Langar að kynna jazzinn fyrir börnum

Sunna Gunnlaugs er einn fremsti jazztónlistarmaður landsins, píanisti sem hefur hvarvetna hlotið mikið lof fyrir tónlist sína. Hún hefur haldið tónleika um víða veröld og komið fram á mörgum af helstu jazztónlistarhátíðum heims. Sunna er Kópavogsbúi og er bæjarlistamaður Kópavogs 2021. „Ég er fædd á Seltjarnarnesi og flutti í Kópavog þegar ég kom heim frá New York 2005,” segir Sunna sem segir ekki hafa staðið til að flytja í Kópavoginn. „Við vildum vera í Vesturbænum enda lattelepjandi bóhemfólk en þegar við sáum íbúð í Álfatúninu til sölu skelltum við okkur á hana. Og við sjáum alls ekki eftir því heldur uppgötvuðum eiginlega að Kópavogur er nafli alheimsins. Maðurinn minn fór að kenna við Tónlistarskólann í Mosfellsbæ og ég í Reykjanesbæ og í Garðabæ þannig að við erum frábærlega staðsett og höfum notað útivistarsvæðið í Fossvogsdalnum mikið með börnunum okkar.“

Jazzinn í sjónvarpinu

Tónlistin hefur alltaf verið hluti af lífi Sunnu. „Ég var fjögurra ára þegar ég fór með bróður mínum í spilatíma. Hann var að læra á harmonikku og ég fékk að vera með og spila á melódikku. Svo fór ég að læra á orgel og ég skipti ekki yfir á píanó fyrr en ég var 18 ára og fór í FÍH að læra jazzpíanóleik. Það var enginn í kringum mig sem var beint að hlusta á jazz, mamma hlustaði á söngkonur og söngleikjatónlist og pabbi á klassík en í sjónvarpinu í lok dagskrárinnar var oft spilaður jazz undir svona landslagsmynd og mér fannst þetta svo spennandi tónlist.“ Sem unglingur hlustaði Sunna mikið á Michael Jackson og Kool and the Gang og fleiri tónlistarmenn sem voru vinsælir á þeim tíma. „Ég las alltaf aftan á plötuumslögin og sá nöfn eins og Herbie Hancock auk þess sem Kool and the Gang töluðu mikið um að sínir áhrifavaldar hefðu verið þessir gömlu jazzistar. Ég fór að forvitnast um þá og þannig fór ég út í jazzinn. En mig óraði ekki fyrir því að ég myndi leggja þetta fyrir mig. Ég ætlaði bara að spila fyrir mig.“ Hún bendir líka á þá staðreynd að hún hafði engar fyrirmyndir. „Það voru engar konur að spila á hljóðfæri, nema kannski Grýlurnar, og engar kvenkyns stórstjörnur í jazzinum svo mér datt ekkert í hug að ég gæti farið þessa leið.“ Að loknu stúdentsprófi frá MR og tilraun til að læra stærðfræði í háskólanum lá leiðin til Bandaríkjanna í áframhaldandi píanónám. „Planið var að fara út í þrjú ár, koma heim og verða píanókennari. En fólk litast oft svo mikið af umhverfi sínu, krakkarnir í skólanum voru alltaf að spila einhversstaðar svo ég fór að gera það líka og setti saman band með manninum mínum, Scott McLemore, sem er trommuleikari. Þegar ég var búin með skólann fluttum við svo til Brooklyn þar sem var samfélag jazzleikara sem bjuggu mjög margir í hverfi sem kallast Park Slope. Þar voru allir að fara og spila í Evrópu svo ég fór að pæla hvernig ég gæti farið að spila í Evrópu, semja lög og gefa út disk og bara gera eins og hinir.“

Heimkoman viðbrigði

Eftir farsælan feril í tíu ár var Sunna búin að fara í Evróputúra og spila víða um Bandaríkin og á djasshátíðum í Kanada og víðar og þá var kominn tími til að halda heim. „Því þó allt gengi vel var þetta hrikalegt ströggl og hark, það þurfti að hafa svo mikið fyrir öllu, að komast á giggin tók rosalegan tíma í rosalegri umferð, giggin voru mjög löng og illa borguð og það kom sá tímapunktur að ég hugsaði : „Ég er að túra í Evrópu og spila á hverjum degi en á samt rétt fyrir leigunni og er ekki með sjúkratryggingu,“ og ég sá ekki fyrir mér að lífskjörin yrðu neitt betri. Okkur langaði líka að eignast börn og það stóðst á endum að þegar við vorum að ganga frá búslóðinni okkar í New York og flytja til Íslands kom í ljós að ég var ófrísk. Þá var gott að ég var á leiðinni heim þar sem ég hafði fjölskylduna til að styðja við mig.“ Hún segir það hafa verið mikil viðbrigði að koma heim „Það hafði ýmislegt breyst og ég líka eftir 12 ár í Bandaríkjunum. Það var erfitt að aðlagast aftur íslensku samfélagi og þó íslenska jazzsenan sé vissulega mjög blómleg og fjölbreytt miðað við stærð landsins er hún ekkert í samanburði við það sem var í New York. Þar vorum við hluti af stórri jazzfjölskyldu en hér voru allir uppteknir í fjölskyldulífinu og þess vegna minni hóptilfinning og mér finnst ég ekki neitt rosalega tengd inn í jazzsenuna hér á Íslandi. Það spilar kannski líka inn í að ég var eina konan sem spilaði á hljóðfæri, eftir allan þennan tíma var ég ennþá eina konan.“

„Það voru engar konur að spila á hljóðfæri, nema kannski Grýlurnar, og engar kvenkyns stórstjörnur í jazzinum svo mér datt ekkert í hug að ég gæti farið þessa leið.“

Harpa fækkar tækifærum

Sunna hélt áfram að spila erlendis og vann miklu meira úti en heima enda færri tækifæri. „Fyrst eftir að við komum heim fórum við reyndar oft norður að spila á Listasumri á Akureyri, við forum líka með tríó hringinn og spiluðum jazzgigg út um allt land en það er af einhverjum ástæðum ekki hægt í dag sem er bagalegt fyrir íslenska tónlistarmenn því ef þú ætlar að vera samkeppnishæf erlendis er nauðsynlegt að þjálfa sviðsframkomu og þróa efnið sem þú ætlar að spila. Í rauninni finnst mér stöðum og tækifærum hafa fækkað þegar Harpa kom því þá lokuðu svo margir minni tónleikastaðir. Ekki misskilja, ég er mjög glöð að Harpa sé til en það er leiðinlegt að hinir staðirnir skyldu hafa dáið út því jaðartónlistarfólk hefur ekki efni á að vera í Hörpu.“

Jazz í Salnum

Sunna hefur undanfarin ár skipulagt tónleika sem kallast Jazz í Salnum. „Ég var að vinna fyrir Jazzhátíð í Reykjavík og var að spá í húsnæði og datt þá Salurinn í hug. Jazzhátíð í Reykjavík þarf samt auðvitað að vera í Reykjavík en þetta varð til þess að ég fór að velta fyrir mér möguleikunum á því að halda jazztónleika í Salnum. Þar eru tveir frábærir flyglar og æðislegur hljómburður. Þegar Salurinn opnaði var hann flottasti tónleikasalur á landinu en þegar Harpan kom færðist svo mikið af klassíkinni þangað og dagskráin í Salnum varð að sama skapi fjölbreyttari en ekki mikið um jazz. Mig langaði að byggja upp gæðaprógramm, og reyna að fá flotta erlenda spilara til að koma því oft er hagkvæmt að fá einhvern sem er að ferðast einn og væri kannski til í að millilenda hér á leiðinni til Evrópu.“ Tónleikaröðin fór vel af stað en svo setti heimsfaraldurinn strik í reikninginn. „Við vorum með gesti frá Spáni viku áður en allt skall í lás hér í fyrra, ég var ekki viss um að við myndum ná að halda tónleikana. En það náðist, frábær mæting og frábær stemning og leiðinlegt að þurfa að hætta en nú er ég að reyna að horfa fram í tímann og sjá hvenær og hvernig ég get farið í gang aftur með þetta. Það er ljós við enda ganganna en það tekur tíma.“ Í lok 2020 tóku Sunna og Salurinn þá ákvörðun að bjóða upp á ókeypis streymi af jazztónleikum undir heitinu Jazz í Salnum streymir fram. Enn í dag er hægt að nálgast þessa tónleika í gegnum Youtube síðu Salarins.

Jazz til barna

Sunna var útnefnd Bæjarlistamaður Kópavogs 2021 í lok maí. „Tímasetningin hefði ekki getað verið meira virði fyrir mig,“ segir hún. „Þetta kom mjög flatt upp á mig, mér finnst ég ekki hafa verið að gera neitt. Það er svo niðurdrepandi fyrir tónlistarmann að geta ekki komið fram svona lengi og ómetanlegt að finna að einhver man eftir mér og hugsar til mín og þess sem ég gerði í fyrra eða hitteðfyrra. Ég fann fyrir svo miklu þakklæti og þetta var eins og besta vítamínsprauta að fá þessa viðurkenningu.“ Hún segist hlakka til að takast á við verkefni bæjarlistamanns. „Mikið af þeim tónleikum sem ég var búin að bóka erlendis voru færðir yfir á 2022 því margar hátíðir munu bara nota heimafólk í „Það voru engar konur að spila á hljóðfæri, nema kannski Grýlurnar, ár og ekki og engar kvenkyns stórstjörnur í jazzinum svo mér datt ekkert í flytjendur hug að ég gæti farið þessa leið.“ frá öðrum löndum vegna bólusetninga og fleira. Það var skrýtið að vera með fullbókað 2022 en tómarúm í ár en nú get ég einbeitt mér að verkefnum hérna heima, endurvakið Jazz í Salnum og svo stefni ég á að taka upp nýja plötu með Tríói Sunnu Gunnlaugs. Og svo verð ég náttúrlega að vinna sem bæjarlistamaður.“ Hefðin segir að bæjarlistamaður komi með hugmynd að verkefni til að vinna með Kópavogsbæ. „Mig langar til að reyna að ná til ungs fólks, unglinga og krakka og kynna þau fyrir jazztónlist. Ég kynntist jazzinum þegar ég heyrði hann í sjónvarpinu og útvarpinu og uppgötvaði hann þannig en í dag fá krakkar ekki sömu flóruna af tónlist. Mig langar að búa til prógramm sem kynnir jazztónlist fyrir krökkum og kannski fara með það inn í skólana því svo margar rannsóknir sýna að tónlist hefur svo jákvæð áhrif á heilann í okkur og þroskann. Jazzinn gerði svo mikið fyrir mig og mig langar að miðla honum áfram.“