Jubileumkrant 75 JAAR
27
FRITS JANSEN BLIJFT SPEUREN NAAR VERDWENEN SKÛTSJES
‘SKS van levensbelang voor behoud skûtsjes’
Frits Jansen steekt, vanuit zijn huis in Grou, heel wat vrije tijd in het speuren naar verdwenen skûtsjes. Foto: Klasina van der Werf
De oprichting van de SKS (Sintrale Kommisje Skûtsjesilen) is de redding geweest voor het behoud van de skûtsjes. Dat stelt Frits Jansen van de ‘Stichting Foar de Neiteam’ die onderzoek doet naar de historie van skûtsjes. Het team van Foar de Neiteam heeft inmiddels al meer dan 500 van de 870 skûtsjes getraceerd. “Maar we zijn er nog niet. Onze wereldwijde zoektocht gaat door. Nog steeds komen er nieuwe gegevens boven tafel waardoor we misschien ‘pake syn skip’ weer terugvinden. Dat is het mooiste wat er is.’’ Sinds de oprichting van de SKS, precies
Alleen de skûtsjes van Woudsend en Akkrum
VIJFHONDERDSTE SKÛTSJE GEVONDEN
actief is voor de Stichting Foar de Neiteam. Hij
75 jaar geleden, worden er georganiseerd
zijn nog in handen van particuliere eigenaren,
Het gaat Frits Jansen aan het hart hoe
is er via Klaas Jansma toevallig ingerold. “Ik
zeilwedstrijden gehouden. Daarvoor schreef
te weten van de familie Van der Meulen en
skûtsjes, die hij op het spoor komt via knap
zeilde mee als bemanningslid van de ‘Raerder
de kastelein overal en nergens wedstrijden
Meeter. Het bestuur van de SKS besloot in
speurwerk, er soms bij liggen. Er gaat veel
Roek’. Vlak voordat het skûtsje honderd jaar
uit zodat ze er zelf ook nog wat aan konden
1969 dat veertien schepen het maximum
vrije tijd in zitten, maar met succes. Hij en
oud was kreeg de schipper, Michiel Kalsbeek,
verdienen. In 1953 bereikte het skûtsjesilen
aantal deelnemers was in verband met de
zijn collega-speurders hebben heel wat
een brief van de Stichting Foar de Neiteam
een dieptepunt met slechts vijf deelnemers.
nauwe wateren bij Grou, Earnewâld en De
verloren gewaande skûtsjes boven water
met de vraag wat er over het schip bekend
Aanvankelijk waren dat er nog minder, maar
Veenhoop. Medio zeventiger jaren waren er
gehaald. Dit voorjaar vond de Stichting Foar
was. Hij wist er niet zo veel van en toen bood
mannen als Lodewijk Meeter van het latere
steeds meer schippers die mee wilden zeilen.
de Neiteam het 500e skûtsje in Engeland.
ik aan om eens in de historie van dit skûtsje
Huizumer skûtsje wilde dat de wedstrijd
Dat was de reden om – 39 jaar geleden - de
“We hebben verschillende speurders in het
te duiken.’’
doorging en spoorde andere schippers aan
Iepen Fryske Kampioenskippen Skûtsjesilen
buitenland zitten en deze is gevonden door
mee te doen. Zo kon het niet doorgaan.
(IFKS) op te richten met skûtsjes die in
onze contactpersoon Ole Pfeiler in Duitsland.
GEBOORTEKAARTJE VAN EEN SCHIP
Vanaf 1956 werden steeds meer skûtsjes
eigendom zijn van ‘vrije’ eigenaren. “Wij zijn
Hij zag het schip, dat omgebouwd was tot
Maar waar begin je als je geen
overgenomen door plaatselijke commissies
er blij mee, want ook deze wedstrijden komen
woonboot, op een verkoopsite staan. Het
aanknopingspunten hebt? Bij de
en werd het skûtsjesilen een strijd tussen
het behoud van de authentieke skûtsjes ten
bleek te gaan om het skûtsje ‘Dankbaarheid’
Scheepsmetingsdienst in Rotterdam, zo
deelnemende dorpen of steden, met een
goede’’, stelt Frits Jansen.
uit 1903, gebouwd voor P. Dijkstra uit
bleek al gauw. Daar waren meetliggers
Paesens’’, vertelt Frits Jansen die dertien jaar
waarin vroeger alle meetgegevens van
schipper uit een echt schippersgeslacht.
het schip werden vastgelegd, zoals het registratienummer, bouwjaar, werf, lengte, breedte en tonnage. Jansen: “Het is het geboortekaartje van een schip. Zo ontdekte ik dat schipper Berend Boom uit Eastermar en scheepsbouwer Jan Oebeles van der Werff van het Buitenstverlaat bij Drachten op 4 december 1905 een overeenkomst tekenden om een nieuw staalijzeren roefschip te bouwen: ‘De Zwaluw’. Doordat ik nu de naam van de eerste schipper wist, ging ik op zoek naar de nazaten die nog in leven zijn. Zij hadden mooi aanvullend materiaal, zoals foto’s, tekeningen en rekeningen. Ook Ale Zwerver uit Lemmer, nazaat van de derde schipper Ale Zwerver senior, heeft me goed geholpen. Zo vielen de puzzelstukjes steeds meer op hun plaats en Het 500e skûtsje De Jaconise [G 2250 N] aan haar vaste ligplaats aan de Vinkeveense plassen. Foto: Niek Venema
Frits Jansen ontving vorig jaar de Provinsjale Wurdearringsmedalje als groot kenner van de skûtsjehistorie. Foto: Martin de Jong
kwamen de verhalen tot leven. Het leidde tot het boek ‘Van Zwaluw tot Roek’.’’ Lees verder op pagina 29
