SOORT IN DE KIJKER
Vlaamse adders doorstaan warm en zonnig 2018 In Vlaanderen komen drie soorten slangen voor: de ringslang, de gladde slang en de adder. De adder is de enige gifslang in Vlaanderen. Hij is te herkennen aan de rode ogen met een verticale pupil en een duidelijke zigzag-tekening op een vaalgrijze tot bruinrode basiskleur. Bedreigd maar niet bedreigend
Tekst: Dirk Bauwens & Katja Claus - Adderteam GSV Foto: Kevin Feytons 16
Van oudsher wordt de adder gevonden in verschillende heidegebieden in de Kempen. De meest bekende populatie is te vinden op het Groot Schietveld in Wuustwezel, Brasschaat en Brecht. Hier leeft één van de grootste West-Europese adderpopulaties, die al sinds 2000 intensief wordt onderzocht. De grootte van deze populatie wordt voorzichtig geschat op enkele honderden tot meer dan duizend dieren. Een tweede, kleinere populatie bevindt zich in het natuurgebied Visbeekvallei in Lille,
waar de adder nog voorkomt op enkele geïsoleerde heiderelicten. In het Stappersven in Kalmthout werd in 2011 een nieuwe populatie ontdekt met dieren, van verschillende leeftijdsklassen. Wellicht gaat het hier over een niet-gedocumenteerde herintroductie van deze soort. Door het aanhoudende inkrimpen en versnipperen van de natuur zijn de slangenpopulaties veelal teruggedreven in relatief kleine biotooprestanten en staan ze op de Rode lijst in Vlaanderen. Net daarom wordt op het Groot Schietveld al jaren uitgebreid veldonderzoek gedaan. Daarvoor worden de slangen gevangen, gewogen, gemeten en beschreven.
Uitzonderlijk droge zomer in 2018 De lange, warme en droge zomer van 2018 ging gepaard met een opmerkelijke afname van het aantal waarnemingen van de adder op het Groot Schietveld. Onderzoekers uit zowel Vlaanderen als Nederland vreesden dat de uitzonderlijke weersomstandigheden een nadelig effect hadden op de conditie en de overleving van de dieren. Ze keken met belangstelling uit naar het voorjaar van 2019, wanneer de adders ontwaken uit hun winterslaap. Om de vinger strak aan de pols te houden, geven we een eerste overzicht van de nieuwe waarnemingen. De zomer van 2018 was de droogste en zonnigste sinds het begin van de meteorologische metingen in 1833. Optimale omstandigheden voor adders en andere ectotherme (koudbloedige) dieren, zou je denken. Ze gebruiken immers zonnewarmte om hun lichaamstemperatuur op 32 - 35°C te krijgen. Bij langdurige en aanhoudende zonneschijn kunnen zonnende adders zich op korte tijd opwarmen, om
Natuur.ruimte – oktober 2019 Natuur.ruimte • juni 2019| -september augustus 2019
