Activiteitenverslag IGEMO: (t)huis in de regio rivierenland
2021
IGEMO - Activiteitenverslag
2
Activiteitenverslag - IGEMO
in h o ud 4
Voorwoord
6
Wonen en energie
13
Omgeving
16
Ruimte
19
Erfgoed
24
Mobiliteit
27
Werken en leren
29
Projectontwikkeling en infrastructuur
33
Preventie en bescherming
35
Regionale samenwerking
39
Samenaankoop regenwatertonnen
40
Sustainable development goals
3
IGEMO - Activiteitenverslag
Voorwoord In het activiteitenverslag blikken we terug op de
gemeenten. We horen als het ware bij de gemeente.
belangrijkste realisaties en hoogtepunten van het
We zijn een “in-house” entiteit van de lokale besturen.
voorbije jaar, 2021. Dit verslag is geen bloemlezing van
Dit partnerschap overstijgt het klassieke rolmodel van
wat IGEMO allemaal doet voor haar gemeenten. Het
klant en leverancier. Het is een relatie van nabijheid
is m.a.w. geen volledig naslagwerk. We selecteren een
en betrokkenheid; een verhouding, die stoelt op
aantal in het oog springende diensten en projecten
vertrouwen een dienstbaarheid; een samenwerking, die
en presenteren deze bij wijze als proevertje. Het biedt
prat gaat op wederzijdse engagementen en kwaliteit.
inzicht in wat IGEMO kan en mag betekenen voor haar gemeenten.
ondergaan. Op vraag van de Raad van Bestuur en
Een aandachtig lezer zal vaststellen dat IGEMO -als
met het fiat van de Algemene Vergadering (door de
verlengstuk van de lokale besturen- heel veel kan zijn
goedkeuring van het strategisch beleidsplan 2019 –
voor de gemeenten. IGEMO heeft haar dienstverlening
2024) werd het pad geëffend voor een performante
uitgebouwd met een brede waaier aan diensten en
organisatie met medewerkers, die de gedeelde
projecten. We zijn verheugd dat veel gemeenten de weg
ambitie hebben om kwaliteitsvolle diensten te leveren,
vinden naar IGEMO. Steeds meer wordt IGEMO een
engagementen na te komen, maatschappelijk gedreven
evidente partner voor de lokale besturen. Een partner,
te werken en te handelen en een absolute meerwaarde
die minstens in beeld komt wanneer een gemeente
te betekenen voor de lokale besturen. Daartoe heeft
wordt geconfronteerd met een nieuwe uitdaging of een
IGEMO geïnvesteerd in meer expertise en nieuwe
nieuw probleem.
talenten. Dit leidt tot nieuwe gezichten, nieuwe IGEMO-
Partnerschap wil IGEMO t.a.v. haar gemeenten hoog in het vaandel voeren. IGEMO is er door en voor de 4
De voorbije 2 jaar heeft IGEMO een metamorfose
collega’s, … die de komende weken, maanden en jaren hun kunnen zullen etaleren en mee de fundamenten
Activiteitenverslag - IGEMO
zullen vormen voor het partnerschap. We zijn nu en vandaag gewapend voor de toekomst! Een toekomst van dienstverlener. Daar waar één of meerdere lokale besturen geconfronteerd worden met een nieuwe probleemstelling, uitdaging of ambities, zal IGEMO de meest gerede partner zijn om te helpen, te ondersteunen, te begeleiden, te ontzorgen, … uiteraard in de mate dat het tot de mogelijkheden (expertise, capaciteit, …) van IGEMO behoort. Het huidige pallet aan beleidsdomeinen waarvoor IGEMO diensten en projecten levert, is ruim. Het omvat zowel grondgebonden als persoonsgeboden materies. In wezen is het een doorslag van wat een lokaal bestuur allemaal doet of op zijn bord krijgt. Dat IGEMO zo’n breed spectrum dekt, hoort geen probleem of issue te zijn. Belangrijk is wel dat IGEMO de expertise heeft of in huis haalt, om over de gehele lijn kwaliteitsvolle diensten en projecten te realiseren én dit tot tevredenheid van de lokale besturen. Een toekomst als regionaal samenwerkingsverband. De afbakening van de zogenaamde referentieregio’s heeft het belang van samenwerking binnen de contouren van een geografische afbakening nog eens expliciet op de kaart gezet. Voor de regio Rivierenland is het een bevestiging van een tendens en intentie, die zich de voorbije jaren -mede onder impuls van IGEMO- reeds manifesteerde. De voorbije jaren heeft IGEMO fors geïnvesteerd in samenwerking met en tussen lokale besturen in de regio. Het volstaat immers niet om decisionmakers en verantwoordelijke ambtenaren veelvuldig rond de tafel te brengen en te hopen of verwachten dat daar op een daadkrachtige en slagvaardige wijze knopen worden doorgehakt of initiatieven worden opgezet, in functie van meer regionale samenwerking. Dit vergt een regionale agenda, die wordt onderbouwd met studies, onderzoeken, scenarioanalyses en voorstellen. Dit vereist dialoog met en betrokkenheid van andere actoren en stakeholders, die actief zijn in de regio. Dit gaat gepaard met voorbereidend overleg, trajecten van overtuigen en enthousiasmeren. Dit resulteert in realiseren, uitvoeren en handelen. Het waarmaken van deze “ditjes” is exact wat IGEMO -mét resultaat- doet op het vlak van regionale samenwerking. De toekomst van IGEMO ligt in de handen van velen! Wij, het bestuur, het management en de personeelsleden van IGEMO, zullen er alles toe doen om het vertrouwen van de lokale besturen te krijgen en/of te behouden en geboekstaafd te staan als de evidente en preferente partner van onze gemeenten. We rekenen erop dat ook de lokale besturen uitdrukkelijk kiezen voor dit partnerschap, zodat we samen de vele uitdagingen en ambities voor onze gemeenten én de regio Rivierenland kunnen blijven realiseren. Ik wens je veel leesplezier! 5
IGEMO - Activiteitenverslag
Stekr-adviseurs Nadine Labio en Nicky Vandenhoeck.
Wonen en energie Stekr: hét huis voor gratis advies op maat van je woning In 2021 blies Stekr, het woon- en energieloket van IGEMO, haar eerste kaarsje uit. Inwoners uit onze regio kunnen rekenen op een sterk vernieuwde en geïntegreerde dienstverlening, waarbij we, onder de campagne “Stekr”, iedereen met vragen rond energie en wonen willen aanspreken. Je kan bij Stekr terecht voor individueel advies, vragen rond premies, een V-Test, vragen rond huurovereenkomsten en nog zoveel meer! Het aanbod wordt gebundeld op www.stekr.be. Stekr is actief in de stad Lier en de gemeenten Berlaar, Bonheiden, Bornem, Duffel, Putte, Puurs-Sint-Amands, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek. 6
Activiteitenverslag - IGEMO
Een sterke groei voor Stekr:
DOSSIERS LEEGSTAND
2019
2020
2021
Veldwerk
397
857
804
Opnames in leegstandregister
145
320
371
Schrappingen uit leegstandregister
153
98
92
2019
2020
2021
Controle
132
145
151
Woning conform
64
59
54
Woning niet-conform
7
30
47
DOSSIERS
VERWAARLOZING
2021
Veldwerk
26
Opnames in verwaarlozingsregister
17
Schrappingen uit verwaarlozingsregister
0
CONTROLES
WONINGKWALITEIT incl. hercontrole
FYSIEKE
LOKETMOMENTEN 282
ADVIEZEN IN LOKET 2019
683
2020
981
2021
1464 7
IGEMO - Activiteitenverslag
ADVIEZEN
OPGESPLITST PER THEMA Aantal adviezen
Aantal adviezen
2020
2021
Aannemerspool
5
3
Energielening
72
183
Energiescan
44
73
Energiewetgeving -
2
0
EPC
5
33
Mijn Warm Huis
3
2
Offertevergelijking
1
2
Renovatieadvies
21
111
Thermografie
4
0
V-test
9
42
Zonnekaart
35
18
Aanpassingspremie
12
9
Fluvius
194
296
Gemeentelijke premies
32
66
Renovatiepremie
291
326
730
1164
Thema van het advies Energie
normen
Premies
Totaal
DOSSIERS OPGESTART
2020
2021
Energiescans
65
48
Energielening
29
47
Huur- en Isolatiepremie
6
10
Kreatie-Onesto
1
0
Mijn Warm Huis
208
279
9
3
237
192
0
237
Opvolgscan Thermografische scans Renovatieadvies Totaal
8
555
816
Activiteitenverslag - IGEMO
Thermoscanning: samen tegen warmteverlies Wil je duidelijk zien waar de warmte in je woning
(het meeste) warmte verliest … Zo weet je meteen wat
ontsnapt? Dan kan je een gratis thermografische scan
je kan ondernemen, om dit te verbeteren!
aanvragen via Stekr. Tijdens de wintermaanden zie je via die thermoscan in één oogopslag waar je woning (het meeste) warmte verliest.
infraroodbeelden. Via een thermografische camera worden temperatuurverschillen duidelijk in beeld gebracht. Op de foto zie je dan perfect waar je huis
AANTAL
één met temperaturen van <10° C. Ook schijnt de zon best niet te hard. Op die manier wordt je warmteverlies
Thermografie is een meetmethode, die werkt met
DE CIJFERS
Een ideale dag voor een thermografische scan is er
#
optimaal weergegeven. De thermoscans zijn gratis voor inwoners uit Berlaar, Bornem, Duffel, Puurs-Sint-Amands, Sint-KatelijneWaver en Willebroek.
OPVALLENDE
%
CONCLUSIES
Uitgevoerde scans deze winter
270
Gescande wijken
11
Heeft een hoogrendementsketel
48
Infomomenten
6
Heeft een condensatieketel
32
Terugkommomenten
6
Heeft een stookolie-/mazoutketel
6
Aantal deelnemers aan deze momenten:
Verwarming:
Hernieuwbare energie:
Infomoment
172
Heeft zonnepanelen
43
Terugkommoment
170
Heeft geen hernieuwbare energie
46
Aantal vrijwilligers
10
Aantal leerlingen, die via thermografie
82
inzicht kregen in energieverlies
Beglazing: Heeft dubbel glas
65
Heeft hoogrendementsglas
21
Isolatie
Geïsoleerd
Niet-geïsoleerd
Dak
96%
4%
Muur
73%
27%
Vloer
29%
71%
9
IGEMO - Activiteitenverslag
%
UIT DE OPVOLGENQUÊTE INGEVULD DOOR 142 PERSONEN (van de 270 personen) blijkt dat...
10
93,5
het makkelijk vond een aanvraag in te dienen
91,5
tevreden was over de vrijwilligers
91,9
tevreden was over het rapport
81,5
geïnspireerd werd tot renovatie, waarvan:
28,3
voor hoogrendementsglas
23,4
voor muurisolatie
16
voor dakisolatie
16
voor zonnepanelen
70
aangeeft dit te doen omwille van de hoge energiefacturen
66
aangeeft nog gecontacteerd te willen worden door Stekr
Activiteitenverslag - IGEMO
Renovatiecoaches Joost Crauwels, Lien Berben en Sven Schoeters.
Energetische renovatiegolf overspoelt Rivierenland Heb je concrete verbouwplannen? Wil je jouw woning energiezuinig maken? Stekr biedt renovatiecoaching op maat van jouw woning en budget. Onze coaching is bovendien gratis én onafhankelijk. Lien, Sven en ik zijn als renovatiecoach actief in Berlaar, Bornem, Duffel, Mechelen en Puurs-Sint-Amands. We helpen mee je energetische renovatie in goede banen te leiden. We ontzorgen je maximaal voor, tijdens en na je renovatie.
Joost Crauwels, renovatiecoach Stekr
Als renovatiecoach gaan we voor een totaalpakket: we helpen inwoners van Rivierenland zowel met het technische, het financiële als het administratieve aspect van hun renovatiewerken. We doen dat steeds gratis en onafhankelijk ... en met veel goesting natuurlijk. We mochten, sinds de start van onze dienstverlening in april 2021, al bijna 200 dossiers opstarten. Dat is een getal, waarop we echt wel trots zijn. Rivierenlanders zien duidelijk het belang van energetisch renoveren in, zowel voor het klimaat als voor hun eigen portemonnee.
Lien Berben,
renovatiecoach Stekr
Het takenpakket van de renovatiecoach luidt als volgt: Samen met jou bekijken we welke werken je het best eerst uitvoert met je beschikbare budget. We onderzoeken ook of je recht hebt op bepaalde leningen en premies. We helpen jou eveneens offertes aanvragen. Daarna helpen we je deze offertes vergelijken en de aannemer vastleggen. We volgen vervolgens de werken op en geven je onafhankelijk advies doorheen het volledige project.
Sven Schoeters, renovatiecoach Stekr
11
IGEMO - Activiteitenverslag
Cijfers (eind 2021):
197
€ 700 143
opgestarte dossiers
68
12
facturen van uitgevoerde werken
44,77 ton
361kwh424
CO2 bespaard
bespaard
UITGEVOERDE MAATREGELEN Buitenschrijnwerk
18
Enkel het glas
1
Condensatieketels
17
Geïsoleerde daken
15
Geïsoleerde zoldervloeren
2
PV-installaties
4
Muurisolatie
7
Vloer geïsoleerd
3
Warmtepomp
1
Activiteitenverslag - IGEMO
omgeving
In 2021 doen aangesloten lokale besturen 136 keer beroep op de dienstverlening van de IGOHC voor
De IGOHC handhaaft straffe cijfers in 2021
het handhaven van schendingen inzake
ruimtelijke
ordening
en
milieu. Dit betreft namelijk het aantal handhavingsdossiers, dat in 2021 opgestart wordt.
Samen met zeven lokale besturen en de betreffende politiezones vormt IGEMO, sinds
2016,
de
Intergemeentelijke
Omgevingshandhavingscel
(IGOHC).
De IGOHC is in 2021 actief in zeven lokale besturen: Berlaar, Bonheiden,
In Duffel mogen we in 2021 4x meer
Bornem, Duffel, Lier, Putte en Sint-
dossiers opvolgen dan in 2020. In
Katelijne-Waver.
Lier mogen we in 2021 2,6x meer dossiers opvolgen dan in 2020.
1 op de 3 dossiers, opgestart
in
2021,
wordt in hetzelfde jaar ook afgewerkt/opgelost door De
de overige
Reeds in 2020 kende de IGOHC een grote toename. In 2021 zet deze tendens zich verder. Er worden in totaal 15% meer dossiers opgestart dan in 2020. Vooral in Duffel en Lier zien we een toename in het aantal op te starten dossiers.
IGOHC. dossiers
kennen een traject van langere duur of worden pas opgestart in het 3e of 4e kwartaal van 2021.
2018
2019
2020
2021
Dossiers
69
74
118
136
Plaatsbezoeken
50
97
164
209
Raadgevingen
1
0
30
2
Aanmaningen
29
51
111
119
Processenverbaal
18
27
62
60
Bestuurlijke maatregelen
1
2
10
3
Herstelvorderingen
2
4
6
3
Rauwe
CIJFERS
13
IGEMO - Activiteitenverslag
De werking van de dienstverlening, aangeboden door de IGOHC, is uitgeschreven in het samenwerkingsprotocol 2021-2026. Dit samenwerkingsprotocol werd opgesteld tussen de verschillende betrokken partijen van de IGOHC. Het doel van het samenwerkingsprotocol is een breed gedragen handhaving inzake ruimtelijke ordening en milieu, met respect voor en duidelijkheid over de taken, bevoegdheden en werkwijze van andere handhavingsactoren, ten bate van de kwaliteit van onze omgeving. Tot op heden komen de meeste schendingen inzake ruimtelijke ordening en milieu nog aan het licht op basis van klachten en treden lokale besturen voornamelijk reactief op. Het lokaal bestuur houdt een register bij, waarin alle meldingen en klachten worden genoteerd, voorzien van noodzakelijke informatie. Aangesloten lokale besturen kunnen voor het bijhouden van dit register beroep doen op de dienstverlening van de IGOHC. Teneinde
een
gedifferentieerd
handhavingsbeleid
te kunnen vormen en motiveren, wordt binnen de IGOHC met een prioriteitenkader gewerkt. Het betreft het eventuele prioritaire karakter van de schending dat uiteindelijk het handhavingstraject zal bepalen. Bij prioritaire schendingen dient een controle op het terrein uitgevoerd te worden. Deze controles dienen te gebeuren door de bevoegde handhaver van het lokaal bestuur. De aangesloten lokale besturen kunnen voor deze dienstverlening beroep doen op de IGOHC van IGEMO. IGEMO kan door het lokaal bestuur ook, zonder dat het een handhavingsdossier zelf opvolgt, als adviseur worden geraadpleegd en als deskundige worden gevraagd, om bijstand te verlenen bij een controle ter plaatse. De intergemeentelijke handhavers van IGEMO betreffen aangestelde en beëdigde verbalisanten ruimtelijke ordening,
intergemeentelijk
stedenbouwkundig
inspecteurs en intergemeentelijke lokale toezichthouders milieuhandhaving. Ze zijn bevoegd om bij schendingen ruimtelijke ordening en milieu een aanmaning, procesverbaal,
stakingsbevel,
bestuurlijke
maatregel
en
herstelvordering, overeenkomstig de VCRO en het DABM, op te maken. 14
Activiteitenverslag - IGEMO
De actieve kracht achter de IGOHC wordt op dit moment verzekerd door deze vier IGEMO-collega’s.
Sophie Aerts Sophie is juriste met 10 jaar ervaring op de teller binnen het publiek recht, onder andere het omgevingsrecht. Ook bekleedt ze de functie van verbalisant ruimtelijke ordening in de gemeentes Berlaar, Bonheiden, Duffel, Lier, Putte en Sint-Katelijne-Waver, en is ze gemeentelijk stedenbouwkundig inspecteur te Bonheiden, Putte en Sint-Katelijne-Waver.
Kaat Van Bulck Kaat is milieucoördinator niveau B en preventieadviseur niveau l, i.o. van de lokaal toezichthouder milieu. Daarnaast neemt ze de rol op van verbalisant ruimtelijke ordening voor Berlaar, Bonheiden, Bornem, Duffel, Lier, Putte en Sint-Katelijne-Waver en is ze gemeentelijk stedenbouwkundig inspecteur in Bonheiden en Bornem.
Sigrid Palmers Sigrid is coördinator voor de dienst Omgeving en herbergt 4 jaar ervaring in de ondersteuning van de omgevingsdiensten. Daarnaast is ze verbalisant ruimtelijke ordening in Berlaar, Bonheiden, Bornem, Duffel, Lier, Putte en Sint-Katelijne-Waver.
Felipe Garcia del Pino Felipe vult de functie in van ruimtelijk planner, alsook verbalisant ruimtelijke ordening in Berlaar, Bonheiden, Bornem, Duffel, Lier, Putte en Sint-Katelijne-Waver.
15
IGEMO - Activiteitenverslag
Ruimte RUP’s: duurzaam en doordacht omspringen met ruimte IGEMO helpt gemeentes bij het beschermen van hun open ruimte Open ruimte is al een hele tijd een belangrijk topic, maar de laatste jaren is het beschermen van de resterende open ruimte nóg belangrijker geworden: voor voedselproductie, biodiversiteit, recreatie en ontspanning, maar ook als oplossing voor de klimaatverandering. Denk maar aan wateropvang bij periodes van hevige regenbuien, waterbuffering bij lange periodes van droogte en het aanvullen van ons grondwater. Om bovenstaande redenen nam Duffel in 2017 het voortouw in de opmaak van haar RUP Open Ruimte, ten westen van de Nete. De gemeente deed dit i.s.m. met IGEMO. Duffel zet dit elan in 2021 verder door te werken aan een RUP Open Ruimte Duffel-Oost, waarvan de startnota is goedgekeurd. Ook Putte is gestart met een RUP Open Ruimte. Het is positief dat reeds twee van onze gemeentes overgaan tot de opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen voor hun open ruimte. Deze gemeentes zijn niet toevallig gesitueerd binnen de Mechelse Groentestreek, waar zich in het agrarisch gebied specifieke vraagstukken (bv. rond glastuinbouw) stellen, die binnen de lokale context moeten opgelost worden. We zien dat er telkens unieke aspecten van toepassing zijn. Zo heeft Duffel bv., door haar ligging vlakbij de Nete, zeer uitgesproken structurerende beekvalleien. In Putte daarentegen zijn de beekvalleien minder uitgesproken, maar daarom niet minder belangrijk. Ze fungeren immers als brongebied.
Luchtfoto van de spoorlijn tussen Sint-Katelijne-Waver en Duffel. De foto toont de groene uitlopers van de Goorbosbeekvallei, het Mouriaubos, de spoorwegbrug over de Nete en, in de voorgrond rechts, een hedendaags serrebedrijf.
16
Jordi De Vlam, deskundige omgeving
Activiteitenverslag - IGEMO
17
IGEMO - Activiteitenverslag
Bouwen aan een gedeelde visie Voor het RUP Open Ruimte Duffel-Oost is de startnota gepubliceerd. Voorafgaand aan die publicatie vonden waardevolle
gesprekken
plaats
met:
de
lokale
tuinbouwers, de Boerenbond, het Regionaal Landschap Rivierenland, de Provincie en de POM (provinciale ontwikkelingsmaatschappij),
Natuurpunt
en
de
Landelijke raad. Deze gesprekken vormen de basis voor het formuleren van zes gemeenschappelijke ambities: 1. Een duurzaam en veerachtig watersysteem. 2. Natuur versterken en verbinden. 3. Ruimte maken voor land- en tuinbouw. 4. Inzetten op een kwalitatief en toegankelijk landschap. 5. Valoriseren van de bodem: toegang tot grond voor grondgebonden landbouw. 6. Omgaan met recreatief ruimtebeslag. In de volgende fases van het RUP worden de ambities verder
vertaald
in
concrete
bestemmingen
en
voorschriften voor het uiteindelijke RUP.
RUP Open Ruimte: een krachtig instrument voor het waarborgen van kwaliteit Doordat een RUP de nieuwe juridische context vormt om omgevingsvergunningen af te toetsen, vormt het een krachtig instrument om openruimtedoelstellingen juridisch afdwingbaar te maken. Deze doelstellingen kunnen gaan van het vrijwaren van een zicht (een randvoorwaarde) over het bouwvrij maken van bepaalde gebieden tot het creëren van ecologische corridors. Heb je met je gemeente ook ambities in de open ruimte? IGEMO denkt graag mee om ze te realiseren!
18
Activiteitenverslag - IGEMO
Erfgoed IOED IGEMO: erfgoedondersteuning in alle vormen en maten Open Monumentendag Tijdens de tweede zondag van september staat elk jaar erfgoed centraal tijdens Open Monumentendag. Honderden erfgoedsites zetten die dag hun deuren open. Vele exclusieve wandelingen, tentoonstellingen en lezingen vinden plaats. Binnen de regio Rivierenland kan de erfgoedliefhebber in 2021 deelnemen aan maar liefst achttien activiteiten: van een hoevefietstocht doorheen de BoDuKaP-gemeenten over een exclusief bezoek aan de Schemelbertmolen in Liezele tot een bezoek aan het Fort van Lier. IOED IGEMO bundelt deze activiteiten in een inspirerende informatiebrochure en ondersteunt een aantal lokale besturen bij de uitwerking van hun activiteit. Zo lanceert de IOED onder meer een vrijwilligersoproep voor het Open Fortenweekend in Lier.
De informatiebrochure n.a.v. Open Monumentendag 2021.
Erf-goede resultaten: Communicatie IOED IGEMO en Erfgoedcel Rivier&Land, samengeteld: Facebook (sinds augustus 2021): 45 berichten, 100 volgers Nieuwsbrieven: 2 edities naar 260 abonnees IGEMO-website, pagina erfgoed IGEMO: 1.031 paginaweergaves IGEMO-website, 6 erfgoedartikels: 7.679 paginaweergaves
IOED IGEMO: 1915 bouwkundige relicten/gehelen Adviezen: 36x IGEO: 1x bijeenkomst - 19 personen Participatie kerken: 5x bijeenkomsten - 61 personen Webinar funerair erfgoed - inventariseren en waarderen: 1x webinar - 41 personen samenwerking met 2 andere IOED’s 19
IGEMO - Activiteitenverslag
Funerair erfgoed
beleidskader, nieuwe tools en praktische tips voor inventarisatie.
Toekomst van kerken Er vinden in de meeste parochiekerken steeds minder erediensten plaats. Hierdoor worden talrijke kerken nauwelijks of zelfs niet meer gebruikt. Een kerkenbeleidsplan vormt de basis voor het verdere beheer van de parochiekerken naar de toekomst toe. IGEMO ondersteunt de lokale besturen om dit plan richting een neven- of herbestemming te concretiseren. In 2021 begeleidt IGEMO in Bornem de trajecten voor vijf kerken. Zo krijgt de Sint-Annakerk een
De oude begraafplaats van de stad Lier
herbestemming als seminarieruimte, in combinatie
Sinds 2004 zijn lokale besturen verplicht om een lijst op te maken met te bewaren graftekens. Bovendien zijn recent de 50-jarige concessies, de vroegere “eeuwigdurende
concessies”,
verlopen.
Indien
deze niet worden vernieuwd, worden de graftekens eigendom van het lokaal bestuur. Het bestuur is dan, logischerwijs, ook verantwoordelijk voor het onderhoud
met een gemeenschapsfunctie. De kerk Onze-LieveVrouw ten Hemelopgenomen in Mariekerke krijgt als belangrijkste nevenbestemming het gebruik als repetitieruimte, opnamestudio en concertruimte. Bij de kerk Sint-Vincentius à Paolo van Branst wordt het onderzoek naar de mogelijke invulling als erfgoeddepot afgerond. In Willebroek zetten we de krijtlijnen uit om, via
van deze graftekens.
een participatief traject, de kerken in Blaasveld, Tisselt
Het kwalitatief beheer en onderhoud van lokale
begeleiden.
begraafplaatsen vraagt de nodige deskundigheid en aanpak. Heel wat lokale besturen gaan hiermee aan de slag of willen dit in de toekomst doen. Om dit optimaal te ondersteunen, organiseert de IOED IGEMO, i.s.m. de IOED Schelde-Durme en de IOED Zuidrand, een digitale inspiratiereeks. Het eerste webinar vindt plaats in november 2021 en focust zich op het huidige
en Heindonk in 2022 naar een nieuwe bestemming te
In 2021 zoekt IGEMO, samen met VLINTER, naar een
goede
opvolging
van
het
Projectbureau
Herbestemming Kerken, dat meer beantwoordt aan de noden van de lokale besturen. Naast een ruimtelijk en financieel haalbaarheidsonderzoek is ook een degelijk participatietraject, een goede ondersteuning voor het toekomstig
beheer/de
toekomstige
financiën,
alsook de projectregie van in
belang. 2022
Dit
resulteren
zal in
de oprichting van het platform
“Toekomst
Parochiekerken”. Met steun van:
20
Onze-Lieve-Vrouw ten Hemelopgenomen in Mariekerke (Bornem).
Activiteitenverslag - IGEMO
Een jonge, dynamische culturele erfgoedcel
is een oproep gelanceerd om oude foto’s en bijhorende verhalen in te sturen via het participatieplatform “Willebroek Wil Wat”. Uit de inzendingen zal in 2022 een selectie worden meegenomen in de bedrukking van een volgende reeks nutskasten.
De erfgoedcel Rivier&Land ging op 1 januari 2021 van start. Ze ondersteunt lokale verenigingen in hun erfgoedwerking en tekent voor elke gemeente een ander traject uit. We lichten er twee toe.
Fort Liezele in Puurs-Sint-Amands.
Begeleiding musea
Een voorbeeld van een nostalgische nutskast in Willebroek.
Nostalgische nutskasten In de gemeente Willebroek krijgen verschillende nutskasten een bestickering met oude beelden. Via de hierop aangebrachte QR-code krijg je een passend verhaal achter de foto in kwestie. De bestickerde nutskasten liggen verspreid over het grondgebied van Willebroek, met speciale aandacht voor de wijken. Zo wordt op een laagdrempelige wijze het erfgoedverleden onder de aandacht van alle inwoners gebracht. In 2021
Groentemuseum ’t Grom in Sint-Katelijne-Waver.
In onze regio zijn er een aantal musea, die verder willen professionaliseren. Doorheen 2021 geeft de erfgoedcel daarom een intense ondersteuning aan het Groentemuseum ’t Grom in Sint-Katelijne-Waver, met het oog op een regionale erkenning (indiening januari 21
IGEMO - Activiteitenverslag
2023), evenals het museum Fort Liezele in Puurs-
bevraging lanceren over de werking van het museum, het
Sint-Amands, met het oog op het behalen van een
mee uitwerken van de doelstellingen voor de volgende
kwaliteitslabel (indiening januari 2022).
jaren, … Beide erkenningen zijn belangrijk, omdat dit
Wat houdt die ondersteuning precies in? Het gaat dan om: de zakelijke structuur, de opmaak van een collectiebeleidsplan, een team van experten samenbrengen om de verdere visie uit te werken, een
laat zien dat de musea een professionele, duurzame en kwaliteitsvolle werking hebben. Bovendien kan je bij het verkrijgen van een regionale erkenning beroep doen op subsidies. Die subsidies versterken dan weer de verdere werking.
Sfeerbeelden van de Tegelfabriek Rottiers en Melkerij Sint-Jan in Tisselt (Willebroek) en haar erfgoedkundige schatten.
Erfgoedontwikkeling: verleden en heden verzoenen
Naast het behoud van de industriële erfgoedwaarde,
In 2021 koopt IGEMO de voormalige Tegelfabriek
waar het erfgoedgedeelte zo ruim mogelijk beleefd kan
Rottiers en Melkerij Sint-Jan, gelegen te Tisselt (Willebroek), aan. De site ligt er al jaren verlaten bij en zorgt bij omwonenden voor heel wat ergernis, omwille van de bouwvallige en gevaarlijke toestand. Voor een buitenstaander lijkt het inderdaad op een ruïne, maar eens binnen valt de erfgoedwaarde van dit monument op. 22
wil IGEMO een site creëren waar het fijn vertoeven en wonen is. Een plek, waar mensen met een hart voor erfgoed en schoonheid instaan voor het behoud en worden. We willen een dynamische ontmoetingsplek creëren voor inwoners en bezoekers van alle leeftijden en van elke mogelijke achtergrond. IGEMO is ervan overtuigd dat, door het integreren van de erfgoedsite in een woonproject, het behoud van deze waardevolle industriële site een slaagkans heeft.
Activiteitenverslag - IGEMO
Het is tevens dé ideale kans om de Tegelfabriek op een interactieve en ontspannen manier open te stellen voor meer dan alleen de typische museumbezoeker. Een combinatie van publieke functies met wonen rond het industriële hart zal tevens zorgen voor een financieel haalbaar project. Naast de opwaardering van het industrieel erfgoed, wil IGEMO met de toekomstige site ook zorgen voor extra veerkracht binnen het dorp en zijn ruimere omgeving. Met een
dit
herbestemmingsproject
voorbeeldrol
op
voor
vele
neemt andere
IGEMO
waardevolle
erfgoedplaatsen. Het hergebruiken van de ruimte op een kwalitatieve en multifunctionele manier, inzetten op
ontmoeting,
bewust
omgaan
met
mobiliteit
en
energiegebruik, evenals kiezen voor duurzame oplossingen, waarbij conservering en modernisering hand in hand gaan: het zijn stuk voor stuk de uitgangspunten voor deze herbestemming.
23
IGEMO - Activiteitenverslag
Projectmanager Tijs Veyt en deskundige Pieter Dresselaers bekommeren zich elke dag opnieuw om de mobiliteit binnen de regio Rivierenland.
Mobiliteit Mobiliteitsmanagement: bruggen bouwen … zonder stenen “Zachte” mobiliteitsacties Mobiliteitsmanagement is een verzamelnaam voor alle aanvullende “zachte” mobiliteitsacties, los van verkeersinfrastructuur (waaronder bruggen). Daarbij kan het gaan over groepsaankopen, campagnes, ondersteuning bij woon-werkverkeer, ... Een Testkaravaan is een voorbeeld van een heel concrete actie. We bouwen dit aanbod uit in samenspraak met de opdrachtgevers. O.b.v. een korte marktbevraging denken we dan bv. aan een pakket van een vijftiental fietsen (plooifiets, e-bike, speed pedelec, cargofiets), Blue Bike, testtickets van De Lijn/NMBS én het testen van een MaaS-app (Olympus Mobility, Skipr of Whim), dat we gedurende 5 maanden (april, mei, juni, september, oktober) in jaar 2 en jaar 3 van de opdracht gratis uitlenen. Bedrijven kunnen zo gedurende 3 weken hun personeelsleden een duurzaam vervoermiddel laten testen voor hun woon-werkverplaatsing. Tijs Veyt, projectmanager
24
Activiteitenverslag - IGEMO
Groei verzoenen met een gezond leefmilieu
In mei 2021 wordt de mobiliteitssamenwerking
In de meeste gevallen is mobiliteitsmanagement sterk
mobiliteitsmanagement uit te rollen in de
Bereikbare Regio vernieuwd voor de periode 2021-2023. Eén van de opdrachten daarin is het zoeken van middelen om gehele regio. We zoeken ook in Europa naar
gericht op woon-werkverkeer. Denk maar aan “Slim
partners. Te verwachten is dat we in 2022 een
naar Antwerpen” of “Spits Gent”. Het is echter ook
projectvoorstel zullen indienen in het kader van
mogelijk bij evenementen, ziekenhuizen of toeristisch verkeer. De aanpak is meestal sterk gericht op
een Interreg-oproep.
gedragsverandering: mensen uit de auto krijgen en in
IGEMO dient een offerte in wat betreft het
het openbaar vervoer of op de fiets.
bestek van het departement Omgeving rond “de oprichting en uitbouw van een
Mobiliteitsmanagement is een noodzaak voor de regio
Mobiliteitscoördinatiecentrum voor de Regio
Rivierenland. Tegen 2030 moeten we immers een
Mechelen”. Daarbij werken we samen met
verlaging van 100 000 dagelijkse autoverplaatsingen
“The New Drive”, een mobiliteitsbureau dat de
realiseren, om onze regio bereikbaar te houden.
voorbije vijf jaar een vertrouwde dienstverlener
Tegelijk moeten we de groei in tewerkstelling en wonen
was voor alle gemeenten in het kader van
verzoenen met een gezond leefmilieu. Het aanleggen
de Vervoerregio. Dit voorstel wordt gunstig
van bijkomende infrastructuur botst intussen op zijn
onthaald, maar een concurrent geniet de
limieten.
voorkeur.
Het goede nieuws: er is zeker potentieel voor in Rivierenland, om zo uit te groeien tot de best
Nu nog oogsten …
bereikbare locatie in het hart van de Vlaamse ruit.
In
aangepaste, energiezuinige en goedkopere mobiliteit
Pieter Dresselaers, deskundige
Zaadjes geplant Wat heeft IGEMO gedaan om mobiliteitsmanagement tot een gangbare praktijk te maken in de regio? Al in juni 2020 diende IGEMO het Strategisch Project “De Mobiliteitsmakelaar” in bij het departement Omgeving van de Vlaamse overheid. We deden dit samen met Mechelen, Sint-Katelijne-Waver en POM Antwerpen. Dit
2021
leggen
we
dus
een
basis
om
mobiliteitsmanagement verder uit te bouwen voor Rivierenland. Zo werken we verder aan goede relaties met studiebureaus en de Vervoerregio, om samen aan hetzelfde zeel te trekken. Er is bij de gemeenten in de regio draagvlak om mobiliteitsmanagement op te nemen als actie binnen het Lokaal Energie- en Klimaatpact tussen de Vlaamse regering en de Vlaamse steden en gemeenten. Deze activiteiten zijn er allemaal op gericht om een financiële hefboom te vinden, die gedragsverandering centraal zet in de mobiliteitsacties op regionale schaal.
project werd toen afgewezen, maar het zaadje was geplant. 25
IGEMO - Activiteitenverslag
versnelt verduurzaming wagenpark van lokale besturen De wetgever moedigt vergroening en verduurzaming van het Belgisch voertuigenpark sterk aan. De Vlaamse streekintercommunales hebben daarom samen beslist een aankoopcentrale op te richten, om deze visie te realiseren op lokaal bestuursniveau. Lokale besturen hebben immers een voorbeeldfunctie wat betreft duurzaamheid. IGEMO is de trekker van dit Vlaamse mobiliteitsproject. Onder de naam Gestroomd.be zal de aankoopcentrale vanaf het voorjaar van 2022 in werking treden voor alle lokale besturen, die ontzorgd willen worden bij de vergroening van hun vloot én van de scherpste prijzen willen genieten. In 2021 schrijft IGEMO de openbare aanbesteding voor duurzame voertuigen uit. Alle fabrikanten hebben de mogelijkheid een aanbieding te doen. 16 verschillende merken krijgen uiteindelijk één of meerdere modellen gegund. Dit zijn zowel elektrische als hybride voertuigen en CNG-aangedreven voertuigen. Het gaat dan om kleine elektrische personenvoertuigen, bestelwagens en “utility vehicles” voor technische diensten. Ook vrachtwagens met specifieke opbouw komen aan bod. “Het team achter Gestroomd.be zal de aankopen faciliteren, begeleiden en zorgen voor een zo vlot mogelijke aankoop. Alle Vlaamse lokale besturen zullen hiervan kunnen genieten. Er is geen nood aan het opvragen van bestekken, aan tijdrovende administratie en dergelijke meer. Kortom: Gestroomd.be maakt de aanschaf makkelijk, efficiënt en goedkoper.”
26
Sieg Vermeiren, manager Gestroomd.be
Activiteitenverslag - IGEMO
Werken en leren Rivierenland omarmt wijk-werkers “Wijk-werkers weten van wanten”
WIJKWERKEN AANTAL
Actieve wijk-werkers
322
Gebruikers (grootste groep:
1207
natuurlijke personen) Opdrachten (meeste opdrachten:
1703
tuinonderhoud) Uren gepresteerd (meeste
93 999
uren: ondersteuning en hulp bij begeleiding van personen)
ENSURE
WAT IS HET? ENSURE is een Europees project van het subsidieprogramma Interreg 2 Zeeën. Het maakt middelen vrij om in te zetten t.v.v. de weerbaarheid van kwetsbare doelgroepen via een universele peer to peer-methodiek.
IGEMO
EN ENSURE ENSURE wordt als pilootproject uitgerold voor wijk-werkers in de gemeenten Berlaar, Heist-opden-Berg en Nijlen, evenals in de steden Lier en Mechelen. Dit project loopt t.e.m. maart 2023. Doelen: Via individuele gesprekken noden van wijkwerkers detecteren.
Organiseren opleidingen en teambuildings: Omgaan met verbaal agressieve kinderen Omgaan met stress Communicatievaardigheden Assertiviteit Actief luisteren “Empoweren” van wijk-werkers
27
IGEMO - Activiteitenverslag
OPLEIDINGEN DEELNEMERS
Projectmedewerker Sofie (oranje sjaal en grijze muts) is steeds vol passie aan het werk voor én met de wijk-werkers van Rivierenland.
Aantal vrijwilligers
27
pilootproject Opleidingen en
12
teambuildings in de regio Deelnemers opleiding
78
en teambuildings Bereik unieke
72
wijk-werkers Contactmomenten (per maand)
Met steun van:
28
60
Activiteitenverslag - IGEMO
Beelden van hoe Winning er bij de oplevering zal uitzien.
Projectontwikkeling & infrastructuur Kmo-zone Winning in Puurs-Sint-Amands herleeft Infrastructuurwerken Door juridische procedures hebben de werken in
aanleg van alle nutsvoorzieningen binnen de kmo-zone.
kmo-zone Winning in Puurs-Sint-Amands een hele
Een veilige toegang voor voetgangers wordt eveneens
tijd stilgelegen. Na het succesvol afronden van deze juridische procedures in juni 2021, kan de heropstart van de werken in het najaar gelukkig beginnen. Deze heropstart omvat de heraanleg van de N17, t.h.v. de verbinding van de interne ontsluiting van de kmo-zone. Hierbij leggen we voorsorteerstroken, nieuwe fietspaden, een veilige fietsoversteekplaats en bushaltes aan. Zo kunnen alle weggebruikers op een vlotte en veilige manier de kmo-zone bereiken. Na de heraanleg van het kruispunt met de N17 volgt de Beelden van Winning eind 2021.
29
IGEMO - Activiteitenverslag
gecreëerd door de introductie van een wandelpad in waterpasserende klinkers langsheen de wegenis. Ook de parkeerplaatsen, brandwegdoorgang en een wegje voor achterontsluiting voor de buurtbewoners is
Tijd voor een feestje in Duffel
aangelegd in waterpasserende klinkers. Deze klinkers hebben een speciale vorm, waardoor regenwater via die weg kan doorsijpelen. Dit gaat wateroverlast op een eenvoudige manier tegen. Met de plaatsing van een asfalten toplaag voor de hoofdontsluiting worden de
harde
infrastructuurwerken
afgerond.
Verder
leggen we langs de interne wegenis grachten aan, om het regenwater vertraagd te laten afvoeren naar het bufferbekken in de voortuinzone naast de N16.
Heropstart verkoop Samen met de heropstart van de infrastructuurwerken is ook de verkoop van de bedrijfspercelen opnieuw in gang geschoten. Tijdens een eerste verkoopronde hadden reeds 20 kandidaat-kopers een intentieverklaring ondertekend. Door de wachttijd, omwille van de juridische procedures, hebben enkele kandidaten intussen elders hun bouwplannen uitgewerkt. In december 2021 starten we de 2e verkoopronde voor de nog beschikbare percelen op. De verkoop van de percelen op deze duurzame, CO2-neutrale kmo-zone gebeurt op basis van een selectieprocedure. Financieel gezonde bedrijven, met een bedrijfsactiviteit die past binnen de voorschriften van de kmo-zone, kunnen in aanmerking komen om een perceel te kopen. Bij de toewijzing van de percelen wenst de gemeente in de eerste plaats ruimte te bieden aan (zonevreemde) bedrijven uit Puurs-Sint-Amands. De bedrijven op dit hedendaagse bedrijventerrein zullen elk hun steentje bijdragen aan het milieu én het imago van Winning door een duurzaam, energiezuinig en visueel aantrekkelijk bedrijfsgebouw op te trekken. IGEMO voorziet voor elk bedrijf een begeleidingstraject inzake duurzaam bouwen. 30
De synthese van het locatieonderzoek, opgemaakt door Jordi De Vlam, deskundige ruimte bij IGEMO.
De burger staat centraal: participatietraject De Duffelse jeugd kijkt al jaar en dag uit naar een geschikte ruimte om te feesten. Het is dus niet verwonderlijk dat de bouw van zo’n locatie een belangrijk thema vormde bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018. In 2019 werd door de gemeente een werkgroep opgericht om, met de lokale jongeren, een participatief traject uit te werken voor de realisatie van een nieuwe fuifzaal. Schepen van Jeugd, Dirk Broes, bezoekt in 2021, samen met enkele ambtenaren die deel uitmaken van de werkgroep, een aantal zalen in de regio. Dit levert heel wat nuttige informatie op. Via digitaal overleg kan het traject met de jeugd van Duffel vervolgens verdergezet worden, ondanks de COVID-pandemie.
Activiteitenverslag - IGEMO
Samen sporten… en feesten! Gezien de goede samenwerking voor de bouw van de in 2021 opgeleverde gymha l, beslist de gemeente Duffel om ook voor dit project beroep te doen op de expertise van IGEMO. Voor de contractvorming tussen beide partijen kan IGEMO rekenen op projectmanager Carla Verraes. Ze onderhandelt met de gemeente, waarna een overeenkomst volgt die ieders belangen behartigt. Carla geeft het project vervolgens in handen van Karen Geurts en Goedele Adams, die ook als projectmanager optrad voor de bouw van de gymhal. In een eerste fase moet er op zoek gegaan worden naar een geschikte locatie voor de fuifzaal. Hiervoor voert IGEMO een uitgebreid locatieonderzoek uit. We rekenen hierbij op de deskundigheid van Jordi De Vlam, ruimtelijk planner bij IGEMO. Hij brengt van de verschillende locaties de voor- en nadelen in kaart. Zijn goed uitgewerkte visualisaties zijn voor alle betrokkenen een enorme meerwaarde. Verschillende pistes worden grondig onderzocht en in 2021 koopt het Duffelse gemeentebestuur uiteindelijk een deel van het domein van de Pollepel aan.
van IGEMO om een globale langetermijnvisie te ontwikkelen. Niet alle voorstellen zullen meteen gerealiseerd worden, maar door deze aanpak kan de gemeente investeringen vermijden, die in een latere fase onnodig blijken.
De burger staat centraal, bis De Duffelse jeugd kan alvast uitkijken naar de nieuwe zaal, waarvan de bouw binnen afzienbare tijd van start gaat. Voor de omwonenden van de site is het afwachten wat de impact van de fuifzaal op de omgeving zal zijn. Ze worden in 2021 door de gemeente ingelicht over de plannen en dat leidt tot gemengde reacties. Een open communicatie met de buurt is dan ook prioritair voor de gemeente Duffel en voor IGEMO. IGEMO stelt hoge eisen aan de gevelgeluidsisolatie. De ontwerper dient het lokale “binnen is binnen”-principe te implementeren in zijn voorstel. Eens voorbij de inkom zullen bezoekers er tot aan hun vertrek moeten blijven. Zo vermijden we dat de feestvierders over de site “dolen” en zo de nachtrust van de buurt verstoren en/ of zwerfvuil achterlaten.
Multidisciplinaire aanpak Niet alleen de inplanting van de zaal op de site wordt onderzocht; ook de bereikbaarheid ervan vormt een cruciaal uitgangspunt bij de studie. IGEMO stelt een groene dreef voor die vanaf de Naalstraat naar het Garagetheater leidt, om zo én de leesbaarheid van de site te verbeteren én de veiligheid voor alle bezoekers te verhogen. Voor feestvierders die niet per fiets naar de site afzakken, wordt er een zoen- en zoefzone voorgesteld.
Karen Geurts, projectmanager
Wat betreft de ontharding van de site werkt IGEMO een aantal voorstellen uit, om zo bij te dragen aan een klimaatpositief project. Het is immers de kracht 31
IGEMO - Activiteitenverslag
Woonproject Asperre, een samenwerking tussen IGEMO en Willemen Real Estate.
Papenhof: een schot in de roos (in het groen)! Wonen in vastgoedproject Papenhof is duurzaam wonen in de natuur, vlakbij het centrum van Mechelen. In 2021 verkoopt IGEMO de laatste kavels, gelegen aan Raapsteelhof en Aardpeerhof. De eerste woningen staan er intussen ook al. In 2022 zullen nog 10 gezinnen hun woning betrekken.
Papenhof: een wijk in bloei/ groei: Totaal aantal kavels: 27 = 100% Bewoond in 2021: 3 = 12% Nieuwe bewoners 2022: 10 = 38% M.a.w.: tegen eind 2022 zal de helft van de woningen bewoond zijn.
Project Asperre krijgt vorm De
realisatie
van
21
BEN-wooneenheden
met
ondergrondse parking, gelegen langs het Aspergeveld, werd in oktober 2020 gegund aan Willemen Real Estate. Het project bestaat uit 2 aparte bouwvolumes: het eerste volume wordt gevormd door een rij van 6 eengezinswoningen met tuin; het tweede volume bestaat uit een rij van 15 eengezinswoningen en tuin, met daaronder een ondergrondse parkeergarage. De
ondergrondse
parking
omvat
tevens
de
parkeerplaatsen voor de woningen van de Hofkes, gelegen aan Raapsteelhof en Aardpeerhof. Dat is een bewuste keuze, die IGEMO van bij de start van het woonproject Papenhof maakt, goed voor een uitbreiding van 392 m² aan groene en autoluwe ruimte. Om de wijk meer variatie te geven, kiest de architect ervoor om de buitengevels af te werken met pleisterwerk in warme grijstinten. Door te variëren met tinten en texturen is elke woning toch individueel herkenbaar. Tevens is iedere woning voorzien van een groendak, zonnepanelen en een warmtepomp, waardoor dit project bijdraagt aan het duurzame karakter van de hele wijk. Op enkele maanden tijd verkoopt Willemen Real Estate alle 21 woningen van project Asperre.
32
Activiteitenverslag - IGEMO
Preventie en bescherming (GIDPBW) Voorkomen is beter dan genezen Hoewel we meer en meer inzicht beginnen te krijgen in het nieuwe biologische risico “COVID-19” en onze lokale besturen al vrij goed vertrouwd waren met de coronamaatregelen, blijft 2021 nog grotendeels in het teken van corona staan. Nieuwe wetgevingen, gewijzigde sectorprotocollen en draaiboeken, … zorgen ervoor dat ons team van preventieadviseurs opnieuw paraat moet staan om de vele vragen van onze partners te beantwoorden.
Veerle De Voldere, preventieadviseur
Lokale besturen ontzorgen met advies Adviezen, ondersteuning, veiligheidsrondgangen, risicoanalyses, … noem maar op! Ons team van preventieadviseurs is het hele jaar 2021 in de weer, om de aangesloten besturen door het tweede “coronajaar” te helpen. Het gaat dan o.a. om adviezen over: De werkorganisatie van essentiële diensten: thuiszorg, politiediensten, scholen, … Telewerken en ergonomie Een veilige heropstart: klas- en kantoorinrichting, organisatie gemeenschappelijk vervoer, … Ventilatie Handhygiëne
Nieuw: vaccinatiecentra De lokale besturen staan begin 2021 ook voor een nieuwe uitdaging: de oprichting en organisatie van vaccinatiecentra. Voor deze nieuwe centra moeten we in allerijl aangepaste noodplannen en evacuatieprocedures opstellen, risico’s in kaart brengen en de nodige preventiemaatregelen nemen, opdat werknemers en vrijwilligers in optimale en veilige omstandigheden hun activiteiten kunnen uitvoeren. 33
IGEMO - Activiteitenverslag
Preventie en bescherming: een dynamisch gegeven Het dynamische aspect van preventie wordt in 2021 nogmaals getriggerd door de verwerking van de voortdurende stroom aan informatie en het opvolgen van de verschillende draaiboeken per sector, waaronder: Generieke gids Pandemiescenario’s en draaiboeken van het onderwijs Kunst en cultuur Kind en gezin Ambrassade (Vlaams jeugdbeleid) Sport en sportinfrastructuur (sporthallen en zwembaden) Bibliotheken Lokale dienstencentra Dienstnota’s politie
Werk aan de winkel! Door corona staat de normale werking nog steeds op een laag pitje: verschillende evacuatieoefeningen en geplande opleidingen kunnen niet doorgaan en heel wat vergaderingen gaan digitaal door. De verminderde aanwezigheid op de werkvloer zorgt er ook voor dat een aantal vragen minder snel tot bij de preventiedienst geraken en, daardoor, onder de radar blijven. Gelukkig komen er, samen met de zomerzon, ook stilaan meer versoepelingen. Zo komt er opnieuw meer ruimte om het “gewone” werk op te pikken: fysieke opleidingen en evacuatieoefeningen kunnen weer voorzichtig opgestart worden in overleg met de lokale besturen. Daarnaast gaan adviezen niet meer uitsluitend over COVID-19, maar bv. ook over kettingzagen, veilig omgaan met lachgasflessen of zwerfnaalden, … In de jaaractieplannen leggen we nieuwe accenten na de opgedane ervaring van 2 “coronajaren”. Zo is er bv. meer focus op binnenluchtkwaliteit en arbeidshygiëne.
Het preventieteam van IGEMO: Annemieke Vrolijk, Veerle De Voldere en, sinds het najaar van 2021, Aline Vanvyve.
34
Activiteitenverslag - IGEMO
Regionale samenwerking REKR: 12 regionale uitdagingen voor 12 lokale besturen Binnen de context van de Regionale Mandaatgroep
wordt vastgesteld door de 12 burgemeesters, na
wordt in het bijzonder werk gemaakt van een regionale
consultatie van en besluitvorming door de colleges van
agenda voor klimaat- en energietransitie.
burgemeester en schepenen.
Voortbouwend op de engagementen van de 12
De komende jaren zal dus ook op regionale schaal
gemeenten in het kader van de “covenant of mayors”
werk worden gemaakt van ambities op het vlak
en het lokaal klimaat- en energiepact en middels een
van:
screening van de 12 lokale klimaatplannen, maakt
2) klimaatrobuuste wijken; 3) energiemanagement
IGEMO een tweeledige analyse.
t.a.v.
Enerzijds wordt in kaart gebracht welke doelstellingen, ambities en acties de gemeenten delen; anderzijds wordt bekeken waar (sub)regionaal of intergemeentelijk samenwerken een surplus zou kunnen opleveren. Dit resulteert in een regionale agenda mét 12 gedeelde klimaatuitdagingen De
regionale
mét
2030
klimaatagenda
als
tijdshorizont.
#Rivierenland2030
4)
1)
energiezuinig
bedrijven,
KMO’s
gemeentelijk en
mobiliteitsmanagement;
de
patrimonium;
tertiaire 5)
sector;
regionale
onthardingsstrategie; 6) (elektrisch) autodelen en verduurzaming van het wagenpark; 7) fietsdelen; 8) waterhuishouding, inclusief infiltratie en buffering; 9) duurzame logistiek; 10) circulaire bouwmaterialen; 11) bebossing en groene corridors en 12) regionale communicatie. 35
IGEMO - Activiteitenverslag
De Regionale Mandaatgroep duidt 5 prioritaire uitdagingen aan (eerste 5 van hoger vermelde lijst). Deze zullen in eerste instantie geconcretiseerd worden in
regionale
en/of
intergemeentelijke
projecten
en initiatieven. Daartoe worden werkgroepen en overlegtafels met bevoegde schepenen en betrokken ambtenaren opgestart. Uiteraard is 2030 geen eindpunt. Het is veeleer een begin. Om op te schalen naar een klimaatneutrale regio met klimaatneutrale gemeenten, zullen nog meer bakens moeten verzet worden. Niet alleen door gemeenten, maar vooral samen met alle geledingen van onze samenleving: bedrijven, land- en tuinbouwers, organisaties, instellingen, scholen, burgers, … Eenieder zal mee aan boord moeten gaan, ambities moeten uitspreken en grote inspanningen moeten leveren. Dit vergt additioneel een regionaal planningsproces met alle stakeholders en met 2050 als eindpunt, hét jaar waarin we ad ultimum kunnen spreken over een klimaatneutraal Rivierenland!
Regiovorming: Rivierenland als referentieregio De ambitie om Vlaanderen op te delen in referentieregio’s werd verwoord in het Vlaamse regeerakkoord. Dit werd vertaald in een kadernota “Regiovorming” (Vl. Reg. 9 oktober 2020). De afbakening van de zogenaamde referentieregio’s
beslist
door
de
Vlaamse
Regering op 12 maart 2021. Nu is het wachten op het zogenaamde Regiodecreet. Vooralsnog ziet het ernaar uit dat de referentieregio “Rivierenland” zal bestaan uit 12 gemeenten, zijnde de 12 gemeenten van het “oude” arrondissement Mechelen. Wat afbakening betreft, lijkt er voor onze regio dus niets nieuws onder de zon. Reeds sedert 2004 vergadert de Conferentie van Burgemeesters mét deelname van de burgemeesters van de 12 gemeenten.
De Regionale Mandaatgroep aan het werk.
36
werd
Activiteitenverslag - IGEMO
Nieuw is uiteraard wel dat samenwerkingsverbanden moeten vallen binnen of samenvallen met de referentieregio. M.a.w. een gemeente zou in de toekomst niet meer buiten de geografische grenzen van de regio kunnen kleuren. Alhoewel, er zijn uitzonderingen en overgangsregelingen. De
referentieregio’s
hebben
ook
tot
doel
om
een
samenwerkingsmodel te initiëren, dat toelaat op regionale schaal een integraal en geïntegreerd beleid te realiseren. Een model, waarbij wordt afgestapt van wisselende constellaties met steeds andere beheersstructuren. Het is een expliciete keuze voor een bottom-up benadering (“samenwerking van onderuit”) met de burgemeesters als centrale spil. Dit is een visie en ambitie, die volledig strookt met de wijze, waarop in de regio “Rivierenland” sedert 2016 samengewerkt wordt op regionale schaal. Gezamenlijke en gedeelde verantwoordelijkheden, ambities en issues worden aangepakt met een eigen, karakteristiek governancemodel. De Regionale Mandaatgroep mét de 12 burgemeesters vergadert maandelijks. Daar waar nieuwe samenwerkingsinitiatieven of -projecten worden opgestart, neemt een regionale beleidsgroep met de bevoegde schepenen en -veelal- de verantwoordelijke ambtenaren het voortouw. Het sluitstuk vormt de jaarlijkse Staten-Regionaal, waarbij eenieder -politicus, ambtenaar, burger, etc.- wordt ondergedompeld in het reilen en zeilen in de regio Rivierenland. In haar kadernota (dd.9 oktober 2021) houdt de Vlaamse regering een pleidooi voor “ondersteunende capaciteit”: “Om van een succesvolle regionale samenwerking te kunnen spreken, is er ook een capaciteit nodig die deze samenwerking ondersteunt, faciliteert en beheert. Het gaat dan over het aanjagen van de agenda, het bewaken van de afspraken, het uitvoeren van projectwerking, het samenbrengen van actoren, het afstemmen van doelstellingen, het voorbereiden van nota’s, het onderbouwen met data, het opmaken van planningen, … Een sterke ondersteunende capaciteit die zich ten dienste kan stellen van een burgemeestersoverleg is ontegensprekelijk een kritische succesfactor om te kunnen spreken van een succesvolle regionale samenwerking […].” De rol en opdracht van IGEMO kan quasi niet beter geformuleerd worden. IGEMO faciliteert, coördineert en realiseert regionale samenwerking in de regio Rivierenland. IGEMO: motor en brandstof van streekbeleid en -ontwikkeling! 37
IGEMO - Activiteitenverslag
38
Activiteitenverslag - IGEMO
Voor de afhaling van de bestelde regenwatertonnen kon IGEMO rekenen op de enthousiaste steun van o.a. de Chiro van de gemeente Willebroek.
Samenaankoop regenwatertonnen Rivierenland gaat voor tonnen regenwater, letterlijk én figuurlijk IGEMO organiseert in 2021, i.s.m. Klimaan en de lokale besturen van Bonheiden, Bornem, Duffel, Mechelen, Lier, Puurs-Sint-Amands, Sint-Katelijne-Waver, Willebroek en Zemst, een samenaankoop regenwatertonnen (met nog een uitloper in Willebroek in 2022.)
Het blijkt een succesverhaal: Dat is goed voor een opvangcapaciteit van meer dan een kwart miljoen liter regenwater. Aangezien de duurzame tonnen vinden een thuis
tonnen vele jaren meegaan, spreken we dus over een
doorheen de regio Rivierenland.
drinkwaterbesparing van miljoenen liters.
Waarom is regenwater zo belangrijk? Door de klimaatverandering zullen langere periodes van droogte, zoals tijdens (sommige van) de voorbije lentes en zomers, vaker voorkomen. Om te vermijden dat onze (drink) waterbevoorrading nog meer onder druk komt te staan, moeten we maximaal inzetten op de opvang en het gebruik van regenwater. Dit draagt bij aan een klimaatbestendige en watervriendelijke tuin.
Wat kan je allemaal doen met regenwater? Regenwater of hemelwater opvangen is een slimme manier om een extra watervoorziening aan te leggen. Deze kan je in en om het huis gebruiken voor bijvoorbeeld het wassen van de auto, de bewatering van de tuin, … Wist je dat er in België en Nederland ongeveer 800 liter per vierkante meter regenwater valt in een heel jaar? Dit opvangen om zelf te gebruiken zal al snel een flinke besparing opleveren op je (leiding)waterfactuur en -verbruik. 39
IGEMO - Activiteitenverslag
De brochure van de renovatiecoach van Stekr. Deze is gratis te verkrijgen, zowel digitaal als in een papieren versie.
Sustainable Development Goals SDG’s: in het DNA van IGEMO Duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (“sustainable
gekoppeld aan 169 targets, een actieplan vormen om
development
de mensheid te bevrijden van armoede en de planeet
goals”
of
SDG’s)
zijn
een
reeks
doelstellingen, opgesteld door de Verenigde Naties. Ze bevatten een aantal wereldwijde streefdoelen m.b.t. duurzame ontwikkeling en vervangen de oude Millenniumdoelstellingen. In
40
september
2015
werden
terug op de koers richting duurzaamheid te plaatsen. Deze doelen, die één en ondeelbaar zijn, reflecteren de drie dimensies van duurzame ontwikkeling: het economische, het sociale en het ecologische aspect.
de
SDG’s
formeel
De SDG’s kunnen voorts onderverdeeld worden in vijf
aangenomen door de algemene vergadering van de
grote thema’s: mensen, planeet, welvaart, vrede en
VN. Gedurende de komende 15 jaar moeten 17 SDG’s,
partnerschap.
Activiteitenverslag - IGEMO
Duurzaamheid zit in het DNA van IGEMO: de SDG’s
van Pink Ribbon is een “wandel-engagement”, dat je
staan expliciet vermeld in onze ondernemingsstrategie.
voor een hele maand aangaat, en waar je vanop eender
IGEMO wil als organisatie dan ook een voorbeeldfunctie
welke locatie aan kan meedoen (al is samen natuurlijk
opnemen en implementeert de SDG’s in 2021 structureel
extra leuk). Wij doen dit in 2021 zowel in de maand
binnen de eigen werking. We sluiten ons daarvoor aan
mei als in de maand oktober. IGEMO sponsort de
bij het Voka Charter Duurzaam Ondernemen (VCDO)
deelnemers van dit initiatief en zo dragen we, met z’n
en stellen een actieplan met verschillende acties voor.
allen, ons steentje bij aan de strijd tegen borstkanker.
Een zeer mooi resultaat is het gevolg: de acties van
Een ander actiepunt in het kader van de SDG’s luidt
IGEMO worden door een onafhankelijke jury van experts
als volgt: externe communicatie (websites, visuals,
als succesvol beoordeeld. Bijgevolg mag IGEMO zich
brochures) updaten, zodat het aanbod van IGEMO
vanaf 2022 ambassadeur van de SDG’s noemen.
duidelijk is en doelgroepen weten waarvoor ze precies
Twee mooie voorbeelden…
bij IGEMO terecht kunnen. Voor extra
bepaalde
projecten
laagdrempelige
ontwikkeld. afgewogen,
Deze o.b.v.
daarom
communicatiematerialen
keuze (de
worden wordt
zorgvuldig
bereikbaarheid
van)
het
doelpubliek. Voor bv. de renovatiecoach, een gratis renovatiebegeleidingstraject
van
Stekr,
is
een
handige en concrete brochure ontwikkeld, vol met praktijkvoorbeelden en getuigenissen, evenals een laagdrempelige informatievideo.
Met steun van:
5 enthousiaste IGEMO-collega’s tijdens een wandeling in het kader van De Roze Mars.
In het kader van de SDG’s richten we een werkgroep werkklimaat op. De werkgroep komt in 2021 in totaal 5 keer samen. Er wordt gewerkt rond verschillende thema’s, zoals bv. de buddy-werking, het IGEMO-integratietraject en randactiviteiten. De werkgroep heeft bijzondere aandacht voor het realiseren van een psychosociaal klimaat, dat zorg draagt voor het IGEMO-team. Banden worden versterkt door gezamenlijke wandelingen te organiseren, tijdens dewelke Rivierenland in al haar pracht wordt ontdekt. Wij wandelen als team “De Roze Mars”. Dit initiatief 41