Les 21 Actieve en passieve zinnen

21 Actieve en passieve zinnen

1

Je kent het verschil tussen een actieve en een passieve zin 3

Je kunt een actieve zin omzetten naar een passieve zin en omgekeerd

2

Je weet in welke situatie je best een actieve zin of een passieve zin gebruikt

1

HET VERSCHIL TUSSEN ACTIEVE EN PASSIEVE ZINNEN

1 Hieronder vind je acht zinnen. a Onderstreep in de volgende zinnen het onderwerp één keer en de persoonsvorm twee keer. b In welke zinnen voert het onderwerp het werkwoord echt uit? Duid aan.  De kinderen spelen elke week voetbal.  Er werden gisteren bloemen bezorgd aan alle tachtigjarigen uit de gemeente.  Mijn opa werd vorig weekend gevierd.  Oma bakt altijd heerlijke pannenkoeken.  De trainer wordt door de spelers op de schouders gedragen.  De hele voormiddag opereerde de chirurg om de patiënt in leven te houden.  Die jeugdspeler scoorde het eerste doelpunt van het toernooi.  We zullen door de directie op de hoogte worden gebracht.

2 In deze kennisclip wordt het verschil tussen actieve en passieve zinnen samengevat.

Bekijk de clip en vul achteraf het onthouden-kader in.

KENNISCLIP

onthouden

Zinnen met een werkwoordelijk gezegde kunnen zowel actief als passief zijn. Vergelijk even deze twee voorbeelden:

Emma voert de kinderen naar de basketbal - De kinderen worden naar de basketbalmatch

match. (= ) gevoerd. (= )

In de actieve zin is Emma het

het

en is Emma

in het gezegde terechtkomt. en de kinderen

. In de passieve zin is De kinderen het

. We zien dat hier ook het hulpwerkwoord

Als in de actieve zin het hulpwerkwoord zijn. gebruikt wordt, dan krijgt de passieve zin

Emma heeft de kinderen naar de basketbalmatch gevoerd. (= actief) De kinderen zijn naar de basketbalmatch gevoerd. (= passief)

Het idee achter de benamingen van actief en passief is vrij logisch:

In het bovenstaande voorbeeld is het Emma die de kinderen voert én zijn het niet de kinderen

die voeren. Daarmee raak je meteen aan de hoofdreden om een passieve zin te gebruiken:

Je kunt natuurlijk wel altijd Emma terug in je passieve zin opnemen. Dan krijgt het opnieuw extra aandacht in de zin.

De kinderen worden

Het woordje maken. naar de basketbalmatch gevoerd.

is soms nodig om een passieve zin correct te

Er werd gedanst. Er zijn gisteren vier beelden uit het museum gestolen.

11.1.6

3 Zet de actieve zinnen om naar passieve zinnen. a Lewis Hamilton won de Grote Prijs van Monaco.

b Iemand stichtte brand in een appartementsgebouw aan de Vlaamse Kaai.

c Tijdens het broedseizoen bouwt de vogel een nest.

d De orkaan verwoestte een groot deel van de oostkust van Groot-Brittannië.

e De gezichtsherkenning van onze nieuwe bewakingscamera’s zal toekomstige inbrekers registreren.

4 Zet de passieve zinnen om naar actieve zinnen. a De desserten worden bereid door een chocolatier.

b Er wordt in de meeste scholen een verbod op gsm-gebruik tijdens de lessen ingevoerd door de directie.

c De leerlingen worden door een leraar begeleid naar de schouwburg.

d Er is door een rat een gat in de vloer gebeten.

e Het boek zal door Jan aan Victor gegeven worden.

5 Zet de actieve zinnen om naar passieve zinnen, en de passieve zinnen naar actieve zinnen. a De tuinlieden spitten de tuin om.

b De boodschappen zijn door Niek bezorgd.

c Eva neemt het fototoestel mee.

d Hij maakt een moeilijke toets.

e Het spookverhaal wordt door Koen verteld.

f De tas zal hier door Thomas neergezet worden.

g Jullie hebben dat raadsel opgelost.

h De weg wordt door de gids gewezen.

i Zij heeft de wedstrijd gewonnen.

j Jij koopt dat boek.

2

ACTIEVE EN PASSIEVE ZINNEN IN JE TEKSTEN

1 Kies je hier beter voor een actieve of voor een passieve zin? Waarom? Motiveer met behulp van onderstaande tips.

tip

Actief of passief? 1 Zorg voor eenduidige zinnen. Vermijd verwarring. 2 Vermijd ‘zullen’ en ‘worden’ waar het niet nodig is. 3 Gebruik een passieve zin om een zinsdeel te beklemtonen. 4 Gebruik een passieve zin als je het onderwerp niet weet. Vermijd ‘men’.

a  passief De nieuwe begroting wordt morgen aan de Kamer voorgelegd en daarna geeft de regering een persconferentie.  actief De regering legt morgen de nieuwe begroting aan de Kamer voor en geeft daarna een persconferentie.

b  passief In Brussel is het koninklijk paleis door de bliksem getroffen.  actief De bliksem heeft het koninklijk paleis in Brussel getroffen.

c  passief Waarom is dat niet vanaf het begin gezegd?  actief Waarom heeft men dat niet vanaf het begin gezegd?

d  passief De resultaten van het onderzoek werden door de arts bestudeerd.  actief De arts bestudeerde de resultaten van het onderzoek.

e  passief De leerling die jarig is, werd door de leerkracht gefeliciteerd.  actief De leerkracht feliciteerde de leerling die jarig is.

f  passief De automobilist die door de agent neergeschoten is, was een bekende voetballer.  actief De automobilist die de agent heeft neergeschoten, was een bekende voetballer.

g  passief Over tien dagen worden de gesprekken tussen Noord- en Zuid-Korea hervat.  actief Over tien dagen hervatten Noord- en Zuid-Korea hun gesprekken.

h  passief We beginnen onze reis in New Orleans. De stad is gesticht door de Fransen in de achttiende eeuw.  actief We beginnen onze reis in New Orleans. De Fransen hebben de stad gesticht in de achttiende eeuw.

i  passief Er wordt wel eens beweerd dat voetballers ijdeltuiten zijn.  actief Men beweert wel eens dat voetballers ijdeltuiten zijn.

j  passief Dit formulier moet door de aanvragers binnen vier weken worden teruggestuurd naar de personeelsdienst.  actief De aanvragers moeten dit formulier binnen vier weken naar de personeelsdienst terugsturen.

11.1.6

2 Zet de tekst om van passief naar actief.

liever niet Dit formulier moet door de aanvragers binnen vier weken worden teruggestuurd naar de personeelsdienst. De aanvragen worden door de personeelsdienst verwerkt in de volgorde van de datum van ontvangst. Uiteindelijk wordt door het gemeentebestuur beslist welke personen in aanmerking zullen komen voor de premie.

Hulp nodig bij het schrijven? Gebruik de Schrijfassistent die KU Leuven, VRT en De Standaard samen ontwikkelden. Via schrijfassistent.be kun je onder andere zien of je niet te veel zinnen in de passiefvorm gebruikt. Daarnaast let de tool erop dat je niet te veel woorden herhaalt, dat je spelling correct is en dat je tekst vlot geschreven is. maar wel

tip

3 Je leraar zet online een zelftest voor je klaar. Zo kun je zelf nagaan of je dit leerstofonderdeel beheerst. Op basis van je resultaat krijg je aanvullende oefeningen. 4 Daag nu in groep je medeleerlingen uit voor Let op je woorden!, een spel waarin jullie op een creatieve manier aan de slag gaan met actieve en passieve formuleringen.

SPELREGELS