2018
UITGELICHT
ACTIVITEITENVERSLAG
INHOUD REGIONALE SAMENWERKING
5
Onze regio pioniert op vlak van regionale samenwerking
5
Staten-Regionaal
6
RUIMTE EN OMGEVING
7
ad hoK biedt antwoord op ruimtelijke uitdagingen
7
Wist je dat …
9
MILIEU EN KLIMAAT
10
See2Do! – je moet het zien om te doen!
10
Mijn Warm Huis
12
MOBILITEIT 13 Vrachtverkeer beter geleiden via De Logistieke Kaart
13
Mobiliteitsprojecten 2018 14
WONEN 16 Waarom mag onze regio trots zijn op haar woonbeleid?
16
PROJECTONTWIKKELING 18 Ruimte creëren om te wonen en te ondernemen
18
Papenhof: werken met een architectenpool 18
ERFGOED RIVIERENLAND
20
De kracht van participatie
20
Wist je dat ...
22
WIJK-WERKEN 23
VOORWOORD Gedurende meer dan 45 jaar heeft IGEMO
proevertje dat de smaakpapillen van de
jaarlijks een vingerdik activiteitenverslag
lezer beroert en hem doet watertanden
gepubliceerd met een overzicht van alle
om meer te vernemen over, meer samen
mogelijke dienstverleningen, projecten
te werken met en meer gebruik te maken
en opdrachten die IGEMO gerealiseerd
van de diensten van IGEMO.
had of uitvoerde voor de gemeenten. Een boekwerk waar heel wat tijd aan werd
Als vereniging van en voor de lokale
gespendeerd maar – laten we eerlijk zijn
besturen
– dat slechts door een enkeling ter hand
brandende
werd genomen en gelezen.
hoedanigheid van zowel dienstverlener als
IGEMO - Activiteitenverslag 2018
IGEMO
ambitie,
regionaal
om
immers in
de haar
samenwerkingsverband
Vanaf dit jaar gooit IGEMO het over een
voor streekbeleid en -ontwikkeling, verder
andere boeg. Een beknopt, to-the-point
te groeien naar een preferente partner
overzicht van de realisaties in 2018 die
die op een kwaliteitsvolle, dienstbare
het meest in het oog springen. Voor ieder
en professionele wijze lokale besturen
werkdomein wordt een project belicht.
ondersteunt en de regio bestuurlijk en
Dit document vormt als het ware een
inhoudelijk mee vorm geeft.
Peter De Bruyne - Algemeen Directeur IGEMO
4
heeft
REGIONALE SAMENWERKING ONZE REGIO PIONIERT OP VLAK VAN REGIONALE SAMENWERKING Regionale samenwerking – en de bijhorende streekdynamiek – wint onmiskenbaar aan belang. Als intercommunale voor streekontwikkeling ontpopte IGEMO zich in dit kader van louter dienstverlenende vereniging naar de koepelvereniging voor regionale samenwerking. 1+1 wordt 3 wanneer lokaal en regionaal hand in hand gaan.
VAN INTERGEMEENTELIJKE NAAR REGIONALE SAMENWERKING IGEMO is van oudsher een dienst-
samenwerkingsinitiatieven
verlenende vereniging. Dit impliceert
getuigen van. Is een vrijwillig samen-
o.a. het uitvoeren van opdrachten en
werkingsverband
het leveren van diensten op het vlak
besturen – zoals een intercommunale
van ruimte, klimaat, milieu, mobiliteit,
voor streekontwikkeling – het geschikte
erfgoed, wonen, economie… Dit gebeurt
instrument om aan streekbeleid en
steeds in functie van de – trouwens
-ontwikkeling te doen? Het antwoord
wisselende – noden en behoeften van
luidt volmondig ‘ja’. De voorbije jaren
onze aangesloten gemeentebesturen.
ontwikkelde IGEMO zich dan ook tot
IGEMO doet dit al sinds 1973 voor 10
regionaal
aangesloten gemeentebesturen.
voor streekbeleid en dit voor alle 12 gemeenten
tussen
zijn
hier
gemeente-
samenwerkingsverband van
het
arrondissement
Beleidsthema’s stoppen echter niet aan
Mechelen, dus inclusief Heist-op-den-
de
Berg en Nijlen.
gemeentegrenzen.
Verschillende
EEN BESTUURLIJK MODEL OP MAAT VAN DE REGIO Een streek is meer dan de optelsom van overheidsstructuren. Daarom werd een vernieuwend bestuurlijk model op maat van de regio gerealiseerd. De burgemeesters, een afgevaardigde van de provincie, regionale parlementairen en vertegenwoordigers mandaatgroep fungeert als beslissingsorgaan voor regionaal beleid en streekdossiers. De werking ervan stoelt op respect en vertrouwen, in eerste instantie tussen de 12 burgemeesters. Zij nemen in een consensusmodel de regierol in handen. Per project wordt een regionale beleidsgroep samengesteld. Bevoegde schepenen en ambtenaren en relevante stakeholders zetten binnen een beleidsgroep beslissingen om naar de praktijk. Ook hier zijn vertrouwen, discussie en brainstormen de waarden bij uitstek. Om
IGEMO - Activiteitenverslag 2018
van de middenveldorganisaties maken deel uit van de regionale mandaatgroep. De
5
een ruimer politiek en maatschappelijk draagvlak te bewerkstelligen, wordt er minstens 1x per jaar een Staten-Regionaal georganiseerd (zie verder).
HOOGTEPUNTEN IN 2018 In 2018 komt IGEMO duidelijk naar voren
raamwerk van het SV Bereikbare Regio
als de motor én brandstof van regionale
heel wat projecten op poten gezet (lees
samenwerking. Regionaal beleid wordt
verder op p. 13). Een derde fundamen-
georganiseerd en uitgevoerd onder de
teel regionaal samenwerkingsverband,
vleugels van één bestaande structuur:
wijk-werken Rivierenland, ging officieel
IGEMO.
van start op 1 januari 2018 (zie p. 23).
Als
verlengd
lokaal
bestuur
is IGEMO de partner bij uitstek voor regionale samenwerking.
Ook 2019 belooft een piekjaar te worden. De thema’s welzijn en zorg staan daar
Anno 2018 zijn er zeker stappen gezet. Het
alvast hoog op de agenda met o.a. het
SV Sociaal-economisch Streekbeleid Ri-
voorstel tot oprichting van een regionale
vierenland met bijhorende beleidsgroep
welzijnskoepel. Meer weten over regionale
zag reeds in 2016 het levenslicht. Ook
samenwerking? Streekmanager Els Cools
rond mobiliteit, een thema van onbetwist
staat je graag te woord.
regionaal belang, werden binnen het
“REGIO is een anagram voor GROEI” Marcel Boogers, Prof. dr. Innovatie & Regionaal Bestuur Universiteit Twente
STATEN-REGIONAAL Tweehonderd aanwezigen, 20 sprekers, 5
maal samen op de Staten-Regionaal. Daar
grote beleidsthema’s en 8 keuzesessies.
werden ze ondergedompeld in diverse
Dat waren de ingrediënten voor een
bestaande en nieuwe samenwerkings-
geslaagde Staten-Regionaal op zaterdag 1
initiatieven en projecten. Wat zijn onze
december 2018.
toekomstige uitdagingen als regio? En hoe pakken we deze aan? Onder het motto midden-
“alleen gaat men sneller, maar samen kom
veldorganisaties, stakeholders en geïn-
je verder” slaan 12 gemeenten de handen
teresseerden kwamen voor de tweede
in elkaar voor een sterkere regio.
IGEMO - Activiteitenverslag 2018
Mandatarissen,
6
ambtenaren,
Aftermovie en foto’s vind je op www.regiorivierenland.be
RUIMTE EN OMGEVING AD HOK BIEDT ANTWOORD OP RUIMTELIJKE UITDAGINGEN Lokale besturen zijn de belangrijkste vergunningverlenende overheid in Vlaanderen op vlak van omgevingskwaliteit. Ruimtelijke uitdagingen worden vandaag alsmaar complexer en de juiste expertise is niet altijd ter beschikking. Complexe projecten vereisen vaak een multidisciplinaire aanpak en grondige expertise die de kennis van lokale besturen uitdaagt. In 2018 zag ad hoK – het huis voor omgevingskwaliteit – dan ook het levenslicht in samenwerking met drie streekintercommunales: IGEMO, Haviland en Interleuven. Het initiatief wordt ondersteund door Team Vlaams Bouwmeester. Ad hoK heeft als missie de omgevingskwaliteit te verhogen. Binnen ad hoK worden gemeentebesturen actief ondersteund in de uitvoering van hun ruimtelijke visie.
KWALITEIT MET GROTE K Een kwalitatieve omgeving realiseren doet ad hoK via een gelaagde aanpak, gesteund op drie pijlers: adviseren, begeleiden en inspireren.
IGEMO - Activiteitenverslag 2018 7
Adviseren: De multidisciplinaire kwaliteitskamer met externe experten adviseert het lokale bestuur in zowel publieke als private projecten.
Begeleiden: Via
een
open
oproep
brengt
ad
hoK
de
juiste
ontwerper bij het juiste project. Dit kan voor zowel landschappelijke, stedenbouwkundige, infrastructuur- of architectuuropdrachten.
Inspireren: Via jaarlijkse lezingen, workshops, uitstappen & opleiding verbreedt ad hoK de kennis van haar lokale besturen. Ambtenaren en schepenen worden opgeleid door een externe expert in specifieke thema’s voor de publieke sector.
Op 29 november 2018 werd in Leuven de engagementsverklaring tussen de streekintercommunales
en
Vlaams
Bouwmeester
ondertekend.
Ook
het
eerste
inspiratiemoment vond daar plaats. Aanwezigen keken samen naar de documentaire ‘Plannen voor Plaats’, een film van Nic Balthazar in opdracht van Team Vlaams Bouwmeester, met aansluitend een workshop rond ruimtelijke vraagstukken. Het inspiratiemoment sloot af met een boeiend debat tussen verschillende vertegenwoordigers van lokale besturen en de Vlaams Bouwmeester, Leo Van Broeck.
IGEMO - Activiteitenverslag 2018
Meer info: www.igemo.be/adhok
8
WIST JE DAT … ••
het
wijzigingsdecreet
van
2018
de
gemeentelijke
ruimtelijke
structuurplannen veranderde in ruimtelijke beleidsplannen? IGEMO helpt haar gemeenten graag op weg met de opmaak van hun beleidsplan. ••
een intergemeentelijke omgevingsdienst gelanceerd werd? Lokale omgevingsdiensten kunnen hierop beroepen voor technische, juridische en administratieve ondersteuning.
••
sinds 1 juni 2018 het DSI-platform implementeren verplicht is? De DSIrichtlijnen willen ruimtelijke verordenende plannen en verordeningen digitaal vlot bereikbaar maken. Het Vlaams gewest, de provincie en gemeenten kunnen gegevens uploaden en die van andere partners gebruiken.
••
er jaarlijks aan elke gemeente een subsidie verleend wordt voor het updaten van het register onbebouwde percelen? Voor een update van dit register hoef je maar bij één adres aan te kloppen.
••
IGEMO kan beroepen op vier ruimtelijke planners? Werner, Lies, Sigrid en Pia helpen de gemeentebesturen graag verder. Je kan hen bereiken via één adres:
ruimtelijkeplanning@igemo.be
IGEMO - Activiteitenverslag 2018 9
MILIEU EN KLIMAAT SEE2DO! – JE MOET HET ZIEN OM TE DOEN! See2Do! is een ambitieus, Europees klimaatproject dat burgers aanzet om meer en beter te renoveren. Dit doen we door het warmteverlies van de woning visueel te maken (zien) vooraleer inwoners begeleid worden bij hun renovatie (doen). In onze regio loopt het project in Berlaar, Bornem, Duffel, Puurs, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek.
JOUW WIJK WORDT DOORGELICHT In elke deelnemende gemeente wordt
hij kan renoveren en dus besparen! In
per jaar één wijk geselecteerd. Deze wijk
2018 kwamen weer enkele geselecteerde
wordt doorgelicht… en dat mag je heel
wijken aan de beurt. “Ik had niet verwacht
letterlijk nemen! Aan de hand van een
dat er zoveel warmte verloren ging via de
thermografische scan kan je goed zien
voorgevel”, aldus een bewoner. “Ik weet
waar een woning warmte verliest. Zo
alvast waar de renovatiewerken zullen
weet de bewoner in één oogopslag waar
beginnen!”.
RENOVATIEBEGELEIDING Na de scan biedt IGEMO ondersteuning,
een concreet stappenplan met oplossing
advies en begeleiding bij het uitvoeren van
op zowel korte als lange termijn.
de renovatiewerken. Dankzij de Europese projectsteun, komt er gratis een renova-
Wie gratis advies wenst én meer info wil
tie-expert langs. De expert formuleert
over subsidies en premies, kan langsgaan bij de woonwinkels- of loketten.
MIJN WARM HUIS Burgers hoeven zich dankzij de online
IGEMO - Activiteitenverslag 2018
renovatietool ‘Mijn Warm Huis’ niet eens
10
te verplaatsen. In enkele muisklikken bereken je welke besparende maatregelen jouw woning kan gebruiken. De Mijn Warm Huis-campagne liep in oktober en november 2018 in 10 gemeenten en kon heel wat inwoners aanzetten om de handige tool te gebruiken.
2018 – SEE2DO! IN CIJFERS
RESULTATEN ENQUĂŠTE 2018
313
Aantal scans uitgevoerd
25%
75% van de gemotiveerde verbouwers gaat binnen het jaar aan de slag.
vraagt na de scan bijkomend advies
58 renovatieadviezen aan huis
De meest populaire maatregel is dakisolatie, gevolgd door muurisolatie, ramen en PV panelen. VOORNAAMSTE MOTIVATIE OM TE RENOVEREN:
(8 op 10 mensen vinden dit belangrijk)
De helft van de bevraagden vindt eigen comfort en de meerwaarde van de woning vergroten ook belangrijk
4 op 10 mensen denkt ook aan het milieu en impact op de leefomgeving
IGEMO - Activiteitenverslag 2018
verlaging van de energiefactuur
Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling
11
MIJN WARM HUIS Hoe energiezuinig is een woning? Wat kan beter? Hoeveel kost een renovatie? En hoeveel bespaar je ermee? Voor welke premies kom je in aanmerking? Via de online renovatietool ‘Mijn Warm Huis’ krijgen burgers antwoord op al deze vragen, op maat van hun woning. De online renovatietool ‘Mijn Warm Huis’ wil inwoners helpen bij het energiezuinig maken van hun woning. Aan de hand van enkele eenvoudige vragen berekent de tool het potentieel van de woning. Vervolgens kunnen inwoners aangeven wat ze wensen te verbeteren, rekening houdend met budget en woonwensen.
per ingreep. Ook premies waarvoor
Op
keuzes
burgers in aanmerking komen, worden
genereert de tool een overzichtelijk
weergegeven. Tot slot toont de tool ook
en
aan welk positief effect een renovatie kan
met
basis
van
de
gemaakte
gepersonaliseerd de
geschatte
stappenplan
investeringskosten
IGEMO - Activiteitenverslag 2018
www.igemo.be/mijnwarmhuis
12
hebben op ons leefmilieu.
MOBILITEIT DE LOGISTIEKE KAART VRACHTVERKEER BETER GELEIDEN VIA DE LOGISTIEKE KAART Mobiel21, FEBETRA en IGEMO rondden in 2018 het project ‘De Logistieke Kaart’ af, een project dat geïntegreerde data gebruikt voor een betere geleiding van vrachtverkeer. De opzet van het project gebeurde vanuit twee grote invalshoeken: ••
Ondernemingen zijn gebaat bij een vlotte toegankelijkheid. Venstertijden, verboden vrachtroutes en wegenwerken bemoeilijken vaak de bereikbaarheid voor leveranciers.
••
Om de leefbaarheid van een buurt en de veiligheid van weggebruikers te garanderen, gebruiken vrachtwagenchauffeurs best de vooropgestelde voorkeursroutes van een gemeente. De routes sluiten echter vaak niet op elkaar aan en worden momenteel niet efficiënt gecommuniceerd.
EEN INTERACTIEVE KAARTAPPLICATIE De Logistieke Kaart verzamelt relevante data over het logistieke ecosysteem in regio RiDeze informatie wordt als open data ter beschikking gesteld. Het resultaat is een interactieve kaartapplicatie die gebruik maakt van geïntegreerde data. De Logistieke Kaart kan geraadpleegd worden via
www.delogistiekekaart.be
IGEMO - Activiteitenverslag 2018
vierenland en koppelt deze informatie op een intelligente manier aan het wegennetwerk.
13
WAAROM EEN LOGISTIEKE KAART De kaartapplicatie biedt een gebruiksvriendelijke en snelle manier om data ruimtelijk te visualiseren. Zowel het beleid als ondernemingen en transportfirma’s kunnen er gebruik van maken. Wegwerkzaamheden en/of manifestaties (die in GIPOD bekend zijn) maar ook conflictpunten en andere logistiek relevante informatie (tonnagebeperking, parkings, gelegen langs school, categorisering vrachtroutes) worden eenvoudig raadpleegbaar en samengevat per gemeente. Daarnaast is het mogelijk om via API’s de achterliggende database te consulteren en de data eenvoudig te gebruiken in andere applicaties zoals routeplanners. Gemeentebesturen, de Vlaamse overheid en de logistieke sector kunnen de kaart verder ontwikkelingen in hun beleid om vrachtverkeer in goede banen te leiden.
MOBILITEITSPROJECTEN 2018 MOVE MOBILITY OPPORTUNITIES VALUABLE FOR EVERYBODY In 2018 ging MOVE van start. Het vier jaar durende Europees project wil een antwoord bieden op vervoersarmoede in rurale gebieden. Via co-creatie ontwikkelt MOVE alternatieve mobiliteitsinitiatieven in niet-stedelijke gebieden, zoals fiets- en autodelen of een flexbus. Komen we tot een regionale marktplaats voor mobiliteit ?
Action for the mobility poor
Best practices & lessons
Car sharing
Bike sharing
learned
EVALUATE
ANALYSE Water bus / taxi
IGEMO - Activiteitenverslag 2018
Local bus
14
TEST
Test results
DESIGN
Redesign Feasibility study Operational plans
Market analysis & cost calculation
SAMENAANKOOP E-BIKES WAS GROOT SUCCES Maar liefst 323 burgers namen deel aan de samenaankoop e-bikes. Uit bevraging achteraf blijkt dat 85% meer kilometers bij elkaar trapt dan voor de aankoop. Meer dan 90% was tevreden tot zeer tevreden over de aangekochte fiets. Elektrisch fietsen is vooral populair voor woon-werkverkeer of ter ontspanning.
MOBILITEITSMANAGEMENT MET ANPR Nog in 2018 ging het ANPR-project van start. Doel van het project is om huidige data uit ANPR-camera’s slimmer te gebruiken. De camera’s kunnen namelijk veel meer dan overtredingen registreren. Verkeersintensiteit meten, slimme lichten aansturen, economisch onderzoek voeren of parkeergeleiding faciliteren zijn enkele van de vele mogelijkheden. Het onderzoeksproject loopt af in 2019.
IGEMO - Activiteitenverslag 2018 15
WONEN WAAROM MAG ONZE REGIO TROTS ZIJN OP HAAR WOONBELEID? Intergemeentelijk samenwerken voor lokaal woonbeleid dekt verschillende ladingen. Beleidsmatig (uitwerken reglementen, visies of strategieën) en/of op uitvoerend vlak (controle woningkwaliteit, leegstand inventariseren, uitvoering woonloketten …) werken gemeenten samen. IGEMO is coördinator van twee intergemeentelijke samenwerkingsverbanden rond wonen. Berlaar, Bonheiden, Duffel, Putte en Sint-Katelijne-Waver sloegen reeds in 2010 de handen in elkaar binnen het samenwerkingsverband ‘Wonen langs Dijle & Nete’. Bornem en PuursSint-Amands deden in 2017 hetzelfde voor ‘Wonen in Klein-Brabant’. Anno 2018 mogen de resultaten er zeker zijn: ••
Op vlak van woonkwaliteit zijn we voorloper in Vlaanderen.
••
Alle deelnemende gemeenten kunnen rekenen op een sterk uitgebouwd woonloket, dat gratis advies verleent aan burgers.
••
Dankzij de nodige expertise en vlotte samenwerking, werd op slechts enkele maanden tijd een sterke werking rond woonloket en woonkwaliteit in ‘Wonen Klein-Brabant’ op poten gezet.
••
De woonadviseurs van IGEMO mochten de sessie ‘woonkwaliteit’ verzorgen op de VVSG Woondag. Meer dan 100 geïnteresseerden uit de sector kwamen luisteren.
WOONKWALITEIT OP DE PRIVATE HUURMARKT VERHOGEN Onderzoek toont aan dat woonkwaliteit op de huurmarkt voor verbetering vatbaar
IGEMO - Activiteitenverslag 2018
is. Heel wat woningen zijn in slechte
16
staat. IGEMO en haar lokale besturen slaan al jaren de handen in elkaar om woningkwaliteit te bewaken en verbetering te stimuleren. Dankzij de oplossingsgerichte en
intergemeentelijke
werkwijze
rond
woningkwaliteit nemen IGEMO en haar gemeenten een voortrekkersrol op in Vlaanderen. En daar mogen we gerust trots op zijn!
OPLOSSINGSGERICHT WERKEN IGEMO
heeft
verschillende
experten
neemt de woonadviseur een informerende,
woonkwaliteit in dienst. Zij zijn dagelijks in
adviserende en sensibiliserende rol op
de weer met het bewaken en stimuleren
zich. Indien er in de woonloketten klacht
van woonkwaliteit in de regio. In de praktijk
binnen komt van een huurder tegen een
kan je verbetering van woonkwaliteit
verhuurder of andersom, wordt aan beide
stimuleren op twee manieren: je past
partijen advies verleend.
de handhavende procedure (dwingend) toe of een proactieve, oplossingsgerich-
De
te aanpak. De handhavende procedure
verhuurder, na uitgebreide controle, om
kan eigenaars van een woning die niet in
de huurwoning te herstellen in plaats van
orde is, dwingen om deze te verbeteren
te verkopen. De verhuurder kan hierbij
of te verkopen. Het is bijgevolg een druk-
begeleid worden tot de woning conform
kingsmiddel, maar idealiter wordt een
is volgens de regels van de Vlaamse
procedure tegen eigenaars vermeden.
Wooncode. Zo blijven er op termijn meer
De woonadviseurs van IGEMO kiezen, in
én betere huurwoningen op de private
eerste instantie, dan ook bewust voor een
huurmarkt en kan huren betaalbaar
oplossingsgerichte werkwijze.
blijven. Indien er toch nood is aan de
woningcontroleurs
motiveren
de
handhavende procedure, kan deze alsnog Binnen de oplossingsgerichte werkwijze
gekozen worden.
VOORDELEN VAN INTERGEMEENTELIJK SAMENWERKEN Ook op vlak van woonkwaliteit biedt in-
Dankzij
tergemeentelijk samenwerken een sterke
verplichte procedures inzake woningkwa-
meerwaarde. Zo zijn de gemeenten van
liteit aanzienlijk verkort. Inwoners worden
samenwerkingsverband
langs
efficiënt geholpen en de gemeentebe-
Dijle en Nete’, vrijgesteld van advies. Dit
sturen ontzorgd, zonder te vervallen in
houdt in dat er geen advies aan Wonen
tijdrovende procedures.
‘Wonen
deze
vrijstelling
worden
de
Vlaanderen gevraagd moet worden in procedures
rond
woonkwaliteit.
De
Ook de gezamenlijke kennisopbouw en
in-house expertise binnen IGEMO wordt
trajecten bieden een groot voordeel.
door Vlaanderen erkend.
Hierdoor
kan
elke
gemeente
haar
woonkwaliteit, waarmaken.
IGEMO - Activiteitenverslag 2018
ambities, op vlak van het verbeteren van
17
PROJECTONTWIKKELING RUIMTE CREËREN OM TE WONEN EN TE ONDERNEMEN In opdracht van haar gemeenten, realiseert IGEMO bedrijventerreinen, woonprojecten en publieke bouw- en infrastructuurprojecten. Onze regio ligt in het hart van Vlaanderen, pal in de Vlaamse ruit. De roep naar ruimte om te wonen en te ondernemen is dan ook bijzonder groot.
LIER BERLAAR BORNEM
DUFFEL
PUURSSINT-AMANDS
SINT-KATELIJNEWAVER
WILLEBROEK
PUTTE
MECHELEN BONHEIDEN
PAPENHOF
IGEMO - Activiteitenverslag 2018
Binnen woonproject Papenhof te Mechelen stelde IGEMO in 2018 zevenentwintig bouw-
18
kavels te koop. De verkoop loopt verder in 2019. Nieuw aan het project is dat toekomstige bewoners niet zelf op zoek moeten naar een architect.
ARCHITECTENPOOL Toekomstige bewoners van Papenhof zullen niet zelf op zoek moeten gaan naar een architect voor hun woning. Op basis van een wedstrijd selecteerden IGEMO en Stad Mechelen een
team van vijf gespecialiseerde architecten. Zij zullen voor de 27 bouwkavels de kwaliteit en de architecturale samenhang van de woningen garanderen. Expertise en ervaring van de architecten met het bouwproces, het architectuurontwerp van de woning, klantenbegeleiding en BEN-bouwen waren essentieel bij het samenstellen van de architectenpool.
WIN-WIN SITUATIE IGEMO
streeft
duurzaam Om
naar
wonen
kwaliteitsvolle,
in
betaalbaar eigen
en
Door te werken met een architectenpool,
streek.
krijgt tevens de beeldkwaliteit van de wijk
betaalbare
en
een boost. Geen mix van verschillende
duurzame architectuur bij particulieren
bouwstijlen meer, maar een woonwijk
te garanderen, kiest IGEMO bewust voor
met
architecten die reeds hun sporen hierin
karakter voor elk gezin. De architecten
verdienden.
uit de pool zien er samen op toe dat de
harmonieus
doch
individueel
vooropgestelde uitstraling van de wijk wordt gewaarborgd.
Meer info: www.wonen-papenhof.be
IGEMO - Activiteitenverslag 2018 19
ERFGOED RIVIERENLAND DE KRACHT VAN PARTICIPATIE De Intergemeentelijke Onroerende Erfgoeddienst – kortweg IOED – kent in 2018 een aanzienlijke groei. Niet alleen de basisdienstverlening krijgt vorm, maar ook verschillende projectmatige dienstverleningen worden uitgerold. Populaire diensten zijn het opmaken van beheersplannen of het opzetten van begeleidingstrajecten voor her- of nevenbestemming van kerken. Diensten die een verrijking zijn voor steden en gemeenten en waar participatie vaak de rode draad vormt.
ERFGOED IS VAN IEDEREEN Inwoners voelen zich vaak inherent verbonden met het erfgoed van hun gemeente, stad of streek. Om draagvlak voor een besluit te creëren, is betrokkenheid van inwoners van onnoemelijk belang. Participatiemomenten bieden niet enkel een forum, maar creëren ook een gemeenschapsvormende dynamiek rond een bepaald thema met erfgoedwaarde. Via participatiemomenten geef je niet enkel gehoor aan de stem van het volk. Je mobiliseert inwoners, zoekt proactief naar oplossingen en stemt de violen gelijk. In sommige gevallen kunnen participatiemomenten ook potentiële investeerders aantrekken. Zo slaagde de IOED erin om in Lier bewoners te mobiliseren om een beheersplan rond stadsgezichten te financieren. De kerk van Mariekerke zal door een investeerder omgebouwd worden tot een spraakmakende opnamestudio voor allerhande koren.
COLLECTIEVE EMOTIE IN WINTAM Hoewel er heel wat voorbeelden bestaan die de kracht van participatie aantonen, spant één casus de kroon: het woelige participatietraject voor de kerk van Wintam te Bornem. Net zoals voor de andere Bornemse kerken, wordt er in Wintam een her- of nevenbestemmingstraject op poten gezet. Aanvankelijk besluit de stuurgroep de kerk een nevenbestemming te geven,
IGEMO - Activiteitenverslag 2018
het religieus karakter van de kerk blijft hierbij bewaard. Gezien de lage activiteitsgraad in de
20
kerk en het liturgieplan, wordt op korte termijn beslist dat de kerk toch een volledig nieuwe bestemming (een herbestemming) krijgt. Deze beslissing doet duidelijk stof opwaaien. Het geplande participatiemoment rond de herbestemming mag rekenen op 190 aanwezigen, een aanzienlijk deel van de Wintamse bevolking. De verslagenheid bij de inwoners is groot, het participatiemoment wordt getekend door een duidelijke emotionele gespannenheid. Het mag vreemd klinken, maar met een moment voor collectieve emotionele uitlating is niets mis, integendeel! De missie
van het participatiemoment wordt dan ook snel om dit momentum te kapteren en om te buigen naar een constructieve toekomstvisie.
MISSIE GESLAAGD Tijdens het participatiemoment wordt de menigte opgedeeld in kleinere groepjes. Elk van de aanwezigen krijgt in kleinere groep een effectieve stem, de basis naar constructieve gesprekken wordt gelegd. Uiteindelijk maakt het ‘anti-gevoel’ plaats voor een weloverwogen visie: de inwoners zien de kerk het liefst herbestemd naar een museale functie, waarbij de kerk steeds ten dienste van de gemeenschap kan blijven. De gemeenschap van Wintam beseft goed dat ze haar steentje moet bijdragen om deze bestemming gerealiseerd te zien. In de nasleep van het participatiemoment en onder begeleiding van de IOED wordt met enkele inwoners het Sint-Margarethavennootschap opgericht. In kader van de oproep ‘Scheldehelden’ slaagt de vennootschap erin om niet minder dan 27.000 euro subsidiegeld te verzamelen voor de nieuwe bestemming van de kerk. Het verhaal van Wintam is ontegensprekelijk bewijs dat erfgoed verbindt. Dankzij betrokkenheid van de gemeenschap en de kracht van participatie, krijgt de herbestemde kerk van Wintam een nieuw doel waar iedereen zich in vindt.
IGEMO - Activiteitenverslag 2018 21
WIST JE DAT ... ••
IGEMO gemeenten ontzorgt bij archeologische vooronderzoeken? Gemeentebesturen een
bekrachtigde
zijn
verplicht
archeologienota
om bij
in de
bepaalde aanvraag
gevallen van
een
omgevingsvergunning te voegen. Bestellingen voor het uitvoeren van bureaustudies, booronderzoeken en proefsleuven kan je als aangesloten gemeentebestuur via IGEMO plaatsen. ••
Er in onze regio maar liefst 1892 panden met erfgoedwaarde werden geactualiseerd op de inventaris onroerend erfgoed? Deze panden genieten vanaf 2019 een specifiekere bescherming.
••
Gemeente Willebroek en IGEMO de handen in elkaar sloegen voor een vaste rubriek in 2830-Magazine? “Fier op ons erfgoed, da’s Willebroek” belicht elke editie een waardevol, maar toch vrij onbekend, historisch gebouw in Willebroek.
••
Sinds 2018 enkele historische nutskasten de straten en pleinen van Bornem en Puurs-Sint-Amands versieren? Historische foto’s van onroerend erfgoed in het vroegere straatbeeld werpen een blik op het
IGEMO - Activiteitenverslag 2018
verleden.
22
WIJK-WERKEN Sinds 1 januari 2018 is IGEMO organisator van het wijk-werken voor de 12 gemeenten in de regio. Wijk-werken is de opvolger van het vroegere
pwa
(plaatselijk
werkgele-
genheidsagentschap). Net als in het pwa voeren wijk-werkers maatschappelijk relevante klussen uit, liefst zo dicht mogelijk bij huis. Toezicht houden aan oversteekplaatsen bij scholen of kleine tuinklusjes bij particulieren, zijn enkele voorbeelden van taken die wijk-werkers uitvoeren. Nieuw is dat wijk-werken nu vooral gericht is op re-integratie in de arbeidsmarkt. Wijk-werkers
zijn
werkzoekenden
of
werkzoekende leefloners die zelfstandig kunnen werken, maar nog niet in staat zijn om al op de gewone arbeidsmarkt te functioneren. Zij krijgen binnen het wijk-werken de kans om gedurende maximum
een
jaar
(voor
nieuwe
wijk-werkers) enkele competenties te versterken. Hiervoor ontvangen ze een vergoeding bovenop hun uitkering. Bemiddelaars
van
VDAB
Eind
2018
werkten
er
448
actieve
wijk-werkers
in
de
regio.
Samen
presteerden
ze
meer
dan
125.000
werkuren, verdeeld over 1452 opdrachten. Opdrachten worden vooral uitgevoerd bij scholen gevolgd door, gemeenten, natuurlijke personen, vzw’s en OCMW’s. De meeste opdrachten bestaan uit klein tuinonderhoud. Dit beperkt zich tot ruimen van sneeuw en bladeren, snoeien van hagen, gras maaien, onderhoud van tuinperken en spitten, zaaien en planten. Ook ondersteuning en begeleiding van personen was een veelvoorkomende taak voor wijk-werkers. Dit omvat o.a.
(voor
werkzoekenden) en de OCMW’s (voor werkzoekende leefloners) bepalen of iemand voor wijk-werken in aanmerking komt.
www.vdab.be/wijkwerken www.igemo.be/wijk-werken-rivierenland
aan ouderen of kinderopvang in het huis van de persoon. Kleine herstellingsen
onderhoudswerken,
gemachtigde
opzichter aan de schoolpoort en logistieke taken vullen het rijtje aan.
IGEMO - Activiteitenverslag 2018
Meer info:
huistaakbegeleiding, gezelschap bieden
23
Wat brengt 2019?
Een nieuwe legislatuur, een vernieuwd kantoorgebouw ‌ een nieuwe huisstijl! In 2019 verhuist IGEMO opnieuw naar de Schoutetstraat, waar het vroegere pand werd omgetoverd tot een hedendaags, bijna-energiezuinig kantoorgebouw. Een nieuwe legislatuur ging in 2019 van start en het vernieuwd strategisch beleidsplan schetst de krijtlijnen voor de komende zes jaar. Als kers op de taart krijgen het logo, de huisstijl en de website een nieuw jasje.
Meer informatie: Schoutetstraat 2 - 2800 Mechelen info@igemo.be
IGEMO - Activiteitenverslag 2018
tel.: 015 28 50 50
24
26
IGEMO - Activiteitenverslag 2018
www.igemo.be