“ Het mooiste en groenste stadsdeel van Groningen maakt zich klaar voor 2050”

Fier markeert een groot, rood billboard de grens van Meerstad. Op weg naar Meerstad, luidt het opschrift. En op weg, dat zijn niet alleen de mensen die het bord passeren. Ook Meerstad zelf is flink op weg om een bestemming op zich te worden. Een plek waar je een nieuwbouwwoning of vrije kavel koopt en volop waar voor je geld krijgt, zowel in vierkante meters woonoppervlakte als in de groene omgeving en het schone water daaromheen. Meerstad groeit bovendien steeds verder uit tot een bestemming voor wie wil genieten van een vrije dag. Om bijvoorbeeld te zwemmen, kajakken of varen in het Woldmeer, te zonnen op het natuurstrand of te wandelen in de natuurrijke omgeving. En met de komst van horeca behoren een hapje en een drankje ook tot de mogelijkheden.

‘Meerstad was een van de eerste Nederlandse openplanprocessen waarbij de omgeving nauw werd betrokken,’ vertelt Dijkstra. ‘Het waren tumultueuze beginjaren. Sinds midden jaren ‘90 was Meerstad onderwerp van gesprek als een oplossing voor het woningtekort in de stad. In 2005 werd het masterplan Meerstad vastgesteld. Niet alleen gemeenten en private partijen, maar ook bewoners van de omgeving zijn

meegenomen in het ambitieuze plan. Op 2.500 hectare grond werd een evenredige ruimte toebedeeld aan water, natuur en ruim 10.000 woningen die in 2025 af zouden moeten zijn.’ Rond 2010 worden de eerste huizen opgeleverd. En toen kwam de kredietcrisis. De vraag naar woningen valt stil. ‘En dat is vervelend als je een droom aan het waarmaken bent op een – toen nog – onontdekte plek.’

In die beginjaren is het dus in meerdere opzichten pionieren. Partijen stappen uit het plan en vanaf 2012 staat de gemeente Groningen er alleen voor met Meerstad. ‘Al die tijd is de visie voor Meerstad gelukkig nooit uit het oog verloren. Daarom lag er een meer en stonden er al bomen en speeltuinen zodra de eerste bewoners hun intrek namen. Het aanbieden van een fijne leefomgeving stond centraal, ook toen de vraag afnam en woningontwikkeling stagneerde.’

Fast forward naar nu. Anno 2022 is duidelijk dat het geloof in de visie van Meerstad zijn vruchten heeft afgeworpen. Er zijn bijna 900 woningen opgeleverd. Een groot deel daarvan ligt direct aan (of op) het water. Op de basisschool in de wijk Meeroevers is het een gezellig komen en gaan van de jongste inwoners. Er is een gezondheidscentrum en de ontwikkeling van een integraal kindcentrum, supermarkt en horeca is in volle gang. Aan privésteigers en langs de houten boardwalk van het Woldmeer liggen in de zonnige maanden de boten van bewoners aangemeerd. ‘Het is op en top leefbaar,’ aldus de projectdirecteur. ‘En omdat Meerstad zich altijd heeft ontwikkeld voor het woongeluk van de bewoners, voldoet het woningaanbod aan de huidige behoefte aan ruim en groen wonen dicht bij de stad. Hier wonen, is enorm in trek.’

In hetzelfde tempo als dat de nieuwbouw verschijnt, wordt ook het Woldmeer afgegraven. Het huidige Woldmeer is slechts een derde van het uiteindelijke oppervlak. In de toekomst beslaat het Woldmeer ruim 300 hectare. Het zand dat met het afgraven vrijkomt, wordt elders in Meerstad gebruikt bij de bouw van woningen en de aanleg van wegen en paden. Wel zo circulair. Dankzij het Woldmeer is niet alleen een mooi uitzicht voor bewoners ontstaan, er is ook volop ruimte voor waterrecreatie. ‘Het Woldmeer is het hele jaar

door bevaarbaar en de sluis verbindt ons in het voorjaar, zomer en najaar met het Slochterdiep. In de zomers is het heerlijk zwemmen, in de strenge winters prachtig schaatsen. Voor de toekomst zijn er ideeën om het Woldmeer te verbinden met Borgmeren bij Harkstede, mogelijk zelfs zover dat je naar het Zuidlaardermeer kunt varen.’

De ambities van Dijkstra voor Meerstad reiken ver. Zelf vat hij ze samen in twee woorden: verbinding en bestemming. ‘De harde grenzen die Meerstad nu nog heeft, zullen langzaamaan verdwijnen dankzij het ontstaan van nieuwe woonbuurten, wegen en vaarverbindingen. De komende jaren zal Meerstad steeds meer gaan aanvoelen als een onderdeel van de stad Groningen met een overloop in het omringende dorpse en natuurrijke landschap. Bovendien zal Meerstad zich ontwikkelen tot een bestemming waar je naartoe gaat als je een vrije dag hebt, wilt afspreken met vrienden of zin hebt in een sportieve activiteit.’

2022 markeert een bijzonder jaar voor Meerstad. De komende drie jaar is er nog plancapaciteit om nieuwe huizen te bouwen. Voor de daaropvolgende jaren zijn nieuwe plannen nodig, zegt Dijkstra. ‘Sinds 2005 is er veel gebeurd. Er zijn nieuwe ambities bijgekomen voor bijvoorbeeld klimaat of duurzaamheid. En opnieuw staat de stad Groningen voor een enorme woningbouwopgave waarin voor Meerstad een hoofdrol is weggelegd.’

Met al het goede uit het masterplan 2005 en de ideeën van inwoners, ondernemersverenigingen en natuurorganisaties wordt nu een voorkeursvisie voor het toekomstige Meerstad uitgewerkt. Omdat het plangebied zo groot is, wordt er in twee gebieden gewerkt aan de actualisatie van het masterplan. In Meerstad, Middelbert, Engelbert staat de ontwikkeling van de Eemskanaalzone en het gebied rondom Middelbert en Engelbert centraal. In Meerstad, Harkstede, Scharmer, Lageland gaat het vooral om de toekomst van Harkstede en de vergroting van het Woldmeer.

‘Aan de oorspronkelijke uitgangspunten voor woningbouw, de aanleg van het meer en het ontwikkelen van natuur gaan we niet tornen,’ benadrukt de directeur. ‘Waar je ook woont in Meerstad, het Woldmeer en de natuur zijn altijd dichtbij. We hebben het nu wel over waar de woningen en wegen moeten komen. Hoe de toekomst van dorpen als Middelbert en Engelbert eruit zal zien. En hoe we omgaan met vraagstukken zoals energie.’

De belangrijke keuzes voor de toekomst worden dus in goed overleg gemaakt. En de contouren van het masterplan Meerstad 2050 zijn al bekend. Er is aandacht voor een breder woningaanbod met veel meer betaalbare woningen dan eerder waren gepland en voor meer uiteenlopende manieren van bouwen. Zo zal de woningdichtheid richting Stad toenemen, met in de Eemskanaalzone in totaal 2.100 woningen (600 meer als in het oorspronkelijke plan). Richting Harkstede, Engelbert en Middelbert zal de nieuwbouw meer dorps worden. In Meerstad-Noord komt een energielandschap, met zonnepark en een testcentrum voor een hyperloop.

Volgens de huidige planning is Meerstad in 2050 helemaal klaar. Ondertussen is Meerstad op weg naar meer woningen, meer inwoners, meer natuur en meer Woldmeer. En de weg ernaartoe? Die maken we met z’n allen.

• 4 wijken: Meeroevers, Tersluis, Groenewei en De Zeilen

• 2.740 Meerstadjers

• 1.758 volwassenen

• 982 kinderen

• 868 opgeleverde woningen

• 183 woningen in aanbouw (cijfers januari 2022)