jmara3

Page 22

‫لة سيستمى ديموكراسيدا‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتى‬ ‫لةبرى ئةوةى‬ ‫ديموكراسىلة ِريَطةى‬ ‫ثياوةكانيةوة بؤى دةركةويَت‬ ‫كؤمةلَطة خةريكى ضيية‪،‬‬

‫هةموو طروثةكان و هةموو‬

‫تاكةكان و حيزبةكانى كؤمةلَطة‬ ‫خؤيان خؤيان ثيشاني ئةدةن‪،‬‬

‫َ‬ ‫دةسةالتى سياسى‬ ‫يانى‬ ‫ناضار نابيَت لةريَطةى‬

‫ناراستةوخؤوة مامةلَةيان‬ ‫لةطةلَدا بكات‪ ،‬يان‬ ‫كةشفيان بكات‬ ‫طةنج ئةناسم كة ناوى ئاسايش ئةهيَنن‬ ‫يةكسةر ترسيَكى ليَدةنيشيَت‪ .‬يانى ئةو‬ ‫تورةبووندا‬ ‫هاوسةنطييةى كة لةهيَزى‬ ‫ِ‬ ‫هةية تيَك ئةضيَت‪.‬‬ ‫دواجار ئةم دوو هيَزةش‪ :‬هيَزى «حةز»‬ ‫َ‬ ‫«تورةبون»دا لة برى‬ ‫طةل هيَزى‬ ‫لة‬ ‫ِ‬ ‫ئةوةى لةذيَر ركيَفى هيَزى حيكمةتدا بن‪،‬‬ ‫َ‬ ‫عةقلى مرؤظةكان ديارى بكات كة حةز‬ ‫لةضى دةكةن و حةز لةضى ناكةن و ضؤن‬ ‫َ‬ ‫مامةلةى خؤيان ريَكدةخةن‪ ،‬لةبرى ئةوةى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫عةقليان ثيَيان بليَت كة لةضى دةبيَت‬ ‫بترسن و لةضى نابيَت بترسن‪ ،‬ئةوة شتيَكى‬ ‫ديكةية ئةوةيان بؤ دروست دةكات‪ ،‬ئةوة‬ ‫َ‬ ‫عةقلى ئةوان‬ ‫حيكمةتى ئةوان نيية‪ ،‬ئةوة‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتى سياسيية‪ .‬يانى‬ ‫نيية‪ ،‬ئةوة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫عةقلم ثيَم بليَت كة لةضى‬ ‫لةبرى ئةوةى‬ ‫ثيَويستة بترسم و لةضى ثيَويستة نةترسم‪،‬‬ ‫ئةوة ئاسايشة‪ ،‬ئةوة دةزطا ئةمنييةكانن‬ ‫بؤم ديارى ئةكةن ثيَويستة لةضى بترسم‬ ‫و لةضى نةترسم‪.‬‬ ‫َ‬ ‫عةقلم ثيَم َبليَت كة‬ ‫لةبرى ئةوةى‬ ‫ضؤن حةزةكانى خؤم ديارى بكةم‪ ،‬ئةوة‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتى سياسيية بؤمن ديارى ئةكات‬ ‫كة ئةبيَت حةزم لةضى بيَت و حةزم‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتى‬ ‫لةضى نةبيَت‪ .‬لةبةردةم هيَزى‬ ‫ديكتاتؤرداية كة حيكمةت مةعب ئةبيَتةوة‪،‬‬

‫‪20‬‬

‫كة حيكمةتيش مةعب بويةوة ئةو دوو‬ ‫هيَزةى ديكةش هاوسةنطييان تيَكدةضيَت‪.‬‬ ‫ئاليَرةوةية هيض تيؤريايةكى ئةخالقى نيية‬ ‫ثيَمان َ‬ ‫نةليَت كاتيَك كة سيستمى سياسى‬ ‫سيستميَكى‬ ‫نائاساييةو‬ ‫سيستميَكى‬ ‫ديكتاتؤرة‪ ،‬حةتمةن نؤرمة ئةخالقييةكان‪،‬‬ ‫ض نؤرمة ئةخالقيية تاكييةكان‪ ،‬ض نؤرمة‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلةكان تيَكدةضيَت لةناو‬ ‫ئةخالقيية‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطةدا‪.‬‬ ‫َ‬ ‫• لةواقيع َيكدا ئةطةر دةسةالت و سيستمى‬ ‫ديموكراسى بوونى هةب َيت‪ ،‬هةمةجؤرى سياسى‬ ‫ملمالنى دةب َيتة‬ ‫بوونى هةيةو لةم ن َيوةندةشدا‬ ‫َ‬ ‫بةش َيكى سةرةكى لةو واقيعة سياسييةدا‪،‬‬ ‫لةكات َيكى وةهادا رؤَلى ئةم دوو كاية‪ ،‬كايةى‬ ‫سياسى و كايةى ئةخالقى لةئيدارةدانى ئةم‬ ‫ملمالن َييانةدا ضيية؟‬ ‫لةراستيدا ديموكراسى ثيَش ئةوةى‬ ‫بابةتيَكى سياسى موجةرةد بيَت‪ ،‬بابةتيَكى‬ ‫ئةخالقيية‪ ،‬هةردوو بنةماكةى ديموكراسى‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت‪،‬‬ ‫كة بريتيية لة «دابةشكردنى‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت»‬ ‫كاتييكردنى‬ ‫هةروةها‬ ‫هةردوكيان دوو بنةماى ئةخالقين‪.‬‬ ‫لةبةرئةوةى بةثيَضةوانةى ئةوةش كة‬ ‫باوة‪ ،‬ديموكراسى ضيرؤكى نوقسانييةكانى‬ ‫مرؤظة‪ ،‬نةك بةهيَزى مرؤظ‪ .‬لةبةرئةوةى‬ ‫كةسيَك‪ ،‬ثادشايةك‪ ،‬سةرؤكيَك ناتوانيَت‬ ‫َ‬ ‫بشى‬ ‫ئةشى و‬ ‫كؤمةلطا بةو شيَوةى كة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئيدارة بكات‪ ،‬سياسييةن مامةلةى لةطةلدا‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫لةبةرئةوة ئيَمة ديَين كاريَك دةكةين‪،‬‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتةكان ناخةينة ناودةستى‬ ‫هةموو‬ ‫ئةو‪ ،‬دابةشى دةكةين‪ ،‬دةيدةينة دةست‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةودا‬ ‫خةلكى ديكةش‬ ‫كؤمةليَك‬ ‫بةشداربن‪ ،‬هةروةها لةبةرئةوةش بؤ‬ ‫ئةبةد ئةويش ناتوانيَت حوكمدارى بكات‪،‬‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتةكةشى كاتيى بكةين‪.‬‬ ‫ئةبيَت‬ ‫سةير دةكةين هةردوو ئةم بنةمايةى‬ ‫ديموكراسيةت دوو كؤتى ئةخالقين لةسةر‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتى سياسى‪.‬‬ ‫ئةطةر ديموكراسيةت بةراورد بكةين‬ ‫َ‬ ‫لةطةل سيستمة سياسييةكانى ديكةدا‪،‬‬ ‫لة هةمويان ئةخالقى ترة‪ .‬لةسيستمى‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتى‬ ‫ديموكراسيدا لةبرى ئةوةى‬ ‫لةريَطةى ثياوةكانيةوة بؤى‬ ‫ديموكراسى ِ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطة خةريكى ضيية‪،‬‬ ‫دةركةويَت‬ ‫هةموو طروثةكان و هةموو تاكةكان‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطة خؤيان خؤيان‬ ‫و حيزبةكانى‬ ‫َ‬ ‫ثيشاني ئةدةن‪ ،‬يانى دةسةالتى سياسى‬ ‫ناضار نابيَت لةريَطةى ناراستةوخؤوة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةلدا بكات‪ ،‬يان كةشفيان‬ ‫مامةلةيان‬ ‫بكات‪ .‬خؤيان خؤيان كةشف دةكةن‪ ،‬ئةم‬ ‫كةشفكردنةشيان هيض بارطرانييةكيان‬ ‫لةسةر دروست ناكات‪ ،‬هيض كؤتوبةنديَكيان‬ ‫ذمارة (‪ )3‬ئازارى ‪2010‬‬

‫لةسةر دروست ناكات‪ .‬لةبةرئةوة‬ ‫ئةو ملمالنيَيةى كة لةناو سيستمى‬ ‫ديموكراسيدا دروستدةبيَت‪ ،‬لةراستيدا‬ ‫ملمالنى نيية بة مانا سياسييةكةى بؤ‬ ‫َ‬ ‫سرينةوى طروثةكان‪َ ،‬‬ ‫بةلكو بؤدةرخستنى‬ ‫ِ‬ ‫ئةوةية كة الى ئةوان بونى هةية‪ .‬رةنطة‬ ‫ملمالنى لةئاستيَكى‬ ‫هةندى‬ ‫ئةم دةرخستنة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بضوك دروست بكات‪َ ،‬‬ ‫بةالم دواجار ئةو‬ ‫ريَساو ياسايانةى كة لة ديموكراسيةتدا‬ ‫ئةطيريَنة بةر بؤ ضارةسةركردنى ئةو‬ ‫ثةيرةو دةكريَت‪.‬‬ ‫ملمالنيَيانة ِ‬ ‫ديموكراسى‬ ‫ئةركى‬ ‫لةراستيدا‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطةية وةك ئةوةى كة‬ ‫ثيشاندانى‬ ‫َ‬ ‫بةالم لةئةنجامى ئةم ثيشاندانةدا‬ ‫هةية‪،‬‬ ‫ملمالنى لةنيَوان طروثة‬ ‫شانةخر َى‪،‬‬ ‫هةندى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةاليةتييةكان و تاكةكان و حيزبةكاندا‬ ‫َ‬ ‫دروست دةبيَت‪ ،‬بةالم ئةو دةزطاو ياساو‬ ‫ريَسايانةى كة لة ديموكراسيةتدا هةية‬ ‫كاريان بريتيية لةوةى ئةم ملمالنيَيانة‬ ‫لة ملمالنيَى راستةوخؤوة بطوازنةوة‬ ‫َ‬ ‫باالتر‪ ،‬بيخةنة ناو جيهانيَكى‬ ‫ئاستيَكى‬ ‫ديكةوة كة فراوانترة لةجيهانى واقيع كة‬ ‫ئةويش بريتيية لةجيهانى بيركردنةوةو‬ ‫جيهانى قسةكردن و جيهانى َ‬ ‫هةلبذاردن و‬ ‫جيهانيَك كة جيهانيَكى زةينيية‪ ،‬جيهانيَكى‬ ‫فيكريية‪ ،‬جيهانيَكى جةستةيى نيية‪.‬‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطةى كوردى‬ ‫بؤنمونة ئيَستا‬ ‫شةرى‬ ‫ملمالنى بكةين‪،‬‬ ‫ئةطةر وةك جةستة‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ناوخؤ دروستدةبيَت كة دروستبوو‪َ ،‬‬ ‫بةالم‬ ‫كاتيَك ملمالنيَكان بة ياسا و دةزطاو‬ ‫ريَساكانى ديموكراسيةت حةل دةكةين‪،‬‬ ‫لةوى جيهانى‬ ‫ئةيبةينة ئاستيَكى ديكةوة كة‬ ‫َ‬ ‫قسةكردنة و جيهانى ملمالنيَى فيكرييةو‬ ‫جيهانى دةنطة‪ ،‬كة ئةمانة بابةتانيَكى‬ ‫ئيعتيبارين‪ ،‬يانى بابةتيَكى دةرةكى واقيعى‬ ‫شةرى راستةوخؤيان ليَدروست‬ ‫نين كة‬ ‫ِ‬ ‫ببيَت‪ ،‬مةطةر خؤمان وايان ليَبكةين‪.‬‬ ‫َ‬ ‫كؤمةليَك‬ ‫لةبةرئةوة ديموكراسى هةم‬ ‫لةهةمانكاتيشدا‬ ‫ئةخالقيية‪،‬‬ ‫بنةماى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةليَك دةزطاو ياساو ريَساية بؤئةوةى‬ ‫ئةو ملمالنيَيانةى بةهؤى دةركةوتنى‬ ‫تاكةكان و طروثةكان و حيزبةكانةوة‬ ‫دروست دةبيَت بيانطةيةنيَتة ئاستيَكى ديكة‬ ‫هةتا لةملمالنيَى راستةوخؤى جةستةيى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطة‬ ‫بيانترازيَنيَت بؤئةوةى تاكةكانى‬ ‫روبةروى يةكتر نةبنةوة‪.‬‬ ‫راستةوخؤ‬ ‫ِ‬ ‫• ث َيشتر باسى ش َيواندنى ماناكانى‬ ‫«سياسةت»مان كرد‪ ،‬ئةو ثرؤسةى ش َيواندنةى‬ ‫كة روبة ِروى ماناكانى سياسةت كراوةتةوة لة‬ ‫واقيعى سياسى كوردستاندا ض كاريطةرييةكى‬ ‫ن َيطةتيظى دةب َيت لةسةر بةرهةمه َينانى‬ ‫كةسايةتى ئينسانى كوردى؟‬ ‫َ‬ ‫بةدلنياييةوة زؤر جيَكةوتى هةبووة‬


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.