TUSSEN HEI EN MAATJES MAGAZINE WINTER 2019
Maria Vissers: 30 jaar inzet voor Sporthal Achterbroek p.4 Toen de winters nog kraakten... p.10-11 Grote wegenwerken in Achterbroek p.22
www.kalmthout.be
In dit nummer
IN DE KIJKER
GEMEENTEBELEID
Maria Vissers: Altijd in beweging .........4
Kalmthout investeert in toegankelijke
Bar Bomma zamelt 4 000 euro in voor
gebouwen........................................................13
Kom op tegen Kanker..................................5 “Studentes uit Achterbroek baatten Bar
Jos Van Der Mast brengt Kalmthout in
BIBLIOTHEEK
Bomma uit voor het goede doel”
beeld.......................................................................6
Beheersorgaan Bib bezoekt
Hoe komt onze gemeente aan drie
Oosterhout (NL)............................................14
stations?.............................................................16
Ontdek de nieuwe website van Bib
Bareelstraat verbergt één van de
Kalmthout ........................................................15
p.5
oudste huisjes van Kalmthout.............19 Dirk Van Peel zwaait af na vijf
WELZIJN
decennia dorpspolitiek............................21
Twinkeltje viert vijfjarig bestaan ........18
Roland Demuth krijgt hoogste
“Bareelstraat 16 is één van de oudste huizen in Kalmthout”
burger-ereteken van Canada...............26
GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN
Art-uur stelde tentoon in hartje
De resultaten en de
Brussel.................................................................26
bevoegdheidsverdeling .........................20
JEUGD
OPENBARE WERKEN
Jeugdraad 2.0 ...................................................7
Werf van de eeuw in Achterbroek ...22
p.19
EVENEMENTEN 24 Uur voor de Vrede: ingetogen, intens, muzikaal, jeugdig ..........................8 SENIOREN “Plaats een Egelwegel tussen afgesloten
Toen de winters nog kraakten ............10
tuinen”
p.24
TOERISME
CULTUUR Beelden Sint-Jacobskapel gerestaureerd ................................................23 MILIEU Wordt jouw straat een egelstraat? ...24 #KALMTHOUT
27
FOTO COVER: ‘Winter op de Kalmthoutse Heide’ - Jos Van Der Mast (zie ook pagina 6) FOTO Egelwegel: Ruth Evans
Grenspark Kalmthoutse Heide wil de
2
Foto cover: Twee kinderen plonten een boompje voor het geboortebos in de Groespolderstraat in Nieuwmoer. Dit gebeurt jaarlijks in het najaar.
hele regio inspireren..................................12
Woordje van de burgemeester
Beste Kalmthoutenaar, ‘Kalmthout in beelekes’is een nieuw stripverhaal over zeven Kalmthoutse legendes en dorpsfiguren. Velen hebben hen ook nog gekend, ook ikzelf. Het boek werd in november voorgesteld. Als 10-jarige trok ik af en toe met m’n vader en onze fietsen naar ‘den Theeuw’ in Nieuwmoer. De fietsenmaker was niet alleen gekend voor zijn goede stiel en zijn lage prijzen. Den Theeuw was vooral berucht voor al zijn moppen, anekdotes en verhalen. Zijn klanten en bezoekers, ze hingen aan zijn lippen Als 20-jarige had ik ook regelmatig contact met ‘boer Leon’ of ‘den Brugheman’, zowat de bekendste Kalmthoutenaar in die tijd. Je kwam Leon vooral tegen in het café. Hij schuurde dan met zijn rug tegen de muur en stak zijn vinger in een pint bier, telkens met de opmerking: “dat is nu van mij”. De Leon was een ruwe kerel, maar tegelijk zachtaardige dorpsfiguur. Als jonge burgemeester kwam ik ook in contact met Pierre Cassimon, ‘den brouwer’. Die vertelde dan trots over zijn jeugdjaren en over hoe het eraan toe ging in de Kalmthoutse cafés en het leven in de brouwerij aan het Noordeind. Vandaag zijn grote delen van die oude brouwerij nog erg goed bewaard. Die zijn een prachtige getuigenis van de tijd van toen. Over Moeder Kee heb ik veel verhalen gehoord. We hebben ze ondertussen vereeuwigd met een mooi bronzen beeld tegenover de oude Cambuus op het Heidestatieplein. Het is een aandenken aan haar Cambuus op de heide.
De Sok was een bekende stroper/boswachter die vaak rondhing in de Achtzaligheden. Ik groeide op en woon nog steeds in Den Dijk, vlakbij de volkse buurt van Achtzaligheden. In de tijd van De Sok en zijn zielsverwanten moet het daar een boeiende en ook gezellige tijd geweest zijn. Zeker in het buurtcafé met de vermelding: ‘In de slimme vos, ver van de kerk en dicht bij het bos…’ Jaan den Turfsteker staat symbool voor het leven in Nieuwmoer, vlakbij de Maatjes met de vele turfvaarten, de prachtige vogels en de uitgestrekte natuur met vijvers en beken. Bij festiviteiten daar is Jaan altijd aanwezig, wel 5 meter hoog. En het Hanerijden in Heide, daar zijn maar weinig Kalmthoutenaren vandaag met vertrouwd. Het is een stukje geschiedenis dat nu opnieuw tot leven komt. Heel wat Kalmthoutenaren krijgen een glimlach op hun gezicht als Boer Leon of den Theeuw ter sprake komen. Het zijn dan ook echte figuren die een dorpsleven mee kleur gaven. Ze waren ook een bindmiddel tussen de mensen: ze kwamen overal, deden alles met een lach en een zwans en vielen overal op. Dit boek geeft op een aangename manier een kijk op het leven van vroeger in onze gemeente, met mooie herinneringen en fijne verhalen van enkele lokaal ‘wereldberoemde’ figuren. Lukas Jacobs burgemeester
Nieuwmoerse dialectwoorden verklaard In Nieuwmoer kan je op twee locaties plaatselijke dialectwoorden terugvinden. Op de muur rond de kerk én op de Wuustwezelsteenweg, tegenover natuurgebied De Maatjes. De twee kunstwerken zijn van Kalmthouts kunstenaaar Jorg Van Daele. Om het plaatje volledig te maken, vind je aan de werken nu de verklaring van de woorden: op de kerk zelf en op een aparte zuil naast het kunstwerk ‘Woorden’. Op die zuil vind je ook extra info over het hangven, dat je tegenover het beeld ziet.
3
Altijd in beweging ... Ze is vaak te zien in de sporthal maar doet zelf niet aan sport, ze is 81 maar zo kwiek als een frisse vijftiger. Rara wie is het? Heel Achterbroek weet het natuurlijk: Maria Vissers. Zij is al 31 jaar de steun en toeverlaat voor de sporthal in Achterbroek. De eerste 15 jaar hield ze de zaal kraaknet als poetsvrouw, sinds haar 65ste is ze als conciërge het aanspreekpunt voor Jan en alleman. Hoog tijd om even binnen te springen voor een babbel. “Kom maar langs achter”, zei ze nog aan de telefoon. “Dat doet iedereen.” Maria Vissers: “Het is hier altijd open deur geweest. Als conciërge doe ik het sleutelbeheer van de sporthal. Daarvoor moet je veel beschikbaar zijn, maar dat is heel goed geregeld. En ons huis is handig dichtbij: vanuit de zetel kan je letterlijk in de sporthal binnenkijken.” “Van toen de sporthal gebouwd is, ging ik er halftijds als poetsvrouw aan de slag. Ik zie me nog bezig, zo’n grote zaal, met zo’n kleine keerborstel. De mensen dachten dat ik het niet lang zou uithouden zo, maar kijk, ik heb dat volgehouden tot mijn 65. En natuurlijk hebben we in de loop der jaren degelijk professioneel werkmateriaal gekregen, en gelukkig heeft mijn man Fons heel veel meegeholpen.” “De kleinkinderen leerden er lopen. Én poetsen” “De sporthal was onze tweede thuis, al van bij het begin. Alle dagen na schooltijd schoonmaken, een keer per week schuren - dat was ónze sport. ’s Morgens vroeg en ’s avonds laat wipte ik dikwijls nog even extra binnen om te kijken of alles in orde was. Toen er kleinkinderen kwamen, mochten die ook mee. Dat was dolle pret: wij poetsen, zij spelen. Ze hebben er leren lopen, en leren poetsen ook.” “Helemaal in het begin deed ik ook de reservaties en de ontvangsten. Toen het drukker werd, heeft de sportfunctionaris die taak overgenomen. Oorspronkelijk was de zaal
4
IN DE KIJKER
Het creatieve werk en bloemstukken van Maria Vissers fleuren de sporthal in Achterbroek op.
gebouwd voor de school van Achterbroek, die heeft trouwens nog altijd voorrang. Twee dagen in de week is ze voor H. Hart Heuvel, en ’s avonds en in de weekends is het de beurt aan sportverenigingen. Tegenwoordig is dat vooral volleybal en ‘t VAT - een mooie naam vind ik dat: Vereniging van Achterbroekse Tennissers. Op woensdagavond komen de vrouwen turnen, op zaterdag is er om 8 uur al tennis van de “vroege vogels”, daarna komt de turnkring Crescendo.” “Op dit moment is de kleutersport - Multimove - heel populair. Ook de jeugdbewegingen mogen er spelen en sporten. De zaal wordt echt goed gebruikt. De sportfunctionaris brengt me altijd tijdig op de hoogte, vroeger telefonisch, nu meestal via e-mail. Dat gaat vlotjes. Ik heb dus ook met de computer moeten leren werken, maar dat valt best mee.” “Mijn creatieve werkjes krijgen vaak een plek in de sporthal” “Als de poetsvrouw ziek is of verlof heeft, ga
ik zelfs nu nog poetsen. Want ik kan dat niet aanzien, een sporthal die er vuil of slordig bij ligt. Op de parking veeg ik het vallend blad op, als de kleuters geweest zijn maak ik de toiletten schoon … Ik noem dat mijn vrijwilligerswerk. Maar ja, ik doe dat graag. Ik ben ook graag creatief bezig en zo komen mijn bloemstukken en ander decoratief werk ook in de sporthal terecht.” “Nu ik verhuis, zal ik de sporthal missen” “Het wordt stilaan tijd om er mee te stoppen. Mijn man is op 3 juni overleden, en in het voorjaar verhuis ik naar het centrum, dichter bij alles. En dichter bij mijn Fons. Ik zal de sporthal wel heel hard missen. Dat was mijn leven. Ik heb er veel mensen leren kennen en veel vrienden gekregen. Veel mensen blij gemaakt ook - mensen vergaten wel eens een dure gsm of gouden ketting en die had ik dan veilig bewaard. Maar rust roest. Ik blijf in beweging: ik fiets heel veel en ben altijd bezig: in de tuin, met mijn bloemen... Ik kan niet stilzitten.”
Studentes blikken terug op Bar Bomma Koffiehuis verzamelt 4 000 euro voor Kom op tegen Kanker In het teken van de Warmste Week van Studio Brussel, besloten Lise Van Meel, Maartje Janssens en Gitte Neys de handen uit de mouwen te steken voor Kom op tegen Kanker. Ze openden vier middagen in november een gezellig koffiehuis in hartje Achterbroek, ‘Bar Bomma’. Met succes! De drie dames blikken nu tevreden terug met maar liefst vierduizend euro op de teller. Het zomerhuis van de familie Van Meel op de Achterbroeksesteenweg werd tijdens de maand november omgetoverd tot een volwaardig koffiehuis. Dankzij de gezellige inrichting, de toepasselijke decoratie en de vele lekkernijen vormde Bar Bomma de ideale ontmoetingsplaats voor een koffiepauze. Dat de drie Achterbroekse oud-chiroleidsters hun winst integraal schenken aan ‘Kom op tegen Kanker’, vormt de kers op de taart. “We kennen allemaal wel iemand die gestorven is aan kanker of met de ziekte heeft geworsteld”, vertellen de dames over hun gekozen goede doel. “De papa van onze goede vriendin, Rani, is vorige zomer overleden aan kanker. Aan hem dachten we zeker, maar ook aan anderen – ver weg en dichtbij. Dat we zo’n hoog bedrag mogen schenken, hadden we nooit verwacht.” Bar Bomma zat dan ook alle vier de dagen - 3, 11, 17 en 25 november - stampvol. Het Gert Van Meel richtte Bar Bomma smaakvol in.
Maartje, Gitte, Lise serveerden 4 000 euro bij mekaar voor Kom op tegen Kanker.
totale aantal bezoekers hebben Lise, Maartje en Gitte niet geteld. Maar dat, naast de 42 zitplaatsen binnen, ook het terras in deze winterdagen elke keer opnieuw goedgevuld was, spreekt boekdelen. “Mensen van alle leeftijden hebben onze koffiebar bezocht. Het was opvallend hoeveel mensen van Achterbroek zelf enthousiast waren over dit project. Ze vertelden ons dat er nood was in Achterbroek aan zo’n initiatieven. Dat was niet onze oorspronkelijke bedoeling, maar mensen van je eigen dorp kunnen samen-
brengen, is absoluut mooi meegenomen.” “We hebben een vijftigtal taarten verkocht, en konden elke middag minstens acht verschillende soorten gebak aanbieden. Dat hebben we allemaal te danken aan onze bakkers en soepmakers. Zij hebben niet alleen de handen uit de mouwen gestoken, maar ook de kosten voor hun rekening genomen. Dankzij dat lieve gebaar konden we onze opbrengst maximaliseren.” De papa van Lise, Gert Van Meel, hield zich een hele herfstvakantie bezig met de inrichting van Bar Bomma. Servies en bestek konden Gitte, Maartje en Lise lenen van dorpsgenoten. “Gert heeft het zomerhuis opnieuw behangen en de meubels bijeengezocht. Ook toen Bar Bomma al geopend was, kwam hij elke week enthousiast af met nieuwe spulletjes voor ons koffiehuis. Ook onze andere ouders hebben geholpen, en vooral héél veel afgewassen”, vertelt Gitte lachend. De draad van dit succesverhaal volgend jaar weer oppikken, zien de dames zeker zitten. “Of het dan praktisch haalbaar is met de examens in het vooruitzicht, is nog even afwachten. Maar het kriebelt alleszins!”
5
IN DE KIJKER
Puur voor het plezier Jos Van Der Mast brengt Kalmthout in beeld Al zeker 50 jaar is hij ermee in de weer. Zeggen dat fotograferen zijn hobby is, is een understatement. Jos Van Der Mast - geboren en getogen op een boerderijtje midden in de natuur, ergens op de grens tussen Essen en Nieuwmoer - en zijn echtgenote wonen nog maar 3 maanden in Kalmthout, maar zijn aanwezigheid is al goed opgemerkt in de Facebookgroep ‘Ge zijt van Kalmthout als...’ . Zijn vele kiekjes daar worden geliket dat het een lieve lust is. Jos laat eens in zijn foto’s kijken en kiest er drie voor ons uit...
Jos: “Toen ik 18-19 jaar was, maakte ik mijn eerste foto’s. Zwart-wit, met zo’n kleine zwarte kodak met een venstertje bovenaan. Ik ontwikkelde ze ook zelf, in het fietsenkot bij ons thuis. Dat was het begin van mijn fotografie-avontuur. Ik kreeg de microbe pas echt te pakken via een collega op het werk. In de loop der jaren kocht hij al eens nieuw materiaal aan, en dan kon ik heel voordelig zijn oud materiaal overnemen.” “In het begin was alles in zwart-wit. De kwaliteit van deze foto zelf is niet veel soeps vind ik, maar je ziet wel dat compositie voor mij ook toen al belangrijk was. Eigenlijk maakte ik foto’s als voorbereiding van mijn schilderijen, want ik wilde kunstschilderen. Maar uiteindelijk blijft er van dat schilderen nog weinig over, van het fotograferen des te meer.”
6
IN DE KIJKER
Jos: “Het is mij vooral te doen om buiten te zijn, in de natuur, en dat dan mooi in beeld te brengen. Eerst zwart-wit, daarna in kleur. Dia’s waren het voordeligst, dat heb ik jaren gedaan. Met de digitale fotografie is het allemaal nog gemakkelijker geworden. Mijn fototoestelletje heb ik altijd op zak.” “Een grote camera met van die grote objectieven, dat hoeft voor mij allemaal niet. Ik vind dat onhandig en met mijn zakformaatje lukt het ook prima. Af en toe een beetje bijwerken in Photoshop vind ik ook nog leuk. Soms krijg ik al eens complimenten van beroepsfotografen, dat doet me wel plezier.’”
Jos Van Der Mast brengt Kalmthout in beeld tijdens wandel- of fietstochten.
Jos: “Het leukste vind ik altijd om ‘speciallekes’ te doen: een verrassend perspectief, een bijzondere weerspiegeling in een plas, een kerktoren die aan een kraan lijkt te hangen… Kalmthout heeft natuurlijk vele prachtige en fotogenieke plekken. En Pippa de hond is vaak mee op wandel. Al jarenlang trekken wij er elke zondag samen met mijn zus en schoonbroer op uit in Kalmthout en ruime omgeving. Een beetje weers- en seizoensafhankelijk is het ofwel wandelen, ofwel fietsen.”
“We steken graag de handen uit de mouwen” Jeugdraad 2.0 brengt kinderen jongeren samen De jeugdraad is het officiële adviesorgaan van het gemeentebestuur voor alles wat kinderen en jongeren aanbelangt in Kalmthout. Het is dé spreekbuis voor kinderen, jongeren en alle jeugdverenigingen in Kalmthout. Want wie weet er beter wat de jeugd wil dan de jeugd zelf? Het voorbije jaar waaide er een nieuwe wind door de jeugdraad. We laten een aantal enthousiaste leden aan het woord… Kim Peeters: “De jeugdraad had de afgelopen jaren vooral een beleids- en adviesfunctie. Niets mis mee, maar we merkten dat meer en meer Kalmthoutse jongeren ons niet kenden, niet wisten wat we deden.” “We willen meer zichtbaar zijn als Kalmthoutse jeugdraad” Noortje Baeyens: “Eerst en vooral willen we als jeugdraad terug meer zichtbaar zijn. Niet enkel in een lokaal zitten en nadenken. Daarom organiseren we graag verschillende activiteiten waarbij we de jeugd kunnen samenbrengen. De verenigingen leren elkaar beter kennen en de kinderen komen meer naar buiten.” Lotte Bosmans: “We willen dat iedereen op de hoogte is dat er een jeugdraad bestaat waarbij ze terecht kunnen met vragen en
bezorgdheden. Natuurlijk willen we er ook voor zorgen dat alle kinderen en jongeren zich goed voelen in Kalmthout en dat ze een leuke tijd kunnen beleven. Voor de verenigingen vinden we het belangrijk dat ze elkaar kunnen helpen en versterken.” “Het is fijn te zien hoe enthousiast de jeugd is” Noortje: “We organiseren verschillende activiteiten. Een aantal daarvan komen elk jaar terug: de zwerfvuilactie, een activiteit voor de leiding van de jeugdbewegingen om elkaar beter te leren kennen, het ontbijt van de jeugdbeweging… Dit jaar was er ook het Debattle in aanloop naar de verkiezingen en Jeugdverenigingen Vervredigd van 24 Uur voor de Vrede.” Kim: “Het was bij de verschillende activiteiten fijn om te zien hoe enthousiast de jeugd van Kalmthout is. We hebben leuke reacties gekregen. Natuurlijk zijn er altijd wel puntjes waaraan we nog verder kunnen werken dus die nemen we dan ook mee naar het volgend jaar.” “We willen Kalmthout nog kind- en jongerenvriendelijker maken” Lotte: “We behouden natuurlijk wel onze
Nieuwe werking, nieuw logo...
adviserende functie. Maar net door ook actief bezig te zijn met de jongeren krijgen we een beter zicht op dat waarmee ze bezig zijn. En wat ze belangrijk vinden. Dat nemen we mee om de stem van de jeugd in Kalmthout te laten horen.” Noortje: “Binnenkort delen we zingzakken uit aan de kinderen van Kalmthout om Nieuwjaarke Zoete te zingen. Daarnaast stellen we een memorandum op als basis voor het jeugdbeleid in Kalmthout. Zo proberen we van Kalmthout nog meer een kind- en jeugdvriendelijke gemeente te maken.”
INFO: jeugd@kalmthout.be 03 620 22 65
Met oa. het Kinderfestival (l) en het ontbijt op de Dag van de Jeugdbeweging (r) brengt de jeugdraad kinderen samen, los van school of jeugdbeweging.
7
JEUGD
Ingetogen, intens, muzikaal, jeugdig... 24 Uur voor de Vrede als mooi einde voor herdenking WOI Op 10 en 11 november 2018 was Kalmthout volledig in de ban van het project ‘24 uur voor de Vrede’. Daarmee herdachten we het einde van de Eerste Wereldoorlog én promootten we tegelijk de vrede. Jong en oud kwamen naar buiten tijdens die 24 uur om samen aandacht te blijven vragen voor het zinloze geweld van vroeger en nu. Op verschillende locaties in Kalmthout kon je deelnemen aan activiteiten. Een geslaagde 24 Uur voor de Vrede, dankzij de vele medewerkers en verenigingen die er hun schouders onder zetten. Een foto-overzicht van een deel van de activiteiten.
OntwapenEND
Fakkeltocht Nieuwmoer Nachtgedachte
Projectie VIO
8
EVENEMENTEN
Jeugdverenigingen Vervredigd
Lieve Meter
Wings For Peace Trommelen voor de vrede
PACEM Den Doodendraad
9
EVENEMENTEN
Toen de winters nog kraakten… Senioren vertellen over hun meest memorabele winter Een jaar geleden vertelden we in dit magazine meer over winters in Kalmthout. Een kort verhaaltje over de temperatuur en de vochtigheid doorheen de eeuwen. Cijfers dus. Maar hoe beleefden de mensen decennia geleden de winter? We gingen op visite in woonzorgcentrum Beukenhof en verzamelden enkele frappante verhalen… “We vingen soldaten op in de Acht Zaligheden” John Boons (92 jaar) maakte heel wat winters mee. Maar één daarvan herinnert hij zich beter dan de anderen. John: “Het was de winter van 1939. Een erg strenge winter met wel een halve meter sneeuw. Het was net voor de oorlog en militairen werden gemobiliseerd. Zo legde het leger soldaten te slapen in zaal Victoria van de familie Hectors in de Statiestraat. Daar lagen ze dan, op een strooien zak en zonder vuur of kachels.” “De kapitein merkte al snel dat het een onhoudbare en onmenselijke situatie was voor de militairen. Hij liet hen uit de zaal vertrekken om bij Kalmthoutenaren logies te zoeken. Ook bij ons klopten er vier soldaten aan in de Jubileestraat, de huidige Boonstraat.
De militairen werden te slapen gelegd in zaal Victoria in de Statiestraat.
Dat stuk noemden ze de Acht Zaligheden, omdat er in twee straten telkens vier huizen stonden.”
naar een centraal punt. De soldaten bleven tot de oorlog begon. Wat er van hen is geworden, heb ik nooit geweten.”
“We hadden een kamer over en de soldaten mochten er logeren. Als wederdienst zorgden ze voor het hout: kappen en zagen. Het was voor hen niet makkelijk. Ze waren lang van huis weg, terwijl ze vaak de enige kostwinner waren. Om te eten moesten ze over en weer
“Ik moest in quarantaine in Zweden”
John Boons haalt herinneringen op aan de winter van 1939.
Emile Verhelle (85 jaar) was tot 1999 drogist op de Kapellensteenweg, waar nu een verfwinkel is. Zijn meest memorabele winter beleefde hij in… Zweden. Emile: “Tijdens de oorlog werd mijn moeder politiek gevangen genomen. Eigenlijk waren de soldaten op zoek naar mijn vader, maar die was ontsnapt. Mijn moeder zat 18 maanden in een concentratiekamp. Intussen logeerde ik met mijn broer en zus bij familie, in een pensionaat…” “Na de oorlog werden we als gezin herenigd. Één iemand van ons gezin moest een maand met het Rode Kruis naar Zweden in quarantaine om te zien of we geen ziektes hadden overgehouden aan de oorlog. Die maand werd al snel 9 maanden: een periode waarin ik bij een gastgezin in Zweden woonde. Op die boerderij beleefde ik mijn koudste winter
10
SENIOREN
Emile Verhelle hield de Zweedse taal over aan zijn meest memorabele winter.
ooit. Temperaturen tot -45 graden waren daar normaal. Dat voelde echter niet zo aan, omdat de kou daar droger is. Het zorgde in ieder geval voor veel sneeuwpret. Én voor een taalbad waardoor ik nu nog Zweeds spreek. De brieven die ik naar huis stuurde, schreef ik in het Zweeds. Mijn vader moest die altijd in het consulaat laten vertalen om te weten wat ik te vertellen had.” “Mijn moeder smokkelde graan uit Nieuwmoer naar Antwerpen” Leontine - Lily - Dobbelaere (90 jaar) woont nog maar pas in Beukenhof. Daarvoor woonde ze in Antwerpen. Haar moeder “De ontberingen maakten winters hard”, weet Lily.
De koude legerbarakken liggen nog vers in het geheugen van Vic Dewel
groeide op in onze streek en in de vakanties zakte het gezin opnieuw naar hier af voor familiebezoeken. Lily: “Tijdens de oorlogsjaren voelden de winters harder aan dan anders. De levensomstandigheden hadden daar alles mee te maken. Zo herinner ik me dat we in 1940 vaak geen school hadden. De gebouwen waren nauwelijks verwarmd. We kregen er wel levertraan voor de vitamines. Voor de rest was er minder kleding, minder eten, kinderen hadden vaak geen schoenen… En alle verplaatsingen moest je te voet doen, omdat al het andere verkeer in de stad volledig stillag.” “Als we naar Kalmthout kwamen, namen we de stoomtram tot Polygoon of de trein tot in Kalmthout. Van daar gingen we te voet verder naar Nieuwmoer. Mijn moeder had een korset met holle baleinen. Die vulde ze met graan van bij de boer en smokkelde die zo mee naar Antwerpen, waar graan moeilijk te krijgen was. Ook boter probeerden we ongezien mee te nemen.” “Ja, die winter van ’40 was één van hardste die ik meemaakte. Ook nu kan het nog echt koud zijn, maar door het comfortabele leven tegenwoordig, voelt het niet zo aan. Het was vooral de ontbering die het allemaal erger maakte.”
“Onze overste had ijsberen gezien” Vic Dewel (89 jaar) werkte bij het leger in Brasschaat. Tijdens zijn job kreeg hij vaak te maken met de gevolgen van winterweer. Vic: “Iedere ochtend vertrok ik tussen 4 en 5 uur ’s ochtends met de fiets naar mijn werk. Tien kilometer in weer en wind. Ik moest er namelijk op tijd zijn om alles klaar te maken tegen dat de rest begon te werken. Op het Schietveld - waar we gekazerneerd waren - was het ook altijd kouder dan in het dorp. Soms zelfs tot vijf à tien graden. En de gebouwen waren van metaal en hadden daken van Eternit. Dat hield geen warmte bij.” “In de winter legde ik sneeuwkettingen op de voertuigen om bijvoorbeeld naar de Ardennen te rijden. Want daar lag meestal veel meer sneeuw dan hier. Het leven in de Ardeense kazernes was niet min. We bivakkeerden er in gebouwen die anders leeg stonden. Die moesten we warm proberen te stoken met een kacheltje. De eerste ochtend stonden we ons buiten in de sneeuw te wassen met koud water. Onze overste vertelde toen lachend dat hij ijsberen gezien had. De volgende dag waren we slimmer en hadden we ijzeren emmers met water naast de kachel gezet. Zo werd het wassen een stuk aangenamer.”
11
SENIOREN
“Het Grenspark wil de hele regio inspireren” Recreatie, natuurbeheer en ondernemen gaan hand in hand Sinds dit jaar heet het ons zo bekende grensoverschrijdende natuurgebied ‘Grenspark Kalmthoutse Heide’. Een naamsverandering die misschien klein lijkt, maar er is een duidelijk idee waar het gebied naartoe wil. Niet enkel bij de natuurbeheerders, maar ook bij de gemeentes en de ondernemers in de buurt. Zo wil het Grenspark de aantrekkelijkheid voor de bezoeker verbeteren. Afscheidnemend coördinator Paul Ganzevles en voorzitter Martin Groffen geven uitleg bij de meest in het oog springende ideeën en plannen. “De nieuwe naam - korter en krachtiger - en het aangepaste logo is een mijlpaal in een reeks van stappen en activiteiten in en rond het gebied”, steekt Paul Ganzevles van wal. “De bedoeling is om de herkenbaarheid van het gebied te verhogen. We zijn erg blij met de plaatsing van de internationaal bekende gebiedsborden, zowel langs Vlaamse als Nederlandse kant. Die duiden nu van elke kant aan dat je het gebied binnenkomt. Aanvullende bewegwijzering en informatieborden bij de startpunten van routes zorgen ervoor dat je beter naar de diverse delen geleid wordt en zo ook kennis kan maken met de afwisseling in dit uitgestrekte gebied.”
bestrijden van woekerende planten, zoals Amerikaanse vogelkers, die een negatief effect hebben op de natuurwaarden.” “We werken nadrukkelijk verder aan onze recreatiedoelen. Natuurbeheer en recreatie verenigen, blijft een grote evenwichtsoefening”, vult Martin aan. “We beseffen echter goed dat het ene niet zonder het andere kan. Het kunnen beleven van de natuur draagt bij aan de erkenning van en waardering voor die natuur. Daarom staan er best wel wat nieuwigheden op de planning: een nieuwe brandtoren tegen eind 2019, een vogeluitkijkpunt aan het Stappersven, mountainbikeroutes…” “Met de planning van de mountainbikeroutes zijn we een flinke stap verder geraakt”, verduidelijkt Paul. “Het doel is om langs Nederlandse kant een aantal uitdagende singletracks aan te leggen. Die verbinden we met Vlaamse kant met een mountainbikepad zodat je één grote lus kan maken met meer uitdagende stukken in Nederland. Aan de Stoppelbergen is een parcoursbouwer samen met vrijwilligers alvast aan de slag. Langs Vlaamse kant ondersteunt Sport Vlaanderen ons.”
“De nieuwe naam en het vernieuwde logo zorgen voor een duidelijker en betere communicatie”, pikt Martin Groffen in. “Als je in het Ravenhof bent of in de Volksabdij: je moet de stijl herkennen. Op die manier voel je dat het Grenspark Kalmthoutse Heide meer is dan enkel dat ene stukje dat je al goed kent. En op het terrein zelf stemmen we die communicatie ook zoveel mogelijk op elkaar af.”
“Maar niet enkel voor mountainbikers werken we zaken uit. Ook voor ruiters en recreatieve fietsers zijn er plannen. Zo willen we een betere ‘dooradering’ van het gebied voor fietsers. Want de uitgestrektheid is wat het Grenspark Kalmthoutse Heide zo mooi maakt, maar wat het ook net moeilijker maakt om de verschillende toegangspoorten vlot te combineren. Die berijdbaarheid moeten we natuurlijk plannen door gebieden die niet te kwetsbaar zijn.”
“De verschillende natuurbeheerders werken de volgende jaren verder aan de doelstellingen van het beheerplan”, gaat Paul verder. “Daarbij blijven we inzetten op het herstel van de originele landduinen. Even om duidelijk te zijn: daarbij is wel het grootste werk al geleverd. Verder werken we aan verbeteringen van de waterhuishouding, maar ook aan het
“Sinds 2011 hebben we ook ‘Gastheren’ van het Grenspark en met een extra cursus zijn er daar in het afgelopen jaar nog eens 26 bijgekomen. Dat zijn lokale ondernemers uit Vlaanderen en Nederland die een horecazaak uitbaten of logies aanbieden. En dat werkt”, weet Martin. “Daarop willen we nog meer inzetten: dat ondernemers meeliften op wat
12
TOERISME
Gebiedsaanduidingsborden tonen je de weg.
het gebied te bieden heeft. Het laatste jaar kwam er onder andere de B&B Silencio, die het aspect stilte in de kijker zet. Hotel Jerom profileert zich als ‘logeren op de drempel van het Grenspark’ en de Volksabdij wil de link vormen tussen de Brabantse Wal en het Grenspark. En zo is de instandhouding van het Grenspark als natuurgebied belangrijk voor alle partners: voor de inwoners als woonplaats, voor de gemeentes als uithangbord, voor de bezoekers als trekpleister en voor ondernemers als uniek verkoopsargument.” INFO: www.grenspark.be Natuurpunt plant een uitkijktoren aan het Stappersven.
Gemeentelijke gebouwen meer toegankelijk De gemeente Kalmthout heeft heel wat gebouwen die een openbare functie hebben. In een aantal gebouwen kan de toegankelijkheid beter. Dat meldde onder andere de ouderenadviesraad aan de gemeente. De laatste jaren investeerde de gemeente in de toegankelijkheid van haar gebouwen. En dat gaat dan niet enkel over de toegang. Een overzicht van enkele realisaties.
Bij de renovatie van het zwembad werd een automatische schuifdeur geplaatst. Ook het zwembad zelf is meer toegankelijk gemaakt. Een ‘flauwe trap’ die naast de zwemkuip zelf staat, maakt de toegang voor minder mobiele mensen makkelijker.
De bibliotheek van Kalmthout werd in 2018 beter toegankelijk gemaakt. Een brede, zachthellende toegangsweg verbetert de toegang. In november 2018 werd er een dubbele automatische schuifdeur geïnstalleerd. Die vervangt de zware handmatige deur.
Het OCMW-gebouw heeft een lange oprijweg voor minder mobiele mensen en rolstoelgebruikers. Ook hier is er een automatische schuifdeur.
De volgende jaren plant de gemeente Kalmthout nog verbeteringen aan verschillende van haar gebouwen.
13
GEMEENTEBELEID
“Over het muurtje kijken inspireert” Beheersorgaan Bib bezoekt Oosterhout in Nederland De bibliotheek van Kalmthout telt acht medewerkers. Het is een deel van de gemeentelijke organisatie en heeft ook een afdeling in Nieuwmoer: de jeugdbib. Een bibliothecaris, twee adjunct-bibliothecarissen en vijf medewerkers dragen de dagelijkse werking. Maar de Bib is meer dan boeken en die medewerkers. Bib Kalmthout heeft ook een beheersorgaan. Het beheersorgaan is een groep mensen politici en geïnteresseerde inwoners - die de bibliothecaris ondersteunen. In november gingen enkele medewerkers van de Bib samen met de leden van het beheersorgaan op bezoek in Oosterhout in Nederland om te kjiken hoe de collega’s het daar aanpakken.
maat van iedere Kalmthoutenaar.
vanuit die hoek ideeën te geven.”
Lea Van Looveren, voorzitter van het beheersorgaan: “Ik werd voorzitter in 2013. Ik engageer me vooral om onze bibliotheek op een kwalitatief hoog niveau te houden. Want kunst en cultuur geeft je als mens de kans om jezelf te ontplooien. Daarom denk ik graag mee en geef mijn inspiratie door. Daarnaast is het erg interessant om elkaars ideeën te leren kennen en die te combineren.”
Bibliotheken worden steeds meer belevingsen ontmoetingsplaatsen. Bib Kalmthout doet al veel in die richting, maar bijkomende ideeën blijven welkom. Een bezoek bij onze noorderburen in Oosterhout gaf heel wat inspiratie.
“Persoonlijk ben ik erg trots op een aantal verwezenlijkingen van de laatste jaren: Digidak in de Bib, opnieuw auteurslezingen met bekende auteurs, de tentoonstelling over 100 jaar bibliotheek in Kalmthout…”
“We zijn vooral een klankbord voor de bibliothecaris en zijn team”
“In Oosterhout is de bib een samenwerking tussen verschillende partners”
Het beheersorgaan telt 17 leden. Die werken samen met de bibliothecaris de grote lijnen van het beleid uit en ze geven advies aan de gemeenteraad over de bibliotheek. Want Bib Kalmthout wil niet enkel boeken uitlenen. Ze wil blijven evolueren naar een aanbod op
Eric De Munck, al 12 jaar lid van het beheersorgaan, vult aan: “We zijn vooral een klankbord voor de bibliothecaris en zijn team. We bespreken nieuwe voorstellen en geven daar advies over. Ik ben zelf actief in ontwikkelingssamenwerking en vind het waardevol om
In Oosterhout is de bibliotheek ook én vooral een ontmoetingsplek geworden.
In Nederland zijn bibliotheken stichtingen, wat zoiets is als een vzw in Vlaanderen. Ze zijn onafhankelijk maar worden voor een groot deel gesubsidieerd. Het overige deel van hun werkingsmiddelen halen ze echter uit andere inkomsten. In Oosterhout ontstond er zo een samenwerking tussen verschillende partners: de bibliotheek, de VVV en een theaterzaal. Lea: “Ik vond het een zeer indrukwekkend project. Wat mij zeker opviel, is de klantvriendelijkheid. En dat gaat niet enkel over de medewerkers. Er is een mooi kader gecreëerd om rustig te lezen, er is een gezellige koffiehoek, een mooi geordend aanbod met voor elk wat wils…”. Eric: “De combinatie van de verschillende partners is erg interessant. Zo lok je een meer divers publiek. Dat zagen we ook bij het bezoek aan de afdeling in Dongen. De combinatie met een muziekschool en een private cafetaria geeft een leuke dynamiek. Én de bibliotheek is daar van 8 tot 24 uur open, namelijk tijdens de openingsuren van de cafetaria. Al moet ik zeggen dat we in Kalmthout als bibliotheek best al ver staan in de evolutie naar een bredere sociaal-culturele functie.” Jan Collet, bibliothecaris Kalmthout: “Niet alle ideeën zijn zomaar over te nemen of te realiseren. En als Bib Kalmthout slagen we er al in om veel inwoners over de vloer te krijgen. Toch is zo’n bezoek inspirerend en pik je altijd wel wat dingen op. Aan ons en het beheersorgaan om die ideeën in ons beleidsplan op te nemen.” INFO: bibliotheek@kalmthout.be 03 620 54 32
14
BIBLIOTHEEK
Ontdek de nieuwe website van Bib Kalmthout De website van Bib Kalmthout zit vanaf half januari 2019 in een nieuw kleedje. Het wordt nog meer de ideale plek om alles over de Bib, de collectie én je eigen ontleningen te weten te komen. We zetten de belangrijkste vernieuwingen even op een rijtje. Volledig mobiel De ondersteuning van mobiele apparaten zoals smartphones en tablets is een van de belangrijkste vernieuwingen van de nieuwe site. Voortaan kan je in de Bib snel en makkelijk via je smartphone door de catalogus bladeren, of kan je van thuis uit met je tablet snel en eenvoudig je ontleningen verlengen of dingen reserveren. Is het er of is het er niet? De catalogus zelf kreeg een belangrijke update. Zo verschijnt er nu meteen op het detailscherm van een boek of ander werk of het er is of niet. Vroeger moest je doorklikken en verscheen er een pop-up venster. Nu klik je vanuit de resultatenpagina door naar de detailpagina van een werk, en zie je bovenaan rechts in één oogopslag wat er aanwezig is en wat niet. Zoek en vind Zoeken gaat nu nog sneller via het zoekveld op de homepagina van de website. Typ een zoekterm en kies eventueel uit de suggestielijst, net zoals in Google. Zelfs als je maar een deel van de auteursnaam of titel kent, helpt de catalogus je verder. Het juiste boek vinden was nog nooit zo makkelijk! Filter je zoekresultaten Krijg je veel resultaten bij een zoekopdracht? Dan kan je via de opties bovenaan verder verfijnen en filteren. Wil je enkel boeken en geen tijdschriftartikels? Klik dan op ‘Materiaal’ en vink de gewenste optie(s) aan. Op dezelfde manier kan je ook een onderscheid maken in werken voor kinderen of volwassenen, of items zoeken in een bepaalde taal. Je kan al die filters ook naar hartenlust combineren! Reserveren wordt kinderspel Vanaf nu heeft elk boek of ander werk in de catalogus slechts één knop om te reserveren. Als er meerdere edities beschikbaar zijn, dan kan je in een volgend scherm een keuze maken. Nog sneller verlengen Mijn Bibliotheek, de webtool om je ontleningen en reservaties te beheren, was tot nu toe een aparte tool met een eigen webadres. In de nieuwe bibwebsite zijn die functies volledig geïntegreerd. Log in op de website en je krijgt via het menu bovenaan toegang tot een reeks gepersonaliseerde diensten. Makkelijk en supersnel, ook op je smartphone! Je ontleningen krijgen een gezicht… Weet je niet meer precies welke boeken je kinderen of partner allemaal ontleend hebben en wanneer ze weer binnen moeten? Via het overzicht van de ontleningen, nu aangevuld met handige coverfoto’s, kan je ze snel bij elkaar zoeken. Altijd op de hoogte De nieuwe website is jouw vertrekpunt voor al het nieuws over de Bib. Je ontdekt er nieuwe aanwinsten, digitale themalijsten, interessante activiteiten, leuke weetjes en nog veel meer. INFO: bibliotheek@kalmthout.be, https://kalmthout.bibliotheek.be/
15
BIBLIOTHEEK
Heide, Kijkuit, Kalmthout Hoe komt onze gemeente aan drie stations? De spoorweg loopt doorheen Kalmthout als een ijzeren ruggengraat. Voor een groot deel is onze gemeente wat ze nu is door de invloed van ‘den ijzeren weg’. Toen halverwege de 19de eeuw de spoorlijn tussen Antwerpen en Roosendaal werd aangelegd, bracht dat veel volk met zich mee. Stationsen seinpersoneel, douaniers, expediteurs… Ze hadden allemaal een woonplaats nodig en zorgden mee voor een grote bevolkingsgroei. Van Heide kan je zelfs rustig zeggen dat het ontstaan is door de invloed van de spoorweg. De laatste decennia heeft de NMBS veel stations gesloten en stopplaatsen afgeschaft. Toch blijven er in Kalmthout drie stations, op een afstand van zo’n 3 km. Of beter: twee stations en één stopplaats. Hoe komt het dat sommige treinen drie keer stoppen in een relatief kleine gemeente als Kalmthout? Station Kalmthout De halte Kalmthout kreeg als eerste een stationsgebouw.
Kalmthout kreeg zijn eerste station in 1854. Op dat moment had België al één van de meest uitgebreide spoorwegnetten van Europa, met internationale verbindingen, naar Frankrijk en Duitsland. Omdat Nederland een grote handelspartner was, kwam er ook een verbinding tussen Antwerpen en Roosendaal. ‘Lijn 12’ werd aangelegd en beheerd door de ‘Société Anonyme des Chemins de Fer d’Anvers à Rotterdam’. Op Lijn 12, van het toenmalige Antwerpen-Oost (later Antwerpen-Centraal) naar Roosendaal, kwamen vier stations: Ekeren, Kapellen, Kalmthout en Essen. “In 1897 werd het originele stationsgebouw vervangen door het huidige” Op 26 juni 1854 vertrok de eerste trein op Lijn 12 vanuit Antwerpen met een aantal notabelen aan boord. Ook de toenmalige Kalmthoutse burgemeester, Cornelius Cas, reed mee en stapte onder grote belangstel-
16
IN DE KIJKER
ling af in het nieuwe station van Kalmthout. Het station haalde Kalmthout uit zijn relatieve isolement. De spoorlijn was interessant voor nieuwe bedrijven, zoals Dura, dat zich vlak bij het nieuwe station vestigde. Zelfs het huidige Arboretum, vroeger een boomkwekerij, is een onrechtstreeks gevolg van de spoorweg. Er kwam een grotere uitwisseling van goederen met de stad, maar ook van ideeën en gewoonten. Zo was het station uiteindelijk de oorzaak van de verschuiving van een landelijke naar een meer stedelijke sfeer. Zoals bijna overal in Vlaanderen nam door de spoorwegen de stad langzaam bezit van het platteland. “In de tweede helft van de twintigste eeuw nam het transport over de weg toe” Onder druk van de toenemende reizigersaantallen en activiteiten rondom het station werd in 1897 het originele stationsgebouw
vervangen door het gebouw dat we nu kennen. In de tweede helft van de twintigste eeuw nam het transport over de weg toe en werden er minder goederen gelost en geladen in het station. In 1985 werd de aansluiting naar het goederenperron definitief opgebroken. Op vrijdag 28 juni 2013 sloot de NMBS station Kalmthout voorgoed. Sindsdien is enkel het station van Heide bemand. Station Heide In 1888 kreeg baron de Terwagne toestemming om gedurende 20 jaar zand te ontginnen uit de Kalmthoutse duinen. Dat zand was bestemd voor de Antwerpse haven en voor de verhoogde spoorwegring vanuit het nieuwe Centraal Station van Antwerpen. “Er werd een spoor aangelegd tot in de duinen om zand te vervoeren” Om het vervoer van het zand zo efficiënt
waaruit de barelen van de Kijkuitstraat en de Bareelstraat werden bediend. In 1952 werden de barelen geautomatiseerd en in 1980 werd de baanwachterswoning afgebroken. Toeristische en pendeltroef Vandaag zijn de stations van Heide en Kalmthout ook een grote troef voor het toerisme in Kalmthout. Vele dagjesmensen stappen in Heide af om van daaruit de Kalmthoutse Heide te bezoeken. In 2018 werden er ook Blue Bikes geplaatst aan het station. Daarmee kan je voor een klein bedrag een hele dag zo’n leenfiets gebruiken. Een ideale manier om Kalmthout te ontdekken. Na evaluatie bekijkt de gemeente Kalmthout of er ook Blue Bikes aan station Kalmthout kunnen komen.
Het station in Heide moest de vele dagjestoeristen opvangen.
mogelijk te laten verlopen, werd in de winter van 1891-1892 een spoor aangelegd van het huidige station Heide tot in de duinen. Omdat er nog geen station aanwezig was, werd er in 1897 een halte geopend waar enkele treinwagons dienst deden als station.
de velden. In de buurt was er enkel een boerderij en een paar cafés, waaronder Café Kijkuit. De stopplaats kreeg ook die naam, die geleend was van de wijk daar. Er werd een baanwachterswoning gebouwd, van
Daarnaast blijkt de trein voor vele inwoners een waardig alternatief voor het drukke autoverkeer. Met een uitgebreid aanbod, zowel naar frequentie als uren, kan je als Kalmthoutenaar je woon-werkverkeer of je verplaatsing naar school gerust met de trein doen. Een uitje naar Antwerpen kost je ook slecht twinitig minuten.
INFO: www.lijn-12.be
Station Kijkuit is vernoemd naar de wijk én Café Kijkuit, vlak aan de spoorweg.
In het begin van de twintigste eeuw werd Heide overspoeld door dagjestoeristen. Daardoor bouwde de spoorwegen in 1911 een stationsgebouw om die reizigers op te vangen. In 1938 werd het station uitgebreid. Onder het afdak werd een seinhuis bijgebouwd. Dat seinhuis werd in 1994 bij de restauratie van het stationsgebouw afgebroken. In 2011 bestond het stationsgebouw 100 jaar. Station Kijkuit Door de grote aangroei van de bevolking langs de spoorlijn kwam er in 1933 een derde stopplaats tussen de stations van Heide en Kalmthout, midden tussen de bossen en
17
IN DE KIJKER
“De opbrengst investeren we in onze klanten” Op vijf jaar hielp Twinkeltje honderden gezinnen Twinkeltje is een tweedehandswinkel in Kalmthout met toffe kinderkledij en -spulletjes aan lage prijzen. De winkel is er voor ouders die het financieel wat moeilijker hebben. Daarnaast is het een ontmoetingsplek waar kinderen en ouders zich thuis voelen, en waar vrijwillige medewerkers zorgen voor het onthaal en de verkoop. Op donderdag 14 november 2013 opende Twinkeltje voor ’t eerst zijn deuren. Vijf jaar later - op 1 december 2018 - vierden ze hun jubileum. Op donderdagmiddag is Twinkeltje open. Ik passeer er rond 15 uur, wat een rustig moment blijkt te zijn. “Zet je maar mee aan tafel hier”, nodigt Els me uit. “Dit is de belangrijkste plaats van Twinkeltje. Hier hoor je alles wat je nodig hebt om op de hoogte te zijn en hier bespreken we onze acties.” Intussen komen de andere aanwezige vrijwilligers erbij zitten: Diane, Ann, Rita, Nicole, Leen, Sonja en Liliane. Er volgt een fijne babbel met geëngageerde dames met de handen uit de mouwen en… het hart op de juiste plaats. Betaalbare kleding én ontmoeting is het doel.
Diane: “De opendeurdag van 1 december was een succes. Er kwamen heel wat geïnteresseerden langs. Ook mensen die informeerden of ze in aanmerking komen om klant te worden. Daarvoor verwijzen we hen naar een sociale dienst, bv. van het OCMW of de mutualiteit. Die bekijkt of mensen in aanmerking komen. Als dat zo is, zijn ze hier welkom.” Ann: “De voorbije vijf jaar hebben we zo’n 230 gezinnen verder geholpen. Op dit moment hebben 90 families een gezinspas. Meestal komen er daarvan zo’n 15 à 20 per openingsmoment langs. Sinds Tkruideniertje hiernaast opende, merken we meer bezoekers. Voor voeding komen mensen iedere week. Vaak combineren ze die bezoeken dan.” Els: “De producten in onze winkel komen van schenkingen. Vaak ruimen mensen hun oude kinderspullen op en willen er dan graag een leuke bestemming aan geven. Zo hebben we altijd een uitgebreid én kwalitatief aanbod. Dat is fijn voor de klanten. Want wat niet proper is of stuk, verkopen we niet.” Leen: “Over het aanbod kunnen we echt niet klagen. De Kalmthoutenaar is gul en we krijgen echt veel mooie dingen binnen. Daarnaast werken we ook samen met een tweedehandskledingwinkel om het aanbod aan te vullen waar nodig. We hebben ook kinderfietsen. Daaraan hebben we regelmatig een tekort.” Rita: “Alles wat er binnenkomt, sorteren we. Vele handen maken licht werk. En een babbeltje tussendoor helpt ook om goed verder te werken. Het meest werk hebben we bij de seizoenswissel. Dan halen we alles uit de winkel, bergen dat mooi op en halen de andere collectie boven.” Nicole: “We zijn meer dan enkel een winkel. Samen met Tkruideniertje hebben we een ontmoetingsruimte waar klanten iets kunnen drinken en met elkaar en ons praten. We organiseren ook verschillende acties en
18
WELZIJN
activiteiten. Zo zijn er acties rond ‘opnieuw naar school’, de Sint, Pasen en twee keer per jaar zijn het ook hier solden. Die acties ondersteunen we met de opbrengst van de winkel. Zo vloeit het terug naar de klanten.” Sonja: “Eenmaal per jaar nodigen we onze klanten uit om mee op uitstap te gaan. Dat is altijd een fijn moment om de gezinnen beter te leren kennen in een losse sfeer. Zo gingen we al eens naar de Zoo van Antwerpen.” Leen: “In de vijf jaar dat we open zijn, zie je heel wat mensen en verhalen passeren. Het is leuk om mensen te helpen, maar soms hoor je best zware verhalen. Zo is er een mama die vluchtte en niet al haar kinderen kon meenemen. Want ook al is ze hier nu veilig, haar grote verdriet blijft. Oorlog maakt mensen kapot. Het gemis blijft doorwerken.” Diane: “We hebben niet enkel nieuwkomers als klant. Meer dan de helft zijn Vlamingen die in armoede leven. Ook senioren hebben soms een gezinspas. Op die manier kunnen ze voor hun kleinkinderen eens iets kopen, ook al is het tweedehands.” Nicole: “Door die verhalen besef je goed waarom je hier vrijwilligerswerk doet. Maar ook voor het gezelschap van de andere vrijwilligers. We maken best wel veel plezier. Het is altijd leuk als er weer eens een kinderwagen of kinderstoel wordt geschonken. Dan staan we hier vaak een hele tijd te knoeien om die dingen opgevouwen of in elkaar te krijgen.” Els: “Na vijf jaar kijk ik vooral met veel trots en dankbaarheid terug. We hebben doorheen de jaren een ongelooflijk team gehad. Daarom wil ik alle huidige én vroegere vrijwilligers erg bedanken voor hun engagement en inzet. En natuurlijk ook de gemeente Kalmthout voor hun steun én alle mensen die kleding of ander materiaal hebben geschonken. Op naar de 10 jaar!” INFO: jeroen.vandenbroek@ kalmthout.be, 03 620 15 67
“Gewekt door de soepgeur van de buren” Bareelstraat heeft één van de oudste huizen van Kalmthout Als je door onze gemeente wandelt of fietst, vallen heel wat oude huizen op. Grote en statige huizen die als buitenverblijf werden gebouwd, oude hoeves die getuigen van een landbouwverleden… Één van de oudste huizen van Kalmthout kom je niet zomaar tegen. Het charmante witte hoevetje ligt, samen met vier andere woningen, verborgen in een smal zijwegeltje van de Bareelstraat. Het originele huisje, nu nummer 16, werd in 1854 gebouwd en was toen slechts 35 m² groot. Rond 1870 werd het vergroot en in 1927 werd er een stuk aangebouwd. Het was ooit een turfstekerswoning, daarna was er zelfs een cafeetje... Nu wonen Raymond en Jacqueline in nummer 14, Annick en Frederik zijn eigenaar van het linkse deel, nu nummer 16. De vier vertellen ons hun meest opvallende verhalen, gezellig aan de tafel in het woonkamertje van nummer 14. Raymond: “Wij kochten het huis in 1969. Onze twee kinderen groeiden hier op. Intussen is er in én rond het huis wel wat veranderd. Het weggetje hier bijvoorbeeld is een servitudeweggetje dat vroeger doorliep tot in de Eikelstraat. Het was er enkel voor fietsers en voetgangers. Je passeerde nog langs schapenweides. Nu is die doorgang er niet meer.” Jacqueline: “Het huis had wel wat aanpassingen nodig. In het begin stond de wc nog
buiten. Het was een houten plank met een gat erin. De keuken stond mee in de woonkamer. We bouwden een badkamer aan het huis en plaatsten daar een toilet. De kinderen waren toen 10 jaar of zo. De keuken kwam in het oude stalletje, dat aan de woonkamer grenst. Zo werd de woonkamer groter.” Raymond: “Boven hebben we twee slaapkamers. Het gekke is dat onze slaapkamer voor een deel boven het andere huis, nummer 16, ligt. Onder onze kamer staat hun keuken. Toen de tante van Annick daar woonde, stond die soms midden in de nacht soep te koken en werden we wakker van de geur. Of ze bakte ’s ochtends wafels, wat je wakker maakte met een serieus hongergevoel.” Annick: “Mijn grootvader kocht nummer 16 in 1942. Het huisje werd Piepenholleke genoemd. Wij woonden in Antwerpen maar kwamen tijdens de vakantie naar hier. Mijn groottante woonde er een deel van het jaar vast. Er was een gemeenschappelijke moestuin en in de tuin van Pïepenholleke stond de oudste notelaar van Kalmthout. Die was namelijk hol. Andere notelaars werden geveld om geweerkolven van te maken. Toen mijn groottante gestorven was, ging ook de notelaar vrij snel dood.” Frederik: “Heel veel van wat je in deze twee huisjes ziet, is origineel. We kregen ooit de vraag om de huizen te laten klasseren. Dat deden we niet. Want dan mag je er bijna niets
meer aan veranderen en wordt erin wonen op termijn niet meer mogelijk. Er staat wel wat schots en scheef, maar dat is vaak zo gebouwd. Een aantal ramen openen niet meer - er staat nog oorlogsglas in - en de deur is ‘op maat’ scheef gemaakt.” Jacqueline: “Je merkt het als je binnenkomt: alle plafonds en deuropeningen zijn laag. Toen er een nogal grote thuisverpleger langskwam, stootte die regelmatig zijn hoofd. En er zakte ooit een brandweerman met zijn voet door ons plafond. Hij was een wespennest aan het verwijderen op de bovenverdieping en trapte door een luikje. Dat is een gat in het plafond waar een plankje op ligt. In de winter zetten we dat open om de warmte boven te krijgen, want daar is er geen verwarming.” Raymond: “De trap naar boven is erg smal. Om spullen boven of beneden te krijgen, moet je goed meten. Ik heb hier een kist staan die ik boven wil zetten, maar dat kan noch langs de trap, noch langs een raam. Ik moest zelfs een ijzeren bed boven verzagen om het buiten te krijgen.” Annick: “Elke aanpassing aan het huis is ook een echte ontdekkingstocht. Toen we de vloer boven veranderden, merkten we dat de originele van het hout van appelsienenkistjes was gemaakt. Groot hout was toen schaars. Als je met meerdere mensen naar boven wilde, moest je om beurt gaan om niet door die plankjes te zakken. En als je leidingen aanlegt, zit je al snel door de muur bij de buur.” Raymond: “Als de buren een nagel in de muur slaan, kunnen ook wij een kadertje ophangen.” Annick: “Het huis maakt deel uit van mijn familiegeschiedenis. We proberen het zo lang mogelijk in de familie te houden.” Jacqueline: “Wij willen hier zo lang mogelijk blijven wonen. Als we de trap niet meer op geraken, zetten we hier beneden wel een bed.”
19
IN DE KIJKER
Verkiezingen 2018: de resultaten De Kalmthoutenaar kiest zijn bestuur Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2018 werden er in Kalmthout 25 zetels verdeeld. Op 7 januari 2019 is er de installatievergadering van de nieuwe gemeenteraad. Ook het schepencollege wordt dan officieel aangesteld. CD&V bestuurt de komende zes jaar Kalmthout. Ze hebben net als in 2012 een absolute meerderheid. Vanaf januari 2019 gaat de nieuwe bestuursploeg van start, met Lukas Jacobs als burgemeester. Een overzicht van alle resultaten, de zetelverdeling én de schepenen voor de volgende zes jaar.
De percentages van de partijen die deelnamen
Het college van burgemeester en schepenen (en de bevoegdheden): Lukas Jacobs: burgemeester, verantwoordelijk voor veiligheid, omgevingsvergunningen, ondernemen, communicatie, participatie, burgerlijke stand Silke Lathouwers: verantwoordelijk voor milieu, cultuur, jeugd, evenementen, gelijke kansen, ICT Jef Van Den Bergh: verantwoordelijk voor mobiliteit, ruimtelijke planning, wonen, onderwijs
De zetelverdeling
Jan Oerlemans: verantwoordelijk voor openbare werken, patrimonium, openbaar groen, begraafplaatsen, ontwikkelingssamenwerking Sandra Hoppenbrouwers: verantwoordelijk voor ouderen, toerisme, kinderopvang, plattelandsbeleid, dierenwelzijn Maarten De Bock: voorzitter bijzonder comité sociale dienst en verantwoordelijk voor welzijn, financiën, voorzitter autonoom gemeentebedrijf, sport, gezondheid
Dit zijn de 25 gemeenteraadsleden met voorkeurstemmen (op basis van de verkiezingsresultaten op 14 oktober 2018) CD&V • Lukas Jacobs (3 348) • Silke Lathouwers (1 006) • Jef Van Den Bergh (731) • Jan Oerlemans (703) • Maarten De Bock (607) • Sandra Hoppenbrouwers (588) • Maggy Beyers (484) • Cindy De Roeve (473) • Hanne Beyers (460) • Dieter Beyers (376) • Didier Van Aert (355) • Lies Van Den Keybus (340) • Wies Neys-Peeters (338) • Stefanie Van Looveren (283)
20 22
VERKIEZINGEN
N-VA • Jan Van Esbroeck (907) • Greet Dries (388) • Clarisse De Rydt (379) (zal zetelen als onafhankelijke) • Gilles Delcroix (353) • Jef Duerloo (327) • Anita Van Der Poel (286) Groen • Hans De Schepper (328) • Monique Aerts (191) Vlaams Belang • Koen Vanhees (441)
Open VLD • Wouter Vanden Bergh (280) Sp.a • Inga Verhaert (338)
Voor de resultaten van vorige verkiezinig en en alle andere cijfers over de verkiezingen van 14 oktober 2018, kan je terecht op www.vlaannderenkiest.be.
INFO: secretariaat@kalmthout.be 03 620 22 00
Dirk Van Peel zwaait af na vijf decennia dorpspolitiek Dat wordt wennen. Na 48 jaar zullen we het vertrouwde gezicht van Dirk Van Peel niet meer in de gemeenteraad tegenkomen. En zelfs niet vaak meer in Kalmthout... Een terugblik op een lange politieke loopbaan. Dirk Van Peel: “Toen ik hier in 1962 als kersverse huisarts begon, deed ik alles: een tand trekken, een verkeersongeval, een bevalling en al de rest. Dat was pas algemene geneeskunde! Zo kwam ik ook in contact met de sociale noden. En om daar iets aan te doen, voelde ik me op zeker moment geroepen om mee in de gemeentepolitiek te stappen. In 1970 werd ik verkozen en werd al meteen voorzitter van de Commissie voor Openbare Onderstand, voorloper van wat in 1976 overging in het OCMW. Toen ik er begon, waren er twee mensen in dienst. Vandaag telt het OCMW zo’n 90 medewerkers. Er is dus een enorme ontwikkeling geweest op sociaal gebied: nu is er thuiszorg, kinderopvang, de juridische dienst, het dienstencentrum, Twinkeltje… Te veel om op te noemen.” “Een belangrijke realisatie in ons lokaal sociaal beleid is het zorgstrategisch plan dat we met vijf gemeenten samen uitvoeren. Daarin brengen we alle mogelijke partners uit de zorg samen: artsen, verpleegkundigen, kinesisten, apothekers… plus een heleboel verenigingen die met zorg en welzijn bezig zijn. Samen organiseren ze de eerstelijns- en de tweedelijnszorg in de regio beter. De werkgroepen ‘Armoede’, ‘Gezondheid’ en ‘Ouderen’ bijvoorbeeld verrichten fantastisch werk. Ik verheug mij erop dat ik dat nog verder mee mag coachen.” “Het Strijboshof is een grote aanwinst voor de gemeente” “Er zijn natuurlijk nog veel meer dingen waar ik fier op ben. Maar als ik er twee mag uitpikken, dan denk ik toch vooral aan het Arboretum en het Strijboshof. Toen het Arboretum, oorspronkelijk een privédomein, in 1982 te koop stond, vond de gemeente
Dirk Van Peel combineerde zijn politieke carrière met een huisartsenpraktijk.
dat niet zo belangrijk. Het scheelde niet veel of we waren het kwijt. Gelukkig hebben we toen de provincie kunnen aanspreken op haar verantwoordelijkheid en ik ben zeker niet de enige die heel blij is met die redding. Ook voor de aankoop van het Strijboshof heb ik me hard ingezet. Toen niet simpel, maar nu vindt iedereen het een grote aanwinst voor de gemeente.” “Een selectief geheugen is in de politiek soms een zegen” “Al die mooie verwezenlijkingen zijn mogelijk geweest dankzij de goede samenwerking met het schepencollege. En ook en vooral door het waardevolle en zeer competente personeel van het OCMW. Ik wil ze daar uitdrukkelijk voor bedanken, en ook de kiezers die me acht keer in de gemeenteraad gestemd hebben natuurlijk.” “Hoe ik het zo lang heb kunnen uithouden? Ten eerste had ik mijn andere job nog. Als het eens tegenzat in de politiek had ik altijd
nog mijn huisartsenpraktijk. En dat heb ik altijd met heel veel plezier gedaan. En ten tweede is een selectief geheugen ook een zegen. Moeilijke of geflopte dossiers vergeet ik. Ik onthoud alleen de positieve dingen. Da’s veel gezonder.” “Het is tijd om kleiner te gaan wonen, al zal ik de rust en natuur in Kalmthout missen” “En nu, op mijn 82ste, begin ik een nieuw hoofdstuk. Met meer tijd voor mijn familie en mijn hobby’s: zeilen, motorrijden en vooral wandelen, liefst met de hond. Mijn echtgenote, die mij altijd voor 100% gesteund heeft in mijn ambities in de politiek en als huisarts, vindt dat het tijd wordt om kleiner te gaan wonen. Ik moet haar gelijk geven. Eind volgend jaar verhuizen we naar een appartement op Nieuw Zuid in Antwerpen. Ik zal Kalmthout heel erg missen: de natuur, de mensen, het huis, de grote tuin, de kippen… Maar ik heb nog een jaar om aan het idee te wennen.”
21
IN DE KIJKER
“Dit is de werf van de eeuw in Achterbroek” De combinatie van drie werven beperkt hinder Vanaf februari 2019 starten er op en rond het kruispunt van Achterbroek werken. Het gaat om drie werven die gecombineerd worden. Op die manier duren de werken én de hinder minder lang, al zal er toch tot in 2020 gewerkt worden. Op dinsdag 15 januari 2019 is er een infovergadering over de werken. Hier alvast een kort overzicht van de drie werven. Aanleg gasleiding door Eandis Binnenkort schakelt ook Kalmthout over van arm naar rijk gas (www.gasverandert.be). Een belangrijke leiding daarvan loopt langs de Roosendaalsebaan en het kruispunt richting Wuustwezel. Daarvoor plaatst Eandis eerst een groot koppelstuk aan het kruispunt. Daarna leggen ze leidingen langs de Roosendaalsebaan en de Kalmthoutsteenweg.
Herinrichting kruispunt door Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) AWV legt het kruispunt van Achterbroek opnieuw aan. Het doel is vlotter verkeer door de aanleg van afslagstroken, en veiliger fietsen door nieuwe fietspaden die verder van het kruispunt liggen. Vóór die werken moeten alle nutsmaatschappijen (elektriciteit, water, telefonie…) hun leidingen eerst verplaatsen en moet er een tweede hoekpand aan het kruispunt gesloopt worden. Dat laatste zal in de loop van januari 2019 gebeuren.
Herinrichting Roosendaalsebaan met fietspad door gemeente Kalmthout en AWV De gemeente Kalmthout en AWV leggen de Roosendaalsebaan opnieuw aan vanaf het kruispunt in Achterbroek tot aan het Handelaar. Daarbij is er vooral aandacht voor een veilig fietspad. Tijdens die werken saneren de nutsmaatschappijen hun leidingen langsheen de Roosendaalsebaan. De werken aan de Roosendaalsebaan zullen het langste duren.
Drie werven, veel meer fases De drie werven die we hierboven beschreven, worden niet chronologisch uitgevoerd. Dat zou de duur van de werken verlengen. De verschillende opdrachtgevers en aannemers combineren de werken zoveel mogelijk op dezelfde plaats én tijdstip. Zo proberen ze de hinder zoveel mogelijk te beperken. Timing, hinder en bereikbaarheid? Antwoorden op 15 januari 2019 De werken in Achterbroek zullen meer dan een jaar duren. En dat roept begrijpelijk vragen op. Daarom organiseren alle partners een informatievergadering op dinsdag 15 januari 2019, om 20 uur, in de parochiezaal in Achterbroek. We informeren je over de drie werven, de verschillende fases en hun timing, de bereikbaarheid en de verdere communicatie tijdens de werken. Na de presentatie kan je jouw vragen stellen aan thematafels. Iedereen is van harte welkom! INFO: openbare.werken@kalmthout.be, 03 620 22 40
22
OPENBARE WERKEN
Beelden Sint-Jacobskapel gerestaureerd In 2010 organiseerde de Oudheidkundige Kring van Kalmthout een tentoonstelling over de Sint-Jacobskapel, waar ook de beelden en retabels uit die verdwenen kapel te zien waren. Achteraf werden ze terug opgeborgen in de kelder van de bibliotheek. Tot vorig jaar. De Oudheidkundige Kring besloot om de beelden te laten restaureren om verder verval tegen te gaan. Vanaf het voorjaar van 2019 zullen de beelden opnieuw te bekijken zijn. Jan Franken van de Oudheidkundige Kring vertelt ons er alles over. Van wie zijn de beelden? Jan: “De beelden, zowel terracotta als hout, zijn eigendom van de gemeente Kalmthout. De retabels zijn in het bezit van de Oudheidkundige Kring. Een retabel is een schilder- of beeldhouwwerk dat op of achter een altaar geplaatst wordt. Die retabels verdwenen vroeger uit de Sint-Jacobskapel. In 1970 kochten privépersonen die terug bij een antiquair. In 2010 schonken zij ze aan de Oudheidkundige Kring. Ze werden toen door een aantal Kalmthoutenaren herkend als afkomstig uit de kapel.” Waar stonden de beelden nadat de kapel verdween? Jan: “Op het einde van Tweede Wereldoorlog werden ze bij Kalmthoutenaren op zolder ondergebracht. De kapel was in erbarmelijke staat en dus geen goede plek om de beelden te bewaren. Later kwamen ze op de zolder De Sint-Jacobskapel verdween in 1963.
van het oude gemeentehuis terecht in afwachting van de beloofde restauratie van de kapel. Maar daarvan kwam echter niets in huis. Daarna werden de beelden opgesteld in de OLV-kerk. Maar bij restauratiewerken aan de kerk in 1997 bleek na afloop één beeld - het meest kostbare - verdwenen te zijn. Toen werden ze veilig opgeborgen in de kelder van de bibliotheek. Daar waren de klimatologische omstandigheden wel zeer goed, maar al die tijd is er niets aan conservatie of restauratie gedaan.” Waarom moesten ze worden gerestaureerd? Jan: “Ook vóór de Tweede Wereldoorlog was er weinig aandacht besteed aan het interieur van de kapel. Het ging hier niet om een parochiekerk. Vooral voor de houten beelden was dat problematisch. Om de erbarmelijke toestand van de geschilderde beelden te verdoezelen, werden ze wit gekalkt. Daardoor ging de veelkleurigheid, die zo kenmerkend was voor beelden uit die tijd, volledig verloren. Onder de witte laag ging het verval gewoon verder. In eerste instantie was het de bedoeling om ze enkel een conserveringsbehandeling te geven en zo verder verval tegen te gaan. Toen bleek dat we subsidies konden krijgen, werd het haalbaar om een offerte te laten maken voor conservatie én restauratie.” Hoelang duurde de restauratie? Jan: “De houten beelden zijn van februari 2018 tot einde oktober in restauratie geweest bij Raymakers-Rossen VOF te Essen. De terracotta beelden en retabels zijn in behandeling bij de Universiteit Antwerpen, afdeling Erfgoed. Het Sint-Nicolaasbeeld moet nu ongeveer, eind 2018, klaar zijn. De rest in de loop van 2019.” Wat is de waarde van de beelden? Jan: “Een erfgoeddeskundige van de provincie Antwerpen inspecteerde de beelden. De beelden dateren uit de 17e en 18e eeuw. De retabels zijn eerder 19e-eeuws. De kwaliteit van de houten beelden en de Sint-Nicolaas
Het beeld ‘Jacobus De Mindere’ voor en na restauratie
is vanuit kunsthistorisch perspectief zeer waardevol. Ze zijn niet meer zo aantrekkelijk op de kunstmarkt. Toch vonden zowel de provincie als de restaurateurs de kostprijs van de restauratie verantwoord.” Waar komt het geld voor de restauratie vandaan? Jan: “We krijgen een subsidie van de Provincie Antwerpen. Samen met een toelage van de gemeente en de eigen inbreng van de Oudheidkundige Kring kunnen we de conservatie en restauratie van de drie belangrijkste beelden en de conservatie van de andere beelden en retabels betalen.”. Waar zijn de beelden te zien en vanaf wanneer? Jan: “We zochten met de kerkfabriek van de Onze-Lieve-Vrouweparochie een bestemming voor de drie beelden. Vanaf het voorjaar 2019 kan je de kunstwerken in Onze-LieveVrouwekerk bezichtigen tijdens de openingsuren. Het is fijn dat dit deeltje Kalmthouts erfgoed opnieuw openbaar zal zijn.” Meer weten over de Sint-Jakobskapel? Lees dan het boek ‘Van kapel tot site’. Dat is te koop bij de Oudheidkundige Kring Kalmthout. INFO: info@oudheidkundigekring kalmthout.be
23
CULTUUR
Wordt jouw straat een Egelstraat? Gemeente Kalmthout promoot egelvriendelijke tuinen Met zijn stekels en spitse snuit kent iedereen de egel wel. En door zijn voorliefde voor slakken ziet elke tuinier hem graag komen. In de meeste tuinen is de egel dan ook een vaste bezoeker. Toch krijgt de egel het hard te verduren. Steeds meer tuinen zijn afgezoomd met tuindraad of panelen. Dat zijn enorme obstakels voor de schattige viervoeter. De gemeente Kalmthout, de gemeentelijke milieuraad en Natuurpunt bundelen de krachten om de egel de aandacht te geven die hij verdient. De gemeente Kalmthout ondertekende het charter biodiversiteit. Daarbij besloot ze om, naast de gladde slang, de egel als ‘adoptiesoort’ aan te duiden. Niet geheel onlogisch, aangezien de egel ondanks zijn stekels een heel ‘aaibare’ soort is. Iedereen kent de egel, ook al krijg je hem niet zo vaak te zien. Maar dat heeft alles te maken met zijn nachtelijke levenswijze. “In open stukken zoeken egels voedsel” Egels houden van gebieden met afwisseling tussen bomen, struiken en open zones zoals graslanden. De dichte vegetaties bieden beschutting bij gevaar en zijn goede slaapplaatsen. In de open stukken gaan de egels op zoek naar voedsel. Tuinen en boomgaarden met heggen of hagen zijn daarom perfecte woonplaatsen voor egels.
Iedereen kent de egel, ook al krijg je hem niet zo vaak te zien.
Wordt jouw straat een Egelstraat? Onze tuinen zijn meer en meer hermetisch afgesloten. Daardoor hebben egels vaak geen andere keuze dan via de straat van de ene naar de andere tuin te lopen. Op straat sneuvelen ze dan al te vaak onder de wielen van een auto. Daarom starten de gemeente Kalmthout en Natuurpunt met het project ‘Egelstraat’. Dat project wil iedereen bewust maken van het belang van onze tuinen bij de overleving van de egel in Kalmthout.
Maak een Egelwegel in je tuin. (foto: Diemer Vercayie)
Vandaar deze oproep: verbind je tuin met die van je buren met een ‘egelwegel’. Dat is een opening van 15 x 15 cm in of onder een omheining of afsluiting. Zo kunnen egels veilig van de ene naar de andere tuin lopen. Als je dat doet, krijg je een heus ‘egelwegel’bordje om boven die doorgang te hangen. Doen er 10 tuinen in één straat mee? Dan roept de gemeente Kalmthout die straat uit tot een echte ‘Egelstraat’. Natuurpunt is op zoek naar enkele vrijwilligers die op pad willen gaan om egelwegels te
24
MILIEU
helpen maken en om de gemaakte doorgangen na te kijken en te voorzien van een bordje. Interesse? Neem contact op met simon.feys@natuurpunt.be. Hoe maak je je tuin egelvriendelijk? Het is helemaal niet zo moeilijk om van je tuin een egelparadijs te maken. Op voorwaarde natuurlijk dat er reeds egels in de buurt aanwezig zijn en dat ze je tuin effectief kunnen bereiken. Met de toepassing van enkele eenvoudige tips wordt de egel een vertrouwde gast in jouw tuin. Tip 1: Gebruik geen insecticiden of slakkenvergif. Slakken en insecten zijn het hoofdbestanddeel van het menu van de egel. Met bestrijdingsmiddelen vergiftig je het voedsel van de egels en indirect ook hen zelf. Tip 2: Een hoop takken of bladeren achteraan in de tuin vormen een ideale schuil- of verblijfplaats voor de egel. Daaronder kunnen egels een nest maken. Voor je de composthoop,
bladeren of takken opruimt, ga je daarom best na of er geen egel onder schuilt. Laat egelnesten in de winter best met rust. Als de egel in de winter wakker wordt, verhoogt hij de lichaamstemperatuur waardoor zijn vetreserves slinken. Zo wordt het voor de egel moeilijk om de winter te overleven. Tip 3: Een egel heeft veel ruimte nodig en leeft in verschillende aaneengesloten tuinen. Zorg er dus voor dat egels naar de omliggende tuinen kunnen. Kies voor een haag of houtkant als afsluiting. Egels komen namelijk vaak vast zitten in tuindraden, dikwijls met dodelijke afloop. Heb je toch een tuindraad, knip dan onderaan in elke hoek een paar tralies uit. Op die manier kan de egel zich vrij tussen de verschillende tuinen bewegen. Tip 4: Hoewel egels behoorlijke zwemmers zijn, verdrinken veel egels in vijvers en zwembaden met hoge randen. Leg een ruw loopplankje in de vijver, zodat de egel er veilig uit kan klimmen. Ook een drijvend vlotje bevestigd aan de rand van het zwembad kan een oplossing bieden. Tip 5: Tijdens de herfst onderzoekt de egel een heleboel plekjes die als winterverblijf kunnen dienen. Dek daarom keldergaten, verluch-
Vaak komen egels vast te zitten in de draad die tuinen van elkaar scheidt. (foto: Diemer Vercayie)
tingsbuizen en afvoerpijpen af met een rooster. Zo voorkom je dat er ongewild een egel in komt vast te zitten of van de honger omkomt. Tip 6: Een afwisselende tuin met enkele hoekjes die niet intensief onderhouden worden, biedt voldoende voedsel aan egels. Wil je toch ‘een extraatje’ buiten te zetten, is dat vooral welkom in de periode augustus-oktober wanneer de egel veel voedsel moet eten om de winter door te komen. De egel eet voornamelijk dierlijk voedsel: stukjes vlees, een rauw ei, ongezouten spekrandjes en dergelijke. Geef egels echter nooit melk!
Vóór de winter kan je egels helpen om voldoende voedsel te vinden voor hun winterreserves.
Ze lusten die wel, maar verteren die maar gedeeltelijk. Ze krijgen dan ernstige diarree en kunnen sterven door uitdroging. Wil je meer weten over de egel? Op de milieudienst en op www.kalmthout.be vind je een handige brochure over de egel en hoe je het diertje kan lokken naar je tuin. INFO: www.egelstraat.be duurzaamheid@kalmthout.be 03 620 22 64
Egels in nood? Het VOC helpt! Jaarlijks worden er heel wat egels binnengebracht bij het Opvangcentrum voor Vogels en Wilde Dieren (VOC) Brasschaat-Kapellen. De vrijwilligers daar hebben veel ervaring met de verzorging van egels en andere inheemse dieren. Breng zieke of gewonde egels onmiddellijk naar het VOC. Egels die zich overdag laten zien, zijn dikwijls ziek. Vind je een egel die gekwetst is, die aangevallen werd door een hond of vast zit in tuindraad? Breng hem dan ook naar het VOC. Daar helpen ze hem er weer bovenop, voor ze hem opnieuw vrijlaten in de natuur. VOC Brasschaat-Kapellen Holleweg 43 2950 Kapellen 0473 48 48 97 info@vocbrasschaatkapellen.be
25
MILIEU
Roland Demuth krijgt hoogste burger-ereteken van Canada Kalmthoutenaar Roland Demuth kreeg tijdens de Bevrijdingsfeesten in Heide ‘The Canadian Forces Medallion of Distinguished Service’. Dat is het hoogste Canadese ereteken voor burgers. Het is pas de tweede Belg die de eremedaille krijgt. Wereldwijd zijn er slechts zeventien uitgereikt, waarvan vijf in Europa. Roland kreeg het eremetaal uit handen van brigadier-generaal Darlene Quienn NMR, de hoogste militaire vertegenwoordigster van Canada in ons land. Roland Demuth ontving het medaillon omdat hij al twintig keer de Bevrijdingsfeesten in Heide organiseert. Kalmthout en grote delen van Noord-Antwerpen werden op het einde van de Tweede Wereldoorlog bevrijd door de Canadese troepen.
‘cel.cel.cel.cel.cel.cel.cel…weefsel’ Art-uur Kalmthout stelde tentoon in hartje Brussel Vrij atelier Art-uur van Kalmthout maakte een kunstwerk ‘cel.cel.cel.cel.cel.cel…weefsel’, waarbij de puntjes tussen de ‘cel’ een vermenigvuldigingsteken moeten voorstellen zodat die vermenigvuldiging een weefsel wordt. Het werk werd gemaakt in opdracht van de HogeschoolUniversiteit Odisee Brussel om het grote festival van de wetenschappen in Brussel op te fleuren. Dat vond plaats op 25 november in de grote Muntbibliotheek ‘ Muntpunt’, op het bekende Muntplein in hartje Brussel. Het moest de aandacht trekken van de bezoekers van de bibliotheek en voorbijgangers in Brussel en… het heeft zijn doel niet gemist. 1 200 bezoekers, die vooral voor de wetenschapsstanden kwamen, konden het kunstwerk heel erg waarderen. Velen wilden het zo graag laten hangen voor altijd, maar het doel was niet de bibliotheek aankleden, maar een meerwaarde geven aan het festival, wat erg geslaagd was. INFO: kompasvzw@telenet.be
26
IN DE KIJKER
#Kalmthout op Instagram ‘Een beeld zegt meer dan duizend woorden’ in de praktijk: dat is Instagram. Deze pagina is van iedereen die Instagram gebruikt en #Kalmthout toevoegt. Wij selecteren de mooiste, opvallendste of meest grappige beelden...
27
#KALMTHOUT
NUTTIGE ADRESSEN
Volg ons ook via de website, onze app of
burgemeester • gemeentehuis • Kerkeneind 13 enkel op afspraak via 03 620 22 10
tot 20u, vrijdag van 9u30 tot 12u30 en van 14u tot 17u, zaterdag van 9u30 tot 12u30
vreemdelingendienst, secretariaat, markten en kermissen, financiën, mobiliteit, milieu en groen, openbare werken • gemeentehuis • Kerkeneind 13 iedere werkdag van 9u tot 12u maandag ook van 13u30 tot 16u30 en van 18u30 tot 20u, woensdag ook van 13u30 tot 16u30
jeugdbibliotheek Nieuwmoer • Nieuwmoer-Dorp 12 woensdag van 14u tot 17u zaterdag van 9u30 tot 12u30 OCMW • Heuvel 39 • 2920 Kalmthout iedere werkdag van 9u tot 12u en dinsdag van 19u tot
20u30, ‘s namiddags op afspraak dienstencentrum de groten uitleg • Kerkeneind 20 maandag van 9u tot 17u dinsdag, woensdag, donderdag, vrijdag van 11u tot 17u lokale politie zone grens • Kapellensteenweg 32 Werkdagen van 9u tot 19u, zaterdag 9u tot 17, zon- en feestdagen gesloten (parlefon verbindt door met 101)
communicatie, jeugd, cultuur, evenementen, welzijn, personeel • chalet achter gemeentehuis • Kerkeneind 13 iedere werkdag van 9u tot 12u maandag ook van 13u30 tot 16u30 en van 18u30 tot 20u, woensdag ook van 13u30 tot 16u30
archief
03 620 22 10
archief@kalmthout.be
burgerzaken
03 620 22 11
burgerzaken@kalmthout.be
bibliotheek
03 666 54 32
bibliotheek@kalmthout.be
brandweer (administratie)
03 369 74 18
kalmthout@brandweer.zonerand.be
communicatiedienst
03 620 22 16
info@kalmthout.be
ruimtelijke ordening, woonloket • gemeentehuis • Kerkeneind 13 iedere werkdag van 9u tot 12u maandag van 18u30 tot 20u
cultuurdienst
03 620 22 66
cultuur@kalmthout.be
ldc de groten uitleg
03 641 63 54
dienstencentrum@ocmwkalmthout.be
evenementencoördinator
03 620 22 67
evenementen@kalmthout.be
financieel directeur
03 620 22 21
fd@kalmthout.be
financiële dienst
03 620 22 22
financien@kalmthout.be
jeugddienst
03 620 22 65
jeugd@kalmthout.be
markten en kermissen
03 620 22 03
secretariaat@kalmthout.be
milieudienst
03 620 22 61
milieu@kalmthout.be
mobiliteitsdienst
03 620 22 14
mobiliteit@kalmthout.be
OCMW
03 620 15 60
info@ocmwkalmthout.be
openbare werken
03 620 22 41
openbare.werken@kalmthout.be
personeelszaken
03 620 22 20
personeel@kalmthout.be
politie zone grens
03 620 29 29
info@pzgrens.be
ruimtelijke ordening
03 620 22 30
ruimtelijke.ordening@kalmthout.be
secretariaat
03 620 22 00
secretariaat@kalmthout.be
algemeen directeur
03 620 22 01
ad@kalmthout.be
sociaal infopunt
03 641 63 55
sociaalinfopunt@kalmthout.be
sportdienst • Kapellensteenweg 90 Iedere werkdag van 9u tot 12u maandag ook van 13u30 tot 16u30 en van 18u30 tot 20u, woensdag ook van 13u30 tot 16u30
sportdienst
03 666 95 02
sport@kalmthout.be
toeristisch infokantoor
03 666 61 01
toerisme@kalmthout.be
vreemdelingendienst
03 620 22 13
vreemdelingen@kalmthout.be
welzijnscoördinator
03 620 22 69
welzijn@kalmthout.be
bibliotheek • Kerkeneind 23 maandag, dinsdag, woensdag en donderdag van 14u
woonloket
03 620 22 33
wonen@kalmthout.be
ziekenwagendienst
03 620 22 44
ziekenwagen@kalmthout.be
burgerzaken • gemeentehuis • Kerkeneind 13 iedere werkdag van 9u tot 12u maandag ook van 13u30 tot 16u30 en van 18u30 tot 20u, woensdag ook van 13u30 tot 16u30 iedere zaterdag van 9u tot 11u archief • gemeentehuis • Kerkeneind 13 iedere woensdag van 13u30 tot 16u30 iedere zaterdag van 9u tot 12u toeristisch infokantoor • Putsesteenweg 131 van dinsdag tot vrijdag van 10u tot 12u30 en van 13u30 tot 17u, iedere zaterdag en zondag van 10u tot 17u
GEMEENTE KALMTHOUT
Kerkeneind 13 B-2920 Kalmthout
03 620 22 11 info@kalmthout.be
www.kalmthout.be
Verantw. uitg.: Lukas Jacobs, burgemeester - Kerkeneind 13, 2920 Kalmthout
