ZELFZORG
MASTERCLASS OVER SLAAPSTOORNISSEN Alleen slaapstoornissen waarbij het slaap-
de slaapstoornissen alleen maar erger.
waakritme is verstoord – zogenaamde
• Is het slaap-waakritme verlaat, dan is
circadiane ritmeslaapstoornissen – kunnen
het advies om melatonine 5 uur voor de
worden behandeld met melatonine, ver-
DLMO in te nemen. Zo kan het ritme
telde Marcel Smits. Dit reguleert namelijk
worden vervroegd.
dit slaap-waakritme. Voor de behandeling
• Om het slaap-waakritme naar achteren
wordt eerst met een slaaplogboekje en met
te verschuiven, dient men melatonine
een melatoninetest nagegaan wat er mis is.
10 uur ná de DLMO in te nemen. • Is de DLMO niet bekend, dan adviseert
Smits gaf voorbeelden van zulke slaap-
Smits om melatonine om 20.00 uur
stoornissen: de puber die steeds later naar
‘s avonds in te nemen (dus niet vlak voor
bed gaat, steeds later opstaat, niet meer
het slapengaan!).
Pharma Nord organiseerde in februari een aantal masterclasses over slaapstoornissen. Slaapneuroloog Marcel Smits vertelde hier over het juiste gebruik van melatonine; GZ-psycholoog Isabel van Schie ging in op de nietmedicamenteuze aanpak van slaapproblemen.
ER ZIJN ZES GROEPEN SLAAPSTOORNISSEN: • chronische insomnie • ademhalingsgerelateerde slaapstoornissen • circadiane ritmeslaapstoornissen (verstoord slaap-waakritme) • parasomnie (opvallend gedrag tijdens de slaap) • rusteloze benen • hypersomnie (overmatige slaperigheid overdag)
nissen begeleidt: door onderliggende
functioneert en bij wie de schoolprestaties achteruit hollen. Of je collega in de dienst-
Veel patiënten met circadiane ritme-
problemen aan te pakken en door de
apotheek die er na enkele nachtdiensten
slaapstoornissen gebruiken melatonine
patiënt te wijzen op goede slaaphygiëne.
dagen over doet voordat ze weer normaal
jarenlang. Smits adviseert wel om in
Dat wil zeggen: zorgen dat je ontspannen
kan slapen. Een kind dat maar niet in slaap
de zomervakantie te proberen of de
naar bed gaat, niet overdag slapen, vaste
komt en ’s nachts klaarwakker blijft. Een
biologische klok weer zonder hulp kan.
tijden aanhouden. Helpt dit niet, dan is – ook volgens de huisartsrichtlijnen –
man die altijd moe wakker wordt, ook al slaapt hij ’s avonds goed in. Hij heeft moeite
EERST NIET-MEDICAMENTEUS
cognitieve gedragstherapie gericht op
zich te concentreren op zijn werk, en ook
Overigens is het devies om bij slaapstoor-
slapeloosheid de eerste keus. Daarbij
een doelpunt scoren lukt niet meer.
nissen niet te snel naar slaapmedicatie te
worden verkeerde overtuigingen aan-
grijpen, maar eerst niet-medicamenteuze
gepakt, wordt de slaapdruk verhoogd door
Zulke patiënten vraagt Smits om een
maatregelen te proberen. Isabel van Schie
een korte slaaptijd en krijgt de patiënt
slaaplogboekje bij te houden en hij meet
vertelde hoe ze patiënten met slaapstoor-
ontspanningstraining. <
wanneer de melatonineproductie van het lichaam op gang komt. Normaal gesproken is dat als het donker begint te worden. Als deze DLMO (dim light melatonin onset)
TABEL
GOEDE SLAAPHYGIËNE Aan te raden
Af te raden
overdag actief zijn, zodat ‘slaapdruk’ wordt opgebouwd
extra lang slapen of overdag slapen om verloren slaap in te halen
te vroeg of te laat plaatsvindt, dan kun je
regelmaat
‘vooruitslapen’
bijregelen met suppletie van melatonine.
daglicht overdag
overdag verblijf in ruimtes zonder daglicht
Heel belangrijk is om melatonine dan op het juiste tijdstip in te nemen, anders worden
voor het slapengaan kijken op beeldschermen nachtwerk
UA022020
31
