NVVR-0522-2383 Wervelwind Magazine nr2 2022

WERVELWIND, HET KWARTAALBLAD VAN DE NEDERLANDSE VERENIGING VAN RUGPATIËNTEN ‘DE WERVELKOLOM’

33e jaargang

nr 2 - 2022 Informatie van zorg­ verzekeraars vaak wel vindbaar, maar niet ­altijd goed te begrijpen voor verzekerden Column: - Stel Wat is samen beslissen Afspraken over verantwoord wisselen medicijnen rond

De kunst van het doseren 2: ­Bewegen zonder compensatie

Méér dan een steuntje in de rug!

Ook adverteren in dit magazine?

De lezers van Wervelwind zijn uitermate betrokken bij hun blad.

Wilt u hen bereiken? Adverteer!

Bel Ruud Leenheer: 088-07 07 230 of mail naar info@nvvr.nl

2 | wervelwind

COLOFON 33e Jaargang, nummer 2 – 2022 ISSN: 1388-3941 ‘Wervelwind’ is een uitgave van de Nederlandse Vereniging van Rugpatiënten ‘de Wervelkolom’.

Opgericht 21 September 1987 K.v.K. 40411953 Den Haag ING: NL82INGB0000571814 T.n.v. NVVR 'de Wervelkolom' Ridderkerk De contributie bedraagt € 25,00 per jaar. ­Wanneer u zich aanmeldt na 1 juli, € 12,50 voor het resterende deel van het jaar.

De bijdrage voor partnerlidmaatschap is € 12,50 per jaar.

Postadres secretariaat: Bergwegplantsoen 244 3037 SK Rotterdam Tel: 088- 07 07 210 secretariaat@nvvr.nl Ledenadministratie: Bergwegplantsoen 244 3037 SK Rotterdam tel: 088-07 07 230 ledenadministratie@nvvr.nl Infolijn: Tel: 088-07 07 200 (lokaal tarief) Op werkdagen behalve donderdag van 10.00 - 12.00 uur Samenstelling bestuur: Voorzitter: Leen Voogt Secretaris a.i.: Ruud Leenheer Penningmeester: Cor de Jong Alg. bestuursleden: Annette Braam en Marjon Dielhof Medewerker: Harma Veld Erevoorzitter: Dr. Ir. N. Stenvers †

Van de Redactie Voor u ligt al weer het 2e nummer van 2022.

In de vereniging begint alles weer langzaamaan normaal te worden.

Vergaderingen kunnen weer in levende lijve plaatsvinden. Inloopuren en beurzen komen ook weer op gang.

Helaas begint de samenstelling van de redactie binnen niet al te lange termijn een puzzel te worden.

We zijn dringend op zoek naar mensen die de redactie willen komen versterken. Dit kan zijn als volwaardig redactielid of als iemand die soms een artikel aanlevert of iemand die op verzoek een bepaald onderwerp uitzoekt en daar een artikel over schrijft.

We zijn ook dringend op zoek naar iemand die de functie van eindredacteur kan invullen.

In dit nummer vindt u o.a. een artikel van de heer J.P. van Wingerden dat een vervolg is op zijn artikel in Wervelwind 4-2021.

Tevens is er een reactie op het artikel "Een duivels dilemma" in de vorige uitgave 1-2022 We wensen u veel leesplezier en mogelijk tot ziens op de Landelijke Contactdag op 25 juni 2022 in Ede.

Hulpvragen: Medische, juridische en psychologische hulpvragen? U kunt hiervoor contacten via het secretariaat: secretariaat@nvvr.nl Vormgeving: Wentelwereld, Bergen op Zoom Druk: Quadraat, Oud Beijerland Redactie Karin Schaap Swen Meereboer Mathieu Cosemans Adrie Spruit Medewerkers: Dinès Betting Liesbeth v.d. Assche Ineke Schlaman Ruud Leenheer

De vereniging is lid van de Patiëntenfederatie Nederland en ieder(in)

Internet: www.ruginfo.nl Twitter: twitter.com/Wervelkolom Facebook.com/wervelkolom E-mail adressen: Algemeen: info@nvvr.nl Voorzitter: voorzitter@nvvr.nl Penningmeester: penningmeester@nvvr.nl Secretariaat: secretariaat@nvvr.nl Ledenadministratie: ledenadministratie@nvvr.nl Redactie: wervelwind@nvvr.nl

De deadline voor Wervelwind 2022-3 is 8 augustus 2022.

Mocht u eind september 2022 dit nummer nog niet ontvangen hebben, geeft u dan even een melding aan de ledenadministratie: ledenadministratie@nvvr.nl of 088-07 07 230.

wervelwind | 3

Direct op de hoogte van NVVR-nieuws?

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief Wij brengen u graag zo snel mogelijk op de hoogte van actuele ontwikkelingen of NVVR-nieuws.

Wilt u ook direct op de hoogte zijn van NVVR-nieuws? Geef dan uw mailadres aan ons door via ledenadministratie@nvvr.nl U ontvangt dan automatisch onze nieuwsbrief. Daarnaast is uw mailadres zo ook bekend bij ons, zodat wij u ook per mail op de hoogte kunnen houden van bijvoorbeeld een regionale bijeenkomst.

Met het doorgeven van uw mailadres bespaart u de vereniging tevens verzendkosten voor uitnodigingen per post. U kunt de toezending van de nieuwsbrief op ieder moment weer stopzetten.

Steun ons extra door ook supporter van de NVVR ‘de Wervelkolom’ te worden De SupportActie is de ideale manier om de NVVR te ondersteunen.

Maar liefst 80 % (€ 4,40 ) van ieder verkocht lot komt ten goede aan de NVVR.

Hoe kunt u meedoen?

Als supporter van de NVVR machtigt u de SupportActie om 1 keer per maand één of meerdere lot(en) á € 5,50 van uw bankrekening af te schrijven. Elka maand vindt er een trekking van de loterij plaats en maakt u kans op een prijs uit het prijzenpakket.

Via https://supportactie.nl/acties/ kunt u zich eenvoudig aanmelden.

Bij deelnemende clubs: zoek op nvvr of op Wervelkolom. Of maak gebruik van deze QR-code:

Hoofdprijs: Keukencheque K ­ eukenkampioen t.w.v. €10.000,• • • • • • •

3x Fietsbon Matrabike t.w.v. €250,5x Cadeaubon Masita t.w.v. €100,5x 5-points spel-voetbal editie 5x Rondvaart Blue Boat 2 personen 50x Jaarabonnement Magazine 100% 35x Fotoboek Smartphoto 500x Greetz €5,- cadeaubon

Voor de Support Actie is op 18 januari 2007 door het ministerie van Justitie vergunning verleend onder nummer C051.7/1044244.

4 | wervelwind

Inhoud Colofon......................................................................3 Van de Redactie........................................................3

RAAD VAN ADVIES Prof. Dr. B. Koes Hoogleraar huisartsgeneeskunde Dr. H. Koning Anesthesioloog-pijnspecialist

Van het Bestuur....................................................... 6

Mw. Dra. J.M. Maijers Psychologe

Agenda.................................................................... 25

Dhr. B. ter Meulen Neuroloog

Puzzel.......................................................................27

Prof. Dr. W.C. Peul Hoogleraar Algemene ­Neurochirurgie, Neurochirurg en Epidemioloog

Aanbiedingen voor de leden................................ 28

Columns Stel.......................................................................... 26

Artikelen De kunst van het doseren 2: ­ Bewegen zonder compensatie............................... 8 Afspraken over verantwoord wisselen

Mr. Drs. J.G.C. van Schaik Juridisch adviseur Prof. Dr. R.J.E.M. Smeets Hoogleraar revalidatiegeneeskunde Drs. J.P.H.K. Timmerman Adviseur stakeholder engagement Prof. Dr. P.C.P.H. Willems Orthopedisch chirurg Dr. J.P. van Wingerden Bestuurder Spine & Joint Centre Dr. M. Dekker Orthopedisch chirurg Erelid, voormalig lid Raad van Advies

medicijnen rond......................................................14 Wat is samen beslissen..........................................16 Informatie van zorgverzekeraars........................... 20 Taalgebruik van patiënten met somatisch onverklaarde lichamelijke klachten niet anders............ 22

Verder in dit nummer Voor leden door leden............................................12 Boekenhoek............................................................ 23 Schuif eens aan bij een lotgenoot (inloopuur).... 29 Regiocontactpersonen / Adressen....................... 30

De vereniging wordt mede ondersteund door:

Informatie over het lidmaatschap Aanmelden:

De contributie bedraagt € 25,00 per kalenderjaar (januari t/m december).

Voor partners van leden is er de mogelijkheid om voor € 12,50 partnerlid te worden.

Bij aanmelden gaat uw lidmaatschap van de vereniging in voor onbepaalde tijd.

Afmelden:

Wilt u uw lidmaatschap van de NVVR ‘de Wervelkolom’ onverhoopt beëindigen?

Dat kan (schriftelijk of per e-mail) tot uiterlijk 12 weken voor het einde van het kalenderjaar (artikel 6.2 van de statuten van de vereniging).

Afmeldingen die daarna binnen­ komen, lopen nog tot en met het einde van het aansluitende kalenderjaar.

Ledenadministratie:

Bergwegplantsoen 244 3037 SK Rotterdam ledenadministratie@nvvr.nl

wervelwind | 5

Van het Bestuur Beste leden van de NVVR 'de Wervelkolom' en belangstellende lezers van ons ledenblad Wervelwind.

Naast de vaste activiteiten van het bestuur zoals bestuursvergaderingen en DB overleg zijn er ook activiteiten die door onze vrijwilligers uitgevoerd worden.

Onze vereniging is op 4 ochtenden per week bereikbaar via de Infolijn Wervelkolom (088- 07 07 200) waar u terecht kunt voor een luisterend oor of voor een hulpvraag bij wervelkolomproblemen etc.

Verder zijn wij voor informatie ook bereikbaar via het e-mail adres: info@nvvr.nl en via onze website: www. ruginfo.nl . De NVVR is ook actief op Facebook en Twitter.

Gelukkig gaan de inloopuren op diverse locaties weer starten.

Alkmaar (bibliotheek de Mare) is reeds gestart en na de zomer start ook het inloopuur in Hengelo (ZGT Hengelo) verder ook het inloopuur in Velp/Zevenaar (Rijnstate).

Verder komt er na de zomer een voorlichtingsbijeenkomst in het Martiniziekenhuis Groningen.

Zie de vermelding over vacatures vrijwilligers verderop in deze Wervelwind Tijdens de voorbereidingen van de Landelijke Contactdag en Algemene Ledenvergadering d.d. 25 juni a.s. zijn er een aantal zaken in de schijnwerpers gekomen waarover wij ons zorgen maken en hebben er in een brainstormsessie als bestuur uitgebreid over gesproken.

Het thema was: het voortbestaan van de vereniging, in verband met het rooster van aftreden in 2023.

In de vorige Wervelwind stond vermeld dat Mevr.

Harma Veld momenteel mee draait in het bestuur, wij hopen haar op de ALV van 25 juni 2022 voor te kunnen stellen als lid van ons bestuur. Maar daarmee zijn we nog steeds niet compleet als bestuur.

Daarom nogmaals deze dringende oproep over uitbreiding van het bestuur om daarmee onze mooie vereniging voort te kunnen laten bestaan.

Wellicht ter geruststelling de functie van bestuurslid betekent echt niet dat er elke dag activiteiten in uw agenda ingevuld zullen worden

Tenslotte spreek ik namens het bestuur de hoop uit dat wij velen van u zullen ontmoeten op de Landelijke Contactdag en ALV op 25 juni 2022 in Ede.

Activiteiten van de NVVR 'de Wervelkolom' In de afgelopen periode zijn er naast de vaste werkzaamheden diverse activiteiten geweest waar wij als NVVR bij betrokken zijn of waren, zoals: - Bestuursvergadering en DB overleg (als vaste activiteiten van Bestuur) - Patientenfederatie Directeurenoverleg en ALV - Project Lage Rugklachten Martini Ziekenhuis Groningen (organiseren van voorlichtingsbijeenkomst in het najaar) - Project herziening consultkaart lage rughernia, tevens wijzigen als Keuzekaart Hernia en Stenose - Project Richtlijn Cervicaal Radiculair Syndroom - Bijeenkomst Eerstelijns en Paramedische Zorg (Patientenfederatie Nederland) - Stand NVVR de Wervelkolom op het NHG congres - Project LARS (Lage Rug Support) van Hogeschool Rotterdam/Utrecht. Doel van de studie is het ontwikkelen van een digitale (Tool) keuzehulp om vooraf of tijdens het diagnostisch proces door de cliënt en fysiotherapeut ondersteuning te krijgen om persoonsgericht een juiste behandelkeuze te bepalen.

Tenslotte spreek ik de hoop uit dat wij u weer op onze inloopuren en andere bijeenkomsten zullen ontmoeten, om aan te schuiven bij een lotgenoot en te spreken met een ervaringsdeskundige.

Namens de collega bestuursleden een hartelijke groet.

Leen Voogt, voorzitter NVVR 'de Wervelkolom'

Zie de vermelding over vacatures bestuur verder op in deze Wervelwind

6 | wervelwind

Gebruikte afkortingen: ALV DB LARS NHG NVVR ZGT

= Algemene Leden Vergadering = Dagelijks Bestuur = Lage Rug Support = Nederlands Huisarts Genootschap = Nederlandse Vereniging van ­Rugpatiënten = Zorg Groep Twente

Vacatures bestuur Volgend jaar zullen na vele jaren inzet een aantal bestuursleden gaan beslissen of zij zich herkiesbaar zullen stellen of zullen aftreden. Wie denkt erover om één van deze bestuursfuncties over te nemen en een periode mee te draaien?

Het zal dan gaan om bijna het voltallige bestuur Wie is enthousiast om hun mooie werk voor de vereniging voort te zetten?

Het gaat om de volgende functies: - Voorzitter - Secretaris - Deze functie wordt op dit moment tijdelijk vervuld en is vacant.

- Penningmeester - Algemene bestuursleden Bent u geïnteresseerd? Stuur dan een mail of bel naar: secretariaat@nvvr.nl – telefoon: 088-0707210 Wilt u eerst informatie?

Mail of bel dan naar: voorzitter@nvvr.nl – telefoon: 088-0707220

wervelwind | 7

Figuur 1

De kunst van het doseren 2: ­Bewegen zonder compensatie Auteur: Jan-Paul van Wingerden, PhD

In de Wervelwind van 2020-2 hebben we vanuit de visie van het Spine & Joint Centre een stuk gepubliceerd over het dilemma tussen in beweging blijven en rust nemen. Hierbij werd besproken dat veel patiënten met aanhoudende rugklachten zich eerder lijken te forceren en overbelasten dan dat ze te weinig doen. Dit in tegenstelling tot het gangbare idee dat mensen met chronische klachten juist te weinig actief zouden zijn.

Wanneer overbelasting het uitgangspunt is dan is het nemen van gedoseerde rustmomenten en ontspanning dus zeer aan te bevelen om het lichaam in staat te stellen te herstellen.

Het artikel sloot af met de opmerking dat we een volgend artikel in zouden gaan op het bewegen zonder compensaties. Dit artikel doet deze belofte gestand.

8 | wervelwind

Onder- of overbelasten?

Zonder het gehele vorige artikel te willen herhalen is het wel goed om de gebruikte termen nog even de revue te laten passeren. Van onderbelasten spreken we wanneer iemand zo weinig actief is dat hierdoor zijn conditie en capaciteit achteruit gaan. Een overbelaster is iemand die eigenlijk steeds te veel doet in verhouding tot wat zijn of haar lichaam kan hebben. Hierdoor ontstaat een patroon van aanhoudende uitputting en irritatie (pijn) van verschillende lichaamsdelen.

Mensen met chronische rugklachten hebben vaak niet het idee dat zij zich overbelasten. Zij doen naar hun idee al weinig in het dagelijks leven en stellen alles in het werk om wat ze nog kunnen vol te houden. De reden dat zij zich overbelasten is omdat hun belastbaarheid (wat ze lichamelijk aan kunnen) verlaagd is. Dit is een gevolg van compenseren.

Figuur 2

Compenseren Vanuit de visie van het Spine & Joint Centre bewegen de meeste mensen met chronische rugklachten met compensaties. Onder compensaties verstaan we het te veel of anders aanspannen van spieren om bepaalde bewegingen te kunnen maken. Overmatige spanning van de rugspieren, of bijvoorbeeld een stijve nek zijn voorbeelden van compensaties.

Dit artikel gaat over het bewegen zonder compensaties.

Om te weten hoe je dat aanpakt moet je eerst weten hoe je normaal beweegt en wanneer je met compensaties beweegt.

maken. Dat gebeurt door spieren meer aan te spannen en ook meer spieren aan te spannen. De gewrichten worden zo steviger (robuuster) maar zijn dan ook minder soepel: je wordt stijver. Dit is de rechter zijde in figuur 3.

Normaal gesproken breng je de meeste tijd vooral door met je lichaam aan de linker zijde van de grafiek: zo veel mogelijk ontspannen. Alleen bij inspanning zal je meer aan de rechterkant zitten. Dit is hoe je je belastbaarheid van je lichaam in een gezonde situatie regelt.

Bewegen met normale spieractivatie Je kunt heel ingewikkeld doen over de controle over je lichaam. Maar uiteindelijk komt het er op neer dat spieren wel of niet aanspannen. Of harder of zachter aanspannen. Dat is alles wat je kunt doen om je gewrichten te controleren. En dat werkt als volgt (zie figuur 3).

Als je weinig of geen kracht hoeft te leveren, langzaam beweegt en je kunt ’voorspellen’ wat er gebeurt dan heb je weinig stevigheid in je gewrichten nodig en spannen er maar weinig spieren aan. Denk hierbij aan liggen in bed, zitten op een stoel of slenteren op straat.

Dit is de linker zijde in figuur 3. Naarmate de kracht die je zet toeneemt, de snelheid van de beweging groter wordt of de risico’s (onvoorspelbaarheid) groter worden wil je lichaam je gewrichten beschermen door ze steviger te

Figuur 3

wervelwind | 9

maken. Nog steeds geen spanning? Dan kun je proberen een deur open te doen. Een deur open doen is best al complex, omdat je je arm uitsteekt waardoor je zwaartepunt verplaatst. Bovendien beweeg je met je romp naar voren en moet dan aan de deur trekken of duwen.

De hier beschreven stappen lijken simpel, maar waarschijnlijk zijn de meeste lezers ergens tussen stap 2 (arm) en 3 (staan) blijven hangen omdat hun spierspanning al toeneemt. Wat nu?

Lichaam uit balans

Figuur 4

Er kunnen allerlei redenen zijn waarom de oefening uit de vorige paragraaf moeilijk, of misschien wel onmogelijk leek. Het is heel goed om je bewust te worden hoe snel je extra spieren inzet en daarmee in het rode gebied beweegt, ook al bij lage belasting. Dit is een belangrijker reden waarom je jezelf zo snel overbelast, moe bent en pijn hebt.

Bewegen bij klachten: compensaties In het Spine & Joint Centre gaan we er van uit dat bij chronische rug of bekkenklachten de controle over de romp anders verloopt dan normaal. Wanneer deze controle verstoord is, is dit een onzekere factor voor het lichaam. Uit bescherming zal het lichaam al veel eerder (bij lagere belasting) meer spieren gaan inzetten en deze spieren ook harder gaan aanspannen. Dit wordt weergegeven in figuur 4. Hier zie je dat al bij lagere belasting meer spieractiviteit wordt inzet (in figuur 4 begint de rode kleur meer naar links dan in figuur 1).

Bewegen in het groen Eigenlijk laat figuur 4 al een beetje zien hoe je kunt bewegen zonder compensaties. Door de belasting tijdens een oefening heel laag te houden stel je je lichaam in staat om zonder afwijkende of overmatige spierspanning te bewegen (je beweegt in het groene linker deel in figuur 4. Nu is bewegen met een lage belasting gemakkelijker gezegd dan gedaan. Voor sommige mensen is rechtop staan tegen de zwaartekracht in al voldoende om al in het rode gebied met meer spierspanning te bewegen. Wil je deze strategie binnen een behandeling toepassen dan moet je heel eerlijk kijken naar hoe je lichaam op houdingen en activiteiten reageert. Hoe doe je dat?

Het ontspannen houden van je lichaam is lastig. Als je bijvoorbeeld pijn hebt bij het staan ga je ook alweer meer spieren aanspannen. Maar je spant je rugspieren ook aan als je zwaartepunt naar voren ligt. Dat kan al gebeuren als je een klein beetje voorover staat. Maar bijvoorbeeld ook met een forse buik of boezem ligt je zwaartepunt verder naar voren.

Uitdaging Ontspannen blijven bij toenemende inspanning is een uitdaging. Maar als het je lukt zul je merken dat je activiteiten langer kunt volhouden, dat vermoeidheid en pijn afnemen en dat opbouwen véél gemakkelijker wordt.

Vind je het lastig die ontspanning te krijgen of vast te houden? Dan is begeleiding door een behandelaar die je hiermee wil helpen aan te bevelen!

Soms is meer spierinzet gewoon nodig Het aanspannen van spieren is niet altijd gelijk compensatie. Het is alleen compensatie als het niet in verhouding is met de inspanning die je levert. Als je voorover buigt of iets optilt of kracht zet heb je juist die spierspanning nodig. Als je na de inspanning je spieren maar weer kunt ontspannen.

Waarom fitness vaak niet werkt Beginnen te bewegen zonder compensaties Begin in (rug-) lig en doe de ontspanningsoefeningen zoals in het vorige artikel besproken.

Probeer al liggend nu eens een arm op te tillen en met die arm naar het plafond te wijzen.

De meeste mensen moeten dat zonder al te veel extra spierspanning moeten kunnen doen. Maar het kan zijn dat je dit al lastig vindt. Als het je lukt om je arm ontspannen op te tillen, laat hem dan maar weer zakken en ga eens rechtop staan met je armen langs je lichaam.

Voel in deze staande houding of je nog steeds ontspannen kunt zijn. Als dat zo is kun je eens een paar stappen

10 | wervelwind

Een gangbaar advies bij rugklachten is om meer te gaan bewegen. Dat is in principe een goed advies.

Daarbij moeten we niet vergeten dat de kwaliteit van het bewegen (zonder compensaties) zéér bepalend is of dat bewegen helpend is of niet. In een fitnesscentrum kunnen ook mensen met rugklachten bedrieglijk veel omdat de compensaties dat mogelijk maken. Maar als je je zo forceert kan je heel lang oefenen, het zal je niet helpen bij het verminderen van klachten!

Figuur 5

Tot slot Bij rugklachten is helemaal niets doen en alle activiteiten vermijden geen handige strategie. Maar gewoon maar dóórgaan met compensaties en jezelf forceren gaat je ook niet helpen. Regelmatig rust nemen, ontspannen en vanuit ontspanning je activiteiten opbouwen lijkt de beste strategie.

Mocht je hierover vragen hebben dan kun je altijd contact met ons opnemen.

Legenda Figuur 1: We beseffen te weinig dat we ons kunnen forceren met dagelijkse activiteiten omdat onze belastbaarheid verlaagd is.

Figuur 2: Goed ontspannen is een kunst. Liefst nog een kussen onder de knieën voor meer ontspanning.

Figuur 3: Schematische weergave van hoe wij spierkracht doseren om ons lichaam te ondersteunen. Pas bij zwaardere belastingen komt er meer spieractiviteit (rode gebied).

Figuur 4: Bij rugklachten is de normale controle verstoord waardoor we al bij lagere belasting meer spieren gaan aanspannen (rode gebied is naar links verschoven).

Figuur 5: Onze houding is ook heel bepalend voor hoe wij onze spieren gebruiken. Links is geen optimale houding, maar ook bij de rechter h ­ ouding die vaak als ‘goed’ wordt begrepen, kan er nog steeds veel compensatie spanning in de rugspieren zijn.

Over de auteur: Jan-Paul van Wingerden, van oorsprong fysiotherapeut is in 2009 gepromoveerd aan het ErasmusMC op toepassen van functionele anatomie bij revalidatie van rugklachten. Sinds 2000 is hij bestuurder van het Rotterdamse revalidatiecentrum het Spine & Joint Centre.

Meer weten of vragen naar aanleiding van dit artikel: info@spineandjoint.nl

wervelwind | 11

Voor leden door leden Reactie op artikel ‘Duivels dilemma’ Met verbazing heb ik in de vorige Wervelwind gelezen dat mijn artikel ‘Geen pijn’ in Wervelwind 4-2021 ertoe heeft geleid dat wordt gedacht dat iemand met (ik citeer uit de vorige Wervelwind artikel ‘Een duivels dilemma’) “variaties in klachten” die mijn klachten “lijken te benaderen” door revalidatiearts John E. Sarno kon worden behandeld door alleen “een diepere oorzaak” “stress in de vorm van angst of woede” te behandelen.

Ik las op de volgende site met informatie over dr. Sarno: https://www.emotiealsmedicijn.nl/medische-professionals.html dat hij zegt meer dan 10.000 mensen geholpen te hebben door hen te onderzoeken en bij afwezigheid van structurele problemen te onderwijzen over de psychologische en emotionele basis van hun pijn en symptomen.

Van meerdere mensen heb ik gehoord dat pijn en door emoties ontstane spierspanning (deels) door emoties worden beïnvloed. Het gevaar is nu dat van alle rugklachten, die met de huidige kennis nog niet medisch kunnen worden verklaard en/of behandeld, zal worden beweerd dat deze alleen een emotionele oorzaak hebben.

Zie mijn artikel ‘Geen pijn’ in Wervelwind 4-2021 . Ik had een zware bekkenverwringing met bijbehorende klachten waaronder zware spierspanningen, maar (nog?) geen pijn. Na anderhalf jaar zoeken vond ik de juiste behandelaar, die me ondertussen al 12,5 jaar fysiek goed behandeld. De bekkenverwringing en de klachten worden door de behandelingen duidelijk steeds minder.

Een zware bekkenverwringing is echt niet te genezen door alleen emoties te behandelen. Degenen die dat beweren, hebben duidelijk zelf nooit een bekkenverwringing gehad. Eigenlijk zou elke behandelaar eens een dagje deze klachten mee moeten maken. Dan zouden ze direct kunnen begrijpen dat dit niets met emoties te maken heeft … en leren hoe zwaar dit fysiek is.

Het SI-gewricht is een gewricht tussen het heiligbeen en een darmbot. Er is een SI-gewricht aan de linkerkant en één aan de rechterkant. Bij mij stond de linker bovenkant van mijn heiligbeen ver naar achteren en de linker onderkant ver naar binnen. Het gewricht haakt daardoor in elkaar en kan niet meer goed bewegen. Aan de rechterkant was het gewricht ook in elkaar gehaakt, maar hier was de stand van mijn heiligbeen aan de bovenkant

12 | wervelwind

ver naar binnen en de onderkant ver naar buiten. Dit veroorzaakte een hele zware draai in mijn rug en nek.

Door de linkerkant kon en kan ik mijn rug niet hol maken.

Spieren en pezen kunnen in deze situatie de botten niet zelf naar de natuurlijke stand terugbrengen. Als een arm uit de kom is, kunnen de spieren en pezen de arm niet terugzetten tot de arm weer in de kom is gezet. In het geval van een bekkenverwringing is dit om vergelijkbare reden ook niet mogelijk.

Een manueel therapeut schoof mijn wervels van mijn rug in een iets andere positie, wat verlichting gaf maar niet natuurlijk voelde. Hij behandelde niet mijn bekken. Hij liet me oefeningen doen om mijn spieren te versterken met als doel dat de nieuwe stand door mijn spieren zou worden vastgehouden. Na een behandeling roeide ik op een roeiapparaat en voelde ik binnen twee seconden al mijn wervels en spieren weer naar de stand van voor de behandeling terugschuiven. Dit was de stand die bij de stand van mijn bekken hoorde. Dat voelde ik duidelijk. Ik was weer volledig terug bij af.

Een andere manueel therapeut liet me ontspannen op mijn buik op de behandeltafel liggen. Zijn eerste con-

statering was ‘bekkeninstabiliteit’. Hij legde me uit dat hij zag dag mij linker darmbeen ver boven de behandeltafel hing en mijn rechter darmbeen juist zwaar de behandeltafel in werd geduwd. Ik kon niet platter liggen.

Aan de linkerkant kon ik mijn linker vuist rechtop onder het darmbot zetten, zo ver hing hij boven de tafel. Van bovenaf gezien lag ik niet recht. Toen ik weer stond, legde hij uit dat hij zag dat mijn linkerkant ver bol was en mijn rechterkant juist bol. Hij behandelde uiteindelijk niet mijn bekken (wat we wel hadden afgesproken), maar draaide mijn onderrug verder in de draairichting van mijn bekkenverwringing door. Ik verloor nog meer kracht en kon nauwelijks meer lopen. Vooraf zei hij dat de behandeling een ‘hole in one’ was. Dat was het duidelijk niet. Ik vermoed dat dit een behandeling is om pijnklachten te verminderen, maar ik had geen pijn.

Ik zal door mijn ervaringen mijn uiterste best doen om het bekkengewricht weer in de belangstelling te brengen, omdat ik de grote invloed van het bekken zo duidelijk heb gevoeld en anderen hiermee wil helpen. Er is nog zoveel meer om te schrijven.

Ir. Karin Schaap

Tot dan toe had ik me telkens overgegeven aan de behandelaren (er waren er meer), die immers een jarenlange opleiding voor het behandelen van ruggen hebben gehad. Vanaf dit moment ben ik naar mijn huidige behandelaar gegaan. Van mij mocht niemand me meer behandelen zonder eerst mijn bekken te behandelen. Gelukkig was zij de eerste die überhaupt echt luisterde naar wat ik vertelde over mijn fysieke klachten. Zij was de eerste die fysiek mijn bekken controleerde en me daar behandelde voor zover dat op dat moment mogelijk was. Ik bedoelde dus niet dat ze naar mijn eventuele emoties luisterde, wat dr. van Deursen vermoed ik denkt. Ze luisterde dus naar mijn fysieke verhaal en kon daar met fysieke behandelingen iets mee. Iets anders bedoelde ik niet met dat ze ‘kon luisteren’.

Haar eerste behandeling zorgde voor duidelijke verbetering. Wat was ik blij!

Vorig jaar na een operatie aan een gescheurde heup, liep ik scheef. De fysiotherapeut zei dat hij niet had geleerd waarom ik scheef liep en kon de oorzaak niet begrijpen.

Ik wist dat mijn val het bekken in een andere stand had gebracht en dat mijn behandelaar dit weer rechter kon zetten. Nu, een jaar later, loop ik duidelijk veel rechter.

In het boek ‘Een steuntje in de rug’ staat op blz. 49 bij ‘Hernia’: “Stond die tijd vooral het bekkengewricht in de belangstelling, na die tijd en ook nu nog lijken alle ogen gericht op de tussenwervelschijf.”

wervelwind | 13

11 april 2022

Afspraken over verantwoord wisselen medicijnen rond Patiëntenfederatie Nederland, NHG, LHV en de FMS, KNMP en Zorgverzekeraars Nederland zijn gezamenlijk werkafspraken overeengekomen over het verantwoord wisselen van medicijnen met dezelfde werkzame stof, sterkte, toedieningsvorm en afgiftepatroon. Het regelmatig wisselen van medicijnen leidde de afgelopen jaren tot klachten en vragen van patiënten. De nieuwe afspraken maken een einde aan de onduidelijkheid. En moeten leiden tot veilig, doeltreffend en betaalbaar medicijngebruik.

De afspraken borgen vanaf nu de voorspelbaarheid en begeleiding van patiënten bij het wisselen van medicijnen. Het onbeperkt wisselen van medicijnen wordt tegengegaan. De wisselingen die wel mogelijk zijn, worden goed begeleid. Ook over het niet-wisselen, bijvoorbeeld bij medische noodzaak, zijn heldere afspraken gemaakt.

Dianda Veldman, directeur-bestuurder Patiëntenfederatie: ‘Geweldig voor patiënten dat dit resultaat samen is bereikt. Hiermee voorkomen we onnodig gedoe en verwarring, en kunnen arts, apotheker en patiënt samen werken aan optimaal medicijngebruik en goede farmaceutische zorg’.

14 | wervelwind

De nieuwe werkafspraken zijn beschreven in de leidraad ‘verantwoord wisselen van medicijnen’. Het is een praktisch handvat voor alle betrokken partijen en professionals hoe in de dagelijkse praktijk medicijnen verantwoord gewisseld kunnen worden.

De komende periode worden de afspraken uitgewerkt in de praktijk. Daarnaast gaan betrokken partijen een gezamenlijke monitorings- en evaluatiestructuur inrichten om de effecten van de werkafspraken te monitoren, en indien nodig bij te sturen.

De "Leidraad" is te vinden op se site van de Patiënten­ federatie Nederland of op te vragen bij de redactie (wervelwind@nvvr.nl).

BIJWERKINGEN MELDEN? DAAR WORDT U BETER VAN! Dat medicijnen bijwerkingen kunnen veroorzaken weten we. Maar dat deze bijwerkingen gemeld kunnen worden is veel minder bekend. Bijwerkingencentrum Lareb is het meldpunt van Nederland voor bijwerkingen van alle geneesmiddelen en andere gezondheidsproducten. In dit artikel wordt uitgelegd: waarom melden van bijwerkingen zo belangrijk is en hoe u daarmee zelf kunt bijdragen aan een veiliger gebruik van medicijnen.

Wat is Bijwerkingencentrum Lareb?

Bijwerkingencentrum Lareb is een onafhankelijke stichting en al 25 jaar verantwoordelijk voor de landelijke registratie en analyse van meldingen van bijwerkingen bij geneesmiddelengebruik. Ze verzamelt op één centraal punt meldingen van bijwerkingen. Dit zijn meldingen van een artsen, apothekers, verpleegkundigen of van de patiënt zelf. Iedereen kan een melding doen.

Waarom is melden zo belangrijk?

Door al deze meldingen op een centraal punt te verzamelen kan inzicht verkregen worden over de veiligheid van geneesmiddelen. Dit kunnen nieuwe bijwerkingen zijn maar ook bijzonder aspecten van bestaande bijwerkingen.

Een voorbeeld. Enkele jaren geleden ontving Lareb meldingen van ‘hik’ bij gebruik van tramadol, een tot dan toe nog niet bekende bijwerking.

Tramadol is een pijnstiller die onder andere wordt gebruikt bij pijn na operaties. Hik is een opmerkelijke bijwerking waarbij men misschien niet direct de relatie maakt met een geneesmiddel. Dat hik ontzettend hinderlijk kan zijn laten de meldingen zien. Eén patiënt had meer dan 48 uur de hik en een andere patiënt had zo’n 7 uur per dag de hik.

Dus wanneer je dit geneesmiddel gebruikt is het wel belangrijk dat je deze klachten kunt herkennen als mogelijke bijwerking van het middel. En dat je je klachten kunt overleggen met je arts of apotheker. Niet in alle bijsluiters van de verschillende merken tramadol staat hik beschreven als bekende bijwerking.

Een ander voorbeeld zijn de meldingen van een doof gevoel, tintelingen of pijn aan handen en voeten bij gebruik van Vitamine B6. Op basis van deze meldingen constateerde Lareb dat hoge doseringen vitamine B6 kunnen leiden tot zenuwschade aan handen en voeten. Wanneer je dit niet herkent, kun je mogelijk veel te lang blijven

doorlopen met klachten, of onnodig het medische circuit ingestuurd worden. Dit zijn enkele voorbeelden om te laten zien waar een melding aan kan bijdragen. Meer aandacht voor het herkennen en erkennen van klachten als bijwerkingen leveren uiteindelijk een betere zorg. En soms kunnen ze dus voorkomen worden.

Wat gebeurt er met mijn melding?

Alle binnen gekomen meldingen worden door een deskundige bekeken, verwerkt en geregistreerd. Elke melding wordt uiteraard vertrouwelijk behandeld. Soms wordt extra informatie gevraagd aan de melder. Daarnaast worden meldingen door een team deskundigen, van onder andere artsen en apothekers, binnen Lareb besproken. Dit kan leiden tot nadere analyses van meldingen en bijvoorbeeld tot waarschuwingen of aanpassingen in de bijsluitertekst.

Kunnen alleen nieuwe bijwerkingen gemeld worden?

Nee, want ook van al bekende bijwerkingen weten we nog lang niet alles. Neem bijvoorbeeld de “statines”. Dit zijn medicijnen die veel worden voorgeschreven voor de behandeling van een verhoogd cholesterol. Daarvan is bekend dat ze spierklachten zoals spierkramp en spierpijn, kunnen geven. Doordat Lareb meldingen kreeg over spierscheuring zijn we meer te weten te komen over spierklachten. Het is belangrijk dat artsen en patiënten op de hoogte zijn dat spierscheuring, na maanden statine-gebruik, ook op kan treden. Ook wanneer u niet zeker weet of uw klachten te maken hebben met geneesmiddelengebruik, kunt u dat bij ons melden.

Hoe kan ik mijn bijwerking melden?

U kunt een bijwerking melden via het formulier op de website van Lareb: www.lareb.nl of via www. mijnbijwerking.nl. Verder wordt ­ geadviseerd klachten of bijwerkingen altijd met uw arts of apotheker te bespreken.

www.mijnbijwerkingen.nl Bijwerkingen van uw medicijnen? Meld dit bij Bijwerkingencentrum Lareb.

Samen maken we medicijngebruik veiliger!

wervelwind | 15

therapeut welke zorg het beste bij je past

Zelf nadenken over wat je is belangrijk.

Want je leven kan door een behandeling soms er veranderen.

Goede zorg begint met e goed gesprek tussen jou degrote zorgverlener. beslissingen OverOver Overgrote grote beslissingen beslissingen denkdenk denk Be jejegoed na, je Vertel goed goed na, bijvoorbeeld na,bijvoorbeeld bijvoorbeeld over over over Hie wat jij belangrijk vi wilt of waarwaar je waar wiltjejewonen wiltwonen wonen of wat ofwat wat Dan krijg je de zorg die • b wilt voor voor werk voorwerk je werk wiltjejedoen. wiltdoen. doen.

Over welke Over welke Over welke zorg zorg of zorgof of jou past.

Wat is Samen Beslissen?

oed voor op de afspraak ees je hoe je dat doet.

p welke vragen je hebt iekte of klachten.

Hallo Hallo Hallo patiënt patiënt patiënt

p wat je belangrijk vindt elijks leven. ngen wil je graag blijven móet je blijven doen?

behandeling je behandeling je nodig jenodig nodig hebt,hebt, hebt, samen BeslisBeslis Beslis samen samen behandeling denken we denken we vaak wevaak minder vaakminder minder met jejedokter, met je met dokter, dokter, denken n zijn er onderzoeken, goed na. na. na. verpleegkundige verpleegkundige verpleegkundige of of of goedgoed en of behandelingen diewelke therapeut therapeut therapeut welke welke zorg zorg zorg Zelf wat jejewilt Zelfnadenken nadenken over over wat overje wat wilt wilt het beste het beste bij je bij past bijjejepast past Zelf nadenken ilt. Schrijf dathet ook op.beste isisbelangrijk. is belangrijk. belangrijk. jejeleven kan WantWant Want je leven leven kan door kandoor door vragen een een behandeling eenbehandeling behandeling somssoms soms erg erg erg vergeten. Schrijf daarom veranderen. veranderen. veranderen.

Goede met Goede Goede zorg zorg begint zorgbegint begint met een meteen een en aan de zorgverlener gesprek tussen jou goedgoed goed gesprek gesprek tussen tussen jou en jouen en er lees je een paar de de zorgverlener. dezorgverlener. zorgverlener. ragen.

Vertel jijjijbelangrijk Vertel Vertel wat jijwat wat belangrijk belangrijk vindt.vindt. vindt.

Dan die Dan krijg Dankrijg je krijg deje zorg jede dezorg die zorg bij diebij bij e behandelingen en jou jou past. joupast. past.

heden kan ik kiezen?

•

•

Vo Je oo op vo • •

aflet_MSZ_patient.indd 1-4

ndert er in mijn leven behandeling?

eurt er als we niks doen?

lleen? k veel op je af. Vind je | wervelwind nd? Je16 mag altijd iemand 20210601_SamenBeslissen_Leaflet_MSZ_patient.indd 20210601_SamenBeslissen_Leaflet_MSZ_patient.indd 20210601_SamenBeslissen_Leaflet_MSZ_patient.indd 1-4 1-4 1-4

•

Sa Er he me

therapeut welke zorg het beste bij je past

Zelf nadenken over is belangrijk.

Want je leven kan d een behandeling so veranderen.

Goede zorg begint goed gesprek tusse de zorgverlener.

Vertel wat jij belang Dan krijg je de zorg jou past.

Wat is Samen Beslissen?

eid je goed voor op de afspraak onder lees je hoe je dat doet.

chrijf op welke vragen je hebt ver je ziekte of klachten.

Bereid voor je op goed de voor afspraak op de afspraak denkBereid je goed chrijf op wat jehoe belangrijk Hieronder lees Hieronder je lees je dat jedoet. hoe jevindt dat doet. over

n je •dagelijks leven.

Schrijf op • welke Schrijf vragen op welke je hebt vragen je hebt over je ziekte over of je klachten. ziekte of klachten.

Welke dingen wil je graag blijven oen, of móet jeje blijven doen?

• Schrijf op • wat Schrijf belangrijk op wat jevindt belangrijk vindt

bt,

in je dagelijks in je leven. dagelijks leven.

Welke dingen Welke wil je dingen graagwil blijven je graag blijven Misschien zijn er onderzoeken, doen, of móet doen, je blijven of móet doen? je blijven doen?

medicijnen of behandelingen die • Misschien • zijn Misschien er onderzoeken, zijn er onderzoeken, e niet wilt wilt.

Schrijf dat op. medicijnenmedicijnen of behandelingen ofook behandelingen die die je niet wilt. je Schrijf niet wilt. dat ook Schrijf op.dat ook op.

rbeeldvragen Voorbeeldvragen g Voorbeeldvragen Je wilt niets Je vergeten. wilt nietsSchrijf vergeten. daarom Schrijf daarom ilt niets vergeten.

Schrijf daarom ook je vragen ookaan je vragen de zorgverlener aan de zorgverlener en vragen je aan de zorgverlener op. Hieronder op.lees Hieronder je een paar lees je een paar en voorbeeldvragen. voorbeeldvragen.

Hieronder lees je een paar beeldvragen.

Uit welke behandelingen en en ndt.• Uit welke• behandelingen mogelijkheden mogelijkheden kan ik kiezen? kan ik kiezen?

ij

it welke behandelingen en • Wat verandert • Water verandert in mijn leven er in mijn leven door de behandeling? door de behandeling? mogelijkheden kan ik kiezen? enBeslissen_Leaflet_MSZ_patient.indd 1-4 •

Wat gebeurt • Wat er als gebeurt we niks er als doen? we niks doen?

Wat verandert er in mijn leven Samen of alleen?

Samen of alleen? oorErde behandeling? komt vaak Er veel komtop vaak je af. veel Vind opjeje af. Vind je

het spannend? het spannend?

Je mag altijd Jeiemand mag altijd iemand meenemenmeenemen naar de afspraak. naar de afspraak.

02

en of alleen? omt vaak veel op je af. Vind je spannend? Je mag altijd iemand

02

Wat gebeurt er als we niks doen?

05-10-2021 21:12

wervelwind | 17

05-10-2021

therapeut welke zorg het beste bij je past

Zelf nadenken over wat je is belangrijk.

Want je leven kan door Een goed gesprek met een je dokter, oed voor op de afspraak behandeling soms er verpleegkundige of therapeut. ees je hoe je dat doet. veranderen.

Goede zorg begint met e p welke vragen je hebt goed gesprek tussen jou iekte of klachten. deOver zorgverlener.

Overgrote grotebeslissingen beslissingendenk denk Ee p wat je belangrijk vindt jejegoed na, over goed na,bijvoorbeeld bijvoorbeeld over Je Vertel wat jij belangrijk vi Drie goede be elijks leven. waar waarjejewilt wiltwonen wonenof ofwat wat he Dan krijg je de zorg die b vragen voor werk je wilt doen. voor werk je wilt doen. ngen wil je graag blijven aan Over welke zorg of welke zorg of sam jou past.

Weet jeOver niet zeker wat je allemaal móet je blijven doen?

Hallo Hallo patiënt patiënt

behandeling je behandeling jenodig nodighebt, hebt, aan de dokter, Beslis Beslissamen samen kunt vragen verpleegkundige of therapeut? denken denkenwe wevaak vaakminder minder met metjejedokter, dokter, Deze drie vragen kun je altijd n zijn er onderzoeken, goedna. na. verpleegkundige verpleegkundigeof of stellengoed om te kiezen welke zorg en of behandelingen diewelke therapeut therapeut welkezorg zorg het beste bij jou past: Zelf Zelfnadenken nadenkenover overwat watjejewilt wilt het bestebij bijjejepast past ilt. Schrijf dat ookhet op.beste isisbelangrijk. belangrijk.

Wat zijn mijn Want Wantjejeleven levenkan kandoor door mogelijkheden? vragen een eenbehandeling behandelingsoms somserg erg Wat zijn de voordelen vergeten. Schrijf daarom veranderen. veranderen. en nadelen van die Goede Goedezorg zorgbegint begintmet meteen een en aan de zorgverlener mogelijkheden? goed goedgesprek gesprektussen tussenjou jouen en er lees je een paar Wat betekent dat de dezorgverlener. zorgverlener. ragen. voor mijn situatie?

Vertel wat jijjijbelangrijk Vertel wat belangrijkvindt. vindt.

Dan Dankrijg krijgje jede dezorg zorgdie diebij bij e behandelingen en jou joupast. past.

heden kan 1-4 ik kiezen? aflet_MSZ_patient.indd

ndert er in mijn leven behandeling?

eurt er als we niks doen?

lleen? k veel op je af. Vind je | wervelwind nd? Je18 mag altijd iemand 20210601_SamenBeslissen_Leaflet_MSZ_patient.indd 20210601_SamenBeslissen_Leaflet_MSZ_patient.indd 20210601_SamenBeslissen_Leaflet_MSZ_patient.indd 5-8 1-4 1-4

Stel al je vragen tijdens de afspraak Jouw ideeën over je behandeling zijn net zo belangrijk als die van de dokter, verpleegkundige of therapeut. Vertel daarom hoe jij je dagelijks leven wilt invullen tijdens de behandeling. Neem je vragen mee en stel ze allemaal.

nie ge

Kij Ve be zw ha elk an vra

Sa De the de mo En ve na

Be jou

ww

therapeut welke zorg het beste bij je past

Zelf nadenken over is belangrijk.

Want je leven kan d Een goed gesprek met een je dokter, eid je goed voor op de afspraak behandeling so verpleegkundige of therapeut. onder lees je hoe je dat doet. veranderen.

Goede zorg begint chrijf op welke vragen je hebt goed gesprek tusse ver je ziekte of klachten. de zorgverlener.

Bereid je goed Eerst voor begrijpen, op de afspraak dan beslissen chrijf op wat jehoe belangrijk vindt Hieronder lees je je weten dat doet.

Je wilt zeker dat je alles goed Vertel wat jij belang begrijpt.

Vraag aan het begin of je n je •dagelijks leven.

Schrijf op welke vragen hebt het gesprek magjeopnemen.

Vraag Dan krijg je de zorg over je ziekte of klachten.

Welke dingen je graag blijven aan wil het eind van het gesprek om een samenvatting.

En bedenk dat je vaak jou past. aal oen, of móet je blijven doen?

•

Schrijf op wat je belangrijk vindt niet meteen hoeft te beslissen. Vraag in je dagelijks leven. gerust om meer tijd om na te denken.

Welke dingen wil je graag blijven Misschien zijn erjeonderzoeken, doen, ofKijk móet blijven doen? na de afspraak hoe het gaat g medicijnen Verandert of behandelingen die je situatie tijdens de • Misschien zijn er onderzoeken, behandeling? behandeling niet medicijnen wilt. Schrijf datIs de ook op. of behandelingen die zwaarder of juist minder zwaar dan je je niet wilt.

Schrijf dat ook op. had verwacht? Ga dan opnieuw met elkaar in gesprek om te kijken wat er rbeeldvragen Voorbeeldvragen anders kan. Wees dus niet bang om te nilt niets Je wilt niets vergeten. Schrijf daarom vergeten.

Schrijf vragen om een nieuwedaarom afspraak. ook je vragen aan de zorgverlener je vragen aanlees de zorgverlener op. Hieronder je een paar Samen kom je vooruit voorbeeldvragen.

Hieronder lees je een paar De dokter, verpleegkundige of heeft jou beeldvragen.

• Uit welketherapeut behandelingen en nodig om je de beste zorg te kunnen geven. Ze mogelijkheden kan ik kiezen? moeten weten wat jij wel en niet wilt.

En water jij in belangrijk vindt. it welke behandelingen en Als je dat • Wat verandert mijn leven praak kunnen jullie samen op zoek door de vertelt, behandeling? mogelijkheden kan ik je kiezen? enBeslissen_Leaflet_MSZ_patient.indd 1-4 naar zorg waar tevreden mee bent. g •

Wat gebeurt er als we niks doen?

Wat verandert er in mijn leven je Samen of alleen? ens oorErde behandeling? komt vaak veel op je af. Vind je

n

Beslis welke zorg het beste bij het spannend?

Jesamen mag altijd iemand jou past.

Ga voor meer tips naar: meenemen naar de afspraak.

Wat gebeurtwww.begineengoedgesprek.nl er als we niks doen?

02

en of alleen? omt vaak veel op je af. Vind je spannend? Je mag altijd iemand

05-10-2021 21:12

wervelwind | 19

05-10-2021

Informatie van zorgverzekeraars vaak wel vindbaar, maar niet altijd goed te begrijpen voor verzekerden Informatie voor verzekerden die belangrijk is voor het maken van een keuze voor een zorgverzekering is vaak wel te vinden op websites van zorgverzekeraars en vergelijkingssites. Alleen is deze informatie niet altijd goed te begrijpen voor alle verzekerden.

Dit zien we vooral bij informatie over verschillende polissen. Dit blijkt uit onderzoek van het Nivel in de Monitor Overstapseizoen zorgverzekering 20212022. Het rapport is gisteren aangeboden aan de Tweede Kamer.

Verzekerden kunnen ieder jaar wisselen van zorgverzekeraar tijdens het overstapseizoen, half november tot en met eind januari. Dat houdt zorgverzekeraars scherp om hun best te doen om polissen aan te bieden die goed passen bij de situatie en de voorkeuren van verzekerden. Voor verzekerden is het belangrijk dat zij een

20 | wervelwind

keuze kunnen maken op basis van informatie die goed te vinden en begrijpelijk is.

Informatie over premie en dekking voor meesten begrijpelijk, maar ingewikkeld taalgebruik in polisoverzichten Het merendeel van de verzekerden gaf aan dat ze de informatie van zorgverzekeraars over de premie en de dekking van de basisverzekering (zeer) begrijpelijk vinden (respectievelijk 77% en 65%). Deze informatie wordt vaak gegeven in de vorm van polisoverzichten die zorgverzekeraars op hun website presenteren. Hier staan de premie en vergoedingspercentages over het algemeen duidelijk in, zo blijkt uit een werksessie met verzekerden.

Er worden in de polisoverzichten echter ook termen gebruikt die niet voor iedereen begrijpelijk zijn. Uit taal-

analyses blijkt dat er vaak abstracte woorden en vaktermen in polisoverzichten staan (zoals ‘beperkt aantal gecontracteerde zorgaanbieders’). Ook wordt er regelmatig formele taal gebruikt. Dit maakt het vooral voor mensen met minder taalvaardigheden lastig om informatie over de polissen te begrijpen.

Verschillen tussen basispolissen onduidelijk Een groot deel van de verzekerden weet niet wat het verschil is tussen de soorten basisverzekeringen. Voor velen is de informatie over de verschillen tussen naturaen restitutiepolissen en de contractering van zorgverleners niet begrijpelijk. De verschillen die er zijn tussen verschillende naturapolissen van dezelfde zorgverzekeraar zijn nog minder goed te begrijpen, zo beoordelen deelnemers aan de werksessie. De terminologie die zorgverzekeraars gebruiken in de verschillende naturapolissen is niet altijd consistent. Zo was er in de ene polis sprake van ‘geselecteerde zorgverleners’ en in de andere van ‘gecontracteerde zorgverleners’. Daardoor kan het lastig zijn verschillende polissen te vergelijken.

gebruiken. Ook zou het goed zijn om de terminologie in overzichten van verzekeraars consistent te maken.

Over het onderzoek Om de ontwikkelingen op de zorgverzekeringsmarkt rond het overstappen in de gaten te houden heeft het Nivel, in opdracht van het ministerie van VWS, een monitor ontwikkeld. Deze is gericht op de activiteiten van zorgverzekeraars in het overstapseizoen 2021-2022.

Binnen deze monitor kijken we ook naar de activiteiten op vergelijkingssites die zorgverzekeringen met elkaar vergelijken en rangschikken. Met deze monitor geven we inzicht in de thema’s polisaanbod; koppelverkoop en sturende elementen; (nagenoeg) gelijke polissen; contractering; vergelijkingssites; en reclames en cadeaus.

Dit doen we door middel van een analyse van websites van zorgverzekeraars en van vergelijkingssites, een vragenlijst onder leden van het Nivel Consumentenpanel Gezondheidszorg, een werksessie met verzekerden, een analyse van het taalniveau van informatie op websites (door BureauTaal) en een analyse van reclame-uitingen van zorgverzekeraars.

Informatie over polissen kan begrijpelijker Het onderzoek laat zien dat informatie over polissen op websites van verzekeraars en vergelijkingssites begrijpelijker kan voor verzekerden. Zo is een aanbeveling om minder moeilijke woorden en abstracte termen te

wervelwind | 21

Taalgebruik van patiënten met somatisch onverklaarde lichamelijke klachten niet anders dan van patiënten met verklaarde klachten

Patiënten met somatisch onverklaarde lichamelijke klachten (SOLK) hebben last van veelvoorkomende klachten – zoals hoofdpijn, buikpijn of rugpijn – zonder dat daar een medische verklaring voor is te geven. Het idee bestaat dat patiënten met SOLK op een specifieke manier over hun klachten praten, bijvoorbeeld in vage of juist overdreven bewoordingen. Uit onderzoek van de Radboud Universiteit, het Nivel en het Radboudumc blijkt dat dit beeld niet klopt. Of een patiënt nu onverklaarde of verklaarde klachten heeft; het taalgebruik verschilt niet.

In de literatuur wordt nogal eens het beeld geschetst dat patiënten met SOLK op ’typerende wijze’ hun klachten presenteren. Ze zouden overdrijven, ze zouden beschrijven wat er juist niet aan de hand is of ze zouden vage taal gebruiken. In deze studie is onderzocht in hoeverre dit beeld klopt en in hoeverre er sprake is van stereotypering.

Manier van communiceren is afhankelijk van aard van de klachten, niet de oorzaak We vergeleken het taalgebruik van mensen met onverklaarde klachten (SOLK) met dat van mensen met een klacht waar wel een verklaring voor was. Om het taalgebruik meetbaar te maken identificeerden we ‘talige markeerders’, zoals intensiveerders (‘heel erg pijnlijk’), negaties (‘het is geen pretje’) en subjectiviteitsmarkeerders (‘het voelt vreemd’). We onderzochten hoe vaak en wanneer deze voorkwamen in de taal die patiënten bezigden in gesprek met hun huisarts. Het taalgebruik tussen beide groepen patiënten bleek niet te verschillen.

Vooral hetgeen waarover de patiënten praatten was van invloed op hun taalgebruik. Zo kregen mentale klach-

22 | wervelwind

ten vaker subjectiviteitsmarkeerders (‘ik merk dat ik niet lekker in mijn vel zit’), of werden positieve lichamelijke beschrijvingen vaker met negatie uitgedrukt (‘mijn voet voelt niet slecht’).

Percepties van het taalgebruik van patiënten met SOLK vaak gekleurd door vooroordelen Ideeën over hoe patiënten met SOLK communiceren lijken dus eerder gebaseerd te zijn op stereotype verwachtingen dan op daadwerkelijke verschillen in de manier van praten. Wellicht heeft dit te maken met verwachtingen. Wanneer een dokter bijvoorbeeld verwacht dat een patiënt overdrijft, zal het hem of haar ook eerder opvallen wanneer deze patiënt een intensiveerder gebruikt. Dit houdt geenszins in dat het taalgebruik van de patiënt gerelateerd is aan diens type klachten, maar veeleer dat de perceptie van de huisarts omtrent het taalgebruik afhankelijk is van de reeds bestaande ideeën over zijn of haar patiënt.

Over het onderzoek Voor het onderzoek zijn 82 op video opgenomen huisartsgesprekken van 18 huisartsen geanalyseerd. We registreerden hoe vaak patiënten talige markeerders gebruikten in meer dan 2500 uitingen. We vergeleken patiënten met SOLK met patiënten die klachten hadden waar de dokter een verklaring voor kon vinden.

BOEKENHOEK VERKLEIN JE PIJN Beter functioneren met minder pijn Auteur: Eugenie de Ruiter

Ruim 3,5 miljoen Nederlanders kampen met chronische pijn. Die pijn kan overal zitten: in je rug, gewrichten, nek, schouder, hand, hoofd en buik. Het maakt machteloos en werkt ontwrichtend.

De oorzaak is vaak moeilijk te beoordelen. Er gebeurt bij aanhoudende pijn namelijk iets bijzonders in je hersenen: als pijn niet stopt, past het centrale zenuwstelsel zich aan en wordt het gevoeliger voor prikkels. Als de pijn maar lang genoeg duurt, kan het zenuwstelsel zelfs zo overgevoelig worden dat de klachten niet meer horen bij de oorspronkelijke oorzaak. De pijnklachten zijn dan grotendeels terug te voeren op veranderingen die zijn ontstaan in het centrale zenuwstelsel, en niet op de schade in het lichaam zelf.

In Verklein je pijn leer je dat bij pijn die langer dan een half jaar aanhoudt het er vaak niet meer om gaat welk letsel je hebt en wát je mankeert, maar hoe je de ontstane overgevoeligheid van je zenuwstelsel kunt terugdraaien.

Alle pijn wordt in de hersenen gemaakt. Het is een manier van je lichaam om je te waarschuwen en daarmee te beschermen. Pijn is altijd echt! Er bestaat geen niet-echte pijn.

Pijncoach Eugenie de Ruiter kan je wel leren hoe je het mechanisme achter aanhoudende pijn kan doorgronden. Wanneer je inzicht hebt in de factoren die ervoor zorgen dat je pijn niet overgaat, en je hersenen deze niet langer als bedreigend ervaren, zullen ze ophouden je te waarschuwen.

Eugenie kampte ruim 15 jaar met aanhoudende pijn. Op een prachtige zondagochtend werd ze in de auto bij een stoplicht aangereden door een ander auto. De vele jaren die volgden stonden in het teken van pijn, teleurstelling en verlies. Totdat ze uiteindelijk in een revalidatiecentrum terecht kwam. Daar werd haar verteld dat haar klachten niet meer met scheurtjes in haar tussenwervelschijven te maken hadden.

iets geks: voor het eerst in 15 jaar had ze weer een normaal gevoel in haar rechterhand. Vanaf dat moment verliep het herstel snel en verminderde haar klachten stap voor stap.

Met behulp van inzicht in hoe je lichaam werkt en gerichte hersentraining legde Eugenie nieuwe paden aan in haar brein. Tijdens al die vele uren fysiotherapie werd ze tot haar verbazing met geen vinger aangeraakt.

Haar behandeling bestond alleen uit hersengymnastiek. Na twee maanden gebeurde er

Op www.verkleinjepijn.nl kunt u een gratis inkijkje nemen.

Verklein je pijn geeft nieuwe inzichten over het verminderen van chronische pijn. Naast theorie en verschillende ervaringsverhalen staan ook opdrachten die helpen om meer grip op pijnklachten te krijgen.

https://uitgeverijlucht.nl/boek/ verklein-je-pijn/ ISBN nummer 978 94 93272 05 7 Prijs: € 20,00

wervelwind | 23

24 | wervelwind

AGENDA Op welke evenementen de NVVR 'de Wervelkolom' definitief aanwezig zal zijn zal vermeld worden op de agenda op onze website www.ruginfo.nl/agenda.asp.

Voorlopige programma 2022 i.v.m. Corona alles onder voorbehoud SUPPORT 2022 IN UTRECHT Van woensdag 15 juni tot en met zaterdag 18 juni 2022.

U vindt ons in Hal 8 standnr A032 Zien we jou ook?

Je kunt je gratis registreren.

Scan de QR-code:

50PLUS BEURS 13 - 17 september 2022 Wij zullen weer met een stand aanwezig zijn.

Verdere info volgt zodra deze bekend is.

BELEEFPLUS BEURS IN GOES Op vrijdag 23 en zaterdag 24 september 2022 is de Beleef Plus Beurs weer in de Zeelandhallen in Goes.

Ons standnummer is nog niet bekend.

Voor Gratis toegangskaarten ga naar: http://www.beleefplus.nl/ index.php/tickets-goes/ Zie voor verdere info: http://www.beleefplus.nl

PARKSTAD GEZONDHEIDSBEURS Zaterdag 5 november 2022 Locatie: Parkstad Limburg Stadion te Kerkrade Toegang is gratis.

Zie voor verder info: https://www.parkstadgezondheidsbeurs.nl/

Website 3goedevragen.nl

wervelwind | 25

Column

Stel

Het slot van mijn automatisch werkende voordeur was stuk. Dat lijkt niet echt spannend. Bij iedereen gaat er wel eens iets kapot, je baalt, het wordt gemaakt en je gaat verder. Maar het repareren van mijn deurslot was toch wel een dingetje. Ik werd eerst van het kastje naar de muur en via een bijzettafeltje nog eens terug naar het kastje gestuurd. Het bleek dat er vier (!) instanties bij mijn voordeur zijn betrokken. Vier instanties voor één voordeur. Ik vond het behoorlijk bizar.

Dingen die gebruikt worden, gaan stuk. Ze weigeren gewoon soms te functioneren. Je hebt er geen of nauwelijks invloed op. Om dat mee te maken, hoef je geen beperking te hebben. Iedereen baalt als iets het ineens niet meer doet. Maar voor mensen met een beperking is het lastig als dingen waarvan ze afhankelijk zijn het begeven.

Zelf ben ik nogal van het ‘stel’. Stel als iets kapot gaat.

Wat dan? Kan het snel gemaakt worden? Ben ik mijn hulpmiddel lang kwijt vanwege reparatie elders? Hoe moet ik dan verder?

Waar ik echt mee zit, is de blijvende functionaliteit van mijn rolstoelen. Ik heb een handbewogen rolstoel voor binnen en voor als ik met de taxi wegga. En een elektrische rolstoel voor buiten. Die gebruik ik voor bezoeken dichtbij en om te toeren in de buurt. Met de elektrische rolstoel kan ik binnenshuis niet goed manoeuvreren.

De achterwielen steken nogal uit en regelmatig raak ik een kast of een deur. Bovendien zit ik hoger in de elektrische rolstoel. Dat komt omdat de accu onder de zitting is gemonteerd. Aangezien mijn onder rijdbare keuken en wastafel op hoogte zijn geplaatst van mijn handbewogen rolstoel, zijn deze te laag voor mij als ik in de elektrische rolstoel zit. En zo zijn er meer handelingen die ik niet of zeer moeilijk kan uitvoeren vanuit mijn elektrische rolstoel. Dus, stel… Stel mijn handbewogen rolstoel gaat stuk en moet voor repara-

26 | wervelwind

tie worden opgestuurd of er moet een geheel nieuwe rolstoel worden gemaakt. In het laatste geval duurt dat maanden voordat ik een nieuwe heb. Waar ben ik dan al die tijd? Liggend op bed? Hoe moet ik me binnenshuis redden? Dit soort gedachten maken me angstig en dan voel ik me pas echt gehandicapt.

Als mijn combimagnetron het begeeft, kan ik dezelfde dag op het internet een nieuwe bestellen. Die wordt de volgende dag al bezorgd. Maar zo werkt het bij op maat gemaakte hulpmiddelen jammer genoeg niet. En dat maakt me kwetsbaar.

Terug naar het woord ‘stel’. Toen ik een aantal jaren geleden behoorlijk wat rugoperaties heb ondergaan om te proberen de beknellingen in mijn ruggenmergkanaal op te heffen, was ik erg bang dat deze beknellingen verder zouden gaan tot in mijn nek, zodat mijn armen en handen ook verlamd zouden raken.

Ik besprak dat destijds met mijn fysiotherapeut. Hij zei: ‘Misschien kan je je armen je leven lang gewoon gebruiken. Dus dan ben je al die tijd bang geweest voor niks. En stel dat de beknellingen wel doorgaan tot in je nek, dan heb je tegen die tijd nog genoeg tijd om na te denken hoe je daar mee om zult gaan. Geen angst voor de angst creëren.’

Mijn fysiotherapeut had gelijk. Aan ‘stel’ kan ook een goede kant zitten. Het hoeft namelijk niet te gebeuren.

Na enkele kastjes, muren en bijzettafels opent en sluit mijn voordeur weer zoals moet. Nu maar hopen dat mijn beide rolstoelen het nog een tijdje volhouden. En zo niet, dan zie ik dan wel weer.  Liesbeth van Assche liesbethva@kpnplanet.nl

Puzzel 11

2

10

21 2

19

17

19

22

3

26

2

2

21

17

15

17

14 7

2

23

14

17

21

18

9

19

23

18

21

14 11

26

26

26 22

26

26

26

10

18

26

1

18

19

17

18

19

17

19

19

18

22

6

7

3

21 8

8

26

18

17

3

18

14

9

2

15

1

17

2

19

19

18

5 19

20

7

14

18 3

9

17

2

2

14

15

22

14

19

26

2

7

2

2 19

2

2

15

19 7

21

26

4

3

16

2

19

14

19

26

3

19

18

1

23

3

1

7

15 17

3

14

24

26

18

3 17

15 1

9

21

2

9

2

21 19

15 3

15

21

17

21

14 14

9

Gelijke cijfers staan voor gelijke letters.

Probeer het gekleurde woord te vinden.

© www.puzzelpro.nl

1

2

3

14

15

16

M

N

S

4

5

6

7

8

9

0

11

12

13

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

D

G

U

Oplossing van de puzzel WW 2022-1: "HET IS TIJD VOOR EEN LENTEFEESTJE" Winnaar: de heer R. Kruger, Rekken.

Wilt u ook een leuke puzzelprijs winnen? Doe mee en stuur de oplossing vóór 8 augustus 2022 op naar ons ­secretariaat: Bergwegplantsoen 244, 3037 SK Rotterdam o.v.v uw l­idnummer en Puzzel Wervelwind -2022-2.

wervelwind | 27

AANBIEDINGEN VOOR DE LEDEN Zorgboeken Stichting September:

Gratis e-book downloaden 20 Tips om beter te zitten Te downloaden via www.beterzitten.nl bovenaan rechts op de homepage.

Aanbiedingsprijs laatste exemplaren € 7,50

In Nederland zijn 1,2 miljoen mensen die last hebben van rugpijn, nekklachten en schouderklachten. Voor een deel veroorzaakt door een slechte ergonomische zithouding en een niet passende bureaustoel. Beterzitten wil je helpen zonder pijn te werken zodat je vitaal en duurzaam inzetbaar bent en blijft. Dit doen ze onder andere door het ontwikkelen en fabriceren van eigen private label bureaustoelen waaronder de ­bureaustoel Nuance speciaal voor vrouwen. Hun s­pecialiteit is het maken van bureaustoelen “op maat” voor mensen die niet op een standaard bureaustoel kunnen zitten.

Leo van Deursen

Robin McKenzie

HERNIA Bestelnr. ZB1

RUGPIJN Bestelnr. ZB2

Een steuntje in de rug door Leo van Deursen Bestelnr VD4

Behandel zelf je rug Bestelnr MK5

Behandel zelf je nek Bestelnr MK6

Winkelprijs € 15,95 Ledenprijs € 14,-

Winkelprijs € 17,95 Ledenprijs € 14,95

Stuart McGill

Elkhuijzen/Iprenburg Behandel uw eigen rugklachten Bestelnr. MG1

Winkelprijs € 34,95 Ledenprijs € 27,50

Rugpijn hernia en spit (6e hernieuwde druk) Bestelnr. EI7

Winkelprijs € 20,Ledenprijs € 14,95

Per zending zijn de verzendkosten bij: 1 ex. € 4,60, 2-3 ex. € 5,-, > 3 ex. € 7,50.

BESTELLEN: maak het totale bedrag, inclusief portokosten en onder vermelding van bestelnummers en uw lid­ nummer, over op rekening NL82 INGB 0000 5718 14 t.n.v. NVVR de Wervelkolom te Ridderkerk.

28 | wervelwind

SCHUIF EENS AAN BIJ EEN LOTGENOOT (inloopuur) De inloopuren bieden mensen met wervelkolom­ problemen de mogelijkheid te praten met ervaringsdeskundigen. Het gesprek richt zich op het verkrijgen van informatie en advies over rug- en/of nekklachten en de gevolgen daarvan voor het dagelijkse leven.

Tevens kunt u kennismaken met de patiëntenorganisatie en haar activiteiten.

Door de maatregelen genomen in het kader van het Corona-virus is het nog niet duidelijk wanneer we weer kunnen starten met diverse inlopen.

Kijk op onze website voor de actuele stand van zaken.

ALKMAAR (onder voorbehoud) Bibliotheek de Mare, Laan van Straatsburg 2 Woensdag 4 mei 2022 van 14.00-16.00 uur Woensdag 1 juni 2022 van 14.00-16.00 uur Woensdag 7 september 2022 van 14.00-16.00 uur Woensdag 5 oktober 2022 van 14.00-16.00 uur BAKEL Nieuwe locatie en data nog niet bekend HELMOND Nieuwe locatie en data nog niet bekend HENGELO ZGT Hengelo, Geerdinksweg 141, 7555 DL Hengelo, A Schweitzerzaal route 0.10 Maandag van 9.30-11.30 uur Start weer vanaf september 2022, data volgen nog

HOOFDDORP/HAARLEM ZUID Nieuwe locatie en data nog niet bekend HOUTEN Nieuwe locatie en data nog niet bekend

ZWIJNDRECHT Albert Schweitzer ziekenhuis, locatie Zwijndrecht, Langeweg 336, in de centrale hal Data nog niet bekend

SCHIEDAM Franciscus Vlietland, Vlietlandplein 2, In de Nolet Hal (centrale hal) Data nog niet bekend VELP Locatie Rijnstate Velp, Kennedylaan 100, Biljoenzaal (bij hoofdingang) Dinsdag van 14.00-16.00 uur Start weer vanaf september 2022, data volgen nog ZEVENAAR Locatie Rijnstate ziekenhuis Zevenaar, Hunneveldweg 14 Vrijdag van 14.00-16.00 uur Start weer vanaf september 2022, data volgen nog

wervelwind | 29

REGIOCONTACTPERSONEN

VERZOEK

Groningen

Zuid-Holland

Mw. A. Braam Sellingen Telefoon: 088-07 07 274

Mw. M. Dielhof Nieuwerkerk a/d IJssel Telefoon: 088-07 07 282

Drente

Zeeland

Mw. A. Braam Sellingen Telefoon: 088-07 07 274

Dhr. J.C. Janssen Vlissingen Telefoon: 088-07 07 286

Gelderland

Noord-Brabant

Dhr. J.H. van Rijsewijk Apeldoorn Telefoon: 088-07 07 272

Dhr. E. v. Melis Bakel Telefoon: 088-07 07 290

Utrecht

Mw. L. van Dongen Etten-Leur Telefoon: 088-07 07 294

Mw. M. Steehouder Houten Telefoon: 088-07 07 278

“Wij verzoeken u dringend de vrijwilligers na 19.00 uur en in het weekend niet te bellen.”

GEZOCHT! Regiocontactpersonen of vrijwilligers in o.a. · Friesland · Drenthe · Noord-Holland · Flevoland/IJsselmeerpolders · Limburg

Noord-Holland Mw. C. Companje Zaandam Telefoon: 088-07 07 260

ADRESSEN Wervelwind Redactie: p/a secretariaat Bergwegplantsoen 244, 3037 SK Rotterdam E-mail: wervelwind@nvvr.nl Internet-adres: www.ruginfo.nl

Ledenadministratie: NVVR ‘de Wervelkolom’ Bergwegplantsoen 244 3037 SK Rotterdam 088-07 07 230 E-mail: ledenadministratie@nvvr.nl PR en Voorlichting: E-mail: pr@nvvr.nl Moderator Facebook: Dhr. J. van Rijsewijk moderator@nvvr.nl Moderator Twitter: Mevr. W. Oeij twitter.com/Wervelkolom

Inzenden van Kopij Bijdragen kunnen gezonden worden naar: redactie Wervelwind, p/a Secretariaat Bergwegplantsoen 244, 3037 SK Rotterdam, email: wervelwind@nvvr.nl De redactie behoudt zich het recht voor bijdragen te redigeren of in te korten of niet te plaatsen. Inzenders mogen de plaatsing van een geredigeerde of ingekorte bijdrage weigeren. Het besluit om een bericht niet te plaatsen is een exclusief recht van de redactie. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van de inzendingen ligt bij de inzenders. Het bestuur van de NVVR ‘de Wervelkolom’ draagt op geen enkele wijze verantwoordelijkheid voor op- of aanmerkingen en suggesties betreffende behandelingen, geneesmiddelen, hulpmiddelen, medicijnen etc. in de door inzenders opgestelde bijdragen.

Tevens is de NVVR ‘de Wervelkolom’ niet aanspra-

30 | wervelwind

kelijk voor de inhoud van de advertenties en/of de aanschaf of het gebruik van de daarin aangeboden producten of diensten.

Copyright Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of gekopieerd, zonder schriftelijke toestemming van de NVVR ‘de Wervelkolom’.

Weigeren advertenties De redactie en Vereniging behouden zich nadrukkelijk het recht voor de plaatsing van een of meerdere advertenties, zowel in het ledenblad als op haar site, zonder opgaaf van redenen te weigeren.

Vacatures vrijwilligers Met uw ervaringen als een persoon met rug- en/of nekklachten kunt u als vrijwilliger ook ‘een steuntje in de rug’ zijn voor anderen.

U kunt dit doen door: - een bijdrage te leveren bij een inloopuur in een ziekenhuis - mee te werken aan de 088 infolijn Wervelkolom - mee te werken in de Werkgroep PR & Voorlichting - onze stand te bemensen op infomarkten en beurzen U kunt zich ook inzetten als vrijwilliger (dit kan uiteraard ook vanuit huis) voor: - voor ons ledenblad Wervelwind (vacatures voor redactieleden waaronder een hoofredacteur) - voor het verzorgen van Twitter - een beheerder - voor het onderhouden van onze ICT - een beheerder

Wij vragen vrijwilligers die achter de doelstelling van de vereniging staan en zich samen met de andere vrijwilligers voor de vereniging willen inzetten. Daarbij vragen we de bereidheid om indien nodig een training te volgen.

Het is leuk en interessant werk. Natuurlijk krijgt u begeleiding om het vrijwilligerswerk uit te kunnen voeren. Tevens is er een reis- en onkostenvergoeding.

Bent u geïnteresseerd en heeft u tijd over en zin in een nieuwe uitdaging of wilt u meer informatie? Mail naar: secretariaat@nvvr.nl

wervelwind | 31

Zo goed heeft u nog nóóit gezeten!

Voor iedereen die weleens last heeft van de rug en/of niet meer gemakkelijk uit een stoel komt!

Kies voor Fitform, want bij ons vindt u de allerbeste stoelen van Nederland.

Onze Fitform-fauteuils worden namelijk exact op uw lichaamsmaat gemaakt. Niet in S-M-L of XL, maar op de centimeter nauwkeurig. Dat zit pas écht als gegoten.

In uw eigen Fitform-fauteuil op maat kunt u heerlijk zitten, relaxen, liggen en gemakkelijk weer opstaan. Met minimale belasting op uw rug, want Fitform-fauteuils voldoen aan alle wetenschappelijk vastgestelde eisen voor gezond en ergonomisch verantwoord zitcomfort.

Fitform is een Nederlands kwaliteitsproduct en wordt u van harte aanbevolen door fysio- en ergotherapeuten en meer dan 50.000 tevreden be’zitters. Fitform-fauteuils dragen het AGR keurmerk en zijn officieel erkend door de Nederlandse Vereniging van Rugpatiënten NVVR De Wervelkolom.

Meer weten over gezond zitten? Bezoek onze website www.fitform.nl.

Knip nu de waardebon uit en bezoek één van onze dealers deze week nog!

Fitform-fauteuils beschikken over het AGR Keurmerk voor rugvriendelijke producten. www.agr-ev.de Fitform is een merk van Wellco International BV, Tel: 088 - 33 88 88, www.fitform.nl

Waardebon Bij aanschaf van een Fitformfauteuil uit de Wellnesscollectie ontvang ik

gratis een luxe stoelaccessoire naar keuze t.w.v max.

€ 425,-

Geldig op vertoon van uw NVVR ledenpas, niet geldig in combinatie met andere acties/kortingen.