraag aan een medeleerling uitleg bij de uitspraken die je niet begrijpt. c Overloop in kleine groepen de lijst. Waar komt jullie mening overeen, waar niet? Leg aan elkaar uit waarom je dat vindt.

quote

 Poëzie lezen heeft meer met aanvoelen te maken dan met begrijpen. Poëzie moet wankelen op de rand van je begrip. (Maria Barnas)  Poëzie heelt de wonden die het verstand geslagen heeft. (Novalis)  Poëzie is het open en dicht doen van een deur, waarna zij die er doorheen keken, moeten kunnen raden wat ze in die korte tijd hebben gezien. (Carl Sandburg)  Goede poëzie is als de lezer weet: ik ken dat gevoel maar ik had er zelf geen woorden voor. (Gerrit Kouwenaar)  Zonder liefde en jaloezie geen poëzie. (Remco Campert)  Poëzie opent onze ogen voor het schone en brengt het onzichtbare aan het licht.

Poëzie is verwondering. (Nathalie Sarraute)  Een gedicht moet je aan het denken zetten over de realiteit en je niet meer loslaten.  Poëzie van en voor de aarde is nooit dood. (John Keats)  Poëzie heeft geen normen. Poëzie danst op de maat van het ogenblik. (Hugo Claus)  De bron van alle poëzie is het diepe gevoel van wat onuitsprekelijk is. (Lucien Areat)  Poëzie brengt hoop in het hart van haar lezers. gedichtnummer

2 Lees individueel de gedichten op de volgende pagina's een eerste keer. Schrijf bij ieder gedicht een bijvoeglijk naamwoord dat jouw eerste indruk van het gedicht omschrijft. pijnlijk verrassend ontroerend hoopvol eenvoudig herkenbaar ingewikkeld oninteressant grappig verwarrend kleurrijk serieus koud emotioneel

De autobezitter

Er stapt een man in een auto verricht de nodige handelingen voor het rijden en rijdt daarna dan ook inderdaad weg

K. Schippers. Barbarber 1

Twee zonnen 2

Wanneer ik ga slapen ligt de zee nog steeds beneden en altijd is de zon me voor. Ik sta bij een uitsnede van donker water en later ben ik bij de boten

met zeilen wit zo licht als opgeluchte stemmen en tussen de schaterende meeuwen weleens opgetogen.

Maar in de ring die ik kreeg sta ik scheef naast een datum. En ik zie hem in de verte gaan, met een zon. Slordig herhaald in het raam.

Hij noemde me Bloem. Ook wel Lente, Sexy, Liefste, Liefde, Lief en de laatste tijd steeds vaker Lieverniet, Neelater, Alsjeblieft.

Maria Barnas. Twee zonnen

Strijk alle eer op

Zoals je na de griep eindelijk weer opstaat en geniet dat je niet meteen weer moet gaan liggen zoiets

als bij een wandeling – te ver te donker te veel modder plots weer bij het pad staan zoiets

zoals je na het zwemmen – te diep te hoge golven wind aanlandig, onverwachts

het zand onder je voeten voelt en denkt dit. Dit heb ik zelf gedaan en deze nieuwe grond

heb ik gevonden, deze kust is alleen voor mij.

Runa Svetlikova. Drieëntwintig tips om de hond en je demonen aan de lijn te houden 3

De stoet trok voorbij

De stoet trok voorbij En wij sliepen

De stoet trok voorbij Zong opzwepende liederen En wij sliepen!

De stoet trok voorbij Schreeuwde met wel duizend Roodgloeiende kelen En wij sliepen!!

De stoet trok voorbij Schreeuwde met – wat zeg ik –Wel honderdduizend Roodgloeiende kelen En wij sliepen!!!

De stoet trok voorbij Roffelde op carrosserieën Zette jachthoorns in Verhitte het klimaat En wij sliepen!!!!

De stoet trok voorbij Drong zich binnen in onze huizen Trok de lakens onder ons vandaan Schreef er nieuwe leuzen op Spande die aan En wij sliepen!!!!!

Terwijl we droomden dat Een stoet voorbij trok En wij sliepen Terwijl wij droomden Dat een stoet voorbij trok Zelfs in onze dromen Sliepen wij

En toen wij eenmaal wakker werden Loom en zwetend uit het raam hingen Zagen wij geen stoet meer Alleen verlaten straten Met een klein haast aandoenlijk Zwellend riviertje Van glinsterend

Smeltwater 4

Maud Vanhauwaert. Het stad in mij Vogels, vissen 5

Zet de radio uit. Je hoort niets nieuws. De stilte wacht geduldig af. Vouw de krant dicht. Hij was oud voordat hij werd gedrukt. Zoek niet, deel niet, duim niet tot je vierkant ziet. Zet eindelijk het scherm op zwart.

Ik ben net zo bang als jij, net zo bezorgd voor iedereen die ik niet missen kan. Ik had ook gespaard voor andere dingen: verre reizen, eerste hulp bij een gebroken hart, een auto die wat vaker start.

Maar: in Wuhan hoor je vogels zingen. Boven China was de lucht nog nooit zo blauw. In Venetië zien ze vissen in het helderste water sinds tijden.

De kunst van leven was altijd dezelfde: ongevraagd komen, ongewild gaan, intussen doen wat je het liefste doet, vrede sluiten met je lot.

Sluit de voordeur. Zet de tuindeur open, voel de zon op je gezicht. Denk voor je uit wat niemand hardop durft te zeggen: wij zijn een virus dat een virus heeft gekregen.

Ingmar Heytze

2

GEDICHTEN BELEVEN

1 Herlees elk gedicht en omschrijf in één zin waarover het gaat.

• gedicht 1:

• gedicht 2:

• gedicht 3:

• gedicht 4:

• gedicht 5:

2 Overloop de gedichten samen met een medeleerling. a Welke twee gedichten spreken jullie aan? Formuleer voor elk gedicht waarom je dat vindt.

b Welk gedicht spreekt jullie helemaal niet aan? Geef aan wat jullie daaraan stoort.

c Welke gedichten vinden jullie moeilijk om na één keer lezen te begrijpen?

3 Op sociale media geven mensen vaak onge lterd hun mening. Hieronder vind je vijf comments die als reactie onder één van de gedichten zouden kunnen geplaatst zijn. Schrijf onder iedere commentaar: a het nummer van het gedicht waarbij het hoort; b of het een positieve (+) of negatieve (-) reactie is; c of je het er mee eens bent (omcirkel ‘Vind ik leuk’); d of het een gepaste (G) of ongepaste (OG) commentaar is.

Bushra Hassan

Naar het nieuws moet je inderdaad niet luisteren, het is allemaal FAKE!!! Ziektes zijn bedacht om ons binnen te houden terwijl ze in het geniep 5G uitrollen!!!

Vind ik leuk • Beantwoorden

Yannick Deroo

Dit gedicht lijkt echt over mijzelf te gaan. Nadat mijn vriend me verliet, heb ik heel diep gezeten, zwarte gedachten gehad zelfs, je denkt niet dat je er ooit nog bovenop komt. Maar dan ineens ... gaat het toch weer.

Vind ik leuk • Beantwoorden

Narek

Na de jeugd, de dichters ... Het was te denken dat ook die linkse moraalridders ons op het matje zouden komen roepen. Maar als ze denken dat ze ons met wat poëzie voor hun kar kunnen spannen ... ik houd ook van de natuur hoor maar al die bangmakerij...

Vind ik leuk • Beantwoorden

Zita Maes

Huh? Waarom schrijven die dichters niet gewoon duidelijk en klaar wat ze bedoelen? Ik heb geen zin om een tekst tien keer te moeten lezen …

Vind ik leuk • Beantwoorden

Saar V.

Is dit serieus? Dat is toch geen gedicht? Dat kan ieder klein kind …

Vind ik leuk • Beantwoorden

3

DOORDRINGEN TOT DE TEKST

1 Wat is voor jou doorslaggevend om te bepalen of je een gedicht goed of slecht vindt? Kruis de twee belangrijkste elementen aan.  moeilijkheidsgraad  herkenbare gevoelens  originaliteit  klanken  het roept beelden bij je op  het zet je aan het denken

 iets anders:

2 Keer nu terug naar de tabel met quotes aan het begin van deze les. Schrijf naast iedere quote het nummer van de gedichten die er volgens jou bij passen. 3 Je zoomt nu in op de inhoud van één gedicht. Je leraar geeft je instructies over hoe je dat aanpakt.

Bij sommige gedichten is er een QR-code geplaatst. Door die code te scannen, kun je extra materiaal bekijken dat bij het gedicht hoort. Soms is het een filmpje dat te maken heeft met het gedicht, andere codes verwijzen je naar een filmpje waarin de auteur zijn gedicht voorleest.

De autobezitter a Als je De autobezitter in een andere context zou lezen, zou je dan denken dat het een gedicht is? Waarom wel/niet?

b Waarom heeft de dichter dit volgens jou neergeschreven als gedicht?

c Bekijk nu een fragment uit het programma Winteruur met Geert Verdickt. In dit programma gaan bekende mensen met Wim Helsen in gesprek over hun favoriete tekst.

Waarom waardeert de muzikant Geert Verdickt dit korte gedicht?

d Hoe sta je tegenover het gedicht na het bekijken van het fragment?

FRAGMENT

Twee zonnen a ‘En altijd is de zon me voor’; waarmee verliest de ik het steeds van de zon?

b ‘Maar in de ring die ik kreeg sta ik scheef naast een datum’. Ook uit dit vers kun je afl eiden dat er iets niet in orde is. Welke twee woorden geven dat aan?

c Wat kun je afl eiden uit de laatste strofe?

d ‘En ik zie hem in de verte gaan, met een zon’. Wat doet dat vers ons vermoeden?

AUDIO

e Kun je in deze context de titel Twee zonnen verklaren?

Strijk alle eer op a Je leest hier een fragment uit een interview met Runa Svetlikova. Ze verklaart hoe de bundel waarin Strijk alle eer op te lezen is, tot stand kwam. Staat dat gedicht volgens jou eerder vooraan of achteraan in de bundel? Geef een argument waarom je dat denkt.

Je publiceert dan eindelijk dat debuut en denkt héh héh. Nu heb ik mijn leven echt op de rails. Ik ben er. En dan ontploft je relatie en navigeer je plots het mijnenveld van het co-ouderschap, werk in een sapjesfabriek om aan een inkomen te komen, ga je neer met zware rugklachten, blijkt er ongemerkt een nieuw lief naast je te lopen, blijkt het toch verbazingwekkend donker in je hoofd, win je een heleboel prijzen, staat op mooie podia, kun je absoluut geen woord meer uit je pen krijgen, word je gevraagd om schrijfles te geven, geniet daar immens van, krijgt huidkanker, bent gelukkig met je lief en ongelukkig met je lijf, krijgt handenvol liefde van alle kanten en voelt je toch eenzaam, en schrijft uiteindelijk uit pure miserie dit boek, een rauwe, ongecensureerde neerslag van het soort periode die iedereen wel eens meemaakt. Vliegen in de lucht en neerkomen in de kak zeg maar, en je afvragen of je ooit nog wel opstijgt. (…)

Runa Svetlikova., Drieëntwintig tips om de hond en je demonen aan de lijn te houden

b Welke vorm van beeldspraak staat centraal in het gedicht?

c Kun je zelf nog een soortgelijk voorbeeld bedenken?

d Herken je het gevoel dat centraal staat? Wanneer voelde jij je zo?

De stoet trok voorbij a Welk thema behandelt dichteres Maud Vanhauwaert in het gedicht?

b Waartoe wil ze de lezer oproepen?

c Maud Vanhauwaert maakt ook vormelijk duidelijk dat de boodschap alsmaar dringender wordt en er steeds meer mensen zich bij ‘de stoet’ aansluiten. Hoe zie je dat?

d ‘Terwijl we droomden dat … ’ Wie is ‘wij’ en waar dromen ze van, denk je?

e Welke metafoor gebruikt de dichteres om het ‘niet handelen’ van de mensen uit te drukken?

f Voel je je aangesproken door het gedicht? Beschouw jij jezelf als deel van de stoet of deel van de slapers?

VIDEO

Maud Vanhauwaert is een van de ruim 160 dichters uit Nederland en Vlaanderen die zich ‘klimaatdichters’ noemen. De leden delen allemaal dezelfde zorg: de toestand van de aarde. Met poëzie in al haar verschijningsvormen strijden zij voor een klimaatvriendelijke wereld. De dichtbundel Zwemlessen voor later bevat een bonte verzameling van gedichten, geschreven door jonge honden en ervaren rotten in het vak. U vindt in deze bundel natuurlyriek, afgewisseld met oproepen over ijsberen, wieren en parkeerplekken, traditionele dichtvormen en videogedichten. De opbrengst van deze bundel gaat naar One World Tree Planting.

Vogels, vissen a Welk thema behandelt de dichter Ingmar Heytze in het gedicht?

onDERWEG

© Uitgeverij Vrijdag en de Klimaatdichters

b Ook in dit gedicht roept de dichter de lezer op tot iets. Wat vraagt hij ons in de eerste strofe?

c Verklaar ‘duim niet tot je vierkant ziet’ en ‘zet eindelijk het scherm op zwart’.

d ‘De kunst van leven was altijd dezelfde: ongevraagd komen, ongewild gaan, intussen doen wat je het liefste doet, vrede sluiten met je lot.’

Wat is dan de kunst van het leven volgens Ingmar?

e Ingmar Heytze eindigt zijn optimistische gedicht met een harde boodschap: ‘Wij zijn een virus dat een virus heeft gekregen’. Wat bedoelt hij daarmee?

f Welk eff ect heeft het gedicht op jou?