Natuurpunt Mechels Rivierengebied is actief in Bonheiden, Mechelen, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek. Dankzij bijna 3900 leden en een stevige ploeg vrijwilligers werkt Natuurpunt in deze gemeenten aan de bescherming en verdere ontwikkeling van de natuur. Leden van Natuurpunt Mechels Rivierengebied ontvangen dit driemaandelijks tijdschrift gratis. Andere Natuurpuntleden kunnen voor 2025 een abonnement nemen door 6 euro over te schrijven op rekening BE42 0013 6468 8754 met als vermelding ‘tijdschrift 2025’.
CONTACTPERSONEN
Natuurpunt Mechels Rivierengebied
Jorn Van de Velde, 0493 02 96 97, jorn.vandevelde@gmail.com
Teksten: Diane Appels, Wim Candries, Jan Corluy, Peter Delvaux, Peter De Ridder, Frank De Roover, Mario Engels, Frank Hadermann, Alex Haijen, Nils Iwens, Godelieve Janssens, Pascal Lamberts, Emmanuel Lesaffre, Jimmy Luyckx, Erika Mackelberghe, Bert Mestdagh, Rudy Meeus, Carla Morlion, Ann Ongena, Ann Pinceel, Maggie Pouillon, Tony Van den Broeck, Filip Van den Wyngaert, Jorn Van de Velde, Koen van Vooren, Robin Verachtert
Wil je ons tijdschrift (ook) online lezen, vul dan het inschrijvingsformulier in op np-mrg.be/tijdschrift
Daar vind je ook een formulier waarmee je de gedrukte versie kunt opzeggen. Zowel het online lezen als de opzeggen van de gedrukte versie zijn omkeerbaar. Uitproberen kan en mag.
Wil je eerst een online nummer zien, dan kan dat via np-mrg.be/datwilikzien. Ons digitaal archief vind je op issuu.com/redactie-mrg.
WEBSITE, FACEBOOK EN TWITTER www.natuurpunt.be/mechelsrivierengebied www.facebook.com/NatuurpuntMechelsRivierengebied twitter.com/NatuurMechelen
DIGITAAL AFDELINGSNIEUWS
Planten- en dierenwaarnemingen in onze regio: www.mechelen.waarnemingen.be
Activiteitenflits: aanvragen via de startpagina van onze website www.natuurpunt.be/np-mrg
GIFTEN - RESERVATENFONDS
Schrijf je gift over op rekening BE56 2930 2120 7588 van Natuurpunt met vermelding ‘project 3799 Mechels Rivierengbied’. Vanaf 40 euro wordt een fiscaal attest afgeleverd.
LID WORDEN
Het lidgeld bedraagt 38 euro per gezin tot eind 2025. Overschrijven op rekening BE17 2300 0442 3321 BIC GEBABEBB van Natuurpunt, met vermelding ‘(nieuw) lid via Mechels Rivierengebied’.
Open op donderdag van 13u30 tot 17u30 en op zondag van 9.30u tot 17u30.
In de paasvakantie ook op maandag en zaterdag van 13u30 tot 17u30.
• info over de lokale natuurgebieden en activiteiten
• wandelbrochures en gezinsspeurtochten
• kleine winkelhoek
• biosapjes, Beers for Nature (Dale, Gageleer en Bufo), koffie & thee
Parkeren op parkeerstroken op Brugstraat en Rijmenamsesteenweg, Muizen of op randparkings Muizen-Dorp, kerkhof Kerkenbos of station Karolingenstraat.
overal lezen . minder drukkosten . meer natuur . als pdf bewaren . digitaal archief
• Colofon
Woordje vooraf...
Beste Natuurpunters
‘s Winters lees ik graag de terugblikken en vooruitblikken in kranten en tijdschriften. Het jaareinde biedt ruimte om even te vertragen en na te denken over waar we naartoe gaan en vanwaar we komen. Een van de terugkerende thema’s was polarisatie. Na de herverkiezing van Trump, de moeizame regeringsvorming en vele discussies over de natuur en de Natuurherstelwet is dat niet onlogisch. Een vaak gestelde vraag was hoe we met die trend naar meer polarisatie moeten omgaan. Een simpel maar vaak terugkomend antwoord was: meer praten.
We zijn de publieke plaatsen waar we met elkaar in gesprek gaan, met elkaars meningen leren omgaan en tegelijkertijd beseffen wat we gemeen hebben, stilaan kwijt geraakt. Telkens wanneer ik daaraan denk, ben ik blij dat ik, samen met jullie, als lid of vrijwilliger, actief ben bij Natuurpunt. Door lid te zijn van een middenveldorganisatie als Natuurpunt, geven we aan wat we gemeen hebben: aandacht en misschien zelfs liefde voor de natuur. Op die manier creëren we gemeenschap. Naast wat we gemeen hebben, verschillen we vaak ook sterk. Wat echter telt, is dat we praten en blijven praten. Zo vormen we een dam tegen de polarisatie die vele lagen van onze samenleving treft.
Die gemeenschap krijgt dit jaar voor ons wel op heel concrete wijze vorm: vanaf de zomer start een samenwerking met buurafdeling De Putter (actief in Putte). Na het plotse overlijden van hun redactrice zochten ze een oplossing voor hun tijdschrift en klopten ze bij ons aan. Na overleg besloten we om het tijdschrift vanaf het volgende nummer samen te maken. Zo kom jij te weten wat er in Putte op natuurvlak gebeurt en zullen de leden van Natuurpunt De Putter meer lezen over wat er in hun buurgemeenten leeft. Op die manier maken we de noodzakelijke uitwisseling dus heel concreet. Volgend tijdschrift geef ik het woord dan ook aan Lucien, voorzitter van Natuurpunt De Putter, daarna wisselen we elkaar af.
In dit tijdschrift kan je, zoals altijd, nog heel wat andere voorbeelden vinden van wat ons tot gemeenschap maakt. Zo ging in februari onze Algemene Vergadering door, zijn er weer vele activiteiten en cursussen in aantocht en beheren we verder onze natuurgebieden als gemene gronden. Telkens als ik aan dat alles denk, ben ik zeer trots en blij om deel uit te kunnen maken van deze groep!
In Mechelen werd in januari de 87.000ste boom geplant. Tijdens de vorige legislatuur werd namelijk als doel gesteld om voor elke Mechelaar een boom geplant te hebben. Als Natuurpunt hebben we hieraan bijgedragen, door vooral in Kauwendaal, Stuivenberg en de Warande bomen bij te planten. We waren dan ook heel welkom op het bedankingsmoment waarop symbolisch de 87.000ste boom geplant werd!
Op zondag 2 februari vierden we Wereld Wetlands Dag. Op deze dag werd internationaal het belang van natte natuur (wetlands) in de kijker gezet. Lokaal stonden het Mechels Broek en de acties die genomen worden in het project Wetlands4Cities centraal. Met dit project willen we het Mechels Broek terug beter vernatten, zodat het kan helpen om de omgeving af te koelen en leefbaar te houden. Tegelijkertijd konden we met trots aankondigen dat Mechelen het label 'Wetlandstad' mag dragen, als eerste stad in de Benelux!"
25 februari Resultaten paddentrek in Bonheiden
Dit jaar hebben we vroeg, einde januari, de schermen laten plaatsen in de vier Bonheidense straten waar een team vrijwilligers amfibieën overzet. Te vroeg, bleek toen een koudeperiode roet in het eten gooide. Het zachte weer vanaf 21 februari veroorzaakte daarna een massale rush naar de voortplantingspoelen.
In de Peerlaar bijvoorbeeld werden reeds 531 amfibieën overgezet (tussentijdse stand op 25 februari). Vooral salamanders werden in groten getale in de emmers aangetroffen, de kikkers lieten het dan weer afweten; die komen altijd wel wat later tijdens de trek. Dezelfde trends zien we ook in de Bleuk (525 amfibieën op 25 februari) waar de vorig jaar omrasterde poel het beste doet hopen voor de voortplanting, en in de Molenlei (504 amfibieën op 25 februari).
De natuur in Vlaanderen heeft jouw hulp nodig. Samen met Natuurpunt kan je actie ondernemen. Denk aan meer bossen om in te ravotten, riviervalleien vol leven, natuur waar dieren en planten floreren! Schiet daarom vandaag nog uit de startblokken met een Straffe Stoot voor de natuur. Kies jouw favoriete natuurgebied, bepaal je doelbedrag en maak op de website een eigen donatiepagina aan waar jouw sponsors veilig een gift kunnen doen.
Jouw zweet voor een betere planeet
Ga je voor een zware expeditie door de Vlaamse natuur, loop je voor het eerst 10 km of durf je echt origineel te gaan? Jij bepaalt de inzet (en de hoeveelheid zweet)! Alles kan, alles mag: een marathon lopen, de 107 km van de Animalinasroute wandelen, naar Scherpenheuvel fietsen, 1 km hinkelen in je tuin ... als er maar een druppel zweet aan te pas komt. Je mag een team vormen van max. 10 personen. Het doelbedrag kies je zelf. Je hebt zes maanden om je Straffe Stoot tot een goed eind te brengen.
TIP
Heb je geen idee voor welk project je geld wil inzamelen? Wij wel!
Voor de recente aankoop aan de Muizenhoek die een verbinding vormt tussen het Mechels Broek en Mispeldonk zijn we nog op zoek naar centen, heel veel centen. Jouw actie kan hier direct verschil maken!
Je kan je team registreren op www.natuurpunt.be/straffe-stoot-voor-de-natuur
Laat ook even weten via np.mechelsrivierengebied@gmail.com wanneer je meedoet, zodat we vanuit onze afdeling mee promotie kunnen maken voor jullie Straffe Stoot.
Vanaf 17 maart
Samen de natuur in
Met diverse cursussen op maat versterkt Ligo, centrum voor basiseducatie regio Mechelen, anderstalige en laaggeletterde volwassenen om hun kansen in de samenleving te vergroten.
Samen met Ligo en Natuuracademie zijn we op 17 maart gestart met een reeks van tien maandagnamiddagen waarop vrijwilligers van Natuurpunt de groep mee op stap nemen. Zo leren de deelnemers de natuur in hun buurt beter kennen en wat de kracht is van bomen en water, eetbare planten en kleine beestjes … Beleving en verwondering staan centraal!
Zondag 30 maart
Verken de nieuwe oevers van de Vrouwvliet
Op 30 maart, tijdens de Week van het Water, stellen we samen met de VMM en het Regionaal Landschap
Rivierenland de ecologisch hernieuwde oevers van de Vrouwvliet en andere natuurherstelprojecten in de Vrouwvlietvallei voor.
Kom gerust een kijkje nemen aan de infostanden nabij het Tivolipark, Eikestraat 62 in Mechelen of neem deel aan een geleide wandeling.
Voor de wandelingen moet je vooraf inschrijven via tinyurl.com/ wandeling-vrouwvliet. Daar vind je ook meer info.
3 april, 18 mei en 3 juni
Natuurpinten Mechelen
Kern Mechelen organiseert elke maand een 'Natuurpint' rond een interessant thema. Hét moment om andere Natuurpunters te ontmoeten en gezellig samen te zijn. Of je nu gewoon geïnteresseerd bent in Natuurpunt, lid bent of je je al jarenlang inzet als vrijwilliger: iedereen is welkom!
Donderdag 3 april
Kom eens meedoen … als vrijwilliger in Mechelen!
Ben je geboeid door de natuur en wil je een verschil maken? Wil je graag te weten komen hoe je je als Natuurpunt-vrijwilliger kan inzetten bij kern Mechelen en de werking rond het bezoekerscentrum? Kom dan zeker naar deze startavond! Je ontmoet er andere vrijwilligers en krijgt info over de brede waaier aan mogelijkheden.
Hans De Preter van de Vlaamse Waterweg komt vertellen over het Sigmaplan Mechelen. Wat is dat en waarom hebben we het nodig? Wat is de rol van Natuurpunt daarin en hoe werken we samen met andere partners? Wil je leren hoe het Sigmaplan onze regio toekomstbestendig maakt? Kom dan zeker af!
Tijdens deze workshop leert Ann Ongena je met zalmleer een muntenbuidel maken, gebaseerd op een middeleeuws patroon. Het zalmleer is gelooid volgens oude tradities, wat zorgt voor een uniek, duurzaam materiaal.
De subtiele patronen en textuur van het leer maken elk stuk tot een kunstwerk op zich.
Breng, indien mogelijk, een snijplankje, vingerhoed, "naaivergrootglas" of hoofdlampje mee.
Deze activiteit wordt georganiseerd in samenwerking met Velt Mechelen.
10u tot 12u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen 18 euro / 15 euro voor leden (materiaal inbegrepen)
Vooraf inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg
Klusvoormiddagen in het bezoekerscentrum
Zin om af en toe in het bezoekerscentrum te komen helpen klussen, poetsen of in de tuin werken? Meld je dan aan bij Ann Pinceel, bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be. Dit voorjaar willen we graag wat schilderwerken uitvoeren en een kinderhoekje inrichten.
Enkele data liggen al vast: donderdag 24 april, 8 en 22 mei, en 12 juni, telkens tussen 9u30 en 12u30.
Past het jou beter op een ander moment of wil je liever meewerken aan het onthaal, als materiaalverantwoordelijke of sporadisch op activiteiten? Laat het ook weten!
Zondag 27 april
Kom eens meedoen … als vrijwilliger in Willebroek!
Vrijwilligerswerk bij Natuurpunt, zou dat niets voor jou zijn? Denk je dan: misschien ooit. Kom dan zeker langs op onze startdag in Willebroek. Op zondag 27 april hebben we een activiteit waarbij we zoveel mogelijk insecten trachten te spotten in Heindonk.
Tegelijkertijd trachten we ook nieuwe vrijwilligers te spotten. Heb jij interesse om eens mee te helpen als paddenoverzetter, ledenwerver, taartenbakker, communicatiemedewerker, om de handen uit de mouwen te steken tijdens een werkdag in de natuur … ? Laat het zeker weten!
14u, kerk, Dorpsplein, Heindonk.
Info/aanmelden: ine.colpaert@gmail.com
Zondag 27 april
Opening toeristisch seizoen in Sint-Katelijne-Waver
Gemeente Sint-Katelijne-Waver start op de Erfgoeddag haar toeristisch seizoen met wandel- en fietsfotozoektochten.
Gezinnen met kinderen kunnen op stap met een gids van Natuurpunt. Onderweg kunnen de kinderen bodemdiertjes zoeken, een kunstwerkje maken van bladeren, vruchten en takjes, een kamp bouwen in het bos, een loop- of springspelletje doen, bijzondere bloemen ontdekken, tekenen, enz…
Alles is gratis en de gemeente trakteert bovendien met een hapje en een drankje.
Start: om het half uur tussen 13 en 15u, binnenplein gemeentehuis, Lemanstraat 63, Sint-KatelijneWaver
Inschrijven voor 21 april: www.sintkatelijnewaver.be/toeristisch-seizoen (bij inschrjven wandelfotozoektocht aanklikken en kinderwandeling kiezen)
Info: frank.hadermann@skynet.be Laarzen kunnen handig zijn.
Zondag 11 mei
Herbronnen in het Mechels Broek
Samen met coach Marleen Van Puyvelde maak je een rustige wandeling van 5 km in het Mechels Broek. Genieten staat centraal. Je wordt ondergedompeld in de natuur en laat het alledaagse leven even achter. Af en toe wordt stilgestaan voor een oefening waarbij je ontdekt hoe je nieuwe energie en veerkracht kan toevoegen aan je leven. Bewust open staan voor jezelf en de natuur, opent de weg naar zelfkennis en zelfzorg.
Deze activiteit voor volwassenen wordt georganiseerd in samenwerking met Gezonde Buurt van CM.
9u30 tot 12u, start: bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen 5 euro (drankje na de wandeling inbegrepen)
Vooraf inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg
mei
Slechtvalken in de kijker
Naar jaarlijkse gewoonte verwachten we dat het koppel slechtvalken van de Mechelse Sint-Romboutstoren ook dit jaar weer een nest zal maken en eieren zal leggen. Naar even jaarlijkse gewoonte zullen we onze aandacht weer op deze vogels richten tijdens ‘Slechtvalken in de kijker’, een activiteit waarbij we vanop de Mechelse markt het doen en laten van de kuikens in de gaten proberen te houden en je graag meer vertellen over deze bijzondere roofvogels.
De data staan nog niet vast (deze hangen af van wanneer de eieren gelegd worden) maar hou er alvast rekening mee dat je eind april - begin mei onze slechtvalken een tweetal weekends kan komen bewonderen!
Op zondag 18 mei organiseren we op acht plaatsen in het Rivierenland activiteiten ter lancering van de Animalinas-route in de gratis downloadbare GPS-app van Visit Mechelen.
In zeven gemeenten zullen korte gezinswandelingen starten. Onze vrijwilligers ontvangen je daar om 10u bij de start van de wandelingen. Ter plaatse zal je de app kunnen downloaden.
Daarnaast zal Belgisch kampioen 24 uren-loop Yvan De Graef die dag de volledige Animalinas-route lopen. Een straffe stoot! Misschien kruist hij wel jouw pad!
Yvan start zijn tocht aan de achtste locatie aan Verpackt in Zemst, waar Dzia het grootste werk uit de Animalinas-reeks zal finaliseren, dat gefinancierd wordt door de Nationale Loterij en de vogeltrek zal symboliseren.
In de app zal vervat zitten:
• de 107 km lange Animalinas-route
• de zeven gezinslussen
• een fietsvariant uitgewerkt door Fietsersbond Mechelen
Inschrijven voor één van de zeven gezinswandelingen kan op www.animalinas.be.
Juni, juli en augustus
Insectenzomer van Natuurpunt
De Insectenzomer van Natuurpunt vraagt aandacht voor de enorme achteruitgang van insecten. Met de slogan 'Niet meppen, wel appen' maakt de campagne mensen bewust van de wonderbaarlijke en super nuttige insectenwereld. Bedoeling is om ook dit jaar tussen 1 juni en 31 augustus zoveel mogelijk insecten in Vlaanderen in kaart te brengen met de natuurherkenningsapp ObsIdentify. De editie van 2024 was een groot succes! Bijna 40.000 mensen hielpen mee de insecten in Vlaanderen in kaart te brengen. Met zijn allen werden meer dan 1,5 miljoen insecten gespot.
In Mechelen werden 1431 soorten gespot, in Bonheiden 1045, in Willebroek 527 en in SintKatelijne-Waver 550.
Opvallend was de grote afwezigheid van hommels en de lage aantallen van heel wat andere wilde bijensoorten. Bij de dagvlinders deden koolwitjes het slecht, maar het landkaartje dan weer beter. Er waren ook extreem weinig zweefvliegen. Enkel de groep van de bijvliegen en pendelvliegen, waarvan de larven in vuil water, mest of vochtig dood organisch materiaal leven, deden het goed.
Natuurpunt Mechels Rivierengebied organiseert ook deze zomer weer activiteiten rond insecten. Hou onze kalender dus in de gaten!
Je kan natuurlijk ook zelf op ontdekkingstocht gaan in je tuin of in de natuur.
Hier vind je alle info: www.natuurpunt.be/insectenzomer
De Bovenzanden is een gebied van 34 hectare dat al sinds 1981 dienst doet als gecontroleerd overstromingsgebied in het kader van het Sigmaplan. Bij stormtij loopt het gebied vol water om elders wateroverlast te vermijden. Bij de herziening van het Sigmaplan werd beslist dat het gebied ook zou ingericht worden voor getijdennatuur
Om op een gecontroleerde manier een deel van de getijden binnen te laten in het gebied, werd een speciale sluis gebouwd langs de Rupel. De sluis was al een tijdje afgewerkt en werd op 12 februari in werking gesteld. Bij elk hoogtij, tweemaal per dag, stroomt een deel van het Rupelwater in het gebied. Dat brengt een enorme dynamiek in het gebied en geeft een geweldige biodiversiteit.
De Bovenzanden zal zich ontwikkelen tot een slikken- en schorrengebied. Om een idee te krijgen van hoe het gebied zal evolueren, kan je gaan kijken naar Battenbroek of het Zennegat. Deze gebieden werden door een gelijkaardige sluis al eerder omgetoverd tot zeldzame zoetwatergetijdegebieden.
Vacature sociale media - vrijwilliger
Ben jij communicatief sterk en slaag je erin om informatie vlot om te zetten in een krachtige boodschap die mensen kan enthousiasmeren? Voorzie je een boodschap graag van het perfecte beeld? Vanuit de afdeling beheren we een Facebook en Instagram pagina waar we graag actiever op inzetten. Ben jij de vrijwilliger of ken jij iemand die dit helemaal in de vingers heeft?
De taken omvatten:
• Terugkerende posts inplannen en opvolgen;
• Antwoorden op vragen die binnenkomen via berichten en als antwoord op posts (i.s.m. andere vrijwilligers);
• Input van andere vrijwilligers (zoals persberichten, aankondigingen van activiteiten…) omzetten in posts in lijn met ons sociale mediabeleid;
• Berichten van nationale Natuurpunt-pagina, onze kernen en vrijwilligers opvolgen en indien relevant delen;
• Nadenken over ‘nieuwe’ formats om onze inhoud op sociale media te delen (reels, stories, video…)
• …
Deze taken worden deels al opgenomen door vrijwilligers en kunnen verdeeld worden. Inhoudelijke kennis is handig, maar geen noodzaak: je kan steeds terugvallen op vrijwilligers met inhoudelijke en beleidsmatige kennis om de inhoud van posts af te toetsen. Er is ruimte om er je eigen invulling aan te geven.
Meer info bij Jorn Van de Velde, jorn.vandevelde@gmail.com, 0493 02 96 97
Na vele jaren zoeken naar een geschikte locatie, kwam begin dit jaar het nieuws dat er een doorbraak was: eindelijk was er een locatie gevonden waar een windturbine in Mechelen een kans van slagen had. Vanuit Natuurpunt hebben we onze bedenkingen over het natuuronderzoek dat hierbij gevoerd is, maar we streven altijd naar overleg om biodiversiteits- en klimaatdoelen waar mogelijk te verenigen.
In januari kregen we het bericht dat in Mechelen-Noord, aan de monding van de Vrouwvliet, mogelijk een windturbine zou komen. Ecopower, de trekker van dit project, had hiervoor een vergunningsaanvraag ingediend. Bij projecten als dit, wordt altijd naar Natuurpunt gekeken. Hoe gaan wij hiermee om?
Laat ons duidelijk wezen: de energietransitie heeft, indien goed aangepakt, alleen maar voordelen voor de natuur. Rechtstreeks, door verminderde uitstoot van stikstof, zwavel, fijn stof en minder intensieve mijnbouw. Onrechtstreeks door het verminderen van de CO2-uitstoot, die samen met veranderingen in landgebruik (zoals verstedelijking of uitbreiding van intensieve landbouw) de grootste driver van biodiversiteitsverlies is.
Het kernwoord bij dit alles is echter ‘goed aangepakt’. Daarom hebben we dit dossier stevig vastgepakt om na te gaan of alles correct onderzocht en beoordeeld was, en de impact op biodiversiteit zo binnen de perken gehouden kon worden. We appreciëren dat Ecopower ons een platform bood om hierover met hen in gesprek te gaan.
In gesprek met Ecopower en na eigen analyse door onze vrijwillige vogel- en vleermuisexperts, bleek echter dat we onvoldoende weten om een windturbine op deze locatie correct te kunnen beoordelen. Hiervoor baseerden we ons op de leidraad van het INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek) over deze materie. We merkten namelijk het volgende:
• Het onderzoek naar de vliegbewegingen van meeuwen bij zonsopgang en -ondergang bleek onvoldoende uitgebreid uitgevoerd te zijn, waardoor de mogelijke impact onderschat is;
• Vogeltrek werd niet onderzocht, ondanks dat verschillende van onze vrijwilligers sinds enkele jaren al mooie cijfers optekenen bij het trektellen aan het Zennegat;
• Getijdetrek (vogels die overdag het getij volgen op zoek naar voedsel) werd niet onderzocht, ondanks de aanwezigheid van een getijdenrivier en nabije getijdengebieden zoals het GGG Zennegat;
• Andere vogelbewegingen overdag werden ook niet onderzocht.
Omwille van die heel nauwe blik van het onderzoek hebben we beslist om een bezwaarschrift in te dienen, met de boodschap dat het onderzoek uitgebreider en nauwkeuriger moet gebeuren. Daarbij wilden we wel toevoegen dat als het onderzoek uitwijst dat een windturbine op die locatie mogelijk is mits maatregelen, dat zeker bespreekbaar is voor ons.
Ondertussen hebben de feiten ons echter ingehaald: in de dagen voor dit artikel geschreven werd, kwam het nieuws dat Stad Mechelen, door de druk vanuit de buurt en ons bezwaarschrift, een negatief advies gegeven had en dat Ecopower terug naar de tekentafel ging. We hopen dat dit de nodige ademruimte biedt om met z’n allen rond tafel te zitten, het natuuronderzoek over te doen en te onderzoeken wat mogelijk is. We blijven immers graag meedenken hoe we duurzame energie en biodiversiteitswaarden met elkaar kunnen verzoenen in onze regio.
Heb je vragen over onze beleidswerking of wil je graag aansluiten bij de afdelingsbrede beleidswerkgroep? Stuur dan een mailtje naar jorn.vandevelde@gmail.com.
December 2024 bleek een erg bijzondere maand voor vogels in de regio. Eerst dook er een ralreiger op in Broek De Naeyer (Willebroek). Dat was op 18 december en de vogel bleef er hangen tot 7 januari. Voor heel België geldt dit als de eerste decemberwaarneming ooit voor deze soort. Bovendien was het pas de tweede keer dat de soort in de regio opdook. Ook toen, op 14 juni 1998, moest je daarvoor naar Broek De Naeyer afzakken.
Op 29 december noteerden we vervolgens één van de meest opmerkelijke vogelwaarnemingen ooit in de regio: een alpenheggenmus. Die dag vond er een fotozoektocht plaats in het centrum van Mechelen. Tot de deelnemers behoorden Miranda Vermeylen en Filip Collet. Toen ze voor de zoektocht, al laat in de namiddag, ter hoogte van de SintRomboutskathedraal aankwamen, wees Miranda Filip op een klein, onopvallend
vogeltje. Dat bleek allerminst een doodgewone stadsvogel te zijn. Filip herkende er een alpenheggenmus in en bracht meteen vogelkijkend België op de hoogte. Die dag zouden nog tal van lokale vogelaars afkomen om de vogel in volle glorie te bewonderen.
Daags nadien stroomden vanaf zonsopgang vele tientallen vogelliefhebbers toe vanuit België. Ook de vogel bleek op post. Alleen maakte de euforie van de ontdekking al snel plaats voor bezorgdheid. De vogel bleek namelijk in een belabberde conditie. In die mate dat er nog voor de middag beslist werd het vogelopvangcentrum (VOC) te verwittigen in een poging de vogel er bovenop te helpen. Na het opvangen en een eerste onderzoek bleek zijn toestand erger dan verwacht. In de loop van de namiddag stierf de vogel.
Binnenkort passeert het dossier van deze alpenheggenmus langs het Belgian Rare Bird Committee. Dit is een commissie die alle erg zeldzame vogels die zijn waargenomen binnen België moet beoordelen. Als deze daar aanvaard wordt, wat geen probleem zou mogen zijn, wordt dit pas de twaalfde alpenheggenmus die ooit in België is waargenomen en de allereerste voor de regio.
Nonnetje
De kleinste onder de zaagbekken is het nonnetje. Het is een fraaie verschijning in de winter. Er worden wel vaker wijfjes gezien die minder opvallend zijn met roestbruine kop, witte keel en donkergrijs lichaam. Maar een mannetje dat zie je niet elk jaar. Die heeft zwarte accenten op een spierwit verenkleed en heeft een zwart masker om de ogen. Op de grote plas van Walem vertoefde er een mannetje de ganse tweede helft van december.
Vroeger was het ‘kattenstaart’. Dat veranderde later in ‘gewone kattenstaart’. Er is namelijk nog een tweede inheemse soort, de hyssopkattenstaart, en die is allesbehalve gewoon in Vlaanderen, zo zeldzaam dat de soort niet eens voorkomt in de laatste Atlas van de flora van Vlaanderen. Toen de plant in 2023 gespot werd in de Bleukensweide in Leest, was dat een kleine sensatie!
Sinds de 23ste uitgave van de Flora van Heimans moeten we spreken over de ‘grote kattenstaart’ als onderscheid met de hyssopkattenstaart die kleiner is en daarom nu wenst aangesproken te worden met kleine kattenstaart. En neen, dat taai groen ‘onkruid’ tussen het grind op je oprit noemen ze in de volksmond ook kattenstaart, maar dat zijn paardenstaarten. Kattenstaarten moet je gaan zoeken aan de waterkant, hetzij in moerassen, op beekoevers of op de Dijlemuren in de binnenstad. Het zijn rijzige planten met lange, ietwat paarsig rode bloeikaarsen en per bloeiwijze meer dan honderd bloemen, die er nogal verfomfaaid uit zien. Die bloemen zijn uniek in onze Europese flora. Grote kattenstaart vertoont namelijk als enige ‘tristylie’, wat wil zeggen dat er drie types van bloemen zijn: met korte, middellange of lange stamper (of stijl). Elke plant heeft uitsluitend bloemen van één type. De drie types komen ongeveer evenveel voor. Darwin zelf ontdekte dat het meest kiemkrachtige zaad ontstond wanneer stuifmeel
van bijvoorbeeld middellange meeldraden overgebracht werd op een middellange stamper van een andere plant (kruisbestuiving). De tekening uit een oude flora van Heimans maakt het principe hopelijk min of meer duidelijk. Hommels en bijen moeten het zonder die uitleg stellen en voeren het stoemelings uit. Om zo’n kruisbestuiving te bevorderen, verschilt het stuifmeel zelfs in grootte naargelang het type meeldraden dat het produceert en het type van stamper waarvoor het bij voorkeur bedoeld is. Zelfs de kleur verschilt: stuifmeel van de lange meeldraden (bestemd voor een lange stamper) is groen, dat van de middellange en korte is geel! Dit experiment van de evolutie om inteelt te vermijden, gaat wel erg ver! Sinds Darwin zijn echter al zoveel uitzonderingen op bovenstaand principe gevonden, dat je kan gaan twijfelen aan het nut van dergelijke evolutionaire spitsvondigheden. Het is dan ook geen wonder dat tristylie wereldwijd zeer zelden voorkomt in de plantenwereld.
Terwijl je toch naar die bloemen aan het kijken bent, kan je evengoed eens uitkijken naar een solitaire bij die gespecialiseerd is in het verzamelen van stuifmeel van de grote kattenstaart voor haar ondergrondse broed. Het vrouwtje van de kattenstaartdikpootbij herken je aan de groene stuifmeelpakketjes aan de achterpoten. Mannetjes zien er anders uit; het enige dat ze met haar gemeen hebben, zijn de korte, rode kousjes aan de twee voorste pootparen. Mannetjes verzamelen niks, ze slapen vaak in groep op de kattenstaartplanten en hangen er rond tot er een vrouwtje langs komt om te paren.
De relatie van de bruine kattenstaartsnuitkever met grote kattenstaart is minder onschuldig dan bij de stuifmeel ontvreemdende bij. De vrij grote snuittor, roodbruin met witte stippen, eet van de bladeren en de vrouwtjes leggen hun eitjes in de grond, waarna de larve zich naar binnen vreet in de wortelstok. Door die vraat wordt de groei van de plant geremd. Dat is precies de reden waarom deze kevers sinds 1992 in Amerika ingevoerd zijn. Ik heb zelf ooit die zeeën van grote kattenstaart gezien in het zuiden van Canada. Eén enkele plant kan een paar miljoen kleine zaadjes produceren en als je weet dat van elke 100 zaadjes er gemiddeld meer dan 90 ontkiemen, dan begrijp je waarom de plant op de lijst staat van 100 meest invasieve planten ter wereld. Bruine kattenstaartsnuitkevers moeten (samen met drie andere kevertjes van bij ons) paal en perk stellen aan de invasie. Die beestjes zijn in het paradijs terechtgekomen en tieren er welig. Maar of het de oplossing is voor het probleem?
Natuur.kamp voor kinderen van het 2de tot 6de leerjaar
Beleef het Mechels Broek met een SNU!T-tas zomervakantie
Drie dagen op ontdekking en volop natuur beleven in het Mechels Broek.
Maandag en dinsdag van 9u tot 17u.
Woensdag van 8u tot 17u.
Prijs: 48 euro voor leden van Natuurpunt
Meer info en inschrijven via de activiteitenagenda op www.natuurpunt.be/np-mrg
Zin om met je (klein)kinderen op ontdekking te gaan in het Mechels Broek? Leen dan in het bezoekerscentrum een Snuit-tas uit met leuke opdrachten en materiaal om jullie tocht extra uitdagend te maken.
Rode pijltjes wijzen de weg en tien genummerde Snuit-bordjes tonen waar de kinderen een opdracht kunnen uitvoeren. In de tas zit niet alleen de bundel met opdrachten, maar ook een verrekijker, een meter, een loeppotje en nog veel meer. Door te zoeken en te puzzelen, te kijken en te luisteren, maken jullie kennis met de wondere wereld van de natuur.
Een Snuit-tas lenen kan tijdens de openingsuren van het bezoekerscentrum en kost 5 euro. Terug binnenbrengen moet voor 17u15. De wandeling is 2,2 km lang. Veel ontdek- en speelplezier!
Tussen 12 april en 4 mei organiseren Natuurpunt-afdelingen en bezoekerscentra de zotste kinderactiviteiten in de natuur.
Wilde Snuitdagen in het Mechels Broek
Paasmaandag 21 april
Vuur!
workshop voor kinderen van 1ste tot 6de leerjaar
(begeleid door een volwassene)
Altijd al gedroomd om zelf vuur te kunnen maken zonder lucifers?
Tijdens deze workshop ontdek je de geheimen van het vuur, krijg je tips en tricks en kan je volop oefenen.
De workshop duurt 1,5 uur.
Starten kan om 13u30 of om 15u30.
Deelnemen is gratis, maar het aantal plaatsen is beperkt. Schrijf je vlug in via mail naar bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be.
Donderdag 1 mei
Waterdiertjes
Buitenpretloket voor groot en klein
Ben jij zot van kleine beestjes? Kom dan zeker eens kijken wat er allemaal leeft in het water van de bomkrater. Misschien ontdek je wel een waterschorpioen, een libellenlarve of een salamander!
De bomkrater ligt langs de rode wandellus (2,2 km) en de AS Adventure lus (5,5 km) en is ook bereikbaar vanop de Dijledijk.
Doorlopend tussen 14u en 16u30.
Iedereen is welkom. Inschrijven is niet nodig.
Meer info: bc.mechelsrivierengebied@natuurpunt.be
Water bufferen: de natuur kan dit niet alleen
We hebben het allemaal gemerkt: er viel dit jaar al veel regen. Voormalig VRT-weerman Frank Deboosere bevestigde eerder al dat er een record gebroken werd: “Nog nooit sinds het begin van de waarnemingen was een januarimaand zo nat.” Ook het jaar 2024 was kletsnat, al bleek de neerslag over het hele land ongelijk verdeeld. Onze regio in het Mechelse mocht ongewoon veel neerslag ontvangen in vergelijking met het westen van Vlaanderen. Die stevige regenval heeft momenteel een zware impact op de natuur. Gebieden staan al maanden blank en bossen weten zich amper staande te houden.
De natuur ziet dus af, maar biedt gelukkig ook een oplossing. De afgelopen vijftig jaar verdween in Vlaanderen maar liefst 150.000 hectare natte natuur. Ze werden drooggelegd voor landbouw, bebouwing of industrie. Door die natte natuur opnieuw te herstellen, verhogen we opnieuw de waterbuffercapaciteit van Vlaanderen. Venen, graslanden, moerassen, broekbossen en wetlands: ze werken als een spons. Ze vangen het water op bij hevige regenval en laten het traag in de grond sijpelen. Natuurpunt investeert in onze regio in grote projecten om de waterhuishouding terug op orde te krijgen. Denk bijvoorbeeld aan het project Wetlands4Cities waarmee we meer natte natuur rond de stad Mechelen willen creëren. Eigenlijk telt elk stukje natuur om water op te vangen en vast te houden in het dichtbebouwde Vlaanderen. We proberen de sponswerking in de natuurgebieden maximaal te verhogen. In onze afdeling dammen we grachten af, leggen we poelen aan en geven we beken meer vrijheid, van Willebroek tot Bonheiden.
Trop is te veel
De laatste jaren zien we helaas dat er veel te veel druk op de schouders van onze natuurgebieden komt te liggen. Een grote hoeveelheid overtollig water wordt - soms nogal gemakzuchtig - naar natuurgebieden geleid om overstromingsschade op andere plaatsen te vermijden. Het water komt zo erg hoog te staan in de natuurgebieden en is bovendien te vaak vervuild met rioolwater en mest. De natuur ziet hier van af. Zonder ademruimte sterven bossen af wanneer ze maandenlang onder water staan. Boomsoorten zoals zomereik en zwarte els, die normaal gezien goed tegen een stootje kunnen, overleven deze extreem lange periode van hoge grondwatertafels niet. We krijgen de laatste maanden trouwens verontrustende signalen van mensen die vinden dat de bossen er erg ongezond bij staan.
Al te vaak wordt vergeten dat in onze beekvalleien bijzondere biotopen voorkomen die lang niet allemaal tegen langdurig water kunnen. Zo komt in natuurgebied Cassenbroek in Rijmenam van oudsher trilveen voor. Dit erg uitzonderlijke ecosysteem met unieke plant- en diersoorten kampt al jaren met te veel water. Zulke venen kunnen tegen nattigheid, maar niet tegen verdrinken want dan beginnen ze te rotten. Nu loopt het Cassenbroek vanwege de grote toevloed van bovenstrooms water na een nachtje regenen in twee dagen helemaal vol, terwijl er meer dan tien droge dagen nodig zijn om het water opnieuw in de grond te laten trekken. Deze situatie is niet houdbaar en exemplarisch voor wat er allemaal fout loopt.
Natuur is geen afvoerputje
Dit moet anders. We passen voor een toekomstscenario waarbij een beperkt aantal natuurgebieden al het overtollige water moet slikken. Dé oplossing? Het water opvangen op de plaatsen waar het valt. Ook veel meer bovenstrooms waardoor we voorkomen dat het in de vallei beneden samenkomt in een flessenhals. Overal waar het mogelijk is, zouden dijken moeten worden weggehaald. Zodat de hele vallei als overstromingszone kan worden gebruikt, en niet enkel de natuurgebieden.
Ook in urbane gebieden moet er nog veel meer gebeuren. We moeten van onze steden en dorpen opnieuw sponzen durven maken. China zet volop in op zulke ‘sponge cities’ die zo ingericht zijn dat het regenwater maximaal wordt opgevangen om overstromingen te verminderen en de hoeveelheid beschikbaar water te verhogen. Het opgevangen water wordt op wijkniveau gebruikt voor irrigatie van tuinen en het huishouden. Door overbodige verharding te vervangen door wadi’s, groene daken en regentuinen geven we regenwater weer een centrale plaats in ons leven. Het water werkt zo voor de stad en haar inwoners in plaats van ertegen.
Voor landbouw is er ook een grote rol weggelegd. De vrije teeltkeuze, gebetonneerd in onze pachtwet, rijmt niet meer met wat nodig is om water te kunnen bergen. We blijven maar valleien draineren om er aardappelen of maïs te zetten. Overstromen die gebieden toch, dan springt de weersverzekering of het rampenfonds wel bij. Hetzelfde met de landbouwgraslanden op de hellingen: ze zijn broodnodig voor de waterberging, maar worden nog al te vaak omgeploegd onder het mom van de individuele ondernemersvrijheid.
Net als natuur speelt landbouw in het stedelijk gebied dus een erg belangrijke rol. Indien goed aangepakt kunnen we, zij aan zij, allemaal onze maatschappelijke rol vervullen in het ‘waterbestendig’ maken van onze omgeving. We moeten samen een ambitieus en uitvoerbaar stappenplan uitrollen om burgers en natuur te beschermen tegen zware regenval en periodes van droogte. Vooraf aan elk bouwproject, vergunning of ingreep in ons landschap dienen de bevoegde instanties zich nog meer de vraag te stellen: welk effect zal dit hebben op ons watersysteem? Enkel met zulke klimaat- en waterreflex maken we van Vlaanderen een robuuste plek om te wonen. Robin Verachtert
Voor de meeste excursies moet je niet vooraf inschrijven. Indien wel vereist, staat dit erbij vermeld.
Met onze activiteitenflits ontvang je de meest recente informatie. Schrijf ervoor in met deze QR-code.
Zondag 6 april
Plantengebabbel en bomengefluister in het Mechels Broek
Hoe wisselen planten informatie uit? En (hoe) communiceren bomen met elkaar? Hoe belangrijk is samenwerken en interactie om te overleven?
Tijdens deze wandeling staan we stil bij de verschillende vormen van interacties en non-verbale communicatie die we waarnemen bij planten, bomen en dieren. Wie is de zender? Wat is de boodschap? Welke stoorzenders nemen we waar?
Start: 14u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen. Einde om 16u.
Lengte wandeling: 2,2 km
Gidsen: Alex Haijen en Erika Mackelberghe, 0495 59 19 50
Vooraf inschrijven: natuurpunt.be/np-mrg
Zondag 13 april
Lente in Kauwendaal
Lentebloeiers, een bloeiende populatie zandbijen en nog veel meer mag je verwachten op deze wandeling door het meest gevarieerde natuurgebied van Mechelen.
Start: 10u, naast Duivenstraat 77, Mechelen
Lengte wandeling: 4 km
Gids: Peter De Ridder, 015 20 55 72, peter.petra@telenet.be
Zaterdag 26 april
Schemerwandeling in de Biezenweiden
Wanneer de avond valt, wordt het stil in het bos. Of toch bijna … De nachtegaal laat zich immers niet stoppen door de duisternis. De prachtige, gevarieerde zang van de nachtegaal weerklinkt eens zo duidelijk in de avondstilte. Zoogdieren worden ook actiever zodra het zonlicht vervaagt. Ze gaan dan op zoek naar voedsel. De kans op een ontmoeting met één van onze grotere zoogdieren wordt dan ook een stuk groter. We sluiten de wandeling af in het gezelschap van echte nachtdieren, de vleermuizen.
Sta je vroeg op om samen met ons naar de ochtendzang van de vogels te luisteren? We wandelen naar de Krekelberg, daarna naar ’t Ven om tot slot door Cassenbroek terug te keren. Een aantal zangvogels zijn al terug uit hun overwinteringsgebied, maar ook de standvogels laten hun mooiste zang horen, zeker in de vroege uurtjes. Heb je een verrekijker, breng die dan zeker mee.
Bij nat weer zijn laarzen nodig.
Start: 7u, parking bij Brasserie Leysen, Rijmenamseweg 167, Bonheiden
Einde rond 9u15
Lengte wandeling: 4 km
Gids: Jo Gijsbrechts, jo_gijsbrechts@hotmail.com
Zondag 27 april
Insecten appen in Heindonk
De stuifzandrug in Heindonk is een bijzondere plek. Het lijkt wel een mini stukje Kempen te midden van een polderlandschap. We bekijken dit stukje natuur van nabij. Tijdens een heel korte wandeling gaan we op zoek naar insecten maar ook naar andere dingen die rondkruipen, groeien en bloeien. Met behulp van onze smartphone
trachten we zoveel mogelijk insecten en aanverwanten te ‘vangen’ en op naam te brengen.
Tip 1: installeer thuis bij voorkeur al de app ObsIdentify met de QRcode hiernaast en registreer jezelf
Tip 2: zorg dat je voldoende mobiele data hebt (zeker wanneer tip 1 niet gelukt is)
Start: 14u, kerk, Dorpsplein, Heindonk
Gidsen: Jan Corluy en Tom Bal, tom.bal.natuurpunt@gmail.com
Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg
Zondag 27 april Kinderwandelingen in Sint-Katelijne-Waver
Meer info op blz 8
Donderdag 1 mei
Bloemen en hun bezoekers in het Mechels Broek
Bloemen en hun bezoekers, een romance die al miljoenen jaren duurt. Wij gaan eens kijken wie er vandaag zoal op bezoek komt op de bloemen in het Mechels Broek.
Ontdek welke waterbeestjes er in de bomkrater leven en welke vogels je vanop de uitkijktoren kan zien. Leuk voor groot en klein.
Doorlopend tussen 14u en 16.30u
Meer info op blz 21
Zondag 4 mei
Wilde natuur in de stad
Klassieke wandeling met muurbloempjes en straatmadeliefjes maar ook met enkele verrassingen. Na deze wandeling bekijk je de stad met andere ogen.
Start: 10u, ingangspoort Kruidtuin bij de ViaVia, Zandpoortvest 50, Mechelen
Lengte wandeling: 3 km
Gids: Peter De Ridder, 015 20 55 72, peter.petra@telenet.be
Zondag 11 mei
Herbronnen in het Mechels Broek
Meer info op blz 9
Respect voor privacy
Tijdens activiteiten worden vaak foto’s genomen die dan in een later tijdschrift of op de website kunnen worden gepubliceerd. Als je hiermee instemt, meld dit dan bij de inschrijving of bij de aanvang van de activiteit.
Zondag 11 mei
Vreemde vogels in Broek De Naeyer
Een domeinwachter van de provincie vertelt je meer over het domein en haar fascinerende vogels.
Start: 14u, ingang Biezenweiden, Stuyvenbergbaan thv verkeersdrempel, Willebroek. Einde om 17u. Honden niet toegelaten.
Op deze wandeling verneem je alles over het boeiende sociale leven van de hommels en hun nuttige rol in de natuur.
Maar eigenlijk gaat het niet zo goed met onze hommels. Ze kunnen onze en jullie hulp goed gebruiken. Tijd dus om eerst te komen kennismaken met deze beestjes die - strikt figuurlijk dan - behoren tot onze meest aaibare insecten.
Start: 10u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen. Einde om 12u.
Stap mee in de mysterieuze wereld van het fort van Walem! Terwijl de schemering valt, ontrafelen we de geheimen van de vleermuizen die hier huizen en duiken we in de verborgen geschiedenis van het fort. Ga mee en ontdek deze fascinerende locatie!
Gidsen: Tom Bal, tom.bal.natuurpunt@gmail.com en Pascal Lamberts, pascal.lamberts.71@gmail.com
Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg
Zondag 1 juni
Mispeldonk op zijn mooist
In de late lente is Mispeldonk op zijn mooist. De graslanden staan dan vol bloemen: margrieten, ratelaar, knoopkruid, boterbloemen. Hopelijk werkt het weer die dag ook mee om die kleurenzee nog meer te doen schitteren.
Start: 14u, kerk, Dorp Bonheiden.
Einde om 17u. Lengte wandeling: 6 km
Gids: Geert Van D’huynslager 015 51 31 88, geertvandhuynslager@gmail.com
Zondag 1 juni
Lentebloeiers in Bel-Air
Een wandeling voor iedereen die graag wil ontdekken wat er zoal in deze periode in bloei staat in het Bel-Air park in Blaasveld. We kijken niet alleen naar bloemen en planten, maar ook naar bomen. En we luisteren naar leuke weetjes en verhalen over de natuur in het park. Kom samen met ons al dit moois ontdekken en laat je verwonderen. Welkom!
Natuurstudiewerkgroep
Beneden-Dijle
Elke dinsdagvoormiddag gaat deze groep op stap, meestal in een natuurgebied in de buurt, soms verder weg.
In de lente worden vooral planten onder de loep genomen. Iedereen is welkom.
Voor het jaarprogramma en meer info kan je terecht bij Marie-Louise Selleslach, 015 51 59 02, ml.selleslach@telenet.be.
Start: 14u, voor kasteeltje van Bel-Air, Mechelsesteenweg 102, Blaasveld. Einde om 17u.
Gidsen: Maggie Pouillon, 0476 36 70 33, maggie.pouillon@telenet.be, en Jan Corluy, 0499 65 00 08, corluyjan@gmail.com
Pinkstermaandag 9 juni
Planten en volksgeloof
Er was een tijd dat planten nog een speciale betekenis hadden voor de mens. Die kennis van onze voorouders is voor een groot deel verloren gegaan wegens niet meer nuttig in onze moderne tijden. Waarom zou je nog op zoek gaan naar die speciale plant om een duivel uit te drijven? Daar hebben wij nu toch een app voor? We zetten onze smartphone op ‘uit’ en gaan in het Mechels Broek op zoek naar zin en onzin van volksgeloof rond planten.
Gids: Peter De Ridder, 015 20 55 72, peter.petra@telenet.be
Inschrijven: www.natuurpunt.be/np-mrg
Zondag 29 juni
Literaire wandeling in de Barebeekvallei Koen neemt je mee op stap door de Barebeekvallei en houdt geregeld halt om een gedicht, een verhaal of een stukje tekst uit een roman voor te lezen. Met een beetje geluk krijg je de dieren of planten waarover de teksten gaan, ook in het echt te zien.
Start: 10u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen. Einde rond 13u.
Lengte wandeling: 4,5 km. Honden kunnen niet mee.
Gids: Koen van Vooren, 0477 86 15 90, k_vanvooren@hotmail.com
De Barebeekvallei in Muizen onderging afgelopen winter een grondige transformatie. In samenwerking met stad Mechelen en met steun van de Vlaamse overheid werd het natuurgebied aantrekkelijker gemaakt voor aan water gebonden dieren en planten. Afgravingen zorgen ervoor dat voortaan nog meer riet- en watervogels de weg naar het natuurgebied vinden.
Het gebied werd ook toegankelijker gemaakt voor bezoekers. Langs een gloednieuw houten plankenpad kunnen zij voortaan met droge voeten langs rietkragen wandelen. Het pad is breed genoeg zodat ook mensen in een rolstoel of met een kinderwagen kunnen genieten van de natuur.
De bekende outdoormerken The North Face, Timberland en Klean Kanteen droegen ook hun steentje bij voor het slagen van dit project.
Op 16 maart werd het pad officieel geopend door schepen Kristof Calvo en onder veel belangstelling ingewandeld.
Naast het nieuw aan te leggen fietspad, parallel aan de R6, werd op 1 maart een 50-tal extra knotwilgen geplant. Dit compenseert een beetje de verharding voor het fietspad. We konden de gemeente SintKatelijne-Waver immers helaas niet overtuigen om hiervoor een doorlatende ondergrond te gebruiken. Planten was weer geen sinecure, vermits de opgehoogde grond vol stenen en grind zit. Bij vorige plantacties werd een grondboor helemaal scheef gewrongen, bewijs voor het enthousiasme van de planters!
In de vorig jaar aangeplante vlakte verschijnt meer en meer groen. Nu hebben we de handen vol aan het kort houden van de bramen tot de boompjes hoog genoeg zijn.
Kom je graag eens helpen? Laat het dan zeker weten. Frank Hadermann 0478 44 17 19 en Luc Fillée
HELP, ik verzuip...in het Waverwoud
Sinds enige tijd is droogte geen probleem meer. Onze weiden, bossen en paden overstromen. Dat water komt niet enkel uit de hemel, maar ook uit aangrenzende waterlopen.
Een deel van onze gebieden vormt een buffer om menselijke bewoning te vrijwaren. Water gaat naar het laagste punt, niets nieuws. En dat betekent dus vaker … natuur- en weidegebied.
Het jammere is dat te voedselrijk water uit de grachten (deels open riolen) dodelijk is. Zeker voor die natuurplekken waar we al jaren werken aan 'verarming'. En dat levert slachtoffers op. Ook al spreken ze
niet, betogen ze niet of klagen ze niet: de plantensterfte is omvangrijk. 'Vergiftigd', verzopen ... toch wel gruwelijk als je het meemaakt. Ook als plant.
En toch blijft de vaakst gehoorde klacht: Wat zijn die wandelpaden modderig ...
Net als mensen zijn er ook veel planten en bomen (en hun wortelstelsel) niet gebouwd om weken onder water te ademen. Dus zijn we erg benieuwd naar wat de zomer brengt. Hoeveel slachtoffers zijn er gevallen? Welke dieren en insecten vinden geen waardplant meer en dus geen eten of broedplaats?
Het zijn veranderende tijden. Maar wat heel zeker is: de waterhuishouding is niet erg oké. Na regen komt zonneschijn ... maar waar we vroeger een groter heidegebied hadden is er op dit moment geen enkel plantje meer te bespeuren. Geen enkel plantje dat nog de zon zal zien ...
De verdwenen heide is enkel maar een indicatie.
Vleermuistelling in fort van Walem Begin februari werden traditioneel weer de vleermuizen geteld in de fortengordel rond Antwerpen. Voor ons eigen fort van Walem was het uitkijken of we de sterk positieve trend van de voorbije twee jaren konden aanhouden.
Met 138 getelde vleermuizen behalen we nog steeds het tweede beste resultaat in de geschiedenis van het fort. We waren naast het grote aantal baardvleermuizen en watervleermuizen heel erg blij met een mooie score voor franjestaarten (10) en de terugkeer van een ingekorven vleermuis. Dit motiveert ons erg om ook de komende jaren verder te werken aan nog betere overwinteringsplaatsen op het fort. Op naar de 200!
Nieuwe infoborden in het Mechels Broek
Recent werd het project "Wetlands4cities", dat Mechelen met Utrecht indiende bij Europa, erkend als een LIFE project. Nu komt er nog een bijkomende erkenning bij. De natte gebieden rond Mechelen kregen het statuut van RAMSARgebied, het eerste in België. Het doel van het Ramsarverdrag is het wereldwijd behoud van waterrijke gebieden van internationale betekenis - in het bijzonder als verblijfplaats voor watervogels - en de bevordering van het verstandig gebruik van watergebieden.
De voorbije weken trokken de vrijwilligers van de beheerteams dan ook op pad om nieuwe infoborden te plaatsen die de bezoekers informeren over het waardevolle van onze gebieden. Het ziet er naar uit dat wij daar nu mee klaar zijn. Nu komen andere prioriteiten aan bod om aan de verdere verwachtingen te voldoen o.m. een gezond waterbeheer in de natuurgebieden.
Om onze natuurgebieden in orde te houden is er veel werk. Natuurpunt kan daarvoor rekenen op vele vrijwilligers die letterlijk de handen uit de mouwen steken. Ook jij kan meedoen!
Meld je vooraf aan via de vermelde contactpersoon. Hij/zij laat je weten waar er afgesproken wordt.
Tijdens de lente zijn er in Bonheiden en Muizen geen werkdagen gepland wegens het broedseizoen.
kern Mechelen
Battelaer
Elke vrijdag, 9u tot 12u
Info: Patrick Van Herp, 0497 73 55 44 of Peter Delvaux, 0476 70 14 38
Kauwendaal
ZA 12 en ZO 27 april, ZA 10 mei en 14 juni, 9u30 tot 12u30
Afspraak: voetbalveldje, via weg naast Duivenstraat 77, Mechelen
Soms komen kleine groepjes van beheerteams samen om in hun gebied een klus uit te voeren. Wll je graag aansluiten bij een beheerteam, kijk dan even in de lijst op blz 35 en neem contact op met de verantwoordelijke.
Tony Van den Broeck
Hoe gaat het met het Natuurpark?
Met Natuurpunt Mechels Rivierengebied zijn we samen met Natuur en Bos en Stad Mechelen één van de stichtende partners van het Natuurpark Rivierenland. Binnen de grenzen van het Natuurpark willen we de natuurreservaten snel uitbreiden en met elkaar verbinden tot één groot, beleefbaar natuurgebied. Waar nodig willen we de natuur via inrichtingswerken herstellen om de typische planten- en diersoorten nog meer kansen te geven. Onze succesformule bestaat uit samenwerking met alle partners die terreinen beheren. Ondertussen hebben alle omliggende Natuurpuntafdelingen, verschillende gemeenten en enkele andere organisaties en overheidsinstellingen (zoals bijvoorbeeld de Vlaamse Waterweg) zich bij het Natuurpark aangesloten. Natuurpunt is en blijft inhoudelijk wel één van de dragende partners van dit project. Daarom brengen we jullie graag op de hoogte van de huidige plannen en ontwikkelingen. Het is te zeggen: de ontwikkelingen gaan even iets trager. De gemeenteraadsverkiezingen hebben ervoor gezorgd dat prioriteiten in verschillende gemeentes nu anders liggen. Daarom wordt er, zowel vanuit de verschillende deelnemende Natuurpuntafdelingen als overkoepelend, gelobbyd bij de nieuwe besturen om op een duurzame wijze deel te (blijven) nemen aan het Natuurpark. Door de gesprekken die daarover lopen, zijn andere plannen even opzij geschoven. Niettemin zit er nog veel in de pijplijn, zoals het masterplan waar we het al eerder over hadden. Wat wel blijft lopen, zijn de initiatieven rond fondsenwerving en het onthaal in onze
natuur. Eind februari was er weer een Run for Nature in het Vrijbroekpark. Een zonnige dag leverde een geslaagde samenwerking op tussen de vele vrijwilligers en de provincie. Vele lopers wilden graag genieten van de natuur en hieraan bijdragen. Wellicht zal dit evenement een recordwinst opleveren, waarmee we natuuraankopen in onze afdeling kunnen financieren en zo meer natuur kunnen beschermen.
Tegelijkertijd willen we dat mensen ook vaker naar die natuur trekken (in evenwicht met de natuur). Om dat te kunnen verwezenlijken, is nagedacht over een vogelobservatorium nabij het Zennegat en is de Animalinas-route in een nieuw jasje gestoken. Het vogelobservatorium is inhoudelijk al uitgewerkt, maar nu moet nog onderzocht worden hoe het gerealiseerd kan worden, zowel praktisch als financieel. Wordt vervolgd!
De vernieuwde Animalinas-route is al iets concreter: bij elk kunstwerk hoort vanaf nu een uitleg die je kan beluisteren (via QR-code en online) en een overzicht van de gehele route is beschikbaar. De kaart staat al op onze website, maar als je alles samen wil bekijken en beluisteren en de route, of een stukje ervan, wil wandelen, kan je vanaf 18 mei ook de nieuwe app van Visit.Mechelen gebruiken. Op 18 mei vindt ook een lanceringsevenement plaats, waar je elders in dit tijdschrift meer over leest. We hopen dat hiermee nog meer mensen onze lokale natuur leren appreciëren en er zich vervolgens ook willen voor inzetten! Als lid, vrijwilliger, donateur: alle vormen van hulp zijn welkom.
Geen enkel wild dier is veilig in de natuur. Heel wat dieren hebben specifieke overlevingstechnieken ontwikkeld om ervoor te zorgen dat ze tijd krijgen om nakomelingen te produceren. Voor wie niet sterk is of snel, heeft de evolutie voor oplossingen gezorgd.
Deel 1 van deze mini-cursus behandelt de wonderbaarlijke technieken van camouflage (opgaan in de omgeving) en mimicry (een ander, gevaarlijker dier nabootsen), zowel in de tropen als in de natuur rondom ons.
Voor deel 2 gaan we buiten op zoek naar voorbeelden van bij ons. Hopelijk zijn de camouflage en mimicrytechnieken niet té goed, zodat we dit boeiend aspect van de natuur rijkelijk kunnen illustreren ter plekke.
In het zuidwesten van Mechelen tussen de Stuivenbergbaan en de Stuivenbergvaart creëren we met een enthousiast team vrijwilligers een nieuw stadsbos. Het gebied was lange tijd gedoemd te verdwijnen onder beton, maar werd onlangs aangeduid als een groenpool. Vandaag zijn er al enkele kleine bosfragmenten die door ons team beheerd worden. Samen met de buurt willen we hier een bos laten groeien voor alle Mechelaars, met ruimte voor spelen, wandelen én vooral heel veel natuur. In drie jaar tijd realiseerden we hier reeds 4,2 hectare natuur.
Met elke bijkomende aankoop stellen we een stukje groen en open ruimte veilig. Toen we in oktober een halve hectare aangeboden kregen van een adellijke familie, aarzelden we geen seconde. Weer een puzzelstuk gelegd met een terrein waar we komend najaar nieuw bos kunnen planten.
De akte raakte op de valreep nog getekend in 2024 en zo werd dit een prachtige afsluiter van een bijzonder succesvol en impactvol aankoopjaar voor onze afdeling.
Wat begon als een droom wordt elke dag meer realiteit. Stuivenberg blijft niet geïsoleerd maar wordt op termijn verbonden met het Robbroek en via de Warande in Leest met den Battelaer en het Zennegat. Langs de Stuivenbergbaan werken we met de provincie Antwerpen om een verbinding met het Vrijbroekpark te realiseren. Zo wordt Stuivenberg een poort voor de Mechelaars naar kwalitatieve en biodiverse natuur. Je kan er nu al buizerds spotten of een akkerviooltje ontdekken.
Om deze puzzel te blijven leggen hebben we jouw hulp nodig. Storten mag dus, heel graag zelfs!
Op rekeningnummer BE56 2930 2120 7588 van Natuurpunt vzw met ve rmelding “project 3799 Mechels Rivierengebied”
Voor een gift vanaf 40 euro ontvang je een fiscaal attest. Zo betaalt de overheid een stukje mee en krijg jij via je belastingaangifte een deel terug.
Zennegat
BiezenweidenPolder
(Broek De Naeyer)
Willebroek
Heindonk
Zennegat
(Blaasveldbroek)
Mosterdpot
Waverwoud
Goorbosbeekvallei
Spoorwegzaten
Fort van Walem
Sint-Katelijne-Waver
Eeckelenbos
Kauwendaal
Warande
(Robbroek) Zuur Bemke
Stuyvenberg
Mechelen
Zennebeemden
BONHEIDEN
Bruinbeekvallei
Rudy Meeus rudy.meeus@telenet.be, 0478 29 87 09
Cassenbroek, Mispeldonk en Pikhakendonk
Geert Van D’huynslager geertvandhuynslager@gmail.com, 0471 99 15 73
