Wystawa czasowa / Z tarpanem w tle Każdy na pewno je sobie przypomni… A może dopiero się dowie? Kto wie? Tak trudny dla wszystkich rok 2020 spowodował odwołanie różnych wydarzeń. Nie odbyło się również Ogólnopolskie Święto Lasu. A co przyniesie przyszłość? Wystawa skłania do refleksji, zwraca uwagę na to, jak ważną rolę w życiu ludzi pełnią lasy, a nawet pojedyncze drzewa. Jak istotne jest to również teraz, w obliczu zmian klimatycznych. Początki Święta Lasu wiązały się z odbudową kraju po zniszczeniach wojennych. Dzisiaj, tocząc batalię o środowisko, hasła wypowiadane blisko 90 lat temu są wciąż aktualne. Zapraszamy Państwa do wspólnego świętowania. Mimo wszystko, a może właśnie dlatego! Tekst: Joanna Kostka
Święto Lasu w Nadleśnictwie Grabownica, 27.04.1935 r. (fot. archiwum OKL)
Co? – O Święcie Lasu – wystawa czasowa w Muzeum Leśnictwa w Gołuchowie Gdzie? – Oficyna, sala wystaw czasowych na II piętrze Kiedy? – od 1 marca do 31 sierpnia 2021 roku
JAKI JEST KONIK POLSKI Konik polski to jedyna rodzima rasa koni, która wywodzi się bezpośrednio od tarpanów. Historia tych ostatnich nie jest do końca wyjaśniona. Część badaczy twierdzi, że były one końmi wtórnie zdziczałymi, większość jest jednak przekonana o ich pierwotnej dzikości. Potwierdzać to mają zapiski i rysunki podróżnych pisarzy, którzy je widywali i nazywali Equii silvestris (konie leśne). Jedno z takich świadectw zostawił w XVII wieku Kajetan Koźmian: „Chowały się tam i mnożyły dzikie konie, które widziałem. Postać ich mała, jak koń włościański, lecz osiadłe, krępe i z grubą lecz gładką nogą, siły wielkiej, sierści jednakowej karo-myszatej”. Dawno temu
fot. Rafał Walendowski
Tarpany jeszcze w XVIII wieku można było spotkać w lasach Polski, Litwy i Prus. Na wolności utrzymały się najdłużej w okolicy Puszczy Białowieskiej. W drugiej połowie XVIII wieku odłowiono je i umieszczono w Zwierzyńcu, rezerwacie łowieckim hrabiego Zamoyskiego. Na początku XIX wieku tarpany – konie odporne na duży wysiłek fizyczny i surowy klimat, a z charakteru płochliwe i trudne do ujarzmienia – rozdano okolicznym chłopom, którzy skrzyżowali je z końmi domowymi. Sto lat później, po badaniach przeprowadzonych przez Jana Grabowskiego i Stanisława Schucha, okazało się, że w tamtych rejonach przetrwały konie przypominające wyglądem tarpany. W latach 20. XX wieku zaczął je badać profesor Tadeusz Vetulani. Był on zdania, że odmiana leśna tarpana wydzieliła się z koni zamieszkujących stepy wschodniej Europy i to od niej pocho-
5
