“Eemsdelta is een geweldige woonregio. Dat willen we uitdragen en iedereen later zien”

Watervilla’s De Eendracht Appingedam Op woningbouwlocatie De Eendracht in Appingedam worden 200 woningen gebouwd. Op de locatie van de voormalige strokartonfabriek De Eendracht komen in de eerste fase verandawoningen, watervilla’s en sociale huurwoningen. Ontwerp van de watervilla’s en twee-onder-een kap woningen: AAS Groningen. Ontwerp van de corporatiewoningen van woonstichting Groningen Huis en Woongroep Marenland: HJK architecten De 3d impressie: The Virtual Dutch Men

Usmany bracht haar jeugd door in Delfzijl en Farmsum. Op haar twintigste verhuisde ze naar Appingedam, waar ze nu al bijna 40 jaar woont. Ze werkte als hoofd verkoop bij installatiebedrijf GTI in Roden. Nadat ze in 2002 politiek actief werd, werd ze al vrij snel fractievoorzitter voor de partij Gemeentebelangen Appingedam, die in 2020 vanwege de komende herindeling van naam wijzigde in Lokaal Belang Eemsdelta. In 2006 ging ze aan de slag als wethouder in Appingedam en sinds een jaar is ze wethouder in de nieuwe gemeente Eemsdelta. “Mijn passie en drijfveer ligt ook echt bij het openbaar bestuur”, zegt ze. “Want je kunt op een hele directe manier iets betekenen voor je bewoners.”

De gemeente Eemsdelta ontstond op 1 januari 2021 na een fusie van de gemeenten Appingedam, Delfzijl en Loppersum en telt circa 46.000 inwoners. “Naast de aardbevingsproblematiek hebben we een periode van 15 jaar krimp achter de rug”, legt Usmany-Dallinga uit. “Voor elke nieuwe woning die gebouwd werd, moest er ook minstens één bestaande gesloopt worden. En dat heeft zeker zijn weerslag gehad op de mensen, de leefkwaliteit en het onderwijs. In de kleinere dorpskernen is zo’n krimp heel direct merkbaar voor de bewoners. In de centrumdorpen en regionale centra hebben we daarom sterk ingezet op het behoud van voorzieningen en woonkwaliteit. En dat is gelukt. Kijk naar het gebied Overdiep in Appingedam met winkels, een gezondheidscentrum, horeca en de jachthaven.”

De krimp ligt bijna achter Eemsdelta, zo blijkt uit de nieuwe woonvisie. “We kunnen nu gaan kantelen naar groei”, zegt Usmany-Dallinga. Dan gaat het om het bouwen van zo’n 600 tot 900 nieuwe woningen de komende tien jaar. Dit naast de nieuwbouw als gevolg van het versterkingsprogramma. Van de totale woningvoorraad van Eemsdelta wordt 20 procent van de huizen gesloopt en vernieuwd, ongeveer 3500 tot 4000 woningen.

‘’Dat is aanzienlijk. Het betekent dat de leefomgeving in elke wijk en in elk dorp wijzigt. Zo’n woonvisie is voor de gemeente Eemsdelta een enorme opgave en een complexe kwestie. Er moeten antwoorden komen op heel veel vragen. Hoe gaan we om met jonge mensen? Hoe gaan we om met de samenstelling van gezinnen? Zijn het eengezinswoningen, zijn het appartementen? Wat is de balans tussen koop en sociale huur? Op welke plekken willen we nieuwbouw en waar niet?”

In de wijk Kwelderland, in het noorden van Delfzijl, worden op verschillende plekken nieuwe woningen gebouwd. Kwelderland heeft een mix van koop- en huurwoningen, variërend van rijwoningen tot luxe vrijstaande woningen. Fotograaf: Eemsdelta Drones

Dertig generatiebestendige sociale huurwoningen van woonstichting Groninger Huis op locatie De Tip in Appingedam. De vormgeving van de huizen herinnert aan de aardgasfabriek die op de locatie stond met de kenmerkende rood/bruinrode baksteen die zo passend is bij Appingedam. Ontwerp van de woningen: Adema architecten Fotograaf: Ronny Benjamins

en versterkingsopgave is het belangrijk het ook in een breder perspectief te zien: “Met alleen stenen stapelen ben je er niet. Het gaat om kwaliteit van leven; een fijne leefomgeving, de kwaliteit van onderwijs en natuurlijk ook het houden of vinden van gepast werk.”

Niet toevallig vallen de woonvisie en het versterkingsprogramma samen met de bouw van de nieuwe onderwijscampus Campus Eemsdelta Groningen en een vergroening en uitbreiding van het chemiepark Delfzijl. “Je wilt mensen perspectief bieden. Zo’n drieluik van wonen, werken en onderwijs zorgt daarvoor”, zegt Annalies Usmany-Dallinga. Het chemiepark Delfzijl is de banenmotor in de regio en van economisch belang. “Het biedt perspectief op een goede baan in de buurt, zodat jonge mensen hier ook blijven wonen. En natuurlijk ook voor de mensen buiten de regio maak je door het aanbieden van goed onderwijs het aantrekkelijker om hier te wonen.” Ook het Lokaal Programma Eemsdelta met daarin de projecten gefinancierd met de gelden van het Nationaal Programma Groningen (NPG) wordt ingezet op het vergroten van de ‘brede welvaart’ en is van grote betekenis voor Eemsdelta. “We werken aan het herstel van vertrouwen in de Rijksoverheid met projecten waarbij de inwoners direct betrokken zijn”, legt ze uit.

De voormalige gemeente Loppersum wordt vaak genoemd als epicentrum van de bevingen die het gevolg zijn van de gaswinning. De aardbevingen hebben tot gevolg dat niet alleen schade moet worden hersteld aan gebouwen, maar ook dat deze preventief moeten worden versterkt om aan de veiligheidsnorm te voldoen. Daar waar de kosten voor versterken groter zijn dan de kosten voor nieuwbouw krijgen eigenaren de mogelijkheid om het huis te slopen en nieuw te bouwen.

De nieuwe onderwijscampus Campus Eemsdelta Groningen in Appingedam gaat huisvesting bieden aan ongeveer 1.700 leerlingen van vier scholen voor voortgezet onderwijs en mbo: George Martens School, Rudolph Pabus Cleveringa Lyceum, Theda Mansholt College en Noorderpoort.Fotograaf: Boven het Noorden

Met bijna 16.000 gebouwen is de gemeente Eemsdelta goed voor 60 procent van alle gebouwen in de Groninger versterkingsopgave. “De aardbevingsproblematiek heeft zijn sporen nagelaten. En nog steeds, want er zijn nog veel mensen bij wie het tempo van de afhandeling van schades en versterking onder de maat is. Mensen hebben te lijden onder de aardbevingsproblematiek. Zoals gezegd proberen we naast de noodzakelijke werkzaamheden ook toekomstgericht bezig te zijn. Bij een grootschalige versterkingsopgave in een dorp of wijk richten we ook sociale programma’s in of combineren we die met een herstructurering of herinrichting van de openbare ruimte. Het toekomstperspectief moet goed zijn.”

De sociale cohesie in de wijken is onder druk komen te staan doordat uit de woninginspecties en schadebeoordelingen grote verschillen naar voren zijn gekomen. Een deel van de woningen komt in aanmerking voor sloop-nieuwbouw, terwijl de overkant van de straat met een versterking toe zou kunnen. Annalies Usmany-Dallinga: “De jarenlange onzekerheid en ongelijkheid doet veel met de inwoners. We besteden veel aandacht aan de sociaal-maatschappelijke impact van de aardbevingen en het versterkingsopgave. Er zijn sociale programma’s en ook individuele inwoners krijgen ondersteuning als dat nodig is.”

Ze noemt als voorbeeld het project Mijn thuis Mijn verhaal. Een creatief programma om kinderen en jongeren in het aardbevingsgebied te helpen hun verhalen en emoties rond de aardbevingen te vertellen en te uiten. “Uit onderzoeken blijkt dat kinderen en jongeren in het aardbevingsgebied zich meer zorgen maken over de situatie thuis en op school dan wordt gedacht. Kinderen willen hun ouders daarmee niet belasten. Of ze weten niet goed hoe ze hun zorgen moeten uiten.”

Het vertrouwen van de inwoners in de overheid heeft een forse knauw gekregen. Usmany-Dallinga: “Dat vertrouwen moeten overheden, dus de gemeenten maar zeker ook het Rijk herstellen en we moeten ervoor zorgen dat deze mensen nog trotser zijn op waar ze wonen. Vergis je niet, hoe verbonden de mensen zich voelen met deze regio. Er is hier zoveel te genieten, neem alleen al de prachtige landschappelijke omgeving en alle cultuurhistorie. Daarnaast is er de saamhorigheid en het ‘noaberschap’ in onze dorpen en steden.”

Of de plannen ook helpen met het vertrouwen terugwinnen? “Ja, je merkt dat het begint te leven. We hebben in een half jaar tijd een woonvisie ontwikkeld voor de komende tien jaar. En op hetzelfde moment werken we aan het toekomst- en aardbevingsbestendig maken van dorpen en wijken”, vervolgt de wethouder. “En los van de plannen, zijn de eerste stappen al gezet, met bijvoorbeeld de wijkvernieuwing in Appingedam, de uitbreidingslocaties De Tip en de Eendracht, de aanpak van het centrum van Delfzijl, het invullen van eerder leeggevallen plekken in Delfzijl en het mooie nieuwe strand. Ik heb heel veel zin om deze kwalitatieve slag te maken voor ons gebied en onze inwoners. Eemsdelta is een geweldige woonregio. Dat willen we uitdragen en iedereen laten zien!”