Leden van Natuurpunt Mechels Rivierengebied en Natuurpunt De Putter ontvangen dit driemaandelijks tijdschrift gratis. Andere Natuurpuntleden kunnen voor 2025-26 een abonnement nemen door 8 euro over te schrijven op rekening BE42 0013 6468 8754 met als vermelding ‘tijdschrift 2025-26’.
NATUURPUNT DE PUTTER
Natuurpunt De Putter telt 380 leden en is actief in Putte. Een team van gedreven vrijwilligers maakt daar werk van meer en betere natuur.
Planten- en dierenwaarnemingen in onze regio: www.mechelen.waarnemingen.be
NATUURPUNT MECHELS RIVIERENGEBIED
Giften - Reservatenfonds
Schrijf je gift over op rekening BE56 2930 2120 7588 van Natuurpunt met vermelding ‘project 3716 De Putter.' Vanaf 40 euro wordt een fiscaal attest afgeleverd.
Lid worden
Het lidgeld bedraagt 38 euro per gezin tot eind 2026. Overschrijven op rekening BE17 2300 0442 3321 BIC GEBABEBB van Natuurpunt, met vermelding ‘(nieuw) lid via De Putter’.
Dankzij bijna 4150 leden en een stevige ploeg vrijwilligers werkt Natuurpunt Mechels Rivierengebied aan de bescherming en verdere ontwikkeling van de natuur in Bonheiden, Mechelen, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek. Digitaal afdelingsnieuws
Contactpersonen
Natuurpunt Mechels Rivierengebied
Jorn Van de Velde, 0493 02 96 97, jorn.vandevelde@gmail.com
Website, Facebook en Twitter www.natuurpunt.be/mechelsrivierengebied www.facebook.com/NatuurpuntMechelsRivierengebied twitter.com/NatuurMechelen
Bezoekerscentrum
Planten- en dierenwaarnemingen in onze regio: www.mechelen.waarnemingen.be
Activiteitenflits: aanvragen via de startpagina van onze website www.natuurpunt.be/np-mrg
Giften - Reservatenfonds
Schrijf je gift over op rekening BE56 2930 2120 7588 van Natuurpunt met vermelding ‘project 3799 Mechels Rivierengebied’. Vanaf 40 euro wordt een fiscaal attest afgeleverd.
Lid worden
Het lidgeld bedraagt 38 euro per gezin tot eind 2026. Overschrijven op rekening BE17 2300 0442 3321 BIC GEBABEBB van Natuurpunt, met vermelding ‘(nieuw) lid via Mechels Rivierengebied’.
Teksten: Diane Appels, Wim Candries, Peter Delvaux, Peter De Ridder, Frank De Roover, Mario Engels, Frank Hadermann, Caroline Heylen, Godelieve Janssens, Erika Mackelberghe, Carla Morlion, Ann Pinceel, Kurt Stevens, Jorn Van de Velde, Koen van Vooren, Robin Verachtert, Myrtle Verhaeven, Johan Verheyden, Lucien Verschoren, Sofie Versweyveld
Terwijl ik dit schrijf, is een cruciale campagne vanuit Natuurpunt en andere Europese natuurbeschermingspartners lopende: als reactie op een publieke bevraging roepen zij iedereen massaal op om brieven te sturen naar Europa om verschillende onderdelen van de Europese natuurwetgeving niet te ontmantelen. Tegen dat dit tijdschrift bij jullie verschijnt, weten we hopelijk of dat een impact had en of onze leefomgeving deftig beschermd kan blijven.
De zomer is ogenschijnlijk een rustige periode, maar schijn bedriegt vaak. Diverse nieuwsberichten en studies brachten weer aan het licht hoe onze leefomgeving en wetgeving continu onder druk staan. In het begin van de zomer verschenen zo de resultaten van het Watermonsters-onderzoek, waaruit bleek dat, omwille van onze gebrekkige ruimtelijke ordening, een klein deel van de Vlamingen mee verantwoordelijk is voor slechte waterkwaliteit in heel wat waterlopen. Dat terwijl we in ‘27 eigenlijk overal een goede waterkwaliteit zouden moeten halen.
De brand in Tomorrowland zette enkele weken later de impact van materiaalgebruik in de schijnwerpers: in verschillende natuurgebieden zijn wellicht vele fijne resten en microplastics verspreid geraakt, een nieuwsbericht dat zelfs de nationale media haalde.
En hoe gaan we om met die uitdagingen? Op Europees niveau alvast door de kop in het zand te steken en de Europese natuurwetgeving beetje bij beetje verder te ontmantelen. De LIFE-middelen, een boost voor lokale natuurontwikkeling en vele bijkomende voordelen voor de maatschappij, zijn niet meer geoormerkt en ondertussen wordt nog verder aan de wetgeving gerommeld. Wetgeving die ons állemaal zou moeten beschermen.
Om dan naar een laatste nieuwsbericht te verwijzen: verbaast het dat sommigen uit de natuur- en milieubeweging radicaler naar de zaak beginnen te kijken en extremere acties ondernemen? Deze vraag werd in het midden van de zomer gesteld en ik moet toegeven: soms voel ik ook de nood aan een meer radicale opstelling. Niet in de zin dat ik me ergens wil gaan vastbinden, maar wel dat ik tot de ‘kern’ of ‘wortel’ van de zaak wil doordringen (de oorspronkelijke betekenis van het woord) en actief nadenk over een grondigere/ diepgaande systeemverandering, om zo de toekomst beter veilig te stellen. Denk je mee?
Op 13 juli sprongen we tijdens de Big Jump met een 150-tal mensen in het water van het Mechelse Keerdok.
Waarom sprongen we? We wilden aandacht vragen voor een betere waterkwaliteit. Dat is niet alleen goed voor de natuur, maar ook voor de mens, zoals de vele geïnteresseerde zwemmers tonen.
Onder hen ook Mechels schepen van Klimaat Arthur Orlians en minister van Omgeving & Landbouw, en fervent zwemmer, Jo Brouns. Kortom: goed gezelschap!
Dat er altijd wat nieuws te ontdekken valt in je eigen omgeving, mocht een 25-tal fietsers ervaren tijdens een verkenning van hun gemeente onder begeleiding van Frank en Peter. Elke deelnemer zei na de tocht dat hij/zij nog een nieuw plekje had ontdekt en verwonderd was over het werk van kern Sint-Katelijne-Waver.
In totaal reden we 30 kilometer, maar zelfs dan konden we niet alles laten zien. Iets voor volgend jaar?
4 september Natuurpint Fort van Walem
Op 4 september vond de eerste Natuurpint, georganiseerd door kern Mechelen, van dit seizoen plaats. We trokken het mysterieuze Fort van Walem in en leerden bij over de geschiedenis van het Fort en de vleermuizen die er nu leven. Bedankt aan iedereen die erbij was!
Bioblitz Binnendijle in Mechelen
Wegens het grote succes in 2024 werd ook dit jaar een Bioblitz georganiseerd. Bedoeling van een Bioblitz is dat binnen een bepaalde periode (in dit geval van 14 juni tot en met 14 juli 2025) zoveel mogelijk planten- en diersoorten geregistreerd worden (via ObsIdentify).
Om de biodiversiteit in en rond de Binnendijle te tonen, werden ook gegidste activiteiten voorzien: waterbeestjes vangen met Johan Denonville i.s.m. VMM, een vleermuizenavond met Filip Van den Wyngaert en insecten appen met Xavier Suykens. Peter De Ridder mocht tijdens een zondvloed een vogelwandeling gidsen, (met de gewaardeerde assistentie van een echte vogelkenner, Gilles Smeyers en dochter) en de zondag daarop ook nog een plantenwandeling in gelukkig drogere omstandigheden.
Aan het einde stond de teller van de Bioblitz op 1173 waarnemingen van in totaal 407 verschillende soorten planten en dieren, ingebracht door 122 natuurliefhebbers. Vorig jaar waren het 100 soorten meer maar we kunnen het weer inroepen als spelbreker.
De organisatie van de Bioblitz bewijst dat Stad Mechelen aandacht heeft voor natuur in de stad. Dat ze daarvoor een beroep doet op Natuurpunt is belangrijk. Bovendien heeft de Bioblitz de ogen geopend van heel wat Mechelaars voor natuur in hun nabije omgeving.
Een nieuw werk in de Animalinasreeks te Bonheiden
Graffitikunstenaar Dzia bracht in de Koningin Astridlaan op de betonnen afsluiting van het Imelda Ziekenhuis een nieuw werk aan, ‘de heide’. Het werk is 200 meter lang en is een hommage aan de lokale fauna want het symboliseert de diersoorten die op de heide te vinden zijn.
De heide op Mispeldonk in Bonheiden ligt letterlijk aan de achterdeur van het Imeldaziekenhuis. Natuurpunt herstelde de kleine heide waardoor er nu heel wat solitaire bijen zitten. Het is in korte tijd een van de rijkste bijengebieden van Vlaanderen geworden, er zitten meer soorten dan in heel de Kalmthoutse heide.
Dit werk werd gefinancierd door Vlaanderen, Imeldaziekenhuis en Gemeente Bonheiden en maakt deel uit van de 107 km lange Animalinasroute (www.animalinas.be) van Natuurpark Rivierenland.
Dankjewel JNM
Na twee jaar te moeten overslaan door de nattigheid heeft de Jeugdbond voor Natuur en Milieu en een groep ‘oude sokken’ (want zo word je genoemd als je afzwaait bij JNM) tijdens hun zomerkamp het trilveen terug kunnen maaien. Bergen maaisel werden versleurd. Het ziet er nu weer pico bello uit. Duizendmaal dank JNM!
Nieuw natuurgebied de Warande verbindt Robbroek en den Battelaer Op 4 juli werd het nieuwe natuurgebied De Warande (12 ha) geopend. Een wandelpad van ongeveer één kilometer tussen de Leestsesteenweg en het Vorendonkstraatje doorkruist het gebied en realiseert tevens een wandelverbinding tussen het Robbroek (65 ha) en den Battelaer (65 ha).
Oude kaarten tonen de Warande als een uitgestrekte waterrijke zone met broekbossen en hooibeemden. Doorheen dit landschap meandert de Stannebeek (op historische kaarten ook aangeduid als Steenebeek of Sint-Annabeek), die in den Battelaer uitmondt in de Zenne. De natte hooibeemden raakten tijdens de 20ste eeuw in onbruik. In de Warande werden ze omgevormd tot productiebossen met Canadese populier (Populus × canadensis), een hybride van Amerikaanse populier (Populus deltoides) en zwarte populier (Populus nigra). Dankzij hun snelle groei levert de Canadapopulier al na 15 tot 25 jaar een aanzienlijke houtopbrengst, die gebruikt wordt als licht constructiehout of voor verpakkingsmateriaal.
Hoewel functioneel voor de houtindustrie, geldt de Canadapopulier niet als kroonjuweel van een ecologisch waardevol bos. Door zijn uitheemse oorsprong mist hij de biologische interacties die inheemse soorten wél onderhouden. Sommige insecten, zoals de populierenpijlstaart, populierenboktor en wilgenhoutrups, maken er gebruik van, maar het ecosysteem dat deze bomen vormen, ondersteunt aanzienlijk minder insecten-, vogel- en schimmelsoorten dan een inheems bos.
Daarom focust het beheer van het gebied op het herstel en bevordering van inheemse biodiversiteit. Boomsoorten als zomereik, wintereik, zoete kers, haagbeuk, winterlinde en zwarte els worden aangeplant of via spontane verjonging ondersteund. Langs de bosranden verschijnen struiken en lagere boomsoorten met hoge ecologische waarde, waaronder eenstijlige meidoorn, gele kornoelje, Gelderse roos, hazelaar, lijsterbes en kardinaalsmuts.
Haagplantacties
2025
Heel wat gemeenten organiseren ook dit najaar samenaankopen van hagen en bomen voor hun inwoners. Mis deze kansen niet om je tuin nog aantrekkelijker te maken voor vogels, insecten én jezelf! Willebroek
Natuurpunt Willebroek doet al meer dan 30 jaar mee aan de actie 'Behaag...Natuurlijk’. Tot 24 oktober kan je tegen voordelige prijzen streekeigen haagplanten aankopen. Dit jaar zijn er, naast een ruim aanbod haagplanten, weer enkele fruitbomen in het aanbod opgenomen. Ze zorgen voor een formidabele bloei, een paradijs voor wilde bijen en hommels. Terwijl het fruit, al dan niet afgevallen, een belangrijke voedselbron is voor vogels en vlinders. Ook knotwilgpoten en klimplanten kunnen besteld worden. Meer info en bestellen kan via www.willebroek.be/nl/behaag-natuurlijk-2025-bestelling. Je bestelling is pas geldig na betaling. Het bestelde plantgoed kan op 29 november afgehaald worden op de gemeentelijke werkplaats tussen 9 en 11u.
Voor de 31ste keer organiseert kern Sint-Katelijne-Waver samen met het gemeentebestuur een haagplantactie. Dit jaar wordt de actie gekoppeld aan de campagne #BOOMjetuin.
Meer info en bestellen (tot 26 oktober): www.sintkatelijnewaver.be/ haagplantactie
Bonheiden
De samenaankoop ‘Bonheiden boomt’ wordt georganiseerd door de milieuraad en de gemeente.
Meer info en bestellen: www. bonheiden.be/bonheidenboomt (tot 31 oktober)
Mechelen
Wil je op de hoogte gehouden worden van toekomstige ‘Boom zoekt grond’-acties, vul dan je gegevens in op www.mechelen. be/boomzoektgrond-op-de-hoogte
Zwaluwtellingen in Bonheiden Rijmenam
Kalender 2026
Met elke maand een prachtige foto gemaakt door gepassioneerde natuur- en landschapsfotografen is de Natuurpuntkalender 2026 een geweldig cadeau voor natuurliefhebbers. De kalender meet 20 x 30 cm en heeft veel schrijfruimte.
Prijs: 12 euro
Als je de kalender in het bezoekerscentrum of via een van onze vrijwilligers koopt, gaat de opbrengst rechtstreeks naar lokale aankopen van natuur.
Na het rampjaar 2024 met nog maar 18 bezette huiszwaluwnesten, telden we dit jaar 32 bezette huiszwaluwnesten. Dat is nog maar een fractie van het recordjaar 2019 toen er 113 nesten waren, maar we durven hopen dat het opnieuw de goede richting uitgaat.
Regionaal Landschap Rivierenland liet een aantal mestplankjes lager hangen zodat predatoren niet meer bij de nesten raakten. Dat heeft het tij waarschijnlijk doen keren.
De boerenzwaluwen houden stand, maar ze krijgen het moeilijk. Ze zijn dit jaar laat en verspreid toegekomen tussen eind maart en half mei. Zit de steeds groter wordende Sahara die zij moeten overvliegen hier voor iets tussen?
Lancering eerste fotopaal van Natuurpunt in den Battelaer
Den Battelaer zal er binnen twee jaar heel anders uitzien. In het kader van het LIFE wetland programma wordt de oorspronkelijke bedding van de Zenne hersteld en de zandwinningsputten die zich gedeeltelijk op de historische bedding bevinden, natuurlijker in het landschap geïntegreerd. Wandelaars worden uitgenodigd om deze veranderingen in beeld te brengen. Daartoe werd er op een uitzichtplatform een fotopaal geplaatst, op de oorspronkelijke Zennedijk, 150 meter verwijderd van de huidige Zennedijk en pal naast een van de stuwtjes die werden gebruikt om de hooibeemden te bevloeien. Je kan er je smartphone in een vaste beugel plaatsen en de foto uploaden via een QR-code. De beelden worden gebundeld in een timelapse die de evolutie zal tonen doorheen de seizoenen en de jaren.
De fotopaal is de eerste van tien die in alle Vlaamse provincies zullen verschijnen. Het project is een onderdeel van het Europese LIFE Wetlands4Cities-programma en loopt in samenwerking met de stad Mechelen en medesponsor Cummins. De nog prille timelaps en verdere informatie over nut van deze fotopaal kan je vinden op www.chronolog.io/site/NAT101
Zondag 5 oktober
Klimaatmars
Net nu we de natuur het hardst nodig hebben, laten onze beleidsmakers het afweten. Het Vlaamse klimaatplan is pijnlijk onvoldoende en op Europees niveau wordt de bescherming van onze natuur en het klimaat op de lange baan geschoven. Tijdens de Klimaatmars geven we een oorverdovend signaal dat politici niet kunnen negeren. Een signaal voor de natuur, voor het klimaat en voor onze toekomst.
Stap mee met Natuurpunt.
Vertrek om 13u aan de grote fontein, Koning Albert II laan 30, Schaarbeek (vlakbij station BrusselNoord)
Meer info en inschrijven in de agenda van www.natuurpunt.be
Zie ook affiche op blz 11.
7 oktober, 6 november, 2 december Natuurpinten
Kern Mechelen organiseert elke maand een 'Natuurpint' rond een interessant thema. Hét moment om andere Natuurpunters te ontmoeten en gezellig samen te zijn. Of je nu gewoon geïnteresseerd bent in Natuurpunt, lid bent of je je al jarenlang inzet als vrijwilliger: iedereen is welkom!
Telkens van 19u45 tot 22u in het bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7 in Muizen.
Aanmelden via de activiteitenagenda op www.natuurpunt.be/np-mrg
Dinsdag 7 oktober - Vrijwilligerswerking kern Mechelen
Ben je benieuwd hoe je je als Natuurpunt-vrijwilliger kan inzetten bij kern Mechelen en de werking rond het bezoekerscentrum? Kom dan zeker naar deze infoavond! Je ontmoet er andere vrijwilligers en krijgt info over de brede waaier aan mogelijkheden. Je kan bijvoorbeeld meewerken op natuurwerkdagen en andere activiteiten, helpen bij de paddenoverzet, meedenken in het kernbestuur, infostands bemannen …
Donderdag 6 november - Natuur(activisme) in de stad
In een grotere stad als Mechelen ontstaan na verloop van tijd makkelijk (rest)gronden waar de natuur welig tiert en biodiversiteit zijn thuis heeft, maar die op papier geen natuur (mogen) zijn. Dat roept vragen op en zorgt vaak voor clashes tussen de verschillende visies op stadsontwikkeling en natuur in de stad. Hoe komt dat en hoe kunnen we daarmee omgaan?
Rond dit onderwerp, met een focus op enkele cases in Brussel, rondde Kato Van Speybroeck recent haar doctoraatsonderzoek af. Ze komt ons vertellen wat ze daaruit geleerd heeft en we discussiëren hoe we dat kunnen toepassen in de Mechelse context.
Dinsdag 2 december - Verwilderen
Linde De Vroey (1990) is schrijver en wildernisfilosoof. Ze studeerde geschiedenis en filosofie en werkte aan de UAntwerpen aan een doctoraatsonderzoek rond de culturele aspecten van rewilding.
In april verscheen haar boek "Verwilderen. Over de grenzen van natuur en cultuur.” Daarin levert ze een pleidooi voor verwildering, een ode aan de wildernis ver weg en dicht bij, en een filosofische zoektocht naar wilde natuur binnen en buiten het menselijke leven. Linde stelt dit boek graag aan jullie voor, waarbij we niet alleen reflecteren over de grenzen tussen natuur en cultuur, maar ook samen de soms dunne grens tussen rewilding en ’traditioneel’ natuurbeheer kunnen verkennen.
Vrijdag 10 oktober Spelletjesavond in
het bezoekerscentrum
Op 10 oktober is het zover: de langverwachte nieuwe editie van onze (natuur)spellenavond. Zowel beginnende als meer gevorderde spelfanaten kunnen aanschuiven voor een avond bordspelplezier. Ken je de spelregels niet? Geen nood, de spellen worden voor je uitgelegd en er is ook een duidelijke speluitleg voorhanden.
Een greep uit het aanbod: Forest Shuffle, Photosynthesis, Wingspan, Cascadia, Floresta, Leaf, Arboretum, Bosbuit, Ecosystem, Fungi, Wonder Woods, Harmonies, Renature, Meadow, Beez, Alpina, Reef, Flutter, Mycelia, Evolution Climate, Nestlings, Canopy, Songbirds, Earth en Similo Wilde Dieren.
19u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen
Graag vooraf inschrijven via www.natuurpunt.be/np-mrg (max. 30 deelnemers)
P.S. Gevorderde spelfanaten die een langer spel willen uittesten, kijken misschien graag al eens op BoardGameGeek.com
Woensdag 15 oktober Bescherm de natuur die je liefhebt
Bijna iedereen heeft wel een favoriet stukje natuur. Eentje waar je altijd tot rust komt, inspiratie opdoet of waar je mooie jeugdherinneringen aan koestert. Door Natuurpunt op te nemen in je testament kan je ervoor zorgen dat jouw favoriete natuur voor altijd beschermd wordt. Dat beloven wij.
Wil je meer informatie over de mogelijkheden om Natuurpunt als goed doel op te nemen in je testament? Dit najaar organiseert Natuurpunt De Putter een infomoment met Joost Verbeke, verantwoordelijk voor testamenten bij Natuurpunt. Hij kent zowel de juridische als de praktische kant van de materie. 15u of 19u, lokaal Natuurpunt De Putter, Tinstraat 9b, Putte
We ontvangen je een kwartier voor aanvang met koffie en een stukje taart.
Graag vooraf aanmelden via testamenten@natuurpunt.be.
Vrijdag 5 december Putterquiz t.v.v. de Putse natuurgebieden.
De Putterquiz, georganiseerd door Natuurpunt De Putter, wordt gepresenteerd door Eric Goyvaerts. Het is een algemene quiz met ook vragen over de natuur. Elke quizliefhebber zal hier zijn gading vinden en voor elke deelnemer is een prijs voorzien.
Een quizteam mag maximaal uit 5 personen bestaan.
De quiz gaat door in de parochiezaal, Patronaatsweg 1, Putte.
Aanvang om 20 uur stipt. Deuren open vanaf 19u.
Vooraf inschrijven is verplicht en kan via mail naar eddie.bogaerts1 @telenet.be en door overschrijving van 25 euro op rekeningnummer BE78 9799 7249 1386 van De Putter met vermelding van de naam van de ploeg en de contactpersoon.
Meer info: eddie.bogaerts1@telenet.be, 0474 96 86 10.
Steenmarters en andere marterachtigen hebben een heel verborgen levenswijze. Onderzoek van levende dieren is daarom geen sinecure. Dode dieren onderzoeken is dan een valabel alternatief. Het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) heeft daarom eind vorige eeuw een netwerk opgericht van vrijwillige medewerkers, die bereid zijn in Vlaanderen dood gevonden dieren op te halen en af te leveren aan het INBO. Het onderzoek dat het INBO uitvoert op de dode dieren heeft heel wat interessante resultaten opgeleverd.
Op 11 december om 20u organiseert de milieuraad van Bonheiden in de Krankhoeve (Grote Doelstraat) een infoavond over de resultaten van het marternetwerk, met speciale aandacht voor de steenmarter. Vooraf inschrijven is niet nodig.
Onderzoeker Jan Gouwy van het INBO is de gastspreker. Hij is coördinator van het marternetwerk en werkt aan tal van projecten rond verspreiding, ecologie en beheer van roofdieren in Vlaanderen.
Geschenkverpakking biobier
Ben jij op zoek naar een origineel en lekker geschenk? Wil je iemand verrassen met een leuke samenstelling van bio-bieren?
Je kan kiezen tussen een verpakking met vier flesjes Dale, het biobier dat speciaal voor onze afdeling gebrouwen wordt, of een met vier verschillende flesjes Gageleer: Original, Superior Dark, Sour White en Alcohol free.
Prijs: 17 euro
Te koop in het bezoekerscentrum.
Vrijwilligers gezocht
Creatieve fondsenwerver met hart voor natuur
Onze natuurgebieden groeien en dat is fantastisch! Om die groei te ondersteunen, hebben we extra fondsen nodig. Daarom zijn we op zoek naar een enthousiaste vrijwilliger die zelfstandig kan werken én graag samenwerkt met andere bestuursleden.
Wat ga je doen?
Je krijgt de ruimte om eigen initiatieven uit te werken. Je kan hierbij rekenen op de ondersteuning van het afdelingsbestuur.
Denk aan:
• nieuwe fondsenwervingsideeën bedenken en realiseren
• andere vrijwilligers engageren voor de fondsenwervingsacties
• contacten met bedrijven opvolgen en uitbouwen
• lid worden van het afdelingsbestuur
Wie zoeken we? Iemand die:
• zelfstandig kan werken en initiatief durft nemen
• creatief is in het bedenken van acties
• graag samenwerkt en communiceert met andere vrijwilligers
• een hart heeft voor natuur en engagement
Interesse?
Neem dan contact op met Jorn Van de Velde (voorzitter) via 0493 02 96 97.
Engageer je voor meer natuur op KV Mechelen!
Elke thuismatch is een ploeg van 25 vrijwilligers nodig achter de toog en bij de bekers & merchandising, om 1100 euro op te halen voor de projectrekeningen van de Natuurpuntafdelingen van Natuurpark Rivierenland.
Je beschikbaarheid doorgeven kan via forms.gle/As3c7fbjYXWkTK3S8. Met vragen kan je terecht bij Nele De Munter of Katleen Jacobs, kvm@natuurpunt.be.
Bussers gezocht voor Putte
Je kan ons helpen door in enkele straten dit tijdschrift te bussen. Vooral in Beerzel-dorp zijn we nog op zoek naar enkele vrijwilligers. Een mooie kans om je buurt en de leden van De Putter beter te leren kennen.
Neem contact op met Lucien Verschoren, lucien.verschoren@telenet.be
Beleidsnieuws
Maenhoevevelden opnieuw bedreigd
Verscholen achter de woonstraten aan de Mechelsesteenweg, in de wijk Nieuwendijk in Sint-KatelijneWaver, liggen de Maenhoevevelden. Een nog onbebouwd, overwegend nat gebied van ongeveer 20 ha, waar weides, bossen en boslinten elkaar afwisselen en waar de Maanhoevebeek zich doorheen slingert. Opnieuw dreigt deze waardevolle open ruimte deels te verdwijnen voor 400 wooneenheden. Eerder was het als deelgebied opgenomen in het GRUP ‘afbakening regionaalstedelijk gebied Mechelen’, dat in werking is sinds maart 2023 (GRUP= Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan).
Het openbaar onderzoek loopt van 19 augustus tot en met 17 oktober 2025 en iedereen kan suggesties, opmerkingen of bezwaren indienen op het ontwerp GRUP. Natuurpunt diende tijdens het openbaar onderzoek van het ontwerp-GRUP van de afbakening een bezwaarschrift in en zal dat nu opnieuw doen. Hopelijk jij ook?
Meer info op www.vlaanderen.be/ maenhoevevelden.
Wil je graag in onze beleidswerkgroep meedenken over dossiers zoals deze? Laat dan iets weten via jorn.vandevelde@gmail.com
Beleidswerkgroep
De Raad van State vernietigde dit deelgebied op 18 oktober 2024, waardoor de herbestemming naar woongebied werd teruggedraaid. Het deelgebied wordt nu echter hernomen vanaf de voorlopige vaststelling van het ontwerp GRUP.
We vinden het onbegrijpelijk dat de Vlaamse Overheid, die zelf ijvert voor een bouwshift en het vrijwaren van overstromingsgevoelige gebieden, een GRUP opstelt dat hier precies het omgekeerde mogelijk maakt. Bouwen in een vallei verergert de wateroverlast en tast de ecologische waarde van het gebied aan. Ook heeft stad Mechelen de ambitie om te groeien tot 120.000 inwoners, wat reeds veel bijkomende woningen impliceert. Moeten er dan vlak over de grens ook nog woningen bijkomen, in een wijk die nu al een hoge mobiliteitsdruk kent en slecht bereikbaar is met het openbaar vervoer?
Natuur in Putte
De Peulisbossen, een natuurgebied met uitbreidingsmogelijkheden
Het oudste natuurgebied van De Putter
De Peulisbossen zijn het oudste natuurgebied van De Putter, in eigendom van Natuurpunt sinds februari 1995.
Het is een vochtig gebied, waarvan een derde het hele jaar onder water staat. Het bos vormt immers een overstromingsgebied voor de Rehaegenbeek.
Het gebied ligt grotendeels op Putte, maar vele omliggende bossen en weilanden zijn Bonheidens grondgebied.
Begin jaren negentig werden er massaal populieren gekapt voor het maken van klompen. De blokmaker was toen Louis Van Looy, de laatste burgemeester van Rijmenam (en grootvader van de huidige burgemeester van Bonheiden). Hij steunde onze plannen om de 5,6 ha bos aan te kopen.
De voorbije dertig jaar kregen we stukken van OCMW-Mechelen in beheer en konden we enkele omliggende percelen aankopen zoals een deel van het Meutterbos en een weiland aan de Rehaegenstraat. Nu heeft de afdeling in Putte meer dan 10 ha in beheer en is uitbreiding zeker mogelijk naar Peulis toe en met percelen gelegen in Bonheiden.
De Peulisbossen zijn een gesloten loofboscomplex met enkele poelen en grachten. Het bestaat vooral uit aangeplante populieren, een volgroeid zomereikenbos, abeel-, elzen- en wilgenbroeken, een hakhoutbos van Amerikaanse eik en tamme kastanje, en ook een stukje dennenbos. Het bos is omzoomd door weilanden, doorweven met mooie houtkanten.
De aanwezigheid van dalkruid wijst op een oud bos. Natte open plekken en weilanden zorgen voor een soortenrijke bodemvegetatie, tormentil en veel zeggesoorten zoals pilzegge, ijle zegge, ruige zegge, zompzegge, elzenzegge, hazenzegge en zwarte zegge.
Bijzonder is ook het grote aantal broedende roofvogels: buizerd, steenuil, bosuil, kerkuil, sperwer, havik, torenvalk en boomvalk.
Nobby Thys, insectenspecialist van Natuurpunt, vond in de Peulisbossen o.a. Ilybius montanus, een keversoort uit de familie van de waterroofkevers (nl.wikipedia.org/wiki/Waterroofkevers). Het is een typische Kempense soort die meestal voorkomt in voedselarm water en mogelijk
• Natuur in Putte
Toekomstig beheer
Dit deel van het Waverwoud behoort voor het beheer tot de Bruinbeekvallei. Alle geplande werken zijn gericht op het bevorderen van enkele open plekken in de bossen, geleidelijk vervangen van de Canadapopulieren, maaien en afvoeren van de vegetatie in de natte weide aan de Rehaegenstraat en het verwijderen van exoten.
Natuurpunt De Putter probeert in de toekomst door gerichte aankopen de verspreide bossen te verbinden en uit te breiden.
in de aanwezige zeggemoerassen. Omdat deze droog staan is het dier opgeschoven naar de voedselrijkere 'gracht'. Qua beheer is het vooral zaak om het grondwater te laten stijgen en bij ruiming van de gracht een strook (bvb. 20 cm breed en 30 cm onder en boven de waterlijn) bladval te laten liggen zodat eitjes, larven en kevers kunnen overleven.
Voor wie niet bang is van natte voeten zijn de Peulisbossen vrij toegankelijk. Het bos is enkel bereikbaar langs de Schranshoevelei. Aan de Schranshoeve leidt een pad de bezoekers langs oude knoteiken tot aan de ingang.
Hij is weer voorbij, die mooie insectenzomer van Natuurpunt. Dat hij echt wel mooi en warm was, blijkt ook uit de ingezonden waarnemingen uit Putte. Zuidelijke zeldzaamheden als Aziatische langsteelgraafwesp en zuidelijke koolwants duiden hierop, al slepen we als mens ook wel heel wat soorten binnen door ons reisgedrag.
Er werden ook enkele heel fraaie zeldzaamheden gespot, zoals de mooie microvlinder schorsvaandeldrager en de paarse metaalboktor.
Maar wat heet zeldzaam, als ook de normale fopblaaskop al als zeldzaam wordt gemerkt? De normale fopblaaskop is een vlieg, meer bepaald een zweefvlieg. Net als velen van deze familie doet ze echt haar best om op een wesp te gelijken en je zo een beetje te foppen.
Bijzonder hierbij is dat de gele bandjes breder worden in warmer klimaat. Het echte kenmerk zit hem in de antennen die op een uitsteeksel van de kop staan en eindigen op twee blaasjes. De normale fopblaaskop is een typische Kempenaar. Hij houdt van bossen met zandige open plekken en arme gronden. Je vindt hem vaak op de bloesems van sporkehout en de larven doen zich te goed aan sappen uit wonden van populier, olm en eik.
Naast de normale fopblaaskop hebben we hier ook de grote en kunnen we volgende insectenzomers vast uitkijken naar de kleine fopblaaskop, een te verwachten zuiderling.
Zeldzame harkwespen op de Krekelberg!
Prachtige waarneming van harkwespen op de Krekelberg in Bonheiden! De harkwesp is een grote graafwesp die met haar harkvormige voorpoten nesten graaft in het zand. Ze is gemakkelijk te herkennen aan de golvende geel en zwarte lijnen op het achterlijf en de felgroene ogen.
Ze verkiest zonnige plekken in landduinen met open zand waar ook wat vegetatie aanwezig is en zo’n plekje hebben wij op de Krekelberg.
De nesten liggen vlak bij elkaar. Harkwesp vrouwtjes leggen in elk nest één eitje en
doen aan broedzorg. Naarmate de larve groeit en meer voedsel nodig heeft, brengen ze meer en meer prooien aan, vooral vliegen. Zo’n broedzorg is uitzonderlijk voor solitaire insecten. Naast open zand en een goed jachtgebied, hebben harkwespen ook nood aan voldoende bloemen als nectarbron voor de eigen energievoorziening.
En ook de gouden dennenstamjager
We zagen er ook gouden dennenstamjagers, een soort roofvliegen. Zittend op een uitkijkpost vangen ze andere ongewervelden, die soms zelfs groter zijn dan zijzelf.
In tegenstelling tot andere roofvliegen waarvan de larven in de bodem groeien, ontwikkelen de larven van de gouden dennenstamjager in door andere insecten gegraven gangen in dood naaldhout, voornamelijk in grove den. Dood hout is dus heel belangrijk. Geen dood hout, geen keverlarven en dus ook geen dennenstamjagers! De eerste gouden dennenstamjager werd in België waargenomen in 2018. Nu dus ook in ons heidegebiedje.
Di t had de titel kunnen zijn van een fabel van de La Fontaine, maar dat is het niet. Het is gewoon een van de vele straffe verhalen die zich afspelen in onze Mechelse natuur en waarvan ik de hoofdrolspelers persoonlijk heb leren kennen in Kauwendaal.
De kever in kwestie is de ‘rouwende gouden tor’ (Oxythyrea funesta), tegenwoordig een zeldzame soort in Vlaanderen. Ik vermeld de wetenschappelijke naam erbij, want zo zal je hem in oude insectenboeken terugvinden. Voor de jaren 1950 was dit namelijk een algemene kever hier bij ons. Daarna is hij zo goed als verdwenen. Sinds 2000 duikt de soort opnieuw her
en der op, nu ook met Nederlandse naam.
Het is een warmteminnende soort. De recente heropleving houdt dus wellicht verband met de klimaatverstoring en de verwachting is dat hij het verloren terrein in de nabije toekomst terug zal innemen. De rouwende gouden tor bezoekt bloemen en bijt daar wel eens de voortplantingsinfrastructuur kapot, waardoor hij in ZuidEuropa een slechte reputatie heeft bij fruittelers.
De rouwende gouden tor is een bladsprietkever, familie van o.a. de mei-, juni- en julikever. Net als bij die drie leeft de larve ondergronds. Ze eet dood plantenmateriaal en is dus een nuttige opruimer.
En dan komt de wesp in het verhaal. ‘Gewone keverdoder’ (Tiphia femorata) is een onheilspellende naam en de wesp maakt haar reputatie waar. De wesp zelf is een onschuldige bloemenbezoeker, die je weleens op schermbloemen aantreft, waar ze nectar tankt. Die heeft ze nodig als brandstof om te kunnen vliegen. Ik vraag mij af of wespen al die verschillende suikers in de nectar ook lekker vinden? Met het oog op de toekomst, oftewel haar nageslacht, gaat een vrouwtjeswesp op de grond op zoek naar sporen van de larve van (o.a.) de rouwende gouden tor. Je zou denken dat ze daarbij haar neus volgt, maar een wesp ruikt met haar antennes. Als ze een hint gekregen heeft, begint ze met haar lange, spitse kaken te graven. Ze volgt daarbij de geur van het spoor uitwerpselen die de keverlarve onder de grond achterlaat. Wanneer de wesp haar doel ingehaald heeft, steekt ze de larve om haar te verlammen. Daarna legt ze een eitje op de larve. Na enkele dagen komt uit dat eitje een wespenlarve die zich vervolgens voedt met het verse vlees van de verlamde keverlarve. Daarna verpopt de wespenlarve onder de grond en in april van het volgende jaar komt een nieuwe gewone keverdoder aan de oppervlakte. En de cyclus begint opnieuw.
Zoals al gezegd: dit is geen fabel. Toch kunnen we uit dit verhaal een en ander leren. Zo is er de klimaatverstoring die de rouwende gouden tor bevoordeelt. Als die kever echt nog spectaculair toeneemt, wordt hij mogelijk ook een probleem voor de fruitteelt hier bij ons. De gewone keverdoder zou de fruittelers dan een handje helpen om de plaag in te dijken. Je kan je natuurlijk vragen stellen bij de ‘gruwelijke’ manier waarop die wesp dat doet, maar afgaand op het dagelijks nieuws tegenwoordig: wie zijn wij, mensen, om een moreel oordeel te vellen over de natuur?
Peter De Ridder
* De rouwende gouden tor is één specifieke soort kever. Het is dus geen goudkleurige tor die rouwt omdat zijn larve slachtoffer werd van een vraatzuchtige keverdoder, de gewone keverdoder.
Tijdens deze bushcraft activiteit maak je midden in het bos een unieke lepel uit hout. Je leert het hout ‘lezen’, verschillende snijtechnieken en houtsoorten, en hoe je een lepel snijdt en afwerkt.
Het is een duo-activiteit voor een volwassene en een kind (vanaf 4de leerjaar) in samenwerking met Gezinsbond Willebroek en Villmark Adventures.
8u45 - 13u, ingang Biezenweiden, Stuyvenberbaan thv verkeersdrempel, Willebroek 60 euro per duo (waarvan 5 euro voor het beheer van de Biezenweiden)
Inschrijven voor 19 oktober: gezinsbond.2830willebroek@gmail.com of 0492 90 97 50 met vermelding van naam en leerjaar van het kind.
Vrijdag 31 oktober
Een wereld vol slimme vogels
Vogelavontuur voor jonge ontdekkingsreizigers van 3de en 4de leerjaar
Kom tijdens de herfstvakantie mee op een avontuur vol kraaien, eksters, kauwen en gaaien! Eerst duik je met Erika in de fascinerende wereld van deze slimme vogels. Je ontdekt hoe ze leven, wat ze eten en waarom ze zo'n grote hersenen hebben. Daarna ga je buiten met de verrekijker op zoek naar deze vogels in het echt! Wie vindt er een glinsterende veer, spot een kraaiennest of hoort een roepende gaai?
14u - 16u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen 7 euro (5 euro voor Natuurpuntleden)
Info en inschrijven: bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be
Zaterdag 3 januari
Vette vogelmiddag in het bezoekerscentrum
Atelier voor kinderen van 1ste tot 6de leerjaar
Je maakt de lekkerste vogelsnacks voor de vogels in je tuin! Als het koud is, hebben ze extra energie nodig en daar kan jij hen bij helpen!
14u - 16u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen 10 euro (8 euro voor Natuurpuntleden).
Info en inschrijven: bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be
Landbouw en Natuur
samen voor een levend landschap
De discussie over de verhouding tussen landbouw en natuur wordt vaak op scherp gesteld. Het lijkt soms alsof we moeten kiezen: ofwel produceren we voedsel, ofwel beschermen we de natuur. Maar is dat wel zo? Bij Natuurpunt Mechels Rivierengebied geloven we stellig van niet. We hebben beide nodig: een veerkrachtige landbouw én een rijke natuur. Ze zijn twee kanten van dezelfde medaille die samen het prachtige landschap in onze regio bepalen. In het publieke debat circuleren echter heel wat misverstanden die een constructieve dialoog in de weg staan. Graag scheiden we voor jullie graag nog eens de feiten van de fictie aan de hand van drie concrete stellingen. Zo krijgen jullie een helder beeld van hoe wij ons als natuurvereniging in dit debat positioneren: niet als tegenstander, maar als partner.
Stelling 1: "Natuurpunt pakt de landbouwgrond van de boeren af."
Het beeld dat Natuurpunt systematisch landbouwgrond opkoopt ten nadele van boeren, strookt niet met de realiteit. Onze aankoopstrategie is weloverwogen en richt zich in de eerste plaats op gronden die al een groene bestemming hebben volgens de gewestplannen. Dit zijn de valleigebieden, de bossen en de bestaande natuurreservaten die we willen versterken en met elkaar verbinden.
Soms kopen we inderdaad gronden die kadastraal nog als landbouwgrond staan ingeschreven. Dit gebeurt voornamelijk in twee situaties:
1. Historisch tekort aan natuurgebied: In regio's waar de verouderde gewestplannen uit de jaren '70 nauwelijks in natuurgebieden hebben voorzien, is de aankoop van landbouwgrond soms de enige manier om de broodnodige natuur te realiseren die ook wettelijk is vooropgesteld door Europa.
2. Natuurlijk waardevolle, maar landbouwkundig minder interessante gronden: We focussen op percelen die voor moderne landbouw vaak minder rendabel zijn. Denk aan te natte gronden in valleien, te schrale zandgronden of kleine, moeilijk bewerkbare percelen. Precies op die plekken kan de natuur floreren en kunnen we unieke fauna en flora een kans geven.
Het is ook belangrijk om de cijfers in perspectief te plaatsen. Uit onderzoek blijkt dat amper 4% van de landbouwgrond die de voorbije jaren een andere bestemming kreeg, effectief natuurgebied werd. Een veel groter deel ging naar industrie, wonen of recreatie. De druk op de open ruimte komt dus van vele kanten en natuurontwikkeling speelt daarin een bescheiden rol.
Stelling 2: "Met subsidies drijft Natuurpunt de grondprijzen de hoogte in."
Dit is een hardnekkig misverstand. Natuurpunt ontvangt inderdaad Vlaamse subsidies voor de aankoop van gronden, maar deze zijn strikt gereguleerd en werken net prijsdempend. Het mechanisme
• Landbouw en natuur
is eenvoudig: hoe hoger de aankoopprijs, hoe lager het subsidiepercentage. We hebben er dus alle belang bij om zo scherp mogelijk te onderhandelen.
Gemiddeld kopen we onze gronden aan voor een prijs die zo'n 15% onder de marktwaarde ligt. Dit is mogelijk omdat we vaak geduldig wachten op de juiste kansen en ons richten op gronden die, zoals eerder vermeld, voor andere kopers minder aantrekkelijk zijn. We kunnen en willen absoluut niet concurreren met projectontwikkelaars of particulieren die een paardenweide of een grote tuin zoeken. Op de reguliere, productieve landbouwmarkt zijn wij simpelweg geen partij.
Bovendien moeten we voor elke aankoop een aanzienlijk deel eigen middelen inbrengen, gemiddeld ongeveer een derde van de totale som. Dit geld is afkomstig van onze leden, van giften en legaten. Elke euro wordt dus zorgvuldig besteed, met als enige doel: meer en betere natuur voor iedereen. Stelling 3: "Natuurpunt is de vijand van de boer."
Niets is minder waar. Wij zien de landbouwer niet als een vijand, maar als een essentiële bondgenoot. Zowel boeren als natuurbeschermers zijn afhankelijk van de kwaliteit van onze leefomgeving. We streven uiteindelijk naar hetzelfde: een levende bodem, proper water en voldoende open ruimte. De uitdagingen van de klimaatverandering, droogte, hitte en wateroverlast, treffen ons allebei als eersten.
Deze gedeelde belangen vertalen zich steeds vaker in concrete samenwerkingen. Over heel Vlaanderen werkt Natuurpunt intensief samen met honderden landbouwers. Deze boeren zijn onze partners in natuurbeheer. Ze maaien onze hooilanden, laten hun vee grazen in onze natuurgebieden en helpen bij het onderhoud van het landschap. Op voorwaarde dat ze instemmen met een natuurvriendelijk beheer: nulbemesting, geen pesticiden en maaien van het hooi op het juiste tijdstip zodat insecten, broedvogels en planten alle kansen krijgen. Dit gaat om meer dan 5000 ha in Vlaanderen. We zien onze natuurgebieden graag ten goede komen aan de hele maatschappij. Ook aan de landbouwers die in onze gebieden actief zijn.
Deze samenwerking verloopt via gebruiksovereenkomsten. Die percelen mogen ze aangeven in hun landbouwadministratie waardoor ze Europese subsidies krijgen. Het gras en hooi gebruiken ze onder andere als veevoer. Enkel wanneer ze de percelen laten begrazen, krijgen ze de nodige mestrechten voor die percelen. Het is dus niet zo dat ze automatisch mestrechten krijgen en dan hun eigen grond kunnen overbemesten.
Een bekend voorbeeld, een van de vele, is natuurgebied den Battelaer. Voor het beheer werken we samen met lokale landbouwers. Zo staan er o.a. geiten, schapen van het ras Hebridean en Blonde d'Aquitaine en Black Angus-koeien op onze percelen. De dieren verzorgen de begrazing. In het Mechels Rivierengebied willen we deze samenwerking trouwens verder uitbouwen. Door de handen in elkaar te slaan, kunnen we een landschap creëren waar een gezonde landbouw hand in hand gaat met een bloeiende natuur. Een landschap waar het goed is om te boeren, te wonen en te ontspannen. En dat is een toekomst waar we ons allemaal, boer én natuurliefhebber, met plezier voor inzetten.
Ter gelegenheid van het 20-jarig jubileum van de Biezenweiden organiseert kern Willebroek een feestwandeling door het natuurgebied. Het bos tooit zich dan in prachtige herfstkleuren. Onderweg helpen natuurgidsen je de natuur met andere ogen te bekijken, een verhalenvertelster doet je opnieuw in sprookjes geloven, voor de kinderen is er animatie. Met het Korpus Kwartet ontdek je hoe muziek tussen de bomen klinkt.
Geniet na de ontdekkingstocht door het bos nog van een drankje in het veldcafé aan het water.
Doorlopend vertrek tussen 13u30 en 15u, ingang Biezenweiden, Stuyvenbergbaan, Willebroek ter hoogte van de verkeersdrempel en ottertunnel. Parkeren kan op de parking van de zeilclub. Lengte wandeling: 3 kilometer.
Alle activiteiten, ook het concert, zijn gratis.
Voor de meeste excursies moet je niet vooraf inschrijven. Indien wel vereist, staat dit erbij vermeld.
Voor annuleringen of als je op de wachtlijst wil, mail je naar bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be
Met onze activiteitenflits ontvang je de meest recente informatie. Schrijf ervoor in met deze QR-code.
Zaterdag 11 oktober
Nacht van de duisternis in Putte
Trek mee op een sfeervolle avondwandeling en sta stil bij de impact van lichtvervuiling op mens en dier. Met de nacht valt het leven niet stil. We gaan op zoek naar uilen, vleermuizen, nachtvlinders...
De route is aangepast voor buggy’s en rolstoelen. Kledij en schoenen volgens weersomstandigheden.
Deze activiteit wordt georganiseerd met de medewerking van de gemeente Putte.
Gidsen: Peter Hendrickx en Lucien Verschooren, 0496 98 64 39, lucien.verschoren@telenet.be
Inschrijven: agenda op www.putte.be
Zondag 12 oktober
Herfst in de Gasthuisbossen
We hadden een prachtige zomer, soms te heet, maar net tijdens die warme dagen was het bos een ideaal toevluchtsoord.
De bomen lieten al vroeg een deel van hun bladeren vallen, nu zorgen herfstkleuren en paddenstoelen voor een aparte sfeer. Kom je mee van die sfeer genieten?
Hou rekening met een mogelijke regenbui en kies gepast schoeisel.
14u - 16u30, Berlaarbaan 297, Sint-Katelijne-Waver Lengte wandeling: 3 km
Gidsen: Dirk van Rompaey en Godelieve Janssens, godelieve-jans@telenet.be, 0473 44 89 37
Zondag 19 oktober
Kunstavontuur in het Mechels Broek affiche op blz 30
Zondag 26 oktober
RUN FOR NATURE 2025 Halloween
Loop voor je leven op onze recreatieve Halloweenloop ten voordele van natuuruitbreiding. Zuiderbad, Sport Vlaanderen Hofstade Info en inschrijvingen: www.runfornature.be
Zondag 26 oktober Zingende Zwammen in het Mechels Broek
Paddenstoelen fascineren en inspireren. Van architectuur tot stripverhaal, van geneesmiddel tot kabouterhuisje.
Tijdens onze wandeling maken we kennis met de vele kruisbestuivingen tussen de mensenwereld en die van de zwammen. Natuurlijk hopen we ook enkele leuke exemplaren tegen te komen.
Een ochtend die natuur en cultuur met elkaar verbindt,,dus.
9u - 12u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen Lengte wandeling: 5,5 km Wandelschoenen of laarzen zijn aanbevolen. Honden kunnen niet mee.
gidsen vertellen over kunst in de natuur en natuur in de kunst
leuke kinderopdrachten
artiesten Bonheur Mayndu met slam poetry en Gust De Prins met accordeon
veldcafé van 15u tot 17u30 met live muziek van Oona Maeve en kinderatelier met Jonge Helden
Gratis activiteit voor groot en klein
Vrij vertrek tussen 13u30 en 14u30 aan de Natuurpuntvlag op parking Sportpark De Nekker, Spuibeekstraat, Mechelen
Op zoek naar meer informatie? Scan vlug de qr-code of kijk op www.natuurpunt.be/mechelsrivierengebied.
Zondag 26 oktober
Bomenfietstocht Bonheiden
Natuurpunt neemt je mee op een unieke fietstocht door Bonheiden, op zoek naar de stille getuigen van ons landschap: de bomen. Verwacht je niet aan een tocht langs de dikste of de oudste, maar wel aan een fascinerende reis langs bomen met een bijzonder verhaal.
We fietsen langs imposante dreven van kasteeldomeinen, ontdekken de geheimen van een oude geknotte es en staan stil bij bomen die door hun vorm of locatie een speciaal plekje in ons collectief geheugen verdienen. Elk van deze groene monumenten vertelt iets over de geschiedenis van onze streek, de natuur of zelfs over onszelf.
Opgelet: deze tocht is quasi dezelfde als die van twee jaar geleden.
14u - 16u30, kerk, Dorp, Bonheiden
Lengte fietstocht: 10 km
Gidsen: André Ceulemans en Robin Verachtert, robin_verachtert@hotmail.com
Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg
Zondag 2 november
Bomen in de stad
Na de voorjaars- en de zomerwandeling in de stad is er het klassieke vervolg over de bomen op de eerste zondag van november. Gezien de hoge opkomst op de zomerwandeling, maken we best niet te veel reclame meer voor deze vervolgwandeling.
Gids: Peter De Ridder, 015 20 55 72, peter.petra@telenet.be
Zondag 9 november
Barebeekvallei
In normale omstandigheden is dit een uitwaaiwandeling in de vallei van de grote en de kleine Barebeek. Wellicht zien we sporen van bevers en misschien kunnen we enkele van de overwinterende Planckendaelooievaars spotten. Stevig schoeisel is aanbevolen, want een deel van het parcours zou er wel eens slijkerig kunnen bijliggen.
10u - 12u30, parking kerkhof, Kerkenbos, Muizen
Lengte wandeling: 4,5 km
Gids: Peter De Ridder, 015 20 55 72, peter.petra@telenet.be
Zondag 23 november - Dag van de Natuur Maak kennis met de Steenbeekbossen in Putte
Tijdens de wandeling in het nieuwste natuurgebied van Natuurpunt De Putter krijg je uitleg over de verschillende bossen in de vallei van de Itterbeek. Een mooie gelegenheid om het recent aangeplante bos aan de Steenbeek te bekijken en enkele eerder aangeplante percelen waar de bomen al goed gegroeid zijn.
14u, Steenbeek 5, Putte
Gids: Lucien Verschoren, 0496 98 64 39
Zondag 7 december
Ochtendgloren in de Beneden-Dijlevallei
De ochtendstond heeft goud in de mond en de frisse herfstlucht geurt naar natte bladeren en rijpe aarde. Perfect dus voor een lange wandeling door de Barebeekvallei, Mispeldonk, Cassenbroek en Pikhakendonk waar de natuur zich voorbereidt op de winter. Onderweg zie je de geologische geschiedenis in het landschap: van natte valleien tot zanderige heuvels, gevormd door duizenden jaren. Wat betekenen die namen eindigend op -donk en -broek eigenlijk?
We ontdekken het ter plaatse. Om de vroege vogels te belonen, wacht onderweg een smakelijke verrassing. Geniet van de rust van de ochtend! Eet je na de wandeling graag mee een spaghetti in het Brughuis? Meld dit dan via je inschrijving (ten laatste op 4 december).
Gids: Caroline Heylen, 0474 66 56 70, caroline.heylen.roefmans@gmail.com Honden kunnen niet mee.
Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg
Zondag 7 december
Zennegat
De wandeling start aan het Zennegat met zijn historische sluis waar Johan vertelt over het erfgoed: de aanleg van de Leuvense Vaart die Leuven met de Schelde verbindt. Daarna wandel je langs de overstromingsgebieden naast de Dijle en de Nete. Deze gebieden zijn het resultaat van de Sigmawerken en hebben als doel de stad Mechelen te vrijwaren van overstromingen. Door er het getij na te bootsen, ontwikkelden zich stilaan slikken en schorren die waardevol zijn voor de natuur.
Johan vertelt over het waarom en hoe van de voorbije werken en over de functionering van zo’n gebieden.
9u45 - 12u, Zennegatsluis, Zennegatvaart, Battel
Lengte wandeling: 4 km
Gids: Johan Verheyden, 0476 75 93 33, johan.verheyden7@telenet.be
Zondag 14 december
Op naar de winter in de Biezenweiden
Een winterse wandeling in de Biezenweiden, dat is rust en stilte, knisperende bladeren onder de voeten en wie weet een plotse ontmoeting met een wegvliegende houtsnip of een speelse eekhoorn. Nu de bladeren gevallen zijn, zie je opnieuw de bomen door het bos, ook de bomen waar de bever zijn tanden heeft ingezet.
Op tweede Kerstdag is iedereen welkom, samen met de familie. Breng een lantaarn of sfeervol lichtje mee, de nachten zijn lang en het is al vroeg donker. Vorig jaar zagen we tijdens de wandeling al de eerste salamander!
Na de wandeling is er tijd voor een warme wijn of chocomelk om de kou te verdrijven, buiten rond de vuurkorf of lekker warm in ons lokaal.
Natuurstudiewerkgroep Beneden-Dijle
Elke dinsdagvoormiddag gaat deze groep op stap, meestal in een natuurgebied in de buurt, soms verder weg. In de herfst worden vooral paddenstoelen onder de loep genomen. Iedereen is welkom.
Voor het jaarprogramma en meer info kan je terecht bij Marie-Louise Selleslach, 015 51 59 02, ml.selleslach@telenet.be.
19u, lokaal De Putter, Tinstraat 9b, Putte
Lengte wandeling: 5 km.
Kinderwagen en rolstoel kunnen mee.
Inschrijven: Peter Hendrickx, 0471 53 18 85,
Zondag 28 december
Geen fu(u)t vandaag?
in het Mechels Broek
Geen fut vandaag? Kan gebeuren. Tijdens de donkere wintermaanden heeft niet iedereen altijd even veel energie.
Geen fuut vandaag? Dat zou jammer zijn, want deze prachtige vogels hopen we net wel te zien tijdens deze themawandeling.
Fut of geen fut, fuut of geen fuut, Koen vertelt je welke futensoorten in het natuurgebied te vinden zijn (en welke niet), hoeveel fut ze meestal hebben deze periode van het jaar en waar ze hun zomer- en winterdagen mee vullen.
Zin (en genoeg energie) om mee te gaan? Ook kinderen en jongeren zijn welkom.
Stevige wandelschoenen of laarzen zijn aanbevolen. Een verrekijker is handig. Heb je er zelf geen, dan kun je er een lenen in het bezoekerscentrum.
Na een jaar zonder Galloways - wegens wateroverlast in bos en weiden - zijn op 15 juli vier runderen toegekomen in Hoge Beemortel. Dit jaar zijn het twee mooie kalfjes met hun moeder en tante. De runderen worden enkele maanden ingezet als nabegrazers in het natuurgebied. Ze smullen enkele maanden van het lekkere gras en helpen zo mee aan het beheer.
In de Hoge Beemortel hebben ze twee weiden, verbonden door een bos. Bezoekers kunnen van op het wandelpad de dieren van dichtbij bezig zien. Voor velen is dit een aangename beleving, de moeite waard voor een bezoek aan het natuurgebied.
Conservators Albert en Paul hebben samen met het beheerteam van Natuurpunt De Putter vele uren besteed aan de voorbereidingen: verwijderen van omgevallen bomen en takken, vernieuwen van tientallen weidepalen, herstellen en vervangen van het raster, onder het raster begroeiing maaien zoals bramen, netels, kleefkuid, hoog gras...
De watervoorziening is gegarandeerd door neuspompen aan te sluiten op een oude waterput. Een batterij voorziet de weidedraden van de nodige stroom.
Een dozijn vrijwillige koe-spotters controleren de Galloways en de infrastructuur.
Je kan de Galloways in de Hoge Beemortel nog bezoeken tot november.
Knautiabijen verhuizen naar Mechelen
Een bij met een bijzondere voorkeur
In natuurgebied Kauwendaal werpt het reddingsproject voor de knautiabij de eerste vruchten af. Deze zeldzame wilde bij is volledig afhankelijk van één specifieke plant: de beemdkroon (Knautia arvensis). In Sint-Katelijne-Waver leefde ze op een populatie beemdkroonplanten tussen de treinsporen. Door werken van Infrabel kwam de soort daar echter onder druk te staan.
Samen voor de beemdkroon
Om zulke bedreigingen in de toekomst beter op te vangen, sloeg het beheerteam van Kauwendaal de handen in elkaar met de tuinbouwschool PTS Mechelen. Vrijwilligers verzamelden zaad van de beemdkroon, waarna leerlingen van de school de planten opkweekten. Dankzij die samenwerking konden de beheerteams van Kauwendaal en Eeckelenbos-Midzelen de voorbije jaren al meer dan 2000 jonge planten uitzetten op bermen in Mechelen en Sint-Katelijne-Waver.
Zeis en zaad voor soortenrijkdom
De nieuwe groeiplaatsen krijgen ook het juiste beheer. Vrijwilligers van Natuurpunt maaien de bermen met de zeis en voeren het maaisel af. Zo verschraalt de bodem geleidelijk en krijgen beemdkroon en andere bloemrijke soorten alle kansen.
Succes in Mechelen
En het loont: onlangs werden de eerste knautiabijen waargenomen op een nieuwe aanplant in het Mechelse deel van het natuurgebied Kauwendaal. Een prachtig bewijs dat dit gezamenlijke werk écht een verschil maakt!
Vernatuurlijken van vijver ‘Den Berg’ Bedoeling is de vierkante gegraven vijver te vernatuurlijken.
Aan de oostzijde komt een nieuwe rechte wand, geliefd door ijsvogel, oeverzwaluw, graafwespen… De zuidzijde wordt afgeschuind. De westzijde, met overgang naar de noordzijde, wordt ruim afgegraven zodat een schrale zone vrij komt. Interessant voor water- en oeverplanten en waterinsecten zoals libellen.
Creëren van plasdraszones
Op twee lager gelegen plaatsen worden plasdraszones gemaakt om de graslanden aantrekkelijker te maken voor vogels en om eenden en steltlopers aan te trekken. We hopen zo de kievit terug als vaste broedvogel te krijgen. Plasdraszones worden ook interessant voor planten en verschillende diersoorten.
De zones worden ondiep afgegraven om langdurig ondiep water of slik te krijgen. De sloten rond de zone worden deels gedempt en boomopslag wordt verwijderd.
De twee plasdraszones situeren zich aan de coupure aan de Dijle en in Mispeldonk in de buurt van de Mispeldonkhoeve.
Hiernaast het kaartje van de plasdraszone Coupure Mispeldonk. Van de plasdraszone aan de Mispeldonkhoeve vind je een kaartje op www.natuurpunt.be/afdelingen/natuurpunt-mechels-rivierengebied-kern-bonheiden.
Aanleggen van poelensnoeren
Een aantal sloten is in de loop der jaren helemaal verland. We gaan deze ruimen en met elkaar verbinden. Diepe sloten geven kansen voor mooie watermilieus. Door regelmatig dammen te plaatsen, verhinderen we ook dat de sloten drainerend werken. Doelsoorten zijn poelkikker, kamsalamander, interessante waterplanten zoals blaasjeskruid...
De poelensnoeren worden aangelegd in de buurt van de huidige oude riviermeander en aan de Leeuwerikhoeve.
Hiernaast het kaartje van de poelensnoer aan de oude riviermeander. Van de poelensnoer Leeuwerikhoeve vind je een kaartje op www.natuurpunt.be/afdelingen/natuurpunt-mechels-rivierengebied-kern-bonheiden.
De werken kunnen uitgevoerd worden dankzij subsidies van de Vlaamse overheid, het gemeentebestuur van Bonheiden en middelen van Natuurpunt.
NATUURWERKDAGEN
NATUURPUNT MECHELS RIVIERENGEBIED
kern Bonheiden
ZA 25 oktober, 10u tot 16u
ZA 22 november, 10u tot 13u - Dag van de Natuur
ZA 20 december, 10u tot 16u
Info/aanmelden: diane.appels@skynet.be
kern Mechelen
Battelaer
elke maandag, 9u tot 12u
Info: Patrick Van Herp, 0497 73 55 44 of Peter Delvaux, 0476 70 14 38
Fort van Walem
Wil je uitgenodigd worden op de zomerwerkdag?
Info/aanmelden: wveldeman@gmail.com (Willy)
Kauwendaal
ZA 11 oktober, 8 november en 13 december, 9u30 tot 12u30
Afspraak: voetbalveldje, via weg naast Duivenstraat 77, Mechelen
Om onze natuurgebieden in orde te houden is er veel werk. Natuurpunt kan daarvoor rekenen op vele vrijwilligers die letterlijk de handen uit de mouwen steken. Ook jij kan meedoen!
Meld je vooraf aan via de vermelde contactpersoon. Hij/zij laat je weten waar er afgesproken wordt.
Zennebeemden
ZA 4 oktober, 8 november en 6 december, 9u tot 12u
Afspreekpunt: (Rehaegenstraat PB52) brug over de Rehaegenbeek, Bonheiden Info: joeri@verrept.pt
Hoge Beemortel
ZA 6 december, 9u tot 12u
Afspreekpunt: einde Dennenlaan, Grasheide Info: albert.rijmenants@belgacom.net
Soms komen kleine groepjes van beheerteams samen om in hun gebied een klus uit te voeren. Wll je graag aansluiten bij een beheerteam, kijk dan even in de lijst op blz 43 en neem contact op met de verantwoordelijke.
Volgende twee workshops en cursussen zijn volzet. Je kan een mail sturen naar bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be om op de wachtlijst te komen. Als er een plaats vrijkomt, word je verwittigd.
4 oktober
Workshop Mindful fotograferen in het Mechels Broek in samenwerking met Gezonde Buurt van CM
3, 10 en 12 december
Cursus Uilen
met Bas Deketelaere
Voor volgende lezingen en cursussen waren er nog enkele plaatsen vrij toen het tijdschrift in lay-out ging. Kijk op de activiteitenagenda op www.natuurpunt.be/np-mrg voor de laatste info.
Waarom zijn Vlamingen bang om wilde paddenstoelen te plukken, terwijl in landen waar men een Romaanse of Slavische taal spreekt het een nationale sport is? Waarom zijn er kerstballen in de vorm van een vliegenzwam en stuurde men tot 1950 nieuwjaarskaarten met vliegenzwammen op? Waarom leren we kleuters dat er kabouters in vliegenzwammen leven?
Deze culturele tradities en nog enkele andere waar zwammen een rol in spelen, worden in deze lezing haarfijn uit de doeken gedaan.
Zoals de titel suggereert gaat deze cursus over het herkennen van bomen en struiken tijdens de winter. Het accent ligt uiteraard op bladverliezende bomen en struiken en herkenning aan de hand van knoppen, twijgen, schors en silhouet. Maar ook altijdgroene bomen en struiken krijgen de no-
dige aandacht, omdat ze tijdens de winter het meest opvallen.
Les: dinsdag 25 november 19u30 tot 22u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen
Twee excursies: zaterdag 6 en 13 december, 9u30 tot 12u30
Lesgever: Hans Vermeulen van Natuuracademie
Deelname: 42 euro (30 euro voor leden)
Inschrijven: www.natuurpunt.be/ np-mrg
2026
vanaf 29 januari
Cursus Meer natuur in je tuin
Deze reeks wordt georganiseerd in samenwerking met Velt Mechelen.
Spelen, genieten, ontspannen, groenten kweken, huisdieren houden, uithangbord … Een tuin kan zoveel verwachtingen inlossen. Met een doordachte visie en beheer vaart ook de natuur er wel bij.
Nectarplanten voor vlinders, bessen voor vogels, een bijenhotel, vleermuizennestkast of egelschuilplaats kan je zo integreren zonder de andere functies in gevaar te brengen. Maar we gaan verder, met creatieve en inspirerende ideeën voor een tuin vol leven.
Programma
Vier lessen op donderdagavond: 19u30 tot 22u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen
• 29 januari: De levende tuin - inleiding
• 12 februari: Vogels in de tuin
• 26 februari: Insecten in de tuin
• 12 maart: Zoogdieren en amfibieën in de tuin
Lesgever: Joeri Cortens van Natuuracademie
Tuinbezoek:
Datum en uren binnenkort op de website. Adres wordt meegedeeld tijdens de cursus.
Deelname: 75 euro (60 euro voor leden van Natuurpunt en Velt)
Inschrijven mogelijk vanaf 1 oktober: www.natuurpunt.be/np-mrg
Wil je de aankoop van natuurgebieden financieel steunen? Stort dan een gift op rekening BE56 2930
2120 7588 van vzw Natuurpunt Beheer, Coxiestraat 11, 2800 Mechelen met vermelding van één van onderstaande projectnummers (en de naam van het gebied). Vanaf 40 euro ontvang je een fiscaal attest.
Projectnummers van Natuurpunt De Putter
3716 Afdeling Natuurpunt De Putter
7145 Grote Vijver van Klein Boom
7169 Peulisbossen Putte
7236 Krankebossen
7253 Schopbos
7746 Hoge Beemortel
7818 Peultenbossen Putte
Projectnummer van Natuurpunt Mechels Rivierengebied: 3799 Mechels Rivierengebied
Met jouw steun herstellen we het groene hart van Vlaanderen. In onze regio werken we hard om versnipperde natuurgebieden met elkaar te verbinden. Dit groene landschap, doorkruist door beken en de rivieren aan onze rand (Dijle en Nete) biedt een thuis en leefruimte aan zeldzame dieren en planten zoals de nachtegaal, ijsvogel, dotterbloem, of de fascinerende levendbarende hagedis en de maretak. Samen werken we zo aan meer diversiteit en natuurbeleving!
Online lezen
Wil je ons tijdschrift (ook) gratis online lezen, vul dan het inschrijvingsformulier in op np-mrg.be/ tijdschrift.
Daar vind je ook een formulier waarmee je de gedrukte versie kunt opzeggen. Zowel het online lezen als de opzeggen van de gedrukte versie zijn omkeerbaar. Uitproberen kan en mag. Wil je eerst een online nummer zien, dan kan dat via np-mrg.be/datwilikzien Ons digitaal archief vind je op issuu.com/redactie-mrg.
overal lezen . minder drukkosten . meer natuur . als pdf bewaren . digitaal archief
natuur.crypto 19
Op www.cryptochris.be vind je tips, meer opgaven en de oplossing.
jaguar, panda, mustang
Hoe gaat het met het Natuurpark?
Met Natuurpunt Mechels Rivierengebied zijn we, samen met Natuur en Bos en stad Mechelen, één van de stichtende partners van het Natuurpark Rivierenland. Binnen de grenzen van het Natuurpark willen we de natuurreservaten snel uitbreiden en op het terrein met elkaar verbinden tot één groot, beleefbaar natuurgebied. Waar nodig willen we de natuur via inrichtingswerken herstellen om typische planten en diersoorten nog meer kansen te geven. Samenwerking met alle terreinbeherende partners is onze succesformule. Ondertussen hebben alle omliggende Natuurpuntafdelingen, verschillende aangrenzende gemeenten en enkele andere organisaties en overheidsinstellingen (zoals bijvoorbeeld de Vlaamse Waterweg) zich bij het Natuurpark aangesloten. Natuurpunt is en blijft inhoudelijk wel een van de dragende partners van dit project. Daarom brengen we jullie graag op de hoogte van de huidige plannen en ontwikkelingen.
Op donderdag 9 oktober vindt in Technopolis het symposium NATURE FOR BUSINESS 2025 plaats en daarom willen we graag even focussen op de samenwerking met bedrijven binnen het Natuurpark. Vanuit onze afdeling, en dan vooral het bezoekerscentrum, verwelkomen we al lang graag bedrijven voor teambuildings in onze natuurgebieden: zij kunnen genieten van een sportieve dag door te helpen met beheer en het gebied te verkennen, wij krijgen in ruil extra middelen voor ons gebied en een aantal mensen die ons leren kennen. Vanuit het Natuurpark zijn we die werking de laatste jaren aan het opschalen en proberen we meer bedrijven te engageren om te investeren in natuurherstel en natuuraankopen. In ruil bieden we onder andere de reeds bestaande teambuildings aan. Waarom zetten we meer in op bedrijven? Hoewel we een deel middelen uit subsidiëring krijgen, moeten we altijd nog zelf geld kunnen binnenbrengen. Daarnaast varieert de subsidiëring ook in functie van het politieke klimaat. Extra middelen, zoals die van bedrijven, zijn dan meer dan welkom. Tegelijkertijd zijn er ook steeds meer concrete voordelen voor bedrijven: naast de teambuildings en de mogelijkheid om onze natuur te ontdekken, kunnen we ook aangeven dat investeren in onze natuur voordelen voor hen biedt. Bescherming tegen de gevolgen van klimaatverandering, het compenseren van hun watervoetafdruk door ons te helpen water in de natuur op te slaan, verkoeling voor de stad ... Het zijn slechts enkele relevante voordelen voor bedrijven. Op ‘Nature for Business’ willen we die voordelen meer in de kijker zetten en enkele realisaties tonen. Door het Natuurpark zijn we in staat om die realisaties en nieuwe initiatieven beter te bundelen, alsook om de regio waarbinnen we bedrijven aanspreken sterk te vergroten. Elk van de initiatieven die daaronder vallen, worden gebundeld onder de ‘business for nature’-noemer.
Wil je met jouw bedrijf ook graag bijdragen aan onze natuur? Meer informatie over het Business for Nature-pakket vind je op www.businessfornature.be
Je kan je daar ook inschrijven voor het symposium.
Tussen Gentsesteenweg, Zenne en Dijle vormt den Battelaer een prachtig landschap van vloeibeemden, moerassen en broekbos. Aan de oude Zennearm die terug opengemaakt is, bruist het van de moeras- en watervogels. Hier kan je genieten van het concert van de blauwborst en nachtegaal.
Het beheerteam blijft inzetten op vernatuurlijking van de bosranden en herstel van de oude vloeibeemden, een oud systeem om weilanden te bevloeien met kalkrijk water via kanalen en greppels. Dit bevloeien, ook witteren genoemd, werd in 2019 erkend als Vlaams immaterieel erfgoed.
Intussen vormt den Battelaer een robuust stuk natuur van 75 ha. Er was echter nog een perceeltje van een halve ha in dit aaneengesloten stuk natuur dat niet in beheer of eigendom van Natuurpunt was. Recent hebben we een akkoord met de eigenaar kunnen sluiten om dit perceel te verwerven. Geen forse uitbreiding, maar een ontbrekend puzzelstuk in deze parel van natte natuur. Een mooi stukje nat bos dat mee beschermd wordt met het omliggende Thiebroekbos.
Onduidelijkheid rond subsidies en overheidsbeleid maken het niet gemakkelijk om aankopen gefinancierd te krijgen. Maar met een financieel duwtje in de rug van jullie kunnen we dit voor elkaar krijgen.
Storten mag dus, heel graag zelfs!
Op rekeningnummer BE56 2930 2120 7588 van Natuurpunt vzw met vermelding “project 3799 Mechels Rivierengebied”
Voor een gift vanaf 40 euro ontvang je een fiscaal attest. Zo betaalt de overheid een stukje mee en krijg jij via je belastingaangifte een deel terug.
