Activiteitenverslag 2022

Activiteitenverslag

INHOUD

Gestroomd.be: samen naar het voertuigenpark van de toekomst

Intergemeentelijke omgevingsdienstverlening: klaar staan in PIEK en DAL

Projectontwikkeling: Puurs - Winning - Amands

Zorgcampus Duffel: buffet van procesondersteuning

Werken en leren

Wijk-werken Rivierenland: samen op weg naar werk

Preventie en bescherming

Brandjes blussen

Welzijn

In de bres voor Oekraïne

Dak- en thuislozentelling: meten is weten

Regionale samenwerking: samen werkt

Regionale mandaatgroep: in de cockpit van Rivierenland

Staten Regionaal: hoogmis van samenwerking

Exello Rivierenland: nieuwe naam met een extra vleugje IGEMO

De SDG’s: samen naar een duurzame planeet

VOORWOORD

“Regio is een anagram voor groei”: al jaar en dag de slagzin van IGEMO. En met reden. 2022 mag beschouwd worden als het jaar van de groei. Groei en bloei van de regio Rivierenland én van IGEMO. Als organisatie en als partner van de lokale besturen. Elke dag wordt er door ons, het bestuur, het management en de personeelsleden van IGEMO hard gewerkt om het vertrouwen als bevoorrechte partner binnen Rivierenland te winnen en/of te bestendigen. Die positie nemen we ook niet als vanzelfsprekend, noch rusten we op onze lauweren. Het is het resultaat van voortdurende innovatieve, creatieve, professionele en bovenal kwaliteitsvolle streekontwikkeling met steeds hetzelfde doel voor ogen: van Rivierenland een plek in Vlaanderen maken waar graag wonen, werken én gewoonweg genieten de norm is.

Het activiteitenverslag 2022 is hiervoor een geschikt

M OBILITEIT -

beleidsplannen van de Vervoerregio Mechelen. In hoofdzaak is het samenwerkingsverband evenwel gericht op regionale acties voor op domeinen zoals deelmobiliteit, vrachtwagenparkeren en vervoersarmoede. Drie actiedomeinen lichten we graag uit:

Gestroomd.be, de aankoopcentrale voor duurzame voertuigen

Vrachtwagenparkeren

Hoppinpunten die met de steun van IGEMO worden gerealiseerd .

projecten toe die in de loop van 2022 mee bakens heb-

woonadvies via het regionale energiehuis Stekr, onze rol -

tuigen gestroomd.be of de regionale welzijnskoepel Rivierenland, valorisatie van erfgoed en onze nieuwe juridische dienstverlening die in 2022 werd gelanceerd, …

IGEMO is van vele markten thuis. en dat beschou-

verlening maar ook bij het uitbouwen van regionale samenwerking. Onze experten blinken uit in wat ze doen

anderen. We gaan prat op kruisbestuiving en verbondenheid tussen beleidsdomeinen om tot de beste versie van onszelf te komen, als het huis van vertrouwen voor de regio Rivierenland. In 2022 en in de toekomst.

Ik wens je veel leesplezier!

Gestroomd.be: samen naar het voertuigenpark van de toekomst

Lokale besturen streven naar vergroening van de gemeentelijke vloot. Dit vergt een snelle omschakeling naar elektrische en CNG-voertuigen. Vlaamse streekintercommunales, onder beheer van IGEMO, starten in 2022 een aankoopplatform voor elektrische dienstvoertuigen. Door lokale besturen te ontzorgen in deze transitie nemen zij hun voorbeeldfunctie op.

De lancering vond plaats op 31 maart 2022 aan het (nationale) persaandacht.

Ivan Blauwhoff, voorzitter van de Raad van Bestuur van IGEMO

Voor elk wat wils

Vrachtwagenparkeren: logistiekproblematiek

Vrachtwagenparkeren is een fenomeen waar verschillende gemeenten in de regio problemen mee hebben. In 2022 maakte IGEMO een grondige analyse van het probleem. De sleutel van de oplossing ligt in de erkenning dat het gaat om een gedeelde verantwoordelijkheid van wegbeheerders, ontwikkelaars van bedrijventerreinen, bedrijven (logistiek en verladers) en lokale besturen. Het tot stand brengen van samenwerking is een kerntaak van IGEMO, dus werden twee projectvoorstellen ingediend om daar op te werken, met succes.

Van veegwagens over personenwagens tot bestelwagens en vrachtvoertuigen, met meer dan 150 modellen verdeeld over 16 merken is het aanbod rijk en divers met kortingen tot wel 40%.

De eerste resultaten

Er werden in 2022 in het totaal 244 prijsvragen ontvangen. Daarvan zijn er 130 die nog lopen, 80 waarvoor er voertuigen in bestelling zijn, 7 waar voertuigen geleverd werden en 27 die stopgezet zijn. Voor het werkingsgebied van IGEMO werden er in het totaal 8 prijsvragen ontvangen. Waarvan eentje voor onszelf om ook onze dienstverplaatsingen te vergroenen.

“Een eerste projectsubsidie werd verkregen bij het Labo Regio vorming van VVSG. In dat project zoekt IGEMO een terrein en tracht het een lokale coalitie tot stand te brengen tussen de gemeenten, de betrokken bedrijven en grondeigenaren. Het pro ject ging in september 2022 van start en loopt tot september 2023.”

Daarnaast keurde Vlaio eind 2022 een projectsubsidie toe om een voor bestaande locaties voor vrachtwagenparkeren vraag en aan-

Hoppin-punten: combimobiliteit op z’n best

op het openbaar vervoer, waar je een deelkunt parkeren. Ook voor kinderwagens, rolstoelgebruikers, blinden en slechtzienden moe-

soms een aanpassing aan het openbaar domein. Dat biedt ook kansen om de opendoor ze te ontharden of te vergroenen.

In 2022 werkt IGEMO de volgende diensten uit om de steden en gemeenten te ondersteunen:

Gemeenten kunnen ondertussen putten uit:

Kaderbestek ontwerpdiensten

Kaderbestek straatmeubilair

Hoppin-punten

Kaderbestel elektrisch autodelen en laadpalen

Kaderbestek ontwerpdiensten

Alvorens er kan gestart worden met de concrete inrichting van het Hoppin-punt is een technisch ontwerp nodig. Wat komt waar? Hoe maken we de halte

ja, waar? Welke plaats is er dan nog voor een bank? Is er nood aan een schuilplaats voor wie op de bus wil stappen?

Kaderbestek straatmeubilair Hoppin-punten

banken aankopen aan gunstige voorwaarden. Dit kaderbestek is gepubliceerd en in september 2022 gegund.

Tom Smets projectmanager

“Via het kaderbestek ontwerpdiensten kunnen besturen eenvoudig een technisch ontwerp laten maken. Maar ook aanvullende studies zoals de opmeting bestaande toestand, de opmaak van omgevingsvergunningsaanvragen, werftoezicht en veiligheidscoördinatie behoren tot de mogelijkheden.”

Kaderbestek elektrisch autodelen en laadpalen

Het kaderbestek ontzorgt de gemeente om voor een relatief kleine opdracht telkens een overheidsopdracht

beperken.

In 2022 onderneemt IGEMO de stappen om deze kaderopdracht te publiceren en te gunnen. Vanaf 2023 kunnen lokale besturen in de regio er gebruik van maken.

Maar Hoppin-punten bestaan natuurlijk niet zonder aanbod van mobiliteitsdiensten. Via het kaderbestek autodelen kan op een voordelige manier deelwagens ter beschikking worden gesteld voor de burgers. Putte is de eerste gemeente die 2 deelwagens heeft geplaatst via dit kaderbestek. Het gemeentebestuur van Berlaar heeft in 2022 ook beslist om dat te doen.

Uiteraard is een koppeling met de aankoopcentrale Gestroomd.be mogelijk. De gemeente koopt via Gestroomd.be een elektrische voertuigen en deelt die nadien met de burger.

OMGEVING

Intergemeentelijke omgevingsdienstverlening:

klaar staan in PIEK en DAL

sten. IGEMO biedt haar lokale besturen een houvast om deze uitdagingen het hoofd te bieden: de intergemeen-

BONHEIDEN

werken aan kwalitatieve invulling voor onze ruimte.

omgeving van de gemeente Bonheiden is dat hier leuke mensen werken, die steeds open staan voor een dialoog over de voorliggende dossiers.

Ik vond het vooral aangenaam dat de gemeente Bonhei-

Wanneer?

Januari-september 2022, 2 dagen per week

Wat?

omgevingsvergunningsaanvragen

Wie?

IGEMO medewerker op de dienst omgeving van Bonheiden?

ke ervaring. De collega-omgevingsambtenaren staan steevast open om in dialoog te gaan over de voorliggende dossiers. De passie die ze voor hun vak heb-

bood hier 1 tot 2 dagen per week ondersteuning aan

meentehuis zelf plaats vond, kon ik ook gebruik maken van de optie om af en toe vanop afstand te ondersteunen.

Doordat je op regelmatige momenten aanwezig bent op het gemeentehuis word je ook een aanspreekpunt

vingsambtenaar geeft dan ook voldoening als je inwoners van de gemeente effectief kan helpen met een

eenvoudige omgevingsvergunningaanvragen zoals voor het bouwen of verbouwen van woningen maar ook enkele complexere dossiers zoals de ontwikkeling van meergezinswoningen en een binnengebied. Voor de complexere dossiers vond er dan wel steeds een overleg met de ontwikkelaars plaats en werd er diensten om tot een gedragen beslissing te komen.

gunningen als het adviseren van omgevingsvergunninbegeleidde ik ook de burger, architecten en projectontadvies geven aan de hand van een constructief gesprek

Ik werd vooral gevraagd om de grote hoeveelheid aan inkomende omgevingsvergunningsaanvragen

Wanneer?

Januari-februari 2022, 2 dagen per week Wat?

vacature + inwerkperiode

Wie?

Felipe Garcia del Pino, projectmanager medewerker op de dienst omgeving van SKW?

“Ik blik zeer tevreden terug op die periode! Het was voor

Wanneer?

April-november 2022, part-time Wat?

Opvang langdurige afwezigheid vaste medewerker

Wie?

Felipe Garcia del Pino, projectmanager medewerker op de dienst omgeving van Bornem?

sten terecht komt, leer je immers ook telkens de verschillende methodes kennen. Door die methodes met elkaar

kunnen we ook de ervaringen van anderen diensten tel-

“Ook in eerdere jaren (2020 en 2021) bood ik een ondersteuning aan voor de dienst omgeving van de gemeente Bornem. Het was aldus een welkome terugkeer. Als coördinator van de omgevingsdienst-

ik de afgelopen jaren de straten en het reilen en zeilen van deze gemeente nog beter leren kennen.”

“Ik voerde hier over het volledige takenpakket van een medewerker op een omgevingsdienst uit. Zowel het

“In 2022 stond ik op de dienst omgeving voorna-gunning van A tot Z. Dit wil zeggen dat ik zowel de

-

vingsvergunningen uitvoer, de adviezen voorbereidt en de dossier opvolg met aanvragers en architecten.

omgevingsvergunningsdossier op het college om de

Daarnaast stond ik geregeld in voor het bemannen van de telefoonpermanentie en het loket. Burgers met allerlei typen vragen met betrekking tot ‘omge-steuning aan in het beantwoorden van vragen binnenkomend via de mailbox van de dienst omgeving.”

Doorzettingsvermogen loont bij omgevingshandhaving

(IGOHC) doet, weten we allemaal maar loont dat handhaven nu wel? We illustreren het graag eens met een

IGEMO geraadpleegd door één van de deelnemende gemeenten in Rivierenland voor een privédomein dat dienst deed als een mini-containerpark. Geweten was dat tal van aannemers hun weg wisten te vinden

afval met goedvinden van de eigenaar konden achterlaten. Zo was er sprake van de opslag van o.a. afge-

…), olievaten, autobanden, oude metalen, mazout-

Talloze plaatsbezoeken, aanmaningen, processen-veréén met dwangsom, hielpen niet. De eigenaar weigerde de percelen te ontruimen. Daarop nam de gemeente het heft in eigen handen om o.m. de last van ongedierte en de bodemverontreiniging aan te pakken. Door middel van bestuursdwang werd alles door

“De IGOHC heeft hierin een belangrijke rol gespeeld: nadat de eigenaar op de hoogte werd gebracht van de beslissing van de gemeente, werd het nodige gedaan voor aanstelling van een aannemer door de gemeente en

van de politie en de gemeente. Door periodieke controles wordt steeds nagegaan of de percelen

PFAS-OMBUDSDIENST

Baken van vertrouwen

In het kader van de door de OVAM vastgestelde PFAS-verhorende no regret-maatregelen, sanerings- en herstelwerkzaamheden heeft IGEMO in samenspraak met de gemeente Willebroek hiervoor een ombudsdienst opgericht. Dit is een dienstverlening die steeds tot stand kan komen vanuit een vraag gesteld door een lokaal bestuur waarop IGEMO een antwoord tracht te bieden.

Kaat Van Bulck intergemeentelijk handhaver omgeving

Deze PFAS-ombudsdienst bestaat erin dat de gemeente Willebroek IGEMO belast met het opzetten en uitoefenen van een ombudsdienst voor alle eigenaars, bewoners, huurders en gebruikers van percelen gelegen in de door OVAM ‘door PFAS-vervuilde’ vastgestelde gebieinformatie en voor antwoorden op hun vragen. Binnen 1 3

2 4

neutraliteit en onpartijdigheid één centraal aanspreekpunt Duidelijkheid

JURIDISCHE DIENSTVERLENING

350 120 paraatDeombudsdienststond voor:

op konjelangsgaanbijdeombudsdienst 41 10 taskforce momenten

“De verdere juridisering van onze maatschappij en gespecialiseerde en vaak complexe juridische vraagstukken waarmee lokale besturen over alle beleidsdomeinen heen worden geconfronteerd, maken juridische onder steuning voor een lokaal bestuur onmisbaar. Ook vanuit andere diensten die IGEMO reeds verstrekt aan haar partners wordt deze toenemende vraag naar gespecialiseerde juridische ondersteuning waargenomen.”

Het bij elkaar brengen van de vereiste juridische knowhow over alle domeinen waarin een lokaal bestuur actief is, is voor een individueel lokaal bestuur evenwel geen van zelfsprekendheid. IGEMO wenst met haar intergemeen telijke juridische dienstverlening haar lokale partners hierbij bij te staan en te ontzorgen. Door het interge meentelijk karakter van de dienstverlening zet IGEMO in

lening voor onze partners. De uitgebreide ervaring van onze juristen en onze vertrouwdheid met de werking en geplogenheden binnen een lokaal bestuur staan garant voor een kwaliteitsvolle, laagdrempelige en objectieve dienstverlening op maat van onze lokale besturen.

In het najaar van 2022 werden alle steden en gemeenten binnen Rivierenland geïnformeerd over het concrete aanbod van de juridische dienstverlening vanuit IGEMO. Geïnteresseerde gemeenten sluiten met IGEMO een raamovereenkomst, die de concrete modaliteiten van de samenwerking omschrijft en op basis waarvan het lokaal bestuur concrete bestellingen kan plaatsen.

Diverse gemeenten toonden inmiddels interesse in het aanbod en tussen de gemeente Bonheiden en IGEMO werd reeds een raamovereenkomst voor de juridische dienstverlening ondertekend. Na goedkeuring van haar gemeenteraad doet de gemeente Bonheiden vanaf 01/01/2023 een beroep op de intergemeentelijke juridische dienstverlening van IGEMO.

“Het aanbod aan juridische dienstverlening vanuit IGEMO heeft momenteel betrekking op het publiek recht in ruime zin, zoals het omgevingsrecht, overheidsopdrachtenrecht en concessies, algemeen administratief recht, gemeentewegen, onteigeningen, onroerend erfgoed, wonen, domeinrecht, onroerenderfgoedregelgeving, enz. De dienstverlening omvat niet alleen mondelinge of schriftelijke adviesverlening (ad hoc eerstelijns dan wel uitgebreid), maar eveneens de opmaak van briefwisseling en bestuursdocumenten (besluiten, bestekken, overeenkomsten, verordeningen, etc.) en toelichting en bijstand in het kader van (administratieve) procedures.”

Bij interesse en voor meer informatie kunnen de lokale besturen terecht op: juridischedienstverlening@igemo.be.

Activiteitenverslag 2022 - IGEMO IGEMO - Activiteitenverslag 2022 14 15

Björn Cloots jurist

Sophie Aerts jurist

WONEN EN ENERGIE

2022: het jaar van de bevestiging

Na 2021, het 1ste volledige jaar, is Stekr, het geïntegreerde woon- en energieloket in regio

de kluiten gewassen dienstverlening. De burger vindt steeds beter zijn weg naar het Stekr-loket en de energiecrisis heeft daar absoluut bij ‘geholpen’.

De burger gaat ook steeds bewuster met energieverbruik. Bij Stekr kunnen ze terecht met hun vragen over premies, leningen, V-test, energetische renovaties, energiebesparende tips,….

Maar dat niet alleen, bij Stekr kan je eveneens terecht met al je woonvragen zoals vragen rond woonkwaliteit, huurovereenkomsten, enz.

Weet de loketmedewerker niet direct een antwoord, van experten om iedereen op een professionele manier verder te helpen.

DOSSIERS

DOSSIERS

DOSSIERS

ENERGIE

GROTE GROEI VAN VRAGEN ROND ENERGIE: -

Thermoscanning: de kracht van vrijwilligers

Bij thermoscanning wordt aan de hand van een warmtebeeldcamera in beeld gebracht waar juist je woning warmte verliest. Met deze techniek die je op een heel visuele manier de verbeterpunten van je woning toont, wil IGEMO inwoners sensibiliseren en overtuigen om hun woning energiezuiniger te maken.

Voor het uitvoeren van de thermoscans rekenen we op

scans bij burgers, buren, familie,... te maken. Dank zij de hulp van vrijwilligers kan Stekr de thermoscans

aanvragen, krijgen nadien gepersonaliseerd advies en de nodige opvolging. De cijfers van de afgelopen winter zijn ook mede aan hen te danken:

Met steun van:

*in 2022 maar een half jaar!

Renovatiecoaches: niet vies van advies

Rivierenland slaat volop aan het renoveren. De statistieken van renovatiecoaching voor 2022 tonen duidelijk een enorme toename van het aantal opgestarte begeleidingen. En belangrijk, die begeleidingen leiden ook tot effectieve investeringen. De oorzaak van deze stijging moet niet ver gezocht worden, 2022 is immers hét jaar van de energiecrisis.

Goochelen met cijfers

Met 524 opgestarte begeleidingen in 2022 kunnen we spreken van minstens een verdubbeling van renovatiecoaching ten opzichte van 2021 (170 vanaf april 2021).

“Een enorm succes en het blijft niet bij advies, de Rivierenlan der gaat ook effectief over tot investeringen voor renovatie: maar liefst €2.691.602 werd in totaal gespendeerd. Dat is een stijging van meer dan 1,1 miljoen euro ten opzichte van 2021 (€1.566.017,64)”

In verhouding ligt de toename van het aantal begeleidingstrajecten niet in lijn met de toename van het totaal geïnvesteerde bedrag. Dat is opmerkelijk maar ook te verklaren door drukbevraagde aannemers waardoor de wachttijden oplopen. Maar ook door de energiecrisis. Die zet mensen aan om te investeren in energetische renovatie maar door de gestegen

investeringen te doen.

Toch is het opvallend dat er vaak wordt gekozen voor meerdere ingrepen tegelijkertijd bij het renoveren. De gemiddelde investering per woning bedraagt immers €19.023 terwijl de gemiddelde kostprijs per ingreep in de woning op €11.538 ligt. Ruwweg betekent dit dat de bewoner gemiddeld 1,65 ingrepen doet.

Een overzicht van enkele cijfers voor 2022

Welke aanpassingen worden door de Rivierenlander het vaakst gekozen bij een energetische renovatie in 2022? We overlopen even het podium:

Op plaats 3 staat de gascondensatieketel. Verwarming op gas is nog steeds een belangrijke verwarmingsbron, ondanks dat de prijzen van gas in het recente verleden torenhoog lagen. Door een be-

tel, hopen bewoners zo de rekening te drukken.

De zilveren plak is voor schrijnwerk. Aanpassing van ramen en deuren realiseren minder warmteverlies en meer comfort. Hoe minder warmteverlies, hoe minder er ‘gestookt’ moet worden. 1+1=2, ook bij energetisch renoveren.

“Maar het goud, de kampioen van renovatie-ingrepen in 2022 is het aanpakken van de dakisolatie. Ook dat heeft uiteraard te maken met warmteverliezen minimaliseren. Het dak is immers de belangrijkste bron hiervan omdat warmte stijgt. Een dikke isolatielaag is dan ook een wonder voor de portefeuille.”

En al die renovaties natuurlijk ook voor het klimaat: renoveren in Rivierenland levert volgens onze cijfers een besparing van 350 ton CO2 op (213 in 2021).

Lien Berben renovatiecoach

Renoveren inspireert

Supra, het Europees project achter de renovatiecoaching, begon in april 2021 met 5 deelnemende gemeenten in Rivierenland. Dat waren respectievelijk Berlaar, Bornem, Duffel, Mechelen en Puurs-Sint-Amands. Maar de effectiviteit van het regionale energiehuis Stekr werkt inspirerend. Ondertussen zijn ook Bonheiden, Lier en Willebroek mee in het project gestapt en biedt Stekr renovatiecoaching aan voor maar liefst 8 lokale besturen in Rivierenland.

Asbest: weg met die nest

Vlaanderen en IGEMO streven naar een asbestveilige leefomgeving tegen 2040. In het najaar van 2022 kende de OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij) aan IGEMO een subsidie toe om asbesthoudende leidingisolatie professioneel te laten verwijderen. Hierdoor betalen inwoners van Rivierenland tot 50% minder! Ze hoeven niet zelf uit te zoeken wie de werken zal uitvoeren, want IGEMO heeft voor zijn inwoners een erkend asbestdeskundige en asbestverwijderaar aangesteld.

KLIMAAT

Rivierenland acclimatiseert met IGEMO

IGEMO is territoriaal coördinator van het Burgemeestersconvenant voor klimaat en energie, de lokale vertaling van de Europese klimaatambities. In 2019 startte IGEMO gesprekken op met haar gemeenten, om een Lokaal Klimaatpact af te sluiten en, via participatietrajecten, breed gedragen lokale klimaatactieplannen op te stellen en uit te voeren. Duffel, Berlaar, Sint-Katelijne-Waver, Willebroek, Bornem en Puurs-Sint-Amands tekenden in. We vroegen projectmanager Ivan Van Elst wat 2022 heeft gebracht.

Dag, Ivan. Hoever staan we ondertussen met de lokale klimaatplannen?

Ondertussen hebben 5 van de 6 gemeente hun lokaal klimaatplan volledig afgewerkt. Een aantal hiervan zijn reeds ingediend bij Europa. De andere volgen spoedig. We kunnen dus in 5 van de 6 gemeenten een participatief traject volgens de PentaHelix-methodiek verderzetten. Daar zijn we heel tevreden over.

De PentaHelix-methodiek: wat houdt dat precies in?

PentaHelix is een methodiek, waarmee we in elke deelnemende gemeente 5 noodzakelijke doelgroepen willen betrekken bij het opstellen en uitvoeren van het lokale klimaatactieplan en de sleutelacties. Naast het lokaal bestuur hebben ook burgers en verenigingen, bedrijven, NGO’s en de academische wereld een belangrijke rol te spelen in het realiseren van de doelstellingen van het Burgemeestersconvenant. In 2030 55% minder CO2 uitstoten ten opzichte van 2015 is namelijk een enorme uitdaging, waar het lokaal bestuur op zijn eentje onvoldoende vat op heeft. Daarom moeten we alle

Ivan Van Elst, projectmanager

stakeholders mee in het spreekwoordelijke bad krijgen. Bovendien ondervinden we een grotere betrokkenheid als de acties van uit het veld zelf worden opgezet.

Kun je dat concreet maken? Hoe heb je dat precies aangepakt?

“Samen met de schepen, de ambtenaren voor klimaat en duurzaamheid en stuurgroepen, actoren, die met een positieve ingesteldheid mensen kunnen mobiliseren en klimaatadaptatie, zetten we de opgenomen sleutelacties uit de klimaatplannen om in concrete uit te voeren

acties. Klimaat omarmt een breed scala aan thema’s: wonen en renovatie, mobiliteit, duurzaam ondernemen, hernieuwbare energie, lokale en circulaire consumptie -

rom van belang dat er voor al deze thema’s acties worden uitgewerkt en er een divers samengestelde groep in elke gemeente klaar staat om deze te implementeren. Denk bijvoorbeeld aan organisaties als Natuurpunt, Velt, burgercoöperatie Klimaan, Zonnewind of de Fiet-

of de plaatselijke UNIZO-afdeling. Ook leden van lokale adviesraden sluiten vaak aan.”

Integreren en beheren, wie zijn best doet zal het leren

... Waarna jullie samen deze acties waarmaken?

“Dat klopt. Samen met de stuurgroep werken we de acties uit en ondersteunen we hen waar nodig. We over-

kunnen zijn om de gemeente klimaatvriendelijker te maken. We kijken eveneens wat het huidige beleid van het lokaal bestuur reeds inhoudt of wat sommige lokale organisaties al gepland hebben. Door daarover in overleg te gaan, proberen we elkaars plannen te versterken om zo tot een concrete uitvoering te komen.”

Bestaan er al veel klimaatacties in Rivierenland of moeten jullie overal vanaf nul starten?

“Neen, integendeel. Het is opvallend hoeveel acties, groot en klein, er al zijn. Alleen worden ze vaak niet in termen van klimaat benoemd. Alle besturen zetten

belangrijke klimaatmaatregel is. Ook het behoud van open ruimte en vergroening staan al hoog op de agenda. Veel bedrijven doen al fantastische maar eerder onbekende acties, bijvoorbeeld rond hernieuwbare

energie of mobiliteit. Lokale middenveldorganisaties

en een lokaal netwerk. Als we al deze goede voorbeelden beter uitdragen en de bestaande positieve energie van alle betrokkenen samenvoegen, ziet de toekomst er groenblauw uit voor Rivierenland (lacht).”

Wat stond er verder nog op de agenda in 2022?

“Naast actie is communicatie hét codewoord. In 2022 heeft IGEMO de visualisatietool ontwikkeld en opgestart. Met deze tool stellen we per gemeente een individuele klimaatwebsite ter beschikking ter ondersteuning van de klimaatactie die voorkomen uit de lokale klimaatplannen. We hebben ondertussen voldoende acties verzameld en willen die nu vooral bekendmaken bij het grote publiek. Om de acties succesvol te laten zijn, moet iedereen mee op de kar. We bieden onze besturen dus een brede communicatiecampagne aan, zowel in onze deelnemende gemeenten als op regionaal niveau. Je hoort dus zeker nog van ons het komende jaar!”

In het noorden van de gemeente Bonheiden bevindt zich één van de meest waardevolle landschappen van Vlaanderen: ‘de vallei van de Bruine Beek’

Het erfgoedlandschap “Vallei van de Bruine Beek” is op vele vlakken bijzonder. Het valleigebied, met haar kleinschalig karakter, is landschappelijk zeer intact met een grote diversiteit op een relatief kleine oppervlak-

te. Broekbosjes, struwelen en ruigten zijn verweven met historische dreven en door houtkanten en knotbomenrijen omzoomde weilanden. Het historische kasteel Berentrode en de verschillende oude hoeves in het gebied maken deel uit van de rijke agrarische geschiedenis en de oorsprong van Bonheiden. Dit unieke geheel van landschappelijk en bouwkundig erfgoed wil de gemeente Bonheiden koesteren, niet alleen voor vandaag, maar ook voor de volgende generaties.

“We gaan voor concrete ‘acties’, niet voor plannen om in een schuif te leggen.”

- Ivan Van Elst -

Orane Sermeus projectmanager

“Een beheersplan omvat een gebiedsgerichte visie, die rekening houdt met alle aanwezige erfgoedvormen en de natuurwaarden. Heb je een goedgekeurd beheersplan op zak, dan hoef je geen afzonderlijke toelating meer aan te vragen voor de werken, die in het plan worden vrijgesteld. Daarnaast geeft het een eigenaar of bewoner een houvast voor ‘goede’ werkzaamheden in kader van erfgoed en natuur. Net dat maakt een beheerplan enorm waardevol.”

Met het beheersplan wil de gemeente over de periode van 24 jaar zorgdragen voor het waardevolle landschap. Vertrekkende vanuit de beheersvisie, worden concrete maatregelen en werkzaamheden, zowel op korte als lange termijn, geformuleerd die mogen/kunnen uitgevoerd worden in het gebied. Een geïntegreerd beheersplan betekent dat het gaat om een combinatie van een erfgoedbeheersplan en een natuurbeheerplan, waarbij beide verhalen op elkaar afgestemd zijn.

Een beheersplan opmaken? Dat doe je niet alleen! Daarom werd in het traject voldoende ruimte voorzien voor communicatie en participatie om de bewoners te informeren en te betrekken.

2022

lancering gemeentelijke website over het beheersplan door Bonheiden

communicatie naar eigenaars en inwoners van de Vallei over opmaak van het beheersplan

April

algemene enquête beleving en mening van de bewoners van Bonheiden over het valleigebied

individuele plaatsbezoeken bij eigenaars die willen meehelpen

juni

toelichting stand van zaken voor de gemeentediensten en geïnteresseerde burgers

interactieve infoavond voor de eigenaars en (buurt)bewoners

werkgroep visievorming

Wist-je-datje

De opmaak van een beheersplan waarbij zowel de erfgoed- als natuurwaarden opgenomen worden voor een dergelijk groot, divers landschap met 565 eigenaars is een pilootproject in Vlaanderen. Ook de nauwe samenwerking tussen de gemeente Bonheiden, IGEMO, Regionaal Landschap Rivierenland en

Vallei van de Bruine Beek in cijfers:

Bouwkundig erfgoed: wie, wat, waar(de)?

De Vlaamse inventaris bouwkundig erfgoed werd in 1985 voor onze regio opgemaakt door het Agentschap Onroerend Erfgoed. In een periode van bijna 40 jaar kan er echter veel veranderen, ook in de benadering van welke panden erfgoedwaarde hebben. Daarom werkt de Intergemeentelijke Onroerend Erfgoeddienst (IOED IGEMO) aan de valorisatie en herinventarisatie van erfgoedpanden in de gemeentes Bonheiden, Duffel, Lier, Putte en Willebroek.

Valorisatie? Herinventarisatie?

Het naar waarde schatten van bouwkundig erfgoed. Hierbij worden de erfgoedwaarden van de op de Vlaamse inventaris vastgestelde (dit zijn niet-beschermde) erfgoedpanden, en niet-geïnventariseerde maar potentieel waardevolle erfgoedpanden, onder de loep genomen. Dit gebeurt volgens een methode die de IOED IGEMO gedurende 2022 ontwikkelde, en welke op basis van een 100-tal testcases afgelopen jaar verder werd

Het herinventarisatietraject richt zich op het aanvullen van de inventaris bouwkundig erfgoed. Zo kunnen erfgoedpanden die tijdens eerdere inventarisatie-acties door de mazen van het net glipten, naar voren geschoven worden als waardevol, te inventariseren erfgoed. Het herinventarisatieproject in de gemeente Bonheiden vormde gedurende 2022 de testcase om de methodiek

landschap met een hoge erfgoed- en natuurwaarde

365 ha 1 16

2 116790

erfgoedlandschappen beschermd dorpsgezicht beschermd cultuurhistorisch landschap bouwkundige eregoedrelicten waarvan 4 beschermde monumenten

1

eigenaars met samen 36,21 ha aan natuurpercelen die een actieve rol spelen en streven naar een hogere natuurwaarde voor hun perceel

geïnteresseerde bewoners op de infoavond

ad hoc en subjectieve benaderingen uitgesloten worden. De gemeentebesturen ervaren deze methodiek als een waardevol instrument dat hen in staat stelt willekeur bij omgevingsvergunningen uit te sluiten, lokaal zorg te dragen voor het erfgoed, en handelingen, werkzaamheden en ruimtelijke planning vanuit het erfgoedperspectief objectief te beoordelen. Door het toepassen van deze waarderingsmethode kan bovendien de aanduiding van een aantal erfgoedpanden op de Vlaamse inventaris in vraag gesteld worden, aangezien sommige doorheen de jaren sterk verbouwd werden.

te maken. Zo werkte de IOED IGEMO, op basis van de ontwikkelde waarderingsmethodiek, een aanvullende

een snelle, eenvoudige, maar wetenschappelijke manier in kaart te brengen. Op basis van veldwerk, aan de hand van de quick-scan-analyse voor de erfgoedbeoordeling, en door het inrichten van expertengroepen die lokale accenten leggen en focussen afbakenen, werden in Bonheiden centrum gedurende 2022, 72 potentieel te herinventariseren panden in kaart gebracht,

20 interessante panden. Na de valorisatie van deze

bijkomend deel te maken van de inventaris bouwkundig erfgoed.

Archeologisch plezier in Lier

Tijdens de archeologiedagen kan je elk jaar een weekend lang kennismaken met het verleden onder je voeten. De Archeologiedagen vormen dan ook, naast Erfgoeddag en Open Monumentendag, één van de jaarlijkse vaste waarden op de erfgoedkalender.

Ook regio Rivierenland kent talrijke archeologische vondsten en kennis. Zo vond er de afgelopen jaren onder meer heel wat archeologisch onderzoek plaats in Lier. Elk van deze onderzoeken bracht, letterlijk en

IOED IGEMO sloeg daarom de handen in elkaar met Stad Lier, Stadsmuseum Lier en verschillende archeologen die bij de projecten betrokken waren. Samen

legden we de vondsten en verhalen van de opgravingen in de stad naast elkaar en puzzelden we stukjes geschiedenis – opklimmend tot de steentijd – bij elkaar in een tijdelijke tentoonstelling op de archeologische site van de Normaalschool te Lier.

Erfgoedbibliotheek

Erfgoedcel: met de c van cultureel erfgoed

Erfgoedcel Rivier&Land ondersteunt lokale besturen en verenigingen in Bornem, Duffel, Puurs-Sint-Amands, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek in hun erfgoedwerking op vlak van roerend en immaterieel erfgoed.

In 2022 heeft de erfgoedcel onder meer het Groentemuseum ’t Grom in Sint-Katelijne-Waver intensief begeleid bij het aanvragen van zo’n erkenning. Dit gebeurde in samenwerking met erfgoedcel Mechelen.

Daarnaast zijn er in onze regio verschillende erfgoedcollecties aanwezig die onder de loep worden genomen in kader van een vernieuwd verzamelbeleid of een (tijdelijke) verhuis. De abdijbibliotheek in Bornem huisvest bijvoorbeeld een enorm rijke boekencollectie (+/- 50.000 boeken) en werd recent gerestaureerd. Sinds 2022 werden de publicaties stelselmatig terug in de bibliotheek geplaatst, maar gezien de beperkte ruimte, kunnen niet alle publicaties een plekje krijgen. De erfgoedcel ondersteunt de abdij daarom in het uitrollen van een collectiebeleid, alsook de inventarisatie en waardering van de boekencollectie. De kerncollectie werd vervolgens afgebakend en opnieuw ondergebracht in de bibliotheek, maar 18.000 andere boeken dienden een nieuwe bestemming te krijgen. De erfgoedcel werkte mee aan de opmaak van scenario’s voor herbestemming, een praktisch draaiboek om de verhuis te verwezenlijken, en contacteerde partners om de boeken in hun erfgoedcollectie een nieuwe, mooie bestemming te geven.

“Concreet nam de erfgoedcel Rivier&Land de overkoepelende coördinerende rol op en bood zij inhoudelijke behouden, borgen en onderzoeken. Daarnaast maakte IGEMO een rentabiliteitsstudie op om het museum te oneen aantal brainstormsessies met de gemeente en het museum rond het toekomstperspectief voor ’t Grom. Tijdens deze sessies werd nagegaan wat de mogelijkheden zijn om op termijn te evolueren naar een hybride museum, werd onderzocht of Midzeelhoeve II een nieuwe invulling kon worden toegekend op basis de inzichten geformu-

leerd in het beheersplan van de site (opgemaakt door IOED IGEMO), en stelden we de doelstellingen scherp waarop het beleidsplan kon worden uitgetekend. De aanvraag is ondertussen ingediend bij Vlaanderen. We kunnen nu alleen nog maar duimen voor een positief antwoord.”

Linsy Raaffels erfgoedcoördinator

GEBIEDSONTWIKKELING

Het optimaal benutten van ruimte, aangepast aan de mogelijkheden én noden van de omgeving, is een enorm boeiend vraagstuk. Dat geldt voor elke afzonderlijke gemeente, Rivierenland als regio en bij uitbreiding natuurlijk ook de rest van Vlaanderen. IGEMO toont al jaren dat het de expertise heeft en de partner bij uitstek is om verschillende soorten processen binnen gebiedsontwikkeling tot een goed einde te brengen. Hieronder volgen voorbeelden van wat we o.m. op het menu hadden in 2022:

MENU

Groenblauwe subsidies: regio

Rivierenland breekt uit

Ontharden in de bebouwde ruimte is één van de prioriteiten van klimaatadaptatie. Verharding wegnemen ecosystemen en een betere ruimte-lijke kwaliteit.

Samen met de gemeenten Duffel en Heist-op-den-Berg en het Universitair Psychiatrisch Centrum (UPC) in Duffel diende IGEMO een subsidiedossier in voor 3 onthardingsprojecten. Eind 2022 kregen we het goede nieuws dat de projecten geselecteerd werden en we de subsidie van 245.000 euro, evenredig verdeeld over de drie projecten, zullen ontvangen! IGEMO zal deze projecten begeleiden en samen met de partners tot een goede uitvoering brengen.

In totaal zorgen de projecten voor 3 900 m² aan netto-ontharding; plaatsen waar we het water opnieuw ruimte kunnen geven en kunnen inzetten op vergroening. We geven hiermee een concrete invulling aan de regionale ambitie van maximaal te ontharden en het halen van de klimaatdoelen van de gemeenten.

“Concreet gaat het over de realisatie van groenblauwe doorste ken: plaatsen waar we passage verwachten die vergroend wor den en waar het watersysteem wordt geoptimaliseerd. Dit doen we in de Trapstraat en het aansluitende park in Duffel, de Winterwijk in Wiekevorst en de parking aan de Spoorweglaan van het UPC.”

Leren door te laten participeren

Jordi De Vlam projectmanager

Bij gebiedsontwikkeling zijn draagvlak bij het bestuur, stakeholders en de bevolking van uiterst belang. In 2022 hebben we diverse stakeholders begeleid bij het vergroten van zo’n draagvlak. We kiezen daarbij altijd voor een aanpak op maat om de juiste methodieken toe te passen en de juiste stakeholders te betrekken.

Ontwerpworkshop met het Sint-Gummaruscollege

Het Sint-Gummaruscollege had nood aan een visie rond de ontharding van de speelplaats. Samen met de stad Lier, de directie van de school, enkele leerkrachten, een ingenieur en de verantwoordelijke voor het onderhoud gingen we aan de slag.. Het resultaat is een gedragen visie en vereisten voor het ontwerp waarmee de school makkelijk een subsidieaanvraag kon indienen voor Natuur in je School. Dit wierp zijn vruchten af! De subsidie werd toegekend!

Kick-off sprint Grote-Heide

Voor je een ontwerptraject kan starten moet er uiteraard bepaald worden aan welke vereisten het ontwerp moet voldoen.

Voor de woonontwikkeling Grote-Heide gingen we met verschillende ambtenaren (RO, duurzaamheid, groen) en schepenen en burgemeester van de gemeente Bonheiden op interactieve manier in dialoog. Op deze manier zijn we erin geslaagd om de ambities en vereisten van het project aan het begin scherp te stellen en het ontwerpproces in de juiste richting te sturen.

Kick-off sprint Pieter de Strooperstraat

Ook bij kleinschalig projecten kan een dergelijke formule werken! In Bornem gingen we met een gelijkaardig format aan de slag voor het ontwerpend onderzoek van een kleinschalige woonverdichting in de Pieter de Strooperstraat. Samen met de sociale huisvestingsmaatschappij en de gemeente kwamen we snel tot basisprincipes en onderzoeksvragen de we moeten meenemen in het traject.

Dorpsplanning Tisselt

Bij de aankoop van de tegelfabriek en voormalige melkerij begin 2022 was het voor IGEMO duidelijk dat deze site het startschot zou kunnen zijn voor een doordachte ontwikkeling van het dorp Tisselt. Het mandaat van de Kerkfabriek voor IGEMO om samen met hen en de gemeente Willebroek na te denken over de herbestemming van de kerk Sint-Jan komt op het ideale moment.

Op 10 maart 2022 organiseerde IGEMO samen met de gemeente Willebroek een inspiratieavond waarbij

we samen met de bewoners aan de hand van twee workshops op zoek gingen naar de leuke en minder leuke plekken in hun dorp. Maar ook de opportuniteiten en tekortkomingen die zij als bewoners ervaarden werden in kaart gebracht.

De resultaten van deze boeiende avond vormen nu de basis voor de verdere dorpsplanning. Naast de herbestemming van het erfgoedsite blijkt ook de site van de sporthal heel wat potentieel te hebben.

“IGEMO gelooft dat het inzetten op ruimtelijke verbindingen van waardevolle elementen de identiteit van de dorpskern kan versterken. Samen met gemeente Willebroek zal IGEMO het participatietraject van de herbestemming van de kerk aangrijpen “om de dorpsplanning op langere termijn mee vorm te geven.”

In opdracht van de Kerkfabriek zal IGEMO het herbestemmingstraject van de kerk Sint-Jan verder begeleiden zodat ook de ‘nieuwe kerk’ een plek wordt die de identiteit van het dorp mee zal versterken.

Inge D’Hoogh projectmanager

Open oproep: nieuw instrument in het ad hoK-ensemble

Om een ontwerpteam te selecteren voor het ambitieuze reconversieproject op de site van de Tegelfabriek in Willebroek – een initiatief van IGEMO - werd in 2022 voor het eerst beroep gedaan op de Open Oproep: een nieuw instrument in het aanbod van ad hoK, het Huis voor Omgevingskwaliteit.

Met de Open Oproep biedt het interregionale samenwerkingsverband tussen IGEMO, Haviland en Interleuven nu ook actieve begeleiding aan lokale besturen bij het publiek opdrachtgeverschap.

“Concreet werd de Open Oproep ontwikkeld om lokale besturen te ondersteunen bij de selectie en aanstelling van ontwerpers voor strategische dorps- of stadsvernieuwingsprojecten. Met de Open Oproep mobiliseert ad hoK haar pool van externe experts, gaande van architecten en stedenbouwkundigen, tot juristen, mobiliteits- en erfgoedspecialisten om steeds veelzijdiger en complexer wordende ontwikkelingen en projecten samen met expertise van de lokale besturen in goede banen te leiden.”

Duffels draaiboek

Een jaar geleden stelde de gemeente Duffel IGEMO aan om de handelskernen nieuw leven in te blazen, bekeken vanuit drie invalshoeken: mens, economie en ruimte. Het afgelopen jaar werd in fase 1 een draaiboek opgemaakt met een actieplan voor duurzame oplossingen rond de stedenbouwkundige aanpak, de activering, de strijd tegen leegstand en samenwerking met en tussen de handelaren.

In een tweede fase ging een participatietraject van start met een rondgang in de huidige handelskernen, waarbij de voorzitters van de drie handelsverenigingen actief betrokken werden. De fase krijgt in 2023 zijn vervolg in rondetafelgesprekken met de handelaars met een etalage, de vastgoedeigenaars en andere belanghebbenden in dit project.

IGEMO neemt expertise ad hoK onder de arm om de aanstelling te begeleiden van een evenwichtig ontwerpteam voor de tegelfabriek op basis van de aard van de site.

Op basis van duidelijke opdrachtomschrijving stellen 15 ontwerpteams zich kandidaat voor de opdracht.

Begeleiding contractvorming tussen IGEMO en ontwerpteam.

1 2345

Ad hoK werkt samen met IGEMO en de gemeente Willebroek een opdrachtomschrijving uit met duidelijk omschreven wensen en ambities.

Een ontwerpwedstrijd tussen de vijf meest overtuigende kandidaten, bracht uiteindelijk een winnend team naar voren na beoordeling door een vakjury met alle aanwezige partners in vertegenwoordigd.

We gaan op basis van de resultaten van deze rondetafelgesprekken een vervolg uitwerken, waarbij ook andere belanghebbenden in het debat zullen betrokken worden. We willen gedragen acties op poten zetten, want het doel is duidelijk: een structurele bevordering van het handelsklimaat.

Projectontwikkeling: Puurs-Winning-Amands

De KMO-zone Winning in Puurs-Sint-Amands groeit en bloeit. Na het succesvol afronden van de infrastructuurwerken, zoals de heraanleg van de N17 en de aanleg van de lusvormige ontsluitingsweg op het bedrijventerrein in 2021, volgt in 2022 het aanleggen van de nutsvoorzieningen op de KMO-zone voor 18 bedrijfsgebouwen waarvan één als landmark gerealiseerd wordt.

“Voor IGEMO is dit traject een proces waarbij we de juiste mensen, op het juiste tijdstip, op de juiste plek bij elkaar willen brengen.”

Ken Fransen projectmanager

Jan Nijs ruimtelijk procesmanager

De tegelfabriek bijt de spits af

Ondertussen zijn de meeste percelen op het bedrijventerrein verkocht of in optie. De eerste akten zullen plaatsvinden in april en dan kunnen de kopers, mits een goedgekeurde omgevingsvergunning, starten met de bouw van hun duurzame KMO-unit en de uitbating van hun zaak op deze gloednieuwe KMO-zone! Hieronder zie je twee modellen van toekomstige KMO-gebouwen.

Opmaak programma

De gewijzigde noden en behoeften werden vertaald in een ‘Programma van Eisen’ waarvoor er een brede werkgroep werd. Na tal van overlegmomenten met conceptplannen, gecoördineerd door IGEMO, werd aan de architecten van het bouwteam gedetailleerde informatie bezorgd waarmee deze aan de slag konden om een ‘gebouw opge toegang tot de ontmoetingsruimte werd het uitgangspunt voor het nieuwe concept dat we in het voorjaar van 2023 verwachten.

Het opvolgen van het budget waarbij alle ingrepen zorgvuldig worden afgewogen om tot een duurzaam, positief resultaat te komen nemen we er met plezier bij!

Ondersteuning subsidieaanvraag

Zorgcampus Duffel: buffet van procesondersteuning

Eind 2018 werd een bouwteam aangesteld voor het uitbreiden en verbouwen van het woonzorgcentrum SintElisabeth tot een Lokaal Dienstencentrum. Door de Covid19-pandemie werd het ontwerpproces echter onderbroken en stelde men vast dat de noden en behoeften van bewoners, personeel en bezoekers dermate gewijzigd waren dat de projectinhoud gewijzigd diende te worden. Er bleek vooral meer nood te zijn aan een ruimere ontmoetingsruimte waarbij het betrekken van buurtbewoners een belangrijk uitgangspunt vormde.

Bouwteam: check(?)

Het OCMW deed beroep op de expertise van de juridische dienst van IGEMO om te onderzoeken of en onder welke voorwaarden men kon verder werken met het eerder aangestelde bouwteam. Na grondige analyse werd er groen licht gegeven om met het voordien aangestelde bouwteam het aangepaste traject verder te zetten.

Voor elk project wordt een overeenkomst op maat uitgewerkt. Voor het project dienstencentrum ‘Den Boomgaard’ staat IGEMO ook in voor de opvolging van het subsidiedossier opdat de beschikbare subsidies optimaal kunnen ingezet worden. Het project zal voldoen aan de duurzaamheidscriteria van VIPA die sinds 2021 in voege zijn. Recent werd een energiescan uitgevoerd en op basis van de resultaten kan er bekeken worden of het project in aanmerking komt voor klimaatsubsidies.

Voor de samenwerking met IGEMO wordt er in verschillende deelfases gewerkt, telkens afgestemd op de noden en de behoeften van het OCMW. IGEMO kan desgewenst ook instaan voor het opvolgen van de werken en het nakijken van de vorderingsstaten tot aan de oplevering, ze kunnen hiervoor rekenen op medewerkers met een jarenlange expertise als architect.

WERKEN EN LEREN

Wijk-werken Rivierenland: samen op weg naar werk

Wijk-werken Rivierenland organiseert zogenaamde jobateliers, opleidingen die in samenwerking met SAAMO worden opgezet. Jobpunten in Lier en Heist-op-den-Berg alsook het Infopunt Werk in Berlaar en Nijlen groeien uit tot een succes.

INFOPUNT WERK NIJLEN INFOPUNT WERK BERLAAR

TOELEIDINGEN

Zelfstandige aanmeldingen: 42

OCMW: 7

RESULTATEN

Werk gevonden: 30 / 61,2%

Doorverwijzing/opleiding: 5 / 10,2%

Werkzoekend: 6 / 12,3%

TOELEIDINGEN

Zelfstandige aanmeldingen: 11

OCMW: 28

RESULTATEN

Werk gevonden: 14/ 35,9%

Doorverwijzing/opleiding: 13 / 33,4%

Werkzoekend: 6 / 17,9%

Werkzoekenden met een afstand tot de arbeidsmarkt versterken gedurende een jaar hun vaardigheden waarmee hun kansen op de arbeidsmarkt worden vergroot. IGEMO coördineert hiervoor het aanbod wijk-werken.

Begeleid door VDAB worden ze sociaal vaardiger, zelfredzamer en beter inzetbaar. Het zijn de OCMW’s die in overleg met de VDAB bepalen wie in aanmerking komt voor deze tewerkstellingsmaatregel.

Met een piek van 338 actieve wijk-werkers in april kent het aantal actieve wijk-werkers in 2022 een hoogtepunt. Gemiddeld zijn 294 personen aan de slag. Niet minder dan 955 actieve gebruikers leveren werk voor 1.338 opdrachten. Vooral klein tuinonderhoud, kleine herstellings- en onderhoudswerken en ondersteuning en hulp bij begeleiding van personen zijn veelgevraagde opdrachten voor deze doelgroep.

Samen met SAAMO bieden we in 2022 20 opleidingen aan rond verschillende vaardigheden: EHBO

Andere voorwaarden: 8 / 16,3%

Andere voorwaarden: 8 / 12,8%

JOBATELIER LIER

DEELNEMERS PERMANENTIE

Bezoekers: 168

Unieke deelnemers: 94

Permanentiemomenten: 37 -> 4,5 deelnemers / permanentiemoment

RESULTATEN

Werk gevonden / opleiding gestart: 41

Doorverwijzing naar sociale economie: 1

Werkzoekend: 37

Onbekend resultaat: 15

JOBATELIER

HEIST-OP-DEN-BERG

DEELNEMERS PERMANENTIE

Bezoekers: 92

Unieke deelnemers: 62

Permanentiemomenten: 35 -> 2,6 deelnemers / permanentiemoment

RESULTATEN

Werk gevonden / opleiding gestart: 32

Doorverwijzing naar sociale economie: 1

Werkzoekend: 22

Onbekend resultaat: 7

PREVENTIE EN BESCHERMING

Brandjes blussen

In 2022 werd corona wat meer naar de achtergrond gedrongen en kon onze preventiedienst zich opnieuw focussen op het ‘gewone’ werk: uitgestelde opleidingen en evacuatieoefeningen konden weer georganiseerd worden, adviezen gingen niet enkel meer over COVID-19, studiedagen konden terug bijgewoond worden en veiligheidsrondgangen stonden niet enkel in het teken van de coronamaatregelen.

Heel wat tijd en energie werd dan ook in de organisatie van de opleiding kleine blusmiddelen gestoken. Deze opleiding kadert in de verplichting van elke werkgever om een brandbestrijdingsdienst op te rich-

WELZIJN

In de bres voor Oekraïne

Op 24 februari 2022 escaleerde de oorlog in Oekraïne. Een oorlog die voor één van de grootste vluchtelingenstromen zorgde binnen Europa en naar ons land. Mensen, op de vlucht voor agressie en een gewelddadige inval van Russische troepen, stonden voor onze deur die steeds openstaat voor vluchtelingen uit landen geteisterd door oorlog.

Om deze vluchtelingenstroom op een menselijke manier op te vangen leggen de Federale en Vlaamse overheid verschillende doelstellingen en methodieken op aan de lokale besturen. Een gemeentelijke coördinator waakt over de toepassing van deze richtlijnen. Het gaat om het zoeken van verblijfsplaatsen in het publiek

screenen en begeleiden, ondersteuning en medische zorgen waarborgen via partnerorganisaties, vluchtelingen herhuisvesten naar duurzame woonvormen.

De leden van de brandbestrijdingsdienst dienen periodiek een opleiding te volgen voor het verwerven van de bekwaamheden om hun taken te kunnen uitvoeren.

Om hieraan tegemoet te komen werden 22 opleidingssessies georganiseerd, gespreid over 12 dagen, en in totaal werden 273 medewerkers van onze lokale besturen opgeleid!

Elke sessie duurde ongeveer 3u en bestond uit een theoretisch gedeelte en een praktijkgedeelte. Tijdens de opleiding kreeg elke deelnemer de mogelijkheid om met elk type blusmiddel (branddeken, waterschuimblusser, poederblusser en CO2-blusser) verschillende soorten brandhaarden te doven.

“Ook IGEMO sprong in de bres. Van zodra de vluchtelingen stroom naar ons land op gang komt start de Regionale Wel zijnskoepel Rivierenland een lerend netwerk voor gemeentelijke coördinatoren. Zij wisselen expertise, ervaringen en operationele informatie uit en ondersteunen elkaar met tips en goede praktijken.”

Op vraag van de burgemeesters wordt de regionale opvangcapaciteit in functie tot de aanwezigheid van oorlogsvluchtelingen gemonitord. Op basis van deze gegevens kunnen indien nodig bijsturing en regionale afspraken gemaakt worden.

De werkgroep komt aanvankelijk wekelijks samen en evolueert naar een tweewekelijks overleg. Omdat de oorlog blijft duren en mensen nog steeds veiligere oorden opzoeken, blijven de noden op het terrein helaas groot, de vraag naar overleg en afstemming ook.

Dak- en thuislozentelling: meten is weten

Onder impuls van Regionale Welzijnskoepel Rivierenland investeerden het CAW Boom-Mechelen-Lier en 17 lokale besturen in de regio’s Rivierenland en Rupelaar sinds 2021 in de ontwikkeling van een nieuwe ketenaanpak voor dak- en thuisloosheid. Deze ketenaanpak zorgde in december 2021 voor de start van een nachtopvang voor dak- en thuisloze mensen in de regio Boom-Mechelen-Lier. Om deze ketenaanpak verder uit te werken, had de stuurgroep informatie nodig over de doelgroep.

In dit kader namen de partners deel aan de nieuwe tellingen van dak- en thuisloze personen die over heel

van de Koning Boudewijn stichting.

Voor het derde opeenvolgende jaar tellen de onderzoekers van LUCAS KU Leuven en UC Louvain dak- en thuisloze personen in 9 nieuwe zones in Vlaanderen, -

gio’s wordt voor de tellingen nauw samengewerkt met lokale overheden, openbare diensten, verenigingen, instellingen en vrijwilligers. De telling wil de doelgroep

Voorafgaand, op 26 juni 2022, werden er door een kick-off event zoveel mogelijk partners aangesproken. Lokale overheden, OCMW ‘s, verenigingen die zich bezighielden met armoedebestrijding, woonactoren en onderwijsinstellingen werden aangesproken op hun

engagement. Met een Webinar en verschillende infosessies werden de deelnemende organisaties verder geïnformeerd over de werkwijze en de vragenlijst die digitaal diende ingevuld te worden.

te komen.

De coördinatoren van de ketenaanpak namen deel aan een lerend netwerk dat door LUCAS KU Leuven werd opricht om de verschillende deelnemende regio’s over heel Vlaanderen bij elkaar te brengen. In dit netwerk werd de methodologie verduidelijkt en volgde de deel-

tot een point in time telling op 28 oktober 2022 waarbij alle organisaties hun gegevens in de applicatie van LUCAS KU Leuven registreerden. Dat gebeurde in aanwezigheid van Vlaams minister van armoedebestrijding Benjamin Dalle.

De partners van de Ketenaanpak Dak- en thuisloze uit de regio Rivierenland hopen met deze informatie meer

worden in het voorjaar door onderzoekers van LUCAS KU Leuven en UC Louvain voorgesteld.

REGIONALE SAMENWERKING: SAMEN WERKT

In de opvatting van de Vlaamse regering moeten samenwerkingsverbanden zich afstemmen op de 15 referentieregio’s waarvan Rivierenland er één is. Burgemeesters zijn daarbij de spil van de regionale samenwerking. IGEMO ambieert de koepelstructuur te zijn voor alle regionale samenwerkingsnoden en -verbanden van het Rivierenland. In de schoot van IGEMO bestaat sinds 2016 een regionaal bestuurlijk samenwerkingsmodel met centraal een regionale mandaatgroep, regionale beleidsgroepen en een Staten-Regionaal.

Regionale mandaatgroep: in de cockpit van Rivierenland

De regionale mandaatgroep brengt elke maand de burgemeesters samen met de voorzitters van regionale samenwerkingsverbanden. Het gaat om de regionale Welzijnskoepel, het samenwerkingsverband

Bereikbare Regio, de afvalintercommunale IVAREM en streekontwikkelaar IGEMO, allen werken met en voor de 12 lokale besturen van de referentieregio Rivierenland.

Als spil van de regionale samenwerking bewerkstelligt de mandaatgroep een integraal en geïntegreerd

streekbeleid. Ze waakt over het beleidsdomein overschrijdend samenspel en afstemming van samenwerkingsverbanden op schaal van de referentieregio.

Ook in 2022 kon IGEMO rekenen op een sterke inhoudelijke participatie hoge aanwezigheidsgraad. In 2022 boog de regionale mandaatgroep zich over volgende thema’s

mobiliteit

city of things

identiteit rivierenland

gemeenschapsdienst

Staten-regionaal

vrachtwagenparkeren

sociale economie en werk

Elektrische deelfietsen

energie- en klimaattransitie Rivierenland

bouwshift

geestelijke gezondheidszorg

rechtspositieregeling

Regiovorming

opvang oorlogsvluchtelingen

publiek patrimonium

Staten Regionaal: hoogmis van samenwerking

IGEMO blikt, na een jaar afwezigheid door de Corona-pandemie, terug op een sterke editie van de Staten-Regionaal die in het cultureel centrum De Binder in Puurs-Sint-Amands plaatshad. Deze jaarlijkse hoogmis van de regionale samenwerking had immers in 2021 niet kunnen plaatsvinden.

Op 19 november troepen daar meer dan 160 aanwezigen samen voor discussie en overleg over regionale uitdagingen. In totaal 12 sessies kijken naar de organi-

satie van zorg en psychisch welzijn, slim ruimtegebruik, vervoersarmoede, regionale identiteit, digitale innovatie en uiteraard klimaat en energie.

regionale werven in een humoristisch perspectief. De volgende editie heeft plaats op zaterdag 18/11/23. Schrijf het al in je agenda!

Exello Rivierenland: nieuwe naam met een extra vleugje IGEMO

Als volgende stap in het vormgeven van regionale samenwerking uit de mandaatgroep de wens om het politiek overleg meer te verbinden met de kennis en expertise van de lokale diensten. Het systematisch betrekken van algemeen directeuren bij de regionale agendasetting alsook de voorbereiding van visie, standpunten en samenwerkingsinitiatieven is de logische eerste stap die in 2022 wordt gezet.

Het lag voor de hand om dat directeursoverleg te enten op de bestaande werking van de Exellokring Mechelen. Omdat die eveneens de 12 besturen van de referentieregio Rivierenland overspant, doopt dat forum zich om tot Exellokring Rivierenland. Elke maand vergadert de kring op basis van een agenda die door voorzitter Hans Welters en ondervoorzitter Anja Neels wordt opgesteld. IGEMO faciliteert dit proces en verzorgt het secretariaat van deze werking.

“Ter voorbereiding van de in 2023 in werking tredende vernieuwde rechts positieregeling voor lokale en regionale besturen beslist Exello Rivierenland in 2022 om een regionaal traject te lopen. In de geest van het decreet wordt beoogd om het beleid rond menselijke middelen beter af te stemmen om de regio toekomstklaar te maken. Het werven en behouden van een krach tig en wendbaar personeelsbestand is een opdracht van groot belang.”

Om optimaal gebruik te maken van de kansen die hiermee worden geboden om een modern HR-beleid te voeren besluiten de directeurs hun personeelsbeleid meer op elkaar af te stemmen. Zo willen ze bijvoorbeeld bekomen dat besturen experten delen in plaats van experten van elkaar af te snoepen.

De SDG’s: samen naar een duurzame planeet

Duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (‘sustainable development goals’ of SDG’s) zijn een reeks doelstellingen opgesteld door de Verenigde Naties. Ze bevatten een aantal wereldwijde streefdoelen met betrekking tot duurzame ontwikkeling.

Duurzaamheid zit ook diep in het DNA van IGEMO: de SDG’s staan expliciet vermeld in onze ondernemings-

strategie. IGEMO wil als organisatie dan ook een voorbeeldfunctie opnemen en implementeert sinds 2021 de SDG’s structureel binnen de eigen werking. IGEMO werd in 2021 voor het eerst door een onafhankelijke jury van experts voor minstens 10 acties als succesvol beoordeeld. Bijgevolg mocht IGEMO zich in 2022 ambassadeur van de SDG’s noemen. En dat engagement zal in de toekomst niet stoppen