Het is belangrijk dat jongvolwassenen en ouders van jonge kinderen op de hoogte zijn van de mogelijkheden als ze met een kanker diagnose worden geconfronteerd.
Op tijd praten geeft houvast Kris Peeters, embryoloog en hoofd Fertiliteitslabo
Nieuwe technieken om na kanker de kinderwens te vervullen Ook bij jonge tot heel jonge patiënten die een kankerdiagnose krijgen maakt vruchtbaarheid deel uit van de totaalzorg. Bij bepaalde kankers en
Dr. Pascale Janssens, fertiliteitsarts
behandelingen loop je immers risico dat je vruchtbaarheid afneemt. Nieuwe mogelijkheden binnen de fertiliteitsgeneeskunde bieden bijkomende antwoorden. Tijdig het gesprek voeren met je medisch team is de sleutel.
K ‘Uitkijken naar nieuw leven in de toekomst zorgt voor een lichtpunt aan het einde van de tunnel.’
Dienst fertiliteit T 03 821 36 84 www.uza.be/fertiliteit 12
ankerbehandelingen zijn er de laatste jaren sterk op vooruit gegaan’, zegt dr. Pascale Janssens, fertiliteitsarts. ‘Daardoor hebben veel kinderen en jongeren een langere levensver wachting dan vroeger. Als ze gene zen en wat ouder zijn, willen ze vaak een gezin stichten. Bepaalde invasieve behandelingen zoals een zware chemo of bestraling op bepaalde plekken in het lichaam, tasten de vruchtbaarheid aan. Als we voor de start van de behande ling een plan opstellen, kunnen we in veel gevallen die schade voorko men. Ook al beseffen we heel goed op welke rollercoaster deze jonge mensen zijn terechtgekomen, weloverwogen keuzes kunnen hen net extra houvast geven.’
Wat kunnen vrouwen en meisjes doen als ze invasieve chemo of bestraling moeten krijgen? Janssens: ‘Sinds een tiental jaar kunnen zij hun eicellen laten invriezen. Zijn de patiënten defini tief onvruchtbaar, dan kunnen die eicellen later bevrucht worden met de zaadcellen van hun partner. Dat gebeurt via Intra Cytoplasmatische
Sperma Injectie (ICSI), waarbij één zaadcel rechtstreeks in het plasma van de eicel wordt geïnjecteerd. We hebben wel twee weken tijd nodig vóór de chemo start om de eierstokken te stimuleren en zo meerdere eicellen te laten rijpen. De eicelpunctie gebeurt meestal onder plaatselijke verdoving.’ Wat als de therapie geen twee weken kan worden uitgesteld? Janssens: ‘Dan kunnen we even tueel eierstokweefsel invriezen, dat via een kijkoperatie wordt verwijderd. De ingreep gebeurt onder volledige verdoving en is meestal mogelijk binnen de 48 uur. Bij een latere kinderwens ontdooien we het weefsel en plan ten we het in in de buik.’ ‘Bij bestraling bestaat ook de optie om de eierstokken, als die in het bestralingsveld liggen, operatief te verplaatsen. En bij borstkanker kunnen we de eier stokfunctie tijdelijk onderdruk ken via hormonen, waardoor de schade van de kankerbehandeling beperkt blijft.’ En mannen of jongens met een kinderwens? Kris Peeters, embryoloog en
hoofd Fertiliteitslabo: ‘Net als eicellen kunnen we ook sper macellen invriezen. Het voor deel is dat er geen punctie aan te pas komt. Een spermastaal inleveren volstaat.’ ‘Lukt dat niet, omdat de patiënt van slag is door zijn ziekte bijvoor beeld, dan vriezen we een stukje teelbalweefsel in. Net als het eier stokweefsel wordt dat weggehaald onder volledige narcose.’
Vanaf welke leeftijd kunnen de technieken worden ingezet? Janssens: ‘In theorie kan het bij meisjes al vanaf 6 maanden. Bij meisjes die nog geen maand stonden kregen, kunnen we geen eicellen afnemen. Maar dan vriezen we eierstokweefsel of zelfs een volledige eierstok in.’ Peeters: ‘Jongens moeten wel in hun puberteit zitten, want dan start de zaadproductie pas. Voor jongere kinderen zitten de behandelingen nog volledig in het experimentele stadium. Ze hebben alleen spermatogenetische stamcellen en tot nog toe kunnen die niet buiten het lichaam ontwikkelen tot spermacellen.’
