2024 Zomer

Mechels Rivierengebied

Nacht van de vleermuis 36

BioBlitz 10

Big Jump 11

Heidefeest 12

Natuurpunt Mechels Rivierengebied is actief in Bonheiden, Mechelen, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek. Dankzij meer dan 4150 leden en een stevige ploeg vrijwilligers werkt Natuurpunt in deze gemeenten aan de bescherming en verdere ontwikkeling van de natuur. Leden van Natuurpunt Mechels Rivierengebied ontvangen dit driemaandelijks tijdschrift gratis. Andere Natuurpuntleden kunnen voor 2024 een abonnement nemen door 6 euro over te schrijven op rekening BE42 0013 6468 8754 met als vermelding ‘tijdschrift 2024’.

CONTACTPERSONEN

Natuurpunt Mechels Rivierengebied

Jorn Van de Velde, 0493 02 96 97, jorn.vandevelde@gmail.com

Kern Mechelen

voorlopig via Jorn Van de Velde (voorzitter afdeling) Kern Bonheiden

Joost Dewyspelaere, 015 51 69 97, joost.dewyspelaere@skynet.be Kern St.-Katelijne-Waver

Godelieve Janssens, 015 20 97 02, godelieve-jans@telenet.be Kern Willebroek

Wim Candries, 0472 29 87 32

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER

Diane Appels, Wim Candries, Agnes Cannaerts, Bert Delanoeije, Peter Delvaux, Frank De Roover, Peter De Ridder, Dorien Evenepoel, Bert Mestdagh, Carla Morlion, Ann Pinceel, Tony Van den Broeck, Jorn Van de Velde, Karen Vandevyvere, Koen van Vooren, Robin Verachtert

Redactie: redactie-mrg@natuurpunt.be

Lay-out: www.mandarijn.be

Druk: Buroform nv - www.buroform.be

Oplage: 4150 exemplaren

Bezoekerscentrum

tijdschrift online lezen

Wil je ons tijdschrift (ook) online lezen, vul dan het inschrijvingsformulier in op np-mrg.be/tijdschrift. Daar vind je ook een formulier waarmee je de gedrukte versie kunt annuleren. Zowel het online lezen als de annulatie van de gedrukte versie zijn omkeerbaar. Uitproberen kan en mag. Wil je eerst een online nummer zien, dan kan dat via np-mrg.be/datwilikzien. Ons digitaal archief vind je op issuu.com/redactie-mrg.

LEDENADMINISTRATIE

Online (geregistreerde leden): www.natuurpunt.be/controlepaneel/mijn-gegevens formulier: www.natuurpunt.be/contacteer-natuurpunt ledenadministratie@natuurpunt.be, 015 29 72 17

WEBSITE, FACEBOOK EN TWITTER www.natuurpunt.be/mechelsrivierengebied www.facebook.com/NatuurpuntMechelsRivierengebied twitter.com/NatuurMechelen

DIGITAAL AFDELINGSNIEUWS

Planten- en dierenwaarnemingen in onze regio: www.mechelen.waarnemingen.be

Activiteitenflits: aanvragen via de startpagina van onze website www.natuurpunt.be/mechelsrivierengebied

GIFTEN - RESERVATENFONDS

Schrijf je gift over op rekening BE56 2930 2120 7588 van Natuurpunt met vermelding ‘project 3799 Mechels Rivierengbied’. Vanaf 40 euro wordt een fiscaal attest afgeleverd.

LID WORDEN

Het lidgeld bedraagt 38 euro per gezin tot eind 2024. Overschrijven op rekening BE17 2300 0442 3321 BIC GEBABEBB van Natuurpunt, met vermelding ‘(nieuw) lid via Mechels Rivierengebied’.

Muizenhoekstraat 7, 2812 Muizen

bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be 015 43 61 09 - www.natuurpunt.be/bc-mrg

Open op donderdag van 13u30 tot 17u30 en op zondag van 10u tot 17u30.

In juli en augustus ook op maandag en zaterdag van 13u30 tot 17u30.

• info over de lokale natuurgebieden en activiteiten

• wandelbrochures en gezinsspeurtochten

• kleine winkelhoek

• biosapjes, Beers for Nature (Dale, Gageleer en Bufo), koffie & thee

Parkeren op randparkings Muizen-Dorp, Kerkenbos of Karolingenstraat. Er zijn slechts enkele parkeerplaatsen langs de Muizenhoekstraat.

©Diane Appels

Beste Natuurpunters

Wanneer ik dit voorwoord schrijf, is de verkiezingskoorts langzaam maar zeker aan het stijgen. In de media verschijnen talrijke interviews, het straatbeeld komt vol met gezichten te staan en de ene na de andere boude stelling wordt gelanceerd. Wanneer jullie dit voorwoord echter lezen, zal het meeste stof al gaan liggen zijn. Wat zullen de verkiezingen van 9 juni ons opgeleverd hebben?

Dat het resultaat belangrijk is voor de natuur en het klimaat, staat als een paal boven water. Met Natuurpunt hebben we zowel nationaal als lokaal informatie verspreid over het belang van de verkiezingen: er zijn nog vele wetten en initiatieven nodig om onze biodiversiteit te stutten en weer de goede richting uit te krijgen, maar elke partij heeft zijn eigen visie hoe daarmee om te gaan.

Biodiversiteit is echter niet enkel gebaat bij wetgevende initiatieven op zich. Evengoed heeft biodiversiteit nood aan een robuuste democratie. Wetten kunnen alleen maar blijven bestaan als ze voldoende gehandhaafd worden, als er geen achterpoortjes zijn, als voldoende opgevolgd wordt of ze wel hun doel dienen. Dat lukt dankzij een goed evenwicht tussen parlement, regering en rechterlijke macht, maar evengoed dankzij de journalistiek die een oogje in het zeil houdt. Hou dat ook in het achterhoofd als je het nieuws over de regeringsvorming opvolgt en uitspraken van politici hoort.

Maar, vraag je je nu misschien af, hoe moeten we, ongeacht de uitslag, verder? Wel, enerzijds zijn nog niet alle verkiezingen gepasseerd. In oktober is het opnieuw zover en het lokale beleid kan biodiversiteit ook een duwtje in de rug geven. Met al onze kernen zijn we, zoals hier al bericht, druk bezig geweest met het uitschrijven van memoranda. Ondertussen hebben ook de lokale programma’s vorm gekregen. We kijken na in welke mate deze matchen met onze voorstellen en communiceren hier zo veel mogelijk over!

Anderzijds hebben we als Natuurpunters al veel stormen doorstaan. Mochten de verkiezingen niet lopen volgens wat ons voor biodiversiteit en natuur het beste lijkt, dan moet dat ons niet tegenhouden. Verspreid over Vlaanderen en Brussel zijn we met meer dan 100.000 leden. Dat is al een serieus draagvlak. Lokaal blijven we daarnaast actief op het beleid wegen, blijven we praten en blijven we werken. Dat moeten we hoe dan ook blijven doen.

Tot in de natuur,

Jorn, Afdelingsvoorzitter

In dit nummer

2 colofon

2 online lezen

3 woordje vooraf

4 terugblik 7 nieuwtjes 13 waarvan akte

14 gesignaleerd 16 wist je dat?

18 gebied in de kijker 20 kalender 22 betonrapport

beheer 26 dankjewel 27 snuit

30 vorming

32 wandelen in de natuur

38 cryptogram

natuurgebieden

©Diane Appels

14 april: Bushcraft - activiteit voor kinderen in de Biezenweiden

21 april: Vroege vogelwandeling in Rijmenam

3 juni: ‘Samen de natuur in’ i.s.m. Ligo - insectenexcursie op Mispeldonk

© Wim Candries

©Diane Appels

©Ann Pinceel

Terugblik

Salamander-inventarisatie 2024

Bij aanvang van het telseizoen was er ongerustheid bij het team van het Mechels Broek over de gevolgen van de droogte tijdens de voorbije jaren. Salamanders beginnen hun leven in het water en de jongen hebben een bepaalde tijd nodig in dit milieu om hun ademhalingssysteem om te vormen tot dat van een volwassen salamander. Dan kunnen ze aan land gaan en verder opgroeien tot een geslachtsrijp exemplaar.

Vooral omdat de jongen van de kamsalamander als laatsten deze reconversie doormaken, was de ongerustheid groot. Ten onrechte bleek het al gauw. De kleine watersalamander was bijna overal in het gebied aanwezig. De alpenwatersalamander had ook een aantal locaties bezet, maar was iets minder talrijk aanwezig in de fuiken.

Wat ons het meest verheugde, was het opduiken van de kamsalamander aan het einde van de inventarisatieperiode. Nu we in staat zijn om het waterniveau in het broek op peil te houden, is dit meer dan hoopvol voor de toekomst van deze amfibieën in het natuurgebied.

Paddenoverzet Bonheiden 2024

In Willebroek, Sint-Katelijne-Waver en Bonheiden waren ook dit voorjaar tientallen vrijwilligers in de weer om amfibieën over te zetten.

In Bonheiden liep de actie van 6 februari tot 22 maart. Over het algemeen doen de padden het niet goed, de dalende tendens blijft zich doorzetten. Dat was dit jaar vooral zichtbaar in de Molenlei, waar de kikkers het wel heel goed doen de laatste jaren. In de Peerlaar gaat het wel goed met de padden. Opvallend dit jaar was het grote aantal juvenielen, vooral kikkertjes. In de Bleukstraat stijgen de aantallen padden eindelijk opnieuw, na een bijna volledige ineenstorting van de populatie de voorbije jaren. Ook de aantallen salamanders zijn er terug in opmars.

En hier de aantallen:

Molenlei: 252 padden, 41 kikkers en 217 salamanders

Bleukstraat: 40 padden, 36 kikkers en 155 salamanders

Peerlaarstraat: 656 padden, 358 kikkers en 79 salamanders

Het paddenseizoen in Bonheiden werd afgesloten in de tuin van het bezoekerscentrum met een gezellige paddenborrel voor de medewerkers.

kamsalamander ©Tony Van den Broeck

©Wim Van Riet

©Ann Seynhaeve

26 mei - Ondanks regen toch vierhonderd wandelaars op vierde editie Walk for Nature

De Walk for Nature is een initiatief van Natuurpark Rivierenland en werd op 26 mei al voor de vierde keer georganiseerd. De start en finish lagen aan Ravestein in Boortmeerbeek. Van daaruit stapten de wandelaars door verschillende natuurgebieden in Boortmeerbeek, Bonheiden en Mechelen. Onderweg passeerden ze een zestal werken van de Animalinas-route.

Deelnemers konden kiezen uit afstanden van 8 en 16 kilometer. De 6 kilometer werd geschrapt door de hoge waterstand. Ook op zondag zelf bleven we niet gespaard van regen. Toch mochten we zo’n vierhonderd deelnemers verwelkomen. Samen zamelden zij 6.000 euro in. Dat bedrag wordt ingezet om de natuur rond Mechelen te beschermen en met elkaar te verbinden.

Intussen heeft Natuurpark Rivierenland ook het eindbedrag bekendgemaakt van het werk van het team Natuurpuntvrijwilligers tijdens de wedstrijden van KV Mechelen. Het bemannen van de inruilstanden voor herbruikbare bekers leverde 20.000 euro op. Daarmee wordt een missing link tussen het Mechels Broek en Mispeldonk weggewerkt.

1 mei - Geslaagd gezinsevenement in het Mechels Broek

Een van de weinige dagen in mei dat de zon volop scheen: de Wilde Snuitdag in het Mechels Broek. Een vierhonderdtal grote en kleine speurders trotseerden de plekken met modder en gingen op zoek naar Galli. Langs het pad vertelden natuurgidsen boeiende weetjes over sporen en konden kinderen leuke opdrachten doen. Hier en daar stonden ook tips om het verdwenen Gallowaykoetje te vinden. Na de tocht was het gezellig vertoeven in het veldcafé waar de mensen genoten van live wereldmuziek van AkT én de schaduw van de bomen!

We kregen een pak complimenten van enthousiaste ouders en heel wat 'modderduimen' van de kinderen.

Niet minder dan 48 vrijwilligers werkten mee op het parcours, in het veldcafé en achter de schermen. Dankjewel allemaal!

Nieuwtjes

Grote Sigmawerken in Heindonk

In Heindonk, ter hoogte van het drierivierenpunt Dijle, Nete en Rupel, zijn er grootschalige werken aan de gang. De werkzaamheden worden uitgevoerd in het kader van het Sigmaplan. Er wordt een bijkomend gecontroleerd overstromingsgebied aangelegd dat extra bescherming moet bieden bij extreem hoge waterstanden. Dit overstromingsgebied ‘Tien Vierendelen’ is het laatste overstromingsgebied dat wordt aangelegd in de buurt van het Zennegat. Het is een overstromingsgebied dat pas onder water zal komen te staan wanneer de drie andere overstromingsgebieden in de buurt volgelopen zijn.

De gebieden ‘Zennegat’ in Battel en ‘Grote Vijver’ in Walem zijn al een tijdje geleden ingericht en zijn volledig operationeel. Ze hebben niet alleen een veiligheidsfunctie maar omdat twee keer per dag, bij elk hoogtij, een deel van het water binnenstroomt, hebben ze ook een natuurfunctie. Een speciale sluis zorgt voor die getijdenwerking in het gebied.

Het gebied’ Bovenzanden’ in Heindonk bestaat al sinds 1981 maar recent werd er ook zo’n bijzondere in- en uitwateringssluis aangelegd. Wanneer deze sluis in werking wordt gesteld, zal de Bovenzanden ook een getijdengebied worden. Dat biedt geweldige kansen voor natuur in het gebied, het is een ware boost voor de biodiverstiteit.

Het overstromingsgebied ‘Tien Vierendelen’ dat momenteel wordt aangelegd, zal geen natuurfunctie krijgen. Het gebied blijft landbouwgebied en zal slechts zeer uitzonderlijk onder water komen te staan.

Picknickbank in Kauwendaal

Natuurgebied Kauwendaal werkt intussen een goed jaar samen met revalidatiecentrum Pastel. Over deze samenwerking las je al eerder in dit tijdschrift.

Hoe het allemaal begon? Coördinator Mathieu contacteerde het beheerteam met de vraag naar een rustige zitplaats in het gebied, weg van de drukke steenweg waar zij gevestigd zijn. Een plek voor overleg, lunch, bijpraten, tot rust komen. Kauwendaal, met een toegangsweg langs diezelfde steenweg, leek hiervoor de geknipte locatie.

“Wat met het zwerfvuil?”, was een eerste bedenking die leefde. Pastel garandeerde mee te waken over de toekomstige zitplaats door frequent zwerfvuil te rapen en waar nodig te maaien. Om snel te kunnen schakelen en meteen ook een testcase te hebben, werd alvast een tijdelijke zitplaats met boomstammetjes ingericht. Dat bleek prima te werken!

“Waar halen we de centen voor een degelijke bank?”, was een logische volgende vraag. Omdat deze samenwerking niet enkel over natuurbeheer gaat, maar ook over inclusie en lokale verbinding, kwam het idee om projectsteun aan te vragen bij Cera. Deze coöperatie investeert in maatschappelijk relevante projecten, ook op lokaal niveau. Aangezien elke organisatie in aanmerking komt om steun (maximum 3000 euro) aan te vragen voor een sociaal project, kon ook Natuurpunt Beheer een aanvraag doen. Die werd positief ontvangen… en intussen zijn de tijdelijke boomstammetjes vervangen door een stevige picknickset van Natuur- en Landschapszorg. Win-win voor alle partijen!

Kom jij ook een kijkje nemen? Tot dan!

© Kurt Stevens

Zomer in het bezoekerscentrum

In juli en augustus is het bezoekerscentrum vier dagen per week open: op maandag, donderdag en zaterdag van 13u30 tot 17u30 en op zondag van 10u tot 17u30. Er is een kleine winkelhoek en zowel binnen als in de tuin is het gezellig zitten met een sapje of een frisse biopint.

oproep

Heb je zin om deze zomer het bezoekerscentrum een keer open te houden, laat het weten via bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be.

Ann Pinceel neemt dan contact met je op.

wandelen

De onthaalmedewerker geeft je graag informatie over de wandelmogelijkheden in de buurt en je kan er de gratis wandelgids ‘Beleef jouw natuur in de buurt’ verkrijgen.

SNUIT-tas

Gezinnen met kinderen vanaf 5 jaar kunnen een snuittas uitlenen met leuke opdrachten om op ontdekking te gaan in het Mechels Broek

speurtocht

Volwassenen of gezinnen met oudere kinderen kunnen op zoek gaan naar de tien houten kastjes van de speurtocht ‘De bewoners van het Mechels Broek’. Gratis folder in het bezoekerscentrum of vooraf downloaden via natuurpunt.be/bc-mrg.

luisterwandelingen

Aan het bezoekerscentrum scan je met je smartphone de qr-code in van de Te Gekke Wandeling, het verhaal van Nikki die je op grappige manier vertelt wat wandelen doet voor de geest. Voor kinderen hangen er zes qr-codes van de radio2-snuitwandeling. Voor het wandelluisterspel Magisch Rivierenland vertrek je aan De Nekker en moet je een app downloaden op je smartphone. Meer info op wilderhistories.be/magisch-rivierenland

Nog tot 14 juli

Op safari langs de Binnendijle

Welke vlinders, libellen, vogels of planten ontdek jij in en rond onze Binnendijle?

Doe nog tot 14 juli mee aan een Bioblitz in de Mechelse binnenstad: we proberen op een maand tijd zoveel mogelijk dier- en plantensoorten te registreren langs de Binnendijle. De gratis app Obsidentify helpt je met het herkennen.

Op mechelen.be/bioblitz vind je meer info en nog allerlei andere leuke activiteiten om de natuur in onze stad te ontdekken.

Wist je trouwens dat je in en rond onze Binnendijle vroeger nog meer verschillende dieren en planten vond? Die biodiversiteit wil de stad herstellen met het masterplan Binnendijle.

Natuurpunt Mechels Rivierengebied bood in het kader van deze samenwerking met de stad, een aantal activiteiten aan in de Kruidtuin en langs de Binnendijle. Voor de vleermuizenavond (21 juni), nachtvlinderochtend (22 juni) en wandeling Natuur langs de Dijle (23 juni) komt dit tijdschrift waarschijnlijk net te laat, maar de doorlopende activiteit rond waterbeestjes aan Thomas More kan je wel nog meepikken (7 juli).

Meer info over deze activiteiten vind je op www.natuurpunt.be/np-mrg.

juni - juli - augustus

Insectenzomer van Natuurpunt

Natuurpunt brengt zoveel mogelijk insecten in kaart tijdens de Insectenzomer.

Meedoen is simpel. Download ObsIdentify en ga tot 31 augustus op zoek naar insecten. In je tuin, in het bos, of gewoon op straat, het kan echt overal. Elk insect telt.

Zoek je mee? Zo brengen we samen duizenden insecten in kaart. Zie ook www.natuurpunt.be/insectenzomer

Met onze Natuurpuntafdeling hebben we een aantal activiteiten gepland waarbij we verschillende groepen insecten, soms ook letterlijk, onder de loep nemen. Meer info vind je verderop in dit tijdschrift of op www.natuurpunt.be/np-mrg

• Zondag 7 juli, 10u - 12u Waterbeestjes in de Dijle, Mechelen

• Zondag 14 juli, 14u Van vlinderslag tot vliegensvlug in Broek De Naeyer, Willebroek

• Zondag 21 juli, 14u - 16u ‘De wesp bestaat niet’ in Mispeldonk, Bonheiden

• Zondag 28 juli, 14u - 17u Libellensafari op ’t Ven, Rijmenam

• Maandag 29 juli, 20u30 Nachtvlinders in het Mechels Broek, Muizen

• Zondag 11 augustus, 14u - 16u30 Insectenspreekuur in het Mechels Broek, Muizen

• Donderdag 15 augustus, 13u30 - 16u30 Fleurig gefladder in het Mechels Broek, Muizen

Doe mee via de ObsIdentify app of kijk op WWW.MECHELEN.BE/BIOBLITZ

Zondag 14 juli Big Jump in de Dijle Spring mee voor springlevend water

De Big Jump is een jaarlijkse, internationale actie die in 2002 werd opgezet door het European Rivers Network (ERN). De actie wordt in België gecoördineerd door GoodPlanet Belgium. Vorig jaar sprongen in ons land bijna 1900 moedige mensen op 28 locaties in het water op het moment dat er een storm over ons land passeerde. Dit jaar hopen we op een editie met nóg meer springers –en als het kan een straaltje zon.

In Mechelen nodigen Natuurpunt, de stad, Natuurpark Rivierenland en GoodPlanet Belgium jou uit om op 14 juli om klokslag 15 uur in het Keerdok in Mechelen te komen springen. Meer info op www.natuurpunt.be/np-mrg.

Net als duizenden burgers in de rest van België én over heel Europa, vragen we aandacht voor de waterkwaliteit in lokale waterlopen. Of we dat nu doen omdat proper water belangrijk is voor onze gezondheid, voor de biodiversiteit of voor ons welzijn… Er zijn 1001 redenen om mee te springen. Wat is die van jou?

Proper water is van levensbelang voor natuur, mens en dier, en de uitdagingen op het gebied van waterkwaliteit blijven bestaan. Ons grond- en oppervlaktewater is sterk vervuild en vaak van slechte kwaliteit. Metingen in 2023 wezen uit dat slechts 1 van de 195 Vlaamse waterlopen voldoet aan de Kaderrichtlijn Water. In onze regio komt daarbovenop dat de waterlopen belangrijke verbindingen zijn tussen de Natuurpuntgebieden die rond Mechelen de kern van het Natuurpark Rivierenland vormen.

Kom je mee springen om te laten zien dat jij springlevend water ook belangrijk vindt?

Donderdag 1 augustus

Zomerschilderen in Mechels Broek

Als je op 1 augustus een wandeling maakt in het Mechels Broek, is de kans groot dat je langs de Dijledijk een aantal schilders tegenkomt. In het kader van het project Zomerschilderen van de gemeente Bonheiden komt elke donderdag in juli en augustus een groep schilders samen op een mooie groene locatie. Op 1 augustus leggen de deelnemers het Mechels Broek vast op doek of papier. Pottenkijkers welkom!

2 tot 18 augustus Vogels ringen in het Mechels Broek

Zoals elk jaar worden ook deze zomer trekvogels geringd in het Mechels Broek. Wil je graag eens een blauwborst, rietzanger of karekiet van dichtbij bewonderen? Of te weten komen hoe en waarom vogels eigenlijk geringd worden? Breng dan eens een bezoekje aan het vogelringstation.

Bij mooi weer zijn de vogelringers al vroeg uit de veren en kan je na afspraak bij hen terecht met al je vragen. Ook een leuke belevenis voor kinderen.

Alleen na afspraak!

Bel hiervoor naar Steven, 0473 83 06 94 of Patrick, 0497 73 55 44.

Zondag 25 augustus

Heidefeest Krekelberg

Vier jaar na de inrichting van ons nieuwe heidegebied ‘de Krekelberg’ in Bonheiden zijn we fier om de mooie resultaten te kunnen tonen.

Je kan doorlopend tussen 14u en 17u onze infostandjes bezoeken. Je krijgt uitleg over planten en dieren die leven op de heide, over de geschiedenis en het ontstaan van heidegebieden en over heidebeheer.

In ons veldcafé kan je terecht voor een hapje en een tapje.

Je bent welkom tussen 14u tot 17u.

Er is geen parking in de buurt. Je moet een plekje zoeken in een van de omliggende straten. Maar nog beter, kom met de fiets of te voet.

Het gebied ligt tussen (noordelijk) de Oude Booischotsebaan en (zuidelijk) de Oude Schrieksebaan, net ten oosten van de Peulisbaan, Bonheiden. Langs al deze straten kan je het gebied inwandelen.

Info: Diane Appels, diane.appels@skynet.be

struikheide ©Diane Appels

Waarvan akte

Verscholen achter een rij oude kersenbomen langsheen de Bonheidensteenweg in Muizen ligt een rommelig maar gevarieerd stukje valleilandschap. Tot enkele jaren geleden werden hier op het hoge zandige stuk nog asperges gestoken. Als je honderd meter verder over een voormalig maïsakkertje naar het zuidwesten door het bosje loopt, haal je de helft van het jaar gegarandeerd natte voeten. Als je doorheen het landgebruik kan kijken, vind je hier een mooie overgang van erg droog naar kletsnat, met heel veel waardevolle natuurkansen.

Toen hier heel recent 4 hectare gronden te koop werden aangeboden, die de echte groene verbinding maken tussen de weilanden en het park van het Mechels Broek en Mispeldonk, hebben we geen seconde getwijfeld en zetten we de Natuurpunt handtekening onder de verkoopovereenkomst. Die handtekening geeft dit stukje Muizen voor altijd een duurzame natuurtoekomst. We hopen er nog dit najaar, tegen de steenweg aan, een flink stuk nieuw bos te planten dat aansluit bij de bestaande bosstructuren

in het gebied. Nog heel even geduld en je wandelt er tussen de bomen door van het Mechels Broek zomaar Mispeldonk binnen. Kunnen we nog veel duidelijker aantonen hoe we onze natuurgebieden stilaan met elkaar verbinden tot één grote brok aaneengesloten natuur in Natuurpark Rivierenland? Dat kunnen we uiteraard enkel waarmaken met jullie erg gewaardeerde steun!

Storten mag dus, heel graag zelfs!

Op rekeningnummer BE56 2930 2120 7588 van Natuurpunt vzw met vermelding “project 3799 Mechels Rivierengebied”.

Voor een gift vanaf 40 euro ontvang je een fiscaal attest, sponsort de staat dus een stukje mee en betaal jij in realiteit heel wat minder.

Erg veel dank in naam van al die natuur in zomerprachtkleed in ons Natuurpark Rivierenland.

©Bert Delanoeije

Gesignaleerd

Birdathon – 4 mei 2024

Op zaterdag 4 mei organiseerden we voor de derde keer een birdathon in de regio Mechelen. De vorige edities leverden respectievelijk 133 en 136 vogelsoorten op en verliepen telkens in uitstekende omstandigheden.

Deze editie begon ook met prima condities: mooi weer en een heldere lucht. De namiddag bracht evenwel onweersbuien.

We gingen op pad met in totaal 48 waarnemers en we voerden 2635 waarnemingen in op het portaal waarnemingen.be of mechelen.waarnemingen.be. Dat leverde een eindresultaat op van 132 soorten. Het gaat om 125 inheemse vogelsoorten en 7 exoten (waaronder de grote Canadese gans en de Nijlgans). Deze lijst geeft goed de vogelrijkdom weer binnen de regio met leuke soorten die tijdens alle edities al werden gezien zoals zomertaling, lepelaar, grote en kleine zilverreiger, zwarte specht, spotvogel, grote lijster en nachtegaal. Elk jaar duiken ook enkele nieuwe spectaculaire soorten op. Dit jaar zijn de nieuwelingen de zomertortel, woudaap en roerdomp, ijsduiker, blauwe kiekendief, ransuil, braamsluiper en gekraagde roodstaart.

Spectaculair was verder de waarneming van een fluiter. Deze soort liet zich de voorbije jaren slechts twee maal zien in de regio en dat was telkens tijdens de birdathon. Is dat toeval? Misschien niet en geeft het aan dat zo’n birdathon een ideale gelegenheid vormt om met z’n allen op een doorgedreven manier op zoek te gaan naar wat leeft en vliegt in de regio.

Bert Mestdagh

zwarte specht ©Diane Appels

Steeds meer vroege glazenmakers in onze regio

De vroege glazenmaker is een grote oranjebruine libel met opvallend smaragdgroene ogen. Op het achterlijf bevinden zich fijne zwarte lijntjes. Een mozaïekpatroon van lichte vlekjes op het achterlijf, zoals bij andere glazenmakers, ontbreekt. De bovenzijde van het tweede segment heeft een gele spijkervormige vlek. Op de zijkant van het borststuk bevinden zich twee gele banden waardoor je hem zou kunnen verwarren met de bruine glazenmaker. Zijn vleugels zijn echter helder, die van de bruine glazenmaker bruin.

De vroege glazenmaker is al vroeg in het jaar actief. Soms zie je ze al eind april. Vanaf eind mei tot half juli maak je de meeste kans.

Het was een zeldzame libel, maar ze doet het steeds beter. In onze regio dook ze voor het eerst op in 2017 in het Blaasveldbroek. Al snel werd ze in andere natuurgebieden in Willebroek en Heindonk waargenomen. Vanaf 2021 waren er waarnemingen in Sint-Katelijne-Waver en Muizen. Nu zijn er al waarnemingen in het Mechels Broek, Cassenbroek, en zelfs al in het Vrijbroekpark in Mechelen.

De vroege glazenmaker weet dus nu ook biotopen te koloniseren die voorheen ongeschikt waren.

Het gaat hierbij wel altijd om plekken met uitgebreide watervegetatie met vaak zones met riet of lisdodde. Behalve van de klimaatverandering zal ze zeker ook geprofiteerd hebben van de verbeterde waterkwaliteit.

vroege glazenmaker ©Diane Appels

Wist je dat?

Gele morgenster

Gele morgenster is de beloning van Moeder Natuur voor wie vroeg uit de veren geraakt. Wie pas na de middag gaat wandelen, zal deze prachtige bermplant nooit leren kennen. Vanaf 14u gaan de bloemen onherroepelijk dicht. Dan verdwijnt de slanke groene kelk van het bloemhoofdje in het omringende lange gras, net als de grasachtige bladeren. De pluisbol valt wel op, maar dan ben je sowieso te laat om de bloem te zien.

Dat planten een inwendige klok hebben, is al langer geweten. Linnaeus, de vader van de taxonomie, was vooral een eminent plantkundige. Hij ontwierp in 1748 met zijn ‘Horologium florae’ een plantaardige klok waarop de planten gerangschikt stonden al naargelang het uur dat ze openden of sloten! De gele morgenster is daarin de vroegste vogel: om drie uur ’s morgens gaat ze al open. Dat lijkt extreem vroeg, maar Linnaeus woonde dan ook in Uppsala, Zweden, en daar is het in de zomer vroeg licht… Zijn theorie was OK maar er is natuurlijk het feit dat het openen van planten ook bepaald wordt door weer en klimaat plus de breedtegraad van de plek waar ze groeien.

De interne klok is voor planten heel belangrijk. Dat planten dicht gaan ’s avonds en ’s morgens weer open komen, dat heb je zeker zelf al eens gezien. Planten met een verstoord dag/nachtritme zijn minder goed bestand tegen rupsenvraat! Slim van die planten? Neen, da’s ‘gewoon’ evolutie.

©Peter De Ridder

Een andere naam voor gele morgenster is Boksbaard. Die heeft niets met contactsport te maken, maar alles met de sik van een mannelijke geit. Als de kelkomwindsels ’s middags dicht gaan, steken er bovenaan aan het puntje nog onregelmatige franjes uit. Linnaeus, de man die zovele planten voorzag van een wetenschappelijke naam, had blijkbaar veel fantasie. ‘Tragos’ is een geit/bok en ‘pogon’ een baard en de geslachtsnaam Tragopogon was geboren.

Gele morgenster is een ‘composiet’, wat wil zeggen dat elke bloem eigenlijk een verzameling is van vele bloempjes op één hoofdje. In het geval van morgenster zijn dat allemaal lintvormige bloempjes, die bloeien in volgorde, in spiraalvorm te beginnen van de buitenste rand; de binnenste komen laatst open. De bruine buis in het hartje zijn de meeldraden die een gele stamper omringen die eruit ziet als een kleverige slangentong. Die moet het stuifmeel opvangen en omdat elke plant op zijn eigen tempo in bloei komt, is de kans groot dat dat stuifmeel van een andere plant afkomstig is, overgebracht door een bloembezoeker die al voor de middag op pad gaat.

Toen ik die bruine buisjes in het hart van een bloem eens van nabij wou bekijken, bleken ze te bewegen! Tientallen tripsen - minieme sapzuigers die je misschien kent als ‘donderbeestjes’ - kropen met zijn allen tegelijk uit de bloem. Met hun afmetingen, vorm en kleur waren ze perfect gecamoufleerd tussen de meeldraadbuizen!

Wanneer de plant uitgebloeid is en zaad heeft gezet, springt de pluisbol in het oog. Die is een pak forser dan die van de verwante paardenbloem. De individuele parachutes zijn niet alleen groter, ze zijn nog ingenieuzer. Elk langwerpig nootje hangt met een draadje onderaan een parachute die lijkt op een omgeslagen paraplu: de baleinen in de lucht en daartussen fijne gekroesde draadjes. De wind zorgt voor de vlucht, de zwaartekracht voor een perfecte landing, want alleen als het nootje met het puntje naar beneden in de grond terechtkomt, zal een nieuwe morgenster ontkiemen.

Peter De Ridder

©Peter De Ridder

©Peter De Ridder

©Peter De Ridder

©Peter De Ridder

Natuurgebied in de kijker

De Krekelberg, een mooi heidegebied in volle ontwikkeling

In de winter van 2020 startten we in Bonheiden met de inrichting van een nieuw heidegebied. We gaven het de naam ‘Krekelberg’, naar de krekel die een symboolsoort is voor de gemeente. De grote natuurwaarde van het heiderelict Peter Pan, vlak ernaast, was ons motief om aan heideherstel te gaan doen.

Midden in een groot dennenbos werd een open plek gemaakt. In de zone rondom werd het bos gedund waardoor een boomheide ontstond en dennen ruimte krijgen om op termijn uit te groeien tot monumentale bomen.

In het najaar van 2021 werd het open gedeelte van het gebied geplagd. De strooisellaag werd afgeschraapt tot aan de zaadbank waar oude heidezaden lagen te wachten op licht en water. In de natste zone werd een ondiep ven gegraven en een drainagesloot gedempt. In de droge zomer van 2022 kiemde er aanvankelijk alleen struikhei op de vochtigste plaatsen, maar de natte jaren 2023 en 2024 zorgden ervoor dat er nu overal al heideplantjes te zien zijn.

De drie types heide die we hoopten te krijgen (duinheide, natte heide en droge heide), zijn nu alle drie al mooi ontwikkeld. Bovendien kregen we er in de natte heide nog een mooi ven bij.

©Diane Appels

Landduinheide

Door het kappen van de bomen werd het reliëf van het landduin terug zichtbaar, dit levert een mooi golvend landschap op.

Heide op landduin is zeldzaam in Vlaanderen en uniek voor Bonheiden en ruime omgeving.

Vanuit het voormalige speelterrein Peter Pan vlogen vele zaden met de wind richting landduinheide. Deze lente vonden we in die zone al heel veel heidespurrie, buntgras, enkele planten zandblauwtje… Veel meer dan we durfden te verwachten.

Natte heide

Meer naar het oosten, richting Peerlaar, is er een nattere zone. In die buurt bloeit de dopheide al volop. We vonden er ook al tormentil. Ook dit type heide is zeldzaam in de regio.

Midden in de heide ligt een ven dat zelfs in de droge zomer water hield. Veel libellensoorten hebben er intussen hun thuis gevonden.

Droge heide

Wat mensen het meest aantrekt is de paarse bloemenzee van bloeiende struikheide. Wat de Krekelberg ook bijzonder maakt is dat er niet enkel struikheide groeit maar ook composieten zoals biggenkruid. Een pareltje is het zandblauwtje. Deze planten zijn samen met de struikhei topnectarplanten voor insecten. Vooral het zandblauwtje trekt zeldzame insecten aan.

Natuurbeleving

Het gebied is al een echte trekpleister voor natuurliefhebbers geworden. We plaatsten ook twee Natuurpuntzitbanken om nog meer van het landschap te kunnen genieten. Ze zijn bijna altijd bezet.

UITNODIGING

Kom jullie overtuigen dat het met de Krekelberg de goede kant uitgaat. Wij nodigen jullie alvast uit op ons Heidefeest op 25 augustus. Meer info op bladzijde 12.

rode maskerbij op zandblauwtje ©Diane Appels

dopheide ©Diane Appels

struikheide ©Diane Appels

©Diane Appels

kalender

ZA 6 juli - 9u tot 13u

Natuurwerkdag Zennebeemden Info/aanmelden: zennebeemden@gmail.com, 0476 98 90 77 (Pieter)

ZO 7 juli

doorlopend tussen 10 en 12 uur Waterbeestjes in de Dijle Trappen naar de Dijle bij de Thomas More Hogeschool, Zandpoortvest 60, Mechelen

ZO 7 juli - 10u tot 12u30

Bosbaden in het Mechels Broek bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen

Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

ZA 13 juli - 9u30 tot 12u30

Natuurwerkdag Kauwendaal

Info/aanmelden: natuurpunt.kauwendaal@gmail.com

MA 29 juli - 20u30

Nachtvlinders in het Mechels Broek bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

augustus

VR 2 tot ZO 18 augustus

Vogelringdagen in het Mechels Broek Bezoek na afspraak: Steven 0473 83 06 94 of Patrick 0497 73 55 44

VR 2 augustus - 8u

Vogels in het Mechels Broek met bezoek aan het vogelringstation bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen

ZA 3 augustus - 9u tot 13u

Natuurwerkdag Zennebeemden

Info en aanmelden: zennebeemden@gmail.com, 0476 98 90 77 (Pieter)

ZO 14 juli - 14u

Van vlinderslag tot vliegensvlug ingang Biezenweiden, Stuyvenbergbaan thv verkeersdrempel, Willebroek Info/inschrijven: www.provincieantwerpen.be

ZO 14 juli - 15u

Big Jump

Keerdok, Mechelen

ZA 20 juli - 13u tot 16u

Natuurwerkdag Stuivenberg info/aanmelden: roel_schrauwen@hotmail.com, 0492 61 31 96

ZO 21 juli - 14u

‘De wesp bestaat niet’ in Mispeldonk kruispunt Koningin Astridlaan en Lange Veldstraat, Bonheiden

Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

ZO 28 juli - 10u

Kauwendaal ingang gebied naast bushokje over Liersesteenweg 459, Mechelen

ZO 28 juli - 14u

Libellensafari op ’t Ven einde Waterleliestraat, Rijmenam

ZA 10 augustus - 9u30 tot 12u30

Werkdag Kauwendaal info/aanmelden: natuurpunt.kauwendaal@gmail.com, 0496 80 00 60 (Kurt)

ZO 11 augustus doorlopend tussen 14u en 16u30

Insectenspreekuur in het Mechels Broek aan de bomkraters bij de Dijledijk, Mechels Broek, Muizen

DO 15 augustus - 13u30

Fleurig gefladder in het Mechels Broek bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen

Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

ZO 18 augustus - 10u

Natuur in de stad trappen Sint-Romboutskathedraal, Onder-Den-Toren, Mechelen

ZA 24 augustus - 20u

Nacht van de Vleermuis op het fort van Walem ingang fort, Antwerpsesteenweg, Walem

Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

ZA 24 augustus - 10u tot 16u

Natuurwerkdag ‘t Ven info/aanmelden: diane.appels@skynet.be

ZA 24 augustus - 9u tot 12u

Natuurwerkdag Biezenweiden info/aanmelden: ine.colpaert@gmail.com

ZO 25 augustus doorlopend tussen 14u tot 17u

Heidefeest Krekelberg Bonheiden

september

ZA 7 september - 9u tot 13u

Natuurwerkdag Zennebeemden info/aanmelden: zennebeemden@gmail.com, 0476 98 90 77 (Pieter)

ZO 8 september - 13u30

Nazomer in het Mechels Broek bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen

Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

ZO 8 september - 14u

Fietstocht in Willebroek parking in Heindonkstraat, Klein-Willebroek

Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

ZA 14 september - 9u30 tot 12u30

Natuurwerkdag Kauwendaal info/aanmelden: natuurpunt.kauwendaal@gmail.com, 0496 80 00 60 (Kurt)

ZA 14 september - 10u tot 12u30

Natuurwerkdag Stuivenberg info/aanmelden: roel_schrauwen@hotmail.com, 0492 61 31 96

ZO 15 september - 14u

Sprinkhanen: een vloek of een zegen? ingang Biezenweiden, Stuyvenbergbaan thv de verkeersdrempel, Willebroek

Info/inschrijven: www.provincieantwerpen.be

ZA 21 september - 9u45

Natuurwerkdag Waverwoud

info/aanmelden: natuurpunt.skw@gmail.com

DI 24 en ZO 29 september

Mini-cursus Planten op reis

DI: 19u30 tot 22u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen

ZO: 14u tot 16u30, excursie Mechels Broek

Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

ZA 28 september - 19u

Sterrenpracht in het Mechels Broek bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen

ZA 28 september - 10u tot 15u

Natuurwerkdag Mispeldonk info/aanmelden: diane.appels@skynet.be

ZA 28 september - 9u tot 12u

Natuurwerkdag Biezenweiden

Info/aanmelden: ine.colpaert@gmail.com

Betonrapport

Mechels Rivierengebied verhardt

Eind februari publiceerden Natuurpunt en Breekijzer het Betonrapport 2024. De conclusies waren niet min. Elk jaar komt er in Vlaanderen evenveel verharding bij als het volledige grondgebied van de stad Mechelen. Om de doelstellingen van de betonstop te halen, moet tot 2050 per Vlaming jaarlijks 1m² netto worden onthard. Die ambitie is realistisch, maar vergt de onmiddellijke uitrol van een langdurige inspanning met duidelijke afspraken tussen Vlaanderen en lokale besturen. Zeker in het Mechels Rivierengebied.

311 m² verharding per inwoner

Vlaanderen kent een verhardingsgraad van maar liefst 15,2%. Daarmee is het een van de slechtste leerlingen van de Europese klas. Zoveel verharding zorgt voor meer overstromingen en hetere, drogere zomers. Bovendien versnippert een verspreide bebouwing ons landschap steeds meer, wat landbouw en natuur stevig onder druk zet. In plaats van al dat beton is er nood aan meer ruimte voor water en groen, onze natuurlijke spons en airco.

Op basis van de laatst beschikbare cijfers en in samenwerking met HOGENT bracht Natuurpunt de verharding op gemeentelijk niveau in kaart. Tussen 2013 en 2021 kwam er in totaal in heel Vlaanderen 14.827 hectare verharding bij of meer dan 5 hectare per dag. Gemiddeld genomen werd dus in Vlaanderen gedurende deze acht jaar een oppervlakte van meer dan tien voetbalvelden extra verhard, iedere dag opnieuw. De voortdurende verharding maakt dat de onthardingsopgave verder aantikt. Sinds de aankondiging van de Betonstop in 2016 gaat het al over een verdubbeling van de totale opgave: van pakweg 10.000 naar een dikke 20.000 hectare netto te ontharden. 20.000 ha netto betekent een onthardingsinspanning van 1 m² per Vlaming per jaar, vol te houden tot 2050. Maar in de realiteit zien we een andere beweging. Tussen 2013 en 2021 nam de verharding per Vlaming jaarlijks toe met iets meer dan 1 m². Van een zuiniger ruimtegebruik is dus nog steeds geen sprake.

Hoe zit het met onze regio?

Onze provincie Antwerpen levert met 17,3% de hoogste verhardingsgraad van alle Vlaamse provincies op. Om te voldoen aan de doelstellingen van de betonstop, moet er hier in totaal 5.299 ha onthard worden. Hiermee heeft Antwerpen de grootste totale onthardingsopgave van alle Vlaamse provincies.

Als we inzoomen op het Mechels Rivierengebied zien we dat Mechelen een verhardingsgraad laat optekenen die maar liefst 10% hoger is dan het Vlaams gemiddelde. Niet verbazingwekkend want we zitten hier natuurlijk in een stedelijke omgeving. Daarom is een belangrijkere parameter de verhardingsgraad per inwoner. Hier scoort Mechelen een pak beter met een gemiddelde van 191 m²/inwoner terwijl het Vlaams gemiddelde 311 m² is. De verhardingssnelheid in Mechelen gaat dan weer pijlsnel waardoor ze op de 10de plaats belandt van alle 300 gemeenten.

In Bonheiden is er minder verharding dan in een gemiddelde Antwerpse stad of gemeente. Toch zien we ook hier een stijging in de verhardingssnelheid van 161 m²/dag tussen 20132021. Ze belanden hierdoor op de 96ste plaats, onder het gemiddelde.

Ook in Willebroek is de verhardingssnelheid erg hoog met een gemiddelde van 369 m²/ dag waardoor de gemeente op plaats 27 van de 300 belandt. De gemeente heeft een onthardingsopgave van 101,3 ha tegen 2050.

We sluiten af met Sint-Katelijne-Waver die het met een verhardingsgraad van 24,1% ook niet bijster goed doet. Met een verhardingssnelheid van 286 m²/dag tov het Vlaamse gemiddelde van 169m²/dag belanden ze op de 42ste plaats. Neem de cijfers er zelf eens rustig bij via de QR-code hiernaast. In een educatief filmpje, te vinden op dezelfde webpagina, licht Natuurpuntmedewerker Frederik het rapport kort toe.

Politiek aan zet

Het is belangrijk om snel verhardingsneutraal te worden, om vervolgens werk te maken van netto ontharding. Deze ommezwaai zou heel eenvoudig kunnen, door een nieuwe vuistregel in te bouwen in het beleid: 1 m² verharden = elders 2 m² ontharden.

Natuurpunt lanceert het rapport niet toevallig in 2024: lokale en bovenlokale verkiezingen bieden een uitgelezen kans om de handen in elkaar te slaan en om de juiste acties uit te rollen. Het rapport en de fiches per gemeente bieden besturen daartoe alvast een concrete onthardingsopgave, en tal van aanbevelingen. Zo roepen we gemeenten op om de Vlaamse onthardingsdoelstellingen te vertalen in het eigen Lokale Ruimtelijke Beleidsplan, werk te maken van lokale groenplannen en daarbij te voorkomen dat verdichten gepaard gaat met extra verharding en in in de meerjarenbegroting voldoende budgetten te voorzien om zowel de actieve als preventieve onthardingsdoelstellingen binnen het eigen werkingsgebied stapsgewijs te realiseren. Ontdek de andere aanbevelingen voor beleidsmakers van gemeenten in ons Betonrapport op pagina 41.

Beheer

Naast de publieke werkdagen komen soms kleine groepjes van beheerteams samen om in hun gebied een klus uit te voeren. Wil je graag aansluiten bij het beheerteam van een bepaald natuurgebied, kijk dan even in de lijst op blz 39 en neem contact op met de verantwoordelijke.

Een ongewoon hooiseizoen

Voor Natuurpunt verliep het hooiseizoen chaotisch. Wij hebben droge graslanden en vochtige graslanden. Voor de droge graslanden viel het allemaal wel mee. De vochtige graslanden kregen dit jaar wel extreem veel water te verwerken. Vooral graslanden in de buurt van beken kwamen niet droog te staan sinds eind oktober of liepen meermaals onder. Het gras rotte, groeide niet zoals het hoort. Bloemen waren op sommige plaatsen amper te zien. Kortom een rotjaar voor deze graslanden. De planning van de hooiwerkzaamheden werd totaal in het honderd gestuurd. Er wordt elk jaar een maaischema opgesteld maar dat kon dit jaar niet gevolgd worden. De eerste graslanden worden normaal in de tweede helft van mei gemaaid. Zo verschraalt de vegetatie het snelst. Telkens wordt dan een stuk grasland gespaard om altijd en overal toevluchtsoorden te hebben voor dieren. Bij het schrijven van dit artikel was absoluut nog geen sprake van maaien in de nattere stukken en tegen de zomer zal al het water nog steeds niet weg zijn. Gevolg van al deze weerellende is dat veel graslanden dit jaar alleen begraasd gaan kunnen worden en een beheerbeurt gaan missen.

Werken in het Mechels Broek

Nu de beheerplannen voor het natuurgebied zijn goedgekeurd en de projecten getoetst zijn aan de andere dossiers (o.a. Wetlands4cities) kan met de uitvoering van heel wat plannen gestart worden. De voorbije winter kwamen als eersten de bruggen over de Boeimeerbeek aan bod. Ze werden stevig en stabieler tot tevredenheid van onze bezoekers.

De komende maanden staat in het Mechels Broek de vernieuwing van de oude kijkhut achter de vijver op het programma. We hebben de ambitie om een constructie te laten bouwen op twee niveaus. Gelijktijdig zou er naast de kijkhut een plas-draszone komen tussen de vijver en het achterliggende rietveld waardoor meer ruimte ontstaat om het rietveld uit te breiden. Toekomstige gevleugelde bewoners voor dit gebied hebben zich er al jaren gemanifesteerd.

De nieuwe kijkhut houdt zeker rekening met de wensen van de vogelwaarnemers en fotografen. We hopen dan ook dat het eindresultaat naar hun gading zal zijn en dat het een belangrijke meerwaarde wordt voor de bezoekers en natuurliefhebbers van het gebied. De eerste werken hebben we zelf al aangevat met scholen, bedrijven en JNM.

© Diane Appels

©Tony Van den Broeck

Natuurwerkdagen

Broeihopen voor de ringslang

Bij het woord slangen gaan veel mensen gruwen. Slangen? Leven die hier? Blijkbaar wel. De ringslang, een NIET-GIFTIG reptiel, heeft het vrij moeilijk in Vlaanderen. Zij kan tot 20 jaar oud worden, leeft veelal in natte gebieden en eet amfibieën, kikkers, visjes en gelijksoortig klein grut. Het vrouwtje kan 1,20 m lang worden. De slang bijt de mens niet en vormt voor ons geen enkel gevaar. Zelf heeft ze aan ooievaars en roofvogels wel ernstige vijanden.

Gezien het Mechels Broek een ideale habitat is voor de ringslang, proberen we haar een steuntje in de rug te geven door het aanleggen van broeihopen. Na de winter en de paartijd gaan de vrouwtjes op zoek naar afvalhopen waar natuurlijke warmte (broei) in aanwezig is. Dit jaar vonden we een jonge ringslang in een van de hopen. Een jong vergt een vader en een moeder en is dus het bewijs dat er al minstens drie slangen aanwezig zijn. Mocht je ze zien, laat ze dan met rust en geef ze de kans om in dit gebied verder te overleven.

Natuurbeheer is een werkwoord. Om onze natuurgebieden in conditie te houden is immers een aangepast beheer nodig. Dat gebeurt deels door een professionele terreinploeg en deels door vrijwilligers.

Zin om mee te doen? Meld je dan vooraf aan via de vermelde contactpersoon. Hij/zij laat je weten waar er afgesproken wordt.

KERN BONHEIDEN

‘t Ven ZA 24 augustus, 10u tot 16u

Mispeldonk ZA 28 september, 10u tot 15u

Info/aanmelden: diane.appels@skynet.be

KERN MECHELEN

Fort van Walem Wil je uitgenodigd worden op de zomerwerkdag?

Info/aanmelden: wveldeman@gmail.com (Willy)

Kauwendaal ZA 13 juli, 10 augustus en 14 september, 9u30 tot 12u30 Afspraak: voetbalveldje (via weg naast Duivenstraat 77) We sluiten af met iets fris!

Info/aanmelden: natuurpunt.kauwendaal@gmail.com, 0496 80 00 60 (Kurt)

Stuivenberg ZA 20 juli, 13u tot 16u, maaien Sylvesterbos ZA 14 september, 10u tot 12u30, bamboe verwijderen Japans bos en maaien nieuwe aanplant

Info/aanmelden: roel_schrauwen@hotmail.com, 0492 61 31 96

Zennebeemden ZA 6 juli, 3 augustus en 7 september, 9u tot 13u Afspraak: pomphuis (hoofdingang Zennebeemden)

Info/aanmelden: zennebeemden@gmail.com, 0476 98 90 77 (Pieter)

KERN SINT-KATELIJNE-WAVER Waverwoud

ZA 21 september, 9u45 tot einde werken

Info/aanmelden: natuurpunt.skw@gmail.com. Een week vooraf ontvang je dan meer info over de afspraakplaats en de werken.

KERN WILLEBROEK

Biezenweiden ZA 24 augustus en 28 september, 9u tot 12u • Het voorjaar was nat, kletsnat. Planten hadden meer dan voldoende water om weelderig te groeien en te bloeien. Nu de meeste planten zijn uitgebloeid geven we ze een maaibeurt. Op deze manier zorgen we ervoor dat ze volgend jaar weer kunnen schitteren. Kom je mee maaien en gras afvoeren? Wij voorzien een hapje en een drankje. Info/aanmelden: ine.colpaert@gmail.com

©Tony Van den Broeck

Zondag 7 juli

Waterbeestjes in de Dijle

Twee activiteiten over kleine beestjes voor kinderen vanaf 5 jaar (ook leuk voor grote mensen)

Een unieke kans om te ontdekken welke kleine beestjes onder water leven en ze eens van dichtbij te kunnen bekijken!

Doorlopend tussen 10u en 12u aan de trappen naar de Dijle bij de Thomas More Hogeschool, Zandpoortvest 60, Mechelen

Zondag 11 augustus

Insectenspreekuur in het Mechels Broek

Als het niet regent die zondagnamiddag, ga dan eens op stap in het Mechels Broek. Zowel langs de AS-route als de rode lus, kom je dan in de buurt van de bomkraters de "insectenprofessor" tegen. Zit je met een vraag over insecten? Misschien weet professor Johan het antwoord wel. Ook als je zelf geen vraag hebt, vertelt hij graag honderduit over deze boeiende beestjes. Hij laat je enkele soorten van dichtbij zien en geeft tips over wat je zelf kan doen om hen te helpen.

Doorlopend tussen 14u en 16u30 dichtbij de bomkrater langs het wandelpad, Mechels Broek, Muizen

Vakantietip!

Verken het Mechels Broek met een SNUITbeleeftas

Zin om met je ouders op ontdekking te gaan in het Mechels Broek?

Leen dan in ons bezoekerscentrum in Muizen een snuitzakje uit met leuke opdrachten en materiaal om je tocht extra uitdagend te maken.

Rode pijltjes wijzen de weg en tien genummerde snuitbordjes tonen waar je een opdracht kan uitvoeren. In de tas zit niet alleen de bundel met opdrachten, maar ook een verrekijker, een meter, een loeppotje en nog veel meer. Door te zoeken en te puzzelen, te kijken en te luisteren, maak je kennis met de wondere wereld van de natuur. Een snuitzakje lenen kost 5 euro en kan in juli en augustus elke maandag-, donderdag- en zaterdagnamiddag vanaf 13u30 en op zondag vanaf 10u. Terug binnenbrengen moet voor 17u. De wandeling is 2,2 km lang. Veel ontdek- en speelplezier!

Meer info: Ann Pinceel, bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be

Startdag JNM Mechelen

Zaterdag 21 september

JNM, Jeugdbond voor Natuur en Milieu, is de beestigste jeugdbeweging voor alle kinderen en jongeren van 7 tot 26 jaar. JNM is samen de natuur intrekken, ravotten en op kamp gaan. Natuurstudie, natuurbeheer en milieu zijn de drie thema's. Maar ze maken vooral veel plezier! Altijd en overal, liefst met zoveel mogelijk JNM’ers samen.

De activiteiten van JNM Mechelen gaan meestal door op zaterdagnamiddag en starten vaak in het bezoekerscentrum van Natuurpunt in Muizen.

Maandag 29, dinsdag 30 en woensdag 31 juli

Natuur.avontuur in het

Mechels Broek

© Ann Pinceel

Houdt je kind van buiten spelen?

Vindt het (kriebel)beestjes ook zo fijn? Wil het weten welke planten eetbaar zijn? Steekt het al eens graag de handen uit de mouwen om de natuur een handje te helpen?

Kortom: is het wild van de natuur?

Dan is JNM precies wat jullie zoeken! Tijdens de startdag op 21 september kan je kind komen kennismaken met de groep en de natuur in het Mechels Broek.

Nodig gerust een vriendje uit om mee te gaan!

De jongste groep is volzet, maar zat je het (bijna) voorbije schooljaar in het 4de, 5de of 6de leerjaar, kan je misschien nog meedoen. Schrijf je dan vlug in! Drie dagen ga je samen met gidsen op tocht en beleef je vanalles in de natuur: kriebelbeestjes zoeken, vogels kijken, waterdiertjes scheppen, op bezoek bij de vogelringer, knutselen met natuurmateriaal, spelen…

Op maandag en dinsdag van 9u tot 17u, op woensdag van 8u tot 17u.

Meer info en inschrijven: Ann Pinceel, bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be

Deelnameprijs: 48 euro voor Natuurpuntleden, 40 euro voor een broer of zus. Een gezinslidmaatschap kost 38 euro.

Piepers (1ste tot 6de leerjaar) zijn welkom van 10u tot 17u.

Ini’s (1ste tot 4de middelbaar) kunnen blijven overnachten tot zondagochtend 10u. Pini’s (6de leerjaar) kiezen zelf of ze meedoen met de piepers of de ini’s.

Info en inschrijven jnm.be/nl/afdelingen/jnm-mechelen

Vorming

24 en 29 september

Mini-cursus Planten op reis

Planten staan met hun wortels in de grond en toch geraken ze waar ze moeten zijn. Daar hebben ze elk zo hun manier voor en daar gaat deze mini-cursus over. Peter De Ridder brengt ons verhalen over bessen en zaden en hoe ze op reis gaan.

Lezing: dinsdag 24 september, 19u30 tot 22u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen

Excursie: zondag 29 september, 14u tot 16u30, Mechels Broek met vertrek aan het bezoekerscentrum 25 euro (18 euro voor leden van Natuurpunt)

Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

Vanaf 1 oktober Cursus natuurbeheer

Orchideeën verschijnen niet zomaar op een terrein, de grauwe klauwier ook niet. Je moet weten met welke maatregelen je iets kan doen voor de natuur.

Op het verkeerde tijdstip maaien kan een moeras vernielen. Om een bos te leren kennen, kijk je best niet naar de bomen maar wél naar wat er in de kruidlaag groeit. Ruigtes zijn belangrijk voor ongewervelden en verdienen een aangepast beheer.

Deze cursus geeft inzicht in de samenhang tussen soorten, het landschap, het natuurgebied én de beheerder. Ook jij kan meehelpen aan het natuurbeheer van Natuurpunt!

De cursus bestaat uit 10 delen

• 5 theorielessen door Jens Verwaerde, lesgever Natuuracademie, op dinsdagavonden 1, 8, 15 oktober, 5 en 12 november om 19u30 in het bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen

• 5 plaatsbezoeken/praktijklessen op zaterdagvoormiddagen 5, 12, 19, 9 en 16 november

120 euro (90 euro voor leden van Natuurpunt)

Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

©Wim Dirckx

©Pixabay

7 en 12 oktober

Mini-cursus Gekorven diertjes

De insectenzomer zijn we heelhuids doorgekomen en vorige herfst besteedden we al heel wat aandacht aan spinnen met een eigen mini-cursus.

Deze nieuwe mini-cursus gaat over allerlei kleine veelpotige beestjes, de ‘gekorven diertjes’ die noch insect, noch spin zijn.

Peter De Ridder laat ons kennismaken met het onvermoed boeiende leven van o.a. duizend- en miljoenpoten, pissebedden, hooiwagens, teken en mijten.

Lezing: maandag 7 oktober, 19u30 tot 22u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen

Excursie: zaterdag 12 oktober, 14u, Kauwendaal met vertrek naast Duivenstraat 77, Mechelen

25 euro (18 euro voor leden van Natuurpunt)

Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

Donderdag 7 november

Lezing Natuur in muziek, muziek in natuur

Een bloemlezing over hoe tal van componisten en liedjesschrijvers zich lieten inspireren door de natuur, over hoe tal van planten en dieren “muziek” maken én wat deze natuurgeluiden met ons doen.

Hans Vermeulen, lesgever Natuuracademie en zelf muziekleerkracht en klassiek pianist, laat je kennismaken met natuurgeïnspireerde muziek en componisten.

Start: 19u30, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen

Deelname: 14 euro (10 euro voor leden van Natuurpunt)

Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

duizendpoot ©Pixabay

De natuur in

21, 22 en 23 juni • Bioblitz

De kans is klein, maar als dit tijdschrift al voor vrijdag 21 juni bij jou in de bus stak, kan je misschien nog inschrijven voor drie activiteiten van de Bioblitz die dat weekend in stad Mechelen doorgaan. Meer info en inschrijven in de activiteitenagenda van www.natuurpunt.be/np-mrg.

• Vrijdag 21 juni, 21u45: Vleermuizen in en rond de Kruidtuin

• Zaterdag 22 juni, 8u30: Nachtvlinders

• Zondag 23 juni, 10u: Planten langs de Binnendijle

Zondag 7 juli • Waterbeestjes in de Dijle

Ook in kader van de Bioblitz organiseren we samen met VMM een activiteit rond waterbeestjes in de Dijle. VMM geeft een demo rond het bemonsteren en determineren van macro-invertebraten en geeft info rond de waterkwaliteit van de Dijle. Een Natuurpuntgids laat je de gevonden kleine beestjes van dichtbij zien en vertelt er boeiende weetjes over. Kom zeker eens langs! Ook heel leuk voor kinderen. Doorlopend tussen 10u en 12u aan de trappen naar de Dijle bij de Thomas More Hogeschool, Campus De Vest, Zandpoortvest 60, Mechelen. Vooraf inschrijven is niet nodig.

Zondag 7 juli • Bosbaden in het Mechels Broek

Een workshop bosbaden is meer dan een wandeling. Door bewust de natuur in te gaan, kom je in contact met je natuurlijke omgeving en ervaar je intens het leven om je heen. Tijdens deze workshop trek je met een kleine groep in stilte het Mechels Broek in en maak je op een andere manier kennis met de natuur. Je verlaagt je tempo en ervaart hoe de natuur je kan helpen om bewuster in het moment te staan en dieper in contact te komen met je intuïtie. Je wordt uitgenodigd om gerichte oefeningen te doen die je zintuigen prikkelen. Daardoor registreer je meer wat je ziet, hoort, voelt, proeft en ruikt. Een bosbadsessie brengt je in het hier en nu en geeft je energie, ruimte en inspiratie voor frisse ideeën.

Deze activiteit wordt begeleid door Mireille Debord, erkend Bosbadgids van Bosbaden Vlaanderen en is georganiseerd in samenwerking met CM Gezonde Buurt.

Start: 10u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen. Einde rond 12u30. Lengte wandeling: 5,5 km Deelnemen kost 5 euro incl. drankje & versnapering Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

©CM Gezonde Buurt

Zondag 14 juli • Van vlinderslag tot vliegensvlug

De provincie begeleidt deze wandeling in het Broek De Naeyer. Samen met de domeinwachter ga je op zoek naar vlinders met prachtige kleuren en namen zoals de atalanta, de dagpauwoog, de gehakkelde aurelia,… Let op: Honden zijn niet toegelaten.

• Afspraak: 14u, ingang Biezenweiden, Stuyvenbergbaan thv verkeersdrempel, Willebroek

• Meer info en inschrijven via www.provincieantwerpen.be

Zondag 21 juli • ‘De wesp bestaat niet’ in Mispeldonk

Wespen hebben een zeer slechte reputatie. In de nazomer verpesten ze onze terrasjes en we moeten steeds op onze hoede zijn om niet gestoken te worden. Met de opkomst van de Aziatische hoornaar is het beeld van de wesp er nog negatiever op geworden. Maar DE wesp bestaat niet. Er zijn duizenden soorten wespen en het overgrote deel van deze insecten laat ons gerust. Maar… ze zijn vooral enorm belangrijk voor de natuur en zelfs voor de mens. Tijdens deze wandeling willen we de verscheidenheid aan wespen onder de aandacht brengen maar ook onze verwondering en bewondering voor deze insecten delen.

Wespen zijn onmisbaar in onze wereld! Een wereld zonder wespen is niet leefbaar voor de mens.

• Start: 14u, kruispunt Koningin Astridlaan en Lange Veldstraat, Bonheiden. Einde rond 16u.

• Lengte wandeling: 2 km

• Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

• Gidsen: Nikolaas Viaene, 0498 85 04 69, nikolaas.viaene@hotmail.com en Emmanuel Lesaffre, 0486 909608, emmanuel.lesaffre@kuleuven.be

Zondag 14 juli

Big Jump in Mechelen

Allen daarheen! Meer info op blz 11

Zondag 28 juli • voormiddag Kauwendaal

Kauwendaal is misschien wel ons meest gevarieerde natuurgebied, een lappendeken van verschillende biotopen. Deze keer bezoeken we de boomplantwei en de boorden van de Otterbeek.

• Start: 10u, ingang gebied naast bushokje over Liersesteenweg 459, Mechelen

• Lengte wandeling: 4 km

• Gids: Peter De Ridder, 015 20 55 72, peter.petra@telenet.be

Zondag 28 juli - namiddag • Libellensafari op ’t Ven

Kom je mee op libellensafari in ’t Ven? Wil je iets meer te weten komen over libellen en er eens eentje van dichtbij zien of vasthouden? Je mag er ook zelf proberen te vangen, breng dus gerust een net mee, wij voorzien er ook een aantal. Ook een leuke activiteit voor kinderen! Het heeft het hele jaar veel geregend. Een groot deel van ’t Ven zal nog onder water staan. Laarzen zijn dus zeker nodig.

• Start: 14 u, einde Waterleliestraat, Rijmenam. Parkeren in aangrenzende straten, kom liefst met de fiets. Einde rond 17u.

• Gidsen: Johan Denonville, johan.denonville@telenet.be en Diane Appels, diane.appels@skynet.be

Maandag 29 juli • Nachtvlinders in het Mechels Broek

Jan wandelt samen met jullie van het bezoekerscentrum naar een plek in het Mechels Broek en vertelt onderweg over het leven van nachtvlinders.

Op het moment dat het begint te schemeren, worden veel nachtvlinders actief. Er wordt dan een lichtval opgesteld. Als het donker is, worden heel wat soorten aangetrokken door de lamp en kan je ze goed zien.

• Start: 20u30, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen

• Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

• Gids: Jan Soors, 0499 59 32 87, jan.soors@inbo.be

©Diane Appels

Vrijdag 2 augustus

Vogels in het Mechels Broek

met bezoek aan het vogelringstation

Twee keer per jaar vindt een heuse vogelverhuis plaats. De trek naar hun winterverblijf begint voor zangvogels al in juli. Gust vertelt tijdens de wandeling hoe vogels zich voorbereiden op hun verre tocht en welke gevaren ze hiervoor moeten trotseren.

Hij neemt je ook mee naar het vogelringstation van het Mechels Broek waar je te weten komt hoe en waarom vogels eigenlijk geringd worden. Met wat geluk kan je enkele vogelsoorten van heel dichtbij bewonderen!

• Start: 8u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen

• Lengte wandeling: 4 km

• Gids: Gust De Weerdt, 0477 77 10 19, august.de.weerdt@telenet.be

Zondag 11 augustus

Insectenspreekuur in het Mechels Broek

Doorlopend tussen 14u en 16u30. Leuk voor groot en klein! Meer info op blz 27.

Donderdag 15 augustus • Fleurig gefladder in het Mechels Broek

De zomer is de tijd bij uitstek om vlinders en andere insecten te bekijken en te bewonderen. Ook in het Mechels Broek fladderen heel wat fleurige soorten rond. Kom alles te weten over dagvlinders (en meer) tijdens deze wandeling. Kinderen kunnen gerust mee.

• Start: 13u30, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen. Einde rond 16u30.

• Honden niet toegelaten.

• Lengte wandeling: 5,5 km

• Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg, ook late beslissers zijn welkom.

• Gids: Koen van Vooren, 0477 86 15 90, k_vanvooren@hotmail.com

©Ann Pinceel

bruin blauwtje ©Diane Appels

Zondag

18 augustus

• Natuur in de stad

Traditioneel bezoeken we in het voorjaar de zuidelijke helft van de binnenstad, in de zomer is het de beurt aan de noordelijke helft. De zomer is het seizoen bij uitstek voor de muurbloempjes en straatmadeliefjes in het begijnhof. We gaan ook op zoek naar waterjuffers, schaatsenrijders en andere beestjes in en rond onze vlietjes.

• Start: 10u, trappen Sint-Romboutskathedraal, Onder-Den-Toren, Mechelen

• Lengte wandeling: 3 km

• Gids: Peter De Ridder, 015 20 55 72, peter.petra@telenet.be

Zaterdag 24 augustus • Nacht van de Vleermuis op het fort van Walem

Aan het einde van de zomer piekt de activiteit van vleermuizen. De jongen zijn uitgevlogen en er wordt druk gewerkt aan de volgende generatie.

In het fort van Walem komen in deze periode heel wat vleermuizen samen om te paren en hun winterverblijf te verkennen. Dat zorgt al enkele jaren voor mooie waarnemingen. We starten deze Nacht van de Vleermuis met een korte wandeling door het fort. Daarna is er buiten een presentatie over het leven van vleermuizen. Afsluiten doen we weer met een kleine wandeling, nu in de duisternis, gewapend met zaklamp en batdetector.

• Start: 20u, ingang fort, Antwerpsesteenweg, Walem.

• Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

• Info: Filip Van den Wyngaert, 0476 25 37 45, filip.vdw@telenet.be

Zondag

25 augustus

• Heidefeest Krekelberg

Vier jaar na de inrichting van ons nieuwe heidegebied ‘de Krekelberg’ in Bonheiden zijn we fier om de mooie resultaten te kunnen tonen. Iedereen welkom!

Meer info op blz 12

Zondag 8 september• Nazomer in het Mechels Broek

De zomer loopt stilaan naar zijn einde maar toch is er nog van alles in de natuur te beleven, zeker in het Mechels Broek. Koen neemt je mee op pad en weet heel wat te vertellen over wat er allemaal kruipt, fladdert en fluit.

• Start: 13u30, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen. Einde rond 16u30.

• Lengte wandeling: 5,5 km

• Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg, ook late beslissers zijn welkom.

• Gids: Koen van Vooren, 0477 86 15 90, k_vanvooren@hotmail.com

Zondag 8 september • Fietstocht in Willebroek

Tijdens deze fietstocht van een 20-tal kilometer verkennen we de natuur tussen Klein-Willebroek en het Zennegat. Op verschillende plaatsen wordt gestopt voor een woordje uitleg over de plaats waar we langs rijden en over de bijzondere natuur die daar aanwezig is. Otters en bevers, slikken en schorren, visdieven en modderkruipers, turfputten en stuifduinen,… ze komen allemaal aan bod.

• Start: 14u, parking in Heindonkstraat, Klein-Willebroek

• Lengte fietstocht: 20 km

• Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg

• Gids: Tom Bal, tom.bal.natuurpunt@gmail.com

Zondag 15 september • Sprinkhanen: een vloek of een zegen?

De provincie begeleidt deze wandeling in het Broek De Naeyer. Met de domeinwachter duik je onder in de wereld van de sprinkhanen. Zo leer je onder meer het verschil tussen een krekel en een sprinkhaan en kom je te weten waar de naam ‘sabelsprinkhaan’ vandaan komt.

• Start: 14u, ingang Biezenweiden, Stuyvenbergbaan thv verkeersdrempel, Willebroek

• Honden niet toegelaten.

• Meer info en inschrijven: www.provincieantwerpen.be

Zaterdag 28 september • Sterrenpracht in het Mechels Broek

Vraag je je vaak af welke sterren aan de hemel staan te schitteren als je 's avonds een blik omhoog werpt? Ga mee op pad om de bijzondere sterren te bekijken en geniet onderweg van de geluiden en ervaringen van de natuur in het donker.

• Start: 19u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen. Einde om 21u30.

• Honden niet toegelaten.

• Lengte wandeling: 4,5 km

• Voorzie wandelschoenen en een zaklamp.

• Gids: Dorien Evenepoel, dorien_evenepoel@hotmail.com

©André Ceulemans

Natuurstudiewerkgroep Beneden-Dijle

Elke dinsdagvoormiddag gaat deze groep op stap, meestal in een natuurgebied in de buurt, soms verder weg. In de zomer worden vooral planten onder de loep genomen. Iedereen is welkom. Voor het jaarprogramma en meer info kan je terecht bij Marie-Louise, ml.selleslach@telenet.be, 015 51 59 02.

natuur.crypto

Op www.cryptochris.be vind je tips, meer opgaven en de oplossing.

Voor de meeste excursies moet je niet vooraf inschrijven.

Indien wel vereist, staat dit erbij vermeld.

Met onze activiteiten flits ontvang je de meest recente informatie.

Schrijf ervoor in met bovenstaande QR-code

A de koning van de duisternis

B houterige heelkundige

C verzameldier C 81218

D Mechelse koekoek, njamnjam! D 11 161111

E voordracht over De Roos E 16 16172021

F treitertapuit, kwelkaketoe, plaagpapegaai F 182215 16

G smoes van een zwerm nestverlaters G 2 16197

H De Schorre, Rivierenhof, Averegten op het www H 6 232020

I belangenvereniging voor fauna I 6 1020 1013

J Boer zkt Vrouw (tv) J 9 41521 55

K snoeksloerie, makreelmadam, forelfeeks K 131

L poezengevangenis

M troep van clochards

8 20148

N rebelse haan N 4 2311 88223

natuur.crypto

Natuurgebieden

Rupel

(Broek De Naeyer)

Zennegat

BiezenweidenPolder

Willebroek

(Blaasveldbroek) Zennegat

(Robbroek) Zuur Bemke

Bonheiden

Bruinbeekvallei

Rudy Meeus rudy.meeus@telenet.be 0478 29 87 09

Cassenbroek, Mispeldonk en Pikhakendonk

Geert Van D’huynslager geertvandhuynslager@gmail.com, 0471 99 15 73

Joost Dewyspelaere joost.dewyspelaere@skynet.be, 015 51 69 97

Mechelen

Barebeekvallei

Philip Jackson

philip.jackson@natuurpunt.be, 0487 344 702

Battelaer, Warande en Zuur Bemke

Patrick Van Herp patrick.vanherp@hotmail.com, 0497 73 55 44

Fort van Walem

Filip Van den Wyngaert filip.vdw@telenet.be, 0476 25 37 45

Kauwendaal

Kurt Stevens natuurpunt.kauwendaal@gmail.com 0496 80 00 60

Goorbosbeekvallei

Spoorwegzaten

Brede Zeyp

Hondsbossen

Gasthuisbossen

Vossenbergbos Fort

Stuyvenberg

Zennebeemden Kauwendaal

Mechels Broek

Tony Van den Broeck

tonynatuurpunt@gmail.com, 0479 08 35 12

Gust De Weerdt august.de.weerdt@telenet.be, 0477 77 10 19

Stuyvenberg

Roel Schrauwen roel_schrauwen@hotmail.com, 0492 61 31 96

Zennebeemden zennebeemden@gmail.com

Broek

Bruinbeekvallei Waverwoud

Zuurbossen

Peulisbossen

Mispeldonk Cassenbroek 't Ven

Barebeekvallei

Tom Boermans 0497 51 83 63 Pieter Schepers 0476 98 90 77

Willebroek

Biezenweiden

Wim Candries 0472 29 87 32

Sint-Katelijne-Waver

Gasthuisbossen, Hondsbossen en Zuurbossen

Jimmy Luyckx jimmy.luyckx@gmail.com, 0470 72 66 84

Vossenbergbos

Simon Jacobs sim.jacobs@gmail.com, 0495 43 74 98

Pikhakendonk

Eeckelenbos en Spoorwegzaten

Frank Hadermann

frank.hadermann@skynet.be, 015 31 55 05

Luc Fillée luc.fillee@telenet.be, 0473 34 22 72

OP DE GRENS

Natuurpunt Boortmeerbeek Pikhakendonk

Frans Dhaenens frans.dhaenens@telenet.be, 015 61 79 61

Natuurpunt De Putter Peultenbossen

Lucien Verschoren

lucien.verschoren@telenet.be, 0496 98 64 39

Peulisbossen

Joeri Verrept joeri.verrept@gmail.com 0484 49 94 57

Natuurpunt Oude Spoorweg Goorbosbeekvallei (bos 3)

Peter Geschier

peter.geschier@telenet.be, 0477 69 96 76

Mosterdpot Lutgarde Van Driessche lutgarde.van.driessche@telenet.be, 0485 55 97 13

Mechels

Afgiftekantoor 2800 Mechelen 1 P206001

driemaandelijks tijdschrift van Natuurpunt Mechels Rivierengebied Afzender en VU: Ann Pinceel - p/a Muizenhoekstraat 7 - 2812 Muizen

juli - augustus - september 2024

bpost

PB- PP BELGIE(N) - BELGIQUE