STERRENKUNDE: Net als de aarde, hebben veel planeten één Nameer fascinerende reizen naar Rusland in de of manen. Manen zijn grote brokken afgelopen maanden, de HEVO-reisruimtepuin die bij de heeft vorming van ons zoncommissie,zo’n op verzoek van een aantal nestelsel, 4,5 miljard jaar geleden, leden, beslotenwerden in het voorjaar 2020Is aangetrokken door eenvan planeet. naar maan Israël ook te gaan. onze een maat voor de tijd? Het woord ‘maand’ doet dat denken. In de begintijd van ons zonnestelsel trokken de planeten ruimtepuin uit hun omgeving aan. De kleinere brokken sloegen in op de planeet en versmolten daarmee. Manen zijn zo groot en zwaar, dat hun centrum vliedende kracht de aantrekkingskracht van de planeet compenseert. Zo blijven ze, gevangen door de zwaartekracht van de planeet, hun rondjes draaien. Lastig te begrijpen? Doe een proef. Neem een gevuld waterflesje. Bind een touwtje van ongeveer een meter aan het flesje en draai dat touw boven uw hoofd. Het flesje cirkelt rond zolang u draait. Het touw stelt de zwaartekracht voor. Het flesje wil wegvliegen, maar het touw/de zwaartekracht houdt dat tegen.
Onze maan Manen komen van een andere plek uit ons zonnestelsel en hebben daarom een andere samenstelling dan hun planeet. Sinds de bemanning van de Apollovlucht in 1969 maangruis mee terug nam, weten we dat de samenstelling van onze maan juist lijkt op die van de aarde. Dat vraagt een verklaring. Wetenschappers vermoeden nu, dat kort na het ontstaan van het zonnestelsel een andere planeet, Theia genoemd, op de jonge aarde botste. De 2 hemellichamen versmolten, maar door de kracht
24
HEVO-Magazine • maart 2021
van de botsing schoot een deel van die aardmassa weer los en vormde de maan. De aarde kreeg een atmosfeer en hier ontstond leven. De maan was te klein om een eigen atmosfeer vast te houden, ze bleef ‘kaal’. Op wiki/File:Big_Splash.gif kunt u een animatie van de botsing vinden.
Maand De maan draait in ongeveer 29,5 dag rond de aarde. Dat is de duur van de maanmaand. Maar 12 maanmaanden zijn 11 dagen korter dan een zonnejaar. De maanmaand is daarmee geen goed bruikbare tijdseenheid in een jaar dat door de zon bepaald wordt. Het zonnejaar is onmisbaar voor ons leven. Het geeft de seizoenen aan, het bepaalt de zaaitijd en de oogsttijd. Maar toch is die maanmaand wel een handige tijdmaat om het jaar verder in te delen. In veel culturen is een manier gezocht om zonne- en maankalender gelijk te laten lopen. De Babylonische sterrenkundigen vonden een in-
