PREDSTAVLJAMO
Izazovi u prevenciji i lečenju kardiovaskularnih bolesti Autori: DR RADA MARKOVIĆ, SPECIJALISTA INTERNE MEDICINE, SUPSPECIJALISTA HEMATOLOGIJE, OPŠTA BOLNICA UŽICE
A
ko pođemo od činjenice da je ateroskleroza kao inflamatorna, nasledna, progresivna, neizlečiva, a samim tim i hronična bolest u osnovi više od 80¬% akutnih ishemijskih događaja srca i mozga (infarkta srca i mozga), jasno je da je blagovremeno prepoznavanje, prevencija i lečenje ovog oboljenja jedan od krucijalnih ciljeva savremene medicine i farmacije. Ateroskleroza nastaje usled nakupljanja takozvanih plakova (ispupčenja na unutrašnjem zidu većih krvnih sudova koja se sastoje od masti, holesterola, kalcijuma, izumrlih ćelija) koji sužavaju njihov lumen i kapacitet arterija za prenos krvi, a samim tim za oksigenaciju tkiva, prouzrokujući ishemiju. Ponekad dolazi do pucanja plaka čiji delovi mogu ući u krvotok te zapušiti i udaljene arterije. Na mestu pucanja se obično sakupljaju (agregiraju) trombociti formirajući
14
tromb koji arteriju potpuno zapušava kada nastaje infarkt. Čak i ako se ne desi pucanje plaka, proces ateroskleroze vremenom napreduje zahvatajući i središnji deo zida arterija što utiče na njihovu elastičnost, pogoršavajući hipertenziju koja je sama po sebi najvažniji faktor rizika za aterosklerozu pretvarajući ceo ovaj proces u jedan začaran krug (circulus vitiosus). Najčešće su zahvaćene arterije srca (sužavanjem ovih arterija nastaje angina pectoris, a ako se zapuše nastaje infarkt srca), mozga (moždani udar), bubrega (bubrežna slabost), kao i aorta, a veoma često i arterije donjih ekstremiteta (njihovo potpuno suženje dovodi do gangrene). Ateroskleroza se može ispoljiti i u detinjstvu i ranoj mladosti kada obično nije klinički manifestna (ali može biti) mada je češća u starijoj dobi. Da li će se ova bolest ispoljiti ili ne, i u kojoj fazi života
najviše zavisi od faktora rizika. Najvažniji faktori rizika su: nasleđe, godine života, prisustvo drugih bolesti kao što su hipertenzija, dijabetes, povećani lipidi u krvi, stil života koji preferira visokokalorijsku ishranu, pušenje, stres, smanjenu fizičku aktivnost. Za prevenciju/lečenje ovog oboljenja iz kog proističe čitav spektar dijagnoza i stanja se primenjuju: 1. Nemedikamentozne mere kao što su zdrava ishrana, prestanak pušenja, redovna fizička aktivnost, redukcija telesne mase, izbegavanje stresa; 2. Medikamentozne mere tj. lekovi i suplementi kao što su oni koji inhibiraju agregaciju trombocita, smanjuju nivo masnoća u krvi, smanjuju krvni pritisak i regulišu šećer u krvi. Uzimajući u obzir navedeno, postavlja se pitanje - koje osobine bi trebao imati idealan lek/sredstvo za prevenciju i lečenje ovog/ovih oboljenja? APOTEKA / 133 / 2022.
