HANS MOONEN

CGI, Transport & Logistics

Denken in (federatief) datadelen toch nog weer een stapje verder

Opnieuw ging dit jaar alle aandacht uit naar ketenverstoringen, dit keer vanwege de oorlog aan de rand van Europa. Daarmee verdween het thema digitalisering wat meer naar de achtergrond. Er is wel een aanzet gemaakt tot meer automatisch datadelen.

Er zijn dit jaar uiteraard op allerlei aspecten stappen gezet qua digitalisering. Echter, in verband met alle hectiek van een wereld die fors in beweging was in 2022, heeft de focus van veel logistieke partijen primair elders gelegen. De geopolitieke instabiliteit zwengelde een energiecrisis aan, inflatiecijfers zijn tientallen jaren niet zo hoog geweest, en er lijkt een recessie op ons af te stormen. Kijken we naar digitalisering, dan zien we dat ook in 2022 weer meer partijen de waarde van bijvoorbeeld data-uitwisseling met ketenpartijen, geavanceerde optimalisatietooling of datagedreven werken zijn gaan inzien. Het gaat echter te ver om het over een doorbraak te hebben, zo groot is de verandering niet. Sterker nog, in een aantal trajecten heb ik mij ook dit jaar weer verbaasd over de stand van zaken anno 2022. Ik zie nog vaak dat een proces waarin Excel-bestanden per e-mail worden gedeeld als voorbeeld van succesvolle digitalisering wordt bestempeld. Dat is helaas geen uitzondering.

Abstract thema stapje dichterbij

Wel heeft in 2022 het thema federatief datadelen echt een impuls gekregen. Lang was dit een wat abstract thema, dat vooral in de onderzoekswereld rondging. Dit jaar is het steeds voller in de spotlights komen te staan. Europa investeert fors op het thema. In Nederland heeft de Topsector Logistiek dit tot een van haar prioriteiten gemaakt. Er is bijvoorbeeld een groot groeifondsprogramma opgestart: DIL (Digitale Infrastructuur Logistiek). Binnen DIL gaat de komende vier jaar een flink aantal proeftuinen, livinglabs, van start, die zijn gericht op federatief datadelen. Datadelen is het beschikbaar en toegankelijk maken van gegevens van één organisatie voor één of meerdere andere partijen. Dit kan op een aantal manieren, denk aan bilaterale directe koppelingen tussen organisaties, het gebruiken van een centraal of een commercieel platform, een blockchain, of dus federatief. Federatief datadelen is opgezet vanuit de wens om data eenvoudig te delen zonder menselijke tussenkomst, machine-to-machine zogezegd. Hierbij blijft de data zoveel mogelijk bij de bron liggen, waar deze (geautomatiseerd) opgehaald kan worden. Daarvoor is het nodig dat een aantal belangrijke zaken is ingeregeld. Zo wordt er gebruikgemaakt van een infrastructuur voor identificatie, authenticatie en autorisatie om op die wijze vast te kunnen stellen dat een partij daadwerkelijk is wie deze zegt te zijn, en netjes te bepalen welke data wel/niet gedeeld kan worden onder welke condities. Ook wordt er een eenduidig begrippenkader toegepast dat de data eenduidig beschrijft – een zogenaamde ontologie of semantisch model – zodat er geen onduidelijkheid is over wat data- elementen betekenen. Ten slotte worden er technische toegangspunten ingeregeld die de machine-to-machinecommunicatie zonder menselijke tussenkomst mogelijk kunnen maken, via een zogenaamde API- of SPARQL-interface. Spannende technologie wat mij betreft, en een mooie oplossing voor omgevingen waar veel behoefte is aan coördinatie tussen partijen, ook als er geen directe contractuele relaties tussen hen bestaan. Iets om ook komend jaar goed in de gaten te houden.

LOGISTIEKE KETEN ZAL NON-STOP MOETEN DRAAIEN ‘SNELLE VERANDERINGEN VRAGEN OM EEN VOORUITZIENDE BLIK’

“De opkomst van internet heeft geleid tot een 24-uurs economie en dus ook tot 24-uurs logistiek waarvan e-commerce een voortvloeisel is.” Geurt de Groot, managing director van Motrac stipt daarnaast het belang van datagebruik aan. “De opkomst van e-commerce heeft dit aspect alleen maar versterkt. Het biedt kansen, want het belang van onze branche neemt toe en daarmee verandert onze rol in positieve zin.”

Met zijn opmerking over het belang van de rol die bedrijven zoals Motrac spelen, doelt De Groot, met name op de meer adviserende rol die de onderneming speelt. “Waar we voorheen vooral leverancier van trucks waren, zijn we nu primair adviseur op logistiek gebied. Daarnaast moet je tegenwoordig als leverancier totaaloplossingen inclusief projectverantwoordelijkheid bieden.”

Strijd in logistiek, niet in winkel

“De 24-uurs economie heeft de wereld van de interne logistiek behoorlijk veranderd”, vervolgt de managing director van Motrac. Consumenten bestellen 24/7 goederen via e-commerce platforms en binnen heel korte tijd. Steeds vaker willen mensen een order via een levering thuis ontvangen. Om de beloftes van webwinkels waar te maken, zal de logistieke keten non-stop moeten draaien. Dat heeft consequenties, zoals dat de markt van de logistieke ondernemer en zijn processen vraagt. Bedrijven investeren om deze reden in mechanisering, robotisering en automatisering. Daarmee willen ze onder andere het tekort aan personeel opvangen, iets waar veel bedrijven de laatste jaren mee te kampen hebben. Mensen zijn simpelweg niet 24/7 beschikbaar. “De strijd om de consument wordt gestreden in de logistieke sector, niet meer op winkelniveau. Wie maakt vervolgens waar wat webshops beloven? Dat is waar het vandaag de dag om draait.”

Met minder mensen meer doen

Wat De Groot eigenlijk stelt is dat bedrijven in de logistieke sector meer zullen doen met minder mensen. “De gemiddelde magazijntruck werd in het verleden 5 tot 7 uur per dag ingezet. Geurt de Groot: “De strijd om de consument wordt gestreden in de logistieke sector, niet meer op winkelniveau.”

Eventueel was er een tweede batterij nodig. Dat betekent dat wij in de huidige tijden als leve- rancier naar een brede inzet moeten kijken van het materieel. Waarbij het energievraagstuk, intensieve logistieke processen en de efficiency vaak leidend zijn.”

Sterke focus op data

De intralogistieke sector volgt dezelfde beweging als de automotive industrie, vervolgt De Groot. Deze sector past, net als de automotive industrie, steeds vaker telemetrie toe. Een bedrijf als Motrac gebruikt de verzamelde data in de truck onder andere voor het managen van de trucks op het gebied van bijvoorbeeld service en onderhoud. In de markt wordt fleetmanagement en het benutten van de verzamelde data nog niet optimaal ingezet. “Klanten vragen steeds vaker om onze expertise om hen hierbij te helpen. Zo blijven wij als bedrijf continu in ontwikkeling en beweging.”

Vooruit kijken

In de logistiek is het verstandig om nu vooruit te kijken. Motrac helpt veel klanten om die stip op de horizon te plaatsen.” Een voorbeeld daarvan is Wheeltyre. Daarvoor is een intensief samenwerkingstraject gestart om de meest optimale opslag- en handlingsmethodiek te implementeren voor een extra uitbreiding van de warehouses van het bedrijf. Dit betrof een vraagstuk voor het opslaan van banden per vier gestapeld op een pallet als set of bulk op een industriepallet. “Er is gekozen voor een magazijninrichting met een combinatie van brede gangen waarin reach- trucks rijden en smalle gangen waarin man-up trucks rijden. Wat dit succesvol maakte, was de combinatie tussen een hoge opslagdichtheid en een veilige manier van werken.”